٦١ - باب تحريم دوستى دنيا و وجوب دشمن داشتن دنيا حديث :

٦٠٥ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : راس كل خطيئه حب الدنيا.

ترجمه :

٦٠٥ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: سر هر گناهى دوستى دنياست

حديث :

٦٠٦ - عن محمد بن مسلم قال : سئل على بن الحسينعليه‌السلام اى الاعمال افضل ؟ قال : ما من عمل بعد معرفه الله و معرفه رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم افضل من بغض الدنيا فان لذلك شعبا كثيره و للمعاصى شعبا فاول ما عصى الله به الكبر الى ان قال ثم الحرص ثم الحسد و هى معصيه ابن آدم حيث حسد اخاه فقتله فتشعب من ذلك حب النساء و حب الدنيا و حب الرئاسه و حب الراحه و حب الكلام و حب العلو و والثروه فصرن سبع خصال فاجتمعن كلهن فى حب الدنيا فقال الانبياء و العلماء بعد معرفه ذلك حب الدنيا راس كل خطيئه و الدنيا دنياوان دنيا بلاغ و دنيا ملعونه

ترجمه :

٦٠٦ - محمد بن مسلم گويد: از امام سجادعليه‌السلام پرسيده شد كه كداميك از كارها برتر و با فضيلت تر است ؟ فرمود: پس از معرفت خدا و رسولش هيچ كارى با فضيلت تر از دشمن داشتن دنيا نيست زيرا دنيا داراى شعبه هايى است و گناهان نيز شعبه ها و شاخه هايى دارند، پس اولين گناهى كه به وسيله آن خداوند مورد نافرمانى قرار گرفت كبر و بزرگ منشى بود سپس حرص و سپس حسد، و حسد گناه فرزند آدم بود آنجا كه به برادر خود حسد ورزيد و او را به قتل رساند پس گناهانى كه از حسد منشعب مى شوند عبارتند از: دوستى زنان و دوستى دنيا و رياست طلبى و راحت طلبى و علاقه به حرف زدن و برترى جويى و دوستى مال و ثروت پس اينها هفت خصلت اند كه همگى در دوستى دنيا جمع شده اند پس ‍ پيامبران و دانشمندان پس از شناخت آن فرموده اند كه : دوستى دنيا سر هر گناهى است و و دنيا دو گونه است : يكى دنيايى كه در حد كفايت و بسندگى است و ديگرى دنيايى كه مورد لعن و دورى از رحمت خداوند است

حديث :

٦٠٧ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : فى مناجاه موسىعليه‌السلام يا موسى ان الدنيا دار عقوبه عاقبت فيها آدم عند خطيئته وجعلتها ملعونه ملعون ما فيها الا ما كان فيها لى يا موسى ان عبادى الصالحين زهدوا فى الدنيا بقدر علمهم و سائر الخلق رغبوا فيها بقدر جهلهم و ما من احد عظمها فقرت عينه بها و لم يحقرها احد الا انتفع بها.

ترجمه :

٦٠٧ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: در راز گويى خداوند با حضرت موسىعليه‌السلام آمده است كه : اى موسى ! همانا كه دنيا سراى عقوبت و شكنجه است ، در همين دنيا آدم را به خاطر خطايش عقوبت نمودم و دنيا را مستحق لعن گرداندم و هر چه در دنياست معلون است بجز آنچه كه براى من است اى موسى ! همانا بندگان شايسته من به اندازه علم و آگاهى خود به دنيا بى رغبتند و ديگران به اندازه نادانى شان به دنيا ميل دارند و هيچكس نيست كه دنيا را بزرگ شمرده باشد و دنيا مايه روشنى چشم او شود و هيچكس دنيا را كوچك نشمرده است جز اينكه از آن بهره مند گرديده است

حديث :

٦٠٨ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : حب الدنيا راس كل خطيئه

ترجمه :

٦٠٨ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: دوستى دنيا سر هر گناهى است

حديث :

٦٠٩ - قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من احب دنياه اضر بآخرته

ترجمه :

٦٠٩ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: هر كس دنيايش را دوست داشته باشد به آخرت خود زيان مى رساند.

حديث :

٦١٠ - عن اميرالمؤمنينعليه‌السلام انه سئل عن الزهد فى الدنيا فقال : (ويحك حرامها فتنكبه ).

