حديث شماره : ٣١٦

أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَخِى أَبِى شِبْلٍ عَنْ أَبِى شِبْلٍ قَالَ قَالَ لِى أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام ابْتِدَاءً مِنْهُ أَحْبَبْتُمُونَا وَ أَبْغَضَنَا النَّاسُ وَ صَدَّقْتُمُونَا وَ كَذَّبَنَا النَّاسُ وَ وَصَلْتُمُونَا وَ جَفَانَا النَّاسُ فَجَعَلَ اللَّهُ مَحْيَاكُمْ مَحْيَانَا وَ مَمَاتَكُمْ مَمَاتَنَا أَمَا وَ اللَّهِ مَا بَيْنَ الرَّجُلِ وَ بَيْنَ أَنْ يُقِرَّ اللَّهُ عَيْنَهُ إِلَّا أَنْ تَبْلُغَ نَفْسُهُ هَذَا الْمَكَانَ وَ أَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى حَلْقِهِ فَمَدَّ الْجِلْدَةَ ثُمَّ أَعَادَ ذَلِكَ فَوَ اللَّهِ مَا رَضِيَ حَتَّى حَلَفَ لِى فَقَالَ وَ اللَّهِ الَّذِى لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَحَدَّثَنِى أَبِى مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّعليه‌السلام بِذَلِكَ يَا أَبَا شِبْلٍ أَ مَا تَرْضَوْنَ أَنْ تُصَلُّوا وَ يُصَلُّوا فَيُقْبَلَ مِنْكُمْ وَ لَا يُقْبَلَ مِنْهُمْ أَ مَا تَرْضَوْنَ أَنْ تُزَكُّوا وَ يُزَكُّوا فَيُقْبَلَ مِنْكُمْ وَ لَا يُقْبَلَ مِنْهُمْ أَ مَا تَرْضَوْنَ أَنْ تَحُجُّوا وَ يَحُجُّوا فَيَقْبَلَ اللَّهُ جَلَّ ذِكْرُهُ مِنْكُمْ وَ لَا يَقْبَلَ مِنْهُمْ وَ اللَّهِ مَا تُقْبَلُ الصَّلَاةُ إِلَّا مِنْكُمْ وَ لَا الزَّكَاةُ إِلَّا مِنْكُمْ وَ لَا الْحَجُّ إِلَّا مِنْكُمْ فَاتَّقُوا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِنَّكُمْ فِى هُدْنَةٍ وَ أَدُّوا الْأَمَانَةَ فَإِذَا تَمَيَّزَ النَّاسُ فَعِنْدَ ذَلِكَ ذَهَبَ كُلُّ قَوْمٍ بِهَوَاهُمْ وَ ذَهَبْتُمْ بِالْحَقِّ مَا أَطَعْتُمُونَا أَ لَيْسَ الْقُضَاةُ وَ الْأُمَرَاءُ وَ أَصْحَابُ الْمَسَائِلِ مِنْهُمْ قُلْتُ بَلَى قَالَعليه‌السلام فَاتَّقُوا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِنَّكُمْ لَا تُطِيقُونَ النَّاسَ كُلَّهُمْ إِنَّ النَّاسَ أَخَذُوا هَاهُنَا وَ هَاهُنَا وَ إِنَّكُمْ أَخَذْتُمْ حَيْثُ أَخَذَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ اخْتَارَ مِنْ عِبَادِهِ مُحَمَّداً ص فَاخْتَرْتُمْ خِيَرَةَ اللَّهِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى الْأَسْوَدِ وَ الْأَبْيَضِ وَ إِنْ كَانَ حَرُورِيّاً وَ إِنْ كَانَ شَامِيّاً

(٣١٦ - ابى شمل گويد: امام صادقعليه‌السلام آغاز سخن كرده به من فرمود: شما را دوست داشتيد و مردم ما رادشمن داشتند، شما ما را تصديق كرديد و مردم دروغگومان پنداشتند، شما به ما پيوستيد و مردم با ما جفا كردند، پس خداى تعالى زندگى شما را زندگى ما قرار داد و مرگتان را مرگ ما مقرر فرمود به خدا سوگند فاصله اى نيست ميان مردى از شما و ميان اينكه ديده اش (بديدار بهشت و پيمبر و امامان ) روشن گردد مگر همان مقدار كه جانش به اينجا برسد و اشاره به حلقش كرد و پوست آنرا بدست گرفت سپس اين سخن را تكرار كرد، و به اين مقدار هم قناعت نكرد تا بالاخره برايم قسم خورد و فرمود:

سوگند بدان خدائى كه معبودى جز او نيست كه اين مطلب را پدرم محمد بن على برايم گفت ، اى ابا شمل آيا خوشحال نيستيد كه شما نماز بخوانيد و آنها هم نماز بخوانند و از شما پذيرفته شود ولى از آنها پذيرفته نگردد؟ آيا خوشحال نيستيد كه شما زكات دهيد و آنها هم زكات دهند و از شما پذيرفته شود ولى از آنها پذيرفته نشود، آيا خوشنود نيستيد كه شما حج بجا آريد و آنها نيز حج بجا آرند و خداى جل ذكره حج شما را قبول كند ولى از آنها نپذيرد، به خدا سوگند پذيرفته نشود نماز مگر از شما و نه زكات مگر از شما و نه حج مگر از شما، پس از خداى عزوجل بترسيد كه به راستى اكنون شما در زمان صلح و سازش (با مخالفين و اهل نفاق ) بسر مى بريد، و امانت را بپردازيد، و هنگامى كه مردم از يكديگر متمايز و مشخص شوند هر دسته به دنبال خواسته و دلخواه خود روند و شما به راه حق و درست رويد تا وقتى كه فرمانبردارى ما كنيد.

