٥١ - باب استحباب اينكه كسى كه دورى از مفاسد معاشرت با ديگران براى او دشوار است غالبا در خانه خود به حقوق برادران دينى رسيدگى كند

حديث :

٥١١ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : ان قدرتم ان لاتعرفوا فافعلوا و ما عليك ان لم يثن الناس عليك و ما عليك ان تكون مذموما عند الناس ‍ اذا كنت عندالله محمودا - الى ان قال : - ان قدرت على ان لا تخرج من بيتك فافعل فان عليك فى خروجك ان لاتغتاب و لا تكذب و لاتحسد و لاترائى و لاتتصنع و لاتداهن ثم قال : نعم صومعه المسلم بيته يكف فيه بصره و لسانه و نفسه و فرجه

ترجمه :

٥١١ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: اگر مى توانيد كه شناخته نشويد پس ‍ چنين كنيد، و وقتى كه تو در نزد خداوند پسنديده و ستوده اى ، ثنا نكردن مردم بر تو، چه زيانى به تو مى رساند و نكوهش نمودن مردم بر تو، چه ضررى براى تو دارد. تا آنجا كه فرمود: گر مى توانى كه از خانه ات بيرون نروى چنين كن زيرا بر تو سزاوار است كه در بيرون رفتنت به غيبت نيفتى و دروغ نگويى و حسد نورزى و ريا و خودنمايى نكنى و ظاهر سازى ننمايى و چاپلوسى نكنى ، وه كه خانه چه كنج عزلت خوبى براى مسلمان است كه در آن جلو چشم و زبان و نفس و عورت خود را مى گيرد (و آنها را از ارتكاب گناه باز مى دارد).

حديث :

٥١٢ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال له رجل : جعلت فداك رجل عرف هذا الامر لزم بيته و لم تيعرف الى احد من اخوانه قال : كيف يتفقه هذا فى دينه ؟

ترجمه :

٥١٢ - مردى به امام صادقعليه‌السلام عرض كرد: فدايت شوم ، مردى از شيعيان هست كه به امامت شما آگاه است ولى پيوسته در خانه اش مى ماند و طالب شناخت هيچ يك از برادرانش نيست حضرت فرمود: چنين كسى چگونه در دينش فهم پيدا مى كند؟

حديث :

٥١٣ - عن ابى الحسن موسى بن جعفرعليه‌السلام فى حديث طويل انه قال : يا هشام الصبر على الوحده علامه قوه العقل فمن عقل عن الله اعتزل اهل الدنيا و الراغبين فيها و رغب فيما عندالله و كان الله انسه فى الوحشه و صاحبه فى الوحده و غناه فى العيله و معزه من غير عشيره

ترجمه :

٥١٣ - امام موسى بن جعفرعليه‌السلام در حديثى طولانى فرمود: اى هشام ! صبر نمودن بر تنهايى نشانه توانايى عقل است پس كسى كه خداوند را درك كند از اهل دنيا و ميل كنندگان به دنيا كناره گيرى مى كند و به آنچه كه در نزد خداوند است رغبت و ميل پيدا مى كند و خداوند مونس و حشت او و همدم تنهايى او مى شود و در هنگام فقر، غناى او به خداوند است و بدون اينكه قوم و قبيله اى داشته باشد خداوند عزت دهنده اوست

حديث :

٥١٤ - عن الفضيل قال سمعت ابا عبداللهعليه‌السلام يقول : طوبى لكل عبد لومه عرف الناس قبل ان يعرفوه

ترجمه :

٥١٤ - فضيل گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه فرمود: خوشا به حال هر بنده اى نكوهش كننده (كه نفس خويش را همواره بر دنياطلبى ملامت كند) و پيش از آنكه مردم او را بشناسند مردم را بشناسد.

حديث :

٥١٥ - عن اميرالمؤمنينعليه‌السلام فى حديث قال : طوبى لمن لزم بيته و اكل كسرته و بكى على خطيئته و كان من نفسه فى تعب و الناس منه فى راحه

ترجمه :

٥١٥ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام در حديثى فرمود: خوشا به حال هر بنده نكوهش كننده (كه نفس خويش را همواره بر دنياطلبى ملامت كند) و پيش ‍ از آنكه مردم او را بشناسند مردم را بشناسد.

