داستان حضرت موسیعليهما‌السلام و مار

مار در قرآن با داستان حضرت موسی و فرعون در ارتباط است چون در آن زمان ساحران بسیاری زندگی می کردند و با سحر خود مردم را فریب داده و از

_______________________________________

۱- تفسیر جوان، محمد بیستونی، دارالکتب الاسلامیه، قطع جیبی، ۲۷ جلدی، جلد ۶، صفحه ۳۰۱ و ۳۰۲

خدا دور ساخته بودند و حضرت موسی با خواست خدا و تبدیل عصای خود به مار خشمگین و بزرگ مردم را به پرستش خدای یکتا دعوت می کرد سحر و جادو در عصر حضرت موسیعليهما‌السلام تا عمق روح مردم نفوذ کرده بود آنان به شدّت به سحر معتقد بودند از این رو خدای توانا سحرشان را به باطل تبدیل کرد و قدرت حضرت موسی مردم را به سوی خدای یکتا سوق داد

طول بلندترین مار جهان چه قدر است ؟

بلندترین مار جهان (آناکوندا) یا بوآی آبی است که در باتلاق ها و رودهای

آمریکای جنوبی زندگی می کند طول بدن این حیوان گاه به ۱۱ متر می رسد

این مار سمّی نیست امّا طعمه هایش را با پیچیدن بدن درازش به دور آنها و فشار دادن و خفه کردن آنها از بین می برد.

مارها چگونه حرکت می کنند ؟

مارها پا ندارند ولی می توانند به سرعت حرکت کنند و روی زمین به چند روش بخزند مارها معمولاً بدنشان را به حالت منحنی خم می کنند و خود در جهت خارج منحنی به زمین فشار می دهند و به جلو حرکت می کنند همچنین می توانند بدن خود را حلقه کرده و دوباره صاف کنند و به جلو بکشند

طیور (هُدْهُدْ)

طیور به معنای پرندگان است. کلمه طیر و طیور به مناسبت های مختلف در جاهای مختلف و متعدّد از قرآن کریم ذکر شده است از جمله :

هُدْهُدْ و ذکر نام هدهد در قصه سلیمان نبی و ملکه بلقیس آمده است در زبان فارسی به آن شانه به سر می گویند. در سوره نمل آیه ۲۰ آمده است( وَ تَفَقَّدَ الطَّیْرَ فَقالَ مالِیَ لا اَرَی الْهُدْهُدَ اَمْ کانَ مِنَ الْغائِبینَ ) (سلیمان) در جستجوی پرنده(هدهد)برآمد و گفت چرا هدهد را نمی بینم یااین که اوازغایبان است

در داستان سلیمان نبی هدهد بود که برای او خبر آورد سرزمینی است که در آن افراد خدا را نمی پرستند و ملکه ای به نام بلقیس دارند و حضرت سلیمان به دستور خدا مأمور هدایت آنها به اسلام شد

گفتار پرندگان در قرآن

قرآن کریم محاوره ای را که میان حضرت سلیمان و هدهد صورت گرفته را

ضبط می کند و این نشانگر آن است که آن حضرت به گفتار پرندگان آگاه بوده است حضرت سلیمان برای هدهد مأموریتی داشت و به خاطر این آن پرنده را انتخاب کرده بود که باهوش و ذکاوت بود و دارای حسّ ویژه ای بود که حتی از وجود آب درون زمین باخبر می شد(۱) طوطی ها صدای حیوانات دیگر را به خوبی تقلید می کنند و قادرند کلمه ای را تلفّظ کنند اگرچه معنای آن را نفهمند.

امروزه صدای پرندگان را روی نوار کاست ضبط کرده و با شنیدن این صداها توانسته اند رموز زبان پرندگان را دریابند و از همین روش برای سخن گفتن با آنها و گاهی صیدشان یا دور کردنشان بهره می گیرند

______________________________________

۱- تفسیر جوان ، محمد بیستونی ، قطع جیبی ، ۲۷ جلدی ، جلد ۱۵ ، صفحه ۲۷۷ و ۲۷۸ ، ۲۰ / نمل

کلاغ

غُراب به معنای کلاغ است و در سوره مائده آیه ۳۱ نام این حیوان ذکر شده است

( فَبَعَثَ اللّهُ غُرابا یَبْحَثُ فِی الاَْرْضِ لِیُرِیَهُ کَیْفَ یُواری سَوْاَهَ اَخیهِ قالَ یا وَیْلَتی اَعَجَزْتُ اَنْ اَکُونَ مِثْلَ هذَا الْغُرابِ فَاُوارِیَ سَوْاَهَ اَخی فَاَصْبَحَ مِنَ النّادِمینَ ) سپس خداوند زاغی را فرستاد که در زمین جستجو ( و کندو کاو ) می کرد تا به او نشان دهد چگونه جسد برادر خود را دفن کند، او گفت: وای بر من آیا من نمی توانم مثل این زاغ باشم و جسد برادرخود را دفن کنم و سرانجام ( از ترس رسوایی و بر اثر فشار وجدان از کار خود ) پشیمان شد

کلاغ دارای منقار و پاهای سفید و زاغ دارای منقار و پاهای سرخ است.

