داشت و طرف دیگرش از نقره بود. و همچنین سه حلقه نقره ای در آن بود. و نیز آن حضرت قدحی داشت که به سه قطعه از نقره بند زده شده بود.

۱۴۱ - علیعليه‌السلام فرمود: ته غلاف و قبضه شمشیر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از نقره بود و ما بین آن دو نیز با حلقه هایی از نقره مزیّن بود.

۱۴۲ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله عصایی داشت که در ته آن آهن نوک تیزی بود و بر آن تکیه می کرد و روزهای عید فطر و عید قربان آن را با خود می برد و در نماز جلوی خود می گذاشت.

۱۴۳ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: انگشتر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از نقره بود.

۱۴۴ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: نگین انگشتر باید گرد باشد و انگشتر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نیز همین گونه بود.

۱۴۵ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: نقش نگین انگشتر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله

« محمّد رسول اللّه » بود.

۱۴۶ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله دو انگشتر داشت که بر یکی

«لا اله الاّ اللّه، محمّد رسول اللّه» و بر دیگری

«صدق اللّه» نقش شده بود.

۱۴۷ - حضرت رضاعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله ، امیر مؤمنان، امام حسن، امام حسین و سایر امامانعليهم‌السلام انگشتر به دست راست می کردند.

مؤلّف: کلینی در کافی انگشتر به دست راست کردن رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله و نیز نقش خاتم آن حضرت را با اندک اختلافی نقل کرده و شیخ صدوق در کتابهای خود و دیگران نیز همان ها را نقل کرده اند. و نیز کلینی روایت کرده که علی و حسن و حسین و برخی از امامان بعدعليهم‌السلام انگشتر به دست چپ می کردند ولی این روایات با هم منافات ندارند، زیرا یا می خواستند بیان کنند که انگشتر به هر یک از دستها کردن جایز است، یا آنکه زمانهای مختلف چنین اقتضایی داشته (مثلا از روی تقیّه انگشتر به دست چپ می کردند) اما در باره پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله روایت نشده که انگشتر به دست چپ کرده باشد. البته در کافی از امام صادقعليه‌السلام روایت کرده که «رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله جز اندک زمانی انگشتر به دست نکرد» (که شاید منظور آن بوده که مدت کمی انگشتر به دست چپ کرد و سپس آن را ترک نمود) به هر حال منظور ما در این کتاب بیان برخی از اوصاف انگشتر آن حضرت است.

۱۴۸ - علیعليه‌السلام فرمود: پیامبران پیراهن را پیش از شلوار به تن می کنند.

ملحقات

۱۲۸) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در سفارشهای خود به ابوذر فرمود: ای ابا ذر، من لباس زبر و خشن به تن می کنم، روی زمین می نشینم، انگشتان خود را پس از غذا خوردن می لیسم، و بر الاغ بی پالان سوار می شوم و دیگری را نیز در ردیف خود سوار می کنم، پس هر که از سنّت من روی گرداند از من نیست.

۱۲۹) امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله شب کلاهی که سفید و راه راه بود به سر می نهاد، و در جنگ کلاهی که دو گوش مانند داشت.

۱۳۰) امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از پوشاک سیاه کراهت داشت مگر سه چیز: عمامه، کفش و عبا.

۱۳۱) امام باقرعليه‌السلام فرمود: از سنّت است که هنگام کفش پوشیدن اول پای راست را در کفش کنند، و هنگام در آوردن اول پای چپ را در آورند.

۱۳۲) امام صادقعليه‌السلام فرمود: هنگام غذا خوردن کفشهای خود را از پا در آورید، زیرا هم پاهای شما راحت تر می شود و هم سنّت نیکویی است.

۱۳۳) امام صادقعليه‌السلام فرمود: پوشیدن کفش سیاه و نعلین زرد از سنّت است.

۱۳۴) امام صادقعليه‌السلام فرمود: کتان از پوشاک پیامبران است.

۱۳۵) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از لباس سرخ رنگ کراهت داشت.

۱۳۶) امام باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله خیمه ای داشت که آن را کنّ(۱) می گفتند.

