بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين ، والصلاة والسلام على محمّد وآله الطيبين الطاهرين ، ولعنة الله على اعدائهم اجمعين ، الى قيام يوم الدين . آنچه در دست داريد چكيده درسهائى است در مسائل حيض واستحاضه ونفاس ، كه مطابق است بافتاواى حضرت آية الله العظمى حاج سيد محمد حسينى شاهرودى ، ادام الله ظله على رؤوس المسلمين . در اين درسها اختصار ورسا بودن الفاظ وآسان بودن مطالب رعايت گرديده و ازاصطلاحات پيچيده علمى كه نيازى بآنها احساس نمى شود ، دورى جسته تابانوانى كه احتياج به اينگونه مسائل دارند ، در هر پايه فرهنگى وعلمى كه باشند ، بتوانند بهره مند گردند . اميداست خداوند متعال در اين امر ما را يارى نمايد ، وبه راه راست وصراط مستقيم ارشاد فرمايد .
درس اوّل - حيض ونشانه هاى آن :
حيض خونى است كه از رحم زنها خارج مى شود ، ودر بيشتر خانمها در هر ماه يك بار است ، اين خون فوائدى نيز دارد كه مهم آنها عبارتند از : ١ - تغذيه جنين در رحم مادر . ٢ - شير كودك بعد از زايمان ، از همان خون حيض است به صورت شير در پستان مادر جمع مى گردد ، بدينجهت است كه خون حيض در روزهاى باردارى وشير دادن در بيشتر بانوان قطع مى شود . خروج اين خون برنامه خاص ومدت معينى ندارد ، ولى غالباً در هر ماه يك بار ودر چند روز پى در پى است ، واين حالت كه در زن پديد مى آيد ، اصطلاحاً (حيض) ناميده مى شود ، همانطورى كه هنگام قطع خون را باصطلاح (طُهر) مى نامند .خون حيض غالباً غليظ گرم وسياه ياقرمز است ،كه با شدت وفشار بيرون مى آيد ، وهمراه با كمى سوزش است ، وگاهى مى شود كه اين صفات ونشانه هايا برخى از آنهادر آن نيست ، و داراى برخى او آن نشانه هاست . تمرين : ١ - خون حيض كدام است وفوائد آن چيست ؟ ٢ - چگونه ودر چه موقع خون حيض بيرون مى آيد ؟ ٣ - معناى حيض وطهر را بنويسيد ؟ ٤ - نشانه هاى خون حيض را بشماريد ؟
۱
درس دوّم - شروط حيض : خون حيض داراى چهار شرط است : ١ - حد اقل سن حائض ٩ سال تمام مى باشد . ٢ - حد اكثر سن حائض ٥٠ سال در غير سيده (قرشيه)(١) و٦٠ سال در سيده مى باشد ، وبنابر اين ، اگر عمر زن از سالهائى كه گفتيم بگذرد ، ياكمتر از ٩ سال باشد وخون ببيند ، آن خون ، حيض نيست . ٣ - مدت حيض كمتر از سه روز نيست ، وبيشتر از ده روز نيز نمى باشد ، بنابر اين اگر اندكى از سه روز كمتر خون ببيند ، آن خون حيض نيست ، چنانكه اگر از ده روز بيشتر خون ببيند ، آن زيادى حيض نيست . ٤ - فاصله بين دو حيض كمتر از ١٠ روز نبايد باشد ، واگر فاصله كمتر از ١٠ روز شد ، يكى از آن دو حيض شمرده مى شود ، وديگرى حيض نيست ، وحد اكثر طُهر وپاكى كه فاصله بين دو حيض است ، معين نيست . ----------------------------------------------- ١- قرشيه زنى را گويند كه به نضر بن كنانه ( از اجدادرسول اكرم ) منتسب باشد. تمرين : ١ - شروط حيض چيست انها را بشماريد ؟ ٢ - خونى كه زن بعد از پنجاه سال وپيش از ٩ سال مى بيند حيض است ؟ ٣ - مدت حيض چه اندازه است ؟ ٤ - فاصله بين دو حيض چند روز بايد باشد ؟