ترجمه :

٦١٠ - از اميرالمؤمنينعليه‌السلام درباره زهد و بى رغبتى به دنيا پرسيده شد و حضرت فرمود: واى بر تو از حرام دنيا، از حرام دنيا دورى كن

٦٢ - باب استحباب الزهد فى الدنيا و حد الزهد

٦٢ - باب استحباب زاهدانه زندگى كردن در دنيا و حد زهد حديث :

٦١١ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : منزهد فى الدنيا اثبت اله الحكمه فى قلبه و انطق بها لسانه و بصره عيوب الدنيا داءها و دواءها و اخرجه مننها سالما الى دارالسلام

و رواه الصدوق فى ثواب الاعمال عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : من لم يستحى من طلب المعاش خفت مثونته و رخا باله و نعم عياله و من زهد فى الدنيا... و ذكر مثله

ترجمه :

٦١١ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: كسى كه نسبت به دنيا بى رغبت باشد خداوند فهم حقيقت را در قلب او پا بر جا مى گرداند و زبانش را به گفتن سخنان حكيمانه گويا مى كند و درد و دواى عيبهاى دنيا را به او مى نماياند و او را سالم و بدون نقص از دنيا به سوى بهشت كه سراى سلامت است بيرون مى برد.

(اين حديث را مرحوم شيخ صدوققدس‌سره در كتاب (ثواب الاعمال ) از امام صادقعليه‌السلام روايت كرده است و پيش از آن چند جمله اضافه دارد كه حضرت فرمود: كسى كه در طلب معاش شرم نكند روزى اش سبك و خاطرش فراخ و خانواده اش در آسودگى قرار مى گيرند و كسى كه به دنيا بى رغبت باشد...

حديث :

٦١٢ - عن ابى حمزه قال : ما سمعت باحد من الناس كان ازهد من على بن الحسينعليه‌السلام الا ما بلغنى عن على بن ابى طالبعليه‌السلام قال : و كان على بن الحسينعليه‌السلام اذا تكلم فى الزهد و وعظ ابكى من بحضرته قال ابوحمزه : و قرات صحيفه فيها كلام زهد من كلام على بن الحسينعليه‌السلام فكتبت ما فيها ثم اتيت على بن الحسينعليه‌السلام فعرضت ما فيها عليه فعرفه و صححه و كان ما فيها بسم الله الرحمن الرحيم كفانا الله و اياكم كيد الظالمين و بغى الحاسدين و بطش الجبارين ايها المومنون لايفتننكم الطواغيت و اتباعهم من اهل الرغبه فى هذه الدنيا و احذروا ما حذركم الله منها و ازهدوا فيما زهدكم الله فيه منها و لاتركنوا الى ما فى هذه الدنيا ركون من اتخدها دار قرار و منزل استيطان الى ان قال و ليس ‍ يعرف تصرف ايامها و تقلب حالاتها و عاقبه ضرر فتنها الا من عصمه الله و نهج سبيل الرشد و سلك طريق القصد ثم استعان على ذلك بالزهد فكرر الفكر و اتعظ بالصبر و زهد فى عاجل بهجه الدنيا و تجافى عن لذتها و رغب فى دائم نعيم الاخره و سعى لها سعيها. (الحديث )

ترجمه :

