تذکراین کتاب توسط مؤسسه فرهنگی - اسلامی شبکة الامامین الحسنین عليهما‌السلام بصورت الکترونیکی برای مخاطبین گرامی منتشر شده است.

لازم به ذکر است تصحیح اشتباهات تایپی احتمالی، روی این کتاب انجام گردیده است.

بانک احادیث اهل بیتعليه‌السلام

(اقتصادی)

واحد تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان.

بایدهای اقتصادی

حدیث - ۱

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ألا اخبرکم بشئ إن أنتم فعلتموه تباعد الشیطان منکم تباعد المشرق من المغرب؟ قالوا: بلی، قال: الصوم یسود وجهه، والصدقة تکسر ظهره .

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: آیا شما را از چیزی خبر ندهم که اگر به آن عمل کنید شیطان از شما دور شود، چندان که مشرق از مغرب دور است؟ عرض کردند: چرا. فرمودند: روزه، روی شیطان را سیاه می کند و صدقه، پشت او را می شکند و دوست داشتن برای خدا و همیاری در کار نیک، ریشه او را می کنَد و استغفار، شاهرگش را می زند.

«أمالی شیخ صدوق، ص ۵۹»

حدیث - ۲

قال الامام علیعليه‌السلام : مَنْ اقتصَدَ فِی الغِنی و الفقر استعدَّ لنوائِب الدَّهر.

امام علیعليه‌السلام فرمودند: هر کس در توانگری و تهیدستی، میانه‌روی را پیشه خود سازد، خود را برای گرفتاری‌های روزگار آماده کرده است.

غررالحکم، ص ۳۳۲

حدیث - ۳

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

نَفَقَةُ دِرهَمٍ فِی الخِضابِ أفضَلُ مِن نَفَقَةِ دِرهَمٍ فی سَبیلِ اللّه‌ِ ، إنَّ فیهِ أربَعَ عَشرَةَ خَصلَةً : یَطرُدُ الرّیحَ مِنَ الاُذُنَینِ ، ویَجلُو الغِشاءَ عَنِ البَصَرِ .

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خرج کردن یک درهم برای خضاب ، برتر از انفاق یک درهم در راه خداست. این کار ، چهارده فایده دارد: بو را از گوش‌ها دور می‌کند ، پرده [ تاریکی] را از برابر دیده کنار می‌زند و آن را جلا می‌دهد...

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۸۲ ، حدیث - ۱۲ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۰۶

حدیث - ۴

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : مَن قُتِلَ دُونَ مالِهِ فَهُوَ شَهیدٌ.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر که در راه (حفظ) مالش کشته شود، شهید است.

«دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۳۹۸»

حدیث - ۵

الإمام الصادقعليه‌السلام :

یُستَحَبُّ لِلمَریضِ أن یُعطِیَ السّائِلَ بِیَدِهِ ، ویَأمُرَ السّائِلَ أن یَدعُوَ لَهُ

امام صادقعليه‌السلام :

مستحب است بیمار به دست خود ، صدقه‌ای به سائل بدهد و از او بخواهد برای وی ، دعا کند

الکافی ، جلد ۴ ، صفحه ۴ ، حدیث - ۹ ، بحارالأنوار ، جلد ۸۱ ، صفحه ۲۰۹ ، حدیث - ۲۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۷۴

حدیث - .۶

عَن النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم قال: ثلاثةٌ حقٌ علی الله تعالی عونُهم، المجاهدُ فی سبیلِ اللهِ و المکاتِبُ الذی یُریدُ الاَداءَ، و الناکحْ الذّی یُریُد العفافَ.

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: سه گروه بر خداوند متعال حق دارند تا آنها را یاری کند: مجاهد در راه خدا و کسی که سعی می کند تا قرض خویش را ادا کند و آنکه می خواهد ازدواج کند تا دامن خویش را پاک نگهدارد.

«نهج الفصاحه، ح ۱۲۱۹»

حدیث - ۷

قال الامام الباقرعليه‌السلام : اَلزَّکاةُ تَزِیدُ فِی الرِّزقِ.

امام باقرعليه‌السلام فرمودند: پرداخت زکات، بر روزی انسان می افزاید.

«بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۱۴»

حدیث - ۸

قال الله عزّوجلّ:

ای احمد! عبادت ده بخش دارد که نُه بخش آن، به دست آوردن روزی حلال است.

(ارشادالقلوب۱/۲۰۳)

حدیث - ۹

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن باتَ کالاًّ مِن طَلَبِ الحَلالِ ؛ باتَ مَغفورا لَهُ ؛

هر کس ، خسته از جست و جوی مال حلال ، روز را به شب آورد ، آمرزیده روز را به شب آورده است

الأمالی للصدوق : ۳۶۴ / ۴۵۲

حدیث - ۱۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اُوصیکُم بِالخَشیَةِ مِنَ اللّه ِ فِی السِّرِّ وَالعَلانِیَةِ . وَالاِکتِسابِ فِی الفَقرِ وَالغِنی ؛

شما را سفارش می کنم که در پنهان و آشکار از خدا بیم ورزید . و خواه در فقر و خواه در توانگری ، در پی کسبِ [روزی] باشید.

بحار الأنوار : ۱ / ۱۴۱ / ۳۰

حدیث - ۱۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لِلمُؤمِنِ ثَلاثُ ساعاتٍ : فَساعَةٌ یُناجی فیها رَبَّهُ ، وساعَةٌ یَرُمُّ مَعاشَهُ ، وساعَةٌ یُخَلّی بَینَ نَفسِهِ وبَینَ لَذَّتِها فی ما یَحِلُّ ویَجمُلُ ولَیسَ لِلعاقِلِ أن یَکونَ شاخِصا إلاّ فی ثَلاثٍ : مَرَمَّةٍ لِمَعاشٍ ، أو خُطوَةٍ فی مَعادٍ ، أو لَذَّةٍ فی غَیرِ مُحَرَّمٍ ؛

مؤمن را سه وقت است: وقتی که در آن ، با پروردگارش مناجات می کند ؛ و وقتی که گذران زندگی اش را سامان می دهد ؛ و وقتی که از آن چه حلال و زیبا است ، برای خود لذّت برمی گیرد و خردمند را سزاوار نیست که جز در پی سه چیز باشد : سامان دادن معیشت ، گام نهادن برای روز قیامت ، یا لذّت برگرفتن از آن چه حرام نیست

تحف العقول : ۲۰۳ ، الأمالی للطوسی : ۱۴۷ / ۲۴۰

حدیث - ۱۲

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

طَلَبُ الکَسبِ فَریضَةٌ بَعدَ الفَریضَةِ ؛

پس از ادای نماز واجب ، روزی جُستن واجب است

بحار الأنوار : ۱۰۳ / ۱۷ / ۷۹

حدیث - ۱۳

امام علیعليه‌السلام :

مَن آتاهُ اللّه مالاً فَلْیَصِلْ بهِ القَرابَةَ ، ولْیُحسِنْ مِنهُ الضِّیافَةَ ؛

هرکه خداوند به او ثروتی دهد، باید با آن به خویشانش رسیدگی کند و مهمانداری نماید

نهج البلاغة : الخطبة ۱۴۲ منتخب میزان الحکمة : ۳۴۰

حدیث - ۱۴

امام صادقعليه‌السلام :

إنّ الصَّدَقَةَ تَقضی الدَّینَ وتَخلُفُ بالبَرکَةِ؛

صدقه، دَین را ادا و برکت را جایگزین می‌کند.

الکافی: ج ۴، ص ۹، ح ۱

حدیث - ۱۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الصَّدَقَةُ تَمنَعُ مِیتَةَ السُّوءِ؛

صدقه، از مردنِ بد و دل خراش جلوگیری می‌کند.

میزان الحکمه ج ۶، ص ۲۱۹

حدیث - ۱۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

فَکونوا اَقَلَّ ما یَکونونَ فِی الْباطِنِ اَمْوالاً ، اَحْسَنَ ما یَکونونَ فِی الظّاهِرِ اَحْوالاً فَاِنَّ اللّه‌َ تَعالی اَدَّبَ عِبادَهُ الْمُؤمِنینَ الْعارِفینَ اَدَبا حَسَنا ، فَقالَ جَلَّ مِن قائِلٍ : یَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ اَغْنیاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسیماهُمْ لاَ یَسْئَلونَ النَّاسَ اِلْحافا؛

