زنبور عسل

زنبور عسل

اَلنَّحل به معنی زنبور عسل است یکی از سوره های قرآن کریم به این نام نامگذاری شده است زنبور عسل زندگی دسته جمعی و اجتماعی دارد و در این زندگی، اسرار و رازهای پنهانی بسیاری نهفته است

زنبورهای عسل ضمن تخم گذاری ، از بچّه های کوچک خود مراقبت می کنند و آنها را به خوبی تغذیه می کنند و کار کندو میان زنبورها تقسیم می شود در هر کندو زنبورهای زیادی اعم از نر و ماده وجود دارد و تعداد زیادی زنبورهای کارگر که برحسب غریزه ناخودآگاه خود که در نهادشان به ودیعه نهاده شده ، هرکدام مسئولیتی را برعهده دارند و گروهی هم پاسدار و مدافع کندو هستند

زنبور عسل و قرآن

( وَ اَوْحی رَبُّکَ اِلَی النَّحْلِ اَنِ اتَّخِذی مِنَ الْجِبالِ بُیُوتا وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمّا یَعْرِشُونَ ) پروردگار تو به زنبور عسل وحی ( الهام غریزی ) فرستاد که از کوه ها و درختان و داربست هایی که مردم می سازند خانه هایی برگزین(۱)

( ثُمَّ کُلی مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُکی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلاً یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ اَلْوانُهُ فیهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ اِنَّ فی ذلِکَ لاَیَهً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ ) سپس از تمام ثمرات تناول کن و راه هایی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده به راحتی بپیما ، از درون شکم آن ها نوشیدنی خاصی خارج می شود ، به رنگ های مختلف ، که در

_________________________________________

۱- ۶۸ / نحل

آن شفای مردم است در این امر نشانه روشنی است برای جمعیّتی که اهل فکر هستند(۱)

قرآن مجید در آیات فوق چند قسمت مختلف از زندگی زنبورداران عسل را مورد اشاره قرار داده و بر آن تکیه کرده است که هریک از دیگری جالب تر و عجیب تر است

نخست به مسأله خانه سازی آنها اشاره کرده و می فرماید : پروردگار تو به زنبور عسل وحی ( الهام غریزی ) فرستاد که از کوه ها و درختان و داربست هایی که مردم می سازند خانه هایی برگزین

___________________________________________

۱- ۶۹ / نحل

تعبیر به( اِتَّخِذی ) (انتخاب کن) به صورت فعل مؤنث ممکن است اشاره به این باشد که زنبوران عسل به هنگام کوچ کردن برای انتخاب خانه جدید به دنبال

(ملکه) که فرمانروای کندو است حرکت می کنند ، بنابراین انتخابگر اصلی همان (ملکه) است

شکل هندسی کندوها

تعبیر به «اَوْحی» تعبیر زیبایی است که نشان می دهد که خداوند با یک الهام مرموز طرز خانه سازی را که از ظریف ترین کارهای این حشره است به او آموخته زیرا شکل هندسی کندوها که شش ضلعی اند بهترین شکل از جهت صرفه جویی در فضای کندوهاست، به گونه ای که زاویه ها و ضلع ها به هم می چسبند و کم ترین فضایی ازدرخت، شکاف غار ، یا کوه که در آن لانه را می سازند هدر نمی رود و امروزه با روش های هندسی این زوایای یکسان و متحدالشکل قابل محاسبه است

شکل مقاوم کندوها

ساختن خانه در زنبور عسل با الهام خداوندی است و زنبور از کمترین مقدار موم بیشترین گنجایش را حاصل می کند و طوری کندو را می سازد که مقاومت زیاد در برابر فشار و باد و طوفان و دارد خانه ها دو طبقه است ، کندوهایی را که زنبورها به طور طبیعی در کوه ها و یا درختان می سازند در برابر هر گونه حوادثی بسیارمقاوم هستند قعر هر خانه به شکل هرمی است که از سه سطح لوزی شکل تشکیل شده و رأس و برجستگی های یک طبقه در فرورفتگی طبقه زیر قرار گرفته است دانشمندان ثابت کرده اند که اگر سطحی از موم به شکل مربع یا شکل های دیگر که دلخواه زنبور نیست به وسیله قالب های مصنوعی پی ریزی کنند و زنبور را در آن رها سازند او به نیروی الهام الهی از آن پیروی نمی کند و دیوارها را به شکل صحیح و غریزی خود بالا می برد

شکل های خانه زنبور از نوع شش ضلعی بوده که مانند طاق های ضربی است که در برابر فشار حداکثر مقاومت را دارد در حالی که مربع و مثلث در مقابل فشار آسیب پذیرند

