حديث شماره : ٤٢٠

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِى نَصْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَى التَّلِّ الَّذِى عَلَيْهِ مَسْجِدُ الْفَتْحِ فِى غَزْوَةِ الْأَحْزَابِ فِى لَيْلَةٍ ظَلْمَاءَ قَرَّةٍ فَقَالَ مَنْ يَذْهَبُ فَيَأْتِيَنَا بِخَبَرِهِمْ وَ لَهُ الْجَنَّةُ فَلَمْ يَقُمْ أَحَدٌ ثُمَّ أَعَادَهَا فَلَمْ يَقُمْ أَحَدٌ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام بِيَدِهِ وَ مَا أَرَادَ الْقَوْمُ أَرَادُوا أَفْضَلَ مِنَ الْجَنَّةِ ثُمَّ قَالَ مَنْ هَذَا فَقَالَ حُذَيْفَةُ فَقَالَ أَ مَا تَسْمَعُ كَلَامِى مُنْذُ اللَّيْلَةِ وَ لَا تَكَلَّمُ أَ قُبِرْتَ فَقَامَ حُذَيْفَةُ وَ هُوَ يَقُولُ الْقُرُّ وَ الضُّرُّ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ مَنَعَنِى أَنْ أُجِيبَكَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ‍ انْطَلِقْ حَتَّى تَسْمَعَ كَلَامَهُمْ وَ تَأْتِيَنِى بِخَبَرِهِمْ فَلَمَّا ذَهَبَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص اللَّهُمَّ احْفَظْهُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ يَمِينِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ حَتَّى تَرُدَّهُ وَ قَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص يَا حُذَيْفَةُ لَا تُحْدِثْ شَيْئاً حَتَّى تَأْتِيَنِى فَأَخَذَ سَيْفَهُ وَ قَوْسَهُ وَ حَجَفَتَهُ قَالَ حُذَيْفَةُ فَخَرَجْتُ وَ مَا بِى مِنْ ضُرٍّ وَ لَا قُرٍّ فَمَرَرْتُ عَلَى بَابِ الْخَنْدَقِ وَ قَدِ اعْتَرَاهُ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْكُفَّارُ فَلَمَّا تَوَجَّهَ حُذَيْفَةُ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ نَادَى يَا صَرِيخَ الْمَكْرُوبِينَ وَ يَا مُجِيبَ الْمُضْطَرِّينَ اكْشِفْ هَمِّى وَ غَمِّى وَ كَرْبِى فَقَدْ تَرَى حَالِى وَ حَالَ أَصْحَابِى فَنَزَلَ عَلَيْهِ جَبْرَئِيلُعليه‌السلام فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ ذِكْرُهُ قَدْ سَمِعَ مَقَالَتَكَ وَ دُعَاءَكَ وَ قَدْ أَجَابَكَ وَ كَفَاكَ هَوْلَ عَدُوِّكَ فَجَثَا رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَى رُكْبَتَيْهِ وَ بَسَطَ يَدَيْهِ وَ أَرْسَلَ عَيْنَيْهِ ثُمَّ قَالَ شُكْراً شُكْراً كَمَا رَحِمْتَنِى وَ رَحِمْتَ أَصْحَابِى ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص قَدْ بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهِمْ رِيحاً مِنَ السَّمَاءِ الدُّنْيَا فِيهَا حَصًى وَ رِيحاً مِنَ السَّمَاءِ الرَّابِعَةِ فِيهَا جَنْدَلٌ قَالَ حُذَيْفَةُ فَخَرَجْتُ فَإِذَا أَنَا بِنِيرَانِ الْقَوْمِ وَ أَقْبَلَ جُنْدُ اللَّهِ الْأَوَّلُ رِيحٌ فِيهَا حَصًى فَمَا تَرَكَتْ لَهُمْ نَاراً إِلَّا أَذْرَتْهَا وَ لَا خِبَاءً إِلَّا طَرَحَتْهُ وَ لَا رُمْحاً إِلَّا أَلْقَتْهُ حَتَّى جَعَلُوا يَتَتَرَّسُونَ مِنَ الْحَصَى فَجَعَلْنَا نَسْمَعُ وَقْعَ الْحَصَى فِى الْأَتْرِسَةِ فَجَلَسَ حُذَيْفَةُ بَيْنَ رَجُلَيْنِ مِنَ الْمُشْرِكِينَ فَقَامَ إِبْلِيسُ فِى صُورَةِ رَجُلٍ مُطَاعٍ فِى الْمُشْرِكِينَ فَقَالَ أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّكُمْ قَدْ نَزَلْتُمْ بِسَاحَةِ هَذَا السَّاحِرِ الْكَذَّابِ أَلَا وَ إِنَّهُ لَنْ يَفُوتَكُمْ مِنْ أَمْرِهِ شَيْءٌ فَإِنَّهُ لَيْسَ سَنَةَ مُقَامٍ قَدْ هَلَكَ الْخُفُّ وَ الْحَافِرُ فَارْجِعُوا وَ لْيَنْظُرْ كُلُّ رَجُلٍ مِنْكُمْ مَنْ جَلِيسُهُ قَالَ حُذَيْفَةُ فَنَظَرْتُ عَنْ يَمِينِى فَضَرَبْتُ بِيَدِى فَقُلْتُ مَنْ أَنْتَ فَقَالَ مُعَاوِيَةُ فَقُلْتُ لِلَّذِى عَنْ يَسَارِى مَنْ أَنْتَ فَقَالَ سُهَيْلُ بْنُ عَمْرٍو قَالَ حُذَيْفَةُ وَ أَقْبَلَ جُنْدُ اللَّهِ الْأَعْظَمُ فَقَامَ أَبُو سُفْيَانَ إِلَى رَاحِلَتِهِ ثُمَّ صَاحَ فِى قُرَيْشٍ النَّجَاءَ النَّجَاءَ وَ قَالَ طَلْحَةُ الْأَزْدِيُّ لَقَدْ زَادَكُمْ مُحَمَّدٌ بِشَرٍّ ثُمَّ قَامَ إِلَى رَاحِلَتِهِ وَ صَاحَ فِى بَنِى أَشْجَعَ النَّجَاءَ النَّجَاءَ وَ فَعَلَ عُيَيْنَةُ بْنُ حِصْنٍ مِثْلَهَا ثُمَّ فَعَلَ الْحَارِثُ بْنُ عَوْفٍ الْمُزَنِيُّ مِثْلَهَا ثُمَّ فَعَلَ الْأَقْرَعُ بْنُ حَابِسٍ مِثْلَهَا وَ ذَهَبَ الْأَحْزَابُ وَ رَجَعَ حُذَيْفَةُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَأَخْبَرَهُ الْخَبَرَ وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام إِنَّهُ كَانَ لَيُشْبِهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ

(٤٢٠ - از امام صادقعليه‌السلام روايت شده كه فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در جنگ احزاب درشبى تاريك و سرد روى تلى كه اكنون مسجد فتح روى آن قرار دارد ايستاد و فرمود: كيست كه برود و گزارشى از مشركين براى ما بياورد و در عوض بهشت پاداشش باشد! هيچكس از جا برنخاست ، بار دوم اين سخن را تكرار كرد و كسى بر نخاست در اينجا امام صادقعليه‌السلام دست خود را حركت داده فرمود: آيا آن مردم چه مى خواستند؟ آيا بهتر از بهشت مى خواستند؟

سپس رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (به كسيكه در آن نزديكى بود) فرمود: كيستى ؟ گفت : حذيفه ام ، فرمود: آيا سخن مرا از اول شب مى شنوى و دم نمى زنى ؟ آيا در گورى ؟ (و در برخى از نسخه ها به جاى (اقبرت ) (اقترب ) ذكر شده يعنى نزديك آى ) حذيفه از جا برخاست و مى گفت : خدا مرا به قربانت كند سرما و سختى مرا باز داشت كه پاسخ شما را بدهم ، رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: هم اكنون به ميان آنها برو تا سخن آنها را بشنوى و گزارش آنها را به من برسانى ، و چون حذيفه به راه افتاد رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (دست به دعا برداشته ) گفت : بار خدايا او را از پيش رو و از پشت سر و از سمت راست و چپش نگهدارى كن تا به سوى ما بازش گردانى ، و از آنسو رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به حذيفه فرمود: كارى انجام ندهى تا به نزد من باز آئى ، حذيفه شمشير و كمان و سپر خود را برداشته و به راه افتاد.

حذيفه گويد: من به راه افتادم و ديگر هيچ گونه سختى و سرما در من نبود، پس از راه خندق گذشتم و مؤ منان و كفار را ديدم كه در آنجا پاس مى دادند، و از سوى ديگر حذيفة كه به دنبال ماموريت خويش رفت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم برخاست و با صداى بلند اين دعا را خواند.

(اى فرياد رس درماندگان و اى پاسخ ‌دهنده گرفتاران ، اندوه و غم و گرفتارى مرا برطرف گردان كه تو به خوبى نگران حال من و اصحاب من هستى ) در اين وفت جبرئيلعليه‌السلام نازل شد و عرض كرد: اى رسول خدا همانا خداى عزوجل گفتارت را شنيد و دعايت را به اجابت رساند و هراس ‍ دشمنت را از تو دور كرد، رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بدو زانو (روى زمين ) نشست و دستها را باز كرد، و اشک از ديدگانش سرازير شده گفت : سپاس تو را چنانچه به من و اصحابم رحم كردى ، آنگاه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: همانا خداى عزوجل بادى مخلوط به ريگ از آسمان دنيا بر آنها فرستاد و باد ديگرى نيز توام با قطعه هاى سنگ از آسمان چهارم بر آنها فرو فرستاد.

حذيفه گويد: من برفتم و آتشهاى آنها را افروخته ديدم ، و در اين هنگام بود كه لشکر نخست خدا كه باد مخلوط به ريگ بود رو آورد، و ديگر آتشى از آنها به جاى نگذارد جز آنكه آنرا پراكنده ساخت ، و چادرى به جاى نگذارد مگر آنكه از جا كند، و نيزه اى سرپا نگذارد تا بدانجا كه براى جلوگيرى از سنگ ريزه ها سپر جلوى رو مى گرفتند و صداى برخورد سنگريزه ها با سپرها بگوش مى خورد.