این نام ۲ بار در قرآن آمده است(۱)

غرابیب جمع غُراب است و در سوره فاطر آیه ۲۷ ذکر شده است

آیا حیوانی مانند کلاغ سیاه مفید است ؟

مردم معمولاً کلاغ سیاه را مضر می دانند امّا اگر یکی از آنها را بکشند محتوای چینه دانش مملو از کرم سفید است که این کرم آفتی سخت برای مزارع می باشد(۲)

______________________________________

۱- تفسیر جوان ، محمد بیستونی ، انتشارات دارالکتب الاسلامیه ، قطع جیبی ، ۲۷ جلدی ، جلد ۲ ، صفحه ۲۶۰

۲- نظری به طبیعت و اسرار آن

سَلْوی (بلدرچین)

سَلوی (به معنی بلدرچین است) و در قرآن ۳ بار در آیات ۵۷ / بقره و ۱۶۰ / اعراف و ۸۰/طه ذکرشده است.بلدرچین جزءپرندگان حلال گوشت است.( یابَنی اِسْرائیلَ قَدْاَنْجَیْناکُمْ مِنْ عَدُوِّکُمْ وَ واعَدْناکُمْ جانِبَ الطُّورِالاَْیْمَنَ وَ نَزَّلْنا عَلَیْکُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوی ) (۸۰/طه).

شگفتی آفرینش پرندگان از زبان نهج البلاغه

خداوند پدیده های شگفتی از جانداران حرکت کننده و بی جان ، برخی ساکن و آرام و بعضی حرکت کننده و بی قرار آفریده است و شواهد و نمونه هایی از لطافت صنعت گری و قدرت عظیم خویش بپا داشته چندان که تمام اندیشه ها را به اعتراف واداشته و سر به فرمان او نهاده اند برخی از پرندگان را که جثّه سنگین داشتند از بالا رفتن و پروازهای بلند و دور بازداشت آن گونه که آرام و سنگین در نزدیکی زمین بال می زنند پرندگان را با لطافت قدرتش و دقّت صنعتش در رنگ های گوناگون با زیبایی خاصی رنگ آمیزی کرد گروهی از آنها را تنها و یک رنگ بیاراست که رنگ دیگری در آن راه ندارد و با یک رنگ بسیار زیبایند

گروه دیگری را در رنگ مخالف آن فرو برد و جز اطراف گردنشان که چونان طوقی آویخته مخالف رنگ اندامشان است و گروه دیگری که رنگین کمان رنگ هاست و انسان از آنها مات و مبهوت می شود(۱)

مهاجرت پرندگان

هر سال هزاران هزار پرنده مهاجر از یک سو به سوی دیگر مهاجرت کرده و در فصل های بعدی دوباره مقصد اولیه خود را باز می یابند و عجیب تر اینکه گاهی هفته ها بدون یک لحظه توقف در شب و روز به پرواز خود ادامه می دهند

____________________________________________

۱- نهج البلاغه قرآن ناطق علی بن ابیطالبعليه‌السلام ترجمه مرحوم دشتی.

بدون آنکه غذا نیاز داشته باشند و قبل از پرواز با یک الهام درونی شروع به پرخوری کرده و بیش از اندازه غذا می خورند (سوخت گیری می کنند) تا انرژی لازم برای پرواز طولانی را داشته باشند. آنها از قوه مغناطیسی قطب زمین و پیدا کردن مسیر خود استفاده می کنند

چرا پرندگان بیشتر به شکل V پرواز می کنند

وقتی یک پرنده در هوا بال می زند آن را مرتبا به پایین می راند و بال زدن برای پرنده بعدی ، سهل و آسان می شود به همین دلیل وقتی پرندگان به شکل V حرکت می کنند کمتر خسته می شوند و مقدار قابل ملاحظه ای انرژی خود را ذخیره می کنند

مانند ماهی ها که هرگاه دسته جمعی مهاجرت می کنند به شکل مخروطی حرکت می کنند و با این روش سرعت آنها شش برابر بیشتر از حرکت انفرادی می شود(۱)

