حدیث - ۲۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

الجار أحقّ بشفعه جاره ینتظر بها و إن کان غائبا إذا کان طریقهما واحدا؛

در معامله سهم همسایه مقدم است اگر راه آنها یکی است باید منتظر او بماند اگر چه غایب باشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

جار الدّار أحقّ بدار الجار؛

همسایه خانه در خرید خانه همسایه مقدم است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

تعوّذوا باللَّه من ثلاث فواقر: جار سوء إن رأی خیرا کتمه و إن رأی شرّا أذاعه و زوجه سوء إن دخلت علیها لسنتک و إن غبت عنها خانتک و إمام سوء إن أحسنت لم یقبل و إن أسأت لم یغفر؛

از سه چیز به خدا پناه ببرید که کمر شکن است: همسایه بد که اگر خیری ببیند مستور دارد و اگر بدی ببیند منتشر سازد و همسر بدی که اگر پیش وی باشی بد زبانی کند و اگر پیش وی نباشی به تو خیانت کند و پیشوای بدی که اگر نیکی کنی نپذیرد و اگر بدی کنی نبخشد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

أوصیکم بالجار؛

شما را در باره همسایه سفارش می کنم.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إنّ اللَّه تعالی لیدفع بالمسلم الصّالح عن مائه أهل بیت من جیرانه البلاء.

خداوند به خاطر مسلمان پارسا بلا را از صد خانه همسایه او دفع می کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۷

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إن أحببتم أن یحبّکم اللَّه و رسوله فادّوا إذا ائتمنتم و اصدقوا إذا حدّثتم و أحسنوا جوار من جاورکم؛

اگر می خواهید که خدا و پیغمبر شما را دوست بدارند وقتی امانتی به شما سپردند رد کنید و همین که سخن می گوئید راست گوئید و با همسایگان خود به نیکی رفتار کنید.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۸

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا أراد أحدکم أن یبیع عقاره فلیعرضه علی جاره؛

وقتی کسی بخواهد خانه یا ملک خویش را بفروشد باید نخست به همسایه خویش پیشنهاد کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۲۹

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

إذا أثنی علیک جیرانک أنّک محسن فأنت محسن و إذا أثنی علیک جیرانک أنّک مسی ء فأنت مسی ء؛

اگر همسایگانت تو را نیکوکار دانستند، نیکوکاری و اگر همسایه گانت تو را بدکار شمردند، بد کاری.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۰

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اثنان لا ینظر اللَّه إلیهم یوم القیامه قاطع الرّحم و جار السوء؛

دو کس را خداوند روز قیامت به نظر رحمت نمی نگرد، آنکه با خویشان ببرد و آنکه با همسایه بدی کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۳۱

امام حسن عسکریعليه‌السلام می فرمایند:

من الفواقر التی تقصم الظهر جار إن رأی حسنة أطفأها و إن رأی سیئة أفشاها؛

از بلاهای کمرشکن ، همسایه ای است که اگر کردار خوبی را بیند نهانش سازد ، و اگر بد کرداری بیند آن را فاش کند

تحف العقول ، ص ۵۱۷

حدیث - ۳۲

قالَ الاْمامُ علیعليه‌السلام :

فی وَصیَّتِهِ لِلْحَسَنِعليه‌السلام : سَلْ عَنِ الرَّفیقِ قَبْلَ الطَّریقِ، وَعَنِ الْجارِ قَبْلَ الدّارِ ؛

امام علیعليه‌السلام ضمن سفارشی به فرزندش امام حسنعليه‌السلام فرمودند:

پیش از آن که بخواهی مسافرت بروی، رفیق مناسب راه را جویا باش، و پیش از آن که منزلی را تهیّه کنی همسایگان را بررسی کن که چگونه هستند.

بحارالأنوار، ج ۷۶، ص ۱۵۵، ح ۳۶

حدیث - ۳۳

قال رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حَسِّنُوا أخْلاقَکُمْ، وَ ألْطِفُوا جیرانَکُمْ، وَ أکْرِمُوا نِسائَکُمْ، تَدْخُلُوا الْجَنّةَ بِغَیْرِ حِساب؛

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

رفتار و اخلاق خود را نیکو سازید، نسبت به همسایگان با ملاطفت و محبّت برخورد نمائید، زنان و همسران خود را گرامی دارید تا بدون حساب وارد بهشت گردید.