در حالی که در واقع از کمترین مال برخوردار هستید، در ظاهر بهترین حال را از خود نشان دهید ؛ زیرا خداوند متعال ، بندگان با ایمان با معرفتش را این گونه نیکو ادب نموده که [در وصف فقیران پارسا] فرموده است : شخص بی‌خبر آنان را از شدّت خویشتنداری توانگر می‌پندارد ایشان را از نشانه‌هایشان می‌شناسی ، با اصرار (چیزی) از مردم نمی‌خواهند

تحف العقول، ص ۴۸۹

حدیث - ۱۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مِن شَرَفِ الهِمَّةِ لُزومِ القِناعَةِ؛

پایبندی به قناعت، از والایی همّت است.

غررالحکم، ج۶، ص۴۴، ح۹۴۳۵

حدیث - ۱۸

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

مَنِ اقتَصَدَ فِی الغِنی وَ الفَقرِ فَقَدِ استَعَدَّ لِنَوائِبِ الدَّهرِ ؛

هر که در حال دارایی و ناداری میانه‌روی کند ، با ناگواری‌های روزگار آماده [ی روبه‌رو شدن] است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۰۴۸

حدیث - ۱۹

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لِیَکُن مَرکَبُکَ القَصدَ وَ مَطلَبُکَ الرُّشدَ ؛

باید بر مَرکب میانه‌روی بنشینی و به سوی مقصد بالندگی ره بسپاری

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۷۶۱۹

حدیث - ۲۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

خُذِ القَصدَ فِی الاُمُورِ ؛ فَمَن اَخَذَ القَصدَ خَفَّت عَلَیهِ المُؤَنَ ؛

در کارها میانه‌روی پیشه کن. که هر کس میانه‌روی کند ، مخارج زندگی بر وی آسان شود

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۵۰۴۲

حدیث - ۲۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

خَیرُ اَموالِکَ ما وَقی عِرضَکَ ؛

بهترین دارایی تو آن است که آبرویت را نگه دارد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۹۵۸

حدیث - ۲۲

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

ثَمَرَةُ القَناعَةِ الإجمالُ فِی المُکتَسَبِ وَ العُزُوفُ عَنِ الطَّلَبِ ؛

میوه قناعت ، اعتدال در کسب و کار ، و ناخوش داشتن درخواست است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۶۳۴

حدیث - ۲۳

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

باکِرُوا فَالبَرَکَةُ فِی المُباکَرَةِ وَ شاوِرُوا فَالنُّجحُ فِی المُشاوَرَةِ ؛

بامداد، در پی کسب‌وکار باشید ، که برکت در کسب و کارِ بامداد است ، و مشورت کنید که پیروزی در مشورت است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۴۴۱

حدیث - ۲۴

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إذا أرادَ اللّه‌ُ بِعَبدٍ خَیرا ألهَمَهُ القَناعَةَ و أصلَحَ لَه زَوجَهُ ؛

وقتی خداوند خیرخواه بنده‌ای باشد، قناعت را در دل او می‌اندازد و همسرش را شایسته می‌گردانَد

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۴۱۱۵

حدیث - ۲۵

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

إنَّ أفضَلَ الخَیرِ صَدَقَةُ السِّرِّ وَ بِرُّ الوالِدَینِ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ ؛

برترین خوبی ، صدقه پنهانی و نیکی به پدر و مادر و صله رحم است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۳۵۵۰

حدیث - ۲۶

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اِغتَنِم مَنِ استَقرَضَکَ فی حالِ غِناکَ لِیَجعَلَ قَضاءَهُ فی یَومِ عُسرَتِکَ ؛

کسی را که در حال بی‌نیازی‌ات از تو قرض می‌خواهد، غنیمت شمار تا در وقت نیازت جبرانش کند

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۲۳۷۰

حدیث - ۲۷

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

اَلقَناعَةُ أهنَأُ عَیشٍ ؛

قناعت ، گواراترین زندگی است

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث - ۹۳۳

حدیث - ۲۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أقرَضَ مَلهوفا فَأحسَنَ طَلِبَتَهُ استَأنَفَ العَمَلَ وأعطاهُ اللّه‌ُ بِکُلِّ دِرهَمٍ ألفَ قِنطارٍ مِن الجَنّةِ ؛