فن پیچیده پرواز در پرندگان

سال ها انسان به دنبال کشف راز پرواز بوده و یا فکر اینکه چطور پرندگان برخلاف نیروی جاذبه زمین به بالا پرواز می کنند و به آسانی و نرم و راحت در آسمان پرواز می کنند ذهن او را مشغول کرده بود ، بعدها نیروی بالابر را کشف کردند و با استفاده از آن رفتن هواپیما به بالا را توجیه کردند

اگر جسمی دارای دو سطح متفاوت باشد (مانند بال های پرندگان یا بال های

________________________________________

۱- پیام قرآن جلد ۲ ، آیت اللّه مکارم شیرازی

هواپیما که سطح بالائی دارای انحناء است) اگر به طور افقی حرکت کند نیروی خاصّی در آن پیدا می شود که آن را به بالا می کشد ولی ایجاد سرعت اولیه برای نیروی بالابر و چگونگی خنثی کردن این نیرو برای فرود و چگونگی تغییر مسیر و شکل مناسب برای پرواز و ابزار مخصوص برای پرواز (مثل پر که هم سبک است و به بالا رفتن کمک می کند) همه این ها را خدای یکتا در وجود پرندگان بدون کم و کاست قرار داده است و جمله( ما یُمْسِکُهُنَّ اِلاَّ الرَّحْمن ) (پرندگان را جز خداوند بر فراز آسمان نگه نمی دارد)(۱) اشاره به همین معنی است(۲)

______________________________________

۱- ۱۹ / ملک

۲- خطبه ۱۸۵ صفحه ۲۱ و ۲۲ مرحوم دشتی

شگفتی آفرینش طاووس از زبان علی بن ابیطالبعليه‌السلام

یکی از شگفت انگیزترین پرندگان از نظر خلقت طاووس است خداوند طاووس را در استوارترین شکل موزون آفرید و رنگ پر و بالش را به نیکوترین رنگ ها بیاراست با بال های زیبا که پرهای آن روی یکدیگر انباشته و دُم کشیده اش که چون به سوی مادّه پیش می رود آن را مانند چتری می گشاید و بر سر خود سایبان می سازد و گویا بادبان کشتی است ، که ناخدا آن را برافراشته است

طاووس به رنگ های زیبای خود می نازد و خوشحال و خرامان دُم زیبایش را به این سو و آن سو می چرخاند و به سوی مادّه می تازد چون خروس می پرد سر پرهای طاووس چونان شانه هایی است که از نقره ساخته و گردی های شگفت انگیز آفتاب گونه که به پرهای اوست از زرناب و پاره های زِبَرجَد بافته شده است اگر رنگ های پرهای طاووس را به روییدنی های زمین تشبیه کنی خواهی گفت : دسته گلی است که از شکوفه های رنگارنگ گل های بهاری فراهم آمده است و پرده های رنگارنگ یمن است و اگر آن را با زیورآلات مقایسه کنی چون نگین های رنگارنگی است که در نواری از نقره و جواهرات زینت شده است.(۱)

بر فراز گردن طاووس به جای یال کاکُل سبزرنگ و پُرنقش و نگاری وجود

_______________________________________

۱- نهج البلاغه، خطبه ۱۶۵، صفحه ۷، با ترجمه مرحوم دشتی.

دارد که در برآمدگی گردنش چونان گردنبندی نفیس و زنگار است و از گلوگاه تا روی شکمش به زیبایی رنگ آمیزی شده یا چون پارچه حریر برّاق می ماند رنگ سبز تُند به همراه رنگ های گوناگون آمیخته و دنیای خاصی دارد و انسان با دیدن این همه عجایب و زیبایی به عظمت خدای یکتا پی خواهد برد.(۱)

___________________________________________

۱- نهج البلاغه، خطبه ۱۶۵، صفحه ۷، با ترجمه مرحوم دشتی.

جوارح (سگ و یوزپلنگ)

جَوارح به معنی حیواناتی مانند سگ و یوزپلنگ و است در قرآن نام جوارح یک بار آمده است آنجا که می فرماید : (یَسْئَلُونَکَ ماذآا اُحِلَّ لَهُمْ قُلْ اُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّباتُ وَ ما عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوارِحِ مُکَلِّبینَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمّا عَلَّمَکُمُ اللّهُ فَکُلُوا مِمّآاَمْسَکْنَ عَلَیْکُمْ وَاذْکُرُوا اسْمَ اللّهِ عَلَیْهِ وَ اتَّقُوا اللّهَ اِنَّ اللّهَ سَریعُ الْحِسابِ ) از تو سؤال می کنند چه چیزها برای آن ها حلال شده است بگوآن چه پاکیزه است برای شما حلال گردیده و ( نیز صید ) حیوانات شکاری که از آن چه خداوند به شما تعلیم داده به آن ها یاد داده اید ( برای شما حلال است ) پس از آن چه این حیوانات برای شما ( صید می کنند و ) نگاه می دارند بخورید و نام خدا را ( به هنگام فرستادن حیوان برای شکار ) بر آن برید و از خدا بپرهیزید که خداوند سریع الحساب است.(۱)