٦١٢ - ابى حمزه گويد: نشنيده ام كه كسى از امام سجادعليه‌السلام زاهدتر باشد به جز آنچه كه درباره على بن ابى طالبعليه‌السلام به من رسيده است ، امام سجادعليه‌السلام هرگاه درباره زهد و بى رغبتى به دنيا سخن مى فرمود و موعظه مى كرد حاضران به گريه مى افتادند .ابى حمزه در ادامه گويد: و من نوشته اى را كه در آن سخنى از سخنان امام سجادعليه‌السلام درباره زهد نوشته شده بود خواندم و آن را براى خود نوشتم سپس به خدمت حضرت امام سجادعليه‌السلام آمدم و آن را به حضرت عرضه نمودم حضرت آن را شناخت و تصديق فرمود و در آن نوشته آمده بود: (به نام خداوند بخشنده و مهربان ) خداوند ما و شما را از نيرنگ ستمگران و ستم حسودان و سخت گيرى زورگويان كفايت كند، اى ايمان آورندگان ! طاغوتها و پيروانشان كه اهل ميل به اين دنيا هستند شما را به فتنه نيفكنند، از آنچه كه خداوند شما را از آن حذر داده دورى كنيد و نسبت به آنچه از دنيا كه خداوند شما را درباره آن به زهد و بى رغبتى فرمان داده زهد را پيشه سازيد به آنچه كه در اين دنياست به گونه كسى كه دنيا را سراى ماندن و استراحتگاه براى خود گرفته است تكيه و اعتماد مكنيد تا آنجا كه فرمود: و دست به كار شدن روزهاى دنيا و دگرگونى حالات و سرانجام ضرر فتنه هاى دنيا را نمى شناسد مگر كسى كه خداوند او را حفظ كرده و راه هدايت را پيش گرفته و روش ميانه روى را پيموده است سپس در اين راه از زهد كمك خواسته است پس در پى انديشيده است و با صبر و بردبارى پذيراى موعظ گرديده است و به اين دنياى زودگذر بى رغبت شده و لذتهاى آن را فرو نهاده و به نعمتهاى هميشگى آخرت رغبت يافته و تمام سعى و كوشش خود را صرف به دست آوردن آن نعمتها نموده است

حديث :

٦١٣ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال اميرالمؤمنينعليه‌السلام : ان علامه الراغب فى ثواب الاخره زهد فى عاجل زهره الدنيا اما ان زهد الزاهد فى هذه الدنيا لا ينقصه مما قسم الله له فيها و ان زهد و ان حرص الحريص على عاجل زهره الحياه الدنيا لايزيده فيها و ان حرص ‍ فالمغبون من غبن حظه من الاخره

ترجمه :

٦١٣ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: همانا نشانه كسى كه به ثواب آخرت رغبت دارد اين است كه درباره خوشى زودگذر اين دنيا زهد و بى رغبتى پيشه مى كند، آگاه باشيد كه زهد ورزيدن شخص زاهد در اين دنيا چيزى از قسمتى كه خداوند در اين دنيا براى او معين ساخته كم نمى كند اگر چه او زهد ورزد و همانا حرص ‍ شخصى كه بر بدست آوردن خوشى هاى زودگذر دنيا زندگانى دنيا حريص ‍است چيزى به او نمى افزايد اگر چه حرص بورزد پس زيانكار كسى است كه درباره بهره اخروى اش دچار زيان شده باشد.

حديث :

٦١٤ - عن ابى جعفرعليه‌السلام قال : قال اميرالمؤمنينعليه‌السلام : ان من اعون الاخلاق على الدين الزهد فى الدنيا.

ترجمه :

٦١٤ - امام باقرعليه‌السلام روايت كند كه : اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: به راستى كه يكى از يارى كننده ترين اخلاق بر ديندارى ، بى رغبتى به دنياست

حديث :

٦١٥ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال جعل الخير كله فى بيت و جعل مفتاحه الزهد فى الدنيا ثم قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : لا يجد الرجل حلاوه الايمان حتى لايبالى من اكل الدنيا ثم قال ابوعبداللهعليه‌السلام : حرام على قلوبكم ان تعرف حلاوه الايمان حتى تزهد فى الدنيا.

ترجمه :

٦١٥ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: تمام خير و خوبى در خانه اى قرار داده شده و كليد آن خانه ، زهد داشتن در دنياست سپس فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده است كه : (كسى شيرينى ايمان را در نمى يابد مگر اينكه اعتنايى نداشته باشد كه چه كسى دنيا را مى خورد) سپس امام صادقعليه‌السلام فرمود: فهم و درك شيرينى ايمان بر دلهاى شما حرام مى گردد مگر اينكه دلهايتان در دنيا زهد و بى رغبتى را پيشه خود كنند.

حديث :

٦١٦ - ان رجلا سال على بن الحسينعليه‌السلام عن الزهد فقال عشره اشياء فاعلى درجه الزهد ادنى درجه الورع و اعلى درجه الورع ادنى درجه اليقين و اعلى درجات اليقين ادنى درجات الرضا الا و ان الزهد فى آيه من كتاب الله (لكيلا تاسوا على ما فاتكم و لا تفرحوا بما آتاكم ).

