فصل سوم : آثار و اسرار نماز

نماز وسیله تقرب به خدا

قال علیعليه‌السلام :

(اءلصلوه قربان کل تقی )

(نهج البلاغه حکمت )

نماز وسیله تقرب و نزدیک شدن انسان پرهیزگار به خداست

نماز و حسادت ابلیس

قال علیعليه‌السلام :

اذا قام الرجل الی الصلوه اءقبل الیه ابلیس ینظر الیه حسدا لما یری من رحمه الله التی تغشاه

(بحار الانوار ج ۸۲ ص ۲۰۷)

هنگامی که شخصی به نماز می ایستد ، شیطان می آید و با حسادت به او نگاه می کند ؛ زیرا می بیند که رحمت خدا او را فرا گرفته است

برکات نماز

قال علیعليه‌السلام :

ان الانسان اذا کان فی الصلوه فان جسده و ثیابه و کل شی ء حوله یسبح

(بحار الانوار ج ۸۲ ص ۲۱۳)

هنگامی که انسان در حال نماز است ، اندام و لباسش و هر چه پیرامون اوست ، خدا را تسبیح می گویند

نماز دژ محکم در مقابل شیطان

قال علیعليه‌السلام :

الصلوه حصن من سطوات الشیطان

(غرر الحکم ص ۵۶)

نماز قلعه و دژ محکمی است که نمازگزار را از حملات شیطان نگاه می دارد

گناه زدائی نماز

قال علیعليه‌السلام :

انهالتحت الذنوب حت الورق

(نهج البلاغه خطبه ۱۹۰)

نماز گناهان را مانند ریزش برگ درختان فرو می ریزد

نماز و رحمت الهی

قال علیعليه‌السلام :

لو یعلم المصلی ما یغشاه من الرحمه لما رفع راءسه من السجود

(غرر الحکم ص ۲۶۱)

اگر نمازگزار بداند که چقدر از رحمت (خداوند تعالی ) او را فرا گرفته است ، سرش را از سجده بر نمی دارد

نماز نزول رحمت

قال علیعليه‌السلام :

(اءلصلوه تنزیل الرحمه )

(غرر الحکم ص ۵۲)

نماز رحمت الهی را نازل می کند

اعمال تابع نماز

قال علیعليه‌السلام :

و اعلم ان کل شی ء من عملک تبع لصلوتک

(نهج البلاغه نامه ۲۷)

و بدان که هر عملی از اعمال تو تابع نمازت می باشد

نماز مانع عذاب

قال علیعليه‌السلام :

ان الله - عزوجل - الیهم بعذاب اءهل الارض جمیعا حتی لا یحاشی منهم اءحدا اذا عملوا بالمعاصی و اجترحوا السیئات ؛ فاذا نظر الی الشیب ناقلی اءقدامهم الی الصلوه و الولدان یتعلمون القران ، رحمهم فاخر ذلک عنهم

(ثواب الاعمال ص ۶۶)

اهل زمین چون به عصیان و تبهکاری مبتلا شوند خداوند (عزوجل ) اراده کند که همه آنها را بدون استثناء عذاب کند اما هنگامی که به سالخوردگان نظر کند که به سوی نماز گام برمی دارند و کودکان که مشغول یادگیری قرآنند ، عفو و رحمت خود را بر آنان نثار کند و عذاب آنها را تاءخیر اندازد

نماز دور کننده شیطان

قال علیعليه‌السلام :

اءلصلوه حصن الرحمن و مدحره الشیطان

(غرر الحکم ج ۲ ص ۱۶۶)

نماز قلعه خدای بخشاینده و وسیله ای برای دور کردن شیطان است

نماز کفاره گناهان

قال علیعليه‌السلام :

اءلصلوات الخمس کفاره لما بینهن ما اجتنب من الکبائر و هی التی قول الله - عزوجل - ان الحسنات یذهبن السیئات(۸)