سگ

از سگ در سوره اعراف آیه ۱۷۶ یاد شده است. ( وَ لَوْ شِئْنا لَرَفَعْنهُ بِها وَ لکِنَّهآُ اَخْلَدَ اِلَی الاَْرْضِ وَ اتَّبَعَ هَویهُ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ الْکَلْبِ اِنْ تَحْمِل عَلَیْهِ یَلْهَث اَوْ تَتْرُکْهُ یَلْهَث ذلِکَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذینَ کَذَّبُوا بِایتِنا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُم یَتَفَکَّرُونَ ) و اگر می خواستیم ( مقام ) او را با این آیات ( و علوم و دانش ها ) بالا می بردیم ( اما اجبار بر خلاف سنت ماست لذا او را به حال خود رها ساختیم ) ولی او به پستی گرایید و از هوای نفس خویش پیروی کرد ، او همچون سگ ( هار ) است که اگر به

_________________________________________

۱ ۴ / مائده.

او حمله کنی دهانش را باز و زبانش را برون خواهد کرد و اگر او را به حال خود واگذاری باز همین کار را می کند ( گویی آن چنان تشنه دنیاپرستی است که هرگز سیراب نمی شود ) این مثل جمعیتی است که آیات ما را تکذیب کردند این داستان ها را ( برای آن ها ) بازگو کن شاید بیندیشند ( و بیدار شوند ) در سوره کهف نیز از سگ یاد شده است سگ یکی از همراهان اصحاب کهف بود و به منزله رفیقی با آنان به غار رفت در این سوره ۴ بار از سگ یاد شده است در زندگی اعراب سگ همواره با آنها همراه بوده و نگهبان جان و مال و خانه و گلّه اش محسوب می شد و در کوچ و سفر همراه آنها گلّه را از وجود گرگ حفظ می کرد سگ حیوان قانع و صبوری است و دارای چنگال بوده و خوردن گوشتش حرام است

حکم ظرفی که سگ لیس زده است ؟

ظرفی را که سگ لیس زده است نجس است و اول باید با خاک پاک خاکمال کرد و سپس آن را آب کشید

بررسی رفتار حیوانات اهلی

جانوران ناگزیر از ایجاد ارتباط با یکدیگر هستند و البته آنان از برقراری ارتباط کلامی ناتوانند و اما به شیوه های دیگری با یکدیگر صحبت می کنند

هنگامی که سگی بدن خود را قوس داده و به سمت جلو خم می شود بدین صورت به آنها و همنوعان دیگر و حتی انسان اعلام می کند میل شدیدی به بازی داشته و می خواهد بازی کند(۱)

________________________________________

۱- ارتباط در دنیای جانوران

اگر سگ اهلی به هم نوع خود که در کنارش ایستاده با پوزه ضربه بزند با این حرکت به او می گوید فعلاً حرکت نکن

اگر گربه های اهلی را در نظر بگیرید مالیدن پوزه به یکدیگر نشانه احوالپرسی صمیمانه است

انواع حرکات ، اصوات و بوها هریک به نوعی مفهوم خاصی را دربرگرفته و نقش مهمّی را در دنیای ارتباط حیوانات ایفا می کنند و حتی نقش ها و طرح های خاصی که روی بدنشان قرار دارد به وسیله آنها پیام هایی را به جانوران دیگر می رسانند(۱)

______________________________________

۱- ارتباط در دنیای جانوران ، جلد ۱ ، صفحه ۲ و ۳.

انواع آوای هشداردهنده در حیوانات

پرندگان با سرودن آوازهایی با هم صحبت می کنند و این آواها دارای سه نوع نغمه هستند :

۱ - صدای تهدیدآمیز برای دور کردن پرندگان از آشیانه و تعیین حد و مرز قلمرو خود

۲ - صدای خطر برای آگاه ساختن همنوعان

۳ - صدای جفت یابی و بهترین آوای پرندگان همان آوای جفت یابی است

مرغان نوروزی با ایجاد آواهای ساده به همنوعان خود می گویند (اینجا محدوده من است) مرغان توکانیز محدوده خود را این گونه مشخص می کنند

دارکوب ها با منقار قوی و نوک تیز تنه درختان را سوراخ می کنند دارکوب های نر ضرباتی تند و متوالی بر تنه درختان ایجاد سر و صدا کرده