حديث :

٥١٦ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام عن آبائه عن علىعليه‌السلام قال : ثلاث منجيات تكف لسانك و تبكى على خططئتك و يسعك بيتك

ترجمه :

٥١٦ - امام صادقعليه‌السلام از پدرانش و ايشان از علىعليه‌السلام روايت كنند كه فرمود: سه چيز است كه مايه نجات است : زبانت را نگاه دارى و بر گناهت گريه كنى و خانه ات براى تو فراخ باشد (و به خاطر رفتار خود يا خانواده ات از خانه خود گريزان نباشى ).

(مرحوم شيخ حر عاملى گويد: وجه جمع بين اين اخبار و اخبارى كه از رهبانيت و بريدن از مردم نهى مى كنند اين است كه اخبار اين باب چنانكه در عنوان باب گذشت بر مواردى حمل مى شود كه دورى از مفاسد معاشرت با ديگران براى شخص دشوار است ). ٥٢ - باب تحريم اختتال الدنيا بالدين

٥٢ - باب حرام بودن فريفتن (مردمان ) دنيا به وسيله دين حديث :

٥١٧ - عن يونس بن طبيان قال سمعت ابا عبداللهعليه‌السلام يقول : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ان الله عزوجل يقول : ويل للذين يختلون الدنيا بالدين و ويل للذين يقتلون الذين يامرون بالقسط من الناس و ويل للذين يسير المومن فيهم بالتقيه اءبى يغترون ام على يجترءون ؟ فبى حلفت لا تيحن لهم فتنه تترك الحليم منهم حيران

ترجمه :

٥١٧ - يونس بن ظبيان گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود كه : همانا خداوند عزوجل مى فرمايد: واى بر كسانى كه (مردمان ) دنيا را به وسيله دين مى فريبند و واى بر كسانى كه مردمانى را كه به عدل و داد فرمان مى دهند مى كشند و واى بر كسانى كه مومن در ميان آنان با حالت تقيه سير مى كند. آيا به خاطر (صبر و مداراى ) من فريفته مى گردند يا بر من دليرى مى كنند؟ پس به خودم سوگند كه براى آنان فتنه اى را مقدر مى كنم كه آن فتنه شخص بردبار را هم سرگشته و حيران مى گرداند.

حديث :

٥١٨ - عن رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم انه قال فى آخر خطبه خطبها: و من عرضت له دنيا و آخره فاختار الدنيا و ترك الاخره لقى الله و ليست له حسنه يتقى بها النار و من احد الاخره و ترك الدنيا لقى الله يوم القيامه و هو عنه راض

ترجمه :

٥١٨ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در آخرين خطبه اى كه خواند فرمود: هر كس كه دنيا و آخرت به او عرضه گردد و او دنيا را بر آخرت برگزيند خداوند را در حالتى ديدار خواهد كرد كه هيچ حسنه اى كه به وسيله آن از آتش دوزخ حفظ شود همراه او نيست ولى كسى كه آخرت را برگزيند و دنيا را ترك كند خداوند را در روز قيامت در حالتى ديدار خواهد كرد كه از وى خوشنود است

حديث :

٥١٩ - عن جعفر بن محمد عن ابيهعليه‌السلام قال : ان الله تبارك و تعالى انزل كتابا من كتبه على نبى من انبيائه و فيه انه سيكون خلق من خلقى يلحسون الدنيا بالدين يلبسون مسوك الضان على قلوب كقلوب الذئاب اشد مراره من الصبر و السنتهم احلى من العسل و اعمالهم الباطنه انتن من الجيف افبى يغترون ام اياى يخادعون ام على يجترون ؟ فبعزتى حلفت لاتيحن لهم فتنه تطا فى خطامها حتى تبلغ اطراف الارض تترك الحليم منهم حيران

ترجمه :

٥١٩ - امام صادقعليه‌السلام از پدر بزرگوارش روايت فرمود: همانا كه خداوند تبارك و تعالى كتابى از كتابهايش را بر پيامبرى از پيامبرانش فرو فرستاد و در آن كتاب آورد كه : به زودى گروهى از آفريدگان من پا به عرصه وجود خواهند گذارد كه دنيا را به وسيله دين مى ليسند و پوستهاى ميش را بر خود مى پوشند ولى قلبهايى همچون قلب گرگها دارند و دلهايى كه از (صبر زرد) هم تلخ ‌ترند و زبانهايشان شيرين تر از عسل و كردارهاى پنهانى آنان بدبوتر از مردار است آيا مرا فريب مى دهند يا به من نيرنگ مى زنند و يا اينكه بر من دليرى مى كنند پس به عزتم سوگند مى خورم كه براى آنان فتنه اى را مقدر مى كنم كه مهارش رهاست تا آنجا كه آن فتنه به اطراف و جوانب زمين مى رسد و شخص بردبار را (نيز) سرگردان و حيران وا مى گذارد.