(بحار الانوار ج ۸۲ ص ۲۳۷)

نمازهای پنجگانه کفاره گناهانی است که میان آنها (مسلمانان ) انجام گرفته است به شرط آن که از گناهان کبیره اجتناب شده باشد و همین است گفتار خداوند بزرگ : (نیکیها ، بدیها را از بین می برد )

نماز وسیله تقرب

قال علیعليه‌السلام :

تقرب الی الله سبحانه بالسجود و الرکوع و الخضوع لعظمته و الخشوع

(غرر الحکم ص ۳۵۶)

به وسیله سجده و رکوع و خضوع و خشوع در برابر عظمت خدا به او تقرب جوی

کبرزدائی نماز

قال علیعليه‌السلام :

فرض الله الایمان تطهیرا من الشرک و الصلوه تنزیها عن الکبر

(نهج البلاغه حکمت ۲۹۱)

گناهی که پس از آن مهلت یافتم تا دو رکعت نماز گزارم و از خدا اصلاح آن گناه را بخواهم ، مرا غمگین نساخته است

نماز پاک کننده از آلودگیها

قال علیعليه‌السلام :

و شبه ها رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بالحمه تکون علی باب الرجل فهو یغتسل منها فی الیوم و اللیله خمس مرات فما عسی اءن یبقی علیه من الدرن

(نهج البلاغه خطبه ۱۹۹)

پیامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نماز را به چشمه آب گرمی که بر در خانه شخصی باشد که شبانه روز پنج بار خود را در آن شستشو دهد ، تشبیه کرده است بدون تردید چرک و آلودگی در بدن چنین کسی باقی نخواهد ماند

نماز موجب بخشش گناهان

قال علیعليه‌السلام :

ما اءهمنی ذنب اءمهلت بعده حتی اءصلی رکعتین و اءسال الله العافیه

(نهج البلاغه حکمت ۲۹۱)

گناهی که پس از آن مهلت یافتم تا دو رکعت نمازگزارم و از خدا اصلاح آن گناه را بخواهم ، مرا غمگین نساخته است

زکات با نماز مایه تقرب

قال علیعليه‌السلام :

ان الزکاه جعلت مع الصلوه قربانا لاهل الاسلام

(نهج البلاغه خطبه ۱۹۹)

همانا زکات همراه نماز ، مایه تقرب مسلمانان به خداوند است

نماز پاسدار انسان

قال علیعليه‌السلام :

و عن ذلک ما حرس الله عباده المؤ منین با الصلوات و الزکات و مجاهده الصیام فی الایام المفروضات ، تسکینا لاطرافهم و تخشیعا لابصارهم و تذلیلا لنفوسهم و تخفیضا لقلوبهم و اذها با للخیلاء عنهم

(نهج البلاغه خطبه ۱۹۲)

و خداوند متعال بندگان مؤ من خود را به وسیله نمازها و زکاتها و مجاهده در گرفتن روزه واجب ، حفظ و حراست می کند ؛ (چرا که این اعمال موجب ) آرامش اندامشان و خشوع دیدگانشان و فروتنی جانهایشان و خضوع دلهایشان می شود ، و همچنین باعث از بین بردن کبر و غرور از وجودشان می گردد

نماز نشانه تواضع

قال علیعليه‌السلام :

. . لمافی ذلک من تعفیر عتاق الوجوه بالتراب تواضعا و التصاق کرائم الجوار ح بالارض تصاغرا

(نهج البلاغه خطبه ۲۳۴)

(بندگان مؤ من ) هنگامی که نماز می خوانند ، به نشان تواضع ، گونه ها را به خاک می سایند و برای اظهار کوچکی و خاکساری ، اعضای شریف خود را بر زمین می گذارند

تاءثیر قنوت و سجده طولانی

قال علیعليه‌السلام :

طول القنوت و السجود ینجی من عذاب النار

(تصنیف غرر الحکم ص ۱۷۵)