که قلمرو خود را معرفی می کنند

دارکوب ۲۵ ضربه در ثانیه به درخت می کوبد و این کار برای تغذیه می باشد

برخی از حیوانات برای دور کردن حیوانات دیگر از قلمرو خود از چنگال های قوی خود استفاده می کنند و برخی بوهای تند و زننده ای را در محیط پخش می کند. گربه های خانگی موهای بدن خویش را سریعا پوش داده و مانند برق از جا می پرند تا برتری خود را نشان دهند

خرس ها برای اینکه قلمرو خود را مشخص کنند بر تنه تنومند درختان پنجه کشیده و پوسته درختان را خراش می دهند و به رقیبان خود محدوده قلمرو خویش را مشخص می کنند

پروفسور کنراد لورنس موفق شده زبان جانوران را کشف کند او می گوید : هنگامی که غازها متوالیا صدا می کنند یا هفت مرتبه پشت سر هم می گویند (قاقا) معنی آن این است که (مزاحم ما نشوید) ما اینجا خوراکی داریم و وضع ما خوب است

اگر شش بار صدا کنند معنی آن است که در میان علفزار خوراکی زیاد نیست کمی دیگر علف بخوریم اگر ۵ بار صدا کنند یعنی اینکه باید سرعت کمتر شود و اگر ۳ مرتبه صدا بزنند یعنی دقت کنید آهسته تر(۱)

جیرجیرک ها و ملخ ها با مالیدن پاهای عقب به هم صدا تولید می کنند ران های عقب آنها دندانه دار هستند و مانند ارّه ای آنها را بر

_______________________________________

۱- کتاب حواس اسرارآمیز حیوانات (۱ و ۲)، وتیوس دروشر، چاپ اول، ۵۸.

بال سخت خود می کشد

برخی دیگر پاهای جلوی خود را به هم می مالند یا فک های خود را به هم می سایند تا صدا دربیاید و این حشرات با پاهای جلوی خود که پرده بسیار کوچکی مانند پرده گوش دارند و با اعضاء حساسی که در قسمت عقب بدنشان واقع است می شنوند

کدام حیوان سد می سازد ؟

سگ آبی حیوانی منحصر به فرد است که در آمریکای شمالی و قسمتی از اروپا و آسیا یافت می شود

این حیوان جونده است که از موش صحرایی بزرگ تر است سگ های آبی در کنار رودخانه ها زندگی می کنند و خانه های خود را به شکل

خاصی می سازند که یک ورودی در زیر آب دارد و حیوان با شناکردن به داخل آن رفته می شود

آنها درختان را جویده و تنه های درخت را می اندازند و با آنها سدی در طول رودخانه می سازند و سپس با انداختن درختان بیشتر و انباشتن آنها در وسط حوضچه ای پدید می آورند و لانه ای در کنارش می سازند با گل و لای فضاهای دیگر آن مسدود می کنند(۱)

______________________________________

۱- هزارویک پرسش درباره حیوانات، ترجمه رضوان دزفولی،چاپ هشتم،سال۸۲،نشرافق.

خوک

اَلْخِنْزیر به معنای خوک است.خوک حیوانی پستاندار می باشد و نام آن ۳ بار در قرآن آمده است(۳و۶۰/مائده )( اِنَّما حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَهَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزیرِ وَما اُحِلَّ بِهِ لِغَیْرِاللّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ باغٍ وَلا عادٍفَلااِثْمَ عَلَیْهِ اِنَ اللّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ ) (۱۱۵/نحل).

و این حرمت ، به سبب مسائل زیادی است که اوّلینِ آنها ساختن شخصیّت مؤمن و مسلمانی است که از ممیّزات این شخصیّت ، پرهیز از خوردن گوشتِ خوک و پای بند بودن او بر اطاعت از امور دینی است

دلایل حرمت خوردن گوشت خوک

یکی از دلایل ممنوعیّت خوردن گوشت خوک این است که آنها آزادانه رشد می کنند و هیچ محدودیّت و مراقبتی از آنها نمی شود پس منبع بسیاری از انگل ها هستند، که مهمّ ترین آنها کرم کدو و کرم تریشین است

طبیعی دانان خوک را جزء خانواده ضخیم جلدان می دانند و خوک وحشی و اسب آبی از این گروه هستند و خداوند خوردن گوشت خوک را برای یهود نهی و برای مسلمانان حرام کرده است و «در فرهنگ لاروس مدیکال» چنین می خوانیم در کشورهایی که خوک زیاد مصرف می کنند مرض لادرری زیاد دیده می شود و این مرض همان کرم کدو یا تنیا است که در گوشت گوسفند و دیده نمی شود