هرکس به اندوهگینی (که مالش را از دست داده) وام دهد و در پس گرفتن آن مراعات کند ، عمل را از نو شروع کرده است (گناهانش پاک شده) و خداوند به ازای هر درهم ، هزار قنطار (صد رطل) از (درهم‌های) بهشت به او عطا کند

ثواب الأعمال : ۳۴۱ / ۱

حدیث - ۲۹

امام صادقعليه‌السلام :

علی بابِ الجَنّةِ مَکتوبٌ : القَرضُ بثَمانیهَ عَشرَ ، والصَّدَقةُ بعَشرَةٍ ، وذلکَ أنّ القَرضَ لا یکونُ إلاّ فی یدِ الُمحتاجِ ، والصَّدَقةُ ربّما وَقَعَت فی یَدِ غَیرِ مُحتاجٍ ؛

بر درِ بهشت نوشته است : (ثواب) وام(قرض الحسنه) ، هیجده برابر است و صدقه ، ده برابر علتش این است که وام جز به دست نیازمند ، نمی‌رسد امّا صدقه ، ممکن است به دست غیر محتاج بیفتد

بحار الأنوار : ۱۰۳ / ۱۳۸ / ۲

حدیث - ۳۰

لَأن اُقرِضَ قَرضاأحَبُّ إلَیَّ مِن أن أصِلَ بمِثلِهِ؛

اگر وامی (به کسی) پرداخت کنم، خوشتر دارم از این که به همان مقدار صله و بخشش دهم

ثواب الأعمال : ۱۶۷ / ۴

حدیث - ۳۱

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أنظَرَ مُعسِرا أظَلَّهُ اللّه‌ُ بظِلِّهِ یَومَ لا ظِلَّ إلاّ ظلُّهُ ؛

هر که به تنگدستی مهلت دهد ، خداوند ، در روزی که هیچ سایه‌ای جز سایه او نیست ، وی را در پناه سایه خود در آورد

الکافی : ۸ / ۹ / ۱

حدیث - ۳۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

مَن أقرَضَ مُؤمنا قَرضا یَنتَظِرُ بهِ مَیسورَهُ کانَ مالُهُ فی زَکاةٍ ، وکانَ هو فی صَلاةٍ مِن المَلائکةِ حتّی یُؤَدِّیَهُ إلَیهِ ؛

هر کس به مؤمنی وامی بدهد و (برای پس گرفتن آن) صبر کند تا دستش باز شود ، مال او زکات محسوب شود و در نماز ، با فرشتگان باشد تا این که وامش به او برگردانده شود

ثواب الأعمال : ۱۶۶ / ۱

حدیث - ۳۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أرادَ أن تُستَجابَ دَعوَتُهُ وأن تُکشَفَ کُربَتُهُ فَلْیُفَرِّجْ عن مُعسِرٍ ؛

هر که می‌خواهد دعایش مستجاب و اندوهش بر طرف شود ، به تنگدست مهلت دهد.

کنز العمّال : ۱۵۳۹۸

حدیث - ۳۴

امام صادقعليه‌السلام :

مَنِ استُؤجِرَ علی عَمَلٍ فَأفسَدَهُ واستَهلَکَهُ ضَمِنَ ، وکانَ أمیرُ المؤمنینَعليه‌السلام یُضَمِّنُ الأجیرَ؛

هرگاه کسی برای کاری اجیر شود و او آن کار را خراب کند و از بین ببرد ، ضامن است. امیر المؤمنینعليه‌السلام کارگر را ضامن می‌دانستند

مستدرک الوسائل: ۱۴ / ۳۷ / ۱۶۰۳۹

حدیث - ۳۵

امام علیعليه‌السلام :

مَن أرادَ البَقاءَ ولا بَقاءَ فَلْیُباکِرِ الغَداءَ ، وَلیُجَوِّدِ الحِذاءَ ، وَلیُخَفِّفِ الرِّداءَ

هر کس طالب ماندن است ، که البته ماندنی در کار نیست ؛ صبح زود صبحانه بخورد ، کفشِ خوب بپوشد، قرض خود را کم کند

عیون أخبار الرضاعليه‌السلام : ۲ / ۳۸ / ۱۱۲

حدیث - ۳۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

تَرْکُ لُقْمَةِ حَرامٍ أحَبُّ إلی اللّه من صلاةِ ألفَی رَکْعَةٍ تَطَوُّعا؛

فرو گذاشتن یک لقمه حرام ، نزد خدا محبوتر است از خواندن دو هزار رکعت نماز مستحبی.