۱۳۷) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در روز جمعه برد سرخ رنگ خود را می پوشید و عمامه «سحاب» را بر سر می نهاد. در روز فتح مکه با عمامه سیاهی که بر سر بسته بود وارد مکه معظّمه شد. آن حضرت جعبه ای داشت که شانه عاج، سرمه دان، قیچی و مسواکش را در آن می نهاد رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هنگامی که از دنیا رفت یک روپوش زبر یمانی و عبایی که به آن «ملبده» می گفتند بر تن داشت. برای آن حضرت تختی بود که اسعد بن زراره آن را اهدا کرده بود. منبر آن حضرت سه پلّه و از چوب «طرفاء» بود که زنی توسط غلام نجّار خود به نام میمون ساخته بود. مسجدش مناره نداشت و بلال روی زمین اذان می گفت.

۱۳۸) امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله روپوشی داشت که با گیاهی خوشبو رنگ شده بود و آن را در خانه می پوشید و رنگ آن بر بدن حضرت اثر می گذاشت.

۱۳۹) امام باقرعليه‌السلام فرمود: ما در خانه لباس زرد رنگ می پوشیم.

_______________________________________

۱- ۱) یعنی سر پناه

۶ - آداب و سنن آن حضرت در مسکن

اشاره

۱۴۹ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از دنیا رفت در حالی که خشتی بر روی خشتی ننهاد.

۱۵۰ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: مسجدها مجالس پیامبران است.

۱۵۱ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه می خواست در گرمای تابستان از خانه بیرون رود روز پنجشنبه می رفت، و هر گاه می خواست در سرمای زمستان به خانه باز گردد روز جمعه به خانه بازمی گشت.

۱۵۲ - حضرت خدیجهعليها‌السلام گوید: پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله هنگامی که وارد خانه می شد ظرف آب طلب می کرد و برای نماز وضو می گرفت، آن گاه بر می خواست و دو رکعت نماز کوتاه می گذاشت، سپس به بستر خواب می رفت.

۱۵۳. امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هرگز بر دشمن شبیخون نزد(۱) .

______________________________________

۱- ۱) مناسبت این حدیث با آداب مسکن و خانه آن است که هیچ گاه پیامبر (ص) شب هنگام که دشمن در منزل یا اردوگاه خواب است بر او حمله نمی کرد.

ملحقات

۱۴۰) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: خروس سفید دوست من است و دشمن آن دشمن خداست؛ این حیوان صاحبش را و تا هفت خانه از همسایگان را پاسبانی می کند. (انس گوید) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله آن را شبها در خانه خود نگاه می داشت.

۱۴۱) حضرت رضاعليه‌السلام فرمود: در خروس سفید پنج صفت از صفات پیامبران وجود دارد: شناختن اوقات نماز، غیرت مردانه، سخاوت، شجاعت و کثرت آمیزش با همسر.

۱۴۲) امام صادقعليه‌السلام فرمود: خانه هیچ پیامبری نبود مگر آنکه در آن کبوتری نگهداری می شد، زیرا سفیهان جنّ با بچه های خانه سر به سر می گذارند، اما وقتی کبوتر در خانه باشد با آنها بازی می کنند و به اهل خانه کاری ندارند.

۱۴۳) امام صادقعليه‌السلام فرمود: در خانه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله یک جفت کبوتر سرخ رنگ بود.

۱۴۴) امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله کراهت داشت که بدون چراغ وارد خانه تاریک شود.

۱۴۵) امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله دوست داشت که در زمستان دخول و خروجش از خانه در شب جمعه باشد.

۱۴۶) علیعليه‌السلام فرمود: از سنّت است که چون وارد مسجد شدی رو به قبله بنشینی.

۱۴۷) امام صادقعليه‌السلام فرمود: سقف خانه ها را [با عکس های حیوانات و صورت جانداران]نقاشی نکنید، زیرا رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از این کار کراهت داشت.

۷ - آداب و سنن آن حضرت در خوابیدن و بستر خواب

اشاره

۱۵۴ - بستر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله یک عبا بود و متکایش از پوست که با لیف خرما پر شده بود. شبی همان عبا را دو تا کرده، زیر آن حضرت انداختند. چون صبح بیدار شد فرمود: این بستر دیشب مرا از نماز [شب]باز داشت. از آن پس دستور داد تا زیرانداز او را یک لایه اندازند. و زیرانداز دیگری از پوست داشت که از لیف خرما پر شده بود. و نیز عبایی داشت که به هر جا نقل مکان می کرد آن را دو تا کرده زیر آن حضرت می انداختند.

