شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

دعا براى حضرت مهدىّ(عليه‌السلام)

٣ - از ديگر تعقيبات مهمّ بعد از نماز عصر، اقتدا به مولايمان موسى بن جعفر امام كاظم(عليه‌السلام) در دعا براى مولايمان حضرت مهدىّ(عليه‌السلام) است. هم او كه چنانكه پيش از اين ذكر كرديم، پيامبر اكرم(صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) بشارت او را به اُمّتش داده است. درودها و رحمتها و سلام و بركتهاى خداوند بر جدّش حضرت محمّد باد، و خداوند اينها را به خدمت آن بزرگوار برساند!

چنانكه يحيى بن فضل نوفلى مى‏گويد: در بغداد، بعد از فراغت حضرت ابى الحسن موسى بن جعفر(عليه‌السلام) از نماز عصر به خدمت آن بزرگوار وارد شدم، و ديدم كه دستهاى خويش را به سوى آسمان بلند نموده، و شنيدم كه مى‏فرمود:

أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ الاَْوَّلُ وَالْآخِرُ وَ الظّاهِرُ وَ الْباطِنُ، وَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهِ إِلّا أَنْتَ إِلَيْكَ زِيادَةُ الاَْشْيآءِ وَ نُقْصانُها، وَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ خَلَقْتَ الْخَلْقَ بَغَيْرِ مَعُونَةٍ مِنْ غَيْرِكَ وَ لا حِاجَةٍ إِلَيْهِمْ، أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهَ إلاّ أَنْتَ مِنْكَ الْمَشيئَةُ [يا: الْمَشِيّةُ] وَإِلَيْكَ الْبَدْأُ، أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ قَبْلَ الْقَبْلِ وَ خالِقَ الْقَبْلِ، أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ بَعْدَ الْبَعْدِ وَ خالِقَ الْبَعْدِ، وَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ تَمْحُو ما تَشآءُ وَ تُثْبِتُ وَ عِنْدَكَ أُمُّ الْكِتابِ، أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ غايَةُ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ وَارِثُهُ، أَنْتَ اللّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ لا يَعْزُبُ عَنْكَ الدَّقيقُ وَ لاَ الْجَليلُ، أَنْتَ اللّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ لا يَخْفى عَلَيْكَ اللُّغاتُ، وَ لا تَتَشابَهُ عَلَيْكَ الاَْصْواتُ، كُلَّ يَوْمٍ أَنْتَ فى شَأْنٍ، لاَيَشْغَلُكَ شَأْنٌ عَنْ شَأْنٍ، عالِمُ الْغَيْبِ وَ أَخْفى، دَيّانُ الدّينِ، مُدَبِّرُ الْأُمُورِ، باعِثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ، مُحْىِ الْعِظامِ وَ هِىَ رَميمٌ، أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَكْنُونِ الَْمحْزُونِ الْحَىِّ الْقَيُّومِ الَّذى لا يَخيبُ مَنْ سَأَلَكَ بِهِ، أَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَنْ تُعَجِّلَ فَرَجَ الْمُنْتَقِمِ لَكَ مِنْ أَعْدآئِكَ، وَأَنْجِزْلَهُ ما وَعَدْتَهُ، يا ذَاالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ .

- تويى خداوندى كه معبودى جز تو نيست، كه آغاز و پايان و آشكار و نهان مى‏باشى، و تويى خداوندى كه معبودى جز تو نيست كه افزونى و كاستى اشياء به توست، و تويى خداوندى كه معبودى جز تو نيست، كه مخلوقات را بدون يارى و نياز به غير آفريدى، و تويى خداوندى كه معبودى جز تو نيست كه مشيت و خواست از تو و آغاز هر چيز به سوى توست، و تويى خداوندى كه معبودى جز تو نيست، كه پيش از پيش و آفريننده‏ى قبل هستى، تويى خداوندى كه معبودى جز تو نيست كه بعد از بعد و آفريننده‏ى بعد هستى، و تويى خداوندى كه معبودى جز تو نيست و هرچه را بخواهى محو ويا اثبات مى‏فرمايى، و كتابِ مادر در نزد توست، تويى خداوندى كه معبودى جز تو نيست كه نهايت و وارث هر چيز هستى، و تويى خداوندى كه معبودى جز تو نيست كه هيچ چيز نه كوچك و نه بزرگ بر تو پوشيده نمى‏ماند، تويى خداوندى كه معبودى جز تو نيست كه زبانهاى گوناگون بر تو مخفى نمى‏ماند، و صداهاى مختلف تو متشابه نمى‏گردد، و هر روز در شأن و كارى هستى، و هيچ كارى تو را از كار ديگر مشغول نمى‏سازد، آگاه به غيب و امور مخفى‏تر از آن، و بسيار پاداش دهنده [روز] جزا، و تدبير كننده‏ى امور، برانگيزاننده تمام كسانى كه در قبرها هستند، زنده كننده استخوانهاى پوسيده مى‏باشى. از تو به اسم مكنون پوشيده و در گنجينه‏ات كه زنده و پابرجا [و برپا دارنده‏ى همه مخلوقات ]است و هركس تو را به آن بخواند محروم نمى‏گردد، درخواست مى‏كنم كه بر محمّد و آل محمّد درود فرستى، و در فرج انتقام گيرنده از دشمنانت تعجيل فرموده، و به وعده او وفا نمايى. اى صاحب بزرگى و بزرگوارى.