٥٣ - باب وجوب تسكين الغضب عن فعل الحرام و ما يسكن به

٥٣ - باب وجوب آرام نمودن قوه غضب از اينكه موجب ارتكاب حرام شود و بيان آنچه كه غضب را بر طرف مى كند

حديث :

٥٢٠ - قال ابوعبداللهعليه‌السلام : انما المومن الذى اذا غضب لم يخرجه غضبه من حق و اذا رضى لم يدخله رضاه فى باطل و اذا قدر لم ياخذ اكثر مما له

ترجمه :

٥٢٠ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: به درستى كه مومن كسى است كه در هنگام خشم ، خشمش او را از حق بيرون نبرد و در هنگام خوشنودى ، خوشنودى اش وى را به باطل داخل نكند و در هنگام قدرت و توانايى بيش ‍از آنچه كه متعلق به خود اوست را نگيرد.

حديث :

٥٢١ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : الغضب يفسد الايمان كما يفسد الخل العسل

ترجمه :

٥٢١ - امام صادقعليه‌السلام روايت فرمود كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده است : خشم ايمان را تباه مى كند همچنانكه سركه باعث تباهى و فساد عسل مى گردد.

حديث :

٥٢٢ - قال ابو عبداللهعليه‌السلام : الغضب مفتاح كل شر.

ترجمه :

٥٢٢ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: خشم كليد هر بدى است

حديث :

٥٢٣ - عن ميسر قال ذكر الغضب عند ابى جعفرعليه‌السلام قال : ان الرجل ليغضب فما يرضى ابدا حتى يدخل النار فايما رجل غضب على قوم و هو قائم فليجلس من فوره ذلك فانه يذهب عنه رجز الشيطان و ايما رجل غضب على ذى رحم فليدن منه فليمسه فان الرحم اذا مست سكنت

ترجمه :

٥٢٣ - ميسر گويد: در نزد امام باقرعليه‌السلام سخن از خشم به ميان آمد، حضرت فرمود: همانا (گاه باشد كه ) مرد خشمگين مى شود و هرگز خوشنود نمى شود مگر اينكه داخل دوزخ شود. پس هر مردى كه بر قومى خشم گرفت اگر در حالت ايستاده است سريعا بنشيند زيرا اين نشستن ، پليدى شيطان را از او مى زدايد و هر مردى كه بر خويشاوند خود خشمگين شد بايد به او نزديك شود و با او تماس حاصل كند زيرا اگر با خويشاوندان تماس حاصل شود آرامش پيدا مى كند.

حديث :

٥٢٤ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رجل للنبىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : يا رسول الله علمنى فقال : اذهب فلا تغضب

ترجمه :

٥٢٤ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: مردى به پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عرض كرد: اى رسول خدا! چيزى به من بياموز، حضرت فرمود: برو و خشمگين مشو.

حديث :

٥٢٥ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من كف نفسه عن اعراض الناس اقال الله نفسه يوم القيامه و من كف غضبه عن الناس كف الله تبارك و تعالى عنه عذاب يوم القيامه

ترجمه :

٥٢٥ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده است : كسى كه خود را از (ريختن ) آبروى مردمان نگهدارى كند خداوند نيز در روز قيامت از (عذاب ) او خوددارى مى كند و كسى كه خشمش را از مردمان باز دارد خداوند تبارك و تعالى در روز قيامت عذابش ‍ را از وى باز مى دارد.