۲
درس سوّم - اقسام حائض : حائض ٦ گروه است : گروه اول : زنهائى هستند كه به اصطلاح عادت وقتيه وعدديه دارند ، يعنى در عادت ماهانه خود از يك برنامه طبيعى منظم ومرتبى برخوردار هستند ، وهميشه در وقت وروز معين خون مى بينند ، مثلاً دو ماه پى در پى اول هر ماه وبه مدت سه روز خون مى بينند . گروه دوّم : زنهائى هستند كه فقط عادت وقتيه دارند ، به اين معنى كه دو ماه پى در پى در روز معينى حيض او شروع مى شود ولى مدت آن متفاوت مى باشد مثلا در اول هر ماه ، گاهى سه روز رگل مى شوند ، وگاه پنج روز ، وگاه بيشتر خون مى بينند . گروه سوّم : زنهائى هستند كه فقط عادت عدديه دارند ، ومعنايش اينست كه عدد روزهاى حيض معين مى باشد مثلاً ٧ روز ، ولى موقع آغاز آنرا نمى دانند گاهى اول ماه است ، وگاه پنجم ماه ، وگاه دهم وهمچنين تاآخر ماه . گروه چهارّم : زنهائى هستند كه به اصطلاح به آنها (مضطربه) مى گويند ، يعنى عادت ماهانه آنها دچار اضطراب ودگرگونى است ، نه وقت آن معين است ، ونه عدد روزهاى آن ، وهرماه باماه پيش فرق دارد . ونيز به زنهائى كه عادت ماهانه آنها منظم بوده ، ولى نظم آنها بهم خورده (مضطربه) گفته مى شود . گروه پنجم : دوشيزه اى كه براى اولين بار حيض مى شود وخون مى بيند ، وباصطلاح (مبتدئه) هستند . گروه ششم : بانوانى كه عادت ماهانه داشته اند ، ولى فراموش كرده ويادشان نيست كه چگونه بوده ، كه اصطلاحاً (ناسيه) ناميده مى شوند . تمرين : ١ - حائض به چند گروه تقسيم مى شود ؟ ٢ - عادت وقتيه وعدديه كدام است ؟ ٣ - عادت وقتيه تنها چيست ؟ ٤ - عادت عدديه تنها چه گونه است ؟ ٥ - معناى مضطربه ومبتدئه وناسيه را بيان كنيد ؟
۳
درس چهارم - پيرامون حيض وطهر : ١ - پيش از اين گفتيم كه كمترين مدت حيض سه روز است ، به اين معنى كه حد اقل دوشب وسه روز بشود ، مثلاً اگر روز جمعه خون ببيند ، وادامه داشته باشد تاشب دوشنبه ، حيض بشمار مى آيد ولازم نيست كه شب دوشنبه هم خون ببيند . ٢ - لازم نيست سه روز اول حيض پشت سر هم باشد ، بلكه همين قدر كه ضمن ده روز باشد كفايت مى كند ، بنابر اين اگر يك روز يادو روز خون ببيند وقطع شود ، وهنوز ده روز نگذشته باز خون ببيند ، كه سه روز را تكميل كند ، همه روزهائى را كه خون ديده وروزهائى كه در بين خون نديده حيض بشمار مى آيد . ٣ - بايد در مدت مذكور خون باشد ، خواه بيرون بيايد وخواه نيايد ودر باطن باشد ، واگر در مدت عادت ، از باطن هم خون قطع شود ، گرچه بيك لحظه ، آن خون ، حيض نيست . ٤ - اگر سه روز خون ببيند وسپس يك روز يادو روز پاك شود ، ودو باره خون ببيند ، ومجموع روزهائى كه خون ديده ودر بين آنها پاك بوده ١٠ روز باشد ، همه آنها حيض حساب مى شود . ٥ - اگر زن عادت معينى داشته باشد ، ولى دو بار بشيوه ديگرى خون ببيند بايد شيوه دوّم را عادت خود قرار دهد ، خواه برنامه عادت او وقتيه باشد ، ياعدديه ، ياوقتيه وعدديه ، وهم چنين است اگر زن عادت معينى داشته باشد ، وناگهان مضطربه شود ، يعنى برنامه عادت او بهم خورده وبطور نامنظم خون ببيند بايد به احكام مضطربه عمل نمايد ، وهـمچـنين اگـر مضطربه باشـد وناگهان عادت منظم ومعينى پـيدا كند ، كه بايد از شـيوه دوم پيروى كند ، وآنـرا عادت خود قرار دهد . تمرين : ١ - سه روزى كه در حيض گفته مى شود ، به چه معنى است ؟ ٢ - منظور از بودن خون در مدت عادت چيست ؟ ٣ - وظيفه زن هنگام تغيير برنامه عادت چيست ؟ ٤ - ده روزيكه زن در آن خون مى بيند وپاك مى شود ، وباز خون مى بيند چه حكمى دارد ؟
۴
درس پنجم - آنچه بر حائض حرام است : حائض بايد چند چيز را ترك كند : ١ - هر عبادتى كه طهارت وپاكى در آن شرط شده ، مانند نماز بجز نماز ميت كه در آن طهارت شرط نيست . ٢ - روزه ٣ - طواف كعبه . ٤ - تماس دست ياهر جاى بدن با نام خدا ، ياآيات قرآن ، وبهتر است اسماء انبياء وائمه معصومين وفاطمه زهراء عليهم السلام را نيز مس نكند . ٥ - خواندن سوره هائى كه سجده واجب دارد ، وآنها عبارتند از : سوره علق ، وسوره نجم ، وسوره سجده ، وسوره فصّلت وحتى يك آيه از آنها را نيز نبايد بخواند ، كه اصطلاحاً اين سوره ها را (سُوَر عزائم) مى گويند . ٦ - توقف در مساجد ، به هر نحوى كه باشد ولى گذشتن از مسجد، مثلاً از يك درب وارد شود ، واز درب ديگر بدون توقف بيرون رود ، جايز است ، مگر مسجد الحرام در مكه ومسجد پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) در مدينه ، كه داخل شدن در آن جايز نيست حتى براى عبور از آن بدون توقف ومكث . ٧ - داخل شدن در مسجد به قصد گذاشتن چيزى در آن، بلكه بنابراحتياط واجب گذاشتن چيزى در آن اگر چه بدون داخل شدن باشد. ٨ - آميزش ونزديكى ، كه بر مرد وزن هر دو يكسان حرام وممنوع است ، وبنار احتياط واجب بر مرد كفاره مترتب مى شود ، وكفاره آن اگر در ثلث اول روزهاى عادت زن باشد ١٨ نخود طلا است ، ودر ثلث دوم روزهاى عادت ٩ نخود طلا، ودر ثلث سوم ٤ نخود ونيم طلا مى باشد ولى بر زن كفاره اى نيست ، وكفاره بر مرد در صورتى لازم مى شود ، كه بداند زن حيض است . ٩ - طلاق زن حائض صحيح نيست ، در صورتى كه بااو نزديكى كرده باشد وحامله نباشد ، ومرد غايب نباشد وچنانچه غايب باشد وبتواند به آسانى از حال زن بااطلاع شود ، بازهم طلاق صحيح نيست . تمرين : ١ - چند چيز بر حائض حرام است ؟ ٢ - سوره هائى كـه حائـض حتى يك آيه آنرا جايز نيست بخواند ، كدامند ؟ ٣ - آيا ماندن وگذشتن حائض در مساجد ، جايز است ؟ ٤ - مسجد الحرام ومسجد النبى (صلى الله عليه وآله وسلم) نسبت به حائـض ، چـه حكمى دارند ؟ ٥ - كفاره جـماع وآميزش در اوّل حيض يا وسط آن يا آخر، چه مقدار است وآيا زن هم بايد كفاره بدهد ؟ ٦ - آيا طلاق زن در حال حيض صحيح است ؟
۵
