12%

پاسخ به پرسشهای امیرمؤمنان

حافظ ابونعیم، در «حلیة الأولیاء» می نویسد:

روزی، امیرالمؤمنینعليه‌السلام از پسر ارجمند خود، امام حسن مجتبیعليه‌السلام ، چند سؤال پرسید. امام حسن مجتبیعليه‌السلام ، پاسخ های روشن و کافی آن سؤال ها را بیان کرد، به طوری که آن پاسخ ها، مورد پذیرش و تحسین امیرالمؤمنینعليه‌السلام قرار گرفت.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: پسر عزیزم! سداد چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: ای پدر بزرگوار! سداد، دفع منکر است به معروف.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: شرف، چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: نیکی کردن به عشیره و گذشتن از جرم ایشان و عفو نمودن آنان.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: مروت چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: عفت و اصلاح مال.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: جود و سماحت، در چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: بذل مال، در حال دشواری و آسانی.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: بخل چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: آنچه را که در دست او باشد، آن را شرف پندارد و آنچه را که انفاق کند، تلف بداند.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: مؤاخات و برادری چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: مساوات و کمک مالی، در حل فقر و دارایی.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: جبن و بی دلی چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: جرأت داشتن بر دوست و ترسیدن از دشمن.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: غنیمت چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: رغبت و علاقه داشتن بر تقوا، و زهد و بی میلی به دنیا، که آن خدمت قابل ستایش است.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: حلم چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: خشم فرو خوردن و عنان نفس، به دست گرفتن.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: غنا چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: خشنودی نفس است به قسمت الهی، اگر چه اندک باشد و بهترین غنا، غنای نفس است.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: فقر چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: غلبه و استیلای حرص نفس، بر همه چیز.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: عقل چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: نگاه داشتن دل.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: سنأ - یعنی: رفعت و بلندی - به چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: به انجام کارهای شایسته و ترک امور ناپسند و قبیح.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: سفه چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: متابعت کردن از اهل دنائت و مصاحبت نمودن با گمراهان.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: غفلت چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: ترک مسجد و اطاعت از مفسد.

امیرمؤمنانعليه‌السلام پرسید: حرمان چیست؟

امام حسنعليه‌السلام پاسخ داد: ترک حظ و بهره ای که نصیب کسی شود و آن را بدون استفاده، از دست بدهد.

این نوع پاسخ ها، از امام حسن مجتبیعليه‌السلام ، دلیل روشنی است بر احاطه ی علمی آن حضرت بر جمیع علوم؛ زیرا، بدون فکر و نظر و فی البداهة، این نوع جوابها، گفته شده است(۴۰) .