حديث :

٥٢٦ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام فى حديث قال : سمعت ابى يقول : اتى رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم رجل بدوى فقال انى اسكن الباديه فعلمنى جوامع الكلم فقال : امرك ان لاتغضب فاعاد عليه الاعرابى المساله ثلاث مرات حتى رجع الرجل الى نفسه فقال : لااسال عن شى ء بعد هذا ما امرنى رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم الا بالخير قال و كان ابى يقول : اى شى ء اشد من الغضب ؟ ان الرجل ليغضب قيقتل النفس التى حرم الله و يقذف المحصنه

ترجمه :

٥٢٦ - امام صادقعليه‌السلام در حديثى فرمود: از پدرم شنيدم كه فرمود: مردى بيابانى نزد رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آمد و عرض كرد: من در بيابان زندگى مى كنم به من سخنى بياموز كه الفاظ آن اندك و معانى آن بسيار باشد. حضرت فرمود: تو را امر مى كنم كه خشمگين نشوى پس آن بيابان نشين سوال خود را تا سه مرتبه تكرار كرد تا اينكه آن مرد به خود بازگشت و با خود گفت : ديگر پس از اين چيزى نمى پرسم زيرا رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم جز به خير مرا دستور نداده است امام صادقعليه‌السلام فرمود: پدرم مى فرمود: چه چيزى از غضب كردن سخت تر و بدتر است ؟ زيرا شخص غضب مى كند و در نتيجه نفسى را كه خداوند آن را محترم دانسته مى كشد و يا در حالت غضب ، به زن شوهردار نسبت ناروا مى دهد.

حديث :

٥٢٧ - عن عبد الاعلى قال : قلت لابى عبداللهعليه‌السلام : علمنى عظه اتعظ بها فقال : ان رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم اتاه رجل فقال : يا رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم علمنى عظه اتعظ بها فقال : انطلق فلا تغضب ثم عاد اليه فقال انطلق فلا تغضب ثلاث مرات

ترجمه :

٥٢٧ - عبدالاعلى گويد: به امام صادقعليه‌السلام عرض كردم : مرا موعظه اى بياموز تا از آن اندرز گيرم و عبرت پذيرم حضرت فرمود: مردى به خدمت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آمد و همين درخواست را از ايشان نمود و رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: برو و خشمناك مشو. سپس آن مرد تا سه مرتبه درخواست خود را تكرار نمود و حضرت نيز در هر بار فرمود: برو و خشمگين مشو.

حديث :

٥٢٨ - عن سيف بن عميره عمن سمع ابا عبداللهعليه‌السلام يقول : من كف غضبه ستر الله عورته

ترجمه :

٥٢٨ - سيف بن عميره از كسى كه از امام صادقعليه‌السلام شنيده بود روايت كند كه حضرت فرمود: كسى كه جلو خشمش را بگيرد خداوند نقصها و كاستى هاى او را مى پوشاند.

حديث :

٥٢٩ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : مكتوب فى التوراه فيما ناجى الله به موسىعليه‌السلام يا موسى نن امسك غضبك عمن ملكتك عليه اكف عنك غضبى

ترجمه :

٥٢٩ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: در كتاب تورات در ضمن رازگويى خداوند با حضرت موسىعليه‌السلام آمده است : اى موسى ! جلو خشمت را درباره كسى كه تو را صاحب اختيار او گردانيده ام بگير تا من نيز خشمم را از تو باز دارم

حديث :

٥٣٠ - قال ابو عبدالله : الغضب ممحقه لقلب الحكيم و قال : من لم يملك غضبه لم يملك عقله

ترجمه :

٥٣٠ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: خشم ، قلب شخص حكيم را تباه مى كند و فرمود: كسى كه مالك خشم خود نباشد مالك عقل خود نيست

حديث :

٥٣١ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : ان هذا الغضب جمره من الشيطان توقد فى قلب ابن آدم و ان احدكم اذا غضب احمرت عيناه و انتفخت اوداجه و دخل الشيطان فيه فاذا خاف احدكم ذلك من نفسه فليلزم الارض فان رجز الشيطان ليذهب عنه عند ذلك

ترجمه :

٥٣١ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: همانا اين خشم ، پاره آتشى از شيطان است كه در قلب فرزند آدم افروخته مى شود و همانا كسى از شما آنگاه كه خشمگين مى شود چشمانش سرخ و رگهايش بر آمده مى شود و شيطان در درون او وارد مى گردد پس هرگاه يكى از شما درباره خود از اين حالت خشم ترسان باشد به زمين بنشيند زيرا پليدى شيطان در اين هنگام از وجود او مى رود.

