تذکراین کتاب توسط مؤسسه فرهنگی - اسلامی شبکة الامامین الحسنین عليهما‌السلام بصورت الکترونیکی برای مخاطبین گرامی منتشر شده است.

لازم به ذکر است تصحیح اشتباهات تایپی احتمالی، روی این کتاب انجام گردیده است.

بانک احادیث اهل بیتعليه‌السلام

(پزشکی)

واحد تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان.

تغذیه و آداب آن

حدیث - ۱

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:

ما اتخمت قط و ذلک انی لم ابداء بطعام الا قلت بسم الله و لم افرغ من طعام الا قلت الحمدلله.

هرگز هضم غذا بر من مشکل نشده است، زیرا هیچ گاه شروع به غذا نکردم مگر اینکه ((بسم الله)) گفتم و هیچ گاه از غذا خوردن فارغ نشدم مگر آنکه ((الحمدلله)) گفتم.

وسائل الشیعه، ۱۶ ص ۵۸۶ ح ۷

حدیث - ۲

امام هادیعليه‌السلام :

خَیرُ الأَشیاءِ لِحُمَّی الرِّبعِ أن یُؤکَلَ فی یَومِهَا الفالوذَجُ المَعمولُ بِالعَسَلِ ویُکثَرَ زَعفَرانُهُ ، ولا یُؤکَلَ فی یَومِها غَیرُهُ

بهترین چیز برای تبِ رِبع آن است که در روز غلبه تب ، فالوده‌ای که با عسل ساخته شده و زعفران فراوانی دارد ، خورده شود و در آن روز ، چیزی دیگر خورده نشود

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۵۱ عن أبی جعفر ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۰۰ ، حدیث - ۲۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۰۶

حدیث - ۳

الإمام الصادقعليه‌السلام :

المَحمومُ یُغسَلُ لَهُ السَّویقُ ثَلاثَ مَرّاتٍ ویُعطاهُ ؛ فَإِنَّهُ یَذهَبُ بِالحُمّی ، ویُنَشِّفُ المِرارَ وَالبَلغَمَ ، ویُقَوِّی السّاقَینِ

امام صادقعليه‌السلام :

به تب دار ، سه بار سویق شسته شده ، داده می‌شود این ، تب را می‌بَرَد ، تلخه و بلغم را می‌خشکانَد و ساق پاها را تقویت می‌کند

مستدرک الوسائل ، جلد ۱۶ ، صفحه ۳۳۷ ، حدیث - ۲۰۰۷۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۶۶

حدیث - ۴

امام کاظمعليه‌السلام :

أطعِمُوا المَحمومَ لَحمَ القِباجِ ؛ فَإِنَّهُ یُقَوِّی السّاقَینِ ، ویَطرُدُ الحُمّی طَرداً

به تب دار ، گوشت کبک بخورانید ؛ چرا که پاها را نیرو می‌دهد و تب را کاملاً دور می‌کند

بحارالأنوار ، جلد ۶۵ ، صفحه ۴۳ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۶۶

حدیث - ۵

الإمام الرضاعليه‌السلام :

مَن أرادَ دَفَعَ الزُّکامِ فِی الشِّتاءِ أجمَعَ ، فَلیَأکُل کُلَّ یَومٍ ثَلاثَ لُقَمِ شَهدٍ .

وَلیَشُمَّ النَّرجِسَ ؛ فَإِنَّهُ یَأمَنُ الزُّکامَ ، وکَذلِکَ الحَبَّةُ السَّوداءُ

وإذا جاءَ الزُّکامُ فِی الصَّیفِ ، فَلیَأکُل کُلَّ یَومٍ خِیارَةً واحِدَةً ، وَلیَحذَرِ الجُلوسَ فِی الشَّمسِ

امام رضاعليه‌السلام :

هر کس می‌خواهد در همه زمستان از زکام ایمن بماند ، هر روز ، سه لقمه عسل با موم آن بخورد و نرگس ببوید ؛ چرا که از زکام ، ایمنی می‌دهد سیاه‌دانه نیز چنین است

امّا اگر زکام در تابستان پیش آید ، در هر روز ، یک خیار بخورد و از نشستن در آفتاب ، خودداری ورزد