آيا قاضيان و زمامداران و مسئله گويان از آنها نيستند؟ عرض كردم : چرا، فرمود: پس از خداى عزوجل بترسيد كه شما تاب برخورد با همه مردم را نداريد، به راستى كه مردم به اين سو و آن سو دست زدند و تنها شمائيد كه به راه خداى عزوجل رفتيد، همانا خداى عزوجل از ميان بندگان خود محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را برگزيد، و شما هم همان برگزيده خدا را انتخاب كرديد، پس از خدا بترسيد و امانت را به سياه و سفيد (هر كه باشد) بپردازيد اگرچه از خوارج باشد و اگرچه از مردم شام (و پيروان بنى اميه ) باشد. )

.حديث شماره : ٣١٧

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَخِى أَبِى شِبْلٍ عَنْ أَبِى شِبْلٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام مِثْلَهُ (٣١٧ - و در روايت ديگر نيز ابى شمل همين مضمون را از حضرت صادقعليه‌السلام روايت كرده )

حديث شماره : ٣١٨

سَهْلُ بْنُ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ أَبِى طَلْحَةَ عَنْ مُعَاذِ بْنِ كَثِيرٍ قَالَ نَظَرْتُ إِلَى الْمَوْقِفِ وَ النَّاسُ فِيهِ كَثِيرٌ فَدَنَوْتُ إِلَى أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ أَهْلَ الْمَوْقِفِ لَكَثِيرٌ قَالَ فَصَرَفَ بِبَصَرِهِ فَأَدَارَهُ فِيهِمْ ثُمَّ قَالَ ادْنُ مِنِّى يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ غُثَاءٌ يَأْتِى بِهِ الْمَوْجُ مِنْ كُلِّ مَكَانٍ لَا وَ اللَّهِ مَا الْحَجُّ إِلَّا لَكُمْ لَا وَ اللَّهِ مَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ إِلَّا مِنْكُمْ

(٣١٨ - معاذبن كثير گويد: در موقف عرفات نگريستم ديدم مردم بسيارند پس خود را به امام صادقعليه‌السلام نزديك كرده عرض كردم : به راستى اهل موقف (و حاجيان ) بسيارند! حضرت چشم انداخت و ديده اش را به آنها چرخانيد سپس فرمود: نزديك بيا اى ابا عبدالله (كنيه معاذ بوده ) اينها كف و آشغالهائى است كه موج از هر سو آورده (و در اينجا جمع كرده ) نه به خدا سوگند حج پذيرفته نيست جز از شماها، نه به خدا سوگند خداوند نمى پذيرد جز از شماها. )

حديث شماره : ٣١٩

الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِى بَصِيرٍ قَالَ كُنْتُ جَالِساً عِنْدَ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام إِذْ دَخَلَتْ عَلَيْهِ أُمُّ خَالِدٍ الَّتِى كَانَ قَطَعَهَا يُوسُفُ بْنُ عُمَرَ تَسْتَأْذِنُ عَلَيْهِ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام أَ يَسُرُّكَ أَنْ تَسْمَعَ كَلَامَهَا فَقُلْتُ نَعَمْ فَقَالَ أَمَّا الْآنَ فَأَذِنَ لَهَا قَالَ وَ أَجْلَسَنِى مَعَهُ عَلَى الطِّنْفِسَةِ ثُمَّ دَخَلَتْ فَتَكَلَّمَتْ فَإِذَا امْرَأَةٌ بَلِيغَةٌ فَسَأَلَتْهُ عَنْهُمَا فَقَالَ لَهَا تَوَلَّيْهِمَا قَالَتْ فَأَقُولُ لِرَبِّى إِذَا لَقِيتُهُ إِنَّكَ أَمَرْتَنِى بِوَلَايَتِهِمَا قَالَ نَعَمْ قَالَتْ فَإِنَّ هَذَا الَّذِى مَعَكَ عَلَى الطِّنْفِسَةِ يَأْمُرُنِى بِالْبَرَاءَةِ مِنْهُمَا وَ كَثِيرٌ النَّوَّاءُ يَأْمُرُنِى بِوَلَايَتِهِمَا فَأَيُّهُمَا خَيْرٌ وَ أَحَبُّ إِلَيْكَ قَالَ هَذَا وَ اللَّهِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ كَثِيرٍ النَّوَّاءِ وَ أَصْحَابِهِ إِنَّ هَذَا يُخَاصِمُ فَيَقُولُ وَ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ اللّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْكافِرُونَ وَ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ اللّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الظّالِمُونَ وَ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ اللّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ (٣١٩ - اين حديث همان حديث ٧١ است (كه ترجمه اش گذشت و كلينى آن را تكرار كرده است ). )