ترجمه :

٦١٦ - مردى از امام سجادعليه‌السلام درباره زهد سوال كرد، حضرت در جواب فرمود: ده چيز وجود دارد (كه هر كدام مراتبى دارند) پس بالاترين زهد پايين ترين درجه ورع (پارسايى ) است و بالاترين درجه يقين است و بالاترين درجات يقين پايين ترين درجات رضا (خوشنود بودن به خواست الهى ) است ، آگاه باشيد كه زهد در يك آيه از كتاب خدا تفسير و معنا شده ) است آنجا كه خداوند فرمود: (تا بر آنچه كه از دست داده ايد غمگين نشويد و بر آنچه كه به شما داده شادمان نگرديد).(١٤٦)

حديث :

٦١٧ - عن سفيان بن عيينه قال : سمعت ابا عبداللهعليه‌السلام يقول : كل قلب فيه شك او شرك فهو ساقط و انما ارادوا بالزهد فى الدنيا لتفرغ قلوبهم للاخره

ترجمه :

٦١٧ - سفيان بن عيينه گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه مى فرمود: هر دلى كه در آن شكى يا شركى باشد ناسالم و بى اعتبار است و راستى كه به زهد و بى رغبتى به دنيا دستور داده اند تا دلهاى مردمان براى آخرت (از هر چيزى ) فارغ شود.

حديث :

٦١٨ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : اذا اراد الله بعبد خيرا زهده فى الدنيا و فقهه فى الدين و بصره عيوبها و من اوتيهن فقد اوتى خير الدنيا و الاخره و قال : لم يطلب احد الحق بباب افضل من الزهد فى الدنيا و هو ضد لما طلب اعداء الحق قلت : جعلت فداك مما ذا؟ قال : من الرغبه فيها و قال الا من صبار كريم فانما هى ايام قلائل الا انه حرام عليكم ان تجدوا طعم الايمان حتى تزهدوا فى الدنيا قال و سمعت ابا عبداللهعليه‌السلام يقول اذا تخلى المومن من الدنيا سما و وجد حلاوه حب الله فلم يشتغلوا بغيره قال : و سمعته يقول : ان القلب اذا صفا ضاقت به الارض حتى يسمو.

ترجمه :

٦١٨ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: هنگامى كه خداوند خير بنده اى را بخواهد او را به دنيا بى رغبت مى گرداند و در دين دانايش مى سازد و نسبت به عيبهايش او را بينا مى نمايد و كسى كه اين سه چيز به او داده شده حقيقتا كه خير دنيا و آخرت به او بخشيده شده است ، و فرمود: هيچكس حق را از راهى بهتر و با فضيلت تر از زهد در دنيا طلب نكرده است و زهد ضد آن چيزى است كه دشمنان حق طلب مى كنند راوى گويد: عرض كردم : فدايت شوم آن چيزى كه دشمنان حق طالب آن هستند چيست ؟ فرمود: رغبت و ميل به دنيا، و فرمود: بهوش باشيد و بر حذر باشيد از خداوند بسيار شكيباى بخشنده ، جز اين نيست كه دنيا روزهايى اندك است ، آگاه باشيد كه چشيدن طعم ايمان بر شما حرام است مگر اينكه در دنيا زاهدانه زندگى كنيد راوى گويد: و از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه فرمود: هرگاه مومن از دنيا دست بكشد و چشم پوشى كند بالا مى رود و شيرينى دوستى خداوند را مى يابد پس به غير خدا مشغول نمى شود راوى گويد: و باز از ايشان شنيدم كه فرمود: همانا كه قلب هرگاه با صفا گردد زمين برايش تنگ مى گردد تا اينكه بلندى و ارتفاع مى يابد.

حديث :

٦١٩ - عن ابى جعفرعليه‌السلام فى حديث ان على بن الحسينعليه‌السلام قال : الا و كونوا من الزاهدين فى الدنيا الراغبين فى الاخره الا ان الزاهدين فى الدنيا قد اتخذوا و الارض بساط و التراب فراشا و الماء طيبا و قرضوا من الدنيا تقريضا. (الحديث )

ترجمه :

٦١٩ - امام باقرعليه‌السلام روايت كند كه امام سجادعليه‌السلام فرمود: به هوش باشيد از بى رغبتان به دنيا و رغبت كنندگان در آخرت باشيد، آگاه باشيد كه بى رغبتان به دنيا زمين را فرش خود و خاك را بستر خود و آب را مايه خوش بويى خود گرفته اند و خود را به نيكو بريدنى از دنيا بريده اند.

