شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

حدیث - ۶۹

امام علیعليه‌السلام :

حَسْبکَ مِن الجَهلِ أنْ تُعجَبَ بعِلْمِکَ؛

در نادانی تو همین بس که به دانش خود مغرور شوی

أمالی الطوسیّ : ۵۶ / ۷۸ منتخب میزان الحکمة : ۱۱۸

حدیث - ۷۰

امام علیعليه‌السلام :

الجَهلُ أدْوَأُ الدّاءِ؛

نادانی بدترین درد است

غرر الحکم : ۸۲۰ منتخب میزان الحکمة : ۱۱۸

حدیث - ۷۱

امام صادقعليه‌السلام :

لَیسَ العِلمُ بِالتَّعَلُّمِ ،إنَّما هُوَ نورٌ یَقَعُ فی قَلبِ مَن یُریدُ اللّه‌ُ تَبارَکَ وتَعالی أن یَهدِیَهُ ، فإن أرَدتَ العِلمَ فَاطلُب أوَّلاً فی نَفسِکَ حَقیقَةَ العُبودِیَّةِ ، وَاطلُبِ العِلمَ بِاستِعمالِهِ ، وَاستَفهِمِ اللّه یُفهِمْکَ ؛

دانش به آموختن نیست ، بلکه نوری است که در دل هر کس که خداوند تبارک و تعالی بخواهد هدایتش کند ، می‌افتد بنابراین ، اگر خواهان دانش هستی ، نخست حقیقت عبودیت را در جان خودت جویا شو و دانش را از طریق به کار بستن آن بجوی و از خداوند فهم و دانایی بخواه تا تو را فهم و دانایی دهد

بحار الأنوار : ۱ / ۲۲۵ / ۱۷ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۴

حدیث - ۷۲

امام صادقعليه‌السلام :

جاءَ رَجُلٌ إلی رَسولِ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فقالَ : یا رسولَ اللّه ، ما العِلمُ ؟ قالَ : الإنصاتُ ، قالَ : ثُمَّ مَه ؟ قالَ : الاستِماعُ ، قالَ : ثُمَّ مَه ؟ قالَ : الحِفظُ ، قالَ : ثُمَّ مَه ؟ قالَ : العَمَلُ بهِ ، قالَ : ثُمَّ مَه یارَسولَ اللّه ؟ قالَ : نَشرُهُ ؛

مردی‌خدمت رسول‌خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آمد و عرض کرد : ای رسول خدا ! علم چیست ؟ فرمودند: خاموشی عرض کرد : سپس چه ؟ فرمودند: گوش سپردن عرض کرد : دیگر چه ؟ فرمودند: حفظ و مراقبت عرض کرد : آن گاه چه ؟ فرمودند: به کار بستن آن عرض کرد : سپس چه ای رسول خدا ؟ فرمودند: انتشار دادن آن

الکافی : ۱ / ۴۸ / ۴ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۴

حدیث - ۷۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا یَتِمُّ عَقلُ المَرءِ حَتّی یَتِمَّ فیهِ عَشرُ خِلالٍ لا یَسأمُ مِن طَلَبِ العِلمِ طُولَ عُمرِهِ ؛

خرد آدمی کامل نگردد ، مگر آن گاه که ده خصلت در او فراهم آید و تا زنده است از طلب دانش خسته نشود

تنبیه الخواطر : ۲ / ۱۱۲ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۷۴

امام علیعليه‌السلام :

لا یُحرِزُ العِلمَ إلاّ مَن‌یُطیلُ دَرسَهُ ؛

دانش را به دست نیاورَد ، مگر کسی که مدتها بیاموزد

غرر الحکم : ۱۰۷۵۸ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۷۵

عَلی المُتَعَلِّمِ أن یُدئبَ نَفسَهُ فی طَلَبِ العِلمِ، ولا یَمَلَّ مِن تَعَلُّمِهِ ، ولا یَستَکثِرَ ما عَلِم؛

بر دانش‌آموز است ، که خود را در طلب علم کوشا سازد و از آموختن دانش خسته نشود و دانسته‌های خود را زیاد نشمارد

غرر الحکم : ۶۱۹۷ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۷۶

امام علیعليه‌السلام :

