قناعت برای پادشاهی کافی است (همانند سلطنت و پادشاهی انسان را بی نیاز می کند).

از امام رضاعليه‌السلام درباره قناعت سؤال شد، حضرت فرمودند: قناعت برایِ انسان چهار فایده را جمع می کند: اولّ، پاک نگه داشتن نفس؛ دوّم، بالا بردن قدر و منزلتِ انسان؛ و سوّم، کنار گذاشتن زحمات و هزینه های زیادی؛ و چهارم، دوری جستن از اطاعت مردم دنیا. و دو نفر در واقع راه قناعت را پیش می گیرند: کسی که به مال کمِ دنیا بسنده می کند به خاطر این که به اجر اُخروی نائل شود و انسان کریمی که از انسان هایِ پست خود را دور نگه می دارد.

و از دیگر گنجها: اخلاق نیک و ادب تو نسبت به خلق خداست و از مولای ما حضرت امیرالمؤمنینعليه‌السلام روایتی وارد شده است که فرموده اند: گنجهای روزی ها در گشاده رویی و خوش اخلاقی است.

و از دیگر گنجها: صبر تو در روزگارت می باشد؛ چرا که طبق گفتار پیامبرِ تو محمّد مصطفیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم صبر گنجی از گنجهای بهشت است.

و از دیگر گنجها: روزگار است که برای تو بعضی از اسرار و حقایق پنهان را آشکار می کند؛ و این سخن را امام جوادعليه‌السلام فرموده اند.

و از دیگر گنجها: این سخن است که: «اظهار کردن هر امری قبل از آن که قطعی گردد، از بین بردن آن کار است»؛ که از امام جوادعليه‌السلام نقل شده است.

و از دیگر گنجها: این حدیث است که: «کسی که به دیگران قبل از آزمودن آنها اعتماد کند، خود را در معرض هلاکت قرار داده و گرفتار عاقبت

المتعبه؛ کما عن أبی جعفر الجوادعليه‌السلام .(۱)

الصمت

و منها: صمتک فی محالّها؛ لأنّ الصمت کنز وافر و زَیْن الحلیم و ستر الجاهل؛ کما قاله الإمام الصادقعليه‌السلام .(۲)

الانتظار للصلاه

و منها: انتظارک للصلاه؛ بعد الصلاه؛ فإنّه کنز من کنوز الجنّه؛ کما قاله نبیّک خاتم الأنبیاء و المرسلینصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۳)

سوره الحمد

و منها: قراءتک سوره الحمد؛ فإنّها من کنز الجنه؛ کما عن رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۴)

آیه الکرسی

و منها: قراءتک آیه الکرسی؛ فإنّها من کنز تحت العرش کما قال أبو عبدالرحمن القاسم بن عبدالرحمن أخبره عن صُدَیّ أبی اُمامه الباهلی: أنّه سمع علیّ بن أبیطالبعليه‌السلام یقول: ما أری رجلاً أدرک عقله الإسلام و ولد فی الإسلام یبیت لیلهً سوادَها -قلت(۵) : و ما سوادها یا أبا اُمامهَ؟ قال: جمیعها- حتّی یقرأ هذه الآیه: «اللّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ» فقرأ الآیه إلی قوله: «العَلِیُّ الْعَظِیمُ»(۶) ؛ ثمّ قال: فلو تعلمون ما هی - أو قال: ما فیها- لما ترکتموها علی حالٍ، إنّ رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم أخبرنی قال: اُعطیتُ آیه الکرسی من کنزٍ تحت العرش و لم یُؤتَها نبیٌّ کان قبلی. قال علیّعليه‌السلام : فما بتّ لیلهً قطُّ منذ سمعتُها من رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم حتّی أقرأها.

_________________________

۱- ۱. الدره الباهره /۵۶ و نقل عنه فی بحارالأنوار ۷۵/۳۶۴.

۲- ۲. الفقیه ۴/۳۹۶، ح۵۸۴۳.

۳- ۳. التهذیب ۲/۲۳۷.

۴- ۴. بحارالأنوار ۸۳/۲۱ من طبع بیروت.

۵- ۵. القائل هو أبو عبدالرحمن القاسم بن عبدالرحمن، یسأل من أبی اُمامه.

۶- ۶. سوره البقره ۲/۲۵۵.

پُر از رنج و سختی می شود».

و از دیگر گنجها: این است که ساکت باشی در جای خود؛ زیرا سکوت گنجی بزرگ و زینت انسان بردبار و باعث پوشش شخص نادان است؛ چنان که از امام صادقعليه‌السلام نقل شده است.