تنبیه الخواطر : ۲ / ۱۲۰

حدیث - ۳۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أطِبْ کَسبَکَ تُستَجَبْ دَعوَتُکَ ،فإنَّ الرّجلَ یَرفَعُ اللُّقْمَةَ إلی فیهِ (حَراما ) فما تُستَجابُ له دَعوَةٌ أربَعینَ یوما؛

در آمدت را پاک کن تا دعایت مستجاب شود؛ زیرا هرگاه آدمی لقمه [حرام ] به دهان خود ببرد، تا چهل روز دعایی از او پذیرفته نمی‌شود.

کما فی بحار الأنوار : ۹۳ / ۳۵۸ / ۱۶

حدیث - ۳۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

مَن استَبطَأ الرِّزقَ فَلیُکثِرْمِن التَّکبیرِ ، ومَن‌کَثُرَ هَمُّهُ وغَمُّهُ فَلیُکثِرْ مِن الاستِغفارِ؛

کسی که در روزی خود تأخیر و تنگی بیند، باید زیاد تکبیر بگوید و کسی که اندوهش زیاد شود، بسیار استغفار کند.

کنز العمّال : ۹۳۲۵

حدیث - ۳۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الرِّزقُ أسرَعُ إلی مَن یُطعِمُ الطَّعامَ ، مِن السِّکِّینِ فی السَّنام؛

روزی کسی که اطعام می‌کند ، سـریـعتر از فرو رفتن کارد در کوهان شتر ، به سویش می‌آید

بحار الأنوار : ۷۴/۳۶۲/۷۱

حدیث - ۴۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أکثِرُوا مِن الصَّدَقَةِ تُرزَقُوا؛

صـدقـه زیاد بدهید، تا خداوند به شما روزی بدهد

بحار الأنوار : ۷۷ / ۱۷۶ / ۱۰

حدیث - ۴۱

امام علیعليه‌السلام :

مُواساةُ الأخِ فی اللّه عز و جل تَزِیدُ فی الرِّزقِ؛

کمک مالی به برادر دینی، روزی را زیاد می‌کند.

بحار الأنوار : ۷۴ / ۳۹۵ / ۲۲

حدیث - ۴۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَنِ اقتَصَدَ أغناهُ اللّه؛

هر که میانه روی کند ، خداوند توانگرش گرداند

تنبیه الخواطر : ۱ / ۱۶۷

حدیث - ۴۳

پیامبرخداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

العِبادَةُ عَشرَةُ أجزاءٍتِسعَةُ أجزاءٍ فی طَلَبِ الحَلالِ؛

عبادت ده جزو دارد ، که نُه جـزو آن طـلـب روزی حلال است

بحار الأنوار : ۱۰۳ / ۹ / ۳۷

حدیث - ۴۴

پیامبرخداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الکادُّ علی عِیالِهِ کالُمجاهِدِ فی سبیلِ اللّه؛

کسی‌که برای (هـزیـنـه) خانوده‌اش زحمت بکشد ، مانند مجاهدِ در راه خداست

بحار الأنوار : ۱۰۳ / ۱۳ / ۵۹

حدیث - ۴۵

إنَّ اللّه‌َ تعالی یُحِبُّ أن یَری عَبدَهُ تَعِبا فی طَلَبِ الحَلالِ؛

خداوند دوست دارد که بنده‌اش در راه به دست آوردن روزی حلال خسته ببیند.

کنز العمّال : ۹۲۰۰

حدیث - ۴۶

پیامبرخداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

طَلبُ الحَلالِ فَریضةٌ علی کُلِّ مُسلمٍ ومُسلمةٍ ؛

کسب درآمد حلال ، بر هر مرد و زن مسلمانی واجب است

جامع الأخبار : ۳۸۹ / ۱۰۷۹

حدیث - ۴۷

پیامبرخداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ مِن کَدِّ یَدِهِ ، مَرَّ علی الصِّراطِ کالبَرقِ الخاطِفِ ؛

هر که از دسـتـرنج خود بخورد ، مانند برقِ جهنده ، از صراط بگذرد

جامع الأخبار : ۳۹۰ / ۱۰۸۵

حدیث - ۴۸

امام صادقعليه‌السلام :

ما کَثُرَ مالُ رجُلٍ قَطُّ إلاّ عَظُمَتِ الحُجّهُ للّه‌ِ تعالی علَیهِ ، فإن قَدَرتُم أن تَدفَعوها عَن أنفُسِکُم فافعَلوا ، فقیلَ : بماذا ؟ قالَ : بقَضاءِ حَوائجِ إخوانِکُم مِن أموالِکُم؛

هیچ گاه ثروت مردی زیاد نشد ، مگر این که حجّت خداوند متعال بر او بزرگ شد پس ، اگر می‌توانید این حجّت را از خود دور کنید ، این کار را بکنید عرض شد : با چه چیز ؟ فرمودند: با برآوردن نیازهای برادران خود از اموالتان

أمالی الطوسیّ : ۳۰۲ / ۶۰۰

حدیث - ۴۹

امام علیعليه‌السلام :

المالُ ما أفادَ الرِّجالَ؛

دارایی آن است که به مردمان سود رساند

غرر الحکم : ۵۰۸

حدیث - ۵۰

امام علیعليه‌السلام :

المالُ یُکرِمُ صاحِبَهُ ما بَذَلَهُ ، ویُهینُهُ ما بَخِلَ بهِ ؛

مال و ثروت ، صاحب خود را تا زمانی که آن را بذل و بخشش کند، گرامی می‌گرداند و هرگاه بخل ورزد خوارش می‌سازد

غرر الحکم : ۱۸۳۸

حدیث - ۵۱

امام صادقعليه‌السلام :

إنّما أعطاکُمُ اللّه‌ُ هذهِ الفُضولَ مِن الأموالِ لتُوَجِّهوها حیثُ وَجَّهَها اللّه‌ُ عز و جل ، ولَم یُعطِکُموها لِتَکنِزوها؛

در حقیقت خداوند این مال‌های زیادی را به شما داده است تا آنها را در جهتی که خداوند عز و جل معلوم کرده است به کار اندازید آنها را به شما نداده است که بیندوزید

الفقیه : ۲/۵۷/۱۶۹۳

حدیث - ۵۲

امام علیعليه‌السلام :

أمسِکْ مِن المالِ بقَدرِ ضَرورَتِکَ ، وقَدِّمِ الفَضلَ لِیَومِ حاجَتِکَ؛

از مــال و دارایـی بـه انـدازه ضرورت خود نگه دار و مازاد آن را برای روز نیازمندیت پیش فرست

منتخب میزان الحکمه : ۵۲۴

حدیث - ۵۳

امام رضاعليه‌السلام :

خَیرُ مالِ المَرءِ ذَخائِرُ الصَّدَقَةِ؛

بهترین مال‌انسان، اندوخته‌های صدقه است

تنبیه الخواطر : ۲/۱۸۲

حدیث - ۵۴

امام علیعليه‌السلام :

أفضَلُ المالِ ما وُقِیَ بهِ‌العِرضُ ، وقُضِیَت بهِ الحُقوقُ؛

بهترین مال آن مالی است که به وسیله آن آبرو حفظ و حقوق پرداخته شود

بحار الأنوار : ۷۸ / ۷ / ۶۰

حدیث - ۵۵

امام علیعليه‌السلام :

إنّ اللّه‌َ سبحانَهُ فَرَضَ فی أموالِ الأغنیاءِ أقواتَ الفُقَراءِ ، فما جاعَ فَقیرٌ إلاّ بما مُتِّعَ بهِ غَنیٌّ ، واللّه‌ُ تعالی سائلُهُم عن ذلکَ؛

خداوند سبحان خوراک تهیدستان را در اموال توانگران قرار داده‌است. پس ، هیچ تهیدستی گرسنه نماند، مگر به سبب این که ثروتمند از حقّ او بهره‌مند شده‌است. و خدای بزرگ در این باره از آنان بازخواست می‌کند

