حدیث - ۱۷
امام صادقعليهالسلام
:
اتَّقُوا الحُکومَةَ ؛ فإنَّ الحُکومَةَ إنّما هی لِلإمامِ العالِمِ بالقَضاءِ ،العادِلِ فی المُسلمینَ ، لِنَبیٍّ أو وَصیِّ نبیٍّ
از داوری کردن بپرهیزید ؛ زیرا (منصب) داوری در حقیقت از آنِ امامی است که در قضاوت دانا باشد و در میان مسلمانان به عدالت حکم کند ؛ از آنِ پیغمبر یا وصیّ پیغمبر
الکافی : ۷ / ۴۰۶ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۰
حدیث - ۱۸
امام علیعليهاالسلام
:
أفضَلُ الْخَلقِ أقضاهُم بِالْحَقِّ؛
برترین مردم، داورترین آنها به حق است.
غررالحکم ودررالکلم، ح ۳۳۲۳
حدیث - ۱۹
پیامبراکرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
می فرمایند:
من حکم بین اثنین تحاکما إلیه فلم یقض بینهما بالحقّ فعلیه لعنه اللَّه؛
هر که میان دو کس که داوری بدو برند، داوری کند و به حق میانشان قضاوت نکند لعنت خدا بر او باد.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۰
پیامبراکرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
می فرمایند:
قاضیان فی النار و قاض فی الجنّه: قاض عرف الحقّ فقضی به فهو فی الجنّه، و قاض عرف الحقّ فجار متعمّدا أو قضی بغیر علم فهما فی النّار؛
دو قاضی در جهنمد و قاضی ای در بهشت است: قاضی ای که حق را بشناسد و بدان حکم کند در بهشت است، و قاضی ای که حق را بشناسد و دانسته منحرف شود، یا ندانسته قضاوت کند هر دو در جهنم اند.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۱
پیامبراکرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالی مع القاضی ما لم یحف عمدا؛
خداوند تا هنگامی که قاضی از روی عمد ستم نکند، یار اوست.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۲
پیامبراکرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
می فرمایند:
اللَّه مع القاضی ما لم یجر فإذا جار تخلّی اللَّه عنه و لزمه الشّیطان؛
خداوند یار قاضی است تا موقعی که ستم نکند، وقتی ستم کرد خدا او را رها می کند و شیطان قرین او می شود.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۳
پیامبراکرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
می فرمایند:
إذا أراد اللَّه بقوم خیرا ولّی علیهم حلماءهم و قضی بینهم علمائهم و جعل المال فی سمحائهم و إذا أراد بقوم شرّا ولّی علیهم سفهائهم و قضی بینهم جهّالهم و جعل المال فی بخلائهم؛
وقتی خداوند برای قومی نیکی خواهد خردمندانشان را بر آنها فرمانروا سازد و دانشمندانشان میان آنها قضاوت کند و مال را به دست بخشندگان دهد و وقتی برای قومی بدی خواهد سفیهانشان را بر آنها فرمانروا سازد و نادانان میان آنها قضاوت کنند و مال را به دست بخیلانشان دهد.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۴
پیامبراکرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
می فرمایند:
إذا ابتلی أحدکم بالقضاء بین المسلمین فلا یقض و هو غضبان و لیسوّ بینهم فی النّظر و المجلس و الإشاره؛
اگر یکی از شما بکار قضاوت میان مسلمانان دچار شود باید به هنگام غضب از قضاوت خودداری کند و میان ارباب دعوی در نگاه و نشیمن گاه و اشاره تفاوتی نگذارد.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۵
پیامبراکرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
می فرمایند:
أخذ الأمیر الهدیّه سحت و قبول القاضی الرّشوه کفر؛
هدیه گرفتن امیر نارواست و رشوه گرفتن قاضی کفر است.
نهج الفصاحه
حدیث - ۲۶
امام صادقعليهالسلام
می فرمایند:
خَیْرُ النّاسِ قُضاةُ الْحَقِّ؛
بهترین مردم کسانی هستند که به حق قضاوت کنند.
بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۲۶۶، ح ۲۰.
حدیث - ۲۷
پیامبراکرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
می فرمایند :
اِذا حَکَمْتُمْ فَاعْدِلوا وَ اِذا قُلْتُمْ فَاَحْسِنوا فَاِنَّ اللّهَ مُحْسِنٌ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ؛
هرگاه قضاوت میکنید، عادلانه قضاوت کنید و هرگاه سخن میگویید، نیکو بگویید، زیرا خداوند نیکوکار است و نیکوکاران را دوست دارد.
نهج الفصاحه، ح ۲۰۰.
حدیث - ۲۸
پیامبراکرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
:
اِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْعَبدَ اَنْ یَکُونَ سَهْلَ الْبَیْعِ وَ سَهْلَ الشِّراءِ وَ سَهْلَ القَضاءِ وَ سَهْلَ الاِقْتِضاءِ؛
خداوند بندهای را که در خرید و فروش و قضاوت و پذیرش قضاوت آسان گیر باشد دوست دارد.
دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۱۷
حدیث - ۲۹
قال الامام علیعليهالسلام
: لَیسَ مِنَ العَدلِ القَضَاءُ عَلَی الثَّقَةِ بِالظَّنِّ.
امام علیعليهالسلام
فرمودند: قضاوتی که با تکیه به ظن و گمان باشد، عادلانه نیست.
«نهج البلاغة، حکمت ۲۲۰»