و از دیگر گنجها: این است که بعد از انجام هر نماز در انتظار نماز باشی، زیرا این حالت گنجی از گنجهای بهشت است؛ همان گونه که پیامبر تو که آخرین پیامبران است چنین مطلبی را فرموده اند.

و از دیگر گنجها: این است که سوره مبارکه حمد را بخوانی که این سوره از گنجهای بهشت است؛ که این حقیقت را نیز پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده است.

و از دیگر گنجها: قرائت آیه الکرسی می باشد که این آیه از گنج زیر عرش الهی است؛ چنان که قاسم بن عبدالرّحمن از صُدَی أبی اُمامه باهِلی روایت نموده که از حضرت علیّ ابن ابی طالبعليه‌السلام شنیده حضرت فرمود: برای مردی که عقل او اسلام را درک کرده است و در اسلام متولّد شده است شایسته نمی بینم که سیاهی شب را بخوابد (قاسم گوید به أبی اُمامه گفتم؟ منظور از سیاهی شب چیست؟ گفت: همه شب) مگر اینکه این آیه را( اللّهُ لَآ إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ) تا «العَلِیُّ الْعَظِیمُ»بخواند. سپس فرمود: اگر بدانید که در این کار چه ارزشی است یا فرمود: چه اجر و پاداشی در این قرائت است هرگز آن را در هیچ حالی ترک نمی کردید. همانا پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به من خبر داد که آیه الکرسی گنجی از زیر عرش است که به من عطا شده است و به پیامبری قبل از من داده نشده است. پس حضرت علیعليه‌السلام فرمود: من از زمانی که این مطلب را از پیامبر شنیدم حتّی یک شب هم نخوابیدم مگر این که این آیه را خواندم.ثمّ قال: یا أبا اُمامه، إنّی أقرأها ثلاثَ مرّات فی ثلاثه أحایینَ(۱) من کلّ لیلهٍ. فقلت: و کیف تصنع فی قرائتک لها یابنَ عمّ محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ؟ قال: أقرأها قبل الرکعتین بعد صلاه عشاء الآخره. فواللّه ما ترکتها مذ سمعتُ هذا الخبرَ عن نبیّکمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم حتّی أخبرتک به.(۲)

سوره القدر

و منها: قرائتک سوره القدر؛ لأنّها کنز القرآن؛ کما عن الإمام الصادقعليه‌السلام .(۳)

سوره المؤمنین

و منها: روی عن النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم أنّه قال: أوّلها [أی أوّل سوره المؤمنین] و آخرها من کنوز الجنه. مَنْ عَمِلَ بثلاث آیات مِن أوّلها واتّعظ بأربعٍ مِنْ آخرها، فقد نجا و أفلح.(۴) الصلاه علی محمد و آله و منها: صلاتک علی محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و آل محمّدعليهم‌السلام ؛ کما ورد فی صحیحه محمّد بن مسلم عن أحدهما علیهماالسلام قال: ما فی المیزان شیءٌ أثقلَ من الصلاه علی محمّد و آل محمّد، و إنّ الرجل لَتوضَع أعمالُه فی المیزان، فتمیل به فیخرج الصلاه علیه فیضعها فیمیزانه فیرجَّح [به].(۵)

و روی معاویه بن عمّار عن جعفر بن محمّدعليه‌السلام قال: من صلّی علی محمّد و آله

________________________

۱- ۱. جمع حین.

۲- ۲. أمالی الشیخ الطوسی، المجلس الثامن عشر ح۱۹/ ۵۰۸ الرقم ۱۱۱۲.

۳- ۳. المصباح للکفعمی /۵۸۸ و نقل عنه فی مستدرک الوسائل ۴/۳۶۳، ح۱۴۵.

۴- ۴. منهج الصادقین ۶/۲۰۳، أنوار التنزیل المعروف بتفسیر البیضاوی /۲۹۰ من الطبع الحجری، التفسیر الکبیر للفخر الرازی ۲۳/۱۲۸ و فیه: «من کنوز العرش»، خواص الآیات /۹۱ من الطبع الحجری لعمنا آیه اللّه الشیخ محمّدتقی آقاالنجفی الاصفهانی قدس سره

۵- ۵. الکافی ۲/۴۹۴ ح۱۵.

بعد از آن فرمود: همانا من این آیه را سه مرتبه در سه زمان در هر شب می خوانم. من عرض کردم که ای پسرعموی پیامبر، درباره قرائت این آیه چگونه عمل می کنید؟ فرمودند: من آن را قبل از دو رکعت نافله عشا، بعد از نماز عشا (قبل از نافله عشا و بعد از نماز فریضه عشا) می خوانم. به خدا قسم از زمانی که این خبر را از پیامبر شما شنیدم هرگز آن را ترک نکردم تا به تو خبر دادم.

