یکی از اشراف عرب را پرسیدند که : چگونه به این مرتبه از سروری رسیدی ؟ گفت با هیچ کس دشمنی نکردم ، مگر آن که بین خویش و او، جایی برای آشتی باز نهادم .
سخن حکیمان و دانشمندان ، مشاهیر . .
حکیمی گفت : سه چیز تنگی نپذیرد: بیماری و تهیدستی و مرگ .
بزرگی گفته است : سه چیز سبب خوشحالی آدمی شود یکی آن که میوه درختی را که خود کاشته است بخورد دیگری آن که بیند که کسی فرزندش را ستایش کند و سدیگر آن که شنود که شعرش را خوانند .
حکیمی گفته است : سه کس از سه کس انصاف نبیند: بردبار از نادان و مؤمن از بدکار و شریف از فرو مایه .
یکی از حکیمان گفت : دوستی ، سه گونه است : یکی ، دوستی خدای تعالی که نه به امیدی ست و نه از بیمی و بیوفایی و خیانت نیز آن رانمی آلاید دیگر دوستی یی که از روی عشق و محبت و در جهت همزیستی باشد و سدیگر دوستی یی که به سابقه رغبتی و یا بیمی ست و آن ، بدترین دوستی هاست و زودتر از میان می رود .
افلاطون گفت : سه کس در خور ترحم اند: ضعیفی که به دست قوی گرفتار آید و بخشنده ای که نیازمند فرومایه ای شود و دانایی که فرمان نادانی بر او جاری شود
لقمان حکیم گفت : سه کس را به سه هنگام توان شناخت : دلاور را به گاه نبرد و بردبار را به هنگام خشم و برادر را به گاه نیاز .
یکی از بزرگان گفته است : سه چیز را حیله ای مفید نیفتد: تهیدستی آمیخته به تنبلی و دشمنی یی که حسد بدان راه یافته باشد و بیماری به گاه پیری .
دیگری گفته است : خرد سالان را شایسته نیست که بزرگسالان پیشی گیرند مگر در سه چیز: سیر شبانه ، فرو رفتن در سیلاب و افسار مرکب به دست گرفتن .
حسن بن سهل گفت : سه چیز، بی سه چیز دیگر تباه شود: دینی که با دانش همراه نباشد و قدرتی که به فعل در نیاید و مالی که بخشیده نشود .
در حدیث آمده است که : چهار چیز، در شمار گنجینه های بهشتی ست : پنهان داشتن نیازمندی ، پنهان داشتن صدقه ، پنهان داشتن مصیبت و پنهان داشتن درد .
سخن حکیمان و دانشمندان ، مشاهیر . .
حکیمی ، پادشاهی را به چهار سخن پند داد و گفت : آن ها را به یاد دار! که صلاح کشور و استواری مردمت در آنست : وعده ای مده ! که به وفای آن مطمئن نیستی و بالا رفتن آسانی که فرود آمدنی دشوار در پی دارد، ترا نفریبد و هر کرداری را پاداشی در پی است و از عاقبت آن بپرهیز! و هر کاری دشواری های پنهانی دارد آن ها را آماده باش !
در کلیله و دمنه آمده است که : بر هر مالداریست که مال خویش در سه مورد صرف کند اگر آخرت خواهد، به صدقه دهد و اگر دنیا خواهد در راه پادشاه و پیرامونیانش به کار برد و اگر کامجوی است ، در راه زنان صرف کند .
ماءمون گفته است : مردان سه گروه اند آنان که چون غذایند و از آن ها گزیری نیست و آنان که چون دارویند، و گاه ، بدان ها نیاز افتد و آنان که چون دردند و از آنان به خدا پناه می بریم .
حکیمی گفته است : چون مرد بی نیاز شود، و احوالش به نیکی گراید، به چهار چیز مبتلا شود خدمتگر دیرینه خود را رها کند، زنش را هوو آورد، خانه خویش را ویران کند و بنایی نو نهد و مرکب خویش را عوض کند .
حکیمی گفته است : شایسته است که زن در چهار چیز فروتر از مرد بود: سن و قد و ثروت و تبار .
احنف بن قیس گفت : شتاب ورزیدن ، جز در چهار مورد، پسندیده نیست : دختران را به شوهر دادن ؛ چون همسری مناسب یافته شود، به خاک سپردن مردگان ، دریافتن آن چه در آن امکان نابودی هست و انجام کار نیک .
دیگری گفته است : آن که خویش را از چهار چیز باز دارد، نیکبخت است : شتاب ، ستیز، سستی و خود پسندی .
نکته های علمی ، ادبی . مطالبی از علوم و فنون مختلف
(کلمه ) (سعد) متضاد (نحس ) است اما اگر انسان را وصف کند، در برابر (شقی ) است اگر (سعد) در برابر (نحس ) باشد، ماضی آن ، مفتوح العین است و اگر در برابر (شقاوت ) باشد، مکسورالعین .
فرازهایی از کتب آسمانی
سید شریف در حواشی (کشاف ) در پایان سوره فاتحه گفته است : بیشترینه حدیث هایی که از (ابی بن کعب ) در فضایل سوره ها آمده است ، دروغین است .
(صغانی ) گفته است آن حدیث های دروغین را مردی آبادانی ساخته است و چون از او سبب آن را پرسیدند گفت : دیدم که مردم به شعر و فقه ابوحنیفه سرگرمند و قرآن را به فراموشی سپرده اند خواستم آنان را به قرآن مشغول دارم پایان سخن سید .
مؤلف گوید: در کتابی دیدم که چون آن مرد را گفتند: مگر سخن پیامبر (ص ) را نشنیده ای که گفت : آن که آگاهانه دروغی به من نسبت دهد، جایگاه او در آتش خواهد بود؟ گفت : اما من این دروغ را به سود او گفته ام .
شعر فارسی
از نشناس :
کسی که منزل او کوی یار خواهد بود
به از سفر به جهانش چه کار خواهد بود؟
از شیخ ابوعلی (ابن سینا):
کفر چو منی ، گزاف و آسان نبود
ثابت تر از ایمان من ، ایمان نبود
در دهر، چو من یکی و آن هم کافر
پس ، در همه دهر، یک مسلمان نبود .
از نشناس :
ای خاک بوسی درت ، هر صاحبدلی !
بردن به خاک این آرزو، مشکل تر از هر مشکلی
سخن پیامبر اکرم (ص ) و ائمه اطهار (ع )، پیامبران الهی
در حدیث آمده است که : پنج چیز را پیش از پنج چیز غنیمت دان ! جوانی را پیش از پیری ، تندرستی را پیش از بیماری ، بی نیازی را پیش از نیازمندی ، آسایش را پیش از گرفتاری و زندگی را پیش از مرگ .
سخن حکیمان و دانشمندان ، مشاهیر . .
یکی از حکیمان یونانی گفته است : گرد آوردن مال ، جز به خصلت میسر نشود: رنج بردن در کسب آن ، باز ماندن از آخرت ، بیم از نیست شدن آن ، تحمل نام بخل ، که مانع از دست رفتنش شود، و بریدن از یاران به سبب مالداری .