شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

فضائل ویژه علی علیه السلام

عن عمرو بن میمون: إنی لجالس إلی ابن عباس إذ أتاه تسعة رهط فقالوا: یا ابن عباس، اما أن تقوم معنا و إما أن تخلو بنا من بین هؤلاء.

فقال ابن عباس: بل أنا أقوم معکم، و هو یومئذ صحیح قبل أن یعمی.

قال: فأبتدؤوا فتحدّثوا، فلا ندری ما قالوا، قال: فجاء ینفض ثوبه و یقول: أفّ و تفّ! وقعوا فی رجل له بضع عشرة فضائل لیست لأحد غیره، وقعوا فی رجل قال له النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله :

لَأبْعَثَنَّ رَجُلًا لا یُخْزِیهِ اللهُ أبَداً، یُحِبُّ اللهَ وَرَسُولَهُ- إلی أنْ قالَ-: وأخَذَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ثَوْبَهُ فَوَضَعَهُ عَلی عَلیٍّ وَ فاطِمَةَ وَ حَسَنٍ وَ حُسَیْنٍ وَ قالَ: «انَّما یُریدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطْهیراً».

عمرو بن میمون گوید: در حضور ابن عباس بودم که هفت تن 108] نزد او آمدند و گفتند: یا قیام کن و از مجلس فاصله بگیر (تا در جای خلوت با هم گفتگو کنیم) یا از هم‌نشینان

خود کناره گیر و با ما خلوت کن.

ابن عباس گفت: با شما هستم. (راوی گوید) وقوع این جریان در ایامی بود که ابن عباس هنوز نابینا نشده بود.

ابن میمون گوید: آنها به گوشه‌ای رفته و سخن آغاز کردند. ما نفهمیدیم چه سخنانی بین آنان رد و بدل شد. ابن عباس در حالی که ناراحت به نظر می‌رسید و جامه‌هایش را می‌تکاند می‌گفت: اف و تف بر شما! به مردی ناسزا می‌گویند که ده‌ها فضائل ویژه دارد. به شخصیتی بدبین‌اند و بدگویی می‌کنند که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله [در جنگ خیبر که دیگران رفتند و عاجزانه برگشتند] درباره او فرمود:

کسی را برای مبارزه می‌فرستم که خداوند هرگز او را خوار و ذلیل نکرد؛ او دوستدار خداوند و رسول است تا جایی که ابن عباس گفت: رسول خدا جامه خویش را روی علی و فاطمه و حسن و حسین قرار داد و فرمود:

جز این نیست که خداوند اراده کرده تا آلودگی را از شما اهل بیت بزداید و شما را پاک گرداند پاک گرداندنی[109]

خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله

عن سعد بن أبی وقّاص: لَمّا نَزَلَتْ هذِهِ الآیَة: «فَقُلْ تَعالَوا نَدْعُ أبْناءَنا وَ أبْناءَکُم» دَعا رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله عَلیّاً وَ فاطِمَة وَ حَسَناً وَ حُسَیْناً، فقال:

اللّهُمَّ هؤُلاءِ أهْلی.

از سعد بن ابی وقاص نقل است که: وقتی آیه«فقل تعالوا ندع أبناءنا و أبناءکم (یعنی بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم و شما فرزندان خود را)» نازل شد، پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله علی و فاطمه و حسن و حسین را صدا زد و به درگاه الهی عرضه داشت:

بارالها! اینان اهل و خانواده من هستند.[110]

معلم و مربی امام علی علیه‌السلام

عن أمیر المؤمنینعلیه‌السلام قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله :

إنَّ اللهَ أمَرَنی أنْ ادْنِیَکَ وَلا اقْصِیَکَ وَ أنْ اعَلِمَّکَ، وَ أنْ تَعِیَ وَ حَقٌّ لَکَ أنْ تَعِیَ. قالَ: فَنَزَلَتْ هذِهِ الآیَهُ: «وَتَعِیها اذُنٌ واعِیَةٌ».

از امیر مؤمنانعلیه‌السلام روایت است که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله به من فرمود:

خداوند مرا امر کرده که تو را نزدیک کنم و [از خود] دورت نسازم و این که بیاموزم تو را، و تو نیز فراگیری و سزاوار توست که بیاموزی و حفظ نمایی.

