شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

حدیث - ۸۲

امام کاظمعليه‌السلام :

قَلیلُ العَمَلِ مِن العالِمِ مَقبولٌ مُضاعَفٌ؛

عمل کم از دانشمند، قبول و دو چندان می‌شود.

الکافی: ج ۱، ص ۱۷، ح ۱۲

حدیث - ۸۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا ظَهَرَتِ البِدَعُ فی اُمَّتی فَلیُظهِرِ العالِمُ عِلمَهُ ، فَمَن لَم یَفعَل فَعَلَیهِ لَعنَةُ اللَّهِ؛

هرگاه بدعت‌ها در میان امتم پدیدار شوند، بر عالم است که علم خود را آشکار سازد. هر کس چنین نکند، لعنت خدا بر او باد.

الکافی: ج ۱، ص ۵۴، ح ۲

حدیث - ۸۴

امام باقرعليه‌السلام :

اُغدُ عالِمًا خَیرًا؛

دانشمندی نیکو باش.

علم و حکمت: ج ۱ ص ۲۹۴ ح ۸۰۱

حدیث - ۸۵

امام باقرعليه‌السلام :

إنَّ الفَقیهَ حَقَّ الفَقیهِ: الزاهِدُ فی الدنیا، الراغِبُ فی الآخِرَةِ؛

فقیه، حقیقتاً کسی است که به دنیا بی اعتنا و به آخرت مشتاق باشد.

الکافی: ج ۱، ص ۷۰، ح ۸

حدیث - ۸۶

امام کاظمعليه‌السلام :

إِنَّ المُؤمِنینَ الفُقَهاءَ حُصونُ الإِسلامِ؛

مؤمنانِ فقیه دژهای اسلامند.

علم و حکمت: ج ۲ ص ۵۱۶ ح ۱۴۳۷

حدیث - ۸۷

امام باقرعليه‌السلام :

إنَّ اللَّهَ لَمْ یَدَعِ الأرضَ بِغَیْرِ عالِمٍ.

خداوند زمین را بدون عالم نگذاشته است.

میزان الحکمة: ح ۸۶۷.

حدیث - ۸۸

امام صادقعليه‌السلام :

إنَّ العُلَماءَ وَرَثَةُ الأنبِیاءِ؛

عالمان، وارثان پیامبران‌اند.

الکافی: ج ۱، ص ۳۲، ح ۲

حدیث - ۸۹

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند :

مومنی نیست که یک ساعت نزد عالمی نشیند جز آن که خدای عزوجل به سوی او ندا کند نزد حبیب من نشستی به عزت و جلالم سوگند تو را با او ساکن بهشت نمایم و باکی از این کار ندارم.

امالی صدوق صفحه ۳۷

حدیث - ۹۰

النَّظَرُ فی وَجهِ العالِمِ حُبّاً لَهُ عِبادَةٌ ؛

نگاه مهرآمیز بـه چهره عالم ، عبادت است

نوادر الراوندیّ : ۱۱ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۹۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ألا اُخبِرُکُم عَنِ الأجوَدِ الأجوَدِ ؟ اللّه الأجوَدُ الأجوَدُ ، وأنا أجوَدُوُلدِ آدَمَ ، وأجوَدُکُم مِن بَعدی رَجُلٌ عُلِّمَ عِلما فنَشَرَ عِلمَهُ ، یُبعَثُ یَومَ القِیامَةِ اُمَّةً وَحدَهُ ، ورَجُلٌ جادَ بِنَفسِهِ للّه عز و جل حَتّی یُقتَلَ ؛

آیا شما را از بخشنده‌ترین بخشنده خبر ندهم؟ خداوند بخشنده‌ترین بخشنده است و من بخشنده‌ترین فرزند آدم هستم و بعد از من بخشنده‌ترین شما ، مردی است که دانش را آموزش دهد و از این راه دانش او پخش شود او در روز قیامت به تنهایی همچون یک امّت برانگیخته می‌گردد و نیز مردی که در راه خداوند عز و جل جانبازی کند تا کشته شود