از خوردن گوشت خوک کرم تریشین (تریکین) نیز بوجود می آید

تریکین کرم کوچکی است که نر آن یک میلی متر و ماده آن ۳ میلی متر قطر

دارد و در عرض یک ماه می تواند ۱۵ تخم بگذارد و اگر تریکین وارد بدن انسان شود ، گلبول های سرخ خون ابتدا شروع به ازدیاد کرده و بعد کم کم از بین می روند و کار به جایی می رسد که گلبول سرخ خون خیلی کم می شود و انسان دچار مرض کم خونی می گردد و ممکن است این حالت در بعضی ها به مرگ بینجامد

و اگر تریکین وارد معده شود جدار آهکی خود را در اثر اسیدهای معده از دست داده و به سرعت تولیدمثل می کند و از راه معده وارد خون می شود(۱) و اولین اثر آن سرگیجه و تب های مخصوص و اسهال است

و دردهای رماتیسمی و خارش داخل بدن ، تراکم پی ها ، کوفتگی و خستگی و

__________________________________________

۱- آیات الاحکام ، جلد ۲ ، نوشته میرخانی

جمع شدن عضلات صورت و درد ناشی از ضعف فوق العاده در بدن به وجود می آید و پس از چهار پنج روز مرگ فرا می رسد و اگر کرم ها سه هفته در بدن باشند به معده حمله می کنند و اگر هفت هفته باشد به ریه هجوم می برند و مریض را می کشند و مرضی که از کرم تریکین حاصل می گردد (تریکوز) می نامند

گوشت خوک دارای چربی بسیار فراوان است و خورنده این گوشت نیاز شدیدی به آب پیدا می کند

زیان های معنوی و اخلاقی خوردن گوشت خوک

در علوم طبیعی ثابت کرده اند که انسان گوشت هر حیوانی را زیاد بخورد متّصف به اخلاق برجسته آن حیوان می شود اگر گوشت گاو را دائما بخورد

صفت گاوی و زورمندی درونی در او بوجود می آید و اگر گوشت گوسفند را زیاد مورد استفاده قرار دهد خوی نرم گوسفندی پیدا می کند(۱) و خوردن زیاد گوشت خوک اخلاق شبیه خوک ها تولید می کند و خوک ها در بی غیرتی و بی ناموسی معروفند و هیچ گونه آدابی در زناشویی آنها وجود ندارد.

هیچ عصبانیّت جنسی در وجودشان پیدا نمی شود و اروپائیان متوجّه ضعف این حیوان شده اند و هرکس را که بخواهند به بی غیرتی و صفات زشت بخوانند به خوک مثال می زنند.

___________________________________________

۱ آیات الاحکام ، جلد ۲ ، نوشته میرخانی

یکی دیگر از زیان های خوک این است که هرگونه کثافتی را پیدا کند می خورد و از هیچ باک ندارد در نتیجه وجودش سراپا کثافت می شود و به همین دلیل خوک پست تر از سگ شمرده شده ، چون در سگ صفات خوبی وجود دارد که انسان از او یاد بگیرد ولی در خوک این صفات وجود ندارد

گرگ

الذِّئب به معنای گرگ است و این لفظ ۳بار در قرآن آمده است (۱۳ و ۱۴ و ۱۷/یوسف).

گرگ از حیوانات وحشی است که در جزیره العرب یافت می شود و چوپانان و بادیه نشینان به سبب غارت گاوها و گوسفندهایشان از گرگ در رنج و عذابند و گرگ را دشمن خود و مردم روستا می دانند

اگر گرگ ها گرسنه باشند و به صورت گروهی هم باشند بسیار خطرناکند

صحنه سازی حمله «گرگ» به یوسفعليه‌السلام توسط برادرانش

( قالَ اِنّی لَیَحْزُنُنی اَنْ تَذْهَبُوا بِه وَ اَخافُ اَنْ یَأْکُلَهُ الذِّئْبُ وَ اَنْتُمْ عَنْهُ غفِلُونَ ) ( پدر ) گفت: من از دوری او غمگین می شوم و از این می ترسم که گرگ او را بخورد و شما از او غافل باشید(۱)

( قالُوا لَئِنْ اَکَلَهُ الذِّئْبُ وَ نَحْنُ عُصْبَهٌ اِنّا اِذا لَخسِرُونَ )

گفتند : اگر او را گرگ بخورد با این که ما گروه نیرومندی هستیم ما از زیانکارترین خواهیم بود ( و هرگز چنین چیزی ممکن نیست )(۲)

__________________________________________

۱- ۱۳ / یوسف

۲- ۱۴ / یوسف

در روایتی در ذیل آیات فوق از پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله می خوانیم که :

( لا تُلَقِّنُوا الْکَذّابَ فَتَکْذِبُ فَاِنَّ بَنی یَعْقُوبَ لَمْ یَعْلَمُوا اَنَّ الذِّئْبَ یَأْکُلُ الاِْنْسانَ حَتّی لَقَّنَهُمْ اَبُوهُمْ )

به دروغگو تلقین نکنید تا به شما دروغ گوید ، چرا که پسران یعقوب تا آن موقع نمی دانستند که ممکن است گرگ به انسان حمله کند و او را بخورد و هنگامی که پدر این سخن را گفت از او آموختند »(۱)

اشاره به این که گاه می شود طرف مقابل توجه به عذر و بهانه

______________________________________

۱- «نورالثقلین»، جلد ۲، صفحه ۴۱۵.

