٥٧ - باب حرمت تعصب ورزيدن درباره امور ناحق حديث :

٥٥٨ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : من تعصب او تعصب له فقد خلع ربقه الايمان من عنقه

ترجمه :

٥٥٨ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: كسى كه از چيزى طرفدارى مصرانه و نابجا كند يا اينكه از جانب ديگران به نفع او طرفدارى نابجا شود (و او خوشنود باشد) محققا كه ريسمان ايمان را از گردن خويش باز كرده است

حديث :

٥٥٩ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من كان فى قلبه حبه من خردل من عصبيه بعثه الله يوم القيامه مع اعراب الجاهليه

ترجمه :

٥٥٩ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: هر كس در دلش به اندازه دانه اى خردل تعصب كوركورانه و نابجا باشد خداوند در روز قيامت او را با اعراب زمان جاهليت بر مى انگيزد.

حديث :

٥٦٠ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : من تعصب عصبه الله بعصابه من نار.

ترجمه :

٥٦٠ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: كسى كه تعصب و طرفدارى كوركورانه و نابجا بورزد خداوند او را به دستارى از آتش مى پيچد.

حديث :

٥٦١ - عن على بن الحسينعليه‌السلام قال : لم يدخل الجنه حميه غير حميه حمزه بن عبدالمطلب و ذلك حين اسلم غضبا للنبىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فى حديث السلى الذى القى على النبىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .

ترجمه :

٥٦١ - امام سجادعليه‌السلام فرمود: هيچ حميت و خشمى داخل بهشت نمى شود بجز خشمى كه حمزه بن عبدالمطلب اعمال نمود و آن زمانى بود كه در جريان انداخته شدن بچه دان گوسفند بر سر مبارك پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از طرف مشركين ، حضرت حمزه به خشم آمد و اسلام آورد.

حديث :

٥٦٢ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : ان الملائكه كانوا يحسبون ان ابليس منهم و كان فى علم الله انه ليس منهم فاستخرج ما فى نفسه بالحميه و الغضب و قال خلقتنى من نار و خلقته من طين

ترجمه :

٥٦٢ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: همانا فرشتگان مى پنداشتند كه ابليس از آنان است ولى در علم خداوند ابليس از فرشتگان نبود و او به خاطر غيرت نابجا و خشم ، آنچه را كه در درون داشت بيرون ريخت و گفت : خدايا تو مرا از آتش آفريدى و آدم را از گل (بنابراين من از او برترم و در مقابل او سجده نمى كنم ).

حديث :

٥٦٣ - قال اميرالمؤمنينعليه‌السلام : ان الله يعذب السته بالسته العرب بالعصبيه و الدهاقين بالكبر و الامراء بالجور و الفقهاء بالحسد و التجار بالخيانه و اهل الرساتيق بالجهل

ترجمه :

٥٦٣ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: همانا خداوند شش گروه را به خاطر شش خصلت عذاب مى كند: عرب را به خاطر تعصب نابجا و روسا را به خاطر تكبر و خود بزرگ بينى و اميران را به خاطر ستمكارى و دانشمندان را به خاطر حسد و بازرگانان را به خاطر خيانت و ناراستى و روستائيان را به خاطر نادانى

حديث :

٥٦٤ - سئل على بن الحسينعليه‌السلام عن العصبيه فقال : العصبيه التى ياثم عليها صاحبها ان يرى الرجل شرار قومه خيرا من خيار قوم آخرين و ليس من العصبيه ان يحب الرجل قومه و لكن من العصبيه ان يعين الرجل قومه على الظلم

ترجمه :

٥٦٤ - از امام سجادعليه‌السلام درباره تعصب سوال شد. حضرت فرمود: آن تعصبى كه دارنده آن گناهكار است اين است كه مردى بدان قوم خود را بهتر از خوبان قوم ديگران بپندارند اما اينكه مردى قوم خود را دوست بدارد از تعصب نيست بلكه تعصب آن است كه مردى قوم خود را بر انجام ستم يارى كند.

