شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

پس ما گفتیم: «یا رسول اللّه، صابران کیانند؟» فرمود:

«کسانی که بر انجام طاعت خدا و ترک معصیت او صبر می کنند، آنان کسانی هستند که مال پاکی را به دست می آورند و به اندازه و اقتصاد، انفاق و مصرف می کنند و مقداری از آن را در راه خدا می دهند، چنین کسانی رستگار و سعادت مند خواهند بود.»

تا این که فرمود:

«اهل صبر، دارای خشوع، وقار، سکینه (آرامش قلب)، تفکّر، نرمی با مردم، عدالت، تعلیم، اعتبار، تدبیر، تقوا، احسان، دوری از گناه و آلودگی، دوستی برای خدا، دشمنی برای خدا، ادای امانت، عدالت در حکم، اقامه شهادت، کمک به اهل حقّ، مقابله با اهل گناه و خلاف، گذشت از ظلم و... می باشند.»(1)

در برخی از روایات نیز آمده که:

بالاترین درجات بهشتی برای دوستان رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله و ائمّه معصومینعليهم‌السلام است و پایین ترین درکات دوزخ نیز برای دشمنان آنان می باشد. [ و این معنای «هل الدّین إلّا الحبّ» می باشد].(2)

و شاید اختلاف درجات بهشت و درکات دوزخ به اختلاف مراتب دوستی و دشمنی باشد. واللّه العالم.

آخرین کسانی که داخل بهشت می شوند

1 - امیرالمؤمنینعليه‌السلام فرمود:

«از بین پیامبران خداعليهم‌السلام ، سلیمان بن داود، آخرین کسی است که داخل بهشت می شود، و این به علّت در دست داشتن ملک دنیاست [ که او از خداوند درخواست نمود و خداوند خواسته او را اجابت کرد].»(3)

______________________

1- 652) بحارالأنوار: 74 / 92.

2- 653) همان: 108 / 385.

3- 654) میزان الحکمه: 4 / 314؛ مستطرفات السّرائر: 41 / 7.

2 - امام صادقعليه‌السلام فرمود: «کسی که بر علیه مؤمنی سخن بگوید و بخواهد او را سبک کند و از چشم مردم ساقط نماید، خداوند او را از ولایت خود خارج می کند، و داخل ولایت شیطان می نماید، و شیطان او را نمی پذیرد.»

سپس فرمود: «خداوند به موسی بن عمرانعليه‌السلام وحی نمود: غیبت کننده اگر توبه کند، آخر کسی است که داخل بهشت می شود، و اگر توبه نکند، اوّل کسی است که وارد دوزخ می شود.»(1)

3 - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: «آخرین کسی که داخل بهشت می شود، مردی است که افتان و خیزان [ از صراط می گذرد و] به طرف بهشت می رود، و بسا آتش او را فرا می گیرد، و چون از آتش [ و صراط] می گذرد، به آن توجّه می کند، و می گوید: "متعالی و بزرگ است خدایی که مرا از تو نجات داد، و خداوند به من احسان و عطایی نمود که به احدی از اوّلین و آخرین چنین احسانی ننمود...»(2)

هم نشینان رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در حظیره القدس بهشت

1 - مرحوم علّامه حلّیرحمه‌الله در کتاب منتهی می گوید: در روایت صحیح از زراره از حضرت باقرعليه‌السلام نقل شده که فرمود: «عادت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله این بود که با یک مد از آب [ یعنی 750 گرم] وضو می گرفت، و با یک صاع آب [ یعنی سه کیلو] غسل می کرد؛ و مدّ: یک رطل و نصف رطل است، و صاع: شش رطل است.»

مرحوم شیخ طوسی رحمه الله نیز می گوید: «صاع شش رطل مدینه، و نه رطل عراق است.»(3)

______________________

1- 655) رسائل الشّهید الثّانی / 288؛ بحارالأنوار: 75 / 257.

2- 656) أضواء علی الصّحیحین / 161؛ کنز العمّال: 14 / 500

3- 657) تهذیب: 1 / 136.