حديث :

٥٣٢ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : من كف غضبه عن الناس كف الله عنه عذاب يوم القيامه

ترجمه :

٥٣٢ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: كسى كه خشمش را از مردمان باز دارد خداوند نيز در روز قيامت عذابش را از او باز مى دارد.

حديث :

٥٣٣ - محمد بن على بن الحسينعليه‌السلام قال : مر رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بقوم يتشايلون حجرا فقال : ما هذا؟ فقالوا: نختبر اشدنا و اقوانا فقال : الا اخبركم باشدكم و اقواكم ؟ قالوا: بلى يا رسول الله قال : اشدكم و اقواكم الذى اذا رضى لم يدخله رضاه فى اثم و لا باطل و اذا سخط لم يخرجه سخطه من قول الحق و اذا ملك لم يتعاط ما ليس له بحق

ترجمه :

٥٣٣ - امام محمد باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به گروهى گذر كرد كه سنگى را بلند كرده و حمل مى كردند، حضرت فرمود: اين چيست ؟ عرض كردند: با اين كار مقاوم ترين و قوى ترين را مى آزماييم حضرت فرمود: آيا شما را خبردار سازم كه مقاوم ترين و قوى ترين شما كيست ؟ عرض كردند: آرى اى رسول خدا. حضرت فرمود: مقاوم ترين و تواناترين شما كسى است كه هرگاه خوشنود باشد خوشنودى اش او را به گناه و باطل نيفكند و هرگاه خشمگين باشد خشمش او را از گفتن حق بيرون نبرد و هرگاه استيلا و تسلط پيدا كند چيزى را كه حق او نيست به ناحق نگيرد.

حديث :

٥٣٤ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال الحواريون لعيسىعليه‌السلام : اى الاشياء اشد؟ قال : اشد الاشياء غضب الله عزوجل قالوا: بما نتقى غضب الله ؟ قال : بان لاتغضبوا. قالوا: و بدء الغضب ؟ قال : الكبر و التجبر و محقره الناس

ترجمه :

٥٣٤ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: حواريون به حضرت عيسىعليه‌السلام عرض كردند: سخت ترين چيز چيست ؟ حضرت فرمود: سخت ترين چيزها خشم خداوند عزوجل است عرض كردند: به چه وسيله اى از خشم خدا در امان باشيم ؟ فرمود: به اينكه بر ديگران خشم مگيريد. عرض كردند: آغاز و نقطع شروع خشم چيست ؟ فرمود: خود بزرگ بينى و تكبر و كوچك شمردن مردمان

حديث :

٥٣٥ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : من كف نفسه عن اعراض ‍ الناس كف الله عنه عذاب يوم القيامه و من كف غضبه عن الناس اقاله الله نفسه يوم القيامه

ترجمه :

٥٣٥ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: كسى كه خود را از (ريختن ) آبروى مردمان باز دارد خداوند عذاب روز قيامت را از او باز خواهد داشت و كسى كه خشمش را از مردم نگاه دارد خداوند در روز قيامت او را حفظ مى كند.

حديث :

٥٣٦ - عن الصادق جعفر بن محمد عن ابيهعليه‌السلام اله ذكر عنده الغضب فقال : ان الرجل ليغضب حتى ما يرضى ابدا و يدخل بذلك النار فايما رجل غضب و هو قائم فليجلس فانه سيذهب عنه رجس الشيطان و ان كان جالسا فليقم و ايما رجل غضب على ذى رحم فليقم اليه و ليدن منه و ليمسه فان الرحم اذا مست الرحم سكنت

ترجمه :

٥٣٦ - امام صادقعليه‌السلام از پدر بزرگوارش روايت كند كه در نزد ايشان درباره غضب سخن به ميان آمد و ايشان فرمود: همانا (گاه باشد كه ) مرد خشمگين مى شود تا جايى كه هرگز خشمش فرو نمى نشيند و خوشنود نمى شود و به خاطر آن به دوزخ داخل مى گردد پس هر مردى كه در حال ايستاده به خشم آمد بايد بنشيند زيرا در اين صورت به زودى پليدى شيطان از او بيرون مى رود و اگر نشسته بود بايد بايستد و هر مردى كه بر خويشاوند خود خشم گرفت بايد به سوى او رود و به او نزديك شود و با او تماس گيرد زيرا خويشاوند هنگامى كه خويشاوند خود را لمس كند آرامش مى يابد.