حديث :

٥٦٥ - عن العمى رفعه قال : من تعصب حشره الله يوم القيامه مع اعراب الجاهليه

ترجمه :

٥٦٥ - عمى از معصومعليه‌السلام روايت كند كه : كسى كه تعصب نابجا داشته باشد خداوند در روز قيامت او را با اعراب زمان جاهليت محشور خواهد ساخت ٥٨ - باب تحريم التكبر

٥٨ - باب تحريم خود بزرگ بينى حديث :

٥٦٦ - عن حكيم قال سالت ابا عبداللهعليه‌السلام عن اذنى الالحاد قال : ان الكبر اذناه

ترجمه :

٥٦٦ - حكيم گويد: از امام صادقعليه‌السلام درباره پايين ترين درجه كفر و بى دينى پرسيدم حضرت فرمود: همانا پايين ترين درجه كفر تكبر ورزيدن است

حديث :

٥٦٧ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال قال ابوجعفرعليه‌السلام العز رداء الله و الكبر ازاره فمن تناول شيئا منه اكبه الله فى جهنم

ترجمه :

٥٦٧ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : امام باقرعليه‌السلام فرمود: ارجمندى بالاپوش خدا و بزرگ منشى زير پوش اوست پس هر كس چيزى از آن دو را براى خود برگيرد خداوند او را به رو در آتش جهنم مى افكند.

حديث :

٥٦٨ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : الكبر رداء الله فمن نازع الله شيئا من ذلك اكبه الله فى النار.

ترجمه :

٥٦٨ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: بزرگ منشى بالاپوش خداست پس ‍ كسى كه با خداوند در اين باره به كشمكش برخيزد خداوند او را به رو در آتش خواهد افكند.

حديث :

٥٦٩ - عن ابى جعفر و ابى عبداللهعليه‌السلام قالا: لا يدخل الجنه من فى قلبه مثقال ذره من كبر.

ترجمه :

٥٦٩ - از امام باقر و امام صادقعليه‌السلام روايت است كه : كسى كه در قلبش به اندازه ذره اى كبر و خود بزرگ بينى باشد به بهشت وارد نمى شود.

حديث :

٥٧٠ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : الكبر رداء الله و المتكبر ينازع الله رداءه

ترجمه :

٥٧٠ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: كبر و بزرگ منشى بالا پوش خداوند است و كسى كه تكبر مى ورزد با خداوند درباره آن به كشمكش بر مى خيزد.

حديث :

٥٧١ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : ان فى جهنم لواديا للمتكبرين يقال له سقر شكا الى الله عزوجل شده حره و ساله عزوجل ان ياذن له ان يتنفس فتنفس فاحرق جهنم

ترجمه :

٥٧١ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: همانا كه در جهنم صحرايى براى متكبران است كه به آن (سقر) گفته مى شود كه اين صحرا از شدت گرمايش به خداوند عزوجل شكايت مى كند و از خداوند درخواست مى كند كه به او اجازه دهد كه نفسى بكشد پس چون نفس مى كشد جهنم شعله ور مى گردد.

حديث :

٥٧٢ - عن داود بن فرقد عن اخيه قال : سمعت ابا عبداللهعليه‌السلام يقول : ان المتكبرين يجعلون فى صور الذر تتوطوهم الناس حتى يفرغ الله من الحساب

ترجمه :

٥٧٢ - داود بن فرقد از برادرش روايت كند كه گفت : از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه فرمود: همانا افراد متكبر در روز قيامت به صورت مورچه در مى آيند و مردم آنان را پايمال مى كنند تا اينكه خداوند از حساب خلايق فارغ شود.

حديث :

٥٧٣ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : ما من عبد الا و فى راسه حكمه و ملك يمسكها فاذا تكبر قال له : اتضع وضعك الله فلا يزال اعظم الناس فى نفسه و اصغر الناس فى اعين الناس و اذا تواضع رفعها الله عزوجل ثم قال له : انتعش نعشك الله فلا يزال اصغر الناس فى نفسه و ارفع الناس فى اعين الناس

ترجمه :

٥٧٣ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: هيچ بنده اى نيست جز اينكه در سر او دهانه و لگامى هست كه فرشته اى آن را نگاهداشته است پس هرگاه بنده اى تكبر نمايند آن فرشته به وى مى گويد (نفرين كند): فرود آى كه خداوند تو را فرومايه و پست كند، پس او پيوسته در نفس خودش خود را بلند مرتبه ترين مردم مى داند در حالى كه در چشم مردمان كوچكترين مردم است و هنگامى كه تواضع و فروتنى نمايد خداوند عزوجل او را بلند مرتبه مى گرداند سپس فرشته به او مى گويد (دعا مى كند): فراز آى كه خداوند تو را بلند مرتبه گرداند، پس وى پيوسته در درون خود خود را كوچكترين مردم مى داند در حالى كه در چشم مردمان بلند پايه ترين مردم است