طولانی نمودن قنوت و سجده ها در نماز ، نمازگزاران را از عذاب آتش نجات می دهد

قدر شناسان نماز

قال علیعليه‌السلام :

و قد عرف حقها رجال من المؤ منین الذین لا تشغلهم عنها زینه متاع و لا قره عین من ولدو لامال یقول الله سبحانه : رجال لا تلهیم تجاره و لابیع عن ذکر الله و اقام الصوه ایتاء الزکوه(۹)

(نهج البلاغه خطبه ۱۹۰)

قدر و اهمیت نماز را مردان از مؤ منین می دانند که زینت کالای دنیا و فرزندی که نور چشم انسان است و مال و دارایی ، آنها را به خود مشغول نمی دارد ، چنانکه خداوند سبحان می فرماید : (مردانی هستند که تجارت و داد و ستد دنیا ، آنها را از یاد خدا و اقامه نماز و پرداخت زکات باز نمی دارد )

سر (الله اکبر)

قال علیعليه‌السلام :

و الوجه الاخر (الله اکبر)فیه نفی کیفیته ؛ کاءنه یقول (اءی المؤ ذن ) : الله اءجل من اءن یدرک الواصفون قدر صفته الذی هو موصوف به انما یصفه الواصفون صفته الذی هو موصوف به انما یصفه الواصفون صفته علی قدرهم لا قدر عظمته و جلاله تعالی الله عن اءن یدرک الواصفون صفته علوا کبیرا

(بحار الانوار ج ۸۴ ص ۱۳۱)

وجه دیگر (الله اکبر)این است که کیفیت و چگونگی را از او نفی می کند ، گویی مؤ ذن (هنگام گفتن الله اکبر) چنین می گوید : خدا والاتر از آن است که وصف کنندگان ، صفت او را (آنچنانکه هست ) ادراک کنند (بلکه ) آنان به قدر ادراک خود او را وصف می کنند نه به قدر عظمت و جلال او خداوند بسیار برتر از آن است که وصف کنندگان ، توصیف او را (آنگونه که هست ) دریابند

نماز عامل رهائی انسان

قال علیعليه‌السلام :

و انهالتحت الذنوب حت الورق و تطلقها اطلاق الربق

(نهج البلاغه خطبه ۱۹۰)

و نماز گناهان را مانند ریزش برگ درختان فرو می ریزد و مانند رهائی چهار پایان از بند ، انسان را آزاد می سازد

نماز و افزایش روزی

قال علیعليه‌السلام :

اءلجمع بین الصلاتین یزید فی الرزق

(سفینه البحار ج ۲ ص ۴۳)

جمع بین دو نماز ، موجب افزودنی در روزی است

نماز آمرزش الهی

قال علیعليه‌السلام :

من اتی الصلوه عارفا بحقها غفرله

(بحار الانوار ج ۷۹ ص ۲۰۷)

هر که نماز به جای آورد ، درحالیکه حق آن را بشناسد ، آمرزیده شده است

نماز و بیمناکی شیطان

قال علیعليه‌السلام :

( اءن رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم قال : لا یزال الشیطان هائبا المومن ما حفظ علی الصلوات الخمس فاذا الخمس فاذا ضیعهن تجرا علیه فالقاه فی العظائم ) (دعائم الاسلام ج ۱ ص ۱۳۳)

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود : تا هنگامی که شخص با ایمان ، محافظت بر نمازهای پنجگانه کند ، شیطان از او بیمناک و هراسناک است ، و چون نمازهای پنجگانه را تباه کند ، شیطان بر او جراءت ورزد و او را در گناهان بزرگ در اندازد

نماز صابون خطاها

قال علیعليه‌السلام :

اءلصلوه صابون الخطایا

(شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج ۲۰ ص ۳۱۳)