اعیان الشّیعة، ج ۱، ص ۳۰۱

حدیث - ۳۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

اَرْبَعٌ تَزیدُ الرِّزْقَ: حُسْنُ الْخُلْقِ وَ حُسْنُ الْجِوارِ وَ کَفُّ الاَْذی وَ قِلَّةُ الضَّجْرِ؛

چهار چیز روزی را زیاد می‌کند: خوش اخلاقی، خوش‌رفتاری با همسایه، اذیت نکردن و کم کردن بی‌تابی.

معدن الجواهر، ص ۳۹.

حدیث - ۳۵

امام علیعليه‌السلام می فرمایند :

زَکوةُ الْیَسارِ بِرُّ الْجیرانِ وَ صِلَةُ الاَْرحامِ؛

زکاتِ رفاه، نیکی با همسایگان و صله رحم است.

غررالحکم، ح ۵۴۵۳

حدیث - ۳۶

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

عزیز و بزرگ نخواهد شد کسی که همسایگان خود را خوار گرداند.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۳۷

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بد همسایگی از نشانه های پستی است.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۳۸

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

رسیدگی به همسایگان و سر و سامان دادن به حال و وضع آنان از جوانمردی است.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۳۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

کسی که نیکی و احسان کند به همسایگان خود خدمتکارانش بسیار شوند.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۰

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بد همسایگی و بد کرداری نسبت به نیکان از بزرگترین پستی هاست.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

نخست از همسایه پرسش کن سپس از خانه.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۲

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

مجاورت و همسایگی کن با کسی که از شرّش در امان باشی و خیر او از تو نگذرد.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۳

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

همسایه بد ، بزرگترین، سختی و سخت‌ترین گرفتاری است.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

بد همسایه‌ای است همسایه بد.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث - ۴۵

إِنْ أَحْبَبْتُمْ أَنْ یُحِبَّکُمُ اللّه‌ُ وَرَسولُهُ فَأَدّوا إِذَا ائْتُمِنْتُمْ وَاصْدُقوا إِذا حَدَّثْتُمْ وَأَحْسِنوا جِوارَ مَنْ جاوَرَکُمْ؛

اگر می‌خواهید که خدا و پیغمبر شما را دوست بدارند وقتی امانتی به شما سپردند به سلامت برگردانید و چون سخن گویید راست گویید و با همسایگان خود به نیکی رفتار نمایید.

نهج الفصاحه، ح ۵۵۴.

حدیث - ۴۶

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اِلتَمِسُوا الجارَ قَبلَ شِراءِ الدّارِ وَ الرَّفیقَ قَبلَ الطَّریقِ؛

پیش از خرید خانه، از همسایه ، و پیش از راهی شدن، از همراه پرس و جو کنید

مستدرک الوسائل ، ج ۸ ، ص ۴۳۱

حدیث - ۴۷

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

لا یدخُلُ الجَنَّةَ عَبدٌ لا یأمَنُ جارُهُ بَوائِقَهُ؛

بنده ای که همسایه اش از شرّ او در امان نباشد، وارد بهشت نمی شود.

مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۴۲۵

حدیث - ۴۸

امام کاظمعليه‌السلام می فرمایند:

حسن همسایگی، این نیست که آزار نرسانی، بلکه حسن همسایگی این است که در برابر آزار و اذیت همسایه، شکیبا باشی.

تحف العقول، ح ۴۰۹.

حدیث - ۴۹

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

از نشانه های حسن همسایگی، جویا شدن از احوال همسایه است.

تحف العقول، ح ۸۵.

حدیث - ۵۰

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

احترام همسایه بر انسان، همانند احترام مادرش می باشد.

مکارم الخلاق، ج۱، ص ۲۷۴.

حدیث - ۵۱

حضرت امام رضاعليه‌السلام می فرمایند:

لیس منا لم یأمن جاره توائقه.

از ما نیست کسی که همسایه اش از شر او در امان نباشد.

عیون الاخیار الرضا، ج۲، ص ۲۴.

حدیث - ۵۲

. قالَ الْاِمامُ الْعَسْکرِیُّعليه‌السلام : قالَ رَجُلٌ لِرَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : فُلانٌ یَنْظُرُ إلی حَرَمِ جارِهِ وَ إنْ أمْکنَهُ مُواقَعَةِ حَرامٍ لمْ یَضِقْ عَنْهُ فَغَضِبَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وَ .

امام حسن عسگریعليه‌السلام فرمودند: مردی به پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم گفت: فلان کس به حرم همسر همسایه خود چشم می دوزد و اگر امکان عمل نامشروع دست دهد، کوتاهی نمی کند، پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم غضبناک شد و فرمودند: او را حاضر کنید، مردی که در کنار پیامبر بود گفت: یا رسول الله او از پیروان شما است و به علیعليه‌السلام عشق می ورزد و از دشمنان ما بیزاری می جوید. پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: نگو که چنین کسی از شیعیان ما است، او دروغگو است زیرا شیعیان ما آن هایی هستند که همگام با ما و پیرو ما در اعمال باشند.

«لئالی الاخبار، ج ۵، ص ۱۵۷»

طبیعت و محیط زیست

حدیث - ۱

قال الامام علیعليه‌السلام للاشتر نخعی: وَلیَکُن نَظَرُک فی عِمارَةِ الأرضِ أبلَغَ مِن نَظَرِکَ فی استِجلابِ الخَراجِ لأِنَّ ذلِکَ لایُدرَکُ إلّا بِالعِمارَةِ.

امام علیعليه‌السلام به مالک اشتر فرمودند: باید توجّه تو به آباد کردن زمین بیش از توجّه به گرفتن خراج باشد؛ زیرا آن خراج جز در نتیجه آبادانی فراهم نمی‌آید.

«نهج البلاغه، نامه ۵۳»

حدیث - ۲

قال الامام علیعليه‌السلام : لا تُؤوُوا التُّرابَ خَلفَ البابِ فَإنَّهُ مَأوَی الشَّیاطینِ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: خاکروبه را پشت در منزل نریزید؛ زیرا جایگاه شیاطین است.

«علل الشرائع، ج ۲، ص ۵۸۳»

حدیث - ۳

قال الامام الصادقعليه‌السلام : اِزرَعُوا و اغرِسُوا وَاللَّهِ ما عَمِلَ النّاسُ عَمَلاً اَجَلَّ و لا أطیَبَ مِنهُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: زراعت کنید و درخت بکارید؛ به خدا قسم آدمیان کاری برتر و پاک‌تر از این نکرده‌اند.

«بحار الأنوار، ج ۱۰۳، ص ۶۸»

حدیث - ۴

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لا تَطیبُ السُکنی إلّا بِثَلاثٍ: الهَواءِ الطَّیِّبِ وَ الماءِ الغَزیرِ العَذبِ و الأرضِ الخَوّارَةِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: زندگی جز با سه چیز خوش نمی‌شود: هوای پاک، آب فراوان گوارا و زمین نرم و سست آماده زراعت.

«تحف العقول، ص ۳۲۰»

حدیث - ۵

قال الامام علیعليه‌السلام : النَّظَرُ إلَی الخُضرَةِ نُشرَةٌ.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: نگاه کردن به سبزه، موجب شادابی است.

«نهج البلاغه، حکمت ۴۰۰»

حدیث - ۶

قال الامام الصادقعليه‌السلام : النَّشوَةُ فی عَشَرَةِ أشیاءَ: المَشی و الرُّکُوبِ و الاِرتمِاسِ فِی الماءِ و النَّظَرِ إلَی الخُضرَةِ .

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: شادابی در ده چیز است: پیاده روی، اسب سواری، آب تنی شنا و نگاه کردن به سبزه .

«الخصال، ص ۴۴۳»

حدیث - ۷

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لاتُفسِدْ عَلَی القَومِ ماءَهُم.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: آب مورد نیاز مردم را آلوده نکن.

«الکافی، ج ۳، ص ۶۵»

حدیث - ۸

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لَقَد کانَ عَلیُّ بنُ الحُسَینِ -عليه‌السلام - یَمُرُّ عَلَی المَدَرَةِ فی وَسَطِ الطَّریِقِ فَیَنزِلُ عَن دابَّتِهِ حَتّی یُنَحِّیَها بِیَدِهِ عَنِ الطَّریقِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: امام سجّادعليه‌السلام هرگاه در میان راه به کلوخی بر می‌خورد، از مرکب پیاده می‌شد و با دستش آن را از راه دور می‌کرد.

«بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۵۰»

حدیث - ۹

قال الامام الصادقعليه‌السلام : لاتَقطَعُوا الثِّمارَ فَیَبعَثَ اللَّهُ عَلَیکُم العَذابَ صَبًّا.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: درختان میوه را قطع نکنید که خداوند بر شما عذاب فرو می‌ریزد.

«الکافی، ج ۵، ص ۲۹۴»

حدیث - ۱۰

قال الامام الصادقعليه‌السلام : الکِیمیاءُ الأکبَرُ الزِّراعَةُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: بزرگ‌ترین کیمیا، کشاورزی است.

«الکافی، ج ۵، ص ۲۶۱»

حدیث - ۱۱

قال الامام الصادقعليه‌السلام : ما فِی الأعمالِ شَی‌ءٌ أحَبُّ إلَی اللَّهِ تَعالی مِنَ الزِّراعَةِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: در میان کارها، کاری محبوب‌تر از کشاورزی، در نزد خدای متعال نیست.

«مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۴۶۱»

حدیث - ۱۲

قال الامام الصادقعليه‌السلام : الزّارِعُونَ کُنوزُ الأنامِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: کشاورزان گنج‌های مردمان‌اند.

«الکافی، ج ۵، ص ۲۶۱»

حدیث - ۱۳

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اُطلُبوا الرِّزقَ فی خَبایا الأرضِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: روزی را از آنچه در زمین پنهان است، بجویید.

«کنزالعمّال، ح ۹۳۰۲»

حدیث - ۱۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ما مِن رَجُلٍ یَغرِسُ غَرساً إلاّ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الأجرِ قَدرَ ما یَخرُجُ مِن ثَمَرِ ذلِکَ الغَرسِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر که نهالی بکارد، خداوند به مقدار میوه‌ای که از آن درخت به دست می‌آید، در نامه اعمال او پاداش می‌نویسد.

«کنزالعمّال، ح ۹۰۵۷»

حدیث - ۱۵

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : إن قامَتِ السَّاعَةُ و فِی یَدِ أحَدِکُم فَسیلَةٌ، فإنِ استَطاعَ أنْ لا یَقومَ حَتّی یَغرِسَها، فَلیَغرِسْها.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: اگر قیامت فرا رسد و در دست یکی از شما نهالی باشد، چنانچه بتواند قبل از بر خواستن آن را بکارد، باید آن را بکارد.

«کنزالعمّال، ح ۹۰۵۶»

حدیث - ۱۶

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ما مِن مُسلِمٍ یَغرِسُ غَرسَاً أو یزَرَعُ زَرعَاً، فَیأکُلُ مِنهُ إنسانٌ أوطَیرٌ أو بَهیمَةٌ إلاّ کانَت لَهُ بِهِ صَدَقَةٌ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر مسلمانی درختی بنشاند یا کِشته‌ای بکارد و انسان یا پرنده یا چارپایی از آن بخورد، برای او صدقه محسوب می‌شود.

«مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۴۶۰»

حدیث - ۱۷

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : مَن نَصَبَ شَجَرَةً و صَبَرَ عَلی حِفظِها والِقیامِ عَلَیها حَتّی تُثمِرَ کانَ لَهُ فی کُلِّ شَی‌ءٍ یُصابُ مِن ثَمَرِها صَدَقَةٌ عِندَ اللَّهِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس درختی بکارد و در نگهداری آن بکوشد تا میوه دهد، در برابر هرچه از آن میوه به دست آید، پاداشی نزد خدا خواهد داشت.

«میزان الحکمه، ح ۹۱۴۳»

حدیث - ۱۸

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : مَن أماطَ عَن طَریقِ المُسلِمینَ ما یُؤذِیهِم، کَتَبَ اللَّهُ لَهُ أجرَ قِراءَةَ أربَع مِائةِ آیةٍ کُلُّ حَرفٍ مِنها بِعَشرِ حَسَناتٍ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر کس چیز آزار دهنده‌ای را از راه مسلمانان بردارد، خداوند پاداش قرائت چهارصد آیه را که برای هر آیه ده حسنه است، در نامه اعمال او می‌نویسد.

«بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۵۰»

حدیث - ۱۹

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لا تُحرِقُوا النَّخلَ و لا تُغرِقوهُ بِالماءِ و لا تَقطَعُوا شَجَرَةً مُثمِرَةً و لا تُحرِقُوا زَرعاً لأِنَّکُم لا تَدرونَ لَعَلَّکُم تَحتاجُونَ إلَیهِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: نخل را نسوزانید و آن را در آب غرق نکنید. درخت بارور را قطع نکنید و زراعت را به آتش نکشید؛ زیرا شما نمی‌دانید، شاید در آینده به آن نیازمند شوید.

«الکافی، ج ۵، ص ۲۹»

حدیث - ۲۰

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : النَّظَرُ فی ثَلاثَةِ أشیاءٍ عِبادَةٌ: النَّظَرُ فِی وَجهِ الوالِدَینِ و فِی المُصحَفِ و فِی البَحرِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: نگاه کردن به سه چیز عبادت است: به صورت پدر و مادر، به قرآن و به دریا.

«بحار الأنوار، ج ۱۰، ص ۳۶۸»

حدیث - ۲۱

امام علیعليه‌السلام :

اِتَّقُوا اللَّهَ فی عِبادِهِ وَ بِلادِهِ فَاِنَّکُمْ مَسْؤولونَ حَتّی عَن البِقاعِ وَ الْبَهائِمِ؛

تقوای الهی را درباره بندگان خدا و شهرهای او رعایت کنید؛ زیرا حتی از اماکن و حیوانات از شما سؤال خواهد شد.

نهج البلاغه، از خطبه ۱۶۶

حدیث - ۲۲

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:

گنج‌های الهی در زمین نهفته است و هیچ کاری نزد خداوند، محبوب‌تر از زراعت و کشاورزی نیست. تمام پیامبران خدا کشاورز بودند، جز ادریس که کارش دوزندگی بود.

الحدیث - ،ص ۶.

حدیث - ۲۳

قال الامام الباقرعليه‌السلام : خَیرُ الأعمالِ الحَرثُ.

امام باقرعليه‌السلام فرمودند: بهترین کارها کشاورزی است.

«میزان الحکمه، ح ۷۵۴۵»

مسافرت و آداب آن

حدیث - ۱

قالَ الامام الرِّضاعليه‌السلام :

إذا خَرَجْتَ مِنْ مَنْزلِکَ فی سَفَرٍ اَوْ حَضَرٍ، فَقُلْ: بِسْمِ اللهِ، آمَنْتُ بِاللهِ، تَوَکَّلْتُ عَلَی اللهِ، ما شاءَ اللهُ، لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلا بِاللهِ.

امام رضاعليه‌السلام فرمودند:

هر گاه برای سفر یا غیر آن از منزل خارج شدی، بگو: به نام خدا، ایمان آوردم به خدا، توکّل کردم به او، هر چه خدا بخواهد، همان می شود، و هیچ قدرت و نیرویی غیر از خدا نیست.

«اصول کافی، ج ۲، ص ۵۴۳».

حدیث - ۲

کانَ أبُوجَعْفَرٍعليه‌السلام إذا أراد سَفَراً جَمَعَ عَیالَهُ فی بَیْتٍ ثُمَّ قالَ: اَللّهُمَّ إنّی اَسْتَوْدِعُکَ دینی وَ نَفْسی وَ مالی وَ أهْلی وَ وَلَدی وَ جیرانی.

امام باقرعليه‌السلام زمانی که می خواستند مسافرت کنند، عیال و فرزندانشان را در خانه ای جمع کرده، دعا می نمودند و می فرمودند: خدایا دین، نفس، مال، اهل، فرزندان و همسایگان خودم را به تو می سپارم.

«وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۲۷۶».

حدیث - ۳

قالَ الامام الباقرعليه‌السلام :

اِذا اَرَدْتَ سَفَراً فَاشْتَرْ سَلامَتَکَ مِنْ رَبِّکَ بِما طابَتْ بِهِ نَفْسُکَ.

امام باقرعليه‌السلام فرمودند:

هر گاه عزم سفر کردی، سلامت خود را با دادن صدقه ای که دلت به آن خشنود است از خداوند بخواه.

«مکارم الاخلاق، ص ۲۵۷».

حدیث - ۴

لَمّا شَیَّعَ أمیرالمؤمنین أباذَرٍ، شَیَّعَهُ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ عَقیلُ بْنُ أبی طالِبٍ وَ عَبْدُالله بْنُ جَعْفَرٍ وَ عَمّارُ بْنُ یاسِرٍ، قال امیرالمؤمنین: وَدِّعُوا أخاکُمْ فَإنَّهُ لابُدَّ لِلشّاخِصِ أنْ یُمْضِیَ وَ لِلْمُشَیِّعِ أنْ یَرْجِعَ.

زمانی که حضرت علیعليه‌السلام ابوذر را در ماجرای تبعید او به ربذه بدرقه می کردند، امام حسنعليه‌السلام و امام حسینعليه‌السلام و عقیل و عبدالله بن جعفر و عمار بن یاسر نیز او را بدرقه کردند، حضرت علیعليه‌السلام فرمودند: برادرتان را وداع کنید که مسافر، باید برود و بدرقه کننده برگردد.

«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۵».

حدیث - ۵

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

إذا قَدِمَ الرَّجُلُ مِنَ السَّفَرِ وَ دَخَلَ مَنْزِلَهُ یَنْبَغی أنْ لایَشْتَغِلَ بِشَیْءٍ حَتّی یَصُبَّ عَلی نَفْسِهِ الْماءَ وَ یُصَلّی رَکْعَتَیْنِ وَ یَسْجُدَ وَ یَشْکُرَ اللهَ مِائَةَ مَرَّةٍ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

وقتی کسی از مسافرت برگشت و داخل خانه اش شد، سزاوار است قبل از هر چیز حمام کرده و دو رکعت نماز مستحبی گزارد و سجده کند و صد مرتبه خدا را شکر نماید.

«مکارم اخلاق، ص ۲۷۶».

حدیث - ۶

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

کانَ أصْحابُ رَسُولِ اللهِ یُصافِحُ بَعْضَهُمْ بَعْضاً، فَإذا قَدِمَ الْواحِدُ مِنْهُمْ فی سَفَرِهِ فَلَقِیَ أخاهُ عانَقَهُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

اصحاب پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم موقع بازگشت از حبشه با هم مصافحه کردند دست دادند و هر گاه یکی از آنها از سفر باز می گشت و برادرش را ملاقات می کرد با او معانقه دست در گردن انداختن و دیده بوسی می کرد.

«مکارم اخلاق، ص ۲۷۶».

حدیث - ۷

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

اَلتَّواصُلُ بَیْنَ الإخْوانِ فِی الْحَضَرِ التَّزاوُرُ وَ فِی السَّفَرِ التَّکاتُبُ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

ارتباط با برادران در حضر وطن به وسیله دید و بازدید انجام می گیرد و در مسافرت با نامه.

«وسائل الشیعه، ج ۸،ص ۴۹۴».

حدیث - ۸

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

إنَّ أبی کانَ یَقُولُ: مِنْ قُوَّةِ الْمُسافِرِ حِفْظُ نَفَقَتِهِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

پدرم امام باقرعليه‌السلام می فرمودند: نگهداری و حفظ آذوقه در طول سفر موجب قدرت و توانایی مسافر می شود.

«فروع کافی، ج ۴، ص ۳۶۳».

حدیث - ۹

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

یَکْرَهُ السَّفَرُ وَ السَّعْیُ فِی الْحَوائِجِ یَوْمَ الْجُمُعَةِ بُکْرَةً مِنْ أجْلِ الصَّلاةِ فأمّا بَعْدَ الصَّلاةِ فَجائِزٌ یُتَبَرَّکُ بِهِ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

سفر و تلاش برای برآوردن حاجات خود در صبح جمعه، به خاطر نماز جمعه مکروه است، امّا بعد از نماز جمعه جائز و پر برکت می باشد.

«بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۲۲۴».

حدیث - ۱۰

کانَ اَبُوعَبْدِاللهِعليه‌السلام اِذا اَرادَ سَفَراً، قالَ: اَللّهُمَّ خَلَّ سَبیلَنا، وَ اَحْسَنْ تَسْییرَنا، وَ اَعْظِمْ عافِیَتَنا.

امام صادقعليه‌السلام وقتی اراده سفر می کردند، می فرمودند: خدایا راه را بر ما بگشا، و سفر ما را نیکو قرار بده، و سلامت و عافیت ما را زیاد گردان.

«من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۱».

حدیث - ۱۱

قالَ الامام الصادقعليه‌السلام :

إفْتَتِحْ سَفَرَکَ بِالصَّدَقَةِ، وَ اقْرَأ آیَةَ الْکُرْسی اِذا بَدا لَکَ.

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

سفرت را با صدقه آغاز کن و هر گاه برایت مشکلی پیش آمد، آیةالکرسی را بخوان.

«فروع کافی، ج ۴، ص ۲۸۳».

حدیث - ۱۲

قالَ رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حَقٌّ عَلَی الْمُسْلِمِ إذا أراد سَفَراً أنْ یُعْلِمَ إخْوانَهُ وَ حَقٌّ عَلی إخْوانِهِ إذا قَدِم أنْ یَأتُوه.

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

شایسته است مسلمان، هنگام مسافرت برادرانش را مطلع گرداند و برادرانش نیز هنگام بازگشت، به استقبال او بروند.

«وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۲۹».

حدیث - ۱۳

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مِنَ السُّنَّةِ إذا خَرَجَ الْقَوْمُ فی سَفَرٍ أنْ یُخْرِجُوا نَفَقَتَهُمْ، فَإنَّ ذلِکَ اَطْیَبُ لاَنْفُسِهِمْ، وَ اَحْسَنُ لأخْلاقِهِمْ.

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

از کارهای نیک این است که وقتی گروهی به مسافرت می روند، خرج سفرشان را با خود بردارند که این کار موجب آرامش خاطر و خوش اخلاقی آنان خواهد بود.

«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۸۷».

حدیث - ۱۴

کان رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم یُسافِرُ یَوْمَ الْخَمیسِ وَ قالَ: یَوْمُ الْخَمیسِ یَوْمٌ یُحِبُّهُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ مَلائِکَتُهُ.

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در روز پنج شنبه مسافرت می کردند و می فرمودند: پنجشنبه روزی است که خدا و رسولش و ملائکه آن را دوست دارند.

«بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۲۲۶».

حدیث - ۱۵

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیْکُمْ بِالسَّیْرِ فِی اللَّیْلِ فَإنَّ الأرْضَ تُطْوسُ باللَّیْلِ.

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

شبانه سفر کنید که زمین به وسیله شب پوشیده می شود.

«روضه کافی، ج ۸، ص ۳۱۴».

حدیث - ۱۶

کان رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم إذا وَدَّعَ الْمُؤْمِنَ، قالَ: رَحِمَکُمُ اللهُ وَ زَوَّدَکُمُ التَّقْوی وَ وَجَّهَکُمْ إلی کُلِّ خَیْرٍ.

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وقتی مؤمنی را وداع می کردند، می فرمودند: خدا تو را رحمت کند و به تقوایت بیافزاید و تو را به هر خیری برساند.

«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۶».

حدیث - ۱۷

فی وصیة رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لعلی ـعليه‌السلام ـ : یا عَلیُّ لا تَخْرُجْ فی سَفَرٍ وحْدَکَ.

در وصیت حضرت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به علیعليه‌السلام آمده است: یا علی تنها مسافرت نکن.

«روضه کافی، ج ۸، ص ۳۰۳».

حدیث - ۱۸

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا کانَ ثَلاثةٌ فی سَفَرٍ فَلْیُؤمِّرُوا اَحَدَهُمْ.

رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

هرگاه سه نفر همسفر باشند، باید یکی را از میانشان سرپرست خود نمایند.

«میزان الحکمه، ج ۴، ص ۴۷۱».

حدیث - ۱۹

قالَ رَسُولُ اللهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

سَیِّدُ الْقَوْمِ خادِمُهُمْ فِی السَّفَرِ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

بزرگ قوم، خادم آنها در سفر است.

«مکارم اخلاق، ص ۲۶۵».