حديث :

٥٧٤ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام فى وصيته لاصحابه قال : و اياكم و العظمه و الكبر فان الكبر رداء الله عزوجل فمن نازع الله رداءه قصمه الله و اذله يوم القيامه

ترجمه :

٥٧٤ - امام صادقعليه‌السلام در سفارشى به اصحابش فرمود: از بزرگى نمودن و كبر بر حذر باشيد زيرا بزرگ منشى بالاپوش خداوند عزوجل است پس كسى كه در بزرگ منشى با خداوند به كشمكش برخيزد خداوند او را درهم مى شكند و در روز قيامت وى را خوار مى سازد.

حديث :

٥٧٥ - عن جعفر بن محمد عن ابيهعليه‌السلام : ان علياعليه‌السلام قال : ما احد من ولد آدم الا و ناصته بيد ملك فان تكبر جذبه بناصيته الى الارض ثم قال له : تواضع وضعك الله و ان تواضع جذبه بناصيته ثم قال له ارفع راسك رفعك الله و لاوضعك بتواضعك لله

ترجمه :

٥٧٥ - امام صادقعليه‌السلام از پدر بزرگوارش روايت كند كه : همانا علىعليه‌السلام فرمود: هيچكس از فرزندان آدم نيست جز اينكه موى پيشانى اش در دست فرشته اى است پس اگر تكبر ورزد وى را با موى پيشانى اش به زمين مى كشد سپس به او مى گويد: فروتن باش ، خدا فرودت آورد. و اگر فروتنى كند موى پيشانى اش را مى كشد سپس به او مى گويد: سرت را بلند كن ، خدا تو را بالا برد و تو را به خاطر فروتنى ات فرود نياورد.

حديث :

٥٧٦ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ان لابليس كحلا و لعوقا و سعوطا فكحله النعاس و لعوقه الكذب و سعوطه الكبر.

ترجمه :

٥٧٦ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده است : همانا شيطان سرمه اى دارد (كه در چشم مى ريزد) و داروى ليسيدنى دارد (كه در دهان مى ريزد) و دارويى دارد كه در بينى مى ريزد. اما سرمه او چرت زدن است و داروى ليسيدنى او دروغ است و دارويى كه در بينى مردمان مى ريزد كبر و بزرگى نمودن است

حديث :

٥٧٧ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : ثلاثه لاينظر الله اليهم ثانى عطفه و مسبل ازاره خيلاء و المنفق سلعته بالايمان و الكبر ان الكبرياء لله رب العالمين

ترجمه :

٥٧٧ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: سه گروهند كه خداوند به آنها نظر (رحمت ) نمى افكند: يكى آنكه متكبرانه روى خود را از ديگران بر مى گرداند و ديگرى آنكه از روى تكبر جامه بلند خويش بر زمين مى كشد و ديگرى آنكه كالاى خود را با سوگند خوردن و بزرگى نمودن رواج مى دهد. همانا بزرگ منشى مخصوص خداست كه پروردگار جهانيان است

حديث :

٥٧٨ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : الكبر مطايا النار.

ترجمه :

٥٧٨ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: كبر و بزرگى نمودن (به منزله ) مركبى است كه سوار خود را به سوى آتش مى برد.

حديث :

٥٧٩ - قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : يحشر المتكبرون يوم القيامه فى خلق الذر فى صور الناس يوطئون حتى يفرغ الله من حساب خلقه ثم يسلك بهم الى النار يسقون من طينه خبال من عصاره اهل النار.

ترجمه :

٥٧٩ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: افراد متكبر در روز قيامت به صورت انسانهايى به كوچكى مورچه محشور مى گردند و مردم آنان را پايمال مى كنند تا وقتى كه خداوند از حساب خلق فارغ گردد سپس آنان به سوى آتش روانه مى شوند و از چرك تن دوزخيان كه عصاره اهل دوزخ است به آنان نوشانده مى شود.

حديث :

٥٨٠ - قال رسول للهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : اكثر اهل جهنم المتكبرون

ترجمه :

٥٨٠ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: بيشترين اهل جهنم متكبران هستند.

