شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

فهرست مطالب

آيه (۷۱)و ترجمه: ۱۱

تفسير: ۱۱

آيه (۷۲) و (۷۳)و ترجمه: ۱۴

تفسير: ۱۴

آيه (۷۴)و ترجمه: ۱۶

تفسير: ۱۶

آيه (۷۵)و ترجمه: ۱۸

تفسير: ۱۸

آيه(۷۶) و ترجمه: ۲۱

تفسير: ۲۱

آيه (۷۷)و ترجمه: ۲۳

شان نزول: ۲۳

تفسير: ۲۴

آيه (۷۸) و (۷۹)و ترجمه: ۲۷

تفسير: ۲۷

آيه (۸۰) و (۸۱) و ترجمه: ۳۴

تفسير: ۳۴

آيه (۸۲) و ترجمه: ۳۷

تفسير: ۳۷

آيه (۸۳)و ترجمه: ۳۹

تفسير: ۳۹

آيه (۸۴) و ترجمه: ۴۲

شان نزول: ۴۲

تفسير: ۴۲

آيه (۸۵) و ترجمه: ۴۶

تفسير: ۴۶

آيه (۸۶) و ترجمه: ۵۰

تفسير: ۵۰

آيه (۸۷)و ترجمه: ۵۵

تفسير: ۵۵

آيه (۸۸)و ترجمه: ۵۷

شان نزول: ۵۷

تفسير: ۵۸

آيه (۸۹) و ترجمه: ۶۰

تفسير: ۶۰

شان نزول: ۶۳

تفسير: ۶۴

آيه (۹۱)و ترجمه: ۶۶

شان نزول: ۶۶

تفسير: ۶۶

آيه (۹۲)و ترجمه: ۶۹

شان نزول: ۶۹

تفسير: ۷۰

آيه (۹۳)و ترجمه: ۷۵

شان نزول ۷۵

تفسير: ۷۵

آيه (۹۴) و ترجمه: ۸۰

شان نزول: ۸۰

تفسير: ۸۱

آيه (۹۵) و (۹۶) و ترجمه: ۸۴

تفسير: ۸۴

آيه (۹۷) تا (۹۹) و ترجمه: ۹۰

شان نزول: ۹۰

تفسير: ۹۱

نكته ها ۹۲

۱ - استقلال روح ۹۲

۲ - فرشته قبض روح يا فرشتگان؟ ۹۳

۳ - مستضعف كيست! ۹۴

آيه (۱۰۰) و ترجمه: ۹۶

تفسير: ۹۶

تفسير: ۱۰۱

آيه (۱۰۲)و ترجمه: ۱۰۵

شان نزول: ۱۰۵

تفسير: ۱۰۶

آيه (۱۰۳)و ترجمه: ۱۰۹

تفسير: ۱۰۹

آيه(۱۰۴) و ترجمه: ۱۱۲

شان نزول: ۱۱۲

تفسير: ۱۱۴

آيه (۱۰۵) و (۱۰۶)و ترجمه: ۱۱۵

شان نزول: ۱۱۵

تفسير: ۱۱۶

آيه (۱۰۷) تا (۱۰۹)و ترجمه: ۱۱۹

تفسير: ۱۱۹

آيه (۱۱۰) تا (۱۱۲)و ترجمه: ۱۲۲

تفسير: ۱۲۲

آيه (۱۱۳) و ترجمه: ۱۲۶

تفسير: ۱۲۶

آيه (۱۱۴)و ترجمه: ۱۲۹

تفسير: ۱۲۹

آيه (۱۱۵)و ترجمه: ۱۳۲

شان نزول: ۱۳۲

تفسير: ۱۳۲

آيه (۱۱۶)و ترجمه: ۱۳۵

تفسير: ۱۳۵

آيه (۱۱۷) تا (۱۲۰) و ترجمه: ۱۳۷

تفسير: ۱۳۷

آيه (۱۲۲)و ترجمه: ۱۴۲