و از دیگر گنجها: تلاوت سوره مبارکه قدر است؛ چون این سوره به فرموده امام صادقعليه‌السلام گنج قرآن است.

و از دیگر گنجها: روایتی است از پیامبر خاتمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نقل شده که فرموده است: اولِ سوره مؤمنون و آخر آن از گنجهای بهشت است. هرکه به سه آیه اوّل آن عمل کند و از چهار آیه آخر آن پند گیرد، نجات یابد و رستگار گردد.

و از دیگر گنجها: صلوات تو بر حضرت محمّد و خاندانش است؛ چنان که در صحیحه محمّد بن مسلم به نقل از یکی از آن دو بزرگوار (امام باقر و امام صادقعليهما‌السلام ) آمده است که حضرت فرمود: در میزان هیچ چیزی از صلوات بر حضرت محمّد و آل محمّد سنگین تر نیست. و همانا اعمال مردی را در میزان قرار می دهند و نزدیک است که طرفِ کفّه اعمال صالحه سبک شود که ثواب صلوات، اعمال صالحه را سنگین می کند و برتری می بخشد.

و معاویه بن عمّار از امام جعفر صادقعليه‌السلام روایت نموده که حضرت فرمود: کسی که صد مرتبه بر حضرت محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و آل محمّدعليهم‌السلام

مأه مرّه، قضی اللّه له مأه حاجه.(۱)

راجع فی هذا المجال موسوعتی الحدیثیّه ۶/۱۲۸ و جامع أحادیث الشیعه ۱۹/۵۳۶.

کلمه التوحید

و منها: کلمه التوحید؛ کما ورد فی معتبره بل صحیحه مالک بن أعین عن أبی عبداللّهعليه‌السلام قال: من قال مأه مرّه: «لا إله إلّا اللّه الملک الحقّ المبین»، أعاذه اللّه العزیز الجبّار من الفقر، و أنس وحشه قبره، و استجلب الغنی، و استقرع باب الجنّه.(۲)

و روی الإربلی نحوها فی کشف الغمه ۳/۱۶۹ و لأجل ثواب کلمه التوحید راجع أوّل کتاب ثواب الأعمال لشیخنا الصدوق قدس سره

المعروف

و منها: معروفک إلی الغیر؛ فإنّه کنز من أفضل الکنوز فلا یزهدنّک فی المعروف کفرُ مَنْ کفره و لا جُحودُ مَن جحده کما عن أمیرالمؤمنینعليه‌السلام .(۳) و کذا روی الآمدی عنهعليه‌السلام قال: المعروف کنزٌ.(۴) و عنهعليه‌السلام : المعروف کنزٌ من أفضل الکنوز، و زرعٌ من أنمی الزروع، و حصنٌ من أحصن الحصون.(۵)

محبه القلوب إلیک و منها: محبه القلوب إلیک فإنّها أنفع الکنوز؛ کما عن أمیرالمؤمنینعليه‌السلام .(۶)

إیاک و معاداه الرجال و منها: إیّاک و معاداه الرجال؛ لانّ سیدی و مولای علی بن الحسینعليه‌السلام قال لابنه: یا بنیَّ، إیّاک و معاداهَ الرجال؛ فإنّه لن یَعْدِمَک مکرُ حلیم و مفاجَأهُ لئیم.(۷)

__________________________

۱- ۱. کشف الغمه ۳/۱۶۵.

۲- ۲. ثواب الأعمال /۲۲.

۳- ۳. الجعفریات /۲۳۵ و نقل عنه فی مستدرک الوسائل ۴/۳۶۳، ح۱۴۵.

۴- ۴. الغرر و الدرر للآمدی، ح۲۱۹.

۵- ۵. تمام نهج البلاغه، ۵/۲۴۴، تألیف السید صادق الموسوی الشیرازی.

۶- ۶. غررالحکم، ح۳۳۵.

۷- ۷. نثرالدر ۱/۳۳۸؛ کشف الغمه ۳/۶۱.

صلوات بفرستد، خداوند صد حاجت او را برآورده می کند.

در این باره (آثار و برکات صلوات) به کتاب دائره المعارف حدیثی من ج۶، ص۱۲۸ و جامع احادیث شیعه ج۱۹، ص۵۳۶ مراجعه کن.

و از دیگر گنجها: کلمه توحید است؛ همان طوری که در حدیث معتبره بلکه صحیحه مالک بن أعین از امام صادقعليه‌السلام وارد شده است که حضرت فرمود: هرکس صد مرتبه بگوید: لا اِلهَ اِلَّا اللّه ُ الْمَلِکُ الْحَقُّ الْمُبینُ، خداوند عزیز جبّار او را از فقر در پناه خود قرار می دهد و با او در وحشتِ قبر اُنس می گیرد و وی را بی نیازش می کند و با این کار درِ بهشت را کوبیده است.