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۳۷ وص ۳۸ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۳۳۴

حدیث - ۶

الإمام الرضاعليه‌السلام :

إدمانُ أکلِ کُلَی الغَنَمِ وأجوافِها ، یَعکِسُ المَثانَةَ

امام رضاعليه‌السلام :

عادت داشتن به خوردن قلوه و شکمبه (سیرابی) گوسفند ، مثانه را دیگرگون می‌کند

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۶۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۸۶

حدیث - ۷

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تُکرِهوا مَرضاکُم عَلَی الطَّعامِ وَالشَّرابِ ؛ فَإِنَّ اللّه‌َ یُطعِمُهُم ویَسقیهِم

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بیمارانتان را به خوردنی و نوشیدنی وادار مکنید ؛ چرا که خداوند ، به آنان می‌خورانَد و می‌نوشانَد

بحارالأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۴۲ ، حدیث - ۱۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۸۲

حدیث - ۸

الإمام الکاظمعليه‌السلام :

مَن أکَلَ اللَّحمَ بِالبَیضِ کَبُرَ عَظمُ وَلَدِهِ

امام کاظمعليه‌السلام :

هر کس تخم‌مرغ و پیاز و روغن زیتون بخورد ، استخوان فرزندش درشت خواهد شد

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۴ ، صفحه ۸۴ ، حدیث - ۴۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۲۲۸

حدیث - ۹

الإمامُ الباقرُعليه‌السلام :

اِستَرضِعْ لِولدِکَ بِلَبَنِ الحِسانِ ، وإیّاکَ والقِباحَ ؛ فإنّ اللَّبَنَ قد یُعدِی

امام باقرعليه‌السلام :

برای شیر دادن کودک خود دایه خوش اخلاق استخدام کن و از دایه‌های بد اخلاق دوری کن ؛ زیرا شیر (ویژگیها را) سرایت می‌دهد

الکافی : ۶ / ۴۴ / ۱۲

حدیث - ۱۰

الإمام علیّعليه‌السلام :

اُنظُروا مَن تُرضِعُ أولادَکُم ؛ فَإِنَّ الوَلَدَ یَشِبُّ عَلَیهِ

امام علیعليه‌السلام :

بنگرید که چه کسی فرزندانتان را شیر می‌دهد ؛ چرا که کودک ، به همین شیر ، رشد می‌کند

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۴۴ ، حدیث - ۱۰، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۸۰

حدیث - ۱۱

الإمام الباقرعليه‌السلام :

اِستَرضِع لِوَلَدِکَ بِلَبَنِ الحِسانِ ، وإیّاکَ وَالقِباحَ ؛ فَإِنَّ اللَّبَنَ قَد یُعدی

امام باقرعليه‌السلام :

برای فرزند خود ، از زنان زیبا ، شیردهی بخواه و از زشتان بپرهیز ؛ چرا که شیر ، گاه سرایت می‌کند

تهذیب الأحکام ، جلد ۸ ، صفحه ۱۱۰ ، حدیث - ۳۷۶ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۸۲

حدیث - ۱۲

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تَستَرضِعُوا الحَمقاءَ ولاَ العَمشاءَ ؛ فِإِنَّ اللَّبَنَ یُعدی

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

زن کودن و نیز زنی را که چشمش ضعیف است و آب‌ریزش دارد ، به دایگی مگیرید ؛ چرا که شیر ، سرایت می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۳ ، صفحه ۳۲۳ ، حدیث - ۱۳،دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۸۲

حدیث - ۱۳

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مِن سُنَّتِی التَّزویجُ ، وَاطلُبُوا الوَلَدَ ؛ فَإِنّی اُکاثِرُ بِکُمُ الاُمَمَ غَداً وتَوَقَّوا عَلی أولادِکُم لَبَنَ البَغِیِّ مِنَ النِّساءِ ، وَالمَجنونَةِ ؛ فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعدی

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

همسر دادن و همسر گرفتن ، از سنّت من است فرزند بجویید ؛ چرا که من ، فردا به شما بر دیگر امّت‌ها فراوانی می‌جویم درباره فرزندانتان ، از شیر زنان بدکاره و دیوانه ، اجتناب کنید ؛ چرا که شیر ، سرایت می‌کند