الترغیب والترهیب : ۱ / ۱۱۹ / ۵ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۰

حدیث - ۹۲

امام صادقعليه‌السلام :

عَلَی العالِمِ إذا عَلَّمَ‌أن لا یَعنُفَ ، وإذا عُلِّمَ أن لا یَأنَفَ ؛

بر دانشمند است که هرگاه آموزش دهد ، درشتی و خشونت نکند و هرگاه کسی بخواهد به او علم آموزد ، ننگش نیاید

تنبیه الخواطر : ۱ / ۸۵ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۹۳

امام علیعليه‌السلام :

عَلَی العالِمِ أن یَعمَلَ بِما عَلِمَ ،ثُمَّ یَطلُبَ تَعَلُّمَ ما لَم یَعلَم؛

بر دانشمند است که آنچه را می‌داند به کار بندد و سپس در پی یاد گرفتن دانشی رود که نمی‌داند

غرر الحکم : ۶۱۹۶ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۹۴

امام علیعليه‌السلام :

العالِمُ الّذی لایَمَلُّ مِن تَعَلُّمِ‌العِلم؛

عالم کسی است ، که از آموختن دانش خسته نشود

غرر الحکم : ۱۳۰۳ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۹۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن قالَ : أنا عالِمٌ فَهُوَ جاهِلٌ ؛

هر که بگوید : من دانــا هستم، او شخص نادانی است

منیه المرید : ۱۳۷ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۹۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

العُلَماءُ اُمَناءُ اللّه عَلی خَلقِهِ؛

عالمان، امنای خدا در میان خلق اویند

کنز العمّال : ۲۸۶۷۵ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۹۷

امام صادقعليه‌السلام :

عُلَماءُ شیعَتِنامُرابِطونَ فی الثَّغرِ الّذی یَلی إبلیسَ وعَفاریتَهُ ، یَمنَعونَهُم عَنِ الخُروجِ عَلی ضُعَفاءِ شیعَتِنا ، وعَن أن یَتَسَلَّطَ علَیهِم إبلیسُ وشیعَتُهُ؛

علمای شیعه ما ، نگهبانان مرزی هستند که در آن سویش ابلیس و دیوهای او قرار دارند و جلو یورش آنها به شیعیانِ ناتوان ما و تسلّط یافتن ابلیس و پیروان او بر آنان را ، می‌گیرند

الإحتجاج : ۱ / ۱۳ / ۷ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۹۸

امام کاظمعليه‌السلام :

لا عِلمَ إلاّ مِن عالِمٍ رَبّانِیٍّ ، ومَعرِفَهُ العالِمِ بِالعَقلِ ؛

علم، جز از عالـم ربّانی به دست نیاید (یا آن را جز از عالم ربّانی نباید فرا گرفت) و شناخت چنین عالمی به خرد است

مستدرک الوسائل : ۱۱ / ۲۵۸ / ۱۲۹۲۶ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۰

حدیث - ۹۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

فَضلُ العالِمِ عَلی العابِدِ بِسَبعینَ دَرَجَةً ، بَینَ کُلِّ دَرَجَتَینِ حُضْرُ الفَرَسِ سَبعینَ عاما ؛ وذلکَ أنَّ الشَّیطانَ یَضَعُ البِدعَةَ لِلنّاسِ فیُبصِرُها العالِمُ فیَنهی عَنها ، والعابِدُمُقبِلٌ عَلی عِبادَتِهِ لا یَتَوَجَّهُ لَها ولا یَعرِفُها ؛

عـالـم ، هفتاد درجـه بـر عابد برتری دارد که فاصله هر درجه از دیگری به اندازه‌ای است که یک اسب هفتاد سال بدود علّت این برتری آن است که شیطان در میان مردم بدعتی می‌گذارد و دانشمند به آن پی می‌برد و مردم را از آن نهی می‌کند ، امّا عابد سرگرم عبادت خود است و به بدعت نه توجهی دارد و نه آن را می‌شناسد