حديث :

٦٢٠ - عن عمرو بن سعيد بن هلال قال : قلت لابى عبداللهعليه‌السلام : انى لا القاك الا فى النين فاوصنى بشى ء حتى آخذ به قال : اوصيك بتقوى الله و الورع و الاجتهاد و اياك ان تطمح الى من فوقك و كفى بما قال الله عزوجل لرسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (و لا تمدن عينيك الى ما متعنا به ازواجا منهم زهره الحايه الدنيا) و قال (فلا تعجبك اموالهم و لااولادهم ) فان خفت ذلك فاذكر عيش رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فانما كان قوته من الشعير و حلواه من التمر و وقوده من السعف اذا وجده و اذا اصبت بمصيبه فى نفسك او مالك او ولدك فاذكر مصابك برسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فان الخلائق لم يصابوا بمثله قط.

ترجمه :

٦٢٠ - عمر بن سعيد بن هلال گويد: به امام صادقعليه‌السلام عرض كردم : من چند سال يك بار شما را ديدار مى كنم پس به من سفارشى فرما تا به آن عمل كنم حضرت فرمود: تو را به رعايت تقواى الهى و پارسايى و كوشش سفارش مى كنم و بر حذر باش از اينكه به كسى كه (از نظر مال و دارايى ) از تو بالاتر است نظر كنى و گفتار خداى عزوجل به پيامبرش (براى تو و همه ) كفايت مى كند كه فرمود: (دو چشمت را به سوى آنچه كه به وسيله آن اصنافى از مردمان را كامياب ساختيم مگشاى كه آن خوشى زندگى دنياست )(١٤٧) و فرمود: (پس مالها و فرزندانشان تو را به شگفت نياورد)(١٤٨) پس اگر (از متنعم بودن كفار) بر خود ترسيدى زندگانى رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را به ياد آور كه نان او از جو و غذاى شيرين او از خرما و اگر مى يافت هيزم او شاخه بى برگ خرما بود و هرگاه به مصيبتى جانى يا مالى يا مصيبت فرزندانت دچار شدى مصيبتى را كه به واسطه از دست دادن رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به آن دچار گشته اى ياد آور زيرا مردمان هرگز به مصيبتى همانند مصيبت فقدان رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌ گرفتار نشده اند.

حديث :

٦٢١ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قيل لاميرالمومنينعليه‌السلام ما الزهد فى الدنيا؟ قال : تنكب حرامها.

ترجمه :

٦٢١ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: از اميرالمؤمنين پرسيده شد كه : زهد در دنيا چيست ؟ فرمود: اعراض و دورى كردن از حرام دنيا.

حديث :

٦٢٢ - عن ابى الطفيل قال : سمعت اميرالمؤمنينعليه‌السلام يقول : الزهد فى الدنيا قصر الامل و شكر كل نعمه و الورع عما حرم الله عليك

ترجمه :

٦٢٢ - ابى الطفيل گويد: از اميرالمؤمنين شنيدم كه فرمود: زهد در دنيا عبارت است از كوتاه نمودن آرزو و به جا آوردن شكر هر نعمتى و باز ايستادن از هر چيزى كه خداوند بر تو حرام ساخته است

حديث :

٦٢٣ - قال ابو عبداللهعليه‌السلام ليس الزهد فى الدنيا باضاعه المال و لا بتحريم الحلال بل الزهد فى الدنيا ان لاتكون بما فى يدك اوثق منك بما فى يد الله عزوجل

ترجمه :

٦٢٣ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: زهد در دنيا تلف كردن مال و حرام ساختن حلال نيست بلكه زهد اين است كه اعتماد و اطمينان تو به آنچه كه در دست توست بيشتر از اعتماد به آنچه كه در دست خداى عزوجل است نباشد.

حديث :

٦٢٤ - عن حفص بن غياث قال : سمعت موسى بن جعفرعليه‌السلام عند قبر و هو يقول : ان شيئا هذا آخره لحقيق ان يزهد فى اوله و ان شيئا هذا اوله لحقيق ان يخاف من آخره

ترجمه :

٦٢٤ - حفص بن غياث گويد: از امام موسى بن جعفرعليه‌السلام شنيدم كه در كنار قبرى مى فرمود: به راستى چيزى كه (دنيايى كه ) آخرش اين است سزاوار است كه در آغازش نسبت به آن زهد پيشه شود و راستى چيزى كه آغازش چنين است سزاوار است كه از سرانجامش ترسيده شود.