مرحوم صدوق [ ابن بابویه] از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله روایت نموده که فرمود:

«وضو باید با یک مدّ از آب باشد، و غسل با یک صاع، و زود باشد که بعد از من مردمی بیایند، و این مقدار آب را برای وضو و غسل کم و ناچیز بدانند، آنان بر خلاف سنّت من خواهند بود، و کسانی که بر سنّت من ثابت و پایدار باشند، در حظیره القدس [ که مقامی است در وسط بهشت] هم نشین من خواهند بود.»(1)

شهید اوّل در کتاب ذکری از امام باقرعليه‌السلام نقل نموده که فرمود:

«وضو حدّی از حدود خداوند است، و خداوند می خواهد بداند چه کسی قانون و حدّ او را رعایت می کند، و چه کسی نافرمانی می نماید.»

سپس فرمود:

«مؤمن را چیزی نجس نمی کند و اگر به صورت روغن مالیدن، آب را برای وضو مصرف کند، او را کفایت می کند.»(2)

2 - در کتاب خصال از امیرالمؤمنینعليه‌السلام نقل شده که فرمود:

«و الآخذ بأمرنا معنا غداً فی حظیره القدس، و المنتظر لأمرنا کالمتشحّط بدمه فی سبیل اللّه...»

یعنی: «کسی که طبق دستور ما عمل کند، فردای قیامت، در حظیره القدس با ما خواهد بود، و کسی که منتظر امر ما [ و دولت ما] باشد، مانند کسی است که در راه خدا در خون خود غلطیده باشد.»(3)

3 - امام صادقعليه‌السلام می فرماید:

«خداوند به پیامبری از پیامبران بنی اسرائیل وحی نمود: "اگر دوست می داری فردای قیامت مرا در حظیره القدس ملاقات کنی، باید در دنیا غریب، و تنها، و غصّه مند، و از مردم در هراس و وحشت باشی، و همانند پرنده ای باشی که تنها در بیابان ها و صحراها می گردد، و غذای او از سر درختان است، و آب او از چشمه هاست، و چون شب می شود تنها

_____________________

1- 658) منتهی: 1 / 309؛ وسائل: 1 / 339 ح 9 و 6

2- 659) ذکری / 95.

3- 660) خصال / 625 ؛ بحارالأنوار: 10 / 104.

در جایی پناه می گیرد، و با پرندگان دیگر مأنوس نمی شود، و با پروردگار خود انس می گیرد، و از پرندگان دیگر وحشت می کند.»(1)

4 - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: «من و فاطمه و حسن و حسین و علیّ در "حظیره القدس" بهشت در زیر قبّه سفید و نورانی قرار داریم، و آن قبّه، قبّه مجد [ و کرامت ]است، و شیعیان ما، در یمین [ رحمت الهی] قرار دارند.»(2)

5 - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: «الثّابت علی سنّتی معی فی حظیره القدس. [ یعنی فی الجنّه].» یعنی: «کسی که بر سنّت و روش من پایدار باشد، در حظیره القدس بهشت با من خواهد بود.»(3)

بهشت آدمعليه‌السلام

حسین بن میسر می گوید: از امام صادقعليه‌السلام درباره بهشت آدمعليه‌السلام سؤال نمودم، فرمود: «بهشت آدم باغستانی از باغستان های دنیا بوده است، و خورشید و ماه در آن طلوع و غروب می نموده، و اگر از باغستان های بهشت آخرت می بود، آدمعليه‌السلام هرگز از آن خارج نمی شد [ و ابلیس نیز داخل آن نمی شد].»(4)

مرحوم صدوق در کتاب عیون، از حضرت رضاعليه‌السلام نقل نموده که در تفسیر آیه شریفه:( وَ قُلْنا یا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُکَ الْجَنَّهَ وَ کُلا مِنْها رَغَداً حَیْثُ شِئْتُما وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَهَ فَتَکُونا مِنَ الظَّالِمینَ ) الآیات(5) ، به مأمون ملعون فرمود:

«آدم و حوّاعليهما‌السلام با وسوسه شیطان از غیر شجره منهیّه خوردند، چرا

_____________________

1- 661) امالی صدوق / 265.

2- 662) بشاره المصطفی / 86 ؛ احقاق الحقّ: 9 / 195؛ بحارالأنوار: 43 / 76 و 303.

3- 663) مجمع البحرین: 1 / 535

4- 664) کافی: 3 / 247.