درس ششم - مستحبات ومكروهات حائض : دانستيد كه نماز از زن در حال عادت ساقط است ، ولى براى اينكه بر عادت به عبادت باقى بماند ، به اين دستور عمل كند : مستحب است در اوقات نماز ، خود را ظاهراً پاك وپاكيزه كند ، يعنى پنبه يانوار بهداشتى را عوض كند ، ووضوء بگيرد ، ودر جاى نماز خود رو به قبله بنشيند ، وبه اندازه وقت نماز ، مشغول به ذكر وتسبيح خدا شود براى اينكه عادت به نماز قطع نشود واز بين نرود وضوء بگيرد ، وچنانچه نمى تواند تيمم كند برجاء مطلوبيت . آنچه بر حائض مكروه مى باشد عبارت است از : ١ - رنگ آميزى خود به حنا يارنگهاى ديگر . ٢ - قرآن خواندن ، البته غير از سوره هاى در آن سجده واجب دارد (عزائم) كه گفته شد خواندن آنها بر زن حائض حرام است . ٣ - باخود داشتن قرآن ، ودست زدن به جلد وبه غير آيات قرآن ، واما مس آيات قرآن بر حائض حرام است . واجبات بعد از حيض : پس از بند آمدن خون ظاهراً وباطناً ، واجب است براى نماز وروزه وطواف كعبه غسل كند ، واين غسل براى نماز كفايت از وضوء نمى كند ، واگر نمى تواند غسل كند بايد تيمّم كند ، وبراى نماز وضوء بگيرد، واگر وضوء وغسل براى او ممكن نيست ، بايد دو بار تيمّم كند ، يكى عوض از غسل ، ويكى عوض از وضوء، واگر در ماه مبارك رمضان حيض شد ، پس از پاك شدن ، بايد روزه ها را قضاء كند ، ونمازها قضاء ندارد ، جز نماز آيات كه بايد قضا كند ، البته در غير كسوف وخسوف (يعنى خورشيد گرفتگى وماه گرفتگى). زن حائض پس از پايان عادت وقطع خون ، اگر دانست كه در باطن هم خون نيست ، مى تواند غسل كند ووضوء بگيرد ونماز بخواند ، واگر احتمال دهد كه خون قطع نشده پنبه اى را در موضع قرار مى دهد وكمى صبر مى كند سپس ملاحظه مى نمايد اگر خون آلود نبود ، مى تواند غسل كند ووضوء بگيرد ونماز بخواند ، واگر به خون آلوده بود گرچه به اندازه سر سوزن بايد صبر كند ، ونمى تواند غسل كند ، واگر نمى تواند پنبه بگذارد بايد آنقدر صبر كند تايقين نمايد پاك شده وخون بند آمده است . تمرين : ١ - مستحبات ومكروهات حائض كدام است ؟ ٢ - پس از پاك شدن ، چه چيزهائى بر او واجب است ؟ ٣ - آيا غسل حيض كفايت از وضوء ميكند ؟ ٤ - اگر حائض نتواند غسل كند ، چه تكليفى دارد ؟
۶
درس هفتم - احـكام بانوانى كه داراى عادت وقتيه وعدديّه مى باشند : بانوانى كه عادت وقتيه وعدديه دارند ، اگر در هنگام عادت ماهانه يادو سه روز جلوتر يـادو سـه روز عقب تر خـون ببيند بطورى كه بگـويند حيـض را جلـو يـاعقب انداختـه اگـر چـه آن خون نشانه هاى حيض را نداشته باشد ، بايد به احـكامى كه براى زن حائـض گفتـه شـد عمـل كنـد ، وايـن خـون اگر سـه روز نشـده بنـد آمـد ، بايد بـداند كـه اسـتحـاضـه اسـت ، وحكم حيض را نـدارد ، چون كمتريـن حيـض سـه روز اسـت ، بنابر ايـن بـايـد نـماز وروزه را قضاء كند . واگر به سه روز كشيده شد ، بايد آن را حيض بشمارد ، ودر اين صورت پس از بند آمدن خون بايد غسل كند وروزه را قضاء كند ، ولى قضاى نماز لازم نيست ، گرچه عادت ماهانه او بيشتر از سه روز باشد ، وچنانچه از سه روز بيشتر شد ، تاده روز را حيض بداند وبه وظيفه حائض رفتار نمايد ، گرچه عادت ماهانه وى از ده روز كمتر باشد . بنابر اين ، اگر از ده روز نگذشت ، همه را حيض بداند ، واگر جريان خون از ده روز گذشت ، فقط روزهاى عادت خود را حيض بشمارد ، وزائد