تمدّن عجیب زنبوران

با مطالعه و گسترش علم حیوان شناسی دریافته اند که ملکه در شهر زنبورها فرمانروا نیست بلکه او نیز مانند سایر افراد این شهر مطیع یک سلسله قوانین و نظامات کلّی است ، همانطور که در قرآن کریم با تعبیر زیبا و جالبی بیان شده است که :( وَ اَوْحی رَبُّکَ اِلَی النَّحْلِ ) پروردگارت به زنبور عسل وحی فرستاد.(۱)

عسل ماده شفابخش

در آیات ذکر شده(۲) کلمه شراب قید گردید که به معنی نوشیدن می باشد و درباره عسل کلمه اَکَل (خوردن) صدق نمی کند و به شُرب (نوشیدن) صدق می کند چون عسل در آن مناطق رقیق تر است و سپس در آیه از شفای خاصی که برای مردم در عسل نهفته است یاد می کند( فیهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ ) عسل در درمان بسیاری ازبیماری ها،تأثیرات شگفت انگیزداردو این به خاطرانواع ویتامین ها و مواد حیاتی موجوددرآن است

_________________________________________

۱- ۶۸ / نحل

۲- ۶۸ و ۶۹ / نحل

امروزه دانشمندان مواد غذایی می گویند : عسل ماده ای است که اگر خالص باشد هزاران سال سالم می ماند و هرگز فاسد نمی شود ، چراکه هیچ میکربی را به خود نمی پذیرد(۱) در قبور فراعنه عسل هایی یافت شده که مربوط به چند هزار سال قبل است و کاملاً سالم و طبیعی مانده است

ارزش غذایی عسل

عسل دارای ویتامین و دیاستاز و اسید فورمیک است و دارای ویتامین های ششگانه A,B,C,D,K,E و دارای مواد معدنی پتاسیم ، آهن ، فسفر ، سرب ،منگنز، آلومینیوم ، مس ، سولفور ، سدیم و مواد مختلف دیگر است و دارای انواع

__________________________________________

۱- نظری به طبیعت و اسرار آن ، صفحه ۱۲۷

اسید می باشد.(۱)

فواید عسل

عسل درخونسازی،رفع خستگی و فشردگی عضلات و ازایجادعفونت در معده و روده جلوگیری می کند عسل برای زنان باردار بسیارمفید است باعث می شود نوزادشان دارای شبکه عصبی قوی گردد عسل برای کسانی که دستگاه گوارش ضعیف دارند مفید و یک ترمیم کننده بسیار قوی محسوب می شود باعث تقویت قلب می باشد و برای درمان آسم و بیماری های ریوی و زخم اثناعشر و درمان معده بسیار مؤثر است عسل داروی معالج رماتیسم و ناراحتی های عصبی

__________________________________________

۱- اولین دانشگاه و آخرین پیامبر ، جلد ۵ ، صفحه ۱۲۹

است عسل به خاطر خاصیّت میکروب کشی اش برای مبتلایان به اسهال مفید است برای داروهای لطافت و زیبایی و برطرف کننده چین و چروک ها مؤثر است

ورم دهان را تسکین می دهد دهان را معطّر می سازد در معالجه خشکی پوست ، ترک خوردگی، سوختگی، کورک، ورم چشم و سرفه مورد استفاده قرار می گیرد

دانشمند معروف فیثاغورث به شاگردان خود توصیه می کرد : تا می توانید عسل و نان بخورید

بقراط می گفت : اگر می خواهید عمر طولانی داشته باشید باید عسل بخورید و بالاترازهمه که قرآن می فرماید:( فیهِ شِفاءٌ لِلنّاس ) (۱) و درآن شفای خاصی برای مردم نهفته است

تهیه پادزهر از زنبور

نیش زنبور عسل و زهر موجود در آن درمان بسیاری از بیماری هاست بیماری هایی همچون روماتیسم ، مالاریا ، گواتر ، درد اعصاب ، بعضی از بیماری های چشم و .