حديث :

٦٢٥ - عن فاطمه بنت الحسين عن ابيهاعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ان صلاح اول هذه الامه بالزهد و اليقين و هلاك آخرها بالشح و الامل

ترجمه :

٦٢٥ - فاطمه دختر امام حسينعليه‌السلام از پدر بزرگوارش روايت كند كه فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده است : همانا نيكى و شايستگى اول اين امت به داشتن زهد و يقين است و هلاكت و نابودى آخر اين امت به بخيل بودن و داشتن آرزو (آرزوى طولانى ) است

حديث :

٦٢٦ - عن الحسن بن على العسكرىعليه‌السلام هن آبائهعليه‌السلام عن الصادقعليه‌السلام انه سئل عن الزاهد فى الدنيا قال : الذى يترك حلالها مخافه حسابه و يترك حرامها مخافه عقابه

ترجمه :

٦٢٦ - امام حسن عسكرىعليه‌السلام از پدران بزرگوارش روايت كند كه از امام صادقعليه‌السلام درباره زاهد در دنيا پرسيده شد كه زاهد كيست ؟ فرمود: زاهد كسى است كه در حلال دنيا را از ترس حساب آن و حرام دنيا را از ترس كيفر و عقاب آن ترك كند.

٦٣ - باب استحباب ترك ما زاد عن قدر الضروره من الدنيا

٦٣ - باب استحباب ترك نمودن آنچه از دنيا كه بيش از اندازه ضرورت است

حديث :

٦٢٧ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ما لى و للدنيا انما مثلى كراكب رفعت له شجره فى يوم صائف فقال تحتها قم راح و تركها.

ترجمه :

٦٢٧ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: مرا با دنيا چه كار است ؟ همانا مثل من همانند سواركارى است كه در يك روز گرم براى او درختى بر پا شده باشد و او در زير آن درخت در وسط روز به خواب رود سپس استراحتى كند (يا بادى بوزد) و آن درخت را ترك كند (و برود).

حديث :

٦٢٨ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : فى طلب الدنيا اضرار بالاخره و فى طلب الاخره اضرار بالدنيا فاضروا بالدنيا فانها احق بالاضرار.

ترجمه :

٦٢٨ - امام صادقعليه‌السلام روايت كند كه : رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: در طلب كردن دنيا به آخرت زيان مى رسد و در طلب كردن آخرت به دنيا زيان مى رسد پس به دنيا زيان برسانيد كه دنيا سزاوار زيان است

حديث :

٦٢٩ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام : ان فى كتاب علىعليه‌السلام انما مثل الدنيا كمثل الحيه ما الين مسها و فى جوفها السم الناقع يحذرها الرجل العاقل و يهوى اليها الصبى الجاهل

ترجمه :

٦٢٩ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: در كتاب علىعليه‌السلام آمده است كه : مثل دنيا همانند مار است كه چقدر لمس و سودن آن نرم است در حالى كه در درون آن زهر كشنده است ، مرد عاقل از چنين مارى حذر مى كند و كودك نادان به سوى آن مايل مى شود.

حديث :

٦٣٠ - عن جعفر بن محمد عن آبائهعليه‌السلام فى وصيته النبىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لعلىعليه‌السلام قال : يا على ان الدنيا سجن المومن وجنه الكافر يا على اوحى الله الى الدنيا اخدمى من خدمنى و اتعبى من خدمك يا على ان الدنيا لو عدلت عندالله جناح بعوضه لما سقى الكافر منها شربه من ماء يا على ما احد من الاولين و الاخرين الا و هو يتمنى يوم القيامه انه لم يعط الدنيا الا قوتا.

ترجمه :

٦٣٠ - امام صادقعليه‌السلام از پدران بزرگوارش روايت كند كه : در وصيت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به علىعليه‌السلام آمده است كه : اى على ! همانا كه دنيا زندان مومن و بهشت كافر است ، اى على ! خداوند به دنيا وحى فرستاد كه : خدمتگزار كسى باش كه در خدمت من است و به رنج و سختى بيفكن كسى را كه در خدمت توست ، اى على ! راستى كه اگر ارزش دنيا در نزد خدا با بال پشه اى برابرى مى كرد هرگز به كافر جرعه اى از آب آن را نمى نوشاند، اى على ! هيچكس از خلق اولين و آخرين نيست جز اينكه در روز قيامت آرزو مى كند كه اى كاش از دنيا تنها به اندازه خوراكى به او داده مى شد.

