6%

1- زکریا بن آدم قمی

او از اصحاب حضرت رضا و حضرت جواد علیهماالسّلام است و حضرت رضا علیه‌السّلام نکاتی راجع به او فرموده‌اند که حاکی از اوج مقامات علمی و معنوی اوست.

علی بن مسیّب می‌گوید: "به حضرت رضا علیه‌السّلام عرض کردم: مسافت من بسیار زیاد و راه من دور است و برایم فراهم نیست که هر زمان بخواهم به حضور شما برسم. بنابراین از چه کسی معالم دین خود را فرا گیرم؟ فرمود: از زکریّا بن آدم قمی که مورد اعتماد بر دین و دنیاست. علیّ بن مسیّب می‌گوید: چون به وطن خود بازگشتم به حضور زکریّا بن آدم رسیده و همه مسایلی که مورد نیازم بود از او پرسش کردم.(78)

محمّد بن اسحاق و حسن بن محمد می‌گویند: "سه ماه بعد از درگذشت زکریّا بن آدم به سوی حج رفتیم، در اثنای راه نامه حضرت رضا علیه‌السّلام به دستمان رسید و در آن نوشته بودند: یاد جریانی کرده بودید که از قضای الهی در مورد آن مردِ از دنیا رفته - زکریا - صورت گرفت. رحمت خدا بر او باد که در آن روز که به دنیا آمد و روزی که از دنیا رفت و روزی که زنده شده و مبعوث می‌گردد! پس به حقیقت که او ایام زندگی خود را گذرانید، در حالی که عارف به حق و قایل به آن و صابر بود و مشکلات را به پای حقّ حساب می‌کرد. به هر چه خدا و رسول واجب گردانیده بود قیام می‌نمود. رحمت خدا بر او با که درگذشت، در حالی که نقض احکام نکرد و آن را تبدیل ننموده و تغییر نداد. پس خداوند پاداش نیّت او را بدهد و مهمترین آرزوی او را به وی عطا کند."(79)

زکریّا بن آدم خود می‌گوید: "به حضرت رضا علیه‌السّلام عرض کردم: من تصمیم دارد که از میان بستگان و خانواده‌ام بیرون روم. چه آنکه سفها و اهل‌گناه در آنها زیاد شده‌اند. حضرت فرمودند: نه این کار را مکن، زیرا بلا به سبب تو از اهلبیت و بستگانت دفع می‌شود، آن چنان که از اهل بغداد به برکت موسی بن جعفر علیه‌السّلام دفع بلا می‌شد."(80)

و در نقلی آمده است که حضرت رضا علیه‌السّلام به زکریّا بن آدم فرمودند:

"اِنَّ اللَّهَ یَدْفَعُ الْبَلاءَ بِکَ عَنْ اَهْلِ قُمْ کَما یَدْفَعُ الْبَلاءَ عَنْ اَهْلِ بَغْدادَ بِقَبْرِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ علیه‌السّلام" ؛ راستی که خداوند به وسیله تو از اهل قم بلا را دفع می‌کند، چنانکه از اهل بغداد با قبر موسی بن جعفر علیه‌السّلام بلا را دفع می‌فرماید.

سالی حضرت رضا علیه‌السّلام از مدینه به حج رفتند که زکریا بن آدم زمیل؛ یعنی هم محمل حضرت بود تا به مکه رسیدند.(81)

و بالاخره از این روایات استفاده می‌شود که آن بزرگوار در اعلا درجه وثاقت و اطمینان است.

قبر شریف او در مقبره مبارک شیخان قم، نزدیکی قبر مرحوم میرزای قمی است و در زیر بقعه‌ای قرار دارد که آن بقعه، تجدید بنا شده، نمای خارجی آن را کاشیکاری کرده‌اند.