و إربلی شبیه همین حدیث را در کشف الغمّه ج۳، ص۱۶۹ روایت نموده است؛ و برای ثواب کلمه توحید به اوّلِ کتاب ثواب الأعمال شیخ صدوق قدس سره مراجعه کن.

و از دیگر گنجها: رساندن خیر و نیکی به دیگران است که از بهترین گنجها به شمار می آید و از انجام خیر و نیکی در حقّ دیگران دریغ نکن. پس مبادا خیر رساندن به دیگران را به جهت ناسپاسی کسی که به او خیر رسانده ای کم کنی، یا به خاطر آنکه آن فرد ناسپاس خیر و خوبی رساندن تو را انکار کرده است؛ و این سخن از امیرالمؤمنینعليه‌السلام است. و همین طور آمُدی از ایشانعليه‌السلام روایت نموده است که فرمودند: «انجام کارهای نیک گنج است». و از اوعليه‌السلام روایت شده است که فرمود: «انجام کار شایسته و خیر رساندن به دیگران از بهترین گنجهاست و از زراعتهایی است که بیشترین نتیجه را در پی دارد و دژ محکمی است که از محکمترین دژها شمرده می شود».

و از دیگر گنجها: محبّت تو در دل مردم است؛ و در کلام امیر المؤمنینعليه‌السلام این گنج از سودمندترین گنجها شمرده شده است.

و از دیگر گنجها: پرهیز از دشمنی کردن با مردم است؛ زیرا آقا و مولا و پیشوای من علی بن الحسینعليه‌السلام به فرزندشان فرمودند: ای فرزندم، بپرهیز از دشمنی با مردم چون برای تو جز حیله دراز مدت انسان بردبار و برخورد سریع انسان پست چیزی را به دنبال ندارد.

العمل

و منها: عملک کما عن النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فی حدیث: العمل کنزٌ.(۱)

و عن علیعليه‌السلام أنّه قال فی حدیث: ولْیَکُن أحبّ الکنوز إلیک و أوثقها عندک نفعا و عائدهً الاستکثارُ مِن صالح الأعمال و اعتقاد صالح الآثار.(۲)

و قالعليه‌السلام : من کنوز البرّ إخفاء العمل و الصبر علی الرّزایا و کتمان المصائب.(۳)

التقوی

و منها: تقواک کما عن أمیرالمؤمنینعليه‌السلام أنّه قال: فإنّ التقوی أفضلُ کنزٍ و أحرزُ حرزٍ و أعزُ عزٍّ.(۴)

الصلاه فی أول یوم من رجب

و منها: صلاتک فی أوّل یوم من رجب عَشْر رکعات تقرأ فی کلِّ رکعه فاتحهَ الکتاب مرّهً و قل هو اللّه أحد ثلاثَ مرّات؛ فإنّها من غرائب الکنز کما روی عن رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۵)

دعاء لأبی عبداللهعليه‌السلام

و منها: دعاؤک بما ورد عن أبی عبداللّهعليه‌السلام ؛ فإنّه کنزٌ هو خیرٌ من الدنیا و ما فیها و هو سرٌّ مِن سرّ رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم . فاحتفظ به و لاتعلّمه إلاّ لمن تثق به. و إنّه دعاءٌ لایَسألُ اللّه عزوجل شیئا إلّا أعطاه قائله.(۶)

الجوشن الکبیر

و منها: دعاؤک اللّه تعالی بدعاء الجوشن الکبیر المعروف؛ فإنّه کنز من کنوز اللّه تعالی کما عن الإمام الحسین الشهیدعليه‌السلام .(۷)

________________________

۱- ۱. بحارالأنوار ۷۴/۱۸۳، ح۲۸.

۲- ۲. دعائم الإسلام ۱/۳۴۵ و نقل عنه فی مستدرک الوسائل ۱۳/۱۴۵.

۳- ۳. عیون أخبار الرضاعليه‌السلام ۲/۳۸، ح۱۰۵، صحیفه الإمام الرضاعليه‌السلام /۶۶، ح۱۱۹.

۴- ۴. بحارالأنوار ۷۴/۳۷۴، ح۳۶.

۵- ۵. إقبال الأعمال /۶۳۷.

۶- ۶. راجع بحارالأنوار ۹۲/۲۰۴، ح۳۸.

۷- ۷. بحارالأنوار ۹۱/۴۰۲.

و از دیگر گنجها: کِردار توست؛ همان طوری که پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در حدیثی فرمودند: عمل انسان گنج است.