بر آنرا استحاضه قرار دهد ، يعنى فقط بايد روزه هاى ايام عادت را قضاء كند ، ودر زائد بر عادت ، هم نماز وهم روزه را قضاء نمايد، خواه خون زائد بر ايام عادت ، نشانه هاى حيض را در برداشته باشد ، وخواه نشانه هاى استحاضه ، وخواه برخى صفات حيض وبرخى صفات استحاضه را داشته باشد ، تااينجا فرض اين بود كه در ايام عادت ماهانه خود باشد . اما اگر در غير وقت عادت خون ببيند ، وفاصله بين اين خون وحيض پيشين ، ده روز وبه اصطلاح (اَقلّ طُهر) نباشد ، بايد اين خون را استحاضه بداند ، خواه به نشانه هاى حيض باشد ، وخواه به نشانه هاى استحاضه ، ولى اگر فاصله بين اين خون وحيض سابق ده روز باشد ، وخون دومى نشانه هاى حيض را دارا باشد بايد حيض بداند ، كه حكم آن گذشت ، واگراين خون سه روز طول كشيد وبند آمد ، يااز سه روز بيشتر شد ، وظيفه او همان است كه در ايام عادت خود انجام مى دهد . تمرين : ١ - حكم خونى را كه زن كمى پيش از عادت ، يادر عادت منظم وقتيه وعدديه خود مى بيند چيست؟ ٢ - اگر عادت ماهانه زن سه روز باشد ، ولى يازده روز خون ببيند، چه وظيفه اى دارد ؟ ٣ - زنى كه داراى عادت وقتيه وعدديه است ، اگر در غير وقت عادت خود ، خون به نشانه هاى حيض ببيند ، چه حكمى دارد ؟ ٤ - واگر به نشانه هاى استحاضه باشد ، تكليف او چيست ؟
۷
درس هشتم - احكام بانوانى كه داراى عادت وقتيه مى باشند : زنانى كه فقط داراى عادت وقتيه اند ، اگر در وقت عادت خود ، ياقبل از عادت ، به يك روز يادو روز ياسه روز خون ببيند ، بايد آنرا حيض بداند ، چه نشانه هاى حيض را داشته باشد ، وچه به نشانه هاى استحاضه باشد ، واگر پيش از تمام شدن سه روز قطع شد ، معلوم مى شود آن خون حيض نمى باشد ، ونماز وروزه را بايد قضاء كند ، واگر سه روز شد ، بايد آنرا حيض قرار دهد ، واگر از سه روز بيشتر نشد وبند آمد ، بايد غسل كند وفقط روزه را قضاء نمايد ، واگر از سه روز بيشتر شد ، تاده روز را حيض بداند ، وچنانچه از ده روز بيشتر شد بايد در عدد روزهاى حيض ، به زنانى كه از طرف پدر يامادر ياهر دو ، با وى خويشاوند هستند رجوع كند وعادت آنها را براى خود حيض قرار دهد ، وباقى را استحاضه بداند وچنانچه خويشاوندى ندارد يادارد ولى روزهاى عادت آنها گوناگون است ، بايد هر ماه هفت روز را حيض قراردهد. تمرين : ١ - زنانى كه فقط عادت وقتيه دارند ، اگر كمى پيش از عادت ، يادر وقت عادت خود خون به بينند ، چه حكمى دارند ؟ ٢ - خونى را كه صاحب عادت وقتيه كمى قبل از وقت عادت مى بيند اگر علامت حيض را نداشته باشد چه حكمى دارد ؟ ٣ - اگر همين خون سه روز ادامه نداشت ، وظيفه چيست ؟ ٤ - اگر سه روز شد وبند آمد ، چگونه بايد عمل كند ؟ ٥ - اگر ده روز بيشتر شد وخويشاوندى نداشت ، ياعادت آنها مختلف بود ، چه بايد بكند ؟
۸
درس نهم - احكام بانوانى كه داراى عادت عدديه مى باشند :