حديث :

٥٣٧ - قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ثلاث من كن فيه يستكمل خصال الايمان الذى اذا رضى لم يدخله رضاه فى باطل و اذا غضب لم يخرجه غضبه من الحق و اذا قدر لم يتعاط ما ليس له

ترجمه :

٥٣٧ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: سه چيز هست كه هر كس ‍ اين سه چيز در او باشد خصلتهاى ايمان را به صورت كامل دارا گشته است : اينكه كسى در هنگام خوشنودى ، خوشنودى اش او را در باطل وارد نكند و اينكه در هنگام خشم ، خشمش او را از حق بيرون نبرد و اينكه در هنگام قدرت و توانايى چيزى را كه از آن او نيست به ناحق نگيرد. ٥٤ - باب وجوب ذكر الله عند الغضب

٥٤ - باب وجوب ياد كردن خداوند در هنگام خشم حديث :

٥٣٨ - قال ابو عبداللهعليه‌السلام : اوحى الله عزوجل الى بعض انبيا ئه يا ابن آدم اذكرنى فى غضبك اذكرك فى غضبى لا امحقك فيمن امحق و ارض بى منتصرا فان انتصارى لك خير من انتصارك لنفسك

ترجمه :

٥٣٨ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: خداى عزوجل به يكى از پيامبرانش وحى فرستاد كه : اى فرزند آدم ! مرا در هنگام خشمت ياد كن تا من نيز تو را در هنگام خشمم ياد كنم و تو را در زمره كسانى كه نابودشان مى سازم نابود نگردانم و به اينكه من انتقامت را از دشمنت بستانم راضى و خوشنود باشد زيرا انتقام گيرى من براى تو بهتر است از اينكه خودت دست بكار شوى و انتقام خود از وى بستانى

حديث :

٥٣٩ - و فى حديث آخر زاد: و اذا ظلمت بمظلمه فارض بانتصارى لك فان انتصارى لك خير من انتصارك لنفسك

ترجمه :

٥٣٩ - و در حديث ديگرى اضافه نموده است كه : و هرگاه مورد ستمى قرار گرفتى به انتقام گيرى من از آن ستمكار خوشنود باش زيرا انتقامى كه من به نفع تو مى گيرم بهتر از انتقامى است كه تو خود مى گيرى

حديث :

٥٤٠ - عن اسحاق بن عمار قال سمعت ابا عبداللهعليه‌السلام يقول : ان فى التوراه مكتوبا يا ابن آدم اذكرنى حين تغضب اذكرك عند غضبى فلا امحقك فيمن امحق و اذا ظلمت بمظلمه فارض بانتصارى لك فان انتصارى لك خير من انتصارك لنفسك

ترجمه :

٥٤٠ - اسحاق بن عمار گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه مى فرمود: همانا در تورات نوشته شده است كه : اى فرزند آدم ! مرا در هنگام خشمت به ياد آور تا تو را در هنگام خشمم به ياد آورم پس تو را در زمره هلاك شوندگان به هلاكت نمى رسانم و هرگاه مورد ستمى قرار گرفتى به انتقام من از دشمنت خوشنود باش زيرا انتقامى كه من به نفع تو از وى مى كشم بهتر از انتقامى است كه تو خود مى گيرى ٥٥ - باب تحريم الحسد و وجوب الجتنابه دون الغبطه

٥٥ - باب حرام بودن حسد و وجوب دورى از حسد و عدم حرمت غبطه

حديث :

٥٤١ - قال ابو جعفرعليه‌السلام : ان الرجل لياتى باذنى بادره فيكفر و ان الحسد لياكل الايمان كما تاكل النار الحطب

ترجمه :

٥٤١ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: همانا (گاه باشد كه ) مردم كوچكترين تندى و تيزى خشم را به جاى مى آورد و در نتيجه كارش به كفر مى انجامد و همانا حسد ايمان را مى خورد همچنانكه آتش هيزم را مى خورد.

حديث :

٥٤٢ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : ان الحسد لياكل الايمان كما تاكل النار الحطب

ترجمه :

٥٤٢ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: همانا كه حسد ايمان را مى خورد چنانكه آتش هيزم را مى خورد.