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۳ ، صفحه ۳۲۳ ، حدیث - ۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۸۴

حدیث - ۱۴

الإمام الصادقعليه‌السلام :

عَلَیکَ بِالهِندَباءِ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فِی الماءِ ، ویُحَسِّنُ الوَلَدَ ، وهُوَ حارٌّ لَیِّنٌ ، یَزیدُ فِی الوَلَدِ الذُّکورَةَ

امام صادقعليه‌السلام :

بر تو باد کاسنی ؛ چرا که آب (مَنی) را می‌افزاید ، فرزند را نکو می‌سازد ، و گرم و نرم است و بیشتر ، فرزند ، پسر می‌شود

بحار الأنوار ، جلد ۱۰۴ ، صفحه ۸۳ ، حدیث - ۳۸ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۶۶۰

حدیث - ۱۵

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مُصُّوا الماءَ مَصّا ولاتَعُبّوهُ عَبّا ؛ فَإِنَّهُ یوجَدُ مِنهُ الکُبادُ

آب را بمکید و آن را یکجا سر نکشید ؛ چرا که درد جگر ، از آن می‌خیزد

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۸۱ ، حدیث - ۱ ، بحار الأنوار ،ج ۶۶ ، صفحه ۴۶۶ ، حدیث - ۲۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۴۸

حدیث - ۱۶

امام صادقعليه‌السلام :

شُربُ الماءِ مِن قِیامٍ بِالنَّهارِ یُمرِئُ الطَّعامَ ، وشُربُ الماءِ مِن قِیامٍ بِاللَّیلِ ، یورِثُ الماءَ الأَصفَرَ

ایستاده آشامیدن آب در روز ، غذا را گوارا می‌سازد و ایستاده آشامیدن آب در شب ، زرداب می‌آورد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۷۱ ، حدیث - ۴۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۴۴

حدیث - ۱۷

امام صادقعليه‌السلام :

شُربُ الماءِ مِن قِیامٍ بِالنَّهارِ أقویَ وأصَحُّ لِلبَدَنِ

ایستاده آشامیدن آب در روز ، مایه قدرت افزون‌تر و تن‌درستی بیشتر است

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۸۲ ، حدیث - ۱ عن السکونی دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۴۴

حدیث - ۱۸

امام صادقعليه‌السلام :

شُربُ الماءِ مِن قِیامٍ بِالنَّهارِ أدَرُّ لِلعَرَقِ ، وأقوی لِلبَدَنِ

ایستاده آشامیدن آب در روز ، موجب عرق کردن بیشتر و توان افزون‌تر بدن است

کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد ۳ ، صفحه ۳۵۳ ، حدیث - ۴۲۴۳ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۵۹ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۴۴

حدیث - ۱۹

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

إذا شَرِبَ أحَدُکُمُ الماءَ وتَنَفَّسَ ثَلاثاً کانَ آمِناً

اگر کسی آب بخورد و [در میان آن ،] سه نفَس بکشد ، [از بیماریِ ناشی از یکجا سر کشیدن] در امان است

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، صفحه ۵ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۴۲

حدیث - ۲۰

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِاللَّحمِ ؛ فَإِنَّ اللَّحمَ یُنمِی اللَّحمَ ، ومَن مَضی لَهُ أربَعونَ صَباحاً لَم یَأکُل لَحماً ساءَ خُلُقُهُ ، ومَن ساءَ خُلُقُهُ فَأَطعِموهُ اللَّحمَ ، ومَن أکَلَ شَحمَةً أنزَلَت مِثلَها مِنَ الدّاءِ

بر شما باد گوشت ؛ چرا که گوشت ، گوشت می‌رویانَد هر کس بر او چهل صبح بگذرد و گوشت نخورد ، بدخوی می‌شود هر کس بدخوی شد ، به او گوشت بخورانید هر کس چربی بخورد ، آن چربی به اندازه خود برای او بیماری فرود می‌آورد

المحاسن، جلد ۲، صفحه ۲۵۶، حدیث - ۱۸۰۷ عن‌أبیاُسامة عن‌الإمام الصادقعليه‌السلام ، بحار الأنوار، جلد ۶۶، ص۶۷، حدیث - ۴۳ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۲۸