حديث :

٥٨١ - عن جعفر بن محمدعليه‌السلام عن ابيه عن آبائهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ان احبكم الى و اقربكم منى يوم القيامه مجلسا احسنكم خلقا و اشدكم تواضعا و ان ابعدكم منى يوم القيامه الثرثارون و هم المستكبرون

ترجمه :

٥٨١ - امام صادقعليه‌السلام از پدران بزرگوارش و ايشان از پدران گرامى خود روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: همانا دوست داشتنى ترين شما در نزد من و نزديكترين شما به من در روز قيامت كسى است كه اخلاقش نيكوتر و فروتنى اش بيشتر باشد و همانا دورترين شما از من در روز قيامت ياوه گويان كه همان خود خواهانند مى باشند.

حديث :

٥٨٢ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : كانت لرسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ناقه لاتسبق فسابق اعرابيا بناقته فسبقها فاكتاب لذلك المسلمون فقال : رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : انها ترفعت و حق على الله ان لايرتفع شى ء الا وضعه الله

ترجمه :

٥٨٢ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ماده شترى (تندرو) داشت كه شترى بر او پيشى نمى گرفت پس (روزى ) در مسابقه با شتر عربى از شتر آن عرب عقب ماند، مسلمين از اين واقعه افسرده خاطر شدند پس رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: همانا اين شتر ماده خود را برتر شمرد(١٤٥) و بر خداوند سزاوار است كه هيچ چيزى خود را برتر از ديگرى نشمرد جز اينكه خداوند او را فرود آورد. ٥٩ - باب تحريم التجبر و التيه و الاختيال

٥٩ - باب حرام بودن تكبر و لاف زدن و بزرگ منشى

حديث :

٥٨٣ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ثلاثه لايكلمهم الله و لاينظر اليهم يوم القيامه و لايزكيهم و لهم عذاب اليم شيخ زان و ملك جبار و مقل مختال

ترجمه :

٥٨٣ - امام باقرعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: سه گروهند كه خداوند با آنان سخن نگويد و در روز قيامت به آنان نظر نمى كند و آنان را پاك نمى گرداند و عذاب دردناكى براى آنان مى باشد: يكى پيرمرد زناكار و ديگرى پادشاه ستمگر و ديگرى فقير متكبر.

حديث :

٥٨٤ - قال ابو عبداللهعليه‌السلام : ما من احد يتيه الا من ذله يجدها فى نفسه

ترجمه :

٥٨٤ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: هيچ كسى نيست كه لاف بزرگى بزند مگر به خاطر ذلتى كه در نفس خود مى يابد.

حديث :

٥٨٥ - و فى حديث آخر عن ابى عبداللهعليه‌السلام ما من رجل تكبر او تجبر الا لذله يجدها فى نفسه

ترجمه :

٥٨٥ - و در حديث ديگرى از امام صادقعليه‌السلام روايت است كه فرمود: هيچ مردى نيست كه تكبر بورزد يا خود را بزرگ بشمرد مگر به خاطر ذلتى كه در نفس خود مى يابد.

حديث :

٥٨٦ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : سمعته يقول : الكبر قد يكون فى شرار الناس من كل جنس و الكبر رداء الله فمن نازع الله رداء لم يزده الا سفالا ان رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مر فى بعض طرق المدينه و سوداء تلقط السرقين فقيل لها: تنحى عن طريق رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فقالت : ان الطريق لمعرض فهم بها بعض القوم ان يتناولها فقال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : دعوها فانها جباره

ترجمه :

٥٨٦ - راوى گويد از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه فرمود: كبر در وجود بدترين كسان از هر جنسى مى باشد و كبر بالاپوش خداوند است پس ‍ هر كس در آن با خداوند به ستيز پردازد جز پستى و فرومايگى چيزى بر او افزوده نمى گردد. همانا كه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از يكى از كوچه هاى مدينه عبور مى كرد و زنى سياه سركين حيوانات را از روى زمين جمع مى كرد. به آن زن گفته شد: از جلو راه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم كنار رو. زن گفت : كوچه پهن و عريض است برخى از اطرافيان پيامبر قصد كنار زدن زن را نمودند. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: او را واگذاريد زيرا او متكبر و سركش است

حديث :

٥٨٧ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام فى وصيته لاصحابه انه قال : و اياكم و التجبر على الله و اعلموا ان عبدا لم يبتل بالتجبر على الله الا تجبر على دين الله فاستقيموا لله و لاتريدوا على ادباركم فتنقلبوا خاسرين اجارنا الله و اياكم من التجبر على الله

ترجمه :

٥٨٧ - امام صادقعليه‌السلام در توصيه به اصحابش فرمود: از تكبر و سركشى نمودن در برابر خداوند بر حذر باشيد و بدانيد كه هيچ بنده اى گرفتار تكبر ورزيدن بر خدا نمى شود جز اينكه بر دين خدا تكبر ورزيده است پس به خاطر خدا پايدارى كنيد و عقبگرد نكنيد كه زيانكار مى گرديد، خداوند ما و شما را از تكبر ورزيدن بر خدا برهاند.