نماز صابون (پاک کننده ) خطاهاست

فصل چهارم : آمادگی قبل از نماز

آمادگی قبل از نماز

قال علیعليه‌السلام :

من لم یاءخذ اهبه الصلوه قبل وقتها فما و قرها

(شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج ۲۰ ص ۲۳۹)

کسی که قبل از نماز خود را برای اقامه نماز آماده نکند ، به نماز بی احترامی نموده است

قبله

قال علیعليه‌السلام :

و فرض علیکم حج بیته الحرام الذی جعله قبله للانام

(نهج البلاغه خطبه ۵۰)

(خداوند) حج بیت الحرام خود را به شما واجب کرد ، بیتی که آن را قبله مردم قرار داد

نماز با لباس تمیز

قال علیعليه‌السلام :

اءلنظیف من الثیاب یذهب الهم و الحزن و هو طهور الصلوه

(وسایل الشیعه ج ۳ ص ۳۴۶)

لباس تمیز غم و ناراحتی را برطرف کرده و آن برای نماز حد اعلای پاکی لباس است

نماز و زینت زن

قال علیعليه‌السلام :

(لا تصلی المراءه عطلا )

(وسایل الشیعه ج ۳ ص ۳۲۵)

نباید زن ، بدون زینت نماز بخواند

نماز خواندن با آگاهی

قال علیعليه‌السلام :

نوم علی یقین خیر من صلوه فی شک

(نهج البلاغه حکمت ۹۳)

خوابیدن با علم و یقین بهتر از نماز و نیایش است با حالت شک و تردید

طهارت پنج عضو

قال علیعليه‌السلام :

لا یجوز صلوه امرء حتی یطهر خمس جوارح : اءلوجه و الیدین و الراس و الرجلین بالماء و القلب بالتوبه

(بحار الانوار ج ۸۴ ص ۲۴۹)

نمازگزار جایز نیست نماز بخواند مگر اینکه پنج عضو بدنش را پاک کند ؛ صورت ، دو دست سر و دو پا را با آب و قلب را با توبه

اهمیت وضو

قال علیعليه‌السلام :

یا محمد من توضاء مثل وضوئی و قال مثل قولی خلق الله تبارک و تعالی من کل قطره ملکا یقدسه و یسبحه و یکبره فیکتب الله - عزوجل - ثواب ذلک له الی یوم القیامه

(من لا یحضره الفقیه ج ۱ ص ۴۲)

ای محمد حنفیه ! هر کس وضو بسازد همانند وضویی که من ساختم و بگوید (دعاکند) آنچه را من گفتم ، خداوند تبارک و تعالی از هر قطره آب وضوی او ملکی را برای او می آفریند که مشغول تقدیس و تسبیح و تکبیر برای خداوند هستند و خداوند (عزوجل ) ثواب آن وضو را تا روز قیامت برای او ثبت و ظبط خواهد نمود

وضو برای تلاوت قرآن

قال علیعليه‌السلام :

لا یقراء العبد القران اذا کان علی غیر طهور حتی یتطهر

(خصال ج ۲ ص ۱۶۴)

بنده خدا تا زمانی که وضو نگرفته ، (بهتر است ) قرآن نخواند

پاکیزگی دهان و بینی

قال علیعليه‌السلام :

اءلمضمضه و الاستنشاق سنه و طهور الفم و الانف

(بحارا لانوار ج ۷۷ ص ۳۳۴)

(به هنگام وضو) آب به دهان و بینی بردن سنت است و موجب پاکیزگی دهان و بینی نیز می شود

ده حسنه

قال علیعليه‌السلام :

اءلوضوء بعد الطهر عشر حسنات فتطهروا

(بحار الانوار ج ۷۷ ص ۳۱۰)

وضو بعد از طهارت ده حسنه دارد ، پس پاک باشید

کامل کردن نماز

قال علیعليه‌السلام :

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من لم یتم وضوئه و رکوعه و سجوده و خشوع فصلوته خداج