وى مى‏گويد عرض كردم: براى چه كسى دعا فرموديد؟ فرمود: براى مهدىِ آل محمّد(صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ). و افزود:

پدرم فداى كسى كه شكمش فراخ، و ابروانش، ابروانش پيوسته، ساقهاى پايش باريك، فاصله ما بين دو شانه‏اش دور، و رنگ چهره‏اش گندمين و ميان سياه و سفيد است، و با وجود رنگ گندمى، زرديى به واسطه‏ى بيدارى شب پيوسته بر او نمايان است.

پدرم فداى كسى كه شبها در حالى كه در سجده و ركوع است ستارگان را مى‏پايد، پدرم فداى كسى كه در راه خشنودى خدا، سرزنش هيچ سرزنش كننده‏اى در او اثر نمى‏گذارد، هم او كه روشنى بخش تاريكى است. پدرم فداى كسى كه به امر خدا قيام مى‏نمايد.

[راوى مى‏گويد:] عرض كردم: خروج آن بزرگوار كى خواهد بود؟ فرمود: هنگامى كه لشگرها را در اَنْبار بركناره‏ى رود فرات و صراة و دجله، و نيز ويران شدن پل كوفه، و سوختن برخى از خانه‏هاى كوفه را مشاهده نمودى، هر گاه اينها را ديدى، مسلّماً خداوند آنچه را كه مى‏خواهد انجام خواهد داد، هيچگاه امر خداوند مغلوب نمى‏گردد چيره گشته و حكم و فرمان او به تأخير نمى‏افتد.

دعا جهت زدودن گناهان‏

٤ - از تعقيبات مهمّ نماز عصر براى كسانى كه مى‏خواهند نامه‏ى عملشان را كه متضمّن گناهان است از بين ببرند، اين است كه در روايت آمده كه امام صادق(عليه‌السلام) به نقل پدر بزرگوارش از رسول خدا(صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) فرمود كه: هر كس بعد از نماز عصر هر روز ده بار بگويد:

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذى لا إِلهُ إِلاّ هُوَ الْحَىُّ الْقَيُّومُ [الرَّحْمنُ الرَّحيمُ ]ذَاالْجَلالِ وَ الاِْكْرامِ، وَ أَسْأَلُهُ أَنْ يَتُوبَ عَلَىَّ تَوْبَةَ عَبْدِ ذَليلٍ خاضِعٍ فَقيرٍ بآئِسٍ مِسْكينٍ مُسْتَكنٍ مُسَتَجيرٍ لايَمْلِكُ لِنَفْسِهِ نَفْعاً وَ لا ضَرّاً وَلا مَوْتاً وَ لا حَياةً وَلا نُشُوراً.

- از خداوندى كه معبودى جز او نيست و زنده و پابرجا و [بر پا دارنده‏ى همه مخلوقات و رحمت گستر و مهربان،] و صاحب عظمت و بزرگوارى است طلب آمرزش مى‏نمايم، و از او درخواست مى‏نمايم كه همانند پذيرش توبه‏ى بنده‏ى خاضع فقير درمانده‏ى بيچاره‏ى ذليل و فروتن و پناه آورده‏اى كه هيچ سود و زيان و مرگ و زندگانى و محشور و زنده شدن [در روز قيامت‏] را براى خود قادر نيست، توبه‏ام را بپذيرد.

خداوند متعال فرمان مى‏دهد كه نامه‏ى عمل او را هر چه باشد پاره نمايند.