حديث :

٥٨٨ - عن جعفر بن محمدعليه‌السلام قال : ان الله تبارك و تعالى ليبغض البيت اللحم و اللحم السمين فقال له بعض اصحابنا: يا ابن رسول الله انا لنحب اللحم و ما تخلو بيوتنا عنه فكيف ذلك فقال : ليس حيث تذهب انما البيت اللحم الذى توكل لحوم الناس فيه بالغيبه و اما اللحم السمين فهو المتجبر المتكبر المختال فى مشيته

ترجمه :

٥٨٨ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: همانا خداوند تبارك و تعالى خانه پر گوشت و شخص پر گوشت چاق را دشمن مى دارد. راوى گويد: يكى ازاصحاب ما به حضرت عرض كرد: اى پسر رسول خدا! ما هم گوشت را دوست داريم و خانه هاى ما از گوشت خالى نيست پس چگونه است ؟ (آيا اين گفته شما شامل ما هم مى شود؟) حضرت فرمود: اينگونه نيست كه تو مى پندارى بلكه مراد از (خانه پرگوشت ) خانه اى است كه در آن گوشت مردمان با غيبت نمودن آنان خورده مى شود و مراد از (پرگوشت چاق ) سركش متكبر است كه در راه رفتنش با خودپسندى راه مى رود.

حديث :

٥٨٩ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : الجبارون ابعد الناس من الله عزوجل يوم القيامه

ترجمه :

٥٨٩ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: دورترين مردم از خداوند عزوجل در روز قيامت سركشان متكبر هستند.

حديث :

٥٩٠ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : ان فى جهنم لجبلا يقال له الصعداو ان فى الصعدا لواديا يقال له سقر و ان فى سقر لجبا يقال له هبهب كلما كشف عطاء ذلك الجب ضج اهل النار من حره ذلك منازل الجبارين

ترجمه :

٥٩٠ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: همانا در جهنم كوهى است كه به آن (صعدا) گفته مى شود و در آن كوه دره اى است كه به آن (سقر) گويند و به راستى كه در آن دره چاهى است كه آن را (هبهب ) گويند كه هرگاه در آن چاه برداشته شود اهل دوزخ از گرماى آن به ناله و فرياد آيند، آن چاه منزلگاه متكبران است

حديث :

٥٩١ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من مشى فى الارض اختيالا لعنته الارض و من تحتها و من فوقها.

ترجمه :

٥٩١ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: هر كس با تكبر بر روى زمين گام بردارد زمين و آنچه در زير و زبر آن است او را لعنت مى كنند.

حديث :

٥٩٢ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ويل لمن يختال فى الارض يعاند جبار السماوات و الارض

ترجمه :

٥٩٢ - امام باقرعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: واى به حال كسى كه با حالت تكبر بر روى زمين گام بردارد چنين كسى با خداى آسمانها و زمين به دشمنى پرداخته است

حديث :

٥٩٣ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ان فى السماء ملكين موكلين بالعباد فمن تجبر وضعاه

ترجمه :

٥٩٣ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: همانا در آسمان فرشته هستند كه بر بندگان گمارده شده اند پس ‍ هر كسى كه تكبر ورزد فرودش مى آورند.