ایشان گفت: پس این آیه نازل شده(و تعیها أذن واعیة) [111] [و بدینسان اذن واعیه را گوش تو قرار داد.][112]

قرین قرآن

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله فی مرض موته:

أیُّهَا النّاسُ یُوشَکُ أنْ اقْبَضَ قَبْضاً سَریعاً فَیَنْطَلِقُ بی، وَقَدْ قَدَّمْتُ إلَیْکُمْ الْقَوْلَ مَعْذِرَةً إلَیْکُمْ: ألا إنّی مُخْلِفٌ فیکُمْ کِتابَ رَبّی عَزَّوَجَلَّ وَعِتْرَتِی أهْلَ بَیْتی ثُمَّ أخَذَ بِیَدِ عَلِیٍّ فَرَفَعَها فَقالَ: هذا عَلیٌّ مَعَ الْقُرآنِ وَالقُرآنُ مَعَ عَلِیٍّ لایَفْتَرِقانِ حَتّی یَرِدا عَلَیَّ الْحَوْضَ فَاسْألْهُما ما خَلَّفْتُ فیهِما.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در مرض موتش فرمود:

ای مردم! احتمال دارد به زودی قبض روح شوم و مرا ببرند. من از این سخن در این حال به شما می‌گویم تا دیگر عذری نداشته باشید. آگاه باشید که من کتاب خدای با عزت و جلال و عترتم را جانشین خود در بین شما می‌گذارم. آن‌گاه دست علی را گرفته بلند کرد و فرمود: این علی با قرآن است و قرآن با علی است هرگز از یکدیگر جدا نمی‌شوند تا کنار حوض بر من در آیند، آن‌گاه از آن

دومی می‌پرسم درباره عمل به توصیه‌ام درباره دو جانشینم.[113]

امام علی علیه‌السلام بهترین امت

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله :

أنْتَ خَیْرُ امَّتی فی الدُّنْیا وَالآخِرَةِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به علیعلیه‌السلام فرمود:

تو بهترین امتم در هر دو سرا می‌باشی.[114]

سرانجام ما و شیعیان

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله :

اذا کانَ یَوْمُ الْقِیامَةِ أخَذْتُ بِحُجْزَةِ اللهِ وَأخَذْتُ أنْتَ بِحُجْزَتی. وَ أخَذَ وُلْدُ کَ بِحُجْزَتِکَ، وَ أخَذَتْ شِیعَةُ وُلْدِکَ بِحُجْزَتِهِمْ فَتَری أیْنَ یُؤْمَرُبِنا.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:

چون رستاخیز برپا شد به خدا متوسل خواهم شد و تو به من متوسل می‌شوی و فرزندانت به تو متوسل می‌شوند و پیروان ذریه‌ات به آنها متوسل می‌شوند و خواهی دید که ما را به کجا هدایت خواهند کرد.[115]

خدا با علی علیه‌السلام راز گفت

عن جندب بن ناجیة (أو ناجیة بن جندب) لَمّا کانَ یَوْمُ غَزْوَة الطائِفِ قامَ النَّبِیصلى‌الله‌عليه‌وآله مَعَ عَلِیعلیه‌السلام مَلِیاً ثُمَّ مَرَّ فَقال لَهُ أبُوبَکْرٍ: یا رَسُولَ اللهِ، لَقَدْ طالَتْ مُناجاتُکُ عَلِیاً مُنْذُ الیوم، فَقالصلى‌الله‌عليه‌وآله :

ما أنَا انْتَجَیْتُهُ وَ لکِنَّ اللهَ انْتَجاهُ.

از جندب بن ناجیه (یا ناجیة بن جندب) نقل است که: در روز جنگ طائف رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله مدتی با علی به راز سخن گفت و چون گفتگوها طولانی شد ابوبکر به حضرت گفت: ای رسول خدا! گفتمان و راز گوییتان به درازا کشید. حضرت فرمود:

من با او راز نمی‌گفتم بلکه خداوند با او راز می‌گفت.[116]

مهرورزی به امام علیعلیه‌السلام

عن سلمان قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله :

مَنْ أحَبَّ عَلِیّاً فَقَدْ أحَبَّنی وَ مَنْ أبْغَضَ عَلِیّاً فَقَدْ أبْغَضَنی.

از سلمان فارسی نقل است که گفت: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:

کسی که به علی مهر بورزد و محبت کندچنان است که به من محبت ورزیده، و کسی که به او کینه توزی نماید در حقیقت با من دشمنی کرده است.[117]

همانند انبیا علیهم السلام

عن الحارث الأعور: أن النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله قال:

مَنْ أرادَ أنْ یَنْظُرَ إلی آدَمَ فی عِلْمِهِ، وَ نُوحٍ فی فَهْمِهِ، وَ إبْراهیمَ فی حِلْمِهِ، وَ یَحْیی فی زُهْدِهِ، وَ مُوسی فی بَطْشِهِ، فَلْیَنْظُرْ إلی عَلِیِّ بْنِ أبی طالِبٍ.

از حارث اعور نقل است که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:

هر کس دوست می‌دارد که مشاهده کند علم آدم ابوالبشر را، و فهم نوحعلیه‌السلام را و حلم ابراهیمعلیه‌السلام را و زهد یحییعلیه‌السلام را و دلاوری موسیعلیه‌السلام را، پس به سوی علی بن ابی‌طالب بنگرد.[118]

جوان‌مردی جز علی علیه‌السلام نیست

عن جابر: قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله یوم بدر:

هذا رِضْوانُ، مَلَکٌ مِنْ مَلائِکَةِ اللهِ یُنادی: لا سَیْفَ إلّا ذُوالْفَقارِ، وَ لا فَتی إلّا عَلیٌ.

از جابر بن عبدالله نقل است که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در جنگ بدر[119] فرمود:

این رضوان، یکی از فرشتگان خداست که از آسمان ندا می‌دهد: هیچ شمشیر (برّنده‌ای) جز ذوالفقار، و جوان‌مردی جز علی نیست.[120]

امام اولیای خدا

عن أنس: قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله :

إنَّ ربَّ العالَمینَ عَهِدَ إلَیَّ عَهْداً فی عَلِیِّ بْنِ أبی‌طالِبٍ فَقالَ: إنَّهُ رایَةُ الهُدی، وَ مَنارُ الإیمانِ وَ إمامُ أوْ لیائی، وَنُورُ جَمیعِ مَنْ أطاعَنی.

یا أبا بَرزَةِ، عَلِیُّ بْنُ أبی طالِبٍ أمینی غَداً فِی القِیامَةِ وَ صاحِبُ رایَتی فی القِیامَةِ عَلی مَفاتیحِ خَزائِنِ رَحَمَةِ رَبّی.

از انس نقل است که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:

پروردگار جهان درباره علی بن ابی‌طالب عهدی بسته است که او عَلَم هدایت، منار ایمان و امام دوستان وپیروان من است. او روشنایی کسانی است که مرا اطاعت کنند.

ای ابو برزه! علی بن ابی‌طالب در روز رستاخیز امین من خواهد بود. و او در قیامت صاحب علم و پرچمدار من است [و امین بر کلیدهای گنجینه‌های رحمت121] پروردگارم.[122]

امیر نیکوکاران

عن حذیفة: قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله :

عَلِیٌّ أمیرُ الْبَرَرَةِ، وَقاتِلُ الفَجَرَة، مَنْصُورُ مَنْ نَصَرَهُ، مَخْذُولُ مَنْ خَذَلَهُ، ألا وَ إنَّ الحَقَّ مَعَهُ وَیَتْبَعُهُ، ألا فَمیلُوا مَعَهُ.

از حذیفه نقل است که رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود:

علی، فرمانروای نیکان، و کُشنده بدان و پست فطرتان است؛ کسی که یاریش کند، پیروز و کسی که به او پشت کند و خوارش نماید مخذول و خوار خواهد شد به هوش باشید که حق با اوست و او را دنبال می‌کند. آگاه باشید که گرایش و حرکتتان با محوریت او باشد.[123]

پیروان علی علیه‌السلام

عن ابن عباس: قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله :

إنَّکَ سَتَقْدِمُ عَلَی اللهِ وَ شیعَتُکَ راضینَ مَرْضینَ.

از ابن عباس نقل است که گفت: نبی مکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله به علیعلیه‌السلام فرمود:

تو در پیشگاه خدا حاضر خواهی شد و شیعیانت خرسند (از پیشوایی‌ات) و مورد رضایت حق تعالی خواهند بود.[124]

خداوند او را بیشتر دوست دارد

قال ابنُ عباس کنتُ أنَا وَ أبِیَ الْعَبّاسُ بْنُ عَبْدِ المُطَلِّبِ جالِسَیْنِ عِنْدَ رَسُولِ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله إذْ دَخَلَ عَلیُّ بْنُ أبی طالِبٍ فَسلَّمَ فَرَدَّ عَلَیْهِ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله وَ بَشَّرَ بِهِ وَ قامَ إلَیْهِ وَ اعْتَنَقَهُ وَ قَبَّلَ بَیْنَ عَیْنِیهِ وَ أجْلَسَهُ عَنْ یَمینِهِ.

فَقالَ الْعَبّاسُ: یا رَسُولَ اللهِ، أتُحِبُّ هذا؟

فقال النَّبِیصلى‌الله‌عليه‌وآله :

یا عَمَّ رَسُولِ اللهِ، وَاللهِ لَلّهُ أشَدُّ حُبّاً لَهُ مِنّی، إنَّ اللهَ جَعَلَ ذُرِیَّةَ کُلِ نَبِیٍّ فی صُلْبِهِ وَ جَعَلَ ذُریَّتِی فی صُلْبِ هذا.

ابن عباس گفت: من و پدرم (عباس بن عبد المطلب) در حضور رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله شرفیاب بودیم در این هنگام علی بن ابی‌طالب وارد شد و سلام داد. پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله بعد از جواب سلام با چهره‌ای گشاده در حالی که خوشحال به نظر می‌رسید برخاست؛ او را در بغل گرفت و پیشانی‌اش را بوسه داد و او را در طرف راست خود نشانید.

عباس (که ناظر جریان بود) گفت: ای رسول خدا! آیا او را دوست می‌داری؟

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: عمو جان! به خدا سوگند خدا او را از من بیشتر دوست دارد؛ خداوند نسل هر پیامبری را از پشت همان پیامبر قرار داد و نسل مرا در صلب این شخص نهاده است.[125]