و انتخاب راه انحرافی ندارد ، شما باید مراقب باشید که خودتان با احتمالات مختلفی که ذکر می کنید ، راه های انحرافی را به او نشان ندهید

داستان صحنه سازی حمله «گرگ» به حضرت یوسفعليه‌السلام توسط برادرانش را ذیل آیات مذکور در تفسیر نمونه مطالعه فرمائید

شیر

( اَلْقَسْوَرَه ) به معنای شیراست همان سلطان جنگل ها، در آیه ۵۱سوره مدثراز شیر نام برده شده است آنجا که می فرماید؛( فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَهٍ ) : که از شیر فرار کرده اند.

شیرها به صورت دسته جمعی در زیستگاه خود یعنی بیشه ها زندگی می کنند. بیشه ها محدوده قدرت نمایی و قلمرو خاص آنان است و حدود ۲۰ کیلومتر (۱۲ مایل) را در برمی گیرد

در رأس هر دسته از شیرها یک شیر نر قرار دارد که همراه با شیرهای ماده و بچّه های خود خانواده ای را تشکیل می دهند

شیر نر نعره های وحشتناکی کشیده و به این صورت قدرت خود را به رقیبان نشان می دهد و آنان را از وجود قلمرو خود آگاه می سازد

صدای غرّش شیر نر ۸ کیلومتر (۵ مایل) دورتر می رود و شنیده می شود

در اجتماع شیرها معمولاً ماده ها وظیفه تغذیه گروه را برعهده دارند و هنگامی که به صورت دسته جمعی به شکار می پردازند غذای گروه را فراهم می آورند و ماده شیر از فرزندانش هم مراقبت می کند و روش شکار را می آموزد. ماده شیرها با بوی مخصوصی که درمحیط پخش می کنند آمادگی خود را برای جفت گیری اعلام می کنند(۱)

________________________________________

۱ - ارتباط دردنیای جانوران،جلد۱.

الاغ

اَلْحِمار به معنی الاغ با لفظ مفرد و جمع ۵ بار در قرآن ذکر شده است

در آیه ۵ سوره جُمُعَه کسانی که به کتابهایشان عمل نمی کنند (مثل تورات) به خری مثال زده شده اند که کتاب هایش را بر پشت خود می کشد و منظور یهودانی هستند که تورات می خواندند ولی به دستوراتش عمل نمی کردند و از این رو قرآن آنها را به حِمار تشبیه کرده است

در سوره لقمان آیه ۱۹ لقمان فرزندش را به تواضع و زیبایی باطن و عدم تکبّر و غرور سفارش می کند و از او خواسته که صدایش را بلند نکند و فریاد بلند نزند ، چون اگر فریاد بلند امتیازی داشت این امتیاز به حِمار تعلّق می گرفت

در آیات ۲۵۹ سوره بقره و ۸ نَحْل و ۵۰ مُدَّثِّر از حِمار نام برده شده است

قاطر (استر)

( وَ الْخَیْلَ وَ الْبِغالَ وَ الْحَمیرَ لِتَرْکَبُوها وَ زینَهً وَ یَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ ) (و همچنین) اسب ها و استرها و الاغ ها را آفرید تا بر آن ها سوار شوید و هم مایه زینت شما باشد و چیزها (وسایل نقلیه دیگر) می آفریند که شما نمی دانید(۱)

زینت در این جا یک مسأله تشریفاتی نیست و برای کسی که

_________________________________________

۱- ۸ / نحل

با محتوای تعلیمات قرآن آشنا است این مطلب روشن است ، بلکه یک نوع زینت است که اثر آن در زندگی اجتماعی ظاهر می گردد ، برای پی بردن به این حقیقت کافی است منظره و حال کسی را که باپای پیاده یک راه طولانی بیابانی را پیموده و خسته و کوفته و ناتوان به مقصد رسیده ، به طوری که تا مدتی هیچ کاری از او ساخته نیست و نشاطی در او دیده نمی شود ، با منظره کسی مقایسه کنیم که بر یک مرکب راهوار سوار شده زودتر به مقصد رسیده نیروی خود را از دست نداده، نشاط خود را کاملاً حفظ کرده و آماده انجام هدف های خود و استفاده از وقت و نیروی خویش است ، آیا این زینت نیست؟