خدمات دیگر زنبور عسل

علاوه بر فنّ مهندسی در ساختن کندو ، ساختن و تهیّه عسل و استفاده

___________________________________________

۱- اولین دانشگاه و آخرین پیامبر ، جلد ۵ ، صفحه ۱۲۹

از زهر ، زنبور عسل فایده دیگری نیز دارد و آن داستان ساختن موم است همان مصالحی که خانه زنبور عسل از آن تهیّه می شود و دانشمندان گفته اند موم ، روح عسل و عسل روح گل است و موم بسیار لطیف است و توسط زنبور تراوش می شود

بارور ساختن گل ها توسط زنبور عسل

یکی دیگر از کارهای مؤثر زنبوران عسل مسأله تلقیح و بارورساختن گل ها است. زنبوران ضمن مکیدن شیره گل ها ، گرد زردرنگی که همان گرد گل است را توسط بدن خود از یک گل به گل دیگر منتقل می کنند و این امر باعث تبدیل تخم به دانه و میوه و بارور کردن گیاه مادّه می شود و ثابت شده که حدود ۸۰% عمل لقاح گل ها توسط زنبوران عسل و بقیه توسط عوامل دیگر صورت می گیرد

ساختمان جسمانی زنبور عسل

با دقت در ساختمان ظاهری زنبور عسل ، می بینیم که چشم آنها از همه عجیب تر است دانشمندان می گویند : چشم زنبوران عسل از دو هزار و پانصد صفحه کوچک تشکیل شده ؛ که با یکدیگر زاویه دو تا سه درجه را تشکیل می دهند ، این چشم ها قادرند هنگامی که ابرها جلو خورشید را گرفته اند از طریق شعاع های ماوراء بنفش که روی چشم آنها اثر می گذارد محل موردنظر خود را پیدا کنند زبان زنبور عسل و مشاوره آنها نیز از عجایب می باشد بدن استوانه ای زنبور با شکل هندسی شش ضلعی لانه مطابقت دارد و راحت وارد آن می شود

حرکات زنبور عسل و مفاهیم آن

زنبوری که به کندو بیاید و خبری را آورده باشد ضمن حرکات رقص و دایره وار با چرخش در جهات معیّن و ثابتی خبر را به بقیه افراد می دهد حرکات زنبورها به صورت غریزی است و از یک نسل به نسل های دیگر انتقال می یابد اگر در میان کندو زنبورها از پایین به بالا قائم حرکت کنند یعنی منبع شهد در جهت خورشید است و اگر از بالا به پایین حرکت کردند به زنبورهای دیگر می فهمانند که باید پشت به خورشید حرکت کنند و اگر هوا ابری باشد از روی شعاع هایی که هوا را روشن می کند مکان خورشیدرا درفضا معین می کنند.

جهت وزش باد و حرکت زنبورها

اگر باد از پهلوی زنبورها بوزد ، زنبورها امتداد پرواز خود را کمی کج می کنند تا اثر باد را خنثی کنند مانند عمل قایقرانی هرچه باد شدیدتر باشد زاویه ای که با آن جهت می سازند بیشتر است و زنبورها از مشاهده حرکت اشیایی که بر روی زمین قرار دارند سرعت باد را می سنجند

زنبورها زمستان به کجا می روند ؟

زنبورهای عسل ، زمستان را در کندوهای خود می گذرانند و با عسل ساخته شده در طول تابستان زندگی می کنند امّا زنبورهای درشت همگی جز ملکه با فرارسیدن زمستان از بین می روند و ملکه در طول زمستان به خواب می رود و در بهار گروه جدیدی را پیدا می کند

حدیثی از امام جعفر صادق درباره زنبور عسل

ای مُفَضّل ! به زنبور عسل و تلاش او در صنعتِ عسل و تهیّه خانه های شش گوشه و آنچه در زندگی او از دقائق هوشیاری می بینی بنگر ، که اگر درست دقت کنی او را موجودی عجیب و لطیف خواهی یافت و در این نشانه روشنی است بر این که صواب و حکمت فوق در صنعت عسل از آن زنبور نیست بلکه از آن کسی است که او را چنین آفریده و در طریق مصالح انسان ها تسخیر فرموده است(۱)

___________________________________________

۱- بحارالانوار ، جلد ۳ ، صفحه ۱۰۸

مگس

الذُّباب به معنی مگس است( یا اَیُّهَا النّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ اِنَّ الَّذینَ تَدْعُونَ مِنْ دوُنِ اللّهِ لَنْ یَخْلُقُوا ذُبابا وَ لَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَ اِنْ یَسْلُبْهُمُ الذُّبابُ شَیْئا لا یَسْتَنْقِذوُهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطّالِبُ وَ الْمَطْلُوبُ ) ای مردم ! مثلی زده شده است، به آن گوش فرادهید ؛ کسانی را که غیر از خدا می خوانید ، هرگز نمی توانند مگسی بیافرینند ، هرچند برای این کار دست به دست هم دهند و هرگاه مگس چیزی از آن ها برباید ، نمی توانند آن را بازپس گیرند، هم این طلب کنندگان ناتوان هستند و هم آن مطلوبان

( هم این بت ها و هم آن مگس ها )(۱)