حدیث - ۲۱

امام صادقعليه‌السلام :

کُلُوا اللَّحمَ فی کُلِّ اُسبوعٍ ، ولا تُعَوِّدوهُ أنفُسَکُم وأولادَکُم ؛ فَإِنَّ لَهُ ضَراوَةً کَضَراوَةِ الخَمرِ ، ولا تَمنَعوهُم فَوقَ الأَربَعینَ یَوماً ؛ فَإِنَّهُ یُسیءُ أخلاقَهُم

در هر هفته ، یک بار گوشت بخورید و خود و فرزندانتان را بدان عادت ندهید ؛ زیرا موجب اعتیادی همچون اعتیاد به شراب می‌گردد نیز آنان را بیش از چهل روز ، از آن محروم مدارید ؛ چرا که آنان را بدخوی می‌کند

الاُصول الستّة عشر ، صفحه ۱۲ عن زید الزرّاد دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۱۲۶

حدیث - ۲۲

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تَأکُلوا بِالشِّمالِ ؛ فَإِنَّ الشَّیطانَ یَأکُلُ بِالشِّمالِ

با دست چپ نخورید ؛ چرا که شیطان با دست چپ می‌خورد

کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۶۱ ، حدیث - ۴۰۸۷۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۹۸

حدیث - ۲۳

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ بِشِمالِهِ أکَلَ مَعَهُ الشَّیطانُ ، ومَن شَرِبَ بِشِمالِهِ ، شَرِبَ مَعَهُ الشَّیطانُ

هر کس با دست چپ بخورد ، شیطان نیز همراه با او می‌خورد و هر کس با دست چپ بنوشد ، شیطان نیز همراه با او می‌نوشد

کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۶۲ ، حدیث - ۴۰۸۷۶ وراجع : سنن الترمذی ، جلد ۴ ، صفحه ۲۵۷ ، حدیث - ۱۷۹۹ و صفحه ۲۵۸ ، حدیث - ۱۸۰۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۹۸

حدیث - ۲۴

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الأَکلُ بِالشِّمالِ مِنَ الجَفا

خوردن با دست چپ ، از نافرهیختگی است

الجعفریّات، صفحه ۱۶۲ عن الإمام الکاظم عن آبائهعليهم‌السلام دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۹۶

حدیث - ۲۵

امام علیعليه‌السلام :

لا یَنفُخُ الرَّجُلُ فی مَوضِعِ سُجودِهِ ، ولا یَنفُخُ فی طَعامِهِ ولا فی شَرابِهِ

نباید کسی بر محلّ سجده خود و نه در غذای خود و نه در آنچه می‌نوشد ، بدمد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۵۸ ، حدیث - ۱ وج ۷۹ ، صفحه ۲۱۲ ، حدیث - ۸ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۹۶

حدیث - ۲۶

امام علیعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ یَضُرَّهُ طَعامٌ فَلا یَأکُل حَتّی یَجوعَ ، فَإِذا أَکَلَ فَلیَقُل : بِاسمِ اللّه‌ِ وبِاللّه‌ِ

هر کس که می‌خواهد غذایی او را آزار ندهد ، تا گرسنه نشده ، چیزی نخورَد و آن‌گاه هم که خواست بخورد ، بگوید : «بسم اللّه و باللّه»

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۶۰ عن جابر عن الإمام الباقرعليه‌السلام ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۸۰ ، حدیث - ۴۶ وراجع: الإمساک قبل الشبع ، حدیث - ۱۳۲۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۷۸

حدیث - ۲۷

امام علیعليه‌السلام :

مَن أرادَ ألاّ یَضُرَّهُ طَعامٌ فَلا یَأکُل ، حَتّی یَجوعَ وتَنقی مَعِدَتُهُ ، فَإِذا أکَلَ فَلیُسَمِّ اللّه‌َ وَلیُجِدِ المَضغَ وَلیَکُفَّ عَنِ‌الطَّعامِ وهُوَ یَشتَهیهِ ، ویَحتاجُ إلَیهِ.