آداب باطنى دعاى گذشته‏

پيش از اين تو را از صفت استغفار كنندگان آگاه ساختيم، و حديث مولايمان اميرالمؤمنين علىّ -(عليه‌السلام) و سلامه - را براى تو روايت نموديم، اينك به اين حديث كه از پيامبر اكرم(صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ) نقل شده نگاه كن و با تمام توان مراعات ادب نموده و در گفتن اين سخن كه مى‏گويى: همانند بنده‏ى ذليل و خاكسار توبه مى‏نمايم صادق باش، و ذلّت و خوارى بر حاجت و بر زبان حال تو آشكار گردد، و هنگام گفتن اين سخن كه مانند بنده‏ى خاضع و فروتن توبه مى‏كنم، خضوع و فروتنى بر چهره‏ى گفتار و كردارت نمايان باشد، و هنگام گفتن مانند بنده‏ى فقير و نادار توبه مى‏كنم صورت درخواست و مسألتت بسان، بنده‏ى فقير و نادار در برابر مولاى بى‏نياز و بزرگ باشد، و وقتى مى‏گويى مانند بنده‏ى بسيار نيازمند توبه مى‏كنم بايد حالت همانند افراد بسيار حاجتمند باشد كه چيزى را از بزرگترين بزرگان خواهانند، و هنگام گفتن اين سخن كه: همانند بنده‏ى مسكين و بيچاره توبه مى‏كنم بايد نشانه‏ى بيچارگى و نياز و ذلّت و خوارى همراه با صدق و انابه بر قلب و چهره و اعضا و جوارحت نمودار باشد، و وقتى مى‏گويى: مانند بنده‏ى پناه آورنده توبه مى‏كنم بايد مانند كسى كه بيم و هراس بزرگ بر او احاطه نموده و در اثر آن به سوى مولاى خويش مى‏گريزد، و بسان كسى كه نه قدرت بر سود و زيان خويش دارد، و نه توان دفع چيزى را از خود، و در تمام حالات با دل و تن و گفتار و كردار، به سوى خداوند - جلّ جلاله - گريخته و پناهنده‏شوى.

پس اى بنده اگر در اين سخنان صادق باشى، خداوند - جلّ جلاله - اهليّت آن را دارد كه دو فرشته گمارده شده بر تو را فرمان دهد كه نامه‏ى عملت را كه متضمّن گناهان و جناياتت است از بين برند، بنابراين گمان مكن كه اگر اين سخنان و استغفارها را با حال غفلت و به دروغ بگويى، از جنايات و گناهانِ بسيار سالم مانده و رها خواهى شد.

دعاى اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) بعد از نماز عصر

٥ - از ديگر تعقيبات مهمّ، اقتدا به مولايمان اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) در خواندن دعاهاى ايشان در تعقيب نمازهاى پنجگانه است، از آن جمله دعاى حضرتش در تعقيب نماز عصر، كه به اين صورت است:

سُبْحانَ اللَّهِ، وَ الْحَمْدُللَّهِ‏ِ، وَ لا إِلهَ إِلّا اللَّهُ، وَاللَّهُ أَكْبَرُ، وَ لاحَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظيمِ، سُبْحانَ اللَّهِ بِالْغُدُوِّ وَالآصالِ، سُبْحانَ اللَّهِ بِالْعَشىِّ وَالاِْبْكارِ، فَسُبْحانَ اللَّهِ حينَ تَمْسُونَ وَ حينَ تُصْبِحُونَ، [وَلَهُ الْحَمْدُ فِى السَّمواتِ وَالاَْرْضِ عَشِيّاً ٢٤٨ حينَ تُظْهِرُونَ، سُبْحانَ ]رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمّا يَصِفُونَ، وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلينَ، وَالْحَمْدُللَّهِ‏ِ رَبِّ الْعالَمينَ، سُبْحانَ ذِى الْمُلْكِ وَ الْمَلَكُوتِ، سُبْحانَ ذِى الْعِزَّ[ةِ ]وَ الْجَبَرُوتِ، سُبْحانَ الْحَىِّ الَّذى لايَمُوتُ، سُبْحانَ اللَّهِ الْقآئِمِ الدّآئِمِ، سُبْحانَ الْحَىِّ الْقَيُّومِ، سُبْحانَ الْعَلِىِّ الاَْعْلى، سُبْحانَهُ وَ تَعالى، سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلآئِكَةِ وَالرُّوحِ.