و از علیعليه‌السلام نقل شده است که آن حضرت فرمودند: دوست داشتنی ترین گنجها در نزد تو و با اعتمادترین آنها از نظر نفع و سودمندی این است که هرچه بیشتر کارهای شایسته را انجام دهی و به آثار و برکات باارزش چنین اعمالی اعتقاد داشته باشی.

و در حدیث دیگری فرمودند: از گنجهای نیکی پنهان انجام دادن کارهای خیر و بردباری در سختی ها و پنهان نمودن مصیبت ها می باشد.و از دیگر گنجها: این است که تقوای الهی را پیشه خودسازی؛ همان طوری که از امیرالمؤمنینعليه‌السلام نقل شده است: تقوی برترین گنج و بهترین حرز و عزیزترین عزّت است.

و از دیگر گنجها: نمازی است که در اوّلین روز ماه رجب آن را انجام می دهی و آن ده رکعت می باشد: در هر رکعت یک بار سوره حمد و سه بار سوره توحید را می خوانی که از عجیب ترین گنجهاست؛ همان طور که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده است.

و از دیگر گنجها: دعایی است که از امام صادقعليه‌السلام نقل شده؛ و به راستی آن گنجی است بهتر از دنیا و آن چه در دنیاست. و رازی از رازهای رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم است. پس این دعا را نگهداری کن و جز به کسی که به او اعتماد داری یاد نده. و این دعایی است که به وسیله آن خواننده دعا از خداوند عزّوجلّ هرچه بخواهد به او عطا می کند.

و از دیگر گنجها: این است که با دعای جوشن کبیر به درگاه خداوند متعال مناجات کنی؛ و این دعا همان گونه که امام حسینعليه‌السلام فرموده اند از گنجهای خداوند متعال است.

کلمات من کنوز العرش

و منها: إن تُردْ کلماتٍ من کنوز العرش، فاقرأ الدعاء الذی نزل به جبرئیلعليه‌السلام من السماء ضاحکا مستبشرا، و هَدِیّهً من اللّه تعالی إلی رسولهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۱)

الوسائل إلی المسائل

و منها: ما ذکره ابن طاوس قال: بإسنادنا إلی أبی جعفر بن بابویهرحمه‌الله عن ابراهیم بن محمد بن الحارث النوفلی قال: حدثنی أبی و کان خادما لمحمد بن علی بن موسی الجوادعليه‌السلام لمّا زوّج المأمون أبا جعفر محمّد بن علی بن موسی الرضاعليه‌السلام ابنته کتب إلیه إنّ لکل زوجه صداقا من مال زوجها و قد جعل اللّه أموالنا فی الآخره مؤجله مذخوره هناک کما جعل أموالکم معجله فی الدنیا و کنزها ههنا و قد أمهرت ابنتک الوسائل إلی المسائل و هی مناجات دفعها إلیَّ أبی قال: دفعها إلیّ أبی جعفرعليه‌السلام قال: دفعها إلیّ محمد أبی قال دفعها إلیّ علی بن الحسینعليه‌السلام أبی قال: دفعها إلیّ الحسین أبی قال: دفعها إلیّ الحسنعليه‌السلام أخی قال: دفعها إلیّ أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالبعليه‌السلام قال: دفعها إلیّ رسول اللّه قال: دفعها إلّی جبرئیلعليه‌السلام قال: یا محمد ربّ العزه یقرئک السلام و یقول لک: هذه مفاتیح کنوز الدنیا و الآخره فاجعلها وسائلک إلی مسائلک تصل إلی بغیتک فتنجح فی طلبتک فلا تؤثرها فی حوائج الدنیا فتبخس بها الحظ من آخرتک و هی عشر وسائل إلی عشره مسائل تطرق بها أبواب الرغبات فتفتح و تطلب بها الحاجات فتنجح و هذه نسختها ثمّ ذکر الأدعیه...(۲)

__________________________

۱- ۱. بحارالأنوار ۹۲/۱۹۸، ح۳۲.

۲- ۲. مهج الدعوات، /۳۰۹ طبع بیروت، و نقل عنه فی بحارالأنوار، ۵۰/۷۳.