عَلی المُتَعَلِّمِ أن یُدئبَ نَفسَهُ فی طَلَبِ العِلمِ، ولا یَمَلَّ مِن تَعَلُّمِهِ ، ولا یَستَکثِرَ ما عَلِم؛

بر دانش‌آموز است ، که خود را در طلب علم کوشا سازد و از آموختن دانش خسته نشود و دانسته‌های خود را زیاد نشمارد

غرر الحکم : ۶۱۹۷ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۷۷

امام سجّادعليه‌السلام :

حقّ استاد تو این است که به او احترام گذاری ، محضرش را موقّر داری ، با دقت به سخنانش گوش بسپاری ، رویت به او باشد و به او توجّه نمایی ، صدایت را بر او بلند نکنی ، هر گاه کسی از او سؤالی کند تو جواب ندهی ، بلکه بگذاری خودش جواب دهد در محضر او با کسی سخن نگویی ، در حضور او از کسی غیبت نکنی ، اگر پیش تو از او بد گویی شود ، از وی دفاع کنی عیبهایش را بپوشانی ، خوبیها و صفات نیکش را آشکار سازی ، با دشمن او همنشینی نکنی و با دوستش دشمنی نورزی هرگاه این کارها را کردی ، فرشتگان خدا درباره‌ات گواهی دهند که تو برای رضای خداوند جلّ اسمه ، نه برای مردم ، نزد آن استاد رفته‌ای و دانش او را فراگرفته‌ای

الخصال : ۵۶۷ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۰

حدیث - ۷۸

امام سجّادعليه‌السلام :

حقّ شاگرد تو این است که بدانی خداوند ، به واسطه علم و دانشی که به تو داده و از خزانه‌های (دانش) خود برای تو گشوده ، تو را سرپرست شاگردانت ساخته است بنابراین ، اگر مردم را خوب آموزش دهی و با آنان درشتی و بدرفتاری نکنی و از تعلیمشان به ستوه نیایی ، خداوند از فضل خود بر دانش تو بیفزاید امّا اگر دانش خود را از مردم مضایقه کنی یا وقتی برای آموختن دانش نزد تو آمدند با ایشان درشتی و بدرفتاری کنی ، بر خداوند عز و جل سزاوار است که علم و شکوه آن را از تو بگیرد و جایگاه تو را از دل مردم بیندازد

عوالی اللآلی : ۴ / ۷۴ / ۵۴ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۰

حدیث - ۷۹

الإمامُ الصّادقُعليه‌السلام

فی قولهِ تعالی :( وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنّاسِ ) : لِیَکُنِ النّاسُ عِندَکَ فی العِلمِ سَواءًم؛

امام صادقعليه‌السلام درباره آیه «به تکبّر از مردم روی مگردان» فرمودند: باید مردمی که برای آموختن علم نزد تو می‌آیند، در نظرت یکسان باشند

نیه المرید : ۱۸۵ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۰

حدیث - ۸۰

الإمامُ الصّادقُعليه‌السلام

فی قولهِ تعالی :( وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنّاسِ ) : لِیَکُنِ النّاسُ عِندَکَ فی العِلمِ سَواءًم؛

امام صادقعليه‌السلام درباره آیه «به تکبّر از مردم روی مگردان» فرمودند: باید مردمی که برای آموختن علم نزد تو می‌آیند، در نظرت یکسان باشند

نیه المرید : ۱۸۵ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۰

حدیث - ۸۱

امام علیعليه‌السلام :

خُذوا مِنَ العِلمِ مابَدا لَکُم ، وإیّاکُم أن تَطلُبوهُ لِخِصالٍ أربَعٍ : لِتُباهوا بهِ العُلَماءَ ، أو تُماروا بهِ السُّفَهاءَ ، أو تُراؤوا بهِ فی الَمجالِسِ ، أوتَصرِفوا وُجوهَ النّاسِ إلَیکُم لِلتَّرَؤّسِ؛

از علم ، هر آنچه که برایتان پیش می‌آید فرا گیرید و زنهار که آن را برای چهار کار بیاموزید : برای فخر فروشی بر علما ، یا ستیزه کردن با جاهلان ، یا خودنمایی در مجالس ، یا جلب کردن توجه مردم به خود و ریاست کردن بر آنها