حديث :

٥٤٣ - عن داود الرقى قال : سمعت ابا عبداللهعليه‌السلام يقول : اتقوا الله و لايحسد بعضكم بعضا.

ترجمه :

٥٤٣ - داود رقى گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه مى فرمود: از خدا بترسيد و كسى از شما بر ديگرى حسد نورزد.

حديث :

٥٤٤ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : كاد الفقر ان يكون كفرا كاد الحسد ان يغلب القدر.

ترجمه :

٥٤٤ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: نزديك است كه فقر به كفر بيانجامد و نزديك است كه حسد بر قضا و قدر چيره شود.

حديث :

٥٤٥ - قال ابو عبداللهعليه‌السلام : آفه الدين الحسد و العجب و الفخر.

ترجمه :

٥٤٥ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: آفت ديندارى حسد و خودبينى و فخر فروشى است

حديث :

٥٤٦ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : قال الله عزوجل لموسى بن عمران : يا ابن عمران لا تحسدن الناس على ما اتينهم من فضلى و لاتمدن عينيك الى ذلك و لاتتبعه نفسك فان الحاسد ساخط لنعمتى صاد لقسمى الذى قسمت بين عبادى و من يك كذلك فلست منه و ليس منى

ترجمه :

٥٤٦ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: خداوند عزوجل به حضرت موسى بن عمرانعليه‌السلام فرمود: اين پسر عمران ! بر مردم به آنچه كه من از فضل خود به آنان داده ام حسد مبر و برداشته هاى آنان چشم مدوز و نفست را در پى آنها نفرست زيرا شخص ‍ حسود بر نعمت من خشمگين و ناخشنود است و از آن قسمتى كه بين بندگانم روا داشته ام روى گردان است و كسى كه چنين باشد نه من از آن اويم و نه او از براى من است

حديث :

٥٤٧ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : ان المومن يغبط و لا يحسد و المنافق يحسد و لايغبط.

ترجمه :

٥٤٧ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: همانا مومن غبطه(١٤٢) مى خورد ولى حسد نمى ورزد و منافق حسد مى ورزد ولى غبطه نمى خورد.

حديث :

٥٤٨ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : ثلاثه لم ينج منها نبى فمن دونه التفكر فى الوسوسه فى الخلق و الطيره و الحسد الا ان المومن لا يستعمل حسده

ترجمه :

٥٤٨ - امام صادقعليه‌السلام سه چيز است كه هيچ پيامبر و پايين تر از پيامبرى از آن سه چيز خلاصى ندارد: يكى انديشيدن در تحريكات شيطانى درباره امر آفرينش و ديگرى فال بد زدن و ديگرى حسد، جز اينكه مومن حسدش را اعمال نمى كند.

حديث :

٥٤٩ - عن جعفر بن محمد عن آبائهعليه‌السلام فى وصيه النبىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لعلىعليه‌السلام قال : يا على انهاك عن ثلاث خصال الحسد و الحرص و الكبر.

ترجمه :

٥٤٩ - امام صادقعليه‌السلام از پدران بزرگوارش روايت كند كه : در وصيت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به علىعليه‌السلام آمده است كه : اى على ! تو را از داشتن سه خصلت نهى مى كنم : حسد ورزيدن و حرص و خودبزرگ بينى

حديث :

٥٥٠ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : اصول الكفر ثلاثه الحرص و الاستكبار و الحسد.

ترجمه :

٥٥٠ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: ريشه هاى كفر سه چيز است : حرص و بزرگ منشى نمودن و حسد ورزيدن

حديث :

٥٥١ - عن ابى الحسن على به موسى الرضاعليه‌السلام عن آبائهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : دب اليكم داء الامم قلبكم البغضاء و الحسد.

ترجمه :

٥٥١ - امام رضاعليه‌السلام از پدران بزرگوارش روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: درد امت هاى پيشين به شما هم سرايت كرده است كه آن درد دشمنى نمودن و حسد ورزيدن است

حديث :

٥٥٢ - عن اميرالمؤمنينعليه‌السلام انه قال : حسد الصديق من سقم الموده

ترجمه :

٥٥٢ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: حسد ورزيدن دوست ، ناشى از ناسلام بودن دوستى است

حديث :

٥٥٣ - و قالعليه‌السلام : صحه الجسد من قله الحسد.

ترجمه :

٥٥٣ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: سلامت بدن نشانه كمى حسد است

حديث :

٥٥٤ - على بن جعفر عن اخيه موسى به جعفرعليه‌السلام عن ابيه عن جده قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ذات يوم لاصحابه : الا انه قد دب اليكم داء الامم من قبلكم و هو الحسد ليس بحالق الشعر لكنه خالق الدين و ينجى فيه ان يكف الانسان يده و يخزن لسانه و لايكون ذا غمر على اخيه المومن

ترجمه :

٥٥٤ - على بن جعفر از برادرش موسى بن جعفرعليه‌السلام و ايشان از پدرش و ايشان از جدش روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم روزى به اصحابش فرمود: آگاه باشيد كه مرض امتهاى گذشته به شما نيز سرايت كرده و آن مرض حسد است اين مرض موى را نمى سترد (نمى تراشد) بلكه دين را مى تراشد و چيزى كه در حال حسد نجات بخش ‍ است اين است كه آدمى دستش را (از تجاوز به محسود) باز دارد و زبانش را نگاه دارد و نسبت به برادر مومن خود كينه نداشته باشد.

٥٦ - باب جمله مما عفى عنه

٥٦ - باب برخى از خصلتهايى كه مورد عفو و بخشش قرار گرفته اند

حديث :

٥٥٥ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : رفع عن امتى تسعه اشياء الخطا و النسيان و ما اكرهوا عليه و ما لايعلمون و ما لا يطيقون و ما اضطرو اليه و الحسد و الطيره و التفكر فى الوسوسه فى الخلق ما لم ينطقوا بشقه

ترجمه :

٥٥٥ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: از امت من (عقوبت بر) نه چيز برداشته شده است : خطا و فراموشى و كارى كه بر انجام آن مجبور شوند و آنچه كه نمى دانند و آنچه كه از توان و طاقت آنان بيرون است و آنچه كه در حال اضطرار انجام مى دهند و حسد (تا زمانى كه در دل باشد و آن را اعمال نكنند) و فال بد زدن و تفكر در انديشه هاى پريشان در امر آفرينش تا زمانى كه بر زبان نياورند (و در حد فكر باقى بماند).

حديث :

٥٥٦ - عن ايب عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : رفع عن امتى اربع خصال خطوها و نسيانها و ما اكرهوا عليه و ما لم يطيقوا و ذلك قول الله عزوجل : (ربنا لا تواخذنا ان نسينا او اخطانا ربنا و لا تحمل علينا اصرار كما حملته على الذين من قبلنا ربنا و لا تحملنا ما لا طاقه لنا به ) و قوله : (الا من اكره و قلبه مطمئن بالايمان ).

ترجمه :

٥٥٦ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: از امت من (عقوبت بر) چهار خصلت برداشته شده است : خطاى آنان و فراموش نمودنشان و آنچه كه بر انجام آن مجبور مى شوند و آنچه كه طاقت آن را ندارند و گفتار خداى عزوجل همين است كه مى فرمايد: (اى پروردگار ما! اگر فراموش كرديم يا به خطا رفتيم ما را مواخذه مكن اى پروردگار ما! بار آنگونه كه بر پيشينيان ما حمل نمودى بر ما حمل مكن و آنچه را كه طاقت و توان آن را نداريم بر گرده ما مگذار)(١٤٣) و گفتار خدا كه مى فرمايد: (مگر كسى كه مجبور شده است در حالى كه قلبش به ايمان آرميده است )(١٤٤).

حديث :

٥٥٧ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : وضع عن امتى تسع خصال الخطا و النسيان و ما لا يعلمون و ما لا يطيقون و ما اضطروا اليه و ما استكرهوا عليه و الطيره و الوسوسه فى التفكر فى الخلق و الحسد ما لم يظهر بلسان او يد.

ترجمه :

٥٥٧ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: از امت من (عقوبت بر) نه خصلت برداشته شده است : خطا و فراموشى و آنچه كه نمى دانند و آنچه كه طاقتش را ندارند و آنچه كه در حال اضطرار انجام مى دهند و آنچه كه بر انجام آن مجبور مى شوند و فال بد زدن و انديشه هاى پريشان در امر آفرينش و حسد تا زمانى كه آثار حسد بر زبان يا دست آشكار نگردد.

٥٧ - باب تحريم التعصب على غير الحق