حديث :

٥٩٤ - عن بشير النبال قال : كنا مع ابى جعفرعليه‌السلام فى المسجد اذمر علينا اسود و هو ينزع فى مشيه فقال ابو جعفرعليه‌السلام انه الجبار قلت ، انه سائل قال : انه جبار و قال ابو عبداللهعليه‌السلام : كان على به الحسينعليه‌السلام يمشى مشيه كان على راسه الطير لايسبق يمينه شماله

ترجمه :

٥٩٤ - بشير نبال گويد: همراه با امام باقرعليه‌السلام در مسجد بوديم كه سياهى بر ما گذر نمود در حالى كه با گردن فرازى و كشيدن اندام راه مى رفت امام باقرعليه‌السلام فرمود: او متكبر است عرض كردم : او سائلى بيش ‍ نيست (و سائل چگونه مى تواند متكبر باشد؟!) حضرت فرمود: او متكبر است (زيرا اينگونه راه رفتن ، راه رفتن متكبران است ) و فرمود: امام سجادعليه‌السلام چنان راه مى رفت گويى كه بر سر او پرنده اى نشسته است ، در راه رفتن جانب راستش بر چپش پيشى نمى گرفت

حديث :

٥٩٥ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : ان النبىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم اوصى رجلا من بين تميم فقال له : اياك و اسبال الزار و القميص فان ذلك من المخيله و الله لايحب المخيله

ترجمه :

٥٩٥ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مردى از بنى تميم را توصيه مى فرمود كه : از فرو گذاردن شلوار و جامه (به گونه اى كه متكبرانه بر زمين كشيده شود) بر حذر باش زيرا اين كار ناشى از تكبر است و خداوند تكبر را دوست نمى دارد.

حديث :

٥٩٦ - و قال ابو عبداللهعليه‌السلام : ما حاذى الكعبين من الثوب ففى النار.

ترجمه :

٥٩٦ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: آنچه از جامه كه محاذى و برابر دو غوزك پا برسد (جايگاهش ) در آتش است

حديث :

٥٩٧ - و قالعليه‌السلام : ثلاث اذا كن فى الرجل فلا تتحرج ان تقول انها فى جهنم البذاء و الخيلاء و الفخر.

ترجمه :

٥٩٧ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: سه خصلت هست كه هرگاه آن سه در كسى باشد اگر بگويى آن خصلتها جهنمى است گناهكار نيستى : يكى بد زبانى و هرزه گويى و ديگرى تكبر و ديگرى فخر فروشى و به خود نازيدن

٦٠ - باب حد التكبر و التجبر المحرمين

٦٠ - باب حد تكبر و بزرگ منشى حرام حديث :

٥٩٨ - عن محمد بن مسلم عن احدهماعليه‌السلام قال : لايدخل الجنه من كان فى قلبه مثقال حبه من خردل من الكبر قال : فاسترجعت فقال : ما لك تسترجع ؟ فقلت : لما سمعت منك فقال : ليس حيث تذهب انما اعنى الجحود انما هو الجحود.

ترجمه :

٥٩٨ - محمد بن مسلم از امام باقرعليه‌السلام يا امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : كسى كه در قلبش به اندازه دانه اى خردل كبر و بزرگ منشى باشد به بهشت وارد نمى شود. راوى گويد: با شنيدن اين سخن ، من استرجاع نمودم (يعنى( إِنَّا لِلَّـهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ ) گفتم ) حضرت فرمود: چرا استرجاع مى كنى ؟ عرض كردم : به خاطر سخنى كه از شما شنيدم حضرت فرمود: اينگونه كه مى پندارى نيست بلكه مراد من انكار و بى اعتقادى است (يعنى كبرى كه از روى انكار كبريايى خداوند و بى اعتقادى باشد).

حديث :

٥٩٩ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال الكبر ان تغمص الناس و تسفه الحق

ترجمه :

٥٩٩ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: كبر آن است كه مردمان را خوار و كوچك بشمرى و حق را ناچيز بدانى

حديث :

٦٠٠ - قال ابو عبداللهعليه‌السلام : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ان اعظم الكبر عمص الخلق و سفه الحق قلت و ما غمص الخلق و سفه الحق قال : يجهل الحق و يطعن على اهليه فمن فعل ذلك فقد نازع الله عزوجل رداءه

ترجمه :

٦٠٠ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: همانا بزرگترين كبر، كوچك شمردن مردم و ناچيز دانستن حق است .راوى گويد: عرض كردم : معناى اين سخن رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم چيست ؟ امام صادق فرمود: يعنى از حق بى خبر باشد و از خانواده و خاندان خود بدگويى كند، پس كسى كه چنين كند با خداوند عزوجل بر سر كبريايى اش به ستيز برخواسته است

حديث :

٦٠١ - عن عبد الاعلى عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قلت له ما اكبر؟ قالعليه‌السلام : اعظم الكبر ان تسفه الحق و تغمص الناس قلت : و ما سفه الحق قال : يجهل الحق و يطعن على اهله

ترجمه :

٦٠١ - عبدالاعلى گويد: از امام صادقعليه‌السلام پرسيدم : كه كبر چيست ؟ فرمود: بزرگترين كبر آن است كه حق را ناچيز و مردمان را كوچك بشمرى ، عرض كردم : ناچيز شمردن حق چيست ؟ فرمود: يعنى حق را نداند و بر خاندان خود افترا بزند.