تفسير: ۱۴۲

آيه (۱۲۳) و (۱۲۴)و ترجمه: ۱۴۴

شان نزول: ۱۴۴

تفسير: ۱۴۵

آيه (۱۲۵) (۱۲۶) و ترجمه: ۱۴۷

تفسير: ۱۴۷

آيه (۱۲۷)و ترجمه: ۱۵۰

تفسير: ۱۵۰

آيه (۱۲۸) و ترجمه: ۱۵۲

شان نزول: ۱۵۲

تفسير: ۱۵۲

آيه (۱۲۹) و (۱۳۰)و ترجمه: ۱۵۵

تفسير: ۱۵۵

آيه (۱۳۱) تا (۱۳۴) و ترجمه: ۱۵۹

تفسير: ۱۵۹

آيه (۱۳۵)و ترجمه: ۱۶۳

تفسير: ۱۶۳

آيه (۱۳۶)و ترجمه: ۱۶۶

شان نزول: ۱۶۶

تفسير: ۱۶۶

آيه (۱۳۷) تا (۱۳۹)و ترجمه: ۱۶۸

تفسير: ۱۶۸

آيه (۱۴۰) و ترجمه: ۱۷۱

شان نزول: ۱۷۱

تفسير: ۱۷۱

آيه (۱۴۱) و ترجمه: ۱۷۴

تفسير: ۱۷۴

آيه (۱۴۲) و (۱۴۳)و ترجمه: ۱۷۷

تفسير: ۱۷۷

آيه (۱۴۴) تا (۱۴۶)و ترجمه: ۱۸۰

تفسير: ۱۸۰

آيه (۱۴۷)و ترجمه: ۱۸۳

تفسير: ۱۸۳

آيه (۱۴۸) و (۱۴۹)و ترجمه: ۱۸۵

تفسير: ۱۸۵

آيه (۱۵۰) تا (۱۵۲)و ترجمه: ۱۸۹

تفسير: ۱۸۹

آيه (۱۵۳) و(۱۵۴)و ترجمه: ۱۹۳

شان نزول: ۱۹۳

تفسير: ۱۹۳

آيه (۱۵۵) تا (۱۵۸) و ترجمه: ۱۹۶

تفسير: ۱۹۶

آيه (۱۵۹)و ترجمه: ۲۰۲

تفسير: ۲۰۲

آيه (۱۶۰) تا (۱۶۲)و ترجمه: ۲۰۶

تفسير: ۲۰۶

آيه (۱۶۳) تا (۱۶۶)و ترجمه: ۲۰۹

تفسير: ۲۰۹

آيه (۱۶۷) تا (۱۶۹)و ترجمه: ۲۱۴

تفسير: ۲۱۴

آيه (۱۷۰)و ترجمه: ۲۱۶

تفسير: ۲۱۶

آيه (۱۷۱)و ترجمه: ۲۱۸

تفسير: ۲۱۸

آيه (۱۷۲) و (۱۷۳)و ترجمه: ۲۲۷

شان نزول: ۲۲۷

تفسير: ۲۲۷

آيه (۱۷۴)و (۱۷۵) و ترجمه: ۲۳۰

تفسير: ۲۳۰

آيه (۱۷۶)و ترجمه: ۲۳۲

شان نزول: ۲۳۲

تفسير: ۲۳۳

سوره مائده ۲۳۶

آيه (۱)و ترجمه: ۲۳۷

تفسير: ۲۳۷

آيه (۲)و ترجمه: ۲۴۳

تفسير: ۲۴۳

آيه (۳)و ترجمه: ۲۴۹

تفسير: ۲۴۹

آيه (۴)و ترجمه: ۲۶۲

شان نزول: ۲۶۲

تفسير: ۲۶۲

آيه (۵)و ترجمه: ۲۶۶

تفسير: ۲۶۶

آيه (۶) و ترجمه: ۲۷۳

تفسير: ۲۷۳

آيه (۷)و ترجمه: ۲۸۳

تفسير: ۲۸۳

آيه (۸) تا (۱۰) و ترجمه: ۲۸۶

تفسير: ۲۸۶

آيه (۱۱)و ترجمه: ۲۹۱

آيه (۱۲) و ترجمه: ۲۹۳

تفسير: ۲۹۳

آيه (۱۳)و ترجمه: ۲۹۷

تفسير: ۲۹۷

آيه (۱۴)و ترجمه: ۳۰۱

تفسير: ۳۰۱

آيه (۱۵) و (۱۶) و ترجمه: ۳۰۵

تفسير: ۳۰۵

آيه (۱۷)و ترجمه: ۳۰۹

تفسير: ۳۰۹

آيه (۱۸)و ترجمه: ۳۱۳

تفسير: ۳۱۳

آيه (۱۹)و ترجمه: ۳۱۶

تفسير: ۳۱۶

آيه (۲۰) تا (۲۶)و ترجمه: ۳۱۹

تفسير: ۳۲۰

آيه (۲۷) تا (۲۹) و ترجمه: ۳۲۹

تفسير: ۳۲۹

آيه (۳۰) و (۳۱)و ترجمه: ۳۳۳

تفسير: ۳۳۳

آيه (۳۲)و ترجمه: ۳۳۷

تفسير: ۳۳۷

آيه (۳۳) و (۳۴)و ترجمه: ۳۴۱

تفسير: ۳۴۲

آيه (۳۵)و ترجمه: ۳۴۶

تفسير: ۳۴۶

آيه (۳۶) و (۳۷) و ترجمه: ۳۵۳

تفسير: ۳۵۳

تفسير: ۳۵۵

آيه (۴۱)و ترجمه: ۳۶۱

شان نزول: ۳۶۲

تفسير: ۳۶۳

آيه (۴۳)و ترجمه: ۳۶۸

تفسير: ۳۶۸

آيه (۴۴)و ترجمه: ۳۷۰

تفسير: ۳۷۰

آيه (۴۵)و ترجمه: ۳۷۲

تفسير: ۳۷۲

آيه (۴۶)و ترجمه: ۳۷۵

تفسير: ۳۷۵

تفسير: ۳۷۷

آيه (۴۸)و ترجمه: ۳۷۹

تفسير: ۳۷۹

آيه (۴۹) و (۵۰)و ترجمه: ۳۸۲

شان نزول ۳۸۲

تفسير: ۳۸۳

آيه (۵۱) تا (۵۳)و ترجمه: ۳۸۶

شان نزول: ۳۸۶

تفسير: ۳۸۷

آيه (۵۴) و ترجمه: ۳۹۲

تفسير: ۳۹۲

آيه (۵۵)و ترجمه: ۳۹۷

تفسير: ۳۹۸

آيه (۵۶)و ترجمه: ۴۰۷

تفسير: ۴۰۷

آيه (۵۷) و (۵۸)و ترجمه: ۴۰۹

شان نزول ۴۰۹

تفسير: ۴۱۰

آيه (۵۹) و (۶۰) و ترجمه: ۴۱۴

شان نزول: ۴۱۴

تفسير: ۴۱۵

آيه (۶۱) و(۶۳) و ترجمه: ۴۱۷

تفسير: ۴۱۷

آيه (۶۴) و ترجمه: ۴۲۲

تفسير: ۴۲۲

آيه (۶۵) و (۶۶)و ترجمه: ۴۲۶

تفسير: ۴۲۶

بسم الله الرحمن الرحيم

آيه (۷۱)و ترجمه:

( يأ يها الذين أمنوا خذوا حذركم فانفروا ثبات أو انفروا جميعا ) (۷۱)

ترجمه:

۷۱ - اى كسانى كه ايمان آورده ايد آمادگى خود را (در برابر دشمن ) حفظ كنيد و در دسته هاى متعدد يا به صورت دسته واحد (طبق شرايط موجود) به سوى دشمن حركت نمائيد.

تفسير:

آماده باش دائمى

(حذر) بر وزن (خضر) به معنى بيدارى و آماده باش و مراقبت در برابر خطر است و گاهى به معنى وسيله اى كه بكمك آن با خطر مبارزه مى شود نيز آمده است.

(ثبات ) جمع (ثبة ) بر وزن (گنه ) به معنى دسته جات پراكنده است و در اصل از ماده (ثبى ) به معنى جمع گرفته شده. در آيه فوق قرآن خطاب به عموم مسلمانان كرده و دو دستور مهم، براى حفظ موجوديت اجتماعشان به آنها مى دهد.

نخست مى گويد: (اى كسانى كه ايمان آورده ايد با كمال دقت مراقب دشمن باشيد مبادا غافلگير شويد و از ناحيه آنها خطرى به شما برسد.)

( يا ايها الذين آمنوا خذوا حذركم) .

سپس دستور مى دهد كه براى مقابله با دشمن از روشها و تاكتيكهاى مختلف استفاده كنيد و (در دسته هاى متعدد يا به صورت اجتماع، براى دفع دشمن حركت كنيد.)

( فانفروا ثبات او انفروا جميعا ) .

آنجا كه لازم است در دسته هاى مختلف و پراكنده حركت كنيد از اين طريق وارد شويد و آنجا كه ايجاب مى كند همگى به صورت يك ارتش بهم پيوسته به ميدان دشمن بشتابيد، اجتماع را فراموش نكنيد.

بعضى از مفسران (حذر) را در آيه فوق تنها به معنى اسلحه تفسير كرده اند، در حاليكه (حذر) معنى وسيعى دارد و مخصوص ‍ (اسلحه ) نيست به علاوه در آيه ۱۰۲ همين سوره دليل روشنى است كه حذر با اسلحه تفاوت دارد آنجا كه مى فرمايد:...

( ان تضعوا اسلحتكم و خذوا حذركم ) .

(مانعى ندارد كه به هنگام ضرورت، در موقع نماز در ميدان جنگ سلاح خود را به زمين بگذاريد، ولى حذر يعنى مراقبت و آماده باش را از دست ندهيد!)

اين آيه دستور جامع و همه جانبه اى به تمام مسلمانان، در همه قرون و اعصار، مى دهد كه براى حفظ امنيت خود و دفاع از مرزهاى خويش، دائما مراقب باشند، و يكنوع آماده باش مادى و معنوى به طور دائم بر اجتماع آنها حكومت كند.

جالب اينكه معنى (حذر) بقدرى وسيع است كه هر گونه وسيله مادى و معنوى را در بر مى گيرد، از جمله اينكه مسلمانان بايد در هر زمان از موقعيت دشمن، و نوع سلاح، و روشهاى جنگى، و ميزان آمادگى، و تعداد اسلحه و كارائى آنها با خبر باشند، زيرا تمام اين موضوعات در پيش گيرى از خطر من و حاصل شدن مفهوم (حذر) مؤ ثر است.

و از طرف ديگر براى دفاع از خويشتن نيز هرگونه آمادگى از نظر روانى و معنوى، و از نظر بسيج منابع فرهنگى، اقتصادى و انسانى، و همچنين استفاده از كاملترين نوع سلاح زمان و طرز بكار گرفتن آن را فراهم سازند.

مسلما اگر مسلمانان همين يك آيه را در زندگى خود پياده كرده بودند در طول تاريخ پر ماجراى خويش هرگز گرفتار شكست و ناكامى نمى شدند.

و همانطور كه آيه فوق اشاره مى كند نبايد در استفاده كردن از روشهاى مختلف مبارزه جمود به خرج داد، بلكه بايد با توجه به مقتضيات زمان و مكان، و چگونگى موقعيت دشمن اقدام نمايند، آنجا كه وضع دشمن طورى است كه بايد در دسته جات مختلف به سوى او بروند از اين روش استفاده كنند و هر كدام برنامه مخصوص به خود در مقابله با او داشته باشند، و آنجا كه ايجاب مى كند همه با برنامه واحد، تهاجم را شروع كنند در يك صف به ايستند.

از اينجا روشن مى شود اينكه بعضى از افراد اصرار دارند كه مسلمانان در مبارزات اجتماعى خود همه روش واحدى را انتخاب كنند و هيچگونه تفاوتى در تاكتيكها نداشته باشند علاوه بر اينكه با منطق و تجربه، سازگار نيست با روح تعليمات اسلام نيز موافق نمى باشد.

و شايد آيه فوق اشاره اى به اين معنى نيز در بر داشته باشد كه مسئله مهم پيشبرد اهداف واقعى است، خواه موقعيت ايجاب كند كه همه از يك روش استفاده كنند و يا از روشهاى گوناگون.

ضمنا از كلمه (جميعا) استفاده مى شود كه براى مقابله با دشمن همه مسلمانان بدون استثنأ بايد شركت جويند و اين حكم اختصاص به دسته معينى ندارد.

آيه (۷۲) و (۷۳)و ترجمه:

( و إن منكم لمن ليبطئن فإن أصبتكم مصيبة قال قد انعم الله على اذ لم أكن معهم شهيدا ) (۷۲)( و لئن أصبكم فضل من الله ليقولن كأن لم تكن بينكم و بينه مودة يليتنى كنت معهم فأفوز فوزا عظيما ) (۷۳)

ترجمه:

۷۲ - در ميان شما افرادى (منافق ) هستند كه هم خودشان سستند و هم ديگران را سست مى نمايند. اگر مصيبتى به شما برسد مى گويند: خدا به ما نعمت داد كه با مجاهدان نبوديم تا شاهد (آن مصيبت ) باشيم!

۷۳ - و اگر غنيمتى به شما برسد، درست مثل اينكه هرگز ميان شما و آنها مودت و دوستى نبوده، مى گويند: اى كاش ما هم با آنها بوديم و به رستگارى و پيروزى بزرگى نائل ميشديم!

تفسير:

به دنبال فرمان عمومى جهاد و آماده باش در برابر دشمن كه در آيه سابق بيان شد در اين آيه اشاره به حال جمعى از منافقان كرده مى فرمايد: (اين افراد دو چهره كه در ميان شما هستند با اصرار مى كوشند از شركت در صفوف مجاهدان راه خدا خوددارى كنند.)

( و ان منكم ( ۱ ) لمن ليبطئن )( ۲ ) .

(ولى هنگامى كه مجاهدان از ميدان جنگ باز مى گردند و يا اخبار ميدان جنگ به آنها مى رسد، در صورتى كه شكست و يا شهادتى نصيب آنها شده باشد، اينها با خوشحالى مى گويند چه نعمت بزرگى خداوند به ما داد كه همراه آنها نبوديم تا شاهد چنان صحنه هاى دلخراشى بشويم ).

( فان اصابتكم مصيبة قال قد انعم الله على اذلم اكن معهم شهيدا ) .

ولى اگر باخبر شوند كه مومنان واقعى پيروز شده اند، و طبعا به غنائمى دست يافته اند، اينها همانند افراد بيگانه اى كه گويا هيچ ارتباطى در ميان آنها و مومنان برقرار نبوده از روى تاسف و حسرت مى گويند: اى كاش ما هم با مجاهدان بوديم و سهم بزرگى عائد ما مى شد!

( و لئن اصابكم فضل من الله ليقولن كان لم تكن بينكم و بينه مودة ياليتنى كنت معهم فافوز فوزاعظيما ) .

گرچه در آيه فوق سخنى از غنيمت به ميان نيامده ولى روشن است كسى كه شهادت در راه خدا را يك نوع بلا مى شمرد، و عدم درك شهادت را يك نعمت الهى مى پندارد، پيروزى و فوز عظيم و رستگارى بزرگ از نظر او چيزى جز پيروزى مادى و غنائم جنگى نخواهد بود.

اين افراد دو چهره كه متاسفانه در هر اجتماعى بوده و هستند در برابر پيروزى و شكستهاى مومنان واقعى فورا قيافه خود را عوض ‍ مى كنند، هرگز در غمها با آنها شريك نيستند و در مشكلات و گرفتاريها همكارى نمى كنند، ولى انتظار دارند در پيروزيهاى آنان سهم بزرگى داشته باشند و همانند مومنان و مجاهدان واقعى امتيازاتى پيدا كنند.