5- 665) بقره / 35 - 37.

که آدم و حوّا قبل از آن ندیده بودند کسی با نام خدا سوگند به دروغ بخورد، از سویی این عمل قبل از نبوّت و پیامبری او بود، و گناهی نبود که به سبب آن مستحقّ آتش شود، بلکه از صغائر موهوبه بود، و چون خداوند آدمعليه‌السلام را به پیامبری برگزید، معصوم از هر گناهی بود همان گونه که می فرماید:( وَ عَصی آدَمُ رَبَّهُ فَغَوی * ثُمَّ اجْتَباهُ رَبُّهُ فَتابَ عَلَیْهِ وَ هَدی ) (1)، و می فرماید:(إ ِنَّ اللَّهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمینَ ) (2) .(3)

عبداللّه بن سنان گوید: شخصی از امام صادقعليه‌السلام سؤال کرد: «آدم و حوّا چقدر در بهشت ماندند تا به سبب خطایی که انجام دادند از بهشت اخراج شدند؟» امامعليه‌السلام فرمود: «خداوند ظهر روز جمعه هنگام زوال، آدمعليه‌السلام را آفرید، و سپس از پایین اضلاع او حوّا را خلق کرد، و در همان روز دستور داد ملائکه بر او سجده کنند، و آنان را در همان روز داخل بهشت نمود، و به خدا سوگند، آنان در آن روز بیش از شش ساعت در آن بهشت نماندند، و بعد از غروب خورشید از آن خارج شدند و در خارج آن بودند تا صبح شد و لباس های آنان از بدنشان ریخته بود، و خداوند به آنان فرمود:( أَلَمْ أَنْهَکُما عَنْ تِلْکُمَا الشَّجَرَهِ ) ؟! پس آدم از خدای خود حیا نمود، و خاضع شد، و گفت:( رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا.. .) (4)

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در معراج، بهشت و دوزخ را مشاهده نمود

معراج رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله اجمالاً از ضروریّات دین، و مورد اتّفاق همه مسلمانان است، و منکر آن مرتدّ و خارج از اسلام خواهد بود. امام صادقعليه‌السلام فرمود:

_____________________

1- 666) طه / 121 - 122.

2- 667) آل عمران / 33.

3- 668) عیون: 2 / 174.

4- 669) تفسیر عیّاشی: 2 / 10؛ بحارالأنوار: 11 / 188.

«از ما نیست کسی که چهار چیز را انکار نماید:

1 - معراج،

2 - سؤال قبر،

3 - خلقت بهشت و دوزخ [ و وجود آنها، همان گونه که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در معراج آنها را مشاهده نمود]،

4 - شفاعت.»(1)

حضرت رضاعليه‌السلام نیز فرمود:

«هر کس به معراج [ رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله ] ایمان نداشته باشد، رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله را تکذیب نموده است.»(2)

اعتقاد امامیّه این است که معراج رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله ، با بدن شریف او بوده، نه با روح تنها، و در بیداری بوده، نه در خواب، و به آسمان ها تا ملاء اعلا و سدره المنتهی بوده، نه تا مسجد اقصی فقط، و آن حضرت در معراج مقتدای همه پیامبرانعليهم‌السلام بوده، و به مقامی صعود نموده، که هیچ پیامبر مرسل و هیچ ملک مقرّبی حتّی جبرئیلعليه‌السلام اجازه صعود به آن را نداشته است، و رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله با خدای خود مشافههً سخن گفته، همان گونه که خداوند می فرماید:

( سُبْحانَ الَّذی أَسْری بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذی بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ ) (3) .

امام صادقعليه‌السلام در تفسیر آیه فوق می فرماید: «جبرئیل و میکائیل و اسرافیل برای رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله براق را آماده کردند، یکی از آنان لجام [ و افسر] آن را گرفت، دیگری رکاب او را آماده کرد، و سوّمی لباسی بر پشت او قرار داد، و چون براق چموشی کرد، جبرئیل لطمه ای بر او زد، و گفت: "آرام بگیر ای براق و بدان که هیچ

_____________________

1- 670) صفات الشّیعه صدوق / 50

2- 671) همان.

3- 672) اسراء / 1.