(بحار الانوارج ۷۷ ص ۳۱۱)

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود : هر که وضو و رکوع و سجود و خشوع خود را تمام بجا نیاورد ، نمازش ناقص است

پذیرش شهادت

قال علیعليه‌السلام :

ما من مسلم یتوضا فیقول عند وضوئه : سبحانک اللهم و بحمدک اشهد ان لااله الا انت استغفرک و اتوب الیک اللهم اجعلنی من التوابین و اجعلنی من المتطهرین الا کتب فی رق و ختم علیها ثم وضعت تحت العرش حتی تدفع الیه بخاتمها یوم القیامه

(دعائم الاسلام ج ۱ ص ۱۰۶)

امیرالمؤ منینعليه‌السلام فرمود : هر مسلمانی که به هنگامی وضو گرفتن بگویید : (خدایا ترا به پاکی می ستایم گواهی می دهم که خدائی جز تو نیست ، از تو آمرزش می خواهم و به سوی تو توبه می کنم بار خدایا مرا از توبه کنندگان و پاکان قرار بده ) ، این شهادتش در ورقه ای نوشته ، ممهور می گردد و در زیر عرش الهی گذارده می شود تا در روز قیامت با همان مهر به وی بازگردانده شود

پوشانیدن گناهان

قال علیعليه‌السلام :

سمعت رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم یقول : الا ادلکم علی ما یکفر الذنوب و الخطایا؟ اسباع الوضوء عند المکاره و انتظار الصلوه بعد الصلوه فذلک الرباط

(دعائم الاسلام ج ۱ ص ۱۰۰)

امیرالمؤ منینعليه‌السلام فرمود : از رسول خداعليه‌السلام شنیدم که می فرمود : آیا نمی خواهید شما را به چیزی راهنمایی کنم که خطاها و گناهان را می پوشاند؟ به هنگام سختیها و دشواریها وضوی کامل ساختن و بعد از هر نماز انتظار نماز دیگر را داش

نورانی شدن چهره

عن علیعليه‌السلام :

عن رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم انه قال : یحشر الله امتی یوم القیامه بین الامم غرا محجلین من آثار الوضوء

(جامع احادیث الشیعه ج ۲ ص ۲۳۷)

امیرالمؤ منینعليه‌السلام فرمود : پیغمبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده است : روز قیامت خداوند امت مرا در میان سایر امتها در حالی محشور می کند که آثار نورانی وضو در ایشان پیداست

دعای وضو

قال علیعليه‌السلام :

بسم الله و بالله و الحمدالله الذی جعل الماء طهورا و لم یجعله نجسا ثم تمضمض فقال : الهم لقنی حجتی یوم القاک و اطلق لسانی بذکرک ثم استنشق فقال : اللهم لا تحرم علی ریح الجنه و اجعلنی ممن یشم ریحها و روحها و طیبها ثم غسل و جهه فقال : اللهم بیض وجهی یوم تسود فیه الوجوه و لاتسود وجهی یوم تبی فیه الوجوه ثم غسل یده الیمنی فقال : الهم اعطنی کتابی بیمینی و الخلد فی الجنان بیساری و حاسبنی حسابا یسیرا ثم غسل یده الیسری فقال : اللهم لا تعطنی کتابی بشمالی و لا تجعلها مغلوله الی عنقی و اعوذبک من مقطعات النیران ثم مسح راسه فقال : اللهم غشنی برحمتک و برکاتک و عفوک ثم مسح رجلیه فقال : اللهم ثبتنی علی الصراط یوم تزل فیه الاقدام و اجعل سعیی فیما یرضیک عنی

(وسائل الشیعه ج ۱ ص ۲۰۱)