نام مگس ۲ بار در آیه اشاره شده آمده است

در آیه فوق از انسان خواسته شده است که بداند به جز خدا کسی را عبادت نکند و کسی جز خدا شایسته عبادت نیست ، زیرا هیچ کس جز خدا ، قدرت خلق مگسی را ندارد و با آن که مگس حشره ای بسیار کوچک و حقیر است و ظاهر ساده ای دارد ، اگر چیزی را برباید کسی قادر به ستاندن آن نیست ، پس از این موجود ، کوچک تر و ضعیف تراست

________________________________________

۱- ۷۳ / حج

زندگی مگس

مگس همان حشره ای است که غذا می خورد و غذایش را هضم می کند و می مکد و جذب می کند

جفت اختیار می کند و زاد و ولد دارد و تنفس و حرکت دارد و پرواز می کند و تمام فضولات جسمی خود را دفع می کند همچنان که حیوانات به مراتب بزرگ تر از او نیز همین اعمال را انجام می دهند

مگس به سبب کثرت تخم گذاری و کوتاهی دوره حیاتش از حیواناتی است که بسیار به چشم می خورد و دور انسان می پلکد و باعث سلب آسایش و راحتی انسان می شود و این حیوان ناقل میکروب است و میکروب های بسیاری مانند سل(۱) و تراخم(۲) و ورم چرکی چشم و حصبه و وبا و اسهال خونی و است پس خلقت مگس نیز مانند سایر موجودات دارای حکمت است(۳)

___________________________________________

۱- بیماری عفونی و مسری که کُخ آن را کشف کرد

۲- مرضی که باعث پیدایش جوش های عفونی در مخاط بالای پلک شده و پلک را ضخیم می سازد

۳- تفسیر جوان، محمد بیستونی، قطع جیبی، ۲۷ جلدی، انتشارات دارالکتب الاسلامیه ، جلد ۱۴ ، صفحات ۱۰۵ ، ۱۰۶

پشه

پشه

( اِنَّ اللّهَ لا یَسْتَحْیی اَنْ یَضْرِبَ مَثَلاً ما بَعُوضَهً فَما فَوْقَها فَاَمَّا الَّذینَ امَنُوا فَیَعْلَمُونَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَ اَمَّا الَّذینَ کَفَرُوا فَیَقُولُونَ ماذا اَرادَ اللّهُ بِهذا مَثَلاً یُضِلُّ بِهِ کَثیرا وَ یَهْدی بِهِ کَثیرا وَ ما یُضِلُّ بِهِ اِلاَّ الْفاسِقینَ ) خداوند از این که مثال ( به موجودات ظاهرا کوچکی مانند ) پشّه و حتّی بالاتر از آن بزند ، شرم نمی کند ، ( در این میان ) آن ها که ایمان آورده اند ، می دانند حقیقتی است از طرف پروردگارشان و اما آن ها که راه کفر را پیموده اند ، ( این موضوع را بهانه کرده ) و می گویند : منظور خداوند از این مَثَل چه بوده است ؟ ( آری ) خدا جمع زیادی را با آن گمراه و عدّه کثیری را هدایت می کند ، ولی تنها فاسقان را با آن گمراه می سازد(۱)

اَلْبَغُوض به معنی پشه است این همان حشره ای است که پرواز می کند و خون می مکد و دارای حواس پنج گانه است و تغذیه،تنفس،زاد،ولدودفع دارد و تمام مظاهر حیاتی را داراست

خدای تعالی برای کافران بیان می کند از ساختمان پشه عبرت بگیرید زیرا خداوند با ظرافت خاصی جثه این حیوان را آفریده است و مانند حیوان غول پیکری چون فیل می باشد

___________________________________________

۱- ۲۶ / بقره

۲- تفسیرجوان،محمدبیستونی،انتشارات دارالکتب الاسلامیه،۲۷جلدی،جلد۱، صفحات۱۱۲،۱۱۳

عجایب خلقت پشه

گرچه بهانه جویان ، خردی و کوچکی مگس و پشه را وسیله استهزاء و ایراد بر آیات قرآن قرار داده اند ، اما اگر کمی انصاف و درک و شعور می داشتند و در ساختمان بدن این حیوانات بسیار کوچک می اندیشیدند ، می فهمیدند که یک دنیا دقّت و ظرافت در ساختمان آنها ، به کار رفته است که عقل در فهم آن حیران می ماند

درباره عجایب خلقت پشه می توان گفت : این حیوان شبیه فیل است چون پشه همانند فیل دارای خرطوم توخالی است و با نیروی مخصوصی خون را به خود جذب می کند این لوله ظریف ترین سرنگ های دنیاست و سوراخ درون آن فوق العاده باریک است .خدا نیروی جذب و دفع و هضم و همچنین دست و پا و گوش مناسب به او داده است و بال هایی به او مرحمت کرده تا در طلب غذا پرواز کند و این بال ها چنان به سرعت بالا و پایین می شود که حرکت آن با چشم قابل رؤیت نیست