حديث :

٦٣١ - قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ما قل و كفى خير مما كثر و الهى

ترجمه :

٦٣١ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: آنچه كه اندك باشد و كفايت كند از آنچه كه فراوان باشد و (آدمى را به خود) مشغول سازد بهتر است

حديث :

٦٣٢ - و باسناده عن اميرالمؤمنينعليه‌السلام فى وصيته لمحمد بن الحنفيه قال : و لا مال اذهب للفاقه من الرضا بالقوت و من اقتصر على بلغه الكفاف فقد انتظم الراحه و تبوا خفض الدعه ، الحرص داع الى التقحم فى الذنوب

ترجمه :

٦٣٢ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام در وصيتش به محمد بن حنفيه فرمود: و هيچ مالى بهتر از خوشنود بودن به خوراك ، فقر را بر طرف نمى كند و كسى كه به مقدار كفاف روزانه اكتفا كند راحتى و آسايشش را سامان بخشيده است و در فراخى و آسودگى زندگانى مقيم گشته است ، حرص (آدمى را) به سوى سرنگونى در گناهان فرا مى خواند.

حديث :

٦٣٣ - عن ابى الدرداء قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من اصبح معافى فى جسده آمنا فى سربه عنده قوت يومه فكانما خيرت له الدنيا يا ابن جعشم يكفيك منها ما سد جوعتك و وارى عورتك فان يكن بيت يكنك فذاك و ان يكن دابه تركبها فبخ بخ و الا فالخبز و ماء الجره و ما بعد ذلك حساب عليك او عذاب

ترجمه :

٦٣٣ - ابو درداء گويد: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: كسى كه صبح كند در حالى كه تندرست و سالم باشد و درباره مركب سوارى اش ‍ ايمن باشد و در نزد او خوراك روزانه اش موجود باشد گوئيا خير دنيا به او بخشيده شده است ، اى پسر جعشم ! در اين دنيا آنچه كه گرسنگى تو را بر طرف سازد و عورتت را بپوشاند برايت كافى است پس اگر خانه اى باشد كه سايبانت شود نيكوست و اگر چهارپايى باشد كه بر آن سوار شوى پس بسى نيكوتر و گرنه نانى و آب سبويى (بس است ) و بيش از اينها يا موجب حساب بر توست يا باعث عذاب و كيفر توست

حديث :

٦٣٤ - عن اميرالمؤمنينعليه‌السلام انه قال : يا ابن آدم ما كسبت فوق قوتك فانت فيه خازن لغيرك

ترجمه :

٦٣٤ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: اى فرزند آدم ! آنچه كه بيش از خوراك روزانه ات كسب كرده اى تو در آن نگاهبانى دهنده براى ديگران گشته اى

حديث :

٦٣٥ - و قالعليه‌السلام : كل مقتصر عليه كاف

ترجمه :

٦٣٥ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: هر مقدارى كه بتوان بر آن اكتفا نمود كافى است

حديث :

٦٣٦ - و قالعليه‌السلام : الزهد بين كلمتين من القرآن قال الله تعلى (لكيلا تاسوا على ما فاتكم و لاتفرحوا بما آتاكم ) و من لم ياس على الماضى و لم يفرح بالاتى فقد استكمل الزهد بطرفيه

ترجمه :

٦٣٦ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: زهد بين دو جمله از قرآن (تعريف شده ) است آنجا كه خداوند تعالى فرموده است : (تا بر آنچه كه از دست داده ايد غمگين نشويد و بر آنچه كه به شما داده شده است شادمان نگرديد)(١٤٩) پس كسى كه بر گذشته اندوه نخورد و به آينده شادمان نباشد هر دو جانب زهد را به صورت كامل دريافته است

حديث :

٦٣٧ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : قال ابوجعفرعليه‌السلام : مثل الحريص على الدنيا مثل دوده القز كلما ازدادت على نفسها لفا كان ابعد لها من الخروج حتى تموت غما قال : و قال ابو عبداللهعليه‌السلام : اغنى الغنى من لم يكن للحرص اسيرا و قال : لاتشعروا قلوبكم الاشتغال بما قد فات فتشغلوا اذهانكم عن الاستعداد لما لم يات