۱۵۵ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله گاهی روی حصیر می خوابید بدون آنکه زیرانداز دیگری زیر او باشد.

۱۵۶ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: هیچ گاه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از خواب بیدار نشد مگر آنکه بر زمین می افتاد و در برابر خداوند سجده می کرد.

ملحقات

۱۴۸) علیعليه‌السلام فرمود: پیامبرانعليهم‌السلام طاقباز بر پشت می خوابند.

۱۴۹) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نه زن داشت و همگی یک روانداز داشتند که با گیاه خوشبو و رنگین و رس یا زعفران رنگ شده بود؛ نوبت هر یک که می رسید آن را به خانه او می فرستادند و نم زده می شد تا بویش پخش شود.

۱۵۰) علیعليه‌السلام فرمود: شب زنده داری سبب تندرستی و خشنودی پروردگار و در معرض رحمت حق قرار گرفتن است و تمسّک به اخلاق و شیوه پیامبران است.

۱۵۱) امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون به بستر خواب می رفت می گفت:

اللّهم باسمک احیی، و باسمک اموت (خداوندا، به نام تو زنده می گردم و به نام تو می میرم) و چون از خواب بر می خواست می گفت:

الحمد للّه الّذی احیانی بعد ما اماتنی و الیه النّشور (سپاس و ستایش خدای را که مرا پس از میراندن زنده کرد(۱) و همه پس از مرگ به سوی او زنده و محشور می شوند)

۱۵۲) محمّد بن مروان گوید: امام صادقعليه‌السلام فرمود: آیا شما را خبر ندهم که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون به بستر خواب می رفت چه می گفت؟ من گفتم: چرا، بفرمایید.

فرمود: آن حضرت آیه الکرسی می خواند و می گفت:

بسم اللّه، آمنت باللّه، و کفرت بالطّاغوت، اللّهمّ احفظنی فی منامی و فی یقظتی (به نام خدا، به خدا ایمان دارم، و از طاغوت بیزارم، خداوندا مرا در خواب و بیداری حفظ فرما)

۱۵۳) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله بیشتر اوقات بالشی را از پوست که از لیف خرما پر شده بود زیر سر می نهاد و هم روی آن می نشست.

۱۵۴) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه خواب هولناکی می دید می گفت:

هو اللّه الّذی

__________________________________________

۱- ۱) در این حدیث از خواب به مرگ تعبیر شده است چنان که در سوره زمر آیه ۴۲ آمده است.

لا شریک له (او خدایی است که شریک ندارد) و چون برای نماز [شب] بر می خواست می گفت:

الحمد للّه نور السّماوات و الارض، و الحمد للّه قیّوم السّماوات و الارض، و الحمد للّ ٰ ه ربّ السّماوات و الارض و من فیهنّ، و انت الحقّ، و قولک الحقّ، و لقاؤک الحقّ، و الجنّه حقّ، و النّار حقّ، و السّاعه حقّ. اللّهمّ لک اسلمت، و بک آمنت، و علیک توکّلت، و الیک انیب، و بک خاصمت، و الیک حاکمت، فاغفر لی ما قدّمت و ما اخّرت، و ما اسررت و ما اعلنت. انت الهی، لا اله الاّ انت (سپاس و ستایش خدای را که نور آسمانها و زمین است. سپاس و ستایش خدای را که برپا دارنده آسمانها و زمین است. سپاس و ستایش خدای را که پروردگار آسمانها و زمین و همه آفریدگانی است که در آنها به سر می برند. خداوندا تو بر حقّی، و گفتار تو و دیدار تو و بهشت و دوزخ و قیامت حق است. خداوندا تسلیم تو شدم، و به تو ایمان آوردم، و بر تو توکل نمودم، و به سوی تو بازمی گردم، و به نیروی تو با دشمن مبارزه و ستیز کردم، و به سوی تو داوری نمودم، پس گناهان گذشته و آینده و نهان و آشکار مرا بیامرز، تو خدای منی، جز تو معبودی نیست)

آن گاه پیش از وضو مسواک می کرد(۱) .