این حشره به قدری حساس است که به مُجرد تکان خوردن چیزی احساس خطر می کند و به سرعت خود را از منطقه دور می سازد(۱)

و عجیب تر این که در عین ناتوانی ، بزرگ ترین حیوانات را عاجز می کند

______________________________________

۱- تفسیر جوان، محمد بیستونی، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، قطع جیبی، ۲۷ جلدی، جلد ۱ ، صفحات ۱۱۲ ، ۱۱۳

حدیثی از امام جعفر صادقعليه‌السلام درباره آفرینش پشه

امام صادقعليه‌السلام می فرمایند:خدا به پشه مثال زده است.بااینکه ازنظرجسم بسیار کوچک است ولی از نظر ساختمان همان دستگاه هایی را دارد که بزرگ ترین حیوانات خشکی یعنی فیل ها دارند و علاوه بر آن دو عضو دیگر یعنی شاخک ها و بال های پشه است که در فیل وجود ندارد و خرطوم در هر دو مشترک است

بیان نهج البلاغه در عظمت خلقت پشه

امیرمؤمنان در نهج البلاغه بیان عجیبی در این زمینه دارند : اگر همه موجودات زنده جهان جمع شوند و دست به دست هم بدهند هرگز توانایی بر ایجاد پشه ای ندارند ، بلکه عقول آنها در راه یافتن به اسرار آفرینش این حیوان متحیّر می ماند و نیروهایشان ناتوان و خسته می ماند و پایان می گیرد و

سرانجام پس از تلاش ، شکست خورده اعتراف می کنند که در برابر آفرینش پشه ای درمانده اند و به عجز خود اقرار می نمایند و حتی به ناتواناییشان از نابود ساختن آن !(۱)

زندگی انگلی پشه

پشه سبب انتقال بیماری های مسری و غیرمسری مانند مالاریا و تب زرد و داءالفیل(۲) شده و دارای زندگی انگلی است و از خون انسان و حیوان تغذیه می کند پس ناقل انواع بیماری هاست

_______________________________________

۱- نهج البلاغه ، خطبه ۱۸۶

۲- مرضی که در پا و ساق پا ایجاد شده و باعث تورم زیاد آن می گردد

چشم تلسکوپی حشرات

حشرات چشم های تلسکوپی دارند که ساختمان و قدرت دیدن آن ، انسان را به حیرت وا می دارد بازهای شکاری نیز دارای چشم تلسکوپی هستند

انسان برای پیدا کردن راه خود در شب از منبع نور استفاده می کند ولی بسیاری از پرندگان و حیوانات دیگر در نهایت ظلمت و تاریکی اهداف خود را می بینند و این ازطریق چشمانی است که در برابر اشعه مادون قرمز حساس است و نیز حیوانات دیگری مانند گرگ و سگ و که در شب اطراف خود را به خوبی می بینند اگر انسان از داخل هواپیما بخواهد داخل آب دریا یا اقیانوس را ببیند باید توسط موشکی با آب اتصال برقرار کند و از موجودات داخل آب توسط رادار و اشعه باخبر شود

در حالی که مرغان ماهی خوار و شاهین ها از آسمان و در حال پرواز می توانند طعمه خود را روی زمین و یا داخل آب شناسایی کنند و این هم از عجایب خلقت و آفرینش حیوانات است(۱)

حشرات چگونه تنفس می کنند ؟

حشرات برای تنفس کردن برخلاف ما ، برای تنفس در سر خود حفره های بینی ندارند. به جای آن سوراخ هایی در طول طرفین بدنشان دارند. از داخل این حفره ها لوله هایی کوچک در بدن حشره منتشر شده است که هوا را به قسمت های دیگر بدن او هدایت می کند(۲)

_____________________________________

۱- تفسیر جوان، محمد بیستونی ، انتشارات دارالکتب الاسلامیه ، قطع جیبی، ۲۷ جلدی، جلد ۱ ، صفحات ۱۱۲ ، ۱۱۳

۲- هزار و یک پرسش درباره حیوانات ، ترجمه : رضوان دزفولی ، چاپ هشتم ، سال ۸۲ ، نشر افق

مهره داران

اَلْفَقْرِیّات به معنی مهره داران است که این حیوانات نیز به ۵ گروه تقسیم می شوند و در قرآن درباره همه این ها صحبت شده است

۱- ( اَلْحیتان ) (۱) جمع اَلْحُوت به معنی ماهی است ماهیان دارای گروه های مختلفی هستند ازجمله :