هر کس می‌خواهد هیچ غذایی به او زیان نرساند ، تنها هنگامی غذا بخورد که گرسنه شده و معده او [از خوراک پیشین ، ]پاک شده باشد پس چون خواست بخورد ، نام خدا را بر زبان آورَد ، خوب غذا را بجَوَد و در حالی از غذا خوردن دست بکشد که هنوز میل به خوردن دارد و به آن ، احساس نیاز می‌کند

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۸۰ ، حدیث - ۴۶ وص ۴۱۰ ، حدیث - ۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۸۸

حدیث - ۲۸

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُّ طَعامٍ لا یُذکَرُ اسمُ اللّه‌ِ عَلَیهِ ، فَإِنَّما هُوَ داءٌ ولا بَرَکَةَ فیهِ

هر غذایی که بر آن نام خدا برده نشود ، درد است و هیچ برکتی در آن نیست

کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۳۸ ، حدیث - ۴۰۷۴۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۷۴

حدیث - ۲۹

امام صادقعليه‌السلام :

لِکُلِّ شَیءٍ حِلیَةٌ ، وحِلیَةٌ الخِوانِ البَقلُ

هر چیز را زیوری است و زیور سفره ، سبزی است

الأمالی للطوسی ، صفحه ۳۰۴ ، حدیث - ۶۰۶ عن أبی قتادة ، مکارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۸۲ ، حدیث - ۱۲۸۰ ، بحار الأنوار ،جلد ۶۶ ، صفحه ۱۹۹ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۷۲

حدیث - ۳۰

الإمام الصادقعليه‌السلام :

مَن أحَبَّ أن یَکثُرَ ماؤُهُ ووَلَدُهُ ؛ فَلیُدمِن أکلَ الهِندَباءِ

امام صادقعليه‌السلام :

هر کس دوست دارد آب (منی) او و فرزندانش فراوان شود ، بر خوردن کاسنی ، مداومت ورزد

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۰۷ ، حدیث - ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۵۰۴

حدیث - ۳۱

الإمام علیّعليه‌السلام :

کُلُوا الهِندَباءَ ، فَما مِن صَباحٍ إلاّ وتَنزِلُ عَلَیها قَطرَةٌ مِنَ الجَنَّةِ ، فَإِذا أکَلتُموها فَلا تَنفُضوها

امام علیعليه‌السلام :

کاسنی بخورید ، که هیچ صبحی نیست ، مگر این که قطره‌ای از بهشت بر آن ، فرو می‌افتد چون خواستید آن را بخورید ، قطره‌های آب را از رویش فرو متکانید

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۰۷ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۵۰۲

حدیث - ۳۲

الإمام الصادقعليه‌السلام :

نِعمَ البَقلُ الهِندَباءُ ، ولَیسَ مِن وَرَقَةٍ إلاّ وعَلَیها قَطرَةٌ مِنَ الجَنَّةِ ، فَکُلوها ولا تَنفُضوها عِندَ أکلِها وکانَ أبیعليه‌السلام یَنهانا أن نَنفُضَهُ إذا أکَلناهُ

امام صادقعليه‌السلام :

کاسنی ، نکو سبزی‌ای است هیچ برگی از آن نیست که قطره‌ای از بهشت بر آن نباشد. آن را بخورید و به گاه خوردن، متکانید پدرمعليه‌السلام ما را نهی می‌فرمودند که به هنگام خوردن کاسنی ، آن را بتکانیم

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۰۷ ، حدیث - ۹ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۵۰۲

حدیث - ۳۳

الإمام الصادقعليه‌السلام :

الغُبَیراءُ لَحمُهُ یُنبِتُ اللَّحمَ ، وعَظمُهُ یُنبِتُ العَظمَ ، وجِلدُهُ یُنبِتُ الجِلدَ ، ومَعَ ذلِکَ ؛ فَإِنَّهُ یُسَخِّنُ الکُلیَتَینِ ، ویَدبَغُ المَعِدَةَ ، وهُوَ أمانٌ مِنَ البَواسیرِ وَالتَّقتیرِ ، ویُقَوِّی السّاقَینِ ، ویَق مَعُ عِرقَ الجُذامِ

امام صادقعليه‌السلام :