۱۵۵) امام هادیعليه‌السلام فرمود: ما اهل بیت هنگام خوابیدن ده چیز را مراعات می کنیم: طهارت داشتن، صورت بر کف دست راست نهادن، سی و سه مرتبه

سبحان اللّه ، سی و سه مرتبه

الحمد للّه ، و سی و چهار مرتبه

اللّه اکبر گفتن، رو به قبله خوابیدن به گونه ای که صورتهامان رو به قبله قرار گیرد، خواندن سوره حمد و آیه الکرسی و آیه شهد اللّه(۲)و (۳). پس هر که چنین کند بهره خود را از آن شب خود گرفته است.

______________________________________

۱- ۱) دعاهای دیگری برای هنگام خواب و بیدار شدن هست که به خواست خدا در باب دعاها خواهد آمد.

۲- ۲) آل عمران/۱۸.

۳- ۳) اینها نه مورد است و مورد دهم ذکر نشده.

۱۵۶) تکرار روایت ۱۵۲) است.

۱۵۷) امام صادقعليه‌السلام فرمود: بر شما باد به نماز شب، که آن از سنّت پیامبر شماست.

۸ - آداب و سنن آن حضرت در زناشویی و تربیت فرزند

اشاره

۱۵۷ - علیعليه‌السلام فرمود: ازدواج کنید، که ازدواج سنّت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله است، زیرا که آن حضرت می فرمود: هر که دوست دارد از سنّت من پیروی کند، از جمله سنّت من ازدواج است.

۱۵۸ - حضرت رضاعليه‌السلام فرمود: سه چیز از سنّت پیامبران است: عطر زدن، زدودن موهای زاید بدن و آمیزش زیاد با همسران.

۱۵۹ - علیعليه‌السلام فرمود: گروهی از اصحاب پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله آمیزش با زنان، غذا خوردن در روز و خوابیدن در شب را بر خود حرام کرده بودند. امّ سلمه این موضوع را به رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله خبر داد، آن حضرت به سوی اصحاب آمد و فرمود: آیا به زنان بی رغبت شده اید با آنکه من با زنان آمیزش می کنم، و روز غذا می خورم، و در شب می خوابم؟ ! پس هر که از سنّت روی گرداند از من نیست(۱) .

۱۶۰ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: از اخلاق پیامبران دوست داشتن زنان است.

_____________________________________

۱- ۱) این معنی در کتابهای شیعه و غیر آنان از طرق بسیاری روایت شده است. (مؤلف)

۱۶۱ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: روشنی چشم من در نماز، و لذّتم در زنان قرار داده شده است.

۱۶۲ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه می خواست با زنی ازدواج کند کسی می فرستاد تا او را ببیند.

۱۶۳ - حضرت رضاعليه‌السلام می فرمود: خداوند شب را و نیز زنان را مایه آرامش قرار داده. و از سنّت است در شب ازدواج کردن و طعام دادن.

۱۶۴ - هارون بن مسلم گوید: به صاحب الدار (امام) عسکریعليه‌السلام نوشتم:

فرزندی برای من به دنیا آمده، سر او را تراشیدم و به وزن موی سرش درهم صدقه دادم. در پاسخ فرمود: وزن کردن موی سر بچه به طلا و نقره جایز نیست، و سنّت چنین جاری شده است.

۱۶۵ - علیعليه‌السلام فرمود: برای فرزندانتان روز هفتم عقیقه کنید، و به وزن موی سرشان نقره به مسلمانی صدقه دهید؛ رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در باره حسن و حسین و سایر فرزندانش این گونه عمل کرد.

ملحقات

۱۵۸) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: آگاه باشید که بهترین شما کسانی هستند که با زنان خود خوبتر باشند، و من از هر کس با زنان خود خوبترم.

۱۵۹) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: ابراهیم خلیلعليه‌السلام مردی غیرتمند بود، و من از او غیرتمندترم.

۱۶۰) امام صادقعليه‌السلام در بیان داستان موسی پیامبرعليه‌السلام (که به دنبال دختر شعیبعليه‌السلام روان شد تا خدمت شعیب برسد) فرمود که موسی به وی گفت: پشت سر من حرکت کن و راه را به من نشان ده، زیرا ما (پیامبران) مردمی هستیم که به پشت سر زنان نگاه نمی کنیم.

۱۶۱) بکر بن محمّد گوید: از امام صادقعليه‌السلام در باره ازدواج موقت پرسیدم، فرمود: من دوست ندارم که مسلمانی بمیرد در حالی که سنّتی از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله مانده باشد و او بدان عمل نکرده باشد.