حديث شماره : ٣٢٠

عَنْهُ عَنِ الْمُعَلَّى عَنِ الْحَسَنِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ أَبِى هَاشِمٍ قَالَ لَمَّا أُخْرِجَ بِعَلِيٍّعليه‌السلام خَرَجَتْ فَاطِمَةُعليه‌السلام وَاضِعَةً قَمِيصَ رَسُولِ اللَّهِ ص عَلَى رَأْسِهَا آخِذَةً بِيَدَيِ ابْنَيْهَا فَقَالَتْ مَا لِي وَ مَا لَكَ يَا أَبَا بَكْرٍ تُرِيدُ أَنْ تُؤَتِّمَ ابْنَيَّ وَ تُرْمِلَنِي مِنْ زَوْجِى وَ اللَّهِ لَوْ لَا أَنْ تَكُونَ سَيِّئَةً لَنَشَرْتُ شَعْرِى وَ لَصَرَخْتُ إِلَى رَبِّى فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْقَوْمِ مَا تُرِيدُ إِلَى هَذَا ثُمَّ أَخَذَتْ بِيَدِهِ فَانْطَلَقَتْ بِهِ

(٣٢٠ - ابوهاشم گويد: هنگامى كه علىعليه‌السلام را (از خانه ) بيرون بردند حضرت فاطمهعليها‌السلام نيزبدنبال آنحضرت بيرون آمد در حاليكه پيراهن رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را روى سرش گذارده بود و دست حسن و حسينعليهما‌السلام را بدست گرفته بود و مى فرمود: مرا با تو چه كار اى ابابكر؟ مى خواهى بچه هايم را يتيم كنى و مرا بى شوهر كنى ؟ به خدا سوگند اگر كار بدى نبود مويم را پريشان مى كردم و به درگاه پروردگار خود فرياد مى زدم ، مردى از آن جمعيت گفت : (اى فاطمه ) چه منظورى از اين كار دارى ؟ (مجلسىرحمه‌الله گويد: يعنى مى خواهى عذاب بر اين امت نازل كنى ؟) سپس حضرت زهرا دست على را گرفت و از مسجد او را برد. )

حديث شماره : ٣٢١

أَبَانٌ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَنْ عَبْدِ الْحَمِيدِ الطَّائِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍعليه‌السلام قَالَ وَ اللَّهِ لَوْ نَشَرَتْ شَعْرَهَا مَاتُوا طُرّاً

(٣٢١ - عبدالحميد طائى از امام باقرعليه‌السلام روايت كند كه فرمود: به خدا سوگند اگر حضرت زهراعليها‌السلام موى خود را پريشان كرده بود همه مردم يكجا مرده بودند. )

حديث شماره : ٣٢٢

أَبَانٌ عَنِ ابْنِ أَبِى يَعْفُورٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام إِنَّ وَلَدَ الزِّنَا يُسْتَعْمَلُ إِنْ عَمِلَ خَيْراً جُزِئَ بِهِ وَ إِنْ عَمِلَ شَرّاً جُزِئَ بِهِ

(٣٢٢ - ابن ابى يعفور گويد: امام صادقعليه‌السلام فرمود: همانا شخص ‍ زنا زاده بكار گماشته شود (و مورد تكليف قرار گيرد) و اگر كار نيك انجام دهد پاداش نيك بيند و اگر كار بد كند كيفر آن را بيند.

شرح :

اين كلام امامعليه‌السلام براى پاسخ بدان كسانى است كه خيال كرده اند شخص زنا زاده به جرم همينكه در زنا متولد گشته اهل دوزخ است و كار نيك و عمل خوب او نيز پاداشى برايش ندارد و البته در مقابل اين حديث هم احاديثى رسيده كه شخص زنا زاده دوزخى است و مجلسىرحمه‌الله جمع بين اين دو دسته حديث را به اين كرده است كه اين حديث بيان ظاهر حال او است و آنها بيان سرانجام كار او است ، يعنى بالاخره بسوء اختيار خود راه دوزخ را انتخاب مى كند. )

حديث شماره : ٣٢٣

أَبَانٌ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام يَقُولُ خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنْ حُجْرَتِهِ وَ مَرْوَانُ وَ أَبُوهُ يَسْتَمِعَانِ إِلَى حَدِيثِهِ فَقَالَ لَهُ الْوَزَغُ ابْنُ الْوَزَغِ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام فَمِنْ يَوْمِئِذٍ يَرَوْنَ أَنَّ الْوَزَغَ يَسْمَعُ الْحَدِيثَ

(٣٢٣ - عبدالرحمن بن ابى عبدالله گويد: شنيدم از امام صادقعليه‌السلام كه مى فرمود: هنگامى رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از اطاقش خارج شد و (متوجه شد كه ) مروان و پدرش به سخنان او (كه در اطاق با همسرانش مى فرمود) گوش مى داده اند، حضرت به او فرمود: اى وزغ فرزند وزغ (وزغ به معناى بزمجه و نوعى از سوسمار و چلپاسه است ) امام صادقعليه‌السلام فرمود: از آن روز (كه پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم اين كلام را فرمود) اينان (يعنى مردم ) عقيده دارند كه وزغ به سخن مردم گوش مى دهد (و آن را مى فهمد). )