سنجد ، گوشتش گوشت می‌رویانَد ، استخوانش استخوان را رشد می‌دهد و پوستش پوست را می‌پرورد علاوه بر این ، سنجد ، کلیه‌ها را گرم می‌کند ، معده را پاک می‌سازد ، مایه ایمنی از بواسیر و تقطیر البول است ، ساق پا را قوی می‌کند و رگ جذام را به‌کلّی قطع می‌نماید

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۱ ، حدیث - ۱ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۱۴

حدیث - ۳۴

الإمام الرضاعليه‌السلام :

أطعِموا حَبالاکُم ذَکَرَ اللُّبانِ ، فَإِن یَکُ فی بَطنِها غُلامٌ خَرَجَ ذَکِیَّ القَلبِ عالِما شُجاعاً ، وإن تَکُ جارِیَةٌ حَسُنَ خَلقُها وخُلُقُها ، وعَظُمَت عَجیزَتُها ، وحَظِیَت عِندَ زَوجِها

امام رضاعليه‌السلام :

به زنان باردارتان ، کندر نر بدهید در این صورت ، اگر آنچه در شکم زن است ، پسر باشد ، بیداردل ، آگاه و دلیر می‌گردد ، و اگر دختر باشد ، روی و خویِ وی نکو می‌شود و سرین او سترگ می‌گردد و نزد همسرش بهره می‌یابد

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۴۴ ، حدیث - ۸؛ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۵۶

حدیث - ۳۵

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم - لِعَلِیٍّعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، ثَلاثَةٌ یَزِدنَ فِی الحِفظِ ویُذهِبنَ البَلغَمَ : اللُّبانُ ، وَالسِّواکُ ، وقِراءَةُ القُرآنِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم خطاب به امام علیعليه‌السلام فرمودند: ای علی ! سه چیز بر حافظه می‌افزاید و بلغم را می‌برد : کُندُر ، مسواک و قرائت قرآن

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۴۳ ، حدیث - ۳ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۴۵۲

حدیث - ۳۶

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عَلَیکُم بِاللُّبانِ ؛ فَإِنَّهُ . یَزیدُ فی العَقلِ ، ویُذَکِّی الذِّهنَ ، ویَجلُو البَصَرَ ، ویُذهِبُ النِّسیانَ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بر شما باد کُندُر؛ چرا که... عقل را افزون می‌کند ، ذهن را ذکاوت می‌دهد ، چشم را جلا می‌بخشد و فراموشی را از میان می‌بَرَد.

طبّ النبیّصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، صفحه ۶ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۸

حدیث - ۳۷

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

أطعِموا نِساءَکُم الحَوامِلَ اللُّبانَ ؛ فَإِنَّهُ یَزیدُ فی عَقلِ الصَّبِیِّ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

به زنان آبستن خود ، کُندُر بدهید؛ چرا که عقل کودک را افزون می‌کند.

بحارالأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۴۴۴ ، حدیث - ۸ ؛ الفردوس ، جلد ۱ ، صفحه ۱۰۱ ، حدیث - ۳۳۱ عن ابن عمر دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۴۸

حدیث - ۳۸

الإمام الصادقعليه‌السلام :

شُربُ السَّویقِ بِالزَّیتِ یُنبِتُ اللَّحمَ ، ویَشُدُّ العَظمَ ، ویُرِقُّ البَشَرَةَ ، ویَزیدُ فِی الباهِ

امام صادقعليه‌السلام :

خوردن سویق با روغن زیتون ، گوشت برمی‌رویاند ، استخوان را استحکام می‌بخشد ، پوست را نازک می‌کند و بر توان جنسی می‌افزاید

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۷۶ ، حدیث - ۶ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۵۶۴

حدیث - ۳۹

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

کُلُوا الزَّیتَ ؛ فَإِنَّهُ مُبارَکٌ ، وَائتَدِموا بِهِ وَادَّهِنوا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ یَخرُجُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

روغن زیتون بخورید ؛ چرا که خجسته است از آن ، خورش بسازید و از روغن آن بر خویش بمالید ؛ چرا که از درختی خجسته بیرون می‌آید

کنز العمّال ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۷۹ ، حدیث - ۴۰۹۸۴ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۳۲۸