الإرشاد : ۱ / ۲۳۰ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۰

حدیث - ۸۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنِ ابتَغی العِلمَ لِیَخدَعَ بهِ النّاسَ لَم یَجِدْ رِیحَ الجَنّةِ ؛

هر کس دانش را برای فریفتن مردم بجوید ، بوی بهشت را نیابد

مکارم الأخلاق : ۲ / ۳۶۴ / ۲۶۶۱

حدیث - ۸۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن تَعَلَّمَ العِلمَ‌لِغَیرِ اللّه تَعالی فَلْیَتَبَوَّأْ مَقعَدَهُ مِن نارٍ ؛

هـر که دانـش را برای غـیر خدا بیاموزد ، جایگاهش دوزخ باشد

کنزالعمّال : ۲۹۰۳۵ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۰

حدیث - ۸۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر که دانش را برای خدا بیاموزد ، به هیچ بابی از آن نرسد مگر این که بیش از پیش ، خود را حقیرتر بیند ، با مردم افتاده‌تر شود ، ترسش از خدا بیشتر گردد و در دین کوشاتر شود چنین کسی از علم بهره‌مند می‌شود پس ، باید آن را بیاموزد امّا کسی که دانش را برای دنیا و منزلت یافتن نزد مردم و موقعیت یافتن نزد سلطان و حاکم فرا گیرد ، به هیچ بابی از آن نرسد مگر این که خود بزرگ بین‌تر شود و بر مردم بیشتر بزرگی فروشد و از خدا بیشتر غافل شود و از دین بیشتر فاصله گیرد چنین کسی از دانش سود نمی‌برد ؛ بنابراین ، باید (از تحصیل دانش) خودداری ورزد و علیه خود حجّت و پشیمانی و رسوایی در روز قیامت فراهم نیاورد

روضه الواعظین : ۱۶ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۰

حدیث - ۸۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن طَلَبَ العِلمَ فهُوَ کالصّائمِ نَهارَهُ ، القائمِ لَیلَةُ ، وإنَّ بابا مِنَ العِلمِ یَتَعَلَّمُهُ الرَّجُلُ خَیرٌ لَهُ مِن أن یَکونَ أبو قُبَیسٍ ذَهَبا فأنفَقَهُ فی سَبیلِ اللّه ؛

هر که دانش بجوید ، مانند کسی است که روز خود را به روزه گذراند وشبش را به عبادت اگر کسی یک بابِ علم بیاموزد ، برایش بهتر است از این که کوه ابو قبیس طلا باشد و او آن را در راه خدا انفاق کند

منیه المرید : ۱۰۰ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۸۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

طالِبُ العِلمِ طالِبُ الرَّحمَةِ ،طالِبُ العِلمِ رُکنُ الإسلامِ ، ویُعطی أجرَهُ مَعَ النَّبِیّینَ ؛

جویای دانش ، جویای رحمت است جوینده دانش رکن اسلام است و پاداشش با پیامبران داده می‌شود.

کنز العمّال : ۲۸۷۲۹ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۸۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إنَّ طـالِبَ العِلمِ تَـبسُطُ لَـهُ الـمَلائکَةُ أجـنِحَتَها وتَستَغفِرُ لَهُ ؛

فـرشتگان ، بـالهای خـود را برای جوینده دانش می‌گسترانند و برایش آمرزش می‌طلبند

کنز العمّال : ۲۸۷۴۵ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۸۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن کانَ فی طَلَبِ العِلمِ کانَتِ الجَنَّةُ فی طَلَبهِ ؛

هر که در جستجوی دانش باشد ، بهشت در جستجوی او برآید

کنزالعمّال : ۲۸۸۴۲ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۸۹

امام علیعليه‌السلام :

مَن جاءَتهُ مَنِیَّتُهُ وهُوَ یَطلُبُ العِلمَ فبَینَهُ وبَینَ الأنبیاءِ دَرَجَةٌ؛

هر کس در حال طلب دانش مرگش فرا رسد ، میان او و پیامبران تنها یک درجه تفاوت باشد

مجمع البیان : ۹ / ۳۸۰ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۹۰

إذا جاءَ المَوتُ لِطالِبِ‌العِلمِ وهُوَ عَلی هذهِ الحالَةِ ماتَ وهُوَ شَهیدٌ ؛

هر گاه جوینده دانش در حال آموختن علم مرگش فرا رسد ، شهید مرده‌است

الترغیب والترهیب : ۱ / ۹۷ / ۱۶ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۹۱

امام صادقعليه‌السلام :

لَو عَلِمَ النّاسُ ما فی طَلَبِ العِلمِ‌لَطَلَبوهُ ولَو بِسَفکِ المُهَجِ وخَوضِ اللُّجَجِ ؛

اگر مردم می‌دانستند که علم چه فوایدی دارد ، هر آینه در جستجوی آن بر می‌آمدند ، گرچه در راه آن خون بریزند و در ژرفای دریاها فرو روند

عوالی اللآلی : ۴ / ۶۱ / ۹ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۹۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن لَم یَصبِر عَلی ذُلِ‌التَّعَلُّمِ ساعَةً بَقِیَ فی ذُلِّ الجَهلِ أبَدا ؛

هر کس بر خواری ساعتی دانش آموختن صبر نکند، برای همیشه در خواری نادانی بماند

عوالی اللآلی : ۱ / ۲۸۵ / ۱۳۵ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۹۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اُطلُبوا العِلمَ ولَو بِالصِّینِ ؛ فإنَّ طَلَبَ العِلمِ فَریضَةٌ عَلی کُلِّ مُسلِم ؛

دانش را فرا گیرید ، گرچه در چین باشد ؛ زیرا طلب دانش بر هر مسلمانی واجب است

کنز العمّال : ۲۸۶۹۷ ، ۲۸۶۹۸ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۹۴

امام صادقعليه‌السلام :

لَستُ اُحِبُّ أن أری الشّابَّ مِنکُم إلاّ غادیا فی حالَینِ : إمّا عالِما أو مُتَعَلِّما ، فإن لَم یَفعَلْ فَرَّطَ ، فإن فَرَّطَ ضَیَّعَ ، وإنْ ضَیَّعَ أثِمَ ، وإن أثِمَ سَکَنَ النارَ والذی بَعَثَ مُحمّدا بِالحَقِّ؛

دوست ندارم جوان شما را جز در دو حـال ببینم : دانشمند یا دانش آموز ؛ زیرا اگر چنین نباشد کوتاهی کرده و چون کوتاهی کند ، ضایع گشته و چون ضایع گردد ، گنهکار باشد و چون گنهکار باشد ، سوگند به آن که محمّد را بحقّ برانگیخت ، در آتش جای گیرد

أمالی الطوسیّ : ۳۰۳ / ۶۰۴

حدیث - ۹۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنِ ازدادَ عِلما ولَم یَزدَدْ هُدیً ، لَم یَزدَدْ مِنَ اللّه إلاّ بُعدا ؛

هر که علمش فزونی گیرد و هدایتش افزون نشود ، جز بر دوری او از خدا افزوده نگردد

تنبیه الخواطر : ۲ / ۲۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۴

حدیث - ۹۶

امام صادقعليه‌السلام :

أشَدُّ النّاسِ عَذاباعالِمٌ لا یُنتَفَعُ مِن عِلمِهِ بِشَیءٍ ؛

در میان مردمان (گنهکار) سخت‌ترین عذاب را عالمی دارد که از علم خود کمترین سودی نبرد

بحار الأنوار : ۲ / ۳۷ / ۵۳

حدیث - ۹۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تَناصَحوا فی العِلمِ ؛ فإنَّ خِیانَةَ أحَدِکُم فی عِلمِهِ أشَدُّ مِن خِیانَتِهِ فی مالِهِ ، وإنَّ اللّه‌َ سائلُکُم یَومَ القِیامَةِ ؛

در دانش، بـا یکدیگر یکرنگ باشید؛ زیرا خیانت هر یک از شما در علمش، بدتر از خیانت کردن در مال است و در روز قیامت خداوند از شما بازخواست می‌کند

أمالی الطوسیّ : ۱۲۶ / ۱۹۸ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۹۸

امام علیعليه‌السلام :

العِلمُ یُنجِدُ، الحِکمَةُ تُرشِدُ؛

دانش روشنی می‌بخشد و حکمت ره می‌نماید.