ترجمه :

٦٣٧ - امام صادقعليه‌السلام از امام باقرعليه‌السلام روايت كند كه فرمود: مثل شخصى كه بر دنيا حريص است همانند كرم ابريشم است كه هر چه پيله را بيشتر به دور خود مى پيچد خارج شدنش از دورن آن بعيدتر مى شود تا اينكه از (شدت ) اندوه مى ميرد راوى گويد: و امام صادقعليه‌السلام فرمود: بالاترين ثروت (حالت ) كسى است كه اسير حرص ‍نباشد. و فرمود: مشغول گشتن به آنچه كه از دست رفته است را در دلهايتان وارد نسازيد (به آنچه كه فوت شده نپردازيد) كه در نتيجه ذهنهاى خود را از آمادگى براى آنچه كه نيامده است از مى داريد.

حديث :

٦٣٨ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : ابعد ما يكون العبد من الله عزوجل اذا لم يهمه الا بطنه و فرجه

ترجمه :

٦٣٨ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: دورترين حالتى كه بنده از خداى عزوجل دارد آن هنگامى است كه چيزى جز شكم و زير شكمش براى او اهميت نداشته باشد.

حديث :

٦٣٩ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : من كثر اشتبا كه فى الدنيا كان اشد لحسرته عند فراقها.

ترجمه :

٦٣٩ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: كسى كه زياد با دنيا گره خورده باشد حسرت و اندوهش هنگام جدايى از آن زيادتر خواهد بود.

حديث :

٦٤٠ - عن احمد بن ابى عبدالله البرقى عن ابيه رفعه الى ابى عبداللهعليه‌السلام قال : حرم الحريص خصلتين و لزمته خصلتان حرم القناعه فافتقد الراحه و حرم الله الرضا فافتقد اليقين

ترجمه :

٦٤٠ - احمد بن ابى عبدالله برقى از پدرش روايت كند كه امام صادقعليه‌السلام فرمود: شخص حريص از دو خصلت محروم است و دو خصلت ملازم با اوست از قناعت محروم است پس در نتيجه ، راحتى و آرامش را گم كرده است و از خوشنود بودن (به داده الهى ) محروم است پس ‍ در نتيجه ، يقين و باور را گم كرده است

٦٥ - باب كراهه حب المال و الشرف

٦٥ - باب كراهت دوستى دارايى و ارجمندى حديث :

٦٤١ - عن حماد بن بشير قال : سمعت ابا عبداللهعليه‌السلام يقول : ما ذئبان ضاريان فى غنم قد غاب عنها رعاوها احدهما فى اولها و الاخر فى آخرها باضر فيها من حب المال و الشرف فى دين المسلم

ترجمه :

٦٤١ - حماد بن بشير گويد: از امام صادقعليه‌السلام شنيدم كه فرمود: دو گرگ درنده در گله اى كه چوپانى به همراه ندارد در حالى كه يك گرگ در اول گله و ديگرى در آخر گله باشد ضررشان به آن گله بيشتر نيست از ضررى كه دوستى با دارايى و ارجمندى به دين مسلمانان مى زند.

حديث :

٦٤٢ - عن ابى عبداللهعليه‌السلام قال : ان الشيطان يدير ابن آدم فى كل شى ء فاذا اعياه جثم له عند المال فاخذ برقبته

ترجمه :

٦٤٢ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: همانا شيطان فرزند آدم را در هر چيزى كاملا زير نظر مى گيرد پس هنگامى كه وى شيطان را درمانده و عاجز كرد (و شيطان نتوانست او را فريب دهد) شيطان در برابر مال و دارايى سينه اش را براى او بر زمين مى نهد و گردنش را مى گيرد.

حديث :

٦٤٣ - عن اميرالمؤمنينعليه‌السلام قال : قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ان الدينار و الدرهم اهلكا من كان قلبكم و هما مهلكاكم

ترجمه :

٦٤٣ - اميرالمؤمنينعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده است : همانا دينار و درهم پيشينيان شما را به هلاكت رساند و همين دو نيز هلاك كننده شماست

٦٦ - باب كراهه الضجر و الكسل