حدیث - ۴۰

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

لا تُنالُ الصِّحَّةُ إلاّ بِالحِمیَةِ

تن‌درستی ، جز با پرهیز ، به دست نمی‌آید

غرر الحکم ، حدیث - ۱۰۶۰۵ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۲۶

حدیث - ۴۱

امام علیعليه‌السلام فرمودند:

صَلاحُ البَدَنِ الحِمیَةُ

پرهیز ، مایه درستیِ تن است

غرر الحکم ، حدیث - ۵۷۹۳ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۲۶

حدیث - ۴۲

الإمام الرضاعليه‌السلام :

لَیسَ الحِمیَةُ مِنَ الشَّیءِ تَرکَهُ ، إنَّمَا الحِمیَةُ مِنَ الشَّیءِ الإِقلالُ مِنهُ

امام رضاعليه‌السلام :

پرهیز از یک چیز ، وا گذاردن آن نیست پرهیز از یک چیز ، تنها کم خوردن از آن است

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۴۰ ، حدیث - ۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۲۲

حدیث - ۴۳

امام کاظمعليه‌السلام فرمودند:

لَیسَ الحِمیةُ أن تَدَعَ الشیءَ أصلاً لا تَأکُلَهُ ، ولکنَّ الحِمیَةَ أن تَأکُلَ مِنَ الشیءِ وتُخَفِّفَ

پرهیز این نیست که چیزی را اصلاً نخوری ، بلکه پرهیز آن است که از هر چیزی سبک بخوری

الکافی : ۸ / ۲۹۱ / ۴۴۳

حدیث - ۴۴

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

مَن أکَلَ قَبلَ أن یَشرَبَ و تَسَحَّرَ ، و مَسَّ شَیئا مِنَ الطِّیبِ ؛ قَوِیَ عَلَی الصِّیامِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کس پیش از نوشیدن چیزی ، غذا بخورد و سَحَری میل کند و قدری بوی خوش [بر خود] بمالد ، بر روزه گرفتن ، توان بیشتری یابد

کنز العمّال ، جلد ۸ ، صفحه ۵۱۰ ، حدیث - ۲۳۸۸۲ نقلاً عن شُعب الإیمان عن أنس دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۸

حدیث - ۴۵

الإمام العسکریّعليه‌السلام :

کُلِ الرُّمّانَ بَعدَ الحِجامَةِ رُمّانا حُلوا ؛ فَإِنَّهُ یُسَکِّنُ الدَّمَ ، ویُصَفِّی الدَّمَ فِی الجَوفِ

امام حسن عسکریعليه‌السلام :

پس از حجامت ، انار بخور ، اناری شیرین ؛ چرا که خون را فرو می‌نشانَد و خون را در درون ، تصفیه می‌کند

طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه ۵۹ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۱۲۳ ، حدیث - ۵۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۶۴

حدیث - ۴۶

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

مِن وَصِیَّتِهِ لِعَلِیٍعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، تِسعَةُ أشیاءَ تورِثُ النِّسیانَ : أکلُ التُّفّاحِ الحامِضِ ، وأکلُ الکُزبُرَةِ ، وَالجُبنِ ، وسُؤرِ الفَأرَةِ ، وقِراءَةُ کِتابَةِ القُبورِ ، وَالمَشیُ بَینَ امرَأَتَینِ ، وطَرحُ القَملَةِ ، وَالحِجامَةُ فی النُّقرَةِ ، وَالبَولُ فِی الماءِ الرّاکِدِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

در سفارش‌های ایشان به علیعليه‌السلام : ای علی! نه چیز است که فراموشی می‌آورَد: خوردن سیب تُرش ، خوردن گشنیز ، پنیر و پس‌مانده موش ، خواندن نوشته‌های روی قبر ، راه رفتن میان دو زن ، افکندن شپش ، حجامت در گودیِ پسِ سر ، و ادرار کردن در آب راکد.

بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۲۴۵ ، حدیث - ۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۲۵۴

حدیث - ۴۷

الإمام الرضاعليه‌السلام :

أکلُ المَملوحَةِ وَاللَّحمانِ المَملوحَةِ وأکلُ السَّمَکِ المَملوحِ ، بَعدَ الحِجامَةِ والفَصدِ لِلعُروقِ ، یُوَلِّدَا البَهَقَ وَالجَرَبَ

امام رضاعليه‌السلام :

خوردن غذای نمکْ‌سود ، گوشت نمکْ‌سود و خوردن ماهی نمکْ‌سود ، پس از رگزنی و حجامت ، بَهَک و گَری ایجاد می‌کند

طبّ الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۶۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۴۹۴

حدیث - ۴۸

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

لِعَلِیٍّعليه‌السلام : یا عَلِیُّ ، اِفتَتِح طَعامَکَ بِالمِلحِ وَاختِم بِالمِلحِ ؛ فَإِنَّ مَنِ افتَتَحَ طَعامَهُ بِالمِلحِ وخَتَمَ بِالمِلحِ عوفِیَ مِنِ اثنَینِ وسَبعینَ نَوعاً مِن أنواعِ البَلاءِ ، مِنهُ الجُذامُ ، وَالجُنونُ ، وَالبَرَصُ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

در سفارش‌های ایشان به امام علیعليه‌السلام فرمودند: ای علی! غذا را با نمک ، آغاز کن و با نمک ، پایان ده؛ چه ، هر کس غذای خویش را با نمک آغاز کند و با نمک پایان دهد ، از هفتاد و دو نوع از انواع بلا که جذام ، دیوانگی و پیسی از آن جمله است ، به دور باشد.

الکافی ، جلد ۶ ، صفحه ۳۲۶ ، حدیث - ۲

حدیث - ۴۹

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ثَلاثَةٌ یَفرَحُ بِهِنَّ الجِسمُ ویَربو : الطِّیبُ ، ولِباسُ اللَّیِّنِ ، وشُربُ العَسَلِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

سه چیز است که تن ، به واسطه آنها شاداب می‌شود و رشد می‌کند : بوی خوش ، جامه نرم و نوشیدن عسل

بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۹۵ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۴

حدیث - ۵۰

رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الطِّیبُ یَسُرُّ ، والعَسَلُ یَسُرُّ ، وَالنَّظَرُ إلَی الخُضرَةِ یَسُرُّ ، وَالرُّکُوبُ یَسُرُّ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

بوی خوش ، شادی می‌آورد عسل ، شادی می‌آورد نگریستن به سبزه ، شادی می‌آورد و سواری ، شادی می‌آورد

صحیفة الإمام الرضاعليه‌السلام ، صفحه ۲۳۹ ، حدیث - ۱۴۴ ، دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۶

حدیث - ۵۱

رسول اللّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لِکُلِّ شَیءٍ حیلَةٌ ، وحیلَةُ الصِّحَّةِ فِی الدُّنیا أربَعُ خِصالٍ : قِلَّةُ الکَلامِ ، و قِلَّةُ المَنامِ ، و قِلَّةُ المَشیِ ، و قِلَّةُ الطَّعامِ

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

هر کاری را چاره‌ای است و چاره تن‌درستی در دنیا ، چهار چیز است : کم سخن گفتن ، کم خفتن ، کم راه رفتن و کم خوردن

بحار الأنوار ، جلد ۸ ، صفحه ۱۴۴ ، حدیث - ۶۷ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۹۲

حدیث - ۵۲

الإمام علیّعليه‌السلام

- وسُئِلَ فَقیلَ : إنَّ فِی القُرآنِ کُلَّ عِلمٍ إلاَّ الطِّبَّ؟: أما إنَّ فِی القُرآنِ لاَیَةً تَجمَعُ الطِّبَّ کُلَّهُ : « وَکُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ »

امام علیعليه‌السلام

در پاسخ این پرسش که : «آیا در قرآن ، همه دانش‌ها بجز دانش طب هست؟» زنهار ! در قرآن ، آیه‌ای هست که همه طب را یکجا در خود گرد آورده است : (بخورید و بیاشامید ؛ ولی زیاده‌روی نکنید)

الدعوات ، صفحه ۷۵ ، حدیث - ۱۷۴ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۲۶۷ ، حدیث - ۴۲ دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ / ۹۶