در پایان آیه به مسأله مهم تری اشاره کرده و افکار را به وسایل نقلیه و مرکب های گوناگونی که در آینده در اختیار بشر قرارمی گیرد و بهتر و خوب تر از این حیوانات می تواند استفاده کند متوجّه می سازد و می گوید : « خداوند چیزها ( وسایل نقلیه دیگر ) می آفریند که شما نمی دانید :( وَ یَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ )

اسب

در قرآن از اسب به دو صورت صریح و مستعار یعنی با اشاره مانند ضامِر و صافِناتُ الجِیاد یاد شده است جیاد در سوره ص آیه ۳۱ آورده شده است صافنات (اسبی است که بر ۳ پا می ایستد و گوشه پای چهارم را روی زمین می گذارد) و اَلْخَیْل گروه اسبان است و در (۱۴ / آل عمران) (۶۶ / انفال) (۸ / نحل) (۶۴ / اسراء) (۶ / حشر) از اسب یاد شده است عرب ها از اسب برای تفریح و جنگ و کوچ و باربری استفاده می کردند

( زُیِّنَ لِلنّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنینَ وَ الْقَناطیرِ الْمُقَنْطَرَهِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّهِ وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَهِ وَ الاَْنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِکَ مَتاعُ الْحَیوهِ الدُّنْیا وَ اللّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَئابِ ) محبّت امور مادّی ، از زنان و فرزندان و اموال هنگفت از طلا و نقره و اسب های ممتاز و چهارپایان و زراعت در نظر مردم جلوه داده شده است ( تا در پرتو آن ، آزمایش و تربیت شوند ، ولی ) این ها ( در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل دهند ، ) سرمایه زندگی پست ( مادّی ) است و سرانجام نیک ( و زندگی والا و جاویدان ) ، نزد خدا است(۱)

«اسب های ممتاز» وسیله آزمایش تربیت انسان واژه «خَیْل» اسم جمع است وبه معنی اسب ها یا اسب سواران، هردواست، البتّه درآیه مورد بحث منظور، همان معنی اول است .کلمه( مُسَوَّمَه ) ( در اصل به معنی نشان دار است و نشان داشتن آن ، یا به خاطر برازندگی اندام و مشخّص بودن چهره و یا به خاطر تعلیم و تربیت آن ها و آمادگی برای سواری در میدان جنگ است. بنابراین آیه

موردبحث به شش چیزاز سرمایه های مهمّ زندگی که عبارتند از؛ زن، فرزند، پول های نقد، مرکب های ممتاز، چهارپایانی که در دام داری مورد استفاده هستند ( اَنْعام ) و زراعت ها ( حَرْث ) اشاره می کند که ارکان زندگی مادّی انسان را تشکیل می دهند

______________________________________

۱- ۱۴ / آل عمران

فیل

حیوان عظیم الجثه ای که در قرآن در آیه ۱ سوره فیل از آن یاد شده است فیل ها حیوانات منزوی و گوشه گیری هستند

قدرت نمایی عجیب خداوند کعبه

( أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحابِ الْفِیلِ )

آیا ندیدی که پرودگارت با پیلداران چه کرد؟!(۱)

واژه «فیل» در آیه، اسم جنس می باشد و منظور از آن، «فیل ها» است، نه یک «فیل». این رویداد عجیب به باور بیشتر دانشمندان در سال ولادت پیامبر گرامیصلى‌الله‌عليه‌وآله روی داد، و حادثه به گونه ای شگفت آور بود که آن سال را

____________________________________

۱- ۱ / فیل

«عام الفیل» نامیدند و مبدأ تاریخ عرب شناخته شد.(۱)

چرا فیل ها گوش های بسیار بزرگی دارند ؟

گوش فیل ها بسیار بزرگ است چون آنها را خنک می کند.

فیل ها در مناطق بسیار گرم زندگی می کنند، آنها گوش های خود را حرکت می دهند تا خود را خنک کنند.(۲)

________________________________________

۱- بحار الانوار، ج ۱۵، ص ۱۴۵ ۱۳۰؛ بلوغ الارب، ج ۱، ص ۲۶۳ ۲۵۰؛ سیره ابن هشام، ج ۱، ص ۶۳ ۳۸؛ کامل ابن اثیر، ج ۱، ص ۲۶۴ ۲۶۰.

۲- هزار و یک پرسش درباره حیوانات ، ترجمه رضوان دزفولی، چاپ هشتم، سال ۸۲، نشر افق