حديث شماره : ٣٢٤

أَبَانٌ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍعليه‌السلام يَقُولُ لَمَّا وُلِدَ مَرْوَانُ عَرَضُوا بِهِ لِرَسُولِ اللَّهِ ص أَنْ يَدْعُوَ لَهُ فَأَرْسَلُوا بِهِ إِلَى عَائِشَةَ لِيَدْعُوَ لَهُ فَلَمَّا قَرَّبَتْهُ مِنْهُ قَالَ أَخْرِجُوا عَنِّى الْوَزَغَ ابْنَ الْوَزَغِ قَالَ زُرَارَةُ وَ لَا أَعْلَمُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ وَ لَعَنَهُ

(٣٢٤ - زراره گويد: شنيدم از امام باقرعليه‌السلام كه مى فرمود: هنگامى كه مروان به دنيا آمد او را نزد رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آوردند كه برايش دعا كند و او را بوسيله عايشه خدمت آنحضرت فرستادند كه حضرت به او دعا كند همينكه عايشه او را نزديك رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم برد حضرت فرمود: اين وزغ فرزند وزغ را از من دور كنيد، زراره گويد: من جز اين ندانم كه حضرت ابا جعفرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم او را لعنت كرد. )

حديث شماره : ٣٢٥

أَبَانٌ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِى الْعَبَّاسِ الْمَكِّيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍعليه‌السلام يَقُولُ إِنَّ عُمَرَ لَقِيَ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام فَقَالَ أَنْتَ الَّذِى تَقْرَأُ هَذِهِ الْآيَةَ بِأَيِّكُمُ الْمَفْتُونُ تَعَرُّضاً بِى وَ بِصَاحِبِى قَالَ أَ فَلَا أُخْبِرُكَ بِآيَةٍ نَزَلَتْ فِى بَنِى أُمَيَّةَ فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِى الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَكُمْ فَقَالَ كَذَبْتَ بَنُو أُمَيَّةَ أَوْصَلُ لِلرَّحِمِ مِنْكَ وَ لَكِنَّكَ أَبَيْتَ إِلَّا عَدَاوَةً لِبَنِى تَيْمٍ وَ عَدِيٍّ وَ بَنِي أُمَيَّةَ

(٣٢٥ - (اين حديث همان حديث ٧٦ است كه با ترجمه و شرح گذشت ). )

حديث شماره : ٣٢٦

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ كَانَ عَلِيٌّعليه‌السلام يَقُومُ فِي الْمَطَرِ أَوَّلَ مَا يَمْطُرُ حَتَّى يَبْتَلَّ رَأْسُهُ وَ لِحْيَتُهُ وَ ثِيَابُهُ فَقِيلَ لَهُ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ الْكِنَّ الْكِنَّ فَقَالَ إِنَّ هَذَا مَاءٌ قَرِيبُ عَهْدٍ بِالْعَرْشِ ثُمَّ أَنْشَأَ يُحَدِّثُ فَقَالَ إِنَّ تَحْتَ الْعَرْشِ بَحْراً فِيهِ مَاءٌ يُنْبِتُ أَرْزَاقَ الْحَيَوَانَاتِ فَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ ذِكْرُهُ أَنْ يُنْبِتَ بِهِ مَا يَشَاءُ لَهُمْ رَحْمَةً مِنْهُ لَهُمْ أَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِ فَمَطَرَ مَا شَاءَ مِنْ سَمَاءٍ إِلَى سَمَاءٍ حَتَّى يَصِيرَ إِلَى سَمَاءِ الدُّنْيَا فِيمَا أَظُنُّ فَيُلْقِيَهُ إِلَى السَّحَابِ وَ السَّحَابُ بِمَنْزِلَةِ الْغِرْبَالِ ثُمَّ يُوحِى اللَّهُ إِلَى الرِّيحِ أَنِ اطْحَنِيهِ وَ أَذِيبِيهِ ذَوَبَانَ الْمَاءِ ثُمَّ انْطَلِقِى بِهِ إِلَى مَوْضِعِ كَذَا وَ كَذَا فَامْطُرِى عَلَيْهِمْ فَيَكُونَ كَذَا وَ كَذَا عُبَاباً وَ غَيْرَ ذَلِكَ فَتَقْطُرُ عَلَيْهِمْ عَلَى النَّحْوِ الَّذِى يَأْمُرُهَا بِهِ فَلَيْسَ مِنْ قَطْرَةٍ تَقْطُرُ إِلَّا وَ مَعَهَا مَلَكٌ حَتَّى يَضَعَهَا مَوْضِعَهَا وَ لَمْ يَنْزِلْ مِنَ السَّمَاءِ قَطْرَةٌ مِنْ مَطَرٍ إِلَّا بِعَدَدٍ مَعْدُودٍ وَ وَزْنٍ مَعْلُومٍ إِلَّا مَا كَانَ مِنْ يَوْمِ الطُّوفَانِ عَلَى عَهْدِ نُوحٍعليه‌السلام فَإِنَّهُ نَزَلَ مَاءٌ مُنْهَمِرٌ بِلَا وَزْنٍ وَ لَا عَدَدٍ قَالَ وَ حَدَّثَنِى أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ قَالَ لِيَ أَبِيعليه‌السلام قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ السَّحَابَ غَرَابِيلَ لِلْمَطَرِ هِيَ تُذِيبُ الْبَرَدَ حَتَّى يَصِيرَ مَاءً لِكَيْ لَا يُضِرَّ بِهِ شَيْئاً يُصِيبُهُ الَّذِي تَرَوْنَ فِيهِ مِنَ الْبَرَدِ وَ الصَّوَاعِقِ نَقِمَةٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ يُصِيبُ بِهَا مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ ثُمَّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا تُشِيرُوا إِلَى الْمَطَرِ وَ لَا إِلَى الْهِلَالِ فَإِنَّ اللَّهَ يَكْرَهُ ذَلِكَ (٣٢٦ - مسعدة بن صدقه از امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه فرمود: علىعليه‌السلام را رسم چنان بود كه هنگاميكه باران مى گرفت (در اول آمدن باران ) زير آن مى ايستاد تا سر و ريش و جامه اش تر مى شد، پس ‍ بدان حضرت عرض كردند: اى امير المؤ منين زير سقفى برويد (كه باران شما را تر نكند)! فرمود:

اين همان آبى است كه تازه از عرش آمده است

سپس شروع كرده فرمود: همانا در زير عرش دريائى قرار دارد و آبى در آن دريا است كه روزى حيوانات را آن آب ميروياند، و چون خداى عزوجل اراده فرمايد كه از روى مهر خويش آنچه را خواهد براى آنها بروياند بدان آب وحى فرمايد و آن آب نيز - چنانچه گمانم هست كه فرمود - بر طبق خواسته او از آسمانى به آسمان ديگر باران فرو ريزد همچنان تا برسد به آسمان دنيا.

پس آسمان دنيا نيز آن آبها را به ابر افكند، و ابر همانند غربالى است ، سپس ‍ خداوند به باد وحى كند كه آن را بكوب و آبش ساز همانند آبهاى معمولى و سپس به فلان جا ببر و بر آنها ببار تا چنين و چنان سيلى يا غير آن گردد.

ابر نيز مطابق دستور حقتعالى بر آنجا كه مامور است ببارد و هيچ قطره بارانى نيست جز آنكه به همراهش فرشته اى است تا آن را به جايگاهش برساند، و هيچ قطره بارانى از آسمان فرو نريزد جز روى شماره معين و اندازه معلومى مگر آن بارانى كه در روز طوفان نوحعليه‌السلام باريد كه چون نهرى فرو ريخت بى اندازه و بدون شماره

راوى گويد: سپس امام صادقعليه‌السلام از پدرانشعليهم‌السلام . از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم حديث كرد كه آنحضرت فرمود: همانا خداى عزوجل ابر را غربال باران قرار داده كه در ابتدا آن را به صورت تگرگ و يخ قرار قرار داده و ابر است كه آن را آب كند و به صورت باران در آورد تا بدانچه اجابت مى كند زمانش نرساند، و آنچه تگرگ و صاعقه مى بينيد آنها عذابهائى است كه از جانب خداى عزوجل اصابت كند به هر يك از بندگانش كه خواهد.

سپس فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: به باران و هم چنين به ماه نو اشاره نكنيد كه اينكار را خداوند خوش ندارد.

توضيح :

مجلسىرحمه‌الله در توضيح جمله اخير كلامى گويد و ملخصش ‍ اين است كه : نبايد انسان پندارد كه ماه نو و باران در نظام اين جهان دخالتى دارد و شايسته نيست كه بدان توجه كند و توسل جويد بلكه بايد بداند كه تمام كارها بدست خدا است و در آنحال نيز به خداوند تعالى توجه كند. )

حديث شماره : ٣٢٧

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ رَفَعَهُ قَالَ كَتَبَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام إِلَى ابْنِ عَبَّاسٍ أَمَّا بَعْدُ فَقَدْ يَسُرُّ الْمَرْءَ مَا لَمْ يَكُنْ لِيَفُوتَهُ وَ يَحْزُنُهُ مَا لَمْ يَكُنْ لِيُصِيبَهُ أَبَداً وَ إِنْ جَهَدَ فَلْيَكُنْ سُرُورُكَ بِمَا قَدَّمْتَ مِنْ عَمَلٍ صَالِحٍ أَوْ حُكْمٍ أَوْ قَوْلٍ وَ لْيَكُنْ أَسَفُكَ فِيمَا فَرَّطْتَ فِيهِ مِنْ ذَلِكَ وَ دَعْ مَا فَاتَكَ مِنَ الدُّنْيَا فَلَا تُكْثِرْ عَلَيْهِ حَزَناً وَ مَا أَصَابَكَ مِنْهَا فَلَا تَنْعَمْ بِهِ سُرُوراً وَ لْيَكُنْ هَمُّكَ فِيمَا بَعْدَ الْمَوْتِ وَ السَّلَامُ