الف : ماهیان قدیمی که شامل سنگواره ها و ماهیان ناپیشرفته است ب : ماهیان غضروفی که شامل سگ آبی و کوسه ماهی است و این ماهی ها دارای غضروف داخلی بوده که در آن تقسیم یافت می شود و باعث

_________________________________________

۱- ۱۴۲ / صافات

سختی بدن آنها شده و لیکن هرگز استخوان محسوب نمی شود ج : ماهیان

بزرگ که شامل تمام آنهایی می شود که به عنوان ماهی می شناسیم و دارای استخوان و آبشش هستند د : ماهیان دارای شُش که امکان تنفس حیوان را در خارج از آب برای مدّت طولانی میسّر می سازد. این گونه ماهی ها اندک هستند و به ندرت یافت می شوند

ماهیان در آیات قرآن

نام ماهی با لفظ «حوت» در دو آیه (۱۴۲ / صافات) و (۱۶۳ / اعراف) آمده و ذکر ماهی با نام «سَمَک» در ۳ جای قرآن آمده است (۶۱ و ۶۳ / کهف) و (۲۴/نحل).

در آیه ۱۴ سوره نحل درباره اهمیت دریاها و ذکر سَمَک آمده است که دریاها منبع گوشت تازه و استخراج زیورها هستند. ( وَ هُوَ الَّذی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْما طَرِیّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْیَهً تَلْبَسُونَها وَ تَرَی الْفُلْکَ مَواخِرَ فیهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِه وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ) همچنین در آیه ۸۷ سوره انبیاء نام ماهی و حضرت یونس و داستان آن ذکر شده است

کدام حیوان از حباب لانه می سازد ؟

بسیاری از ماهی ها و قورباغه ها ، لانه هایی از حباب یا کف می سازند ماهی جنگجوی سیامی که در رودخانه ها و دریاچه های آسیای جنوب شرقی زندگی می کند ، نمونه خوبی از این دسته است هنگام جفتگیری ، نرها با دهانشان حباب هایی می سازند که مانند قایقی شناور می شود و ماهی جنگجوی ماده تخمگذاری می کند و ماهی نر آنها را بین حباب ها جای می دهد و این حباب ها پناهگاهی برای تخم هایند و ماهی نر تا به دنیاآمدن بچّه ها، ازآنهامراقبت می کند.(۱)

کدام ماهی نوزادش را در دهانش پناه می دهد ؟

بیشتر ماهی ها تخم می گذارند بسیاری از آنها مقدار زیادی تخم را به امید ماهی شدن در آب رها می کنند و عده ای دیگر تعداد کمی تخم می گذارند اما از آنها مراقبت می کنند و برای محافظت آنهارادردهانشان نگه می دارند ولی نمی بلعند!!(۲)

___________________________________________

۱- هزارویک پرسش درباره حیوانات،ترجمه رضوان دزفولی،چاپ هشتم، سال۸۲، نشرافق.

۲- هزار و یک پرسش درباره حیوانات، ترجمه رضوان دزفولی، چاپ هشتم، سال ۸۲، نشر افق

رنگ ها علائم اخطار دهنده

گروهی از ماهی های آبنوس پشت خاردار که در رودخانه ها و خلیج های زندگی می کنند در فصل جفت گیری به تکاپو افتاده تا آشیانه ای جهت تخم گذاری فراهم کنند و در این هنگام تغییری در شکل ظاهری این ماهی ها رخ داده و شکمشان سرخ رنگ می شود

سپس با حرکاتی جالب که برای مجذوب کردن ماهی های ماده انجام می دهند آنها را جهت تخم گذاری به لانه خود راهنمایی می کنند و اگر ماهی نر شکم سرخ ، ماهی نر رقیبی را در قلمرو خود ببیند بسیار خشمگین شده سریعا به تعقیب مزاحم پرداخته و او را دور می سازد

آیا ماهی ها زیر آب تنفس می کنند ؟

تمام حیوانات ، چه موجوداتی که در خشکی زندگی می کنند و چه موجودات آبزی، برای زنده ماندن به اکسیژن احتیاج دارند اکسیژن یکی از گازهای موجود در هواست و ما با آن تنفس می کنیم و این گاز هنگامی که وارد ریه ما شود از آنجا به خون رفته و ما را زنده نگه می دارد

ماهی ها نیز از اکسیژن استفاده می کنند در آب دریا اکسیژن به صورت محلول وجود دارد و همین که ماهی آب را به درون آبشش هایش می برد اکسیژن آب به درون بدن ماهی وارد شده و سپس جذب خون ماهی می شود(۱)