۱۶۲) ابو قلابه گوید: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه با زن باکره ازدواج می کرد هفت روز نزد او می ماند، و هر گاه با زن بیوه ازدواج می کرد سه روز نزد او می ماند.

۱۶۳) حضرت رضاعليه‌السلام فرمود: هنگامی که نجاشی «امّ حبیبه دختر ابو سفیان» را برای رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله خواستگاری کرد و به همسری آن حضرت در آورد سوری ترتیب داد و گفت: از سنّتهای پیامبران سور دادن در ازدواج است.

۱۶۴) ابو قلابه گوید: پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله اوقات خود را میان زنان خویش تقسیم می کرد و می گفت: «خداوندا، این قسمتی است که در اختیار من است، پس مرا در آنچه تنها در اختیار توست و در اختیار من نیست سرزنش مکن»

۱۶۵) امّ سلمه همسر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله گوید: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در حجه الوداع زنان خود را همراه برد و در هر شبانه روز نزد یکی از زنانش به سر می برد، و بدین وسیله می خواست میان آنان عدالت را مراعات نماید.

۱۶۶) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون نماز صبح را می خواند به یک یک زنان خود سر می زد [و از آنان احوالپرسی می نمود].

۱۶۷) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هر بازی و سرگرمی باطل و نارواست مگر سه بازی: تیراندازی، تعلیم اسب و بازی و شوخی با همسر که از سنّت است.

۱۶۸) امام صادقعليه‌السلام از پدران بزرگوارش روایت کرده که فرمودند:

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله در هنگام بیماری نیز اوقات خود را میان همسران تقسیم می کرد و آن حضرت را به منزل زنی که نوبتش بود انتقال می دادند.

۱۶۹) امام باقرعليه‌السلام فرمود: میمونه (همسر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله می گفت:

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله به من در ایّام ماهانه ام دستور می داد که لنگی به خود بپیچم و در بستر در کنار آن حضرت بخوابم.

۱۷۰) امام باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله برای هیچ یک از دختران و زنان خود بیش از دوازده اوقیه و یک نشّ مهریه قرار نداد. و اوقیه چهل درهم و نشّ بیست درهم است (که مجموعا پانصد درهم می شود)

۱۷۱) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در دعای خود می گفت:

اللّهمّ انّی اعوذ بک من ولد یکون علیّ ربّا، و من مال یکون علیّ ضیاعا، و من زوجه تشیّبنی قبل اوان مشیبی. «خداوندا، به تو پناه می آورم از فرزندی که بر من حاکم باشد، و از مالی که باعث هلاکتم شود (یا از مالی که مفت از دستم بیرون رود) و از همسری که مرا پیر سازد پیش از آنکه به پیری برسم»

۱۷۲) حضرت رضاعليه‌السلام فرمود: هیچ فرزندی برای ما خاندان به دنیا نمی آید جز آنکه او را محمّد می نامیم، و پس از هفت روز اگر بخواهیم نامش را تغییر می دهیم و اگر نه به همان نام صدا می زنیم.

۱۷۳) پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله چون صبح می کرد دست نوازش بر سر فرزندان و نوه های خود می کشید.

۱۷۴) امام صادقعليه‌السلام فرمود: هنگامی که فاطمهعليها‌السلام را به خانه همسرش علیعليه‌السلام می بردند جبرئیل و میکائیل و اسرافیل فرود آمدندپس آن سه فرشته تکبیر گفتند و فرشتگان دیگر نیز به پیروی آنها تکبیر گفتند؛ از این رو تا روز قیامت تکبیر گفتن در شب زفاف سنّت شد.

۱۷۵) علیعليه‌السلام فرمود: کام فرزندان خود را با خرما بردارید، رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نیز در باره حسن و حسین چنین کرد.

۱۷۶) امام صادقعليه‌السلام فرمود: هفت چیز در باره نوزاد از سنّت است:

۱) نامگذاری،۲) تراشیدن موی سر او،۳) در صورت امکان به وزن موی سرش نقره یا طلا صدقه دادن،۴) برای او عقیقه کردن،۵) به سر او زعفران مالیدن، ۶) پاکیزه ساختن او با ختنه کردن،۷) از عقیقه او به همسایگان خوراندن.

۱۷۷) رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: ختنه برای مردان سنّت است و برای زنان کرامت.