خانمهائى كه عدد روزهاى عادت ماهانه خود را ميدانند ، ولى وقت آغاز آن معين نيست ، اگر خونى به نشانه حيض به بينند ، بايد آنرا حيض بدانند ، ولى اگر پيش از سه روز قطع شود ، معلوم مى شود حيض نبوده ، ونماز وروزه را بايد قضاء كنند ، وچنانچه سه روز طول بكشد ، بايد آنرا حيض قرار دهند . در اين صورت اگر از سه روز بيشتر نشد وقطع شد ، بايد غسل كند، وفقط روزه را قضاء كند ، ونماز قضاء ندارد گرچه عادت وى بيشتر از سه روز باشد ، واگر بيشتر از سه روز شد تاده روز را حيض قرار دهد ، گرچه عادت او كمتر از ده روز باشد ، واگر از ده روز بيشتر شد وهمه آنها نشانه حيض را داشت ، ياهمه به نشانه استحاضه بود ، يابرخى روزها به نشانه استحاضه بود وبعضى روزها به نشانه حيض ، بايد به عدد روزهاى عادت خود حيض قرار بدهد، وزيادى را استحاضه بداند. ودر صورتى كه خون از اول نشانه هاى استحاضه را دارا بود، بايد وظيفه مستحاضه ( كه در درس ١٢ خواهد آمد ) عمل كند يعنى نماز بخواند وروزه بگيرد ، ونيز آنچه بر حائض حرام است ودر درس پنجم گذشت بايد ترك كند ، سپس اگر از سه روز كمتر خون ببيند معلوم مى شود كه حيض نبوده ، وچنانچه سه روز يابيشتر خون ببيند ، معلوم مى شود حيض است، وبايد به وظيفه حايض عمل كند ، وحكم آن حكم خونى است كه از اول به نشانه حيض مى بيند ، چنانكه گذشت . تمرين : ١ - زنانى كه تنها عادت عدديه دارند ، اگر خونى بانشانه هاى استحاضه به بينند ، چه حكمى دارد ؟ ٢ - اگر خون به نشانه حيض باشد ، وكمتر از سه روز هم باشد ، وظيفه آنها چيست ؟ ٣ - اگر بيشتر از سه روز بانشانه هاى حيض باشد ، چه حكمى دارد ؟ ٤ - اگر بيشتر از ده روز باشد وهمه روزها صفات حيض ، ياصفات استحاضه در آن ديده شود ، تكليف او چيست ؟ ٥ - واگر بيش از ده روز شد ، ولى بعضى روزها به علامت حيض بود ، وبعضى روزها باعلامت استحاضه ، تكليف وى چگونه است ؟
۹
درس دهم - احكام بانوانى كه بار اول خون مى بينند ياهيچگونه عادتى ندارند : مبتدئه ومضطربه اگر خونى به بينند كه نشانه هاى استحاضه را دارا باشد ، بايد به وظيفه مستحاضه رفتار كند ، ومحرمات حايض را ( كه در درس پنجم گذشت ) ترك كند ، ولى اگر به نشانه حيض بود ، بايد از لحظه ديدن آن خون را حيض بداند ، وچنانچه پيش از سه روز قطع شد معلوم مى شود حيض نبوده واستحاضه است ، بنابر اين بايد نماز وروزه را قضاء كنند ، ولى اگر خون ادامه پيدا كند محكوم به حيض است ودو صورت دارد : ١ - يا از سه روز بيشتر نمى شود وقطع مى شود ، اينجا بايد غسل كند ، وفقط روزه را قضاء نمايد ، چون نماز قضاء ندارد . ٢ - يا از سه روز بيشتر مى شود كه اين نيز دو صورت پيدا ميكند : ١ ) يا تاده روز مى كشد ، كه بايد همه آنرا حيض بداند . ٢ ) يا از ده روز مى گذرد وهمه آنها به صفت حيض يااستحاضه باشد ، در اين صورت به اندازه عادت بستگان خود مريض مى داند وباقى را استحاضه ، واگر عادت بستگان كمتر از ٧ روز مثلا ٥ روز يابيشتر از ٧ روز ، مثلاً ٩ روز بود ، بايد ( مبتدئه ومضطربه ) در دو روز آخر بين تروك حائض واعمال مستحاضه جمع كند ، به اين معنى كه به تكليف مستحاضه عمل كند وفقط نماز وروزه را انجام دهد ، وآنچه بر حائض حرام است ترك كