0%
نویسنده: صادق میرشفیعی.
گروه: مجموعه عقایدی
نویسنده: صادق میرشفیعی.
قالَ رسول اللَّه‌صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
عَدْلُ ساعَةٍ خَیْرٌ مِنْ عِبادَةِ سِتِّینَ سَنَةٍ قِیامٌ لَیْلُها وَ صِیامٌ نَهارُها وَجَوْرُ ساَعةٍ فِی حُکْمٍ أَشَدُّ وَأَعْظَمُ عِنْدَاللَّهِ مِنْ مَعاصی سِتِّینَ سَنَةٍ.
جامع الأخیار ص 435.
ترجمه حدیث
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: ساعتی عادلانه عمل کردن بهتر است از عبادت شصت سالی که شب‌هایش به نماز و روزهایش باروزه سپری گردد و ساعتی ظلم و ستم کردن در حکمی و قضاوتی سخت‌تر و بزرگ‌تر است نزد خدا از معصیت شصت سال.
* در این حدیث شریف رسول گرامی اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم اهمیّت عدل را بیان فرموده که یک ساعت آن بهتر است از شصت سال عبادت! یعنی یک عمر کامل و مفید که همه‌اش انسان در حال نماز و روزه باشد یک طرف و یک ساعت روی عدل رفتار کردن یک طرف باز ارزش آن عدالت ورزی بیشتر و نزد خدا بهتر است. و در مقابل ساعتی جور و ستم کردن در مقام حکم و قضاوت گناهش نزد خدا بزرگ‌تر است از یک عمر معصیت. ابعاد گسترده عدالت و ابعاد گسترده ظلم و ستم همه جامعه را فرا می‌گیرد، به هر کدام عمل شود می‌تواند همه مردم را تحت تأثیر قرار بدهد.
عدل تولید مثل دارد اتّفاقاً ظلم هم تولید مثل دارد و گسترش هر کدام علّت اهمیّت به آن است. ان شاءاللَّه همه ما در همه کارهایمان عدالت محور و ظلم‌ستیز باشیم!
قالَ الاِمام عَلی‌عليه‌السلام:
اَلإِنْصافُ یَرْفَعُ الْخِلافَ وَ یُوْجِبُ الإِئْتِلافَ.
غررالحکم.
ترجمه حدیث
حضرت علی‌عليه‌السلام فرمودند: انصاف خلاف‌ها را از بین می‌برد و باعث اتحاد و صمیمیت می‌شود.
* انصاف این است که انسان هر چه برای خودش از خوبی‌ها می‌خواهد و می‌پسندد برای دیگران نیز بخواهد و بپسندد و هر چه برای دیگران یا از دیگران نمی‌پسندد خودش نیز پرهیز کند.
تصور کنید چه قدر روابط صمیمی و انس و الفت برقرار می‌شود! حال اگر دوست داری که همه تو را دوست داشته باشند، به تو احسان و خوبی کنند، تو را اذیّت نکنند، مالت را ضایع نکنند، مزاحمت نشوند و....
خوب، خودت نسبت به دیگران همین کارها را بکن. اگر همه با خودشان چنین قراری بگذارند و عمل کنند چه می‌شود؟ دنیایی و زندگی با صفا و پر از مهر و محبت، پر از آرامش و اطمینان، وحدت و یکدلی و....به وجود می‌آید.
امّا چه باید کرد! که عدّه‌ای خودخواه، خودپسند، خودمحور، با تقلّب، پارتی، زور و زر و... حق دیگران را ضایع و تنها همه خوبی‌ها و منافع را برای خودشان می‌خواهند و اگر خدایی ناکرده آفت و خطر و مشکلی پیش بیاید، گرانی و صف و ترافیک و بن‌بست و جریمه و... را برای دیگران می‌خواهند.
خلاف‌های کوچک دیگران در نظرشان بزرگ و اشتباهات بزرگ خودشان اصلاً به چشم نمی‌آید.
عیب کوچک دیگران را دیده و به آن اشاره می‌کنند و از عیب بزرگ و علنی خود غافلند!!؟
قالَ اللَّهِ تَعالی
اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ لَمْ یَلْبِسُوا إِیمانَهُمْ بِظُلْمٍ اُولئِکَ لَهُمُ الأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ.
انعام 82.
ترجمه آیه
خدای متعال در قرآن فرموده: آنان که ایمان آورده و ایمان خود را به ظلم و ستم نیالوده‌اند مسلّماً آن‌ها در امان و هدایت شده‌اند.
* خیلی از مردم ادعای هدایت کرده و خود را هدایت شده و بر صراط مستقیم می‌دانند!
دیگران را سرزنش و توبیخ می‌کنند، از خود ممنونند و از دیگران گِله‌مند، به خود می‌بالند و بر دیگران می‌تازند، خود را عزیز دُردانه خدا می‌دانند و دیگران را ذلیل می‌پندارند!
خود را در امن و امان از عذاب الهی می‌دانند و دیگران را محکوم به جهنم و غضب می‌پندارند، امّا واقعیت چیست؟
واقعیت را قرآن بر ملا کرده که تنها کسانی هدایت یافته‌اند و در قیامت در امن و امان الهی هستند که ایمانشان آلوده به ظلم و ستم نباشد، در توحید و خداپرستی خالص باشند.
در حق خدا شرک ورزیدن ظلم است و در حق اولیاء خدا اطاعت نکردن ظلم است. در حق بندگان خدا ضایع کردن حق آن‌ها ظلم است که همه این‌ها به ناخالصی در ایمان به خدا و دین خدا برمی‌گردد!!
قالَ رسول اللَّه‌صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
اَلا مَنْ ظَلَمَ اَجیراً فَلَعْنَةُ اللَّهِ عَلَیْهِ.
مستدرک الوسایل 2/508.
ترجمه حدیث
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: آگاه باشید هر کس به اجیر و کارگر خود ظلم کند خداوند او را لعنت کرده و از رحمتش دورش می‌کند.
* انسان‌های کریم و بزرگوار پیوسته سعی دارند که خیر بیشتری به دیگران برسانند و از این که مدیون کسی بشوند سخت می‌ترسند.
این مطلب بیشتر در بین کارگزاران و کارفرمایان با کارگرانشان پیش می‌آید.
کارگران و مزد بگیرانی که مدتی را برای ما کار می‌کنند لازم است کارمزد آن‌ها از قبل معین بشود علاوه بر این مستحب است در پایان کار اندکی هم به عنوان هدیه به مزد آن‌ها اضافه کنیم. این کار باعث خوشحالی آن بنده خدا و رضایت و خشنودی خدای متعال و برکات در کار و کسب ما می‌شود!
امّا اگر حق آن‌ها را ضایع کردیم مورد لعنت خدا قرار می‌گیریم و در این عالم هستی چیزی سخت‌تر از این نیست که انسان مورد لعنت خدا قرار گیرد و در نتیجه از رحمت‌های بیکران حضرت حق محروم گردد!
قالَ رسول اللَّه‌صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
مَنْ ظَلَمَ اَجیراً أَجْرَهُ أَحْبَطَ اللَّهُ عَمَلَهُ وَ حَرَّمَ عَلَیْهِ الْجَنَّةَ.
بحار 103/166.
ترجمه حدیث
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس به کارگر و اجیر خود ظلم کند و مزدش را نپردازد خدای متعال اعمال صالحش را نابود کرده و بهشت را بر او حرام خواهد کرد.
* واقعاً چه خطرناک است! در پرداخت مزد کارگران و مزدبگیرانی که زحمتی را برای ما کشیده‌اند و کاری کرده‌اند اگر ظلم شود و حق آن‌ها اداء نشود خدای متعال به تلافی این ستم کارهای شایسته ما که باید به خاطر آن‌ها ثواب ببریم و مستحق رحمت خدا شویم همه را محو و نابود می‌کند.
آن قدر این کار پیش خدا زشت و قبیح است و گناه بزرگی حساب می‌شود که صاحبش را از رفتن به بهشت محروم می‌نماید.
البته باید بدانیم که در ردیف اجیران پدران و مادران، معلمان و استادان، پیامبران و امامان و هر کسی که به نوعی در حق ما خدمت کرده و ما به آن‌ها مدیون هستیم، همه و همه بر ما حق دارند و باید حق آن‌ها را اداء کرد و زحمت هر کدام را به تناسب حال خودشان جبران کنیم. ان‌شاءاللَّه.
قالَ الاِمام عَلی‌عليه‌السلام :
مِنْ ظَلَمَ قُصِمَ عُمْرُهُ وَ دَمَّرَ عَلَیْهِ ظُلْمُهُ.
غررالحکم.
ترجمه حدیث
حضرت علی‌عليه‌السلام فرمودند: هر که ستم کند عمرش کوتاه و قطع می‌شود و ظلم و ستم به خودش بر می‌گردد.
* این یک قانون محکم الهی است که ظلم و ستم سرانجام گریبان‌گیر ستمگران خواهد شد و هیچ ظالمی از دست ظلم‌های خودش در امان نخواهد بود.
زیرا که اساس هستی بر عدل گذاشته شده و همه باید بدانند که خدای متعال فرموده:«اِنْ اَحْسَنْتُمْ اَحْسَنْتُمْ لِأنْفُسَکُمْ وَ اِنْ أسَأتُمْ فَلَها» یعنی اگر خوبی کنید به خودتان بازمی‌گردد و اگر بدی کنید نصیب خودتان می‌شود.
از مکافات عمل غافل مشو |
گندم از گندم بروید جو ز جو |
یکی از آثار ظلم کوتاه شدن عمر است که خدای متعال به ظالمین تا یک اندازه‌ای مهلت می‌دهد البته همان اندازه هم به ضرر آن‌ها است چرا که فرمود:«ولا تحسبن الذین ظلموا انّما نملی لهم خیرٌ لانفسهم انّما نملی لهم لیزدادوا إثماً»
«یعنی گمان نبرند ستمگران که ما به آن‌ها مهلت دادیم برایشان خوب است، مهلت داده‌ایم تا جُرم‌شان سنگین‌تر شود و گناهانشان بیشتر» تا خوب مستحق عذاب و جهنّم دایمی شوند!!
قالَ الاِمام عَلی‌عليه‌السلام:
وَاللَّهِ لَوْ أُعْطِیْتُ الأَقالِیمَ الْسَّبْعَةِ بِما تَحْتَ أَفْلاکِها عَلی أَنْ أَعْصَی اللَّهَ فِی نَمْلَةٍ أسْلُبُها جَلْبَ شَعِیرَةٍ ما فَعَلْتُهُ.
نهج‌البلاغه خطبه 224.
ترجمه حدیث
حضرت علی‌عليه‌السلام فرمودند: به خدا سوگند اگر اقلیم‌های هفت‌گانه با آن چه زیر افلاک آن‌ها است (همه هستی) را به من بدهند تا در برابر، خدا را معصیت کرده و پوست جویی را از دهان مورچه‌ای بگیرم هرگز چنین نخواهم کرد!
* بعضی از مردم با اندک بهانه‌ای حاضر می‌شوند که در حق دیگران ظلم کنند، تا مبادا به خودشان و اموالشان کم‌ترین صدمه‌ای برسد! چنین افرادی هرگز روی سعادت و خوشبختی را نخواهند دید زیرا که پیوسته منافع ما مردم با یکدیگر تداخل می‌کند و باید هر کسی به حق خودش قانع باشد و برای حفظ جان و مال خودش به دیگران لطمه نزند و حق دیگران را پایمال نکند. از کم‌ترین تا بزرگ‌ترین حق مردم همه محترم است و لازم است رعایت شود.
ان شاءاللَّه ما پیروان آن شخصیت والا مقامی هستیم که می‌فرماید: اگر همه هستی را به من بدهند و از من بخواهند پوست جویی را به ناحق از دهان مورچه‌ای بگیرم چنین کاری را نخواهم کرد!!
پوست جو گرفتن از دهان مور کم‌ترین نمونه‌ای است که مثال زده شده، آن هم در مقابل مالکیت تمام عالم هستی!!
مبادا ما به کم‌ترین مبلغی حاضر بشویم نعوذ باللَّه بزرگ‌ترین گناهان را مرتکب شویم مثل کسانی که برای منافع اندک و بی‌ارزش دنیا براحتی غیبت، تهمت، دروغ، ناسزا، خیانت و ظلم می‌کنند و در عین حال مغرور و غافلند!!
قالَ الاِمام عَلی‌عليه‌السلام :
وَاللَّهِ لَأِنْ أَبِیتَ عَلی حَسَکِ السُعدانِ مُسَهَّداً، أَوْ أُجَرَّ فِی الأَغْلالِ مُصَفَّداً أَحَبُّ إِلیَّ مِنْ أَنْ أَلْقَیَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ ظالِماً لِبَعْضِ الْعِبادِ وَ غاصِباً لِشَی‌ءٍ مِنَ الْحُطامِ.
نهج‌البلاغه خطبه 224.
ترجمه حدیث
حضرت علی‌عليه‌السلام فرمودند: به خدا سوگند اگر شب تا به صبح را بر روی خارهای سخت بیابان بیدار به سر برم یا به زنجیر کشیده شوم برای من بهتر است از این که روز قیامت خدا و رسولش را ملاقات کنم در حالی که به بعضی از بندگان ستمی کرده باشم و یا چیزی از اموال آن‌ها را غصب کرده باشم.
* معمولاً انسان‌ها وقتی دست به ظلم و معصیت می‌زنند که منافع بیشتری می‌خواهند یا رفاه و راحتی و هوی و هوس آن‌ها را به طغیان می‌کشد و یا دچار شرایط سخت و ناگواری می‌شوند!
همه این گونه شرایط امتحانات الهی است که برای بشر پیش می‌آید تا معلوم شود چه کسی در ایمان به خدا و معاد و دین خدا استوار است؟!
قاعدتاً برای همه مردم هر یک از این‌ها چندین بار پیش می‌آید، آن جا بزنگاه خطر است، کمینگاه شیطان است، پرتگاه هوای نفس است، دو راهی دینداری و بی‌دینی است!
مولای ما امیرالمؤمنین‌عليه‌السلام یک موردش را به طور نمونه بیان فرموده که اگر دچار سخت‌ترین شرایط بشوم و شکنجه‌های مختلف، شب و روز بر من وارد بشود برایم گواراتر است از این که دست به گناهی بزنم و خدا و پیامبرش را ملاقات کنم در حالی که نافرمانی کرده باشم و یا در حق کسی ستمی روا داشته باشم، چرا؟ چون امام‌عليه‌السلام خوب می‌داند که معصیت و ظلم چه قدر زشت و پلید و دور از انسانیت است!
احادیث(5)
قالَ رسول اللَّه‌صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
مَنِ اقْتَطَعَ مالَ مُؤْمِنٍ غَصْباً بِغَیْرِ حَقٍّ لَمْ یَزَلِ اللَّهُ مُعْرِضاً عَنْهُ، ماقِتاً لِأَعْمالِهِ الَّتی یَعْمَلُها مِنَ الْبِرِّ وَ الْخَیْرِ لا یُثْبِتُ‌ها فِی حَسَناتِهِ حَتّی یَتُوبَ وَ یَرُدَّ الْمالَ الَّذی أَخَذَهُ إِلی صاحِبِهِ.
مستدرک الوسایل 17/89.
ترجمه حدیث
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس مال مؤمنی را به ناحق تصاحب کند، پیوسته خدا از او روی گردان خواهد بود و نسبت به کارهایی که می‌کند خشمگین است هر چند کارهایش خوب و خیر باشد! کارهایش را جزو حسناتش ثبت نمی‌کند مگر این که توبه کرده و مالی را که به ناحق گرفته به صاحبش بازگرداند!!
* روی گردانی خدا از انسان سخت‌ترین عذاب است، چرا که بشر همیشه با تمام وجود نیازمند لطف و مرحمت الهی است، و اگر خدا از کسی روگردان شد پیوسته در لعنت خدا و دور از رحمت به سر می‌برد و یقیناً دنیا و آخرتش تباه است. و غصب مال دیگران یک گناهی است که باعث چنین عذاب خانمان‌سوزی خواهد شد. و جداً از چنین گناهی باید فرار کرد و به خدا پناه برد، دردی و عذابی سخت‌تر از بی‌خدایی نیست!
بی این و آن به سر شود، بی تو به سر نمی‌شود |
بی آب و نان به سر شود، بی تو به سر نمی‌شود |
.
.
امام حسین‌عليه‌السلام در دعای عرفه فرمود: ای خدا کسی که تو را دارد چه ندارد و کسی که تو را ندارد چه دارد؟!
غصب مال و حق دیگران انسان را از خدا جدا می‌کند و جدایی از خدا بزرگ‌ترین خسارت و بیچارگی است.
قالَ رسول اللَّه‌صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
- فی خُطْبَتِهِ فِی حَجَّةِ الْوِداعِ - أَیُّهَا الْنَّاسُ! إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ، وَلا یَحِلُّ لِمُؤْمِنٍ مالُ أَخِیهِ إلاَّ مِنْ طِیبِ نَفْسَه.
بحار ج 76/350/13.
ترجمه حدیث
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (در خطبه حجة الوداع) فرمودند: ای مردم! همه اهل ایمان با یکدیگر برادرند و سزاوار و جایز نیست مؤمنی مال برادر مؤمنش را تصرف کند مگر با رضایت کامل او.
* در حدیثی امام موسی‌بن جعفرعليه‌السلام فرمودند: مؤمن برادر دینی مؤمن دیگر است (در نتیجه) کسی که به برادرش خیانت کند ملعون است، کسی که برای برادرش خیرخواهی نکند ملعون است، کسی که خودش را از برادرش مخفی کند ملعون است، کسی که از برادرش غیبت کند ملعون است.
پس باید مال و جان و آبروی مؤمنین از دست و زبان ما در امان و رضایت برادران دینی در همه چیز ملاک و منظور باشد.
قالَ رسول اللَّه صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
اِنَّ اللَّهَ غافِرٌ کُلَّ ذَنْبٍ اِلاَّ رَجُلٌ اِغْتَصَبَ أَجیراً اَوْ مَهْرَ إِمْرَأَةٍ.
مستدرک الوسایل 2/508.
ترجمه حدیث
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: خدای متعال همه گناهان را می‌آمرزد مگر کسی را که مال کارگر و اجیر را غصب کند (حق او را ندهد) و کسی که مهریه زن را غصب کرده (به او نپردازد).
* حق‌الناس گناهی است که خدای متعال از آمرزیدن آن خودداری می‌کند چرا که حق دیگران است و تا آن‌ها راضی نشوند راهی برای آمرزش نیست. حتی اگر به صورت ظاهر توبه و استغفار کنند، امّا حق مردم را ندهند آمرزیده نمی‌شوند.
گاهی این افراد کارگران و یا کارمندان و مانند این‌ها هستند، گاهی ممکن است از اقوام و خویشان ما باشند، حتی مهریه زنان و همسران که یک بدهی مسلّمی به عهده مردان است، و تا هر وقت شده باید بپردازند، مگر این که خود آن‌ها حق‌شان را حلال کنند و نخواهند بگیرند، حقی است که اگر کسی آن را عمداً پرداخت نکند و همسرش راضی نباشد گناهش آمرزیده نمی‌شود!
قالَ الصادِقُ‌عليه‌السلام :
ما بَلا اللَّهُ الْعِبادَ بِشَی‌ءٍ أَشَدُّ عَلَیْهِمْ مِنَ إِخْراجِ الْدِّرهَم.
خصال، ج 1، حدیث 27، باب الواحد.
ترجمه حدیث
حضرت امام صادق‌عليه‌السلام فرمودند: خداوند بندگان خود را به هیچ چیزی مثل پول (دادن) امتحان نکرده است.
* علاقه به پول خطرناک است و متأسفانه کم و بیش بسیاری از افراد مبتلا به این مسأله هستند.
سابقاً می‌گفتند هر که از پُل بگذرد خندان بُوَد، حالا باید بگوییم هر که از پول بگذرد خندان بُوَد.
اتفاقاً بزرگان و گذشتگان ما می‌گفتند پول چرک دست است، هر کسی در خواب آلودگی و کثیفی دید در بیداری به پول تعبیر می‌شود.
بعضی هم به آتش تعبیر کرده‌اند، در روایات پول را درد خطرناک دین معنی کرده‌اند.
هر جا بتوانی از آن بگذری و حقی را ادا کنی از امتحان پیروز و موفق بیرون آمدی و هر جا به آن دل ببندی و از پرداخت حقوق دیگران خودداری کنی مردود شده‌ای.
باید این را بدانیم که تا از آن نگذری نمی‌توانی به خیر بهتری برسی و تا خود پول را نگه بداری فایده‌ای برای تو ندارد. وقتی آن را رها کردی و دنیا و مال دنیا را مزرعه کسب آخرت و ارزش‌های بلند انسانی قرار دادی آن وقت است که فایده اصلی پول عاید خودت می‌شود.
قالَ اللَّهِ تَعالی
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ذَرُوا ما بَقِیَ مِنَ الْرِّبا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ * فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِنْ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُؤُوسُ أَمْوالِکُمْ لا تَظْلِمُونَ وَلا تُظْلَمُونَ *
بقرة 278 و 279.
ترجمه آیه
خدای متعال در قرآن فرموده: ای کسانی که ایمان آورده‌اید از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید و آن چه از (مطالبات) ربا باقی مانده را رها کنید، اگر ایمان دارید * اگر چنین نمی‌کنید بدانید خدا و رسولش، با شما جنگ و پیکار خواهند کرد و اگر توبه کنید (اصلِ) سرمایه‌های شما از آن شماست. نه ستم می‌کنید و نه بر شما ستم می‌شود.
* یکی از آیات سخت و اخطارهای بزرگ الهی نسبت به ربا، و رباخواری همین آیه شریفه است.
در این آیه شریفه پرهیزکار بودن و مؤمن بودن را مشروط کرده به این که انسان از ربا دوری کند. و اِلاّ شخص رباخوار در حکم محارب با خدای متعال است و خدای متعال با آن‌ها اعلان جنگ کرده و فرموده خدا و رسول خدا با چنین افرادی در جنگ و محاربه‌اند.
البته اگر توبه کنید و به اصل مال خودتان قانع باشید نه در حق کسی ستم کردی و نه در حق تو ستمی می‌شود!
قالَ رسول اللَّه‌صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ لَعَنَ آکِلَ الْرِّبا وَ مُوکِلَهُ وَ کاتِبَهُ وَ شاهِدَیْهِ.
امالی الصدوق 346/1.
ترجمه حدیث
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: مسلّماً خدای عزوجل رباخوار و عامل ربا و نویسنده معامله با ربا و دو شاهد آن معامله ربوی را لعنت کرده است.
* لعنت خدا، یعنی دور شدن افراد لعنت شده از رحمت خدا، رحمت الهی بسیار وسیع و فراگیر است و دنیا و آخرت را پُر کرده است، رحمت‌های مادی، معنوی، عمومی، خصوصی، «وَسِعَتْ رَحْمَتُهُ کُلَّ شَی‌ء»، رحمتش همه چیز را فرا گرفته،«یا مَنْ سَبَقَتْ رَحْمَتُهُ غَضَبَهُ» در دعا می‌خوانیم ای خدایی که رحمتش همیشه بر غضبش سبقت دارد!
خدای متعال دوست دارد که همیشه، همه را مورد رحمت قرار بدهد و کسی محکوم لعنت و عذاب او نشود.
اینک باید دید که رباخواری چه گناه بزرگی است که خدای متعال رباخوار و همه همکارانش را از رحمت بیکران خود دور کرده است!
آن چه می‌شود فهمید این است که در رباخواری الف - کاستن از یک گروه و اضافه کردن بی‌حدّ بر گروه دیگر است، ب - عدّه‌ای بی‌کار و بی‌عار و مفت‌خور می‌شوند و عدّه‌ای پیوسته باید تلاش کنند تا بتوانند جیب آن‌ها را پرتر کنند!
قالَ رسول اللَّه‌صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
شَرُّ الْکَسْبِ، کَسْبُ الْرِّبا.
امالی الصدوق 395/1.
ترجمه حدیث
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: فاسدترین کسب، کسب ربا است!
* کسب و کار حلال عبادت است، و کاسب حبیب خدا معرفی شده، در عین حال اگر در کسبی پای ربا در کار آمد آن عبادت تبدیل به بدترین معصیت می‌شود و مایه شر و فساد است با آن که باید مایه خیر و ثواب و برکت باشد.
قالَ رسول اللَّه‌صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
الآخِذُ وَ الْمُعْطی سَواءٌ فِی الْرِّبا.
کنزالعمال 9760 - 9784.
ترجمه حدیث
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: گیرنده و دهنده ربا مساوی هستند.
* بعضی فکر می‌کنند که رباخواری فقط ممنوع و حرام است و ربا دادن مانعی ندارد! این اشتباه محض است اتفاقاً تا ربا دهنده‌ای نباشد رباخواری پیدا نمی‌شود. کارفرمایان و مؤسسات و افرادی که ربا می‌دهند بنیاد فساد و شر ربا را در بین معاملات و داد و ستدهای اقتصادی رواج می‌دهند و بعد از مدتی چنان عادی و طبیعی می‌شود که افراد زیادی با خیال راحت ربا می‌دهند و می‌خورند و با این لقمه‌های ناپاک نسل درست می‌کنند و زندگی را اداره می‌کنند و زن و بچّه بی‌گناه‌شان را آلوده به این لقمه‌های حرام می‌کنند!!
خصوصاً مراکزی که مردم آن‌ها را ممکن است الگوی خود قرار بدهند و گمان کنند کار آن‌ها درست و حجّت است در حالی که خود آن مؤسسات و صاحب‌اختیاران آن‌ها خوب می‌دانند و اعلان کرده‌اند که ما نتوانستیم این مراکز را از ربا پاک کنیم!!؟
قالَ الإمامُ الْباقِرُعليه‌السلام :
أَخْبَثُ الْمَکاسِبِ، کَسْبُ الْرِّبا.
الکافی 5/147/12.
ترجمه حدیث
حضرت امام محمّد باقرعليه‌السلام فرمودند: پلیدترین کاسبی‌ها کسب ربا است.
* خبیث، یعنی کثیف و آلوده، اگر ما هم مانند امام معصوم‌عليه‌السلام باطن این کاسبی‌های حرام را می‌توانستیم ببینیم متوجه می‌شدیم که چه قدر پلید و زشت است درآمدهایی که در آن ربا باشد. مؤمنی در راه مشهد پیاده شد قهوه‌خانه غذا بخورد، برخورد کرد به جمعی که سفره شخصی داشتند و کاسه‌ای پر غذا در بین آن‌ها است و می‌خورند، به او تعارف کردند او نگاهی کرد دید کاسه پُر از خون است که آن‌ها ترید کرده و می‌خورند، یعنی در آن لحظه خدا چشم بصیرت آن مؤمن را باز کرد و او دید که باطن آن لقمه‌ها خونی است که از مردم در شیشه کرده‌اند، و گرد هم نشسته و با اشتهای تمام می‌خورند!!
هر چیزی در این دنیای ما ظاهری دارد و باطنی، و باطن هر چیزی حقیقت آن است، حقیقت ربا و امثال آن بسیار خبیث و پلید است که چشم بصیرت می‌خواهد تا بتوان به آن پی برد!
قالَ رسول اللَّه‌صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
مَنْ أَکَلَ الْرِّبا مَلَأَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بَطْنَهُ مِنْ نَّارِ جَهَنَّمَ بِقَدْرِ ما أَکَلَ، وَ إِنِ اکْتَسَبَ مِنْهُ مالاً لایَقْبَلُ اللَّهُ تَعالی مِنْهُ شَیْئاً مِنْ عَمَلِهِ، وَ لَمْ یَزَلْ فِی لَعْنَةِ اللَّهِ وَ الْمَلائِکَةِ ما کانَ عِنْدَهُ مِنْهُ قِیراطٌ.
ثواب الاعمال 2/336/1.
ترجمه حدیث
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس ربا بخورد خدای عزّوجلّ شکمش را پر از آتش جهنم می‌کند به همان اندازه که ربا خورده است! و اگر از راه ربا مالی به دست آورده باشد خداوند هیچ یک از اعمالش را نمی‌پذیرد و پیوسته مورد لعنت خدا و ملائکه است تا زمانی که ریالی از آن ربا نزد او باشد!
* در این مسأله خدای متعال اعلان کرده که با هیچ کس تعارف ندارد و رباخواری خوردن آتش جهنم است و اگر از راه ربا مالی به دست آمده باشد باعث می‌شود که کارهای شایسته و یا عبادت افراد پذیرفته درگاه الهی نباشد و از رحمت واسعه حق دور شود و فرشتگان او را مورد لعنت و نفرین قرار دهند.
قالَ رسول اللَّه‌صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :
لَیَأْتَیَنَّ عَلَی الْنَّاسِ زَمانٌ لا یَبْقی مِنْهُمْ أَحَدٌ إِلاَّ آکِلُ الْرِّبا فَإِنْ لَمْ یَأْکُلْهُ أَصابَهُ مِنْ غُبارِهِ.
کنزالعمال 9763.
ترجمه حدیث
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: مسلّماً زمانی بر مردم می‌آید که همه رباخوار می‌شوند و اگر اصل ربا را بعضی نخورند لااقل غبارش بر آنان می‌نشیند.
* این وضعیت مال زمانی است که مردم با حیله‌های بی‌اساس و ظاهرسازی و سهل‌انگاری، رباخواری را توجیه می‌کنند.
راه سالم ماندن از آلوده شدن به ربا این است که صورت مسأله و نحوه معاملات و داد و ستدها را باید به طور کامل و دقیق هر کسی از مرجع تقلید خودش بپرسد و با خیال راحت خرید و فروش کند و یا وام و سود درآمدها را تنظیم نماید.
اگر صورت مسأله را خوب بدانیم و در مورد آن سؤال کنیم راه صحیح و درست شدن را به ما می‌آموزند و راه‌های غلط و باطل را گوشزد می‌کنند، همه باید به دنبال بهترین و صحیح‌ترین و شرعی‌ترین راه برای معاملات و داد و ستدها باشیم تا گرفتار مال حرام و لقمه‌های فاسد و مفسد نشویم.
یقین بدانید خدای متعال برای رزق همه ما، راه حلال و صحیح قرار داده، وا اسفا که شیطان نمی‌گذارد ما درباره آن‌ها بیندیشیم و تحقیق و بررسی کنیم، طوری وانمود کرده که تنها راه کسب و تجارت و ثروت و روزی همین وضعیت نابهنجار است!!