(روزی حضرت علیعليه‌السلام به فرزندش محمد حنفیه فرمود : ظرفی آب بیاور محمد آب آورد و حضرت دستهای خود را شست و فرمود) : به نام خدا تبرک می جویم و از او کمک می خواهم و حمد و سپاس مخصوص خدایی است که آب را پاک و پاک کننده ساخت و آن را نجس قرار نداد سپس آب در دهان گردانید و عرض کرد : خداوندا روزی که تو را ملاقات می کنم حجتم را به من تلقین کن و زبانم را برای ذکرت بگشای آنگاه با آب ، بینی خود را شسته و عرض کرد : خدایا بوی بهشت را بر من حرام مکن و من را از کسانی قرارده که بوی نسیم و عطر بهشت را حس می کنند سپس صورتش را شست و عرض کرد : خداوندا روزی که تبهکاران رو سیاهند مرا رو سپید گردان و روزی که صالحان رو سفیدند ، رو سیاهم مکن آنگاه دست راستش را شست و عرض کرد : خدایا کارنامه ام را به دست راستم و برگه اقامت ابدی در بهشت را به دست چپم ده و حساب مرا آسان گیر پس از آن ، دست چپش را شست و عرض کرد : خدایا کارنامه ام را به دست چپم مده آن را بر گردنم میانداز و من از پاره های آتش به تو پناه می برم آن گاه سرش را مسح کرد و عرض نمود : خداوندا جامه های رحمت و برکت و عفوت را بر من بپوشان ، سپس دو پای خود را مسح کرد و عرض نمود : خدایا روزی که قدمها در آن می لغزند ، گامهای مرا بر صراط ثابت و استوار فرما و سعی و تلاشم را در چیزی قرار ده که تو از من راضی باشی

خوابیدن با وضو

قال علیعليه‌السلام :

یاتی علی الناس زمان یرتفع فیه الفاحشه الی ان قال : فمن بلغ منکم ذالک الزمان فلا یبیتن الا علی طهور

(جامع احادیث شیعه ج ۲ ص ۲۲۲)

زمانی بر مردم بگذرد کارهای ناشایست بسیار گردد و هر یک از شما که آن زمان را درک کند نباید شبها بدون وضو بخوابد

توصیه به نماز اول وقت

قال علیعليه‌السلام :

اوصیک یا بنی بالصلوه عند وقتها

(وسایل الشیعه ج ۲ ص ۹۰)

ای فرزندم تو را به خواندن نماز در اول وقت سفارش می کنم

امتحان شیعه به نماز اول وقت

قال علیعليه‌السلام :

اختبروا شیعتی بخصلتین فان کانتا فیهم ، فهم شیعتی محافظتهم علی اوقات الصلوت و مواساتهم مع اخوانهم المؤ منین بالمال و ان لم تکونا فیهم فاعزب ثم اعزب ثم اعزب

(جامع الاخبار فصل ۱۹)

شیعیان مرا به دو خصلت امتحان کنید اگر دارای این دو خصلت بودند پیرو من هستند ؛ اهتمام به نماز اول وقت و کمک مالی به برادران دینی خود اگر این دو در آنها نبود ، پس از ما دورند ، دورند ، دورند

غفلت از نماز اول وقت

قال علیعليه‌السلام .

لیس عمل اححب الی الله - عزوجل - من الصلوه فلا یشغلنکم عن اوقاتهم شی ء من امور الدنیا فان الله - عزوجل - ذم اقواما ، فقال( الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ ) (۱۰) یعنی انهم غافلون اشتهانوا باءوقاتها

(وسائل الشیعه ج ۳ ص ۸۲)

عملی نزد خداوند محبوب تر از نماز نیست ، پس چیزی از امور دنیا شما را از خواندن نماز در اول وقت باز ندارد ؛ زیرا خداوند اقوامی را مذمت کرده و فرموده است : (وای بر نمازگزارانی که از نمازشان غفلت ورزیدند) یعنی وای بر نمازگزارانی که از اوقات نماز غفلت کنند و در حفظ اوقات آن سهل انگاری نمایند