آيه (۷۴)و ترجمه:

( فليقاتل فى سبيل الله الذين يشرون الحيوة الدنيا بالاخرة و من يقاتل فى سبيل الله فيقتل أو يغلب فسوف نوتيه أ جرا عظيما ) (۷۴)

ترجمه:

۷۴ - آنها كه زندگى دنيا را به آخرت فروختهاند بايد در راه خدا پيكار كنند، و آن كس كه در راه خدا پيكار كند و كشته شود يا پيروز گردد پاداش بزرگى به او خواهيم داد.

تفسير:

آماده ساختن مؤ منان براى جهاد

به دنبال بحثى كه در آيات قبل درباره خوددارى منافقان از شركت در صفوف مجاهدان بود، در اين آيه و چند آيه ديگر كه به دنبال آن مى آيد افراد با ايمان با منطق موثر و هيجان انگيزى دعوت به جهاد در راه خدا شده اند، و با توجه به اينكه اين آيات در زمانى نازل شد كه دشمنان گوناگونى از داخل و خارج، اسلام را تهديد مى كردند، اهميت اين آيات در پرورش روح جهاد در مسلمانان روشنتر ميگردد.

در آغاز آيه ميفرمايد: (آنهائى بايد در راه خدا پيكار كنند كه آماده اند زندگى پست جهان ماده را با زندگى ابدى و جاويدان سراى ديگر مبادله نمايند.)

( فليقاتل فى سبيل الله الذين يشرون الحياة الدنيا بالاخرة ) .

يعنى تنها كسانى مى توانند جزء مجاهدان واقعى باشند كه آماده چنين معاملهاى گردند، و به راستى دريافته باشند كه زندگى جهان ماده آن چنان كه از كلمه دنيا (به معنى پست تر و پائين تر) بر مى آيد در برابر مرگ افتخارآميز در مسير زندگى جاويدان اهميتى ندارد، ولى آنها كه حيات مادى را اصيل و گرانبها و بالاتر از اهداف مقدس الهى و انسانى مى دانند هيچگاه مجاهدان خوبى نخواهند بود.

سپس در ذيل آيه مى فرمايد: (سرنوشت چنين مجاهدانى كاملا روشن است، زيرا از دو حال خارج نيست يا شهيد مى شوند و يا دشمن را در هم مى كوبند و بر او پيروز مى گردند، در هر صورت پاداش بزرگى به آنها خواهيم داد).

( و من يقاتل فى سبيل الله فيقتل او يغلب فسوف نؤ تيه اجرا عظيما ) .

مسلما چنين سربازانى شكست در قاموسشان وجود ندارد و در هر دو صورت خود را پيروز مى بينند، چنين روحيه اى به تنهائى كافى است كه وسائل پيروزى آنها را بر دشمن فراهم سازد، تاريخ نيز گواهى مى دهد كه يكى از عوامل پيروزى سريع مسلمانان بر دشمنانى كه از نظر تعداد و تجهيزات و آمادگى رزمى، به مراتب بر آنها برترى داشتند، همين روحيه شكست ناپذيرى آنها بوده است.

حتى دانشمندان بيگانه اى كه درباره اسلام و پيروزيهاى سريع مسلمين، در زمان پيامبر (صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) و بعد از آن، بحث كرده اند، اين منطق را يكى از عوامل مؤ ثر پيشرفت آنها دانسته اند.

يكى از مورخان معروف غرب در كتاب خود چنين مى گويد: مسلمانان از بركت مذهب جديد و مواهبى كه در آخرت به آنها وعده داده شده بود اصلا از مرگ نمى ترسيدند و دوام و اصالتى براى اين زندگى (منهاى جهان ديگر) قائل نبودند و لذا از آن در راه هدف و عقيده چشم مى پوشيدند.

قابل توجه اينكه در آيه فوق همانند بسيارى ديگر از آيات قرآن، جهادى مقدس شمرده شده است كه (فى سبيل الله )، در راه خدا و نجات بندگان خدا

و زنده كردن اصول حق و عدالت و پاكى و تقوى باشد، نه جنگهائى كه به خاطر توسعه طلبى، تعصب، توحش، استعمار و استثمار صورت گيرد.