روضه الواعظین : ۱۷ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۱۰۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

وَالّذی نَفسُ مُحَمَّدٍ بِیَدهِ ! لَعالِمٌ واحِدٌ أشَدُّ عَلی إبلیسَ مِن ألفِ عابِدٍ ؛لأِنَّ العابِدَ لِنَفسِهِ والعالِمَ لِغَیرِهِ ؛

سـوگند کـه بـه آن که جان محمّد در دست اوست ، هر آینه وجود یک عالِم برای ابلیس سخت‌تر از هزار عابد است ؛ زیرا عابد در فکر خود است و عالم در اندیشه دیگران

کنز العمّال : ۲۸۹۰۸ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۸

حدیث - ۱۰۱

امام علیعليه‌السلام :

هَلَکَ خُزّانُ الأموالِ وهُم أحیاءٌ ، والعُلَماءُ باقونَ ما بَقِیَ الدَّهرُ ، أعیانُهُم مَفقودَةٌ ، وأمثالُهُم فی القُلوبِ مَوجودَةٌ ؛

مـال انـدوزان، با آن که زنـده‌اند مـرده‌اند و اهل علم ، تا دنیا هست زنده‌اند. پیکرهایشان از میان می‌رود ، اما یادشان در دلها هست

نهج البلاغة : الحکمة ۱۴۷ منتخب میزان الحکمة : ۳۹۶

حدیث - ۱۰۲

امیر المؤمنین علیٌّعليه‌السلام :

لِسائلٍ سَألَهُ عن مُعضِلَةٍ: سَلْ تَفَقُّها ، ولا تَسْأل تَعَنُّتا ؛ فإنّ الجاهِلَ المُتَعَلِّمَ شَبیهٌ بالعالِمِ ، وإنَّ العالِمَ المُتَعَسِّفَ (المُتَعَنِّفَ) شَبیهٌ بالجاهِلِ المُتَعَنِّتِ

امام علیعليه‌السلام در پاسخ به مردی که از آن حضرت سؤالی مشکل آفرین پرسید فرمودند: به قصد یاد گرفتن بپرس ، نه برای آزردن و خطا گرفتن ؛ زیرا جاهلی که درصدد آموختن باشد همانند عالم است و عالمی که در بیراهه قدم نهد همچون جاهلی است که به قصد خطا گرفتن می‌پرسد

نهج البلاغة : الحکمة۳۲۰ منتخب میزان الحکمة : ۲۶۰

حدیث - ۱۰۳

امام صادقعليه‌السلام :

لا یَنبَغی لِمَن لم یَکُن عالِما أن یُعَدَّ سَعیدا ؛

کسی که عالم نباشد سزاوار نیست که خوشبخت شمرده شود

تحف العقول : ۳۶۴ منتخب میزان الحکمة : ۲۷۲

حدیث - ۱۰۴

امام علیعليه‌السلام :

از جمله حقوق شـخـص دانشمند بر تو این است که (هر گاه در میان جمعی بود) بر همگان سلام کنی و به او نیز اختصاصا سلام گویی ، روبه‌رویش بنشینی ، در حضور او با دست و چشم و ابرو اشاره نکنی ، در مخالفت با نظر او نگویی : «فلانی چنین گفته است» نزد او از کسی غیبت نکنی ، در مجلسش درگوشی صحبت نکنی ، جامه‌اش را نگیری ، اگر خسته بود ، در سؤال کردن اصرار نورزی از طول مجالسش به تنگ نیایی ؛ زیرا حکایت همنشینی با او حکایت درخت خرمایی است که انتظار می‌کشی تا کی از آن چیزی برای تو بیفتد

کذا فی المصدر ، و لعلّ الصحیح «تُلِحَّ» .کنزالعمّال : ۲۹۳۶۳ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۰

حدیث - ۱۰۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا علم العالم فلم یعمل کان کالمصباح یضی ء للنّاس و یحرق نفسه؛