خواندن نماز در وقت معین آن

قال علیعليه‌السلام :

صل الصلوه لوقتها الموقت لها و لا تعجل وقتها لفراغ و لا توخرها عن وقتها لا شتغال و اعلم ان کل شی ء من عملک تبع الصلوتک

(نهج البلاغه نامه ۲۷)

نماز را در وقت معین آن بخوان و به خاطر بیکاری ، آن را پیش از وقت بجا نیاور و به بهانه کار داشتن آن را به تاءخیر نینداز و بدان که همه اعمال تو تابع نماز تو است

توجه به نماز اول وقت حتی در جنگ

کان علی یوما فی حزب صفین مشتغلا بالحرب و القتال و هو مع ذلک بین الصفین مراقب الشمس فقال له ابن عباس : یا امیرالمؤ منین ما هذا لفعل ؟ قال : انظر الی الزوال حتی نصلی : فقال له ابن عباس و هل هذا وقت صلوه ؟ ان عندنا الشغلا بالقتال عن الصلوه فقال : علی ما نقاتلهم ؟ انما نقاتلهم علی الصلوه قال و لم یترک صلوه االیل قط حتی الیله الهریر )

(بحار الانوار ج ۸۳ ص ۲۳)

روزی در جنگ صفین حضرت علیعليه‌السلام در حالی که مشغول جنگ بود مرتب به خورشید نگاه می کرد ابن عباس عرض کرد : یا امیرالمؤ منین این چه کاری است که شما انجام می دهید؟ حضرت فرمود : نگاه می کنم تا موقع فرا رسیدن ظهر نمازم را (در اول وقت ) بخوانم ابن عباس گفت : آیا حالا وقت نماز است

؟ اشتغال جنگ ما را از نماز باز داشته است ، حضرت فرمود : مگر ما برای چه چیزی می جنگیم ؟ ما تنها برای نماز می جنگیم (ابن عباس گفت : نماز شب علیعليه‌السلام حتی در لیله الهریر(۱۱) هم ترک نشد)

محافظت از اوقات نماز

قال علیعليه‌السلام :

حافظوا علی الصلوات الخمس فی اءوقاتها فانها من الله عزوجل بمکان

(بحار الانوار ج ۷۷ ص ۳۹۲)

مراقب اول وقت در نمازهای پنچگانه باشید ؛ زیرا این نماز در پیشگاه خداوند (عزوجل ) دارای موقعیتی خاص هستند

ضایع کننده نماز

قال علیعليه‌السلام :

علیکم بالمحاافظه علی اءوقات الصلوه فلیس منی من ضیع الصلوه

(دعائم الاسلام ج ۲ ص ۲۵۱)

(برشماباد رعایت وقتهای نماز ، از من نیست هر کسی که نماز را ضایع کند )

رسیدن وقت نماز

قال علیعليه‌السلام :

جاء وقت الصلوه ، وقت امانه عرضها علی السوات والارض و الجبال فاءبین ان یحملهنا و اشفقن منها

(تفسیر صافی ج ۲ ص ۳۷۰)

(هنگامی که وقت نماز فرا می رسید حضرت می فرمود : ) وقت نماز رسید ، وقت ادای امانتی رسید که خدا بر آسمانها و زمین و کوه ها عرضه کرد اما آنها از قبول آن خودداری کردند و ترسیدند

مراعات اوقات نماز

قال علیعليه‌السلام :

شیعتنا رعاه الشمس و القمر و النجوم یعنی التحفظ من مواقیت الصلوه

(مستدرک الوسایل ۱ ص ۱۹۳)

شیعیان ما مراعات کننده خورشید و ماه و ستارگانند ؛ یعنی اوقات نماز را مراعات می کنند

اهمیت اوقات نماز

قال علیعليه‌السلام :