حديث :

٦٠٢ - عن محمد بن عمر بن يزيد عن ابيه قال : قلت لابى عبداللهعليه‌السلام : اننى آكل الطعام الطبى و اشم الرائحه الطيبه و اركب الدابه الفارهه و يتبعنى الغلام فترى فى هذا شيئا من التجبر فلا افعله فاطرق ابو عبداللهعليه‌السلام ثم قال : انما الجاز المعلون من غمص الناس و جهل الحق قال عمر فقلت : اما الحق فلا اجهله و الغمص لا ادرى ما هو قال : من حقر الناس و تجبر عليهم فذلك الجبار.

ترجمه :

٦٠٢ - محمد بن عمر بن يزيد از پدرش روايت كند كه : به امام صادقعليه‌السلام عرض كردم : همانا من غذاى پاكيزه مى خورم و بوى هاى خوش ‍ مى بويم و بر چهارپايان خرامنده سوار مى شوم و نوكر پشت سر من راه مى افتد پس آيا شما در اين امور چيزى از تكبر مى بينيد تا آنها را به جاى نياورم ؟ امام صادقعليه‌السلام قدرى سكوت فرموده و سر به زير افكند سپس فرمود: همانا آن متكبر كه ملعون است كسى است كه مردم را كوچك شمارد و از حق بى خبر باشد. عمر گويد: عرض كردم : اما من نسبت به حق نادان نيستم ولى كوچك شمردن مردم را نمى دانم يعنى چه ؟ حضرت فرمود: كسى كه مردم را كوچك بشمرد و بر آنان تكبر ورزد (خود را از آنان بالاتر و برتر بداند) چنين كسى متكبر است

حديث :

٦٠٣ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لن يدخل الجنه من فى قلبه مثقال حبه من خردل من كبر و لايدخل النار من فى قلبه مثقال حبه من خردل من الايمان قلت : جعلت فداك ان الرجل ليلبس الثوب او يركب الدابه فيكاد يعرف منه الكبر فقال : ليس بذلك انما الكبر انكار الحق و الايمان الاقرار بالحق

ترجمه :

٦٠٣ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: كسى كه به اندازه دانه خردل كبر و بزرگ منشى در قلبش باشد هرگز به بهشت وارد نمى شود و كسى كه قلبش به اندازه دانه اى از خردل ايمان باشد داخل دوزخ نمى گردد - راوى گويد: عرض كردم : فدايت شوم همانا (گاه باشد كه ) مرد جامه اى (فاخر) بر تن مى پوشد يا اينكه بر مركبى (رهوار) سوار مى شود پس (در اين حالت ) نزديك است كه از (هيئت ) او كبر و بزرگ منشى فهميده شود (آيا چنين كسى به بهشت وارد نمى شود؟) حضرت فرمود: اينگونه نيست بلكه كبر انكار نمودن حق و ايمان اعتراف نمودن به حق است

حديث :

٦٠٤ - عن احدهما يعنى ابا جعفر و ابا عبداللهعليه‌السلام قال : لايدخل الجنه من كان فى قلبه مثقال حبه من خردل من كبر قال : قلت : انا نلبس التوب الحسن فيدخلنا العجب فقال : انما ذلك فيما بينه و بين الله عزوجل

ترجمه :

٦٠٤ - از امام باقرعليه‌السلام يا امام صادقعليه‌السلام روايت است كه فرمود: كسى كه در دلش به اندازه خردلى كبر باشد به بهشت وارد نمى شود .راوى گويد: .عرض كردم : همانا جامه اى نيكو به بر مى كنيم پس دچار عجب و خودبينى مى شويم (آيا اين حالت ، مانع بهشت رفتن ماست ؟) حضرت فرمود: (خير) بلكه اين حالت بين شخص و خداى عزوجل است (و موجب پايمال شدن حق ديگران نيست ).

٦١ - باب تحريم حب الدنيا المحرمه و وجوب بعضها