نهج البلاغه: حکمت ۳۲۸

حدیث - ۵۶

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

التّاجرُ الصَّدوقُ تَحتَ ظِلِّ العَرشِ یَومَ القیامةِ؛

کاسب راستگو در روز قیامت زیر سایه عرش است

کنز العمال : ۹۲۱۸

حدیث - ۵۷

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند :

التّاجرُ الأمینُ الصَّدوقُ المسلِمُ معَ الشّهداءِ یَومَ القیامةِ؛

کاسب درستکارِ راستگوی مسلمان ، در قیامت با شهیدان است

کنز العمال : ۹۲۱۶

حدیث - ۵۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

رَحِمَ اللّه‌ُ عبدا سَمْحا إذا باعَ ، سَمْحا إذا اشْتَری، سَمحا إذا قضی ، سَمحا إذا اقْتَضی؛

خدا رحمت کند بنده‌ای را که در فروش و خرید و پس دادن وام و پس گرفتن آن آسان گیر باشد

کنز العمّال : ۹۴۵۳

حدیث - ۵۹

امام صادقعليه‌السلام :

أیُّما مسلِمٍ أقالَ مسلِما بَیعَ نَدامَةٍ أقالَهُ اللّه‌ُ عز و جل عَثْرتَهُ یَومَ القیامةِ ؛

هرگاه یکی از دو مسلمان معامله کننده پشیمان شود و تقاضای فسخ کند و طرف دیگر تقاضای او را بپذیرد خداوند در روز رستاخیز از لغزشهای او درگذرد

وسائل الشّیعه : ۱۲ / ۲۸۷ / ۴

حدیث - ۶۰

امام صادقعليه‌السلام :

مَن أرادَ التّجارةَ فلْیَتَفقَّهْ فی دِینِهِ لِیَعلمَ بذلکَ ما یَحِلُّ لَهُ مِمّا یَحْرُمُ علَیهِ ، ومَن لَم یَتَفقّهْ فی دِینِهِ ثُمّ اتّجَرَ تَورَّطَ الشُّبُهاتِ؛

هر کس بخواهد تجارت کند باید احکام دین خود را بیاموزد تا حلال را از حرام بازشناسند. کسی که احکام دین خود را نیاموزد و تجارت کند در کام شبهات فرو غلتد

وسائل الشیعة : ۱۲ / ۲۸۳ / ۴

حدیث - ۶۱

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

یا مَعشَر التُّجّارِ ، الفِقْهَ ثُمَّ المَتْجَرَ ، الفِقْهَ ثُمّ المَتْجَرَ ، الفِقْهَ ثُمّ المَتْجَرَ؛

ای جماعت بازرگان ! احکام داد و ستد را بیاموزید سپس تجارت کنید، احکام داد و ستد را بیاموزید سپس تجارت کنید، احکام داد و ستد را بیاموزید سپس تجارت کنید.

الکافی : ۵ / ۱۵۰ / ۱

حدیث - ۶۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

خَیرُ الکَسبِ کَسبُ یَدَیِ العامِلِ إذا نَصَحَ؛

بهترین درآمد، درآمــدِ کارگری است که در کارش صداقت داشته باشد

جامع الأحادیث : ۷۶

حدیث - ۶۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

ما أکَلَ أحَدٌ طَعاما قطُّ خَیرا مِن أن یَأکُلَ مِن عَمَلِ یَدِهِ ، وإنّ نَبیَّ اللّه داودَ کانَ یَأکُلُ مِن عَمَلِ یَدِهِ؛

هرگز کسی غذایی بهتر از دسترنج خود، نخورده‌است. پیامبر خدا، داود، از دسترنج خود، می‌خورد.