و از دیگر گنجها: اگر خواستی به کلماتی از گنجهای عرشی دست یابی، دعایی را بخوان که جبرئیل خندان و با بشارت برای پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آورد و آن کلمات و دعا را به عنوان هدیه از جانب خداوند متعال به پیامبرشصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم رساند و از دیگر گنجها: سیّد بن طاووسرحمه‌الله گوید: با سندهای ما به ابوجعفر بن بابویه از ابراهیم بن محمد بن حارث نوفلی نقل شده است که گفت: پدرم از خدمتگزاران امام محمد جواد بود مرا حدیث کرد وقتی مأمون دخترش را به ازدواج ایشان درآورد حضرت برای او چنین نوشت: برای هر زنی مهری از شوهرش می باشد و حق تعالی اموال ما را در آخرت ذخیره نموده است همچنان که اموال شما را در دنیا به شما داده و من مهریّه دختر ترا دعاهایی قرار می دهم که وسائل برای رسیدن به خواسته ها و حاجتها است و آن ادعیه و مناجاتی است که پدرم به من داده و به او از پدرش موسی بن جعفرعليه‌السلام و به آن حضرت هم از طریق پدرش امام جعفر صادقعليه‌السلام و به او هم از پدرش امام محمد باقرعليه‌السلام و به او هم از پدرش امام علی بن حسینعليه‌السلام رسیده و او هم از پدرش امام حسینعليه‌السلام و او نیز از برادرش امام حسنعليه‌السلام و آن بزرگوار هم از پدرش امیرالمؤمنین علی بن ابی طالبعليه‌السلام و او هم از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و رسول خدا هم از جبرییل دریافت نموده است و جبرییل به پیامبر گفت: یا محمد! پروردگار عزیز ترا سلام می رساند و می فرماید این کلیدهای گنجهای دنیا و آخرت است آنرا وسیله خود برای درخواستهایت قرار بده تا به مراد خود برسی و این دعاها را برای رسیدن به نیازهای دنیوی قرار نده که از بهره آخرت تو کم می شود، و آن دعاها ده وسیله است که بواسطه آنها درهای امور شگفت آور باز می شود و به سبب آنها تو به حاجات خود می رسی و این است نسخه آن دعاها:...

و أنت تجد نصوص الأدعیه فی کتاب الباقیات الصالحات للمحدث الجلیل الشیخ عباس القمیرحمه‌الله المطبوعه بهامش مفاتیح الجنان فراجعها.

الکنز فی الروایات یطلق علی أشیاء و امور

اشاره

و اعلم یا بنی، إنّ الکنز قد یطلق فی الروایات علی أشیاء و اُمور:

کان تحته کنز لهما منها: ما ورد فی خبر علی بن أسباط قال: سمعت أباالحسن الرضاعليه‌السلام یقول: کان فی الکنز الذی قال اللّه عزوجل: «و کان تحتَه کنزٌ لهما»(۱) کان فیه: «بسم اللّه الرّحمن الرّحیم». عجبتُ لِمن أیقن بالموت کیف یفرح و عجبتُ لمن أیقن بالقَدَر کیف یحزَن و عجبت لمن رأی الدنیا و تقلّبها بأهلها کیف یرکن إلیها؟! و ینبغی لمن عَقَل عن اللّه أن لا یتّهم اللّه فی قضائه و لا یستبطئه فی رزقه. فقلتُ: جُعلت فِداک! أرید أن أکتبه. قال: فضرب و اللّه یدَه إلی الدواه لیضعها بین یدی فتناولت یده فقبّلتها و أخذتُ الدواه فکتبته.(۲)

و روی نحوها الشیخ بسنده المعتبر فیالتهذیب ۹/۲۷۶ و نقل عنه فی وسائل الشیعه ۲۶/۹۹، ح۹.

لا حول و لا قوه إلا بالله

و منها: ما ورد عن أبیعبداللّهعليه‌السلام عن أبیهعليه‌السلام عن آبائهعليهم‌السلام قال: قال رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من تظاهرت علیه النعم فَلْیَقُل: «الحمدللّه رب العالمین»، و من ألحّ علیه الفقر فلیُکثِرْ مِن قول: «لاحول و لاقوه إلّا باللّه العلیّ العظیم». فإنّه کنز من کنوز الجنه و فیه شفاء من اثنین و سبعین داءً أدناهم الهمّ.(۳)

_________________________

۱- ۱. سوره الکهف /۸۲.

۲- ۲. الکافی ۲/۵۹، ح۹.

۳- ۳. وسائل الشیعه ۷/۱۷۵، ح۷.