۱۷۸) امام صادقعليه‌السلام فرمود: سوراخ کردن گوش پسر بچه از سنّت است، و ختنه کردن او نیز در روز هفتم از سنّت است.

۱۷۹) محمّد بن زیاد ازدی گوید: هنگامی که حضرت رضاعليه‌السلام به دنیا آمد، از موسی بن جعفرعليه‌السلام شنیدم که می فرمود: این فرزندم ختنه شده و پاک و پاکیزه به دنیا آمده است و هیچ یک از امامان متولد نشوند مگر آنکه ختنه شده و پاک و پاکیزه باشند، ولی ما برای عمل کردن به سنّت نبوی و پیروی کردن از آیین پاک و معتدل ابراهیمی، در جای ختنه کودک تیغ می کشیم.

۱۸۰) امام باقرعليه‌السلام فرمود: ما اهل بیت برای فرزندان خود در کودکی آنها کنیه(۱) نیکو می گذاریم، مبادا که نامها و القاب زشت روی آنان بگذارند.

۱۸۱) امام صادقعليه‌السلام فرمود: از سنّت است که شخص را به نام پدرش (یا به نام پسرش) کنیه بگذارند.

۱۸۲) امام صادقعليه‌السلام فرمود: ما خاندان کودکان خود را چون به سنّ پنج سالگی رسیدند به نماز خواندن دستور می دهیم، شما هم کودکان خود را از هفت سالگی امر به نماز خواندن کنید. و ما کودکان خود را در هفت سالگی امر می کنیم به هر اندازه که توانایی دارند نصف روز یا بیشتر و یا کمتر روزه بگیرند و هر گاه تشنگی و گرسنگی بر آنان غالب آمد افطار کنند. این دستور برای آن است که به روزه گرفتن عادت نمایند و طاقت پیدا کنند. شما نیز کودکان خود را در نه سالگی

___________________________________________

۱- ۱) کنیه نامی است که برای مردان با «ابو» یا «ابن» و برای زنان با «امّ» یا «بنت» شروع می شود و برای احترام روی افراد گذاشته می شود، مانند ابو القاسم، ابن الفارض، امّ سلمه، بنت الشاطی.

به هر اندازه که می توانند امر به روزه گرفتن کنید و چون تشنگی بر آنان غالب آمد افطار کنند.

۱۸۳) از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله روایت است که هر گاه به خانواده شان سختی و تنگدستی می رسید می فرمود: به نماز برخیزید، زیرا پروردگارم مرا به این کار امر کرده است، چنان که فرموده: «خانواده خود را به نماز فرمان ده و بر آن شکیبا باش، ما روزیی از تو نمی خواهیم بلکه تو را هم ما روزی می دهیم، و فرجام نیکو از آن پرهیزگاری است»

۱۸۴) از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله روایت است که چون می خواست با بانویی ازدواج کند زنی را نزد او می فرستاد و به او می فرمود: صفحه گردن او را بو کن، زیرا اگر بوی گردنش پاکیزه بود عرق بدنش نیز پاکیزه خواهد بود

۹ - آداب و سنن آن حضرت در خوردنی ها و آشامیدنی ها و آداب سفره

اشاره

۱۶۶ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: نزد رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چیزی محبوبتر از این نبود که پیوسته در راه خدا گرسنه و ترسان باشد.

۱۶۷ - عیص بن قاسم گوید: به امام صادقعليه‌السلام عرض کردم: حدیثی از پدر بزرگوارتان روایت می شود که فرموده: هرگز رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از زنان گندم سیر نخورد؛ آیا این مطلب درست است؟ فرمود: نه، بلکه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هرگز نان گندم نخورد، و از نان جو نیز هرگز سیر نخورد.

۱۶۸ - یکی از پرسشهایی که آن مرد یهودی شامی از امیر مؤمنانعليه‌السلام کرد آن است که گفت: مردم پندارند که عیسیعليه‌السلام مردی زاهد بود. علیعليه‌السلام به او فرمود:

آری، چنین بود و محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله از همه پیامبران زاهدتر بود، زیرا آن حضرت علاوه بر کنیزهایی که داشت دارای سیزده تن زن (در زمانهای متفاوت) بود، با این حال هیچ گاه سفره ای از نزد آن حضرت برچیده نشد که در آن طعامی باقی مانده باشد و هرگز نان گندم نخورد و از نان جو نیز سه شبانه روز پیاپی سیر نخورد.