أَللّهُمَّ، إِنَّ ذَنْبى أَمْسى مُسْتَجيراً بِعَفْوِكَ، وَ خَوْفى [أَمْسى ]مُسْتَجيراً بِأَمْنِكَ، وَ فَقْرى أَمْسى مُسْتَجيراً بِغِناكَ، وَ ذُلّى أَمْسى مُسْتَجيراً بِعِزِّكَ، أَللّهُمَّ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَاغْفِرْلى، وَارْحَمْنى، إِنَّكَ حَميدٌ مَجيدٌ، أَللّهُمَّ، تَمَّ نُورُكَ فَهَدَيْتَ فَلَكَ اْلَحَمْدُ، وَ عَظُمَ عَفْوُكَ فَعَفَوْتَ فَلَكَ الْحَمْدُ، [وَ بَسَطْتَ يَدَكَ فَأَعْطَيْتَ فَلَكَ الْحَمْدُ]، وَجْهُكَ رَبَّنا أَكْرَمُ الْوُجُوهِ، وَ جاهُكَ أَعْظَمُ الْجاهِ، وَ عَطِيَّتُكَ أَفْضَلُ الْعَطآءِ، تُطاعُ رَبَّنا فَتَشْكُرُ، وَ تُعْصى فَتَغْفِرُ، وَ تُجيبُ الْمُضْطَرَّ، وَ تَكْشِفُ الْضُّرَّ، وَ تُنْجى مِنَ الْكَرْبِ، وَ تُغْنِى الْفَقيرَ، وَ تَشْفِى السَّقيمَ، [وَ لا يُجازى‏] آلائَكَ أَحَدٌ، وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرّاحِمينَ.

- پاك و منزّه است خداوند، ستايش خداى را، و معبودى جز خداوند نيست، و خدا بزرگتر است، و هيچ دگرگونى و نيرويى نيست جز به خداوند بلند مرتبه‏ى بزرگ، پاك و منزّه است خداوند در صبح و عصرها، پاك و منزّه است خداوند در شامگاه و پگاه، پس پاك و منزّه است خدا هنگامى كه شب و هنگامى كه صبح مى‏كنيد، [و ستايش خدا را در آسمانها و زمين وقت شبانگاهان و هنگامى كه ظهر مى‏كنيد، پاك و منزّه است‏] پروردگارت، پروردگار [صاحب صفت‏] عزّت و سرافرازى از آنچه او را بدان توصيف مى‏كنند، و درود بر پيامبران فرستاده شده، و سپاس براى خداوندى كه پروردگار عالميان است، پاك و منزّه است خداوندى كه صاحب مُلك و ملكوت است، پاك و منزّه است خداوندى كه صاحب عزّت و سلطه و سركشى است، پاك و منزّه است خداوند زنده‏اى كه هرگز نمى‏ميرد، پاك و منزّه است خداوند پا بر جاى دايمى، پاك و منزّه است خداوندى كه زنده پا بر جا و بر پا دارنده‏ى همه‏ى مخلوقات مى‏باشد، پاك و منزّه است خداوند بلند مرتبه‏ى برتر، پاك و منزّه و برتر است خداوند، [و ]بسيار منزّه و پاكيزه‏ى از هر عيب و نقص است پروردگار فرشتگان و رُوح.

خداوندا، براستى كه گناهم با پناهنده شدن به عفو تو شب نموده، و خوف و هراسم با پناهنده شدن به ايمنى تو شب نموده، فقر و نيازمندى‏ام با پناهنده شدن به بى‏نيازى‏ات شب نموده، و خوارى و ذلّتم با پناهنده شدن به عزّت و سرافرازى‏ات شب نموده، خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و مرا بيامرز، و به من رحم‏آر، براستى كه تو ستوده و بزرگ و والايى، خداوندا، نور تو تمام و كامل است لذا هدايت فرمودى پس ستايش مخصوص توست، و بردبارى‏ات بزرگ است لذا عفو فرمودى پس ستايش مختصّ توست، [و دست - رحمتت را گشاده اى لذا عطا فرمودى پس ستايش مخصوص توست،] و اى پروردگار ما، روى [و اسماء و صفات‏] تو گرامى‏ترين رويها، و جاه و منزلت تو بزرگترين منزلتها، و عطاى تو برترين عطاست، اى پروردگار ما، اطاعتت مى‏كنند و سپاس مى‏گزارى، و معصيتت مى‏كنند و مى‏آمرزى، و بيچاره و درمانده را اجابت مى‏فرمايى، و رنجورى و گرفتارى را برطرف و از ناراحتى سخت و گلوگير نجات مى‏بخشى، و فقير و نيازمند را بى‏نياز مى‏گردانى، و بيمار را بهبودى بخشيده، و هيچ كس نمى‏تواند پاداشِ [نعمتهاى تو را بدهد.] و تو مهربانترين مهربانها مى‏باشى.