_________________________________________

۱- هزار و یک پرسش درباره حیوانات، ترجمه رضوان دزفولی، چاپ هشتم، سال ۸۲، نشر افق

آیا ماهی ها الکتریسیته تولید می کنند ؟

در حدود ۲۵۰ نوع ماهی است که می تواند الکتریسیته تولید کند آنها از این الکتریسیته برای یافتن راه خود در آب های گل آلود و شکار استفاده می کنند(۱) پرقدرت ترین ماهی الکتریکی می تواند شوکی با قدرت صد ولت ایجاد کند که برای بی حس کردن یک نفر کافی است

آنها عضلات مخصوصی دارند که مانند باتری عمل می کند

آیا «ماهی پرنده» وجود دارد ؟

نوعی ماهی به نام ماهی پرنده وجود دارد که برای فرار از دام و گرفتار نشدن توسط قایق های ماهیگیری به هوا می پرد او در سطح آب شنا می کند و با ضربه

_______________________________________

۱- هزار و یک پرسش درباره حیوانات، ترجمه رضوان دزفولی، چاپ هشتم، سال ۸۲، نشر افق

زدن به وسیله دمش به هوا می پرد و سپس باله هایش را مثل بال می گستراند و با سرعتی نزدیک به ۶۵ کیلومتر در ساعت بالا می پرد او روی موج ها سُر می خورد و در صورت لزوم از دُم خود برای عقب راندن خود در هوا استفاده می کند

کدام حیوان ها در پرده ای از دود ناپدید می شوند ؟

اُختاپوس ها و انواع ماهی های مرکب با استفاده از نوعی پرده دودی در مقابل خطر خود را پنهان می کنند زمانی که به آنها حمله می شود مُرکّبی سیاه در آب می پاشند که مانند ابر تیره رنگی همه جا را می پوشاند و آنها در امان می مانند.(۱)

یک نوع پستاندار دریایی به نام وال را می توان نام برد که دارای شش می باشد و برای تنفس به سطح آب می آید و چون شُش این حیوان بزرگ است مقدار بسیار

_____________________________________

۱- هزارویک پرسش درباره حیوانات، ترجمه رضوان دزفولی،چاپ هشتم،سال۸۲،نشرافق.

زیادی اکسیژن را در آن جای داده و به زیر آب می رود بزرگ ترین حیوانی که هنوز در جهان زندگی می کند وال آبی است طول بدن این حیوان تا ۳۰ متر می رسد و پس از رشد کامل ، ۱۵۰ تن وزن دارد و بچّه زا است

اسب دریایی چه نوع حیوانی است؟

اسب دریایی حیوان عجیبی است که در دریاهازندگی می کنند و سری مانند اسب دارد و البته بسیار کوچک تر از اسب است و طولش بیش از ۱۵ سانتیمتر نیست و دارای دمی پیچ خورده است و پا ندارد و با استفاده از باله کوچکی که در پشت او به حالت عمودی است شنا می کند اسب دریایی در واقع یک ماهی غیرعادی است

دوزیستان

شامل حیواناتی می شود که در آب و خشکی زندگی می کنند و بهترین نمونه را می توان قورباغه مثال زد در قرآن نام قورباغه با لفظِ ضَفادِ ع که جمع ضَفْدع می باشد ذکر شده و به عنوان آفت و بلایی که خداوند بر قوم گمراه موسی مسلّط کرده یاد کرده است.(۱)

کدام حیوان تخم هایش را بر پشت خود حمل می کند ؟

اکثر قورباغه ها تخم خود را در آب می گذارند .از تخم ها بچّه قورباغه هایی بیرون می آیند که بعدها قورباغه کامل می شوند بعضی از قورباغه ها می توانند بیرون از آب زاد و ولد کنند .تخم ها در کیسه ای بر پشت قورباغه قرار دارد و نوزادان همان جا سر از تخم بیرون می آورند بچّه قورباغه ها بعدا می توانند واردآب شوند و یا برپشت والدین خود باقی بمانند تابه قورباغه کامل تبدیل گردند.

_______________________________________

۱- ۱۳۳ / سوره اعراف

خزندگان (مارها)

اَلزّحافات به معنی خزندگان است وبیشترین تغییررانسبت به دوزیستان دارند.(۱)

نام حیّه و ثُعبان در آیاتی چند نام برده شده است حیّه به معنی مار است که در آیه ۲۰ سوره طه آمده، فرمود :( فَاَلْقیها فَاِذا هِیَ حَیَّهٌ تَسْعی ) ای موسی آن عصا را بینداز و آن را انداخت و فورا ماری شد که به تندی حرکت کرد

ثُعبان به معنای اژدها می باشد که ۲ بار در سوره اعراف آیه ۱۰۷ آمده و آیه ۳۲ سوره شعرا ذکر شده است .متن در آیه مذکور و ترجمه آن بدین قرار می باشد:( فَاَلْقی عَصاهُ فَاِذا هِیَ ثُعْبانٌ مُبینٌ ) در این هنگام موسی عصای خود را افکند و مار عظیم و آشکاری شد.

۱ - Reptilia

مارها حیوانات طویلی هستند که فاقد دست و پایند و دهانشان در جهت طول و عرض باز می شود

مار زنگی چگونه در تاریکی شکار خود را پیدا می کند ؟

مار زنگی برای پیدا کردن شکار خود دارای چشم سومی است که به عمل شکار کمک بسیار مؤثری می کند مار زنگی برای اینکه موش را دنبال کند مسیری را که او تازه پیموده است با بو کشیدن طی می کند طرز بو کشیدن بدین قرار است که ذرات بوداری را که موش بر سر راه خود روی زمین یا علف یا سنگ باقی گذاشته است با زبان کشیدن جمع می کند و بعد آنها را به سوی سقف دهان خود که حس شامه بسیار قوی دارد می برد. بدین طریق مار موش کوچک را که از همه جا بی خبر مشغول جویدن است دنبال می کند ولی حیوان خزنده از کجا حس می کند که به شکار خود نزدیک شده است ؟ از کجامی فهمد چه موقع باید دندان های چنگکی خود را بیرون آورد و موش را گاز بگیرد ؟ مار دارای چشمان فوق العاده ای است ولی آیا در شب ظلمانی شکار خود را تشخیص می دهد ؟ برای تحقیق در این باره آزمایشی انجام شده است

یک مار زنگی و یک موش را در محلی زندانی کردند چشم های مار را با نوار چسب محکم بستند سپس مایعی شیمیایی در دهانش تزریق نمودند که به وسیله آن اعصاب ذائقه او را بی حس کردند اگر مار موفّق نمی شد شکار خود را پیدا کند دلیل آن بود که مارها شب هنگام برای یافتن راه خود از چشم ها استفاده می کند در این آزمایش مار نشان داد که حاضر نیست با موش قایم باشک بازی کند و مار از محل شکار خود اطلاع داشت و موش را با دقّت دنبال کرد و مانند فنری خود را به جلو پرتاب کرد و او را بلعید

با اینکه مار نتوانسته بود شکار خود را ببیند یا لمس یا احساس کند یا صدای او را بشنود ولی او را بلعید در سر مار فرورفتگی هایی وجود دارد آیا مار حسی اسرارآمیز دارد یا راز مار در این فرورفتگی هاست ؟ در آزمایش بعدی با نوار چسبی روی این فرورفتگی ها را محکم بستند و برق را خاموش کردند و مار را با ده موش در آن محل رها ساختند

در این دفعه چون روی آن فرورفتگی را محکم بسته بودند مار نتوانست یکی از موش ها را شکار کند و حیوان شناس آمریکایی ثابت کرد که در این رو فرورفتگی ها سلول های عصبی وجود دارد که توسط آنها می تواند شعاع های گرماده را دریافت کند و این حس به حدّی قوی است که اگر موش یا هر جسم دیگری درجه حرارت بدنش یک دهم (۱/۰) درجه از هوای اطراف بیشتر باشد مار می تواند آن را حس کند

اژدها (مار بزرگ)

ثُعبان به معنای ماربزرگ است که در قرآن این نام ۲ بار آمده است

( فَاَلْقی عَصاهُ فَاِذا هِیَ ثُعْبانٌ مُبینٌ ) دراین هنگام موسی عصای خود را افکند و مار عظیم و آشکاری شد. (۱)

در تفسیر جوان می خوانیم : که تبدیل عصا به مار عظیم بدون شک یک معجزه است و با تفسیرهای مادّی معمولی نمی توان آن را توجیه کرد ، بلکه از نظر یک فرد الهی و خداپرست که همه قوانین جهان ماده را محکوم اراده پروردگار می داند جای تعجّب نیست که قطعه چوبی تبدیل به حیوانی بزرگ شود و این فقط

__________________________________________

۱- ۳۲ / شعراء، ۱۰۷ / اعراف

در پرتو یک قدرت مافوق طبیعت است. البتّه نباید فراموش کرد که در جهان طبیعت تمام حیوانات از خاک به وجودآمده اند و چوب ها و گیاهان نیز از خاکند ولی تبدیل یک چوب به مار فقط درپرتومعجزه و قدرت الهی امکان پذیراست و با مشاهده معجزه می توان به قدرت خدا پی برد. (۱)