۱۶۹ - علیعليه‌السلام فرمود: پیامبر پاک و پاکیزه خود را سرمشق قرار ده که پهلویش از همه اهل دنیا لاغرتر، و شکمش از همه آنان تهی تر بودبا شکم خالی از دنیا رخت بربست، و با سلامت به سرای آخرت در آمد.

۱۷۰ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در حال تکیه دادن غذا نخورد مگر یک بار، آن هم پس از یادآور شدن نشست و گفت: خدایا، من بنده و پیامبر تو هستم.

۱۷۱ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از روزی که خداوند او را به پیامبری برانگیخت تا روزی که جان او را گرفت در حال تکیه دادن غذا نخورد.

آن حضرت مانند بردگان غذا می خورد و مانند آنان می نشست. گفتم: چرا چنین می کرد؟ فرمود: برای فروتنی در برابر خدای بزرگ.

۱۷۲ - ابو خدیجه گوید: در مجلسی که من حاضر بودم بشیر دهان از امام صادقعليه‌السلام پرسید: آیا رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در حالی که بر دست راست یا چپ تکیه کرده باشد غذا میل می کرد؟ فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هیچ گاه در حال تکیه دادن بر دست راست یا چپ غذا میل نمی کرد، بلکه مانند بردگان می نشست. من گفتم: چرا چنین بود؟ فرمود: برای فروتنی در برابر خدای بزرگ.

۱۷۳ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله مانند بردگان غذا می خورد و مانند آنان می نشست. و بر زمین پست غذا می خورد و می خوابید.

۱۷۴ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون برای غذا خوردن می نشست، زانوها و قدمهای خود را جمع می کرد آن گونه که نمازگزار دو زانو می نشیند، با این فرق که یکی از زانوها و قدمها را روی زانو و قدم دیگر می نهاد، و می فرمود: همانا من بنده ام، مانند بندگان غذا می خورم و مانند آنان می نشینم.

۱۷۵ - امیر مؤمنانعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون بر سر سفره می نشست مانند بندگان می نشست و بر ران چپ خود تکیه می کرد.

۱۷۶ - ابن عباس گوید: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله روی زمین می نشست، و گوسفندان را به دست خود می بست، و دعوت غلامان را برای خوردن نان جو می پذیرفت.

۱۷۷ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله مانند بندگان می نشست و دست خود را بر زمین می نهاد (به آن تکیه می کرد(۱) ) ، و با سه انگشت غذا می خورد. و فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله این چنین غذا میل می کرد نه مانند جبّاران که با دو انگشت غذا می خورند.

۱۷۸ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله پس از غذا خوردن، انگشتان خود را می لیسید.

۱۷۹ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه انار می خورد کسی را در آن شرکت نمی داد.

۱۸۰ - پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله از هر گونه غذا میل می کرد، و هر غذایی را که خداوند برای او حلال کرده بود با خانواده و پیشکاران خود می خورد، و نیز با کسانی که ایشان را دعوت می کردند بر روی زمین و یا هر چه فرش نموده بودند می نشست و از هر غذایی که داشتند با آنان میل می فرمود، مگر آنکه مهمانی برای آنان برسد که با مهمان غذا می خورد. و بهترین غذا نزد آن حضرت غذایی بود که شرکت کنندگان در آن بیشتر باشند.

۱۸۱ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله چون با مردم غذا می خورد نخستین کسی بود که دست به غذا دراز می کرد و آخرین کسی بود که دست بر می داشت تا مردم هم [شرم نکنند و]غذا بخورند.

۱۸۲ - علیعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هنگامی که نزد قومی افطار می کرد

____________________________________

۱ - ۱) از این جمله روشن می شود که مسأله تکیه نکردن رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله در حال غذا خوردن غیر از تکیه دادن بر دست بر روی زمین است، بلکه مراد تکیه نکردن بر پشتی و بالش و امثال آن است چنان که رسم پادشاهان و سایر متکبران است. شاهد این مطلب فرمایش امام صادق عليه‌السلام است که به شخصی که آن حضرت را از تکیه دادن بر دست در حال غذا خوردن نهی کرد، در بار سوم فرمود: به خدا سوگند رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله هرگز از چنین چیزی نهی نکرده است. (مؤلف)