(٣٢٧ - على بن اسباط در حديث مرفوعى روايت كرد كه امیر المؤ منينعليه‌السلام به ابن عباس نوشت : اما بعد بسا باشد كه خوشحال كند انسان را (رسيدن به ) آنچه از دست او نمى رفت (و اگر خوشحالى هم نمى كرد بدستش مى رسيد) و غمناك كند او را به چيزى كه هرگز بدان شخص ‍ نخواهد رسيد اگرچه بكوشد (و بيهوده از آمدنش غمناك است ) پس بايد خوشحالى تو در آن چيزهائى باشد كه از پيش فرستاده اى از كار شايسته يا حكم و يا گفتار نيك ، و تاسف و افسوست در آنچيزهائى باشد كه در آنها كوتاهى كرده اى ، و واگذار (اندوه ) آنچه را از دنيا از دستت رفته و بيهوده بر آنها غم مخور، و آنچه از دنيا بدستت رسيده بدان دلخوش و شاد كام مباش ، و تمام اندوهت در اوضاع پس از مرگ و مردن باشد. والسلام )

حديث شماره : ٣٢٨

سَهْلُ بْنُ زِيَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ كَرَّامٍ عَنْ أَبِى الصَّامِتِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ مَرَرْتُ أَنَا وَ أَبُو جَعْفَرٍعليه‌السلام عَلَى الشِّيعَةِ وَ هُمْ مَا بَيْنَ الْقَبْرِ وَ الْمِنْبَرِ فَقُلْتُ لِأَبِى جَعْفَرٍعليه‌السلام شِيعَتُكَ وَ مَوَالِيكَ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ قَالَ أَيْنَ هُمْ فَقُلْتُ أَرَاهُمْ مَا بَيْنَ الْقَبْرِ وَ الْمِنْبَرِ فَقَالَ اذْهَبْ بِى إِلَيْهِمْ فَذَهَبَ فَسَلَّمَ عَلَيْهِمْ ثُمَّ قَالَ وَ اللَّهِ إِنِّى لَأُحِبُّ رِيحَكُمْ وَ أَرْوَاحَكُمْ فَأَعِينُوا مَعَ هَذَا بِوَرَعٍ وَ اجْتِهَادٍ إِنَّهُ لَا يُنَالُ مَا عِنْدَ اللَّهِ إِلَّا بِوَرَعٍ وَ اجْتِهَادٍ وَ إِذَا ائْتَمَمْتُمْ بِعَبْدٍ فَاقْتَدُوا بِهِ أَمَا وَ اللَّهِ إِنَّكُمْ لَعَلَى دِينِى وَ دِينِ آبَائِى إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِنْ كَانَ هَؤُلَاءِ عَلَى دِينِ أُولَئِكَ فَأَعِينُوا عَلَى هَذَا بِوَرَعٍ وَ اجْتِهَادٍ

(٣٢٨ - ابوصامت از امام صادقعليه‌السلام روايت كرده كه فرمود: من و (پدرم ) ابا جعفرعليه‌السلام در ميان قبر و منبر (در مسجد مدينه ) گذرمان به شيعيان افتاد، من به پدرم گفتم قربانت اينان شيعيان و دوستان تواند! فرمود: كجايند؟ عرض كردم : آنانرا در ميان قبر و منبر مى بينم ، فرمود: مرا به نزد آنان ببر و چون بدانجا رفت بر آنها سلام كرد و سپس بدانها فرمود: به خدا سوگند من بوى شماها و جانهاى شما را دوست دارم و شما نيز بر اين دوستى مرا به پارسائى و كوشش (در امر دين ) كمك كنيد، به راستى كه كسى نرسد بدانچه نزد خدا است جز به پارسائى و كوشش ، و چون از بنده اى (از بندگان خدا) پيروى كرديد بدو اقتدا كنيد، هان كه به خدا سوگند شما بر كيش من و كيش پدرانم ابراهيم و اسماعيل هستيد، و اگر چه اينان نيز بر دين آنهايند، پس شما در اينكار مرا به پارسائى و كوشش كمك كنيد.

شرح :

ملخص آنچه مجلسى.رحمه‌الله در جمله اخير گويد: اين است كه يعنى اگر چه اينان (يعنى پدرانم ابراهيم و اسماعيلعليهم‌السلام نيز بر دين اينان (يعنى محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و خاندانشعليهما‌السلام مى باشند، و ممكن است مقصود اين باشد كه يعنى اگر چه اينان (يعنى مخالفين ) نيز در ظاهر چنين ادعائى دارند كه بر دين پدران من ابراهيم و اسماعيل هستند ولى چنان نيست و اين سخن ادعائى بيش نيست )

حديث شماره : ٣٢٩

أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْكُوفِيِّ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ عَامِرٍ عَنِ الرَّبِيعِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْمُسْلِيِّ عَنْ أَبِي الرَّبِيعِ الشَّامِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام يَقُولُ إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ مَدَّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِشِيعَتِنَا فِى أَسْمَاعِهِمْ وَ أَبْصَارِهِمْ حَتَّى لَا يَكُونَ بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ الْقَائِمِ بَرِيدٌ يُكَلِّمُهُمُ فَيَسْمَعُونَ وَ يَنْظُرُونَ إِلَيْهِ وَ هُوَ فِى مَكَانِهِ

(٣٢٩ - ابو الربيع شامى گويد: شنيدم از امام صادقعليه‌السلام كه مى فرمود: به راستى هنگاميكه قائم بيايد خداى عزوجل در گوشها و ديدگان شيعيان ما چنان نيروى كشش و رسائى دهد كه ميان آنها و حضرت قائم پيكى نباشد و آنحضرت با آنان (از فاصله دور) سخن گويد و آنان بشنوند و او را در همانجائى كه هست ببينند.

شرح :

اين سخن اشاره به اختراع راديو و تلويزيون است كه پس از قرنها از صدور حديث امروزه در خارج تحقق پيدا كرده و تا بدانجا اين صنعت پيش رفته كه ساكنين كره زمين طرز پياده شدن و راه رفتن كسانى را به كره ماه سفر كردند در روى صفحه تلويزيون به چشم خود ديدند و حرفهاى آنها را نيز شنيدند و هم اكنون در دنيا در بسيارى از كشورها تلفنهاى تلويزيونى بكار افتاده كه دو طرف هنگام مكالمه يكديگر را مى بينند و شايد از اين پس روزگارى بيايد كه خيلى بيش از اين ها صنعت مزبور ترقى كند، و به هر صورت اين حديث را بايد جزء اخبار غيبيه و معجزات ائمه بشمار آورد. )

حديث شماره : ٣٣٠

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ هَارُونَ بْنِ خَارِجَةَ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ مَنِ اسْتَخَارَ اللَّهَ رَاضِياً بِمَا صَنَعَ اللَّهُ لَهُ خَارَ اللَّهُ لَهُ حَتْماً (٣٣٠ - هارون بن خارجة از امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه فرمود: هر كه از خداوند (در كار خود) خيرخواهد، و بدانچه خدا برايش ‍ انجام دهد راضى باشد بطور مسلم خداوند آنچه خير او است همان را برايش ‍ پيش آورد. )

حديث شماره : ٣٣١

سَهْلُ بْنُ زِيَادٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِسْمَاعِيلَ الْمِيثَمِيِّ عَنْ رَجُلٍ عَنْ جُوَيْرِيَةَ بْنِ مُسْهِرٍ قَالَ اشْتَدَدْتُ خَلْفَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام فَقَالَ لِى يَا جُوَيْرِيَةُ إِنَّهُ لَمْ يَهْلِكْ هَؤُلَاءِ الْحَمْقَى إِلَّا بِخَفْقِ النِّعَالِ خَلْفَهُمْ مَا جَاءَ بِكَ قُلْتُ جِئْتُ أَسْأَلُكَ عَنْ ثَلَاثٍ عَنِ الشَّرَفِ وَ عَنِ الْمُرُوءَةِ وَ عَنِ الْعَقْلِ قَالَ أَمَّا الشَّرَفُ فَمَنْ شَرَّفَهُ السُّلْطَانُ شَرُفَ وَ أَمَّا الْمُرُوءَةُ فَإِصْلَاحُ الْمَعِيشَةِ وَ أَمَّا الْعَقْلُ فَمَنِ اتَّقَى اللَّهَ عَقَلَ

(٣٣١ - جويرية بن مسهر گويد: من پشت سر امير المؤ منينعليه‌السلام دويدم حضرت به من فرمود: اى جويريه به راستى كه اين احمقان هلاك نشدند جز به صداى كفشها در پشت سرشان ، اكنون (بگو) براى چه آمده اى ؟ عرض كردم : آمده ام تا سه چيز را از تو بپرسم :

از شرافت ، و از مروت ، و از عقل ؟ فرمود: اما شرافت پس هر كه را سلطان شرافت بخشد شرافتمند گردد، و اما مروت (و مردانگى همان ) سر و سامان دادن به معيشت و زندگانى است ، و اما عقل پس هر كه از خدا ترسيد عاقل و خردمند است

شرح :

مقصود از قسمت اول حديث اين است كه كسانى كه دچار هلاكت در دين و خسران گشتند آن كسانى بودند كه دوست داشتند مردم در پشت سرشان جمعيت كنند و از كثرت اجتماع و صداى كفشهاى بسيار در پشت سر خود لذت مى بردند و همين امر موجب فخر و تكبر و در نتيجه سبب هلاكت و بيخبرى آنان مى گشت ، و مجلسىرحمه‌الله گويد: مقصود از جمله (هر كه را سلطان شرافت بخشد شرافتمند گردد) امام بر حق و يا مطلق پيشوايان است چه بر حق و چه بر باطل ، زيرا شرافت دنيا از آن كسى است كه پادشاهان دنيا او را شرافت بخشند و شرافت آخرت از آن كسى است كه سلطان بر حق او را شرافت دهد. )

حديث شماره : ٣٣٢

سَهْلُ بْنُ زِيَادٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِى النَّوَارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِى جَعْفَرٍعليه‌السلام جُعِلْتُ فِدَاكَ لِأَيِّ شَيْءٍ صَارَتِ الشَّمْسُ أَشَدَّ حَرَارَةً مِنَ الْقَمَرِ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ الشَّمْسَ مِنْ نُورِ النَّارِ وَ صَفْوِ الْمَاءِ طَبَقاً مِنْ هَذَا وَ طَبَقاً مِنْ هَذَا حَتَّى إِذَا كَانَتْ سَبْعَةَ أَطْبَاقٍ أَلْبَسَهَا لِبَاساً مِنْ نَارٍ فَمِنْ ثَمَّ صَارَتْ أَشَدَّ حَرَارَةً مِنَ الْقَمَرِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ الْقَمَرُ قَالَ إِنَّ اللَّهِ تَعَالَى ذِكْرُهُ خَلَقَ الْقَمَرَ مِنْ ضَوْءِ نُورِ النَّارِ وَ صَفْوِ الْمَاءِ طَبَقاً مِنْ هَذَا وَ طَبَقاً مِنْ هَذَا حَتَّى إِذَا كَانَتْ سَبْعَةَ أَطْبَاقٍ أَلْبَسَهَا لِبَاساً مِنْ مَاءٍ فَمِنْ ثَمَّ صَارَ الْقَمَرُ أَبْرَدَ مِنَ الشَّمْسِ

(٣٣٢ - محمدبن مسلم گويد: به امام باقرعليه‌السلام عرض كردم : قربانت گردم براى چه حرارت خورشيد بيش ازماه است ؟ فرمود: همانا خداى عزوجل خورشيد را از نور آتش و چكيده آب آفريد يك طبقه از اين و يك طبقه از آن تا چون هفت طبقه شد جامه آتشين در برش كرد و از اينجهت گرمتر از ماه شد، عرض كردم :

قربانت ، ماه چطور؟ فرمود: همانا خداى عزوجل ماه را از پرتو نور آتش و چكيده آب خلق فرمود، يك طبقه از اين و يكى طبقه از آن تا چون هفت طبقه شد جامه از آب در برش كرد، و از اين جهت ماه سردتر از خورشيد گشت

شرح :

علامه مرحوم سيد هبة الدين شهرستانى در كتاب الهيئة و الاسلام ص ٢٠١ - ٢٠٣ و ص ٢٤٥ اين حديث را عنوان كرده و آنرا با تحقيقات و اكتشافات جديد دانشمندان درباره كره ماه و خورشيد منطبق ساخته و آن را از معجزات ائمه اطهار دانسته است ، كه چون نقل آن خارج از وضع ترجمه و شرح ما است از ذكر آن خوددارى شد و هر كه خواهد به كتاب مزبور مراجعه نمايد. )

حديث شماره : ٣٣٣

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْهَيْثَمِ عَنْ زَيْدٍ أَبِى الْحَسَنِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام يَقُولُ مَنْ كَانَتْ لَهُ حَقِيقَةٌ ثَابِتَةٌ لَمْ يَقُمْ عَلَى شُبْهَةٍ هَامِدَةٍ حَتَّى يَعْلَمَ مُنْتَهَى الْغَايَةِ وَ يَطْلُبَ الْحَادِثَ مِنَ النَّاطِقِ عَنِ الْوَارِثِ وَ بِأَيِّ شَيْءٍ جَهِلْتُمْ مَا أَنْكَرْتُمْ وَ بِأَيِّ شَيْءٍ عَرَفْتُمْ مَا أَبْصَرْتُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ

(٣٣٣ - زيد ابوالحسن گويد شنيدم از امام صادقعليه‌السلام كه مى فرمود: هر كه حقيقت ثابت و پابرجائى (از ايمان ) داشته باشد به شبهه پوسيده توقف نكند (و در برابر سخنان شبه ناك بى پر و پايه لغزش نيايد) تا سر حد هدف خود را بداند (و به حقيقت دست يابد) و حكم پيش آمد تازه را از زبان گوينده (به حق كه ) وارث دانش (گذشتگان است ) بجويد، و به چه چيز ندانستيد آنچه را منكر شديد (مجلسىرحمه‌الله گفته يعنى شما به راهنمائى ائمه دين منكر روش گمراهى شديد، و يا مقصود سرزنش مردم است كه چرا در اثر تنبلى و سهل انگارى در مراجعه به ائمه حق نبايد بدانيد آنچه را داناى بدان نيستيد) و به چه چيز دانستيد آنچه را بدان بينا گشتيد اگر مؤ من هستيد؟ )

حديث شماره : ٣٣٤

عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنْ يُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام لَيْسَ مِنْ بَاطِلٍ يَقُومُ بِإِزَاءِ الْحَقِّ إِلَّا غَلَبَ الْحَقُّ الْبَاطِلَ وَ ذَلِكَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْباطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذا هُوَ زاهِقٌ

(٣٣٤ - يونس بن عبدالرحمن در حديث مرفوعى از امام صادقعليه‌السلام روايت كرده كه فرمود: هيچ باطلى نيست كه در برابر حق قيام كند جز آنكه حق بر باطل پيروز گردد، و دليل آن گفتار خداى عزوجل است كه فرمايد: (بلكه حق را بر باطل بيفكنيم تا آن را در هم بشكند و يكباره آن باطل نابود گردد و از بين برود) (سوره انبياء آيه ١٨). )