و متن این دعاها را در کتاب باقیات الصالحات محدث بزرگوار مرحوم آقای حاج شیخ عباس قمیرحمه‌الله ، چاپ شده در حاشیه مفاتیح الجنان می یابی، پس به آن کتاب شریف مراجعه کن. و بدان پسرم، که گنج در روایات به اموری اطلاق شده است: از جمله آنها: طبق آن چه در خبر علیّ بن اسباط آمده آن است که وی می گوید از امام رضاعليه‌السلام شنیدم که فرمود: در داخل گنجی که خداوند عزّوجلّ می فرماید: «و در زیر آن دیوار گنجی برای آن دو کودک یتیم بود»، چنین نوشته شده بود: به نام خداوند بخشنده مهربان. در شگفتم از کسی که یقین به مرگ دارد چگونه شادمان است، و تعجّب می کنم از کسی که قضا و قدر الهی را باور کرده است چرا غمناک می شود، و در تعجّبم از کسی که دنیا و دگرگونی آن را نسبت به اهلش می بیند چگونه به آن اعتماد می کند؟! و سزاوار است کسی که تقوای الهی دارد خدا را در تقدیر و روزی رسانیش متّهم نکند. علیّ بن اسباط گوید به امام عرض کردم: جانم فدای شما! می خواهم این مطلب را بنویسم. به خدا قسم حضرت با دست خود مُرکّب را برداشت تا آن را در مقابل من بگذارد، که من دستِ آن حضرت را گرفتم و بوسیدم و مرکّب را از دست حضرت گرفتم و این حدیث را نوشتم.

شبیه همین خبر را شیخ طوسیرحمه‌الله با سندِ معتبر خود در کتاب تهذیب، ج۹، ص۲۷۶ روایت کرده و در کتاب وسائل الشّیعه، ج۲۶، ص۹۹، حدیث۹ هم به نقل از تهذیب آمده است.

و از جمله: آن که امام صادقعليه‌السلام از پدرش و از پدران بزرگوارشعليهم‌السلام و آنها از پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نقل کرده اند که آن حضرت فرمودند: کسی که نعمت های الهی به او روی می آورد بگوید «الحمدللّه ربّ العالمین»؛ و چنان چه کسی از فقر به ستوه آید، بسیار بگوید: «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلّا بِاللّه الْعَلّیِ الْعَظیم». که همانا این ذکر گنجی از گنجهای بهشت است و در آن شِفایِ هفتاد و دو درد است که کم ترین آنها غم و اندوه می باشد.

و منها: ما رواها البرقی بإسناده عن الحسن البصری قال: کنت مع أبی جعفرعليه‌السلام بمنی و قدمات رجل من قریش. فقال: یا أباسعید، قُمْ بنا إلی جنازته. فلمّا دخلنا المقابر، قال: ألا اُخبرکم بخمس خصال هی من البِرّ، و البرّ یدعو إلی الجنه؟ قلت: بلی، قال: إخفاء المصیبه و کتمانها، و الصدقه تعطیها بیمینک لاتعلم بها شمالک، و بِرّ الوالدین فإنّ برّهما للّه رضیً، و الإکثار من قول: «لاحول و لا قوه إلّا باللّه العلیّ العظیم» فإنّه من کنوز الجنه، و الحبّ لِمحمد و آل محمد (صلّی اللّه علیه و علیهم أجمعین).(۱)

و منها: مارواها البرقی عن یونس عن عمرو بن جمیع رفعه قال: قال سلمان الفارسی رضوان اللّه علیه: أوصانی خلیلی بسبعه خصال لا أدَعُهنّ علی کلّ حال: أوصانی أن أنظر إلی من هو دونی و لا أنظر إلی من هو فوقی، و أن أحبّ الفقراء و أدنو منهم، و أن أقول الحقّ و إن کان مرّا، و أن أصل رَحِمی و إن کانت مُدْبِرهً، و لا أسال الناسَ شیئا، و أوصانی أن أُکثِرَ مِن قول «لا حول و لا قوه إلّا باللّه العلّی العظیم»، فإنّها کنز من کنوز الجنه.(۲)

و منها: قال الإربلی: قال مالک بن أنس: قال جعفرعليه‌السلام یوما لسفیان الثوری: یا سفیان، إذا أنعم اللّه علیک بنعمه فأحببت بقاءها، فأکثِر مِن الحمد و الشکر علیها؛ فإنّ اللّه عزوجل قال فی کتابه العزیز: «لئن شکرتم لأزیدنّکم»(۳) . و إذا استبطأت

_________________________

۱- ۱. المحاسن ۱/۷۱، ح۲۷.

۲- ۲. المحاسن ۱/۷۴، ح۳۴.

۳- ۳. سوره ابراهیم /۷.

و از جمله: روایتی است که برقی با سند خود از حسن بصری نقل نموده است که وی گوید: با امام باقرعليه‌السلام در سرزمین مِنی بودم که مردی از قریش فوت کرد. حضرت فرمود: ای ابوسعید [کنیه حسن بصری است]، برخیز با هم به تشییع جنازه او برویم. وقتی داخل قبرستان شدیم حضرت فرمود: آیا به شما خبر ندهم از پنج فضیلت که در زمره نیکی هاست و نیکی انسان را به بهشت می رساند؟ گفتم: بفرمائید. حضرت فرمود: پنهان کردن مصیبت و کتمانِ آن، صدقه در حالی که آن را وقتی با دست راست خود عطا کردی دست چپ تو نفهمد، نیکی به پدر و مادر که نیکی به آنها باعث رضایت خداست، زیاد گفتن ذکرِ «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلّا بِاللّه الْعَلّیِ الْعَظیم» که این ذکر از گنجهای بهشت است و دوستی پیامبر و خاندان آن حضرت که خداوند به آن حضرت و همه خاندان وی درود و رحمت فرستد.