علم و حکمت: ج ۱ ص ۷۲ ح ۱۸۲

حدیث - ۹۹

امام باقرعليه‌السلام :

إنَّ الفَقیهَ حَقَّ الفَقیهِ: الزاهِدُ فی الدنیا، الراغِبُ فی الآخِرَةِ؛

فقیه، حقیقتاً کسی است که به دنیا بی اعتنا و به آخرت مشتاق باشد.

الکافی: ج ۱، ص ۷۰، ح ۸

حدیث - ۱۰۰

امام علیعليه‌السلام :

اِعلَمُوا أنَّ کَمالَ الدِّینِ طَلَبُ الْعِلمِ وَالْعَمَلُ بِهِ؛

بدانید که کمال دین در طلب دانش و به کار بستن آن است.

الکافی، ج ۱، ص ۳۰

حدیث - ۱۰۱

امام باقرعليه‌السلام :

إنَّ مَفاتیحَ العِلمِ السُّؤالُ؛

کلیدهای دانش پرسیدن است.

علم و حکمت: ج ۱ ص ۳۴۶ ح ۹۶۷

حدیث - ۱۰۲

امام باقرعليه‌السلام :

العِلمُ عِمادُ الرُّوحِ؛

دانش، ستون روح است.

علم و حکمت، ج ۱، ص ۷۶، ح ۲۰۴.

حدیث - ۱۰۳

امام جوادعليه‌السلام :

الشَّریفُ کُلُّ الشَّریفِ مَن شَرَفُهُ عِلمُهُ.

شریفِ به تمام معنا کسی است که دانشش مایه شرف او گردد.

علم و حکمت: ج ۱ ص ۵۴ ح ۱۰۳

حدیث - ۱۰۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

العِلمُ رَأسُ الخَیرِ کُلِّهِ؛

دانش منشأ هرگونه خیری است.

علم و حکمت: ج ۱ ص ۴۰ ح ۲۹

حدیث - ۱۰۵

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

خداوند چهارچیز را در چهار چیز قرار داده است :

۱.برکت علم را در احترام به استاد

۲.بقای ایمان را در تعظیم خدا به وسیله انجام بی چون چرای دستوراتش

۳.لذت و برکت زندگی را در نیکی به پدر و مادر

۴.و آزادی از جهنم را در آزار ندادن مردم.

نصایح، صفحه ۲۳۰

حدیث - ۱۰۶

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

هرکس یک مساله شرعی از احادیث ما پیرامون حلال و حرام و مسائل دینی اش را بیاموزد خدای تعالی هزار گناه او را بیامرزد و شهری از طلا به وسعت دنیا برایش در بهشت بنا کند و به عدد هر موئی که در بدنش قرار دارد برایش حج مقبول می نویسند.

بحارالانوار جلد ۱ صفحه ۲۱۴

حدیث - ۱۰۷

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

هرکس یک مساله شرعی از احادیث ما پیرامون حلال و حرام و مسائل دینی اش را بیاموزد خدای تعالی هزار گناه او را بیامرزد و شهری از طلا به وسعت دنیا برایش در بهشت بنا کند و به عدد هر موئی که در بدنش قرار دارد برایش حج مقبول می نویسند.

بحارالانوار جلد ۱ صفحه ۲۱۴

حدیث - ۱۰۸

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

هرکس که خداوند به او علم دین عطا کرده باشد و او آن را به مردم تعلیم ندهد، پس از مرگ خداوند را در حالی ملاقات می کند که بر دهانش لجام آهنین زده باشند.

بحارالانوار جلد ۲ صفحه ۶۸

حدیث - ۱۰۹

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

طالِبُ العِلمِ مَحفوفٌ بِعِنایَةِ اللَّهِ؛

عنایت خداوند جویای دانش را فرا گرفته است.

حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، ج ۱، ص ۳۱۳، ح ۳۰۹

حدیث - ۱۱۰

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

أَعلَمُ النّاسِ مَن جَمَعَ عِلمَ النّاسِ إِلی عِلمِهِ؛

داناترین مردم کسی است که دانش دیگران را به دانش خود بیفزاید.

کنزالعمال، ج۱۰، ص۱۴۳، ح۲۸۷۳۱

حدیث - ۱۱۱

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

لَوکانَ الدِّینُ مُعَلَّقاً بِالثُّرَیّا لَتَناوَلَهُ اُناسٌ مِن أبناء فارِسَ؛

اگر دین به ستاره ثریّا آویزان باشد، مردمانی از ایرانیان آن را به زیر خواهند کشید.

کنزالعمّال ، ح ۳۴۱۳۰

حدیث - ۱۱۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

یا مُؤمِنُ اِنَّ هذَا العِلمَ وَالاَْدَبَ ثَمَنُ نَفْسِکَ فَاجْتَهِد فی تَعَلُّمِهِما ، فَما یَزیدُ مِنْ عِلْمِکَ وَ اَدَبِکَ یَزیدُ فی ثَمَنِکَ وَ قَدْرِکَ ، فَاِنَّ بِالْعِلْمِ تَهْتَدی اِلی رَبِّکَ وَ بِالاَْدَبِ تَحْسِنُ خِدْمَةَ رَبِّکَ وَبِأَدَبِ الْخِدْمَةِ یَسْتَوجِبُ الْعَبْدُ وَلایَتَهُ وَقُرْبَهُ ، فَاقْبَلِ النَّصیحَةَ کی تَنْجُوَ مِنَ الْعَذابِ؛

ای مؤمن! به تحقیق این دانش و ادب بهای جان توست پس در آموختن آن دو بکوش که هر چه بر دانش و ادبت افزوده شود بر قیمت و قَدْرت افزوده می‌شود ؛ زیرا با دانش به پروردگارت راه می‌یابی و با ادب به پروردگارت خوش خدمتی می‌کنی و با ادب در خدمت‌گزاری، بنده سزاوار دوستی و نزدیکی به او می‌شود پس [این [نصیحت را بپذیر تا از عذاب بِرَهی.

جامع الأخبار، ص ۳۱۰، ح ۸۵۲

حدیث - ۱۱۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

العِلمُ وَراثَهٌ کَریمَهٌ ، وَ الادابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَهٌ ، وَ الفِکرُ مِرآهٌ صافِیَهٌ؛

علم میراث گرانبهائی است و ادب لباس فاخر و زینتی است و فکر آئینه ای است صاف.

نهج البلاغه

حدیث - ۱۱۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا یُدرَکُ العِلمُ بِراحَةِ الجِسمِ ؛

دانش با تن‌آسایی به دست نمی‌آید

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۰۶۸۴

حدیث - ۱۱۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن لَم یَتَعَلَّم فِی الصِّغَرِ لَم یَتَقَدَّم فِی الکِبَرِ ؛

هرکه در کودکی نیاموزد ، در بزرگی پیشرفت نمی‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۹۳۷

حدیث - ۱۱۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَنِ اتَّجَرَ بِغَیرِ عِلمٍ فَقَدِ ارتَطَمَ فِی الرِّبا ؛

هر کس بدون آگاهی از دانش [فقه] به تجارت بپردازد ، در ربا فرو می‌رود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۴۰۱

حدیث - ۱۱۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن سَألَ فِی صِغَرِهِ أجابَ فِی کِبَرِهِ ؛

هر که در خردسالی بپرسد ، در بزرگسالی پاسخ می‌دهد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۲۷۳

حدیث - ۱۱۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَن خَلا بِالعِلمِ لَم تُوحِشهُ خَلوَةٌ ؛

هر کس با دانش خلوت کند ، هیچ خلوتی او را به وحشت نمی‌اندازد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۸۱۲۵

حدیث - ۱۱۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لِطالِبِ العِلمِ عِزُّ الدُّنیا وَ فَوزُ الآخِرَةِ ؛

جوینده دانش را عزّت دنیا و رستگاری آخرت است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۳۴۹

حدیث - ۱۲۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

کُلُّ شَی‌ءٍ یَنقُصُ عَلَی الإنفاقِ إلاَّالعِلمَ ؛

هر چیزی با بخشیدن کم می‌شود ، مگر دانش

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۸۸۸

حدیث - ۱۲۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

قَولُ لا اَعلَمُ نِصفُ العِلمِ ؛

گفتنِ نمی‌دانم، نیمی از دانش است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۷۵۸

حدیث - ۱۲۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

عِلمٌ بِلا عَمَلٍ کَشَجَرٍ بِلا ثَمَرٍ ؛

علم بی عمل ، درخت بی‌ثمر را می‌مانَد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۶۲۹۰

حدیث - ۱۲۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

جَمالُ العِلمِ نَشرُهُ وَ ثَمَرَتُهُ العَمَلُ بِهِ ، وَ صِیانَتُهُ وَضعُهُ فِی أهلِهِ ؛

زیبایی علم به نشر آن است ، و میوه‌اش عمل کردن به آن ، و نگاهداشتِ آن قراردادنش میان اهل آن

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۷۵۴

حدیث - ۱۲۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

تَمامُ العِلمِ العَمَلُ بِمُوجَبِهِ ؛

کمال علم ، عمل کردن به مقتضای آن است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۴۸۲

حدیث - ۱۲۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

بِحُسنِ العَمَلِ تُجنی ثَمَرَةُ العِلمِ لا بِحُسنِ القَولِ ؛

با کردار نیک ، میوه علم چیده می‌شود ، نه با گفتار نیک

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۲۹۶

حدیث - ۱۲۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إنَّما زُهدَ النّاسِ فی طَلَبِ العِلمِ کَثرَةُ ما یَرَونَ مِن قِلَّةِ مَن عَمِلَ بِما عَلِمَ ؛

آنچه مردم را به تحصیل دانش بی‌رغبت کرده ، این است که بسیار می‌بینند آنان که به آنچه آموخته‌اند عمل می‌کنند ، اندک‌اند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۳۸۹۵

حدیث - ۱۲۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

ألا لا یَستَحیِیَنَّ مَن لا یَعلَمُ أن یَتَعَلَّمَ فَإنَّ قِیمَةَ کُلِّ امرِئٍ مَا یَعلَمُ ؛

آگاه باشید که آن‌که نمی‌داند، نباید از آموختن شرم کند ؛ زیرا ارزش هر کس به چیزی است که می‌داند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۷۸۷

حدیث - ۱۲۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اُطلُبُوا العِلمَ تُعرَفُوا بِهِ وَ اعمَلُوا بِه تَکُونُوا مِن أهلِهِ ؛

دانش را بجویید تا به آن شناخته شوید و به آن عمل کنید تا از اهلش باشید

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۵۳۱

حدیث - ۱۲۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِکتَسِبُوا العِلمَ یَکسِبکُمُ الحَیاةَ ؛

دانش کسب کنید تا به شما زندگی و بالندگی بخشد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۴۸۶

حدیث - ۱۳۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلعِلمُ خَیرٌ مِنَ المالِ ، اَلعِلمُ یَحرُسُکَ وَ أنتَ تَحرُسُ المالَ ؛

دانش، برتر از ثروت است ؛ [زیرا] دانش تو را پاس می‌دارد ، امّا ثروت را تو می‌پایی

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۹۲۳

حدیث - ۱۳۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلعِلمُ یُنجیکَ ، الجَهلُ یُردیکَ ؛

دانش، نجاتت می‌دهد و نادانی تباهت می‌کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۱۵۰

حدیث - ۱۳۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

مَن کَتَبَ عَنِّی عِلما أو حدیث - الم یَزَلْ یُکتَبْ لَهُ الأجرُ ما بَقِیَ ذلکَ العِلمُ والحدیث - ؛

هر کس دانشی یا حدیثی از من بنویسد تا آن دانش و حدیث باقی است ، برایش اجر نوشته شود

کنز العمّال : ۲۸۹۵۱

حدیث - ۱۳۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

المؤمنُ إذا ماتَ وتَرَکَ وَرَقةً واحِدَةً علَیها عِلمٌ تَکونُ تِلکَ الوَرَقةُ یَومَ القِیامَةِ سِترا فیما بَینَهُ وبَینَ النارِ ، وأعطاهُ اللّه‌ُ تبارکَ وتعالی بکُلِّ حَرفٍ مَکتوبٍ علَیها مَدینَةً أوسَعَ مِن الدنیا سَبعَ مَرّاتٍ ؛

هر گاه مؤمن بمیرد و یک برگه که روی آن علمی نوشته شده باشد از خود برجای گذارد ، روز قیامت آن برگه پرده میان او و آتش می‌شود و خداوند تبارک و تعالی به ازای هر حرفی که روی آن نوشته شده ، شهری هفت برابر پهناورتر از دنیا به او می‌دهد

أمالی الصدوق : ۴۰ / ۳

حدیث - ۱۳۴

پیامبر خدا (صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) فرمودند:

اکتُبُوا العِلمَ قبلَ ذَهابِ العُلَماءِ ، وإنّما ذَهابُ العِلمِ بِمَوتِ العُلَماءِ؛

دانـش را ، پـیش از درگـذشت دانشمندان ، بنویسید ؛ زیرا با مرگ دانشمندان ، دانش (آنان) نیز می‌رود

کنز العمّال : ۲۸۷۳۳

حدیث - ۱۳۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

قَیِّدُوا العِلمَ بالکِتابِ؛

علم را ، با نوشتن در بند کشید

کنز العمّال : ۲۹۳۳۲

حدیث - ۱۳۶

امام علیعليه‌السلام :

کِتابُ الرجُلِ عُنوانُ عَقلِهِ‌وبُرهانُ فَضلِهِ ؛

نوشته (و نامه) انسان ، نشانِ خِرد او و دلیل فضل اوست

غرر الحکم : ۷۲۶۰ منتخب میزان الحکمة : ۴۸۲

حدیث - ۱۳۷

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کل جلوس فی المسجد لغو الا ثلاثة : قراءة مصل ، او ذکرالله اوسائل عن علم ؛

هر نشستی در مسجد لغو است مگر در سه حالت : خواندن قرآن ، گفتن ذکر خدا، سؤ ال(جستوی ) علم

(میزان الحکمه ، ج ۴، ص ۳۹۳، بحارالانوار، ج ۷۷، ص ۸۸).

حدیث - ۱۳۸

قال علیعليه‌السلام :

نوم علی یقین خیر من صلاة فی شک ؛

خوابیدن با علم و یقین بهتر از نماز و نیایش خدا با شک و تردید است

(نهج البلاغه ، فیض الاسلام ، ص ۱۱۳۰)

حدیث - ۱۳۹

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

نوم علی علم خیر من صلاة علی جهل ؛

خواب با علم بهتر از نماز با جهل است

(نهج الفصاحه ، م ۳۱۴۰، ص ۶۳۳)

حدیث - ۱۴۰

قال الصادقعليه‌السلام :

قال لقمان لابنه : لکل شی ء علامة یعرف بها و یشهد علیها و ان للدین ثلاث علامات : العلم و الایمان و العمل به ، (الی ان قال ) و للعامل ثلاث علامات الصلوة و الصیام و الزکوة ؛

حضرت لقمان به فرزندانش فرمود: برای هر چیزی علامتی است که به وسیله آن علامت شناخته می شود و به او شهادت داده می شود، به درستی که برای دین سه علامت است : ۱ - علم ۲ - ایمان ، ۳ - عمل به ایمان ، تا آن جا که فرمود: برای عامل به دین سه علامت است : ۱ - نماز ۲ - روزه ، ۳ - زکات

(مستدرک الوسائل ، ج ۱، ص ۱۸۳)

حدیث - ۱۴۱

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

کن عالما او متعلما او احب اهل العلم و لا تکن راعبا فتهلک ببعضهم؛

یا دانشمند باش یا دانشجوی یا دوست دار دانشمندان و دشمن علم و اهل آن مباش که به سبب آن هلاک می شوی.

اصول کافی، ج ۱، ص ۳۴.

حدیث - ۱۴۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

الحکمة ضاله المومن فخذ الحکمة و لو من اهل النفاق؛

دانش، گم شده ی مسلمانان است، پس دانش بیاموز، اگر چه از غیر مسلمان باشد.

نهج البلاغه، حکمت ۲۰۵.