ارتقب وقت الصلوه فصلها لوقتها ولا تعجل قبله الفراغ و لا تؤ خرها عنه لشغل فان رجلا ساءل رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عن اوقات الصلوه فقال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اتانی جبرئیلعليه‌السلام وقت الصلوه حین زالت الشمس فکانت علی حاجبه الایمن ، ثم اتانی وقت العصر فکان ضلل کل شی مثله ثم صلی المغرب حین غربت الشمس ، ثم صلی العشاء الاخره حین الشفق ، ثم صلی الصبح فاءغلس بها و النجوم مشتبکه فصل لهذه الاوقات و الزم السنه المعروفه و الطریق الواضح

(بحارالانورا ج ۸۳ ص ۱۵)

مراقبت اوقات نمازت باش و آن را در وقت مقرر خود بجا آور ، به خاطر فراغت ، قبل از وقت نماز ، اقدام به اقامه آن نکن و همچنین به خاطر کاری که داری آن را به تاءخیر نینداز (برای نمازت اهمیتی خاص قائل شو و هرگز نمازت کنی ) ؛ زیرا مردی از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از اوقات نماز پرسید؟ حضرت چنین فرمود : جبرئیل نزد من آمد ، هنگام نمازظهر، (وقت زوال خورشید) در حالی که آفتاب مقابل حاجب و ابروی راست او بود سپس جبرئیل برای نماز عصر آمد ، هنگامی که سایه هر چیزی به قدر و اندازه خود آن چیز شده بود سپس نماز مغرب را وقتی بجا آورد که خورشید غروب کرده بود آنگاه نماز عشاء را هنگامی خواند که حمزه مغربیه زایل شد ، سپس نماز صبح را هنگامی بجا آورد که تاریکی آخر شب بود و ستارگان مشبک بودند (آنگاه امیرالمؤ منینعليه‌السلام اضافه فرمود : ای محمد بن ابی بکر ! ) نمازت را در این اوقات بجای آور و این راه و رسم شناخته شده و روشن را ترک مکن

توجه به اوقات نماز

قال علیعليه‌السلام :

قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ما من عبد اهتم بمواقیت الصلوه و مواضع الشمس الا ضمنت له الروح عند الموت و انقطاع الهموم و الاحزان و النجاه من النار

(سفینه البحار ج ۲ ص ۶۳) پیغمبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود : هیچ بنده ای نیست که به اوقات نماز و طلوع و غروب آفتاب نظر و اهتمام بورزد جزآنکه من راحتی و آسایش به هنگام مرگ و دور بودن اندوه ها و نجات از آتش جهنم را برای او ضمانت می کنم

اوقات نمازهای پنجگانه

قال علیعليه‌السلام :

اما بعد فصلوا بالناس الظهر حتی تفی ء الشمس مثل مربض الغنز ، وصلوابهم العصر و الشمس بیضاء حیه فی عضو من النهار حین یسار فیها فرسخان وصلوا بهام المغرب حین یفطر الصائم و یدفع الحاج الی منی وصلوا بهم العشاءحین یتو اری الشفق الی ثلث اللیل وصلوا بهم الغداه و الرجل یعرف وجه صاحبه

(نهج البلاغه نامه ۵۲)

اما بعد ، پس نماز ظهر را با مردم (به جماعت ) هنگامی برپای دارید که آفتاب به طرف مغرب میل کند و سایه آن به اندازه دیوار آغل بزها شود و نماز عصر را هنگامی برپای دارید که آفتاب در پاره ای از روز همچنان روشن است و می توان تا دو فرسخ پیاده راه رفت نماز مغرب را در موقعی بگزارید که روزه دار افطار می کند و حاجیان از عرفه به منا می آیند

و نماز عشاء را در وقتی که شفق ناپدید می شود تا یک سوم شب ، برپای دارید و نماز صبح را موقعی برپای دارید که اگر کسی در آن روشنی کم دیگری را دید او را بشناسد