و از جمله: روایتی است که برقی از عمروبن جمیع مرفوعا نقل کرده است که وی گوید: سلمان فارسی (رضوان اللّه علیه) می گفت: دوست من (یعنی پیامبر اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) هفت خصلت را به من سفارش نمود که آن ها را در هیچ حالی ترک نمی کنم: پیامبر مرا توصیه کرد به شخصی که از نظر مالی از من پایین تر است نگاه کنم و به کسی که از نظر مالی از من بالاتر است نگاه نکنم، فقرا را دوست داشته باشم و به آنها نزدیک شوم، حقّ را بگویم اگر چه تلخ باشد، با خویشانم صله رحم کنم اگرچه آنها به من پُشت کنند، از مردم چیزی نخواهم، و توصیه نمودند که بسیار بگویم ذکرِ «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلّا بِاللّه الْعَلّیِ الْعَظیم» را که گنجی از گنجهای بهشت است.

و از جمله: حدیثی است که اِربلی از مالک بن انس نقل کرده می گوید: امام جعفر صادقعليه‌السلام روزی به سفیان ثوری فرمود: ای سفیان، زمانی که خداوند به تو نعمتی داد و دوست داری که آن نعمت برایت باقی بماند، خدا را به خاطر آن نعمت، سپاس و شکر فراوان کن که خداوند عزّوجلّ در کتاب عزیزش می فرماید: «اگر سپاسگزاری کردید برای شما نعمت خود را زیاد می کنم»؛ و اگر

الرزق فأکثِرْ مِن الاستغفار؛ فإنّ اللّه عزوجل قال فی کتابه: «استغفروا ربّکم إنّه کان غفّارا یُرسِلِالسماءَ علیکم مِدرارا و یُمْدِدْکم بأموال و بنین...» -یعنی فی الدنیا-«و یجعلْ لکم جنّاتٍ»(۱) فی الآخره. یا سفیان، إذا حَزَنک أمرٌ من سلطان أو غیره فأکثِرْ من قول «لا حول و لا قوّه إلّا باللّه العلی العظیم»، فإنّها مفتاح الفرج و کنز من کنوز الجنه».(۲)

العجب لمن فزع من أربع کیف لا یفزع إلی أربع و منها: ما رواها الصدوق بإسناده عن أبیعبداللّهعليه‌السلام قال: عَجِبْتُ لمن فَزع من أربعٍ کیف لا یَفْزَع إلی أربعٍ: عجبتُ لمن خاف العدوَّ کیف لایفزع إلی قوله تعالی: «حَسْبُنا اللّه و نعم الوکیل»(۳) ؟! فإنی سمعت اللّه عزوجل یقول بِعَقِبها: «فانقلبوا بنعمه من اللّه عزوجل و فضلٌ لم یَمْسَسْهُم سوءٌ»(۴) ، و عجبت لمن اغتمّ کیف لایفزع إلی قوله تعالی: «لا إله إلّا أنت سبحانک إنّی کنت من الظالمین»(۵) ؟! فإنّی سمعت اللّه عزوجل بعقبها: «فاستجبنا له و نجّیناه من الغمّ و کذلک نُنْجِی المؤمنین»(۶) ، و عجبت لمن مُکر به کیف لایفزع إلی قوله تعالی: «و اُفوِّض أَمری إلی اللّه إنّ اللّه بصیرٌ بالعباد»(۷) ؟! فإنّی سمعت اللّه عزوجل یقول بعقبها: «فَوَقاه اللّه سیئاتِ ما مکروا»(۸) ، و

_________________________

۱- ۱. سوره نوح /۱۲-۱۰.

۲- ۲. کشف الغمّه ۳/۱۵۴، مطالب السؤول ۲/۵۶، أورده ابن حمدون فی التذکره الحمدونیه ۱/۱۱۳، الراغب فی المحاضرات ۲/۴۶۷، الذهبی فی السیر ۶/۲۶۱.

۳- ۳. سوره آل عمران /۱۷۳.

۴- ۴. سوره آل عمران /۱۷۴.

۵- ۵. سوره الأ نبیاء /۸۷.

۶- ۶. سوره الأ نبیاء /۸۸.

۷- ۷. سوره غافر /۴۴.

۸- ۸. سوره غافر/۴۵.