کنزالعمّال : ۹۲۲۳

حدیث - ۶۴

امام علیعليه‌السلام می فرمایند:

تَعرَّضوا للتِّجاراتِ ، فإنّ لَکُم فیها غِنیً عمّا فی أیْدی النّاسِ، وإنّ اللّه‌َ عز وجل یُحِبُّ الُمحتَرِفَ الأمینَ؛

به کارهای تجاری پردازید که بازرگانی شما را از مال دیگران بی‌نیاز می‌کند خداوندی عز و جل پیشه‌ور درستکار را دوست دارد

وسائل الشیعه : ۱۲ / ۴ / ۶

حدیث - ۶۵

امام صادقعليه‌السلام :

امتَحِنوا شِیعَتَنا عِندَ ثَلاثٍ : عِندَ مَواقیتِ الصَّلاةِ کیفَ مُحافَظَتُهُم علَیها ، وعِندَ أسرارِهِم کیفَ حِفظُهُم لَها عِندَ عَدُوِّنا ، وإلی أموالِهِم کیفَ مُواساتُهُم لإخوانِهِم فیها ؛

شیعیان ما را در سه چیز بیازمایید : در اوقات نمازشان ، که چگونه بر آنها مواظبت می‌کنند ؛ در اسرارشان ، که چگونه آنها را از دشمنان ما حفظ می‌کنند و در اموالشان ، که چگونه با آن به برادران خود کمک می‌کنند

الخصال : ۱۰۳ / ۶۲ منتخب میزان الحکمة : ۵۰۶

حدیث - ۶۶

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

مَن واسَی الفَقیرَ وَأَنصَفَ النّاسَ مِن نَفسِهِ فَذلِکَ المُؤمِنُ حَقّا؛

هر کس به نیازمند کمک مالی کند و با مردم منصفانه رفتار نماید چنین کسی مؤمن حقیقی است.

خصال، ص ۴۷

حدیث - ۶۷

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

اَلْعِبادَةُ عَشَرَةَاَجْزاءٍ تِسْعَـةٌ مِنْها فی طَلَبِ الْحَلالِ؛

عبادت ده جزء است که نه جزء آن در کار و تلاش برای به دست آوردن روزی حلال است.

مستدرک الوسائل ج??، ص??

حدیث - ۶۸

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

کُلُّ ذی‌صَناعَةٍ مُضطَرًّ اِلی ثَلاثِ خِصالٍ یَحْتلِبُ بِها الْکَسْبَ: و هُوَ اَن یَکُونَ حاذِقاً بِعِلْمٍ مُؤَدّیاً لِلْاَمانَةِ فیهِ، مُسْتَمیلاً لِمَنِ اسْتَعْمَلَهُ؛

هر اهل فنی برای موفقیت در کسب و کار خود (که کارش بگیرد) به سه مطلب نیازمند است:

تخصص و باهوشی در فن و حرفه مورد نظر،امین باشد و در کار و مال مردم، امانت و درستی را حفظ کندو با کارفرما و صاحب کار، خوش‌برخورد و خوش‌قلب باشد.

بحارالانوار، ج۷۵، ح۲۳۵

حدیث - ۶۹

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

مَنْ طَلَبَ التَّجارَةَ اِستَغْنَی عَنِ النّاسِ؛

هرکس دنبال تجارت رود از مردم بی‌نیاز می‌شود.

وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۱۲

حدیث - ۷۰

پیامبر اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

طَلَبُ الحَلالِ فَرِیضَةٌ عَلَی کُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ؛

کار کردن برای کسب مال حلال، بر هر مرد و زن مسلمان واجب است.

جامع الاخبار، ص ۳۸۹، حدیث - ۱۰۷۹

حدیث - ۷۱

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

یا معشر التّجّار إنّ اللَّه باعثکم یوم القیامه فجّارا إلّا من صدق و أدّی الأمانه؛

ای گروه بازرگانان خدا روز رستاخیز بدکار محشورتان می کند مگر آن که راست گوید و امانت نگه دارد.

نهج الفصاحه

حدیث - ۷۲

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

نفقه الرّجل علی أهله صدقه؛

خرجی که مرد برای کسان خود کند، صدقه است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۷۳

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من فقه الرّجل رفقه فی معیشته؛

مدارا در معاش از دانش مرد است.

نهج الفصاحه

حدیث - ۷۴

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من استطاع منکم أن یقی دینه و عرضه بماله فلیفعل؛

هر که از شما تواند دین و آبرو را به مال خود حفظ کند، حفظ کند.

نهج الفصاحه

حدیث - ۷۵

پیامبراکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرمایند:

من أراد أن تستجاب دعوته و أن تکشف کربته فلیفرج عن معسر؛

هر که خواهد دعوتش مستجاب شود و غمش از پیش برخیزد تنگ دستی را گشایش دهد.

نهج الفصاحه