حذيفه هم چنان پيش رفت تا در وسط دو تن از مشركين نشست ، در اينوقت شيطان بصورت يكى از سران مشركين در آمد و گفت : اى مردم شما در آستان اين مرد جادوگر دروغگو در آمده ايد، اين را بدانيد كه كار از دست شما بيرون نرود (نوميد نشويد و در كار او شتاب روا مداريد كه ) فرصت باقى است ، و امسال سال توقف در اينجا نيست (و بيش از اين ماندن در اينجا صلاح نباشد) حيوانات سم دار و بى سم (شتران و اسبان ) همگى به هلاكت رسيدند، پس به مكه باز گرديد، و هر كدام از شماها هم نشين خود را واپايد (و دقت كند تا بيگانه اى براى جاسوسى به ميان شما نيامده باشد).

حذيفه گويد: من (براى آنكه گرفتار نشوم ) به سمت راست خود نگاه كردم و (بدانكه پهلويم نشسته بود) دست زده گفتم : كيستى ؟ گفت : معاويه ، و بدانكه سمت چپم بود گفتم : تو كيستى ؟ گفت سهيل بن عمرو.

حذيفه گويد: در اين هنگام بود كه لشگر اعظم خدا در رسيد، ابوسفيان برخاست و بر مركب سوار شد و در ميان قريش فرياد زد: گريز، گريز، و طلحه ازدى گفت : محمد شرى براى شما افزود سپس سوار بر مركب خويش شد در ميان قبيله بنى اشجع فرياد زد: فرار، فرار، عيينة بن حصن نيز همين كار را كرد، حارث بن عوف مزنى نيز همين كار را انجام داد، و اقرع بن حابس نيز چنين كرد. و بدين ترتيب احزاب (كه براى نابودى پيغمبر اسلام و يارانش همدست شده بودند) همگى برفتند، و حذيفة به نزد رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم باز گشته و جريانرا به آنحضرت اطلاع داد.

امام صادقعليه‌السلام فرمود: به راستى هنگامه آنشب شبيه روز قيامت بود. )

حديث شماره : ٤٢١

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامٍ الْخُرَاسَانِيِّ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام بِالْكُوفَةِ أَيَّامَ قَدِمَ عَلَى أَبِى الْعَبَّاسِ فَلَمَّا انْتَهَيْنَا إِلَى الْكُنَاسَةِ قَالَ هَاهُنَا صُلِبَ عَمِّى زَيْدٌ رَحِمَهُ اللَّهُ ثُمَّ مَضَى حَتَّى انْتَهَى إِلَى طَاقِ الزَّيَّاتِينَ وَ هُوَ آخِرُ السَّرَّاجِينَ فَنَزَلَ وَ قَالَ انْزِلْ فَإِنَّ هَذَا الْمَوْضِعَ كَانَ مَسْجِدَ الْكُوفَةِ الْأَوَّلَ الَّذِى خَطَّهُ آدَمُعليه‌السلام وَ أَنَا أَكْرَهُ أَنْ أَدْخُلَهُ رَاكِباً قَالَ قُلْتُ فَمَنْ غَيَّرَهُ عَنْ خِطَّتِهِ قَالَ أَمَّا أَوَّلُ ذَلِكَ الطُّوفَانُ فِى زَمَنِ نُوحٍعليه‌السلام ثُمَّ غَيَّرَهُ أَصْحَابُ كِسْرَى وَ نُعْمَانَ ثُمَّ غَيَّرَهُ بَعْدُ زِيَادُ بْنُ أَبِى سُفْيَانَ فَقُلْتُ وَ كَانَتِ الْكُوفَةُ وَ مَسْجِدُهَا فِى زَمَنِ نُوحٍعليه‌السلام فَقَالَ لِى نَعَمْ يَا مُفَضَّلُ وَ كَانَ مَنْزِلُ نُوحٍ وَ قَوْمِهِ فِى قَرْيَةٍ عَلَى مَنْزِلٍ مِنَ الْفُرَاتِ مِمَّا يَلِى غَرْبِيَّ الْكُوفَةِ قَالَ وَ كَانَ نُوحٌعليه‌السلام رَجُلًا نَجَّاراً فَجَعَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِيّاً وَ انْتَجَبَهُ وَ نُوحٌعليه‌السلام أَوَّلُ مَنْ عَمِلَ سَفِينَةً تَجْرِى عَلَى ظَهْرِ الْمَاءِ قَالَ وَ لَبِثَ نُوحٌعليه‌السلام فِى قَوْمِهِ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عَاماً يَدْعُوهُمْ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَيَهْزَءُونَ بِهِ وَ يَسْخَرُونَ مِنْهُ فَلَمَّا رَأَى ذَلِكَ مِنْهُمْ دَعَا عَلَيْهِمْ فَقَالَ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكافِرِينَ دَيّاراً إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبادَكَ وَ لا يَلِدُوا إِلاّ فاجِراً كَفّاراً فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى نُوحٍ أَنِ اصْنَعْ سَفِينَةً وَ أَوْسِعْهَا وَ عَجِّلْ عَمَلَهَا فَعَمِلَ نُوحٌ سَفِينَةً فِى مَسْجِدِ الْكُوفَةِ بِيَدِهِ فَأَتَى بِالْخَشَبِ مِنْ بُعْدٍ حَتَّى فَرَغَ مِنْهَا قَالَ الْمُفَضَّلُ ثُمَّ انْقَطَعَ حَدِيثُ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام عِنْدَ زَوَالِ الشَّمْسِ فَقَامَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام فَصَلَّى الظُّهْرَ وَ الْعَصْرَ ثُمَّ انْصَرَفَ مِنَ الْمَسْجِدِ فَالْتَفَتَ عَنْ يَسَارِهِ وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى مَوْضِعِ دَارِ الدَّارِيِّينَ وَ هُوَ مَوْضِعُ دَارِ ابْنِ حَكِيمٍ وَ ذَاكَ فُرَاتٌ الْيَوْمَ فَقَالَ لِى يَا مُفَضَّلُ وَ هَاهُنَا نُصِبَتْ أَصْنَامُ قَوْمِ نُوحٍعليه‌السلام يَغُوثَ وَ يَعُوقَ وَ نَسْراً ثُمَّ مَضَى حَتَّى رَكِبَ دَابَّتَهُ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ فِى كَمْ عَمِلَ نُوحٌ سَفِينَتَهُ حَتَّى فَرَغَ مِنْهَا قَالَ فِى دَوْرَيْنِ قُلْتُ وَ كَمِ الدَّوْرَيْنِ قَالَ ثَمَانِينَ سَنَةً قُلْتُ وَ إِنَّ الْعَامَّةَ يَقُولُونَ عَمِلَهَا فِى خَمْسِمِائَةِ عَامٍ فَقَالَ كَلَّا كَيْفَ وَ اللَّهُ يَقُولُ وَ وَحْيِنا قَالَ قُلْتُ فَأَخْبِرْنِى عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حَتّى إِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ فَأَيْنَ كَانَ مَوْضِعُهُ وَ كَيْفَ كَانَ فَقَالَ كَانَ التَّنُّورُ فِى بَيْتِ عَجُوزٍ مُؤْمِنَةٍ فِى دُبُرِ قِبْلَةِ مَيْمَنَةِ الْمَسْجِدِ فَقُلْتُ لَهُ فَإِنَّ ذَلِكَ مَوْضِعُ زَاوِيَةِ بَابِ الْفِيلِ الْيَوْمَ ثُمَّ قُلْتُ لَهُ وَ كَانَ بَدْءُ خُرُوجِ الْمَاءِ مِنْ ذَلِكَ التَّنُّورِ فَقَالَ نَعَمْ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّ أَنْ يُرِيَ قَوْمَ نُوحٍ آيَةً ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَرْسَلَ عَلَيْهِمُ الْمَطَرَ يُفِيضُ فَيْضاً وَ فَاضَ الْفُرَاتُ فَيْضاً وَ الْعُيُونُ كُلُّهُنَّ فَيْضاً فَغَرَّقَهُمُ اللَّهُ عَزَّ ذِكْرُهُ وَ أَنْجَى نُوحاً وَ مَنْ مَعَهُ فِى السَّفِينَةِ فَقُلْتُ لَهُ كَمْ لَبِثَ نُوحٌ فِى السَّفِينَةِ حَتَّى نَضَبَ الْمَاءُ وَ خَرَجُوا مِنْهَا فَقَالَ لَبِثُوا فِيهَا سَبْعَةَ أَيَّامٍ وَ لَيَالِيَهَا وَ طَافَتْ بِالْبَيْتِ أُسْبُوعاً ثُمَّ اسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَ هُوَ فُرَاتُ الْكُوفَةِ فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ مَسْجِدَ الْكُوفَةِ قَدِيمٌ فَقَالَ نَعَمْ وَ هُوَ مُصَلَّى الْأَنْبِيَاءِعليه‌السلام وَ لَقَدْ صَلَّى فِيهِ رَسُولُ اللَّهِ ص ‍ حِينَ أُسْرِيَ بِهِ إِلَى السَّمَاءِ فَقَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُعليه‌السلام يَا مُحَمَّدُ هَذَا مَسْجِدُ أَبِيكَ آدَمَعليه‌السلام وَ مُصَلَّى الْأَنْبِيَاءِعليه‌السلام فَانْزِلْ فَصَلِّ فِيهِ فَنَزَلَ فَصَلَّى فِيهِ ثُمَّ إِنَّ جَبْرَئِيلَعليه‌السلام عَرَجَ بِهِ إِلَى السَّمَاءِ

(٤٢١ - مفضل بن عمر گويد: در آنوقتى كه امام صادقعليه‌السلام براى ديدار ابوالعباس (سفاح نخستين خليفه عباسى ) به كوفه آمد من نيز در ركاب آنحضرت بودم ، همينكه به محله كناسه رسيديم فرمود: در اينجا بود كه عمويم زيدرحمه‌الله را به دار زدند، سپس برفت تا چون به طاق زيت فروشان كه آخر بازار سراجها بود رسيد از مركب پياده شد و به من نيز فرمود: فرود آى اين مكان مسجد كوفه نخست است كه آدمعليه‌السلام طرح آنرا ريخت و من خوش ندارم كه سواره بدان وارد شوم

من عرض كردم : پس چه كسى آن طرح را به هم زده ؟ فرمود: نخست طوفان زمان نوحعليه‌السلام بود، سپس اصحاب كسرى (پادشاه ايران ) و نعمان (بن منذر پادشاه حيره در پنج كيلومترى كوفه قرار داشته ) و سپس زياد بن ابى سفيان

بدو عرض كردم : مگر كوفه و مسجدش در زمان نوح بوده است ؟

فرمود: آرى اى مفضل ، خانه نوح و قوم او در قريه اى در كنار فرات بوده و آن قريه در سمت غرب كوفه قرار داشته ، فرمود: و نوح مردى بود نجار، و خداى عزوجل او را به پيغمبرى برگزيد، و نوحعليه‌السلام نخستين كسى بود كه كشتى ساخت كه روى آب راه رود. و نوح هزار سال و پنجاه سال كم در ميان قوم خود بسر برد و در اين مدت آنها را به سوى خداى عزوجل دعوت كرد و آنها آنجناب را به ريشخند و مسخره گرفتند، نوح كه چنان ديد بر آنها نفرين كرده گفت :

(پروردگارا از اين كافران ديارى روى زمين مگذار، كه راستى اگر آنها را بگذارى بندگانت را گمراه كنند و جز بدكار كافر توليد نكنند) (سوره نوح آيه ٢٦ - ٢٧) پس خداى عزوجل به نوح وحى كرد يك كشتى بساز و آن را وسيع و پهناور كن و در ساختن آن شتاب كن ، نوح به دست خود در مسجد كوفه كشتى را ساخت و چوب آن را از راه دورى آورد تا از ساختن آن فارغ شد.

مفضل گويد: در اين موقع كه ظهر شده بود سخن امام صادقعليه‌السلام قطع شد و برخاسته نماز ظهر و عصر را خواند سپس از مسجد بيرون آمد و به سمت چپ خود متوجه شد و با دست خود اشاره به جاى خانه داريين (عطر فروشان ) كرد و آنجا جاى خانه ابن حكيم و امروزه مجراى آب فرات است ، پس به من فرمود اى مفضل در اينجا بتهاى قوم نوح نصب شده بود بنام يغوث و يعوق و نسر، سپس پيش رفت تا به مركب خود سوار شد.

عرض كردم : قربانت ! در چند سال نوح كشتى را ساخت و از آن فارغ شد؟ فرمود: در دو دور گفتم : دو دور چه قدر بوده ؟ فرمود: هشتاد سال ، گفتم : عامه (مردم ) گويند: در مدت پانصدسال آنرا ساخت ؟ فرمود: هرگز (اينطور نبوده ) چگونه (چنين بوده )؟ با اينكه خداوند فرمايد: (و بساز كشتى را به فرمان ما) و وحى ما...) (سوره هود آيه ٣٧) (مجلسىرحمه‌الله گويد: ظاهر آنست كه حضرت در اينجا وحى را به معناى لغوى آن كه سرعت است تفسير فرموده ، و محتمل است كه مقصود اين باشد كه وحى خدا و فرمان او با اين مقدار تاخير مناسبت ندارد).

گويد: عرض كردم : به من خبر ده از معناى گفتار خداى عزوجل (كه فرمايد): (تا وقتى كه فرمان ما بيامد و تنور جوشيد) (سوره هود آيه ٤٠) جاى آن كجا بوده ؟

و (گذشته ) چگونه بوده است ؟ فرمود: تنور در خانه پيره زنى با ايمان پشت قبله و در طرف راست مسجد قرار داشت ، بدانحضرت گفتم : آنجا اكنون در طرف زاويه باب الفيل است

سپس عرض كردم ابتدا آب از اين تنور بيرون آمده ؟ فرمود: آرى ، همانا خداى عزوجل مى خواست كه به قوم نوح نشانه و معجزه اى بنماياند، سپس خداى تبارك و تعالى بارانى شديد برايشان باريد و فرات طغيان كرد و همه چشمه ها جوشيد بطور زيادى و خداى عزوجل آنها را غرق كرد و نوح و كسانى كه با او در كشتى بودند نجات يافتند.

بدو عرض كردم : نوح چه مدتى در كشتى ماند تا آب بر زمين نشست و آنها از كشتى خارج شدند؟ فرمود: هفت روز، و كشتى هفت بار دور خانه (كعبه ) طواف كرد سپس بر جودى كه همان فرات كوفه است قرار گرفت (مجلسىرحمه‌الله گويد: شايد به جاى (فرات الكوفة ) (قريب الكوفة ) يعنى نزديك كوفه بوده و تصحيف شده باشد چون در اخبار وارد شده كه جودى همان تپه اى است كه اكنون به نجف موسوم است ).

بدو عرض كردم : مسجد كوفه قديم است ؟ فرمود: آرى و آنجا مكان نماز پيغمبران است ، و هنگامى هم كه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به آسمان بالا رفت (در شب معراج ) در آنجا نماز خواند، و جبرئيل بدو گفت .اى محمد اين مسجد پدرت آدمعليه‌السلام و جايگاه نماز پيغمبران است تو هم فرود آى و در آن نماز بگزار، حضرت فرود آمد و در آن نماز گزارد، و سپس جبرئيل آن حضرت را به آسمان برد. )

حديث شماره : ٤٢٢

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِى نَصْرٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِى حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنْ أَبِي رَزِينٍ الْأَسَدِيِّ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام أَنَّهُ قَالَ إِنَّ نُوحاً ص لَمَّا فَرَغَ مِنَ السَّفِينَةِ وَ كَانَ مِيعَادُهُ فِيمَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ رَبِّهِ فِى إِهْلَاكِ قَوْمِهِ أَنْ يَفُورَ التَّنُّورُ فَفَارَ فَقَالَتِ امْرَأَتُهُ إِنَّ التَّنُّورَ قَدْ فَارَ فَقَامَ إِلَيْهِ فَخَتَمَهُ فَقَامَ الْمَاءُ وَ أَدْخَلَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَدْخُلَ وَ أَخْرَجَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَخْرُجَ ثُمَّ جَاءَ إِلَى خَاتَمِهِ فَنَزَعَهُ يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَفَتَحْنا أَبْوابَ السَّماءِ بِماءٍ مُنْهَمِرٍ وَ فَجَّرْنَا الْأَرْضَ عُيُوناً فَالْتَقَى الْماءُ عَلى أَمْرٍ قَدْ قُدِرَ وَ حَمَلْناهُ عَلى ذاتِ أَلْواحٍ وَ دُسُرٍ قَالَ وَ كَانَ نَجَرَهَا فِى وَسَطِ مَسْجِدِكُمْ وَ لَقَدْ نَقَصَ عَنْ ذَرْعِهِ سَبْعُمِائَةِ ذِرَاعٍ

(٤٢٢ - ابو رزين اسدى از اميرمؤ منانعليه‌السلام روايت كرده كه فرمود: همانا نوحعليه‌السلام چون از كارساختن كشتى فارغ شد، و وعده ميان او و پروردگارش در مورد هلاكت قوم او اين بود كه تنور بجوشد كه ناگاه تنور جوشيد، همسرش گفت : تنور بجوشش در آمد، نوح برخاست و سر آن را مهر كرد و آب ايستاد، آنگاه هر كه را مى خواست در كشتى در آورد وارد كرد، و هر كه مى خواست بيرون برد بيرون كرد آنگاه بر سر تنور آمد و مهر را از سر آن برداشت ، خداى عزوجل فرمايد: (و درهاى آسمان را به آبى ريزان گشوديم ، و در زمين چشمه ها بشكافتيم ، و (هر دو) آب براى كارى كه مقدر شده بود به هم پيوست و او را بدان كشتى كه تخته ها و ميخها داشت برداشتيم ) (سوره قمر آيه ١١ - ١٣). فرمود: و آن كشتى را در وسط اين مسجد شما (مسجد كوفه ) نجارى كرد، و از ذرع اين مسجد هفتصد ذراع كاسته شده (شايد امامعليه‌السلام اين جمله را براى رفع استبعاد مردم از اينكه چگونه كشتى به آن بزرگى را در وسط اين مسجد كه در وضع فعلى گنجايش آن را ندارد ساخته است بيان فرموده ، و اين مطلب را تذكر داده است كه اين مسجد بزرگتر از اين بوده ). )

حديث شماره : ٤٢٣

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ جَاءَتِ امْرَأَةُ نُوحٍعليه‌السلام وَ هُوَ يَعْمَلُ السَّفِينَةَ فَقَالَتْ لَهُ إِنَّ التَّنُّورَ قَدْ خَرَجَ مِنْهُ مَاءٌ فَقَامَ إِلَيْهِ مُسْرِعاً حَتَّى جَعَلَ الطَّبَقَ عَلَيْهِ وَ خَتَمَهُ بِخَاتَمِهِ فَقَامَ الْمَاءُ فَلَمَّا فَرَغَ مِنَ السَّفِينَةِ جَاءَ إِلَى الْخَاتَمِ فَفَضَّهُ وَ كَشَفَ الطَّبَقَ فَفَارَ الْمَاءُ

(٤٢٣ - از امام صادقعليه‌السلام روايت شده كه فرمود: همسر نوحعليه‌السلام هنگامى كه آنحضرت مشغول ساختن كشتى بود به نزد او آمده گفت : از تنور آب بيرون آمده ؟ نوح با شتاب بر سر تنور آمد و سرپوشى روى آن نهاد و به مهر خويش آن را مهر كرد، پس آب ايستاد، و چون از كار ساختن كشتى فراغت يافت بيامد و آن مهر را شكست و سرپوش را از روى تنور برداشت و آب جوشيد. )

حديث شماره : ٤٢٤

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِى نَصْرٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ إِسْمَاعِيلَ الْجُعْفِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍعليه‌السلام قَالَ كَانَتْ شَرِيعَةُ نُوحٍعليه‌السلام أَنْ يُعْبَدَ اللَّهُ بِالتَّوْحِيدِ وَ الْإِخْلَاصِ وَ خَلْعِ الْأَنْدَادِ وَ هِيَ الْفِطْرَةُ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا وَ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَهُ عَلَى نُوحٍعليه‌السلام وَ عَلَى النَّبِيِّينَعليه‌السلام أَنْ يَعْبُدُوا اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ لَا يُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَ أَمَرَ بِالصَّلَاةِ وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ لَمْ يَفْرِضْ عَلَيْهِ أَحْكَامَ حُدُودٍ وَ لَا فَرَضَ مَوَارِيثَ فَهَذِهِ شَرِيعَتُهُ فَلَبِثَ فِيهِمْ نُوحٌ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عَاماً يَدْعُوهُمْ سِرّاً وَ عَلَانِيَةً فَلَمَّا أَبَوْا وَ عَتَوْا قَالَ رَبَّهُ أَنِّى مَغْلُوبٌ فَانْتَصِرْ فَأَوْحَى اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ إِلَيْهِ أَنَّهُ لَنْ يُؤْمِنَ مِنْ قَوْمِكَ إِلاّ مَنْ قَدْ آمَنَ فَلاتَبْتَئِسْ بِم ا كانُوا يَفْعَلُونَ [ يَعْمَلُونَ ] فَلِذَلِكَ قَالَ نُوحٌعليه‌السلام وَ لا يَلِدُوا إِلاّ فاجِراً كَفّاراً فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ أَنِ اصْنَعِ الْفُلْكَ

(٤٢٤ - اسماعيل جعفى از امام باقرعليه‌السلام روايت كرده كه فرمود: شريعت (و دين ) نوحعليه‌السلام اين بودكه بايد خدا را به يگانگى و از روى اخلاص پرستيد و از پرستش اشباه و امثالى كه براى او ساخته اند دست كشيد، و اين همان سرشتى است كه مردم بر آن سرشته شده اند، و خداوند از نوح و از ديگر پيمبرانعليهم‌السلام پيمان گرفته كه خداى تبارك و تعالى را بپرستند و چيزى را شريك با او نسازند، و دستور فرموده به نماز و امر به معروف و نهى از منكر و حلال و حرام ، ولى بر او احكام حدود و مواريث را فرض و مقرر نكرد و شريعت نوح همين بود.

و نوح در ميان آن مردم هزار سال پنجاه سال كم توقف كرد و در اين مدت در خفا و آشكارا آنها را به خدا دعوت كرد و چون سرباز زدند و سركشى كردند گفت :

(پروردگارا من مغلوب شده ام پس انتقام مرا بگير) (سوره قمر آيه ١٠) پس خداى عزوجل به او وحى فرمود: (همانا از قوم تو جز آنها كه ايمان آوردند ديگر ايمان نياورند و تو از اعمالى كه مى كنند اندوهگين مباش ) (سوره هود آيه ٣٦) و از اين مدت بود كه نوح گفت : (اينها جز بدكار كفران پيشه توليد نكنند) (سوره نوح آيه ٢٧) پس خداى عزوجل به او وحى فرمود: (كشتى بساز). )

حديث شماره : ٤٢٥

عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِيعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ عُمَرَ بْنِ أَبَانٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ الْجُعْفِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍعليه‌السلام قَالَ إِنَّ نُوحاًعليه‌السلام لَمَّا غَرَسَ النَّوَى مَرَّ عَلَيْهِ قَوْمُهُ فَجَعَلُوا يَضْحَكُونَ وَ يَسْخَرُونَ وَ يَقُولُونَ قَدْ قَعَدَ غَرَّاساً حَتَّى إِذَا طَالَ النَّخْلُ وَ كَانَ جَبَّاراً طُوَالًا قَطَعَهُ ثُمَّ نَحَتَهُ فَقَالُوا قَدْ قَعَدَ نَجَّاراً ثُمَّ أَلَّفَهُ فَجَعَلَهُ سَفِينَةً فَمَرُّوا عَلَيْهِ فَجَعَلُوا يَضْحَكُونَ وَ يَسْخَرُونَ وَ يَقُولُونَ قَدْ قَعَدَ مَلَّاحاً فِى فَلَاةٍ مِنَ الْأَرْضِ حَتَّى فَرَغَ مِنْهَا

(٤٢٥ - اسماعيل جعفى از امام باقرعليه‌السلام روايت كند كه فرمود: هنگاميكه نوحعليه‌السلام هسته درخت (نخل را مى كاشت درخت شده ، و چون نخله ها بلند شد و كاملا بلند شده و سر كشيد آنها را بريد و سپس ‍ شروع به تراشيدن آنها كرد، مردم به او گفتند: حال ديگر نجار شده ! سپس ‍ آنها را به هم پيوست و كشتى ساخت ، آن مردم باز بر او گشتند و شروع بخنده و مسخره كردند و گفتند: حالا ديگر كشتيبان شده آنهم روى زمين خشك ، تا اينكه از ساختن كشتى فراغت يافت )

حديث شماره : ٤٢٦

عَلِيٌّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ صَالِحٍ الثَّوْرِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ كَانَ طُولُ سَفِينَةِ نُوحٍعليه‌السلام أَلْفَ ذِرَاعٍ وَ مِائَتَيْ ذِرَاعٍ وَ عَرْضُهَا ثَمَانُمِائَةِ ذِرَاعٍ وَ طُولُهَا فِى السَّمَاءِ ثَمَانِينَ ذِرَاعاً وَ سَعَتْ بَيْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ وَ طَافَتْ بِالْبَيْتِ سَبْعَةَ أَشْوَاطٍ ثُمَّ اسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ

(٤٢٦ - حسن بن صالح ثورى از امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه فرمود: درازى كشتى نوح هزار و دويست ذراع بود، و پهناى آن هشتصد ذراع و بلندى آن بطرف بالا هشتاد ذراع ، و ميان صفا و مروه (يعنى از همان روى آب كه بود) سعى كرد و هفت بار به دور خانه (كعبه ) طواف كرد آنگاه بيامد و روى كوه جودى قرار گرفت )

حديث شماره : ٤٢٧

مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ الْجُعْفِيِّ وَ عَبْدِ الْكَرِيمِ بْنِ عَمْرٍو وَ عَبْدِ الْحَمِيدِ بْنِ أَبِى الدَّيْلَمِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ حَمَلَ نُوحٌعليه‌السلام فِى السَّفِينَةِ الْأَزْوَاجَ الثَّمَانِيَةَ الَّتِى قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ثَمانِيَةَ أَزْواجٍ مِنَ الضَّأْنِ اثْنَيْنِ وَ مِنَ الْمَعْزِ اثْنَيْنِ وَ مِنَ الْإِبِلِ اثْنَيْنِ وَ مِنَ الْبَقَرِ اثْنَيْنِ فَكَانَ مِنَ الضَّأْنِ اثْنَيْنِ زَوْجٌ دَاجِنَةٌ يُرَبِّيهَا النَّاسُ وَ الزَّوْجُ الْآخَرُ الضَّأْنُ الَّتِى تَكُونُ فِى الْجِبَالِ الْوَحْشِيَّةُ أُحِلَّ لَهُمْ صَيْدُهَا وَ مِنَ الْمَعْزِ اثْنَيْنِ زَوْجٌ دَاجِنَةٌ يُرَبِّيهَا النَّاسُ وَ الزَّوْجُ الْآخَرُ الظَّبْيُ الَّتِي تَكُونُ فِي الْمَفَاوِزِ وَ مِنَ الْإِبِلِ اثْنَيْنِ الْبَخَاتِيُّ وَ الْعِرَابُ وَ مِنَ الْبَقَرِ اثْنَيْنِ زَوْجٌ دَاجِنَةٌ لِلنَّاسِ وَ الزَّوْجُ الْآخَرُ الْبَقَرُ الْوَحْشِيَّةُ وَ كُلُّ طَيْرٍ طَيِّبٍ وَحْشِيٍّ أَوْ إِنْسِيٍّ ثُمَّ غَرِقَتِ الْأَرْضُ

(٤٢٧ - عبدالحميد بن ابى الديلم از امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه فرمود: نوحعليه‌السلام هشت جفت از جانداران را در كشتى حمل كرد همانهائى را كه خداى عزوجل فرموده است : (هشت جفت (از حيوانات ) دو ميش ، دو بز،... و از شتر دو راس ، و از گاو دو راس ) (سوره انعام آيه ١٤٤ - ١٤٥) و از ميش دو جفت بود يكى ميش اهلى كه مردم تربيت كنند، و جفت ديگر ميش كوهى بود كه شكار آن براى مردم حلال است ، و از بز هم دو جفت بود يك جفت اهلى كه مردم تربيت كنند و جفت ديگر آن بزهائى بودند كه در دشت و بيابان هستند، و از شتر هم دو جفت بود يكى شتر بخاتى (كه در سمت خراسان پرورش يابد) و جفت ديگر شتر عربى بود، و از گاو دو جفت بود يك جفت گاو اهلى و يكجفت گاو وحشى ، و هر پرنده اهلى و وحشى را هم با خود برداشت آنگاه زمين غرق شد. )

حديث شماره : ٤٢٨

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ دَاوُدَ بْنِ أَبِي يَزِيدَ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ ارْتَفَعَ الْمَاءُ عَلَى كُلِّ جَبَلٍ وَ عَلَى كُلِّ سَهْلٍ خَمْسَةَ عَشَرَ ذِرَاعاً

(٤٢٨ - از امام صادقعليه‌السلام روايت شده كه فرمود: (در آنروز) آب بر روى هر كوه و دشتى به ارتفاع پانزده ذراع بالا رفت )