دانشمندی که بداند و بکار نبندد، مانند چراغ است که مردم را روشن کند و خود را بسوزد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۰۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا أراد اللَّه بقوم خیرا ولّی علیهم حلماءهم و قضی بینهم علمائهم و جعل المال فی سمحائهم و إذا أراد بقوم شرّا ولّی علیهم سفهائهم و قضی بینهم جهّالهم و جعل المال فی بخلائهم؛

وقتی خداوند برای قومی نیکی خواهد خردمندانشان را بر آنها فرمانروا سازد و دانشمندانشان میان آنها قضاوت کند و مال را به دست بخشندگان دهد و وقتی برای قومی بدی خواهد سفیهانشان را بر آنها فرمانروا سازد و نادانان میان آنها قضاوت کنند و مال را به دست بخیلانشان دهد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۰۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا اجتمع العالم و العابد علی الصّراط قیل للعابد أدخل الجنّه و تنعّم بعبادتک و قیل للعالم قف هنا فاشفع لمن أحببت فإنّک لا تشفع لأحد إلّا شفّعت فقام مقام الأنبیاء؛

وقتی عالم و عابد بر صراط اجتماع کنند به عابد گویند به بهشت درآی و از عبادت خویش بهرمند شو و به عالم گویند اینجا بایست و برای هر که می خواهی شفاعت کن زیرا هر که را شفاعت کنی شفاعت تو پذیرفته خواهد شد آنگاه عالم در صف پیامبران می ایستد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۰۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أحذروا زلّه العالم فإنّ زلّته تکبکبه فی النّار؛

از لغزش عالم بپرهیزید که لغزش او در آتش نگون سارش خواهد کرد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۱۰۹

امام هادیعليه‌السلام می‌فرمایند:

علمای پیروان ما که به دوستداران و پیروان ناتوان ما رسیدگی کنند، روز قیامت در حالی وارد می شوند که از تاج‌های آنها نور‌افشانی می‌شود.

(بحارالانوار/۲/۷)

حدیث - ۱۱۰

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبیعليه‌السلام :

مَنْ أکْثَرَ مُجالِسَة الْعُلَماءِ أطْلَقَ عِقالَ لِسانِهِ، وَ فَتَقَ مَراتِقَ ذِهْنِهِ، وَ سَرَّ ما وَجَدَ مِنَ الزِّیادَةِ فی نَفْسِهِ، وَکانَتْ لَهُ وَلایَةٌ لِما یَعْلَمُ، وَ إفادَةٌ لِما تَعَلَّمَ؛

امام حسن مجتبیعليه‌السلام فرمودند:

هر که با علماء بسیار مجالست نماید، سخنش و بیانش در بیان حقایق آزاد و روشن خواهد شد، و ذهن و اندیشه اش باز و توسعه می یابد و بر معلوماتش افزوده می گردد و به سادگی می تواند دیگران را هدایت نماید.

احقاق الحقّ، ج ۱۱، ص ۲۳۸

حدیث - ۱۱۱

قالَ الاْمامُ علیعليه‌السلام :

إنَّ الْعالِمَ الْکاتِمَ عِلْمَهُ یُبْعَثُ أنْتَنَ أهْلِ الْقِیامَةِ، تَلْعَنُهُ کُلُّ دابَّة مِنْ دَوابِّ الاْرْضِ الصِّغارِ ؛

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

آن عالم و دانشمندی که علم خود را در بیان حقایق برای دیگران کتمان کند، روز قیامت با بدترین بوها محشور می شود و مورد نفرت و نفرین تمام موجودات قرار می گیرد.

وسائل الشّیعة، ج ۱۶، ص ۲۷۰، ح ۲۱۵۳۹

حدیث - ۱۱۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

یک ساعت در محضر علماء نشستن که انسان را به مبدأ و معاد آشنا سازند از هزار سال عبادت نزد خداوند محبوب تر خواهد بود. توجّه و نگاه به عالِم از إعتکاف و یک سال عبادت مستحبّی در خانه خدا بهتر است. زیارت و دیدار علماء، نزد خداوند از هفتاد مرتبه طواف اطراف کعبه محبوب تر خواهد بود، و نیز افضل از هفتاد حجّ و عمره قبول شده می باشد. همچنین خداوند او را هفتاد مرحله ترفیعِ درجه می دهد و رحمت و برکت خود را بر او نازل می گرداند، و ملائکه شهادت می دهند به این که او اهل بهشت است.

بحارالأنوار، ج ۱، ص ۲۰۵، ح ۳۳

حدیث - ۱۱۳

قال رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اَلْعالِمُ بَیْنَ الْجُهّالِ کَالْحَی بَیْنَ الاْمْواتِ، وَ إنَّ طالِبَ الْعِلْمِ یَسْتَغْفِرُلَهُ کُلُّ شَیء حَتّی حیتانِ الْبَحْرِ، وَ هَوامُّهُ، وَ سُباعُ الْبَرِّ وَ أنْعامُهُ، فَاطْلُبُوا الْعِلْمَ، فَإنّهُ السَّبَبُ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَ إنَّ طَلَبَ الْعِلْمِ فَریضَةٌ عَلی کُلِ مُسْلِم؛

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

دانشمندی که بین گروهی نادان قرار گیرد همانند انسان زنده ای است بین مردگان، و کسی که در حال تحصیل علم باشد تمام موجودات برایش طلب مغفرت و آمرزش می کنند، پس علم را فرا گیرید چون علم وسیله قرب و نزدیکی شما به خداوند است، و فراگیری علم، بر هر فرد مسلمانی فریضه است.

بحارالأنوار، ج ۱، ص ۱۷۲، ح ۲۵

حدیث - ۱۱۴

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

الصلاة خلف العالم بالف رکعة؛

نماز در پشت سر یک عالم برابر هزار رکعت است

( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۵ )

حدیث - ۱۱۵

قال رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

النّظر الی العالم عبادة، و النّظر الی الامام المقسط عبادة، و النّظر الی الوالدین برأفة و رحمة عبادة، و النّظر الی أخ تَوَدُه فی اللّه عزّوجّل عبادةَ؛

نگریستن به دانشمند عبادت است، نگریستن به پیشوای دادگر عبادت است، نگاه دلسوزانه و مهرآمیز به پدر و مادر عبادت است و نگریستن به برادری که برای خدای عزوجل دوستش داری عبادت است.

أمالی الطوسّی: ۴۵۴ / ۱۰۱۵.

حدیث - ۱۱۶

امام جعفر صادقعليه‌السلام :

اذا أراد الله بعبد خیرا فقهه فی الدین؛

چون خدا خیر بنده ای خواهد، او را در دین دانشمند کند

اصول کافی ، ج ۱ ، ص ۳۹

حدیث - ۱۱۷

حضرت رسوا اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

زمانی بر امّت من خواهد آمد که مردم از علماء گریزان شوند، همان طوری که گوسفند از گرگ گریزان است، خداوند چنین جامعه‌ای را به سه نوع عذاب مبتلا می‌گرداند: ۱ ـ برکت و رحمت خود را از اموال ایشان برمی‌دارد. ۲ ـ حکمفرمائی ظالم و بی مروّت را بر آن ها مسلّط می‌گرداند. ۳ ـ هنگام مرگ و جان دادن، بی‌ایمان از این دنیا خواهند رفت.

مستدرک الوسائل: ج ۱۱، ص ۳۷۶، ح ۱۳۳۰۱

حدیث - ۱۱۸

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

مردم هر شهری به سه چیز نیازمندند که در امور دنیا و آخرت خود به آنها رجوع کنند و اگر آن سه را نداشته باشند گرفتار سرگردانی می‌شوند: دین‌شناسِ دانایِ پرهیزکار، حاکم نیکوکاری که مردم از او اطاعت کنند و پزشک دانای مورد اعتماد.

تحف العقول، ص ۳۲۱.

حدیث - ۱۱۹

پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم می فرمایند:

صِنْفانِ مِنْ اُمَّتی اِذا صَلُحا صَلُحَتْ اُمَّتی وَ اِذا فَسَدا، فَسَدَتْ اُمَّتی، قیلَ یا رَسولَ اللّه‌ِ وَ مَنْ هُما؟ قالَ: اَ لْـفُقَهاءُ وَ الاُْمَراءُ؛

دو گروه از امّت من اگر صالح شوند، امّتم صالح می‌شوند و اگر فاسد شوند، امّتم فاسد می‌شوند. عرض شد ای رسول خدا آن دو گروه کدامند؟ فرمودند: عالمان و حاکمان.

خصال، ص ۳۷.

حدیث - ۱۲۰

امام صادقعليه‌السلام :

یُـهلِکُ اللّه سِـتّا بِسِتٍّ : الاُمَراءَ بـالجَورِ ، والعَربَ بالعَصَبیَّةِ ، والدَّهاقِینَ بالکِبرِ ، والتُّجّارَ بالخِیانَةِ ، وأهلَ الرُّستاقِ بالجَهلِ ، والفُقَهاءَ بالحَسَدِ ؛

خداوند شش گروه را به سبب شش خصلت نابود می‌کند : فرمانروایان را به سبب ستمگری ، عرب‌ها را به سبب تعصّب ، ملاّکان را به سبب کبر ، بازرگانان را به سبب خیانت ، روستاییان را به سبب نادانی و فقیهان را به سبب حسادت

بحار الأنوار : ۷۸ / ۲۰۷ / ۶۷

حدیث - ۱۲۱

امام علیعليه‌السلام :

أبغَضُ العِبادِ إلی اللّه سبحانه العالِمُ المُتَجَبِّرُ ؛

منفورترین بندگان نزد خدای سبحان دانشمند زورگو است

غرر الحکم : ۳۱۶۴ منتخب میزان الحکمة : ۷۶

حدیث - ۱۲۲

امام عسکریعليه‌السلام :

فی صِفَةِ عُلَماءِ السُّوءِ: وهُم أضَرُّ عَلی ضُعَفاءِ شیعَتِنا مِن جَیشِ یَزیدَ عَلی الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّعليهما‌السلام و أصحابهِ ، فإنَّهُم یَسلُبونَهُمُ الأرواحَ والأموالَ ، وهؤلاءِ عُلَماءُ السُّوءِ یُدخِلونَ الشَّکَّ والشُّبهَةَ عَلی ضُعَفاءِ شیعَتِنا فیُضِلّونَهُم ؛

امام عسکریعليه‌السلام در وصف علمای بدکردار فرمودند: زیان آنها برای شیعیان ناتوان (و آسیب‌پذیر) ما بیشتر از زیان سپاه یزید برای حسین بن علیعليهما‌السلام و یاران اوست ؛ زیرا آنها جان و مال ایشان را گرفتند و این علمای بدکردار در دل شیعیان ناتوان ما شکّ و شبهه می‌اندازند و گمراهشان می‌کنند

الإحتجاج : ۲ / ۵۱۲ / ۳۳۷

حدیث - ۱۲۳

امام صادقعليه‌السلام :

مَلعونٌ مَلعونٌ عالِمٌ یَؤمُّ سُلطانا جائرا ، مُعینا لَهُ عَلی جَورِهِ ؛

ملعون است، ملعون است، آن عالمی که پیشوای سلطانی ستمگر باشد و او را در ستمگریش یاری دهد.

بحار الأنوار : ۷۵ /۳۸۱ /۴۵

حدیث - ۱۲۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنِ ازدادَ عِلما ولَم یَزدَدْ هُدیً ، لَم یَزدَدْ مِنَ اللّه إلاّ بُعدا ؛

هر که علمش فزونی گیرد و هدایتش افزون نشود ، جز بر دوری او از خدا افزوده نگردد

تنبیه الخواطر : ۲ / ۲۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۴

حدیث - ۱۲۵

امام علیعليه‌السلام :

قَصَمَ ظَهری عالِمٌ مُتَهَتِّکٌ، وجاهِلٌ مُتَنَسِّکٌ، فالجاهِلُ یَغُشُّ النّاسَ بِتَنَسُّکِهِ،والعالِمُ یُنَفِّرُهُم بِتَهَتُّکِهِ ؛

دانـشمند پـرده‌در و عابد نـادان ، پشـت مـرا شکستند؛ زیرا نادان با عبادت خود مردم را فریب می‌دهد و دانشمند با تباهکاریهای خود آنان را فراری می‌دهد

منیه المرید : ۱۸۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۰۲

حدیث - ۱۲۶

امام صادقعليه‌السلام :

أشَدُّ النّاسِ عَذاباعالِمٌ لا یُنتَفَعُ مِن عِلمِهِ بِشَیءٍ ؛

در میان مردمان (گنهکار) سخت‌ترین عذاب را عالمی دارد که از علم خود کمترین سودی نبرد

بحار الأنوار : ۲ / ۳۷ / ۵۳

حدیث - ۱۲۷

امام صادقعليه‌السلام :

مامِن أحَدٍ یَموتُ‌مِن المؤمنینَ أحَبَّ إلی إبلیسَ مِن مَوتِ فَقیهٍ؛

برای شیطان ، مرگ هیچ مؤمنی خوشایندتر از مرگ یک فقیه نیست.

الکافی : ۱ / ۳۸ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۵۴

حدیث - ۱۲۸

امام رضاعليه‌السلام :

من علاماتِ الفِقهِ‌الحِلمُ والعِلمُ والصَّمتُ؛

از نشانه‌های فقاهت (و دین فهمی)، بردباری و دانش و خاموشی است.

الاختصاص : ۲۳۲ منتخب میزان الحکمة : ۴۵۴

حدیث - ۱۲۹

امام علیعليه‌السلام :

ألا اُخبِرُکُم بالفَقیهِ حَقِّ الفَقیهِ؟ مَن لم‌یُرَخِّصِ الناسَ فی مَعاصِی اللّه ، ولم یُقَنِّطْهُم مِن رَحمَةِ اللّه ، ولم یُؤمِنْهُم مِن مَکرِ اللّه ، ولم یَدَعِ القرآنَ رَغبَةً عَنهُ إلی ما سِواهُ ؛

آیا شما را از فقیهِ حقیقی آگاه نکنم ؟ کسی که در معاصی خدا به مردم جواز ندهد و از رحمت خدا نومیدشان نکند و از مکر و عذاب خدا آسوده خاطرشان نسازد و از قرآن ، به چیز دیگر رو نکند

تحف العقول : ۲۰۴

حدیث - ۱۳۰

امام کاظمعليه‌السلام :

فَضلُ الفَقیهِ علَی العابِدِ کَفَضلِ الشَّمسِ علَی الکواکِبِ ، ومَن لم یَتَفَقَّهْ فی دِینِهِ لم یَرضَ اللّه‌ُ لَهُ عَمَلاً ؛

برتری فقیه بر عابد ، همچون برتری خورشید است بر ستارگان و هر که در دین خود دانا نشود ، خداوند هیچ عملی از او را نپسندد

بحار الأنوار : ۷۸ / ۳۲۱ / ۱۹

حدیث - ۱۳۱

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

فَقیهٌ واحِدٌ أشَدُّ علی إبلیسَ مِن ألفِ عابِدٍ ؛

وجود یک فقیه برای ابلیس ، سخت‌تر از هزار عابد است

بحار الأنوار : ۱ / ۱۷۷ / ۴۸

حدیث - ۱۳۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إذا رَأیتَ عالِما فَکُن لَهُ خادِما ؛

هر گاه دانشمندی را دیدی، به او خدمت کن

غرر الحکم : ۴۰۲

حدیث - ۱۳۳

رسولُ اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنِ استَقبَلَ العُلَماءَ فقَدِ استَقبَلَنی ، ومَن زارَ العُلَماءَ فقَد زارَنی ،ومَن جالَسَ العُلَماءَ فقَد جالَسَنی ، ومَن جالَسَنی فَکأنَّما جالَسَ رَبّی ؛

هر که به استقبال دانشمندان رود ، مرا استقبال کرده است و هرکه به دیدار دانشمندان رود ، مرا دیدار کرده است و هرکه با دانشمندان نشیند ، با من نشسته است و هر که با من نشیند ، چنان است که با پرودگار من همنشینی کرده باشد

کنز العمّال : ۲۸۸۸۳

حدیث - ۱۳۴

امام علیعليه‌السلام :

مَن وَقَّرَ عالِما فقَد وَقَّرَ رَبَّهُ ؛

هر که دانشمندی را احترام نهد خدا را احترام کرده است

غرر الحکم : ۸۷۰۴

حدیث - ۱۳۵

لَنْ تَبْقَی الاَرْضُ اِلاّ وَ فیها عالِمٌ یَعْرِفُ الْحَقَّ مِنَ الباطِلِ؛

هرگز زمین باقی نمی‌ماند مگر آن که در آن دانشمندی وجود دارد که حق را از باطل می‌شناسد.

محاسن، ج ۱، ص ۲۳۴

حدیث - ۱۳۶

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اِنَّ شَرَّ النّاسِ عِنْدَ اللّه‌ِ تَعالی یَوْمَ القیامَةِ عالِمٌ لا یَنْتَفِعُ بِعِلْمِهِ؛

بدترین مردم نزد خداوند در روز قیامت عالمی است که از علم خود بهره نگیرد.

امالی، الطوسی، ص ۵۲۷.

حدیث - ۱۳۷

پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :

اَ لْمُفْتونَ سادَةُ الْعُلَماءِ وَ الْفُقَهاءُ قادَةٌ اُخِذَ عَلَیْهِمْ اَداءُ مَواثیقِ الْعِلْمِ وَ الْجُلوسُ اِلَیْهِمْ بَرَکَةٌ وَ النَّظَرُ اِلَیْهِم نورٌ؛

فتوا دهندگان بزرگانِ دانشمندان‌اند و فقیهان پیشوایانی که از آنان بر ادای پیمان علم تعهد گرفته شده است، نشستن نزد آنان برکت است و نگاه به آنان روشنی است.

تاریخ بغداد، ج ۴، ص ۱۵۹

حدیث - ۱۳۸

امام باقرعليه‌السلام می فرمایند:

اَلْحِلْمُ لِباسُ الْعالِمِ فَلا تَعْرَیَنَّ مِنْهُ؛

بردباری لباس عالم است، پس تو خود را از آن عریان مدار.

کافی، ج ۸، ص ۵۵

حدیث - ۱۳۹

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

آفت دین سه چیز است : دانای بدکار، پیشوای ستم کار و مجتهد نادان.

(نهج الفصاحه ، ح ۴)

حدیث - ۱۴۰

امام صادقعليه‌السلام فرمودند :

مردم به سه دسته شوند : دانشمند و دانشجو و خاشاک روی آب ، ما دانشمندانیم و شیعیان ما دانشجویان و مردم دیگر خاشاک روی آب.

اصول کافی جلد ۱ ص ۴۱

حدیث - ۱۴۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

با دانشمندان هم نشین شو تا نیکبخت شوی.

غررالحکم ، باب همنشینی

حدیث - ۱۴۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی مانند نادانان ، به دشمنی دانشمندان بر نخواسته است.

غررالحکم ، باب جهل

حدیث - ۱۴۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

جاهل ، درستی نظر و اندیشه اش همانند لغزش عالم و داناست.

غررالحکم ، باب جهل

حدیث - ۱۴۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اَلا اِنَّ شَرَّ الشَّرِّ شِرارُ الْعُلَماءِ وَ اِنَّ خَیْرَ الخَیْرِ خیارُ الْعُلَماءِ؛

بدانید که بدترین بدها، علمای بدند و بهترین خوبان علمای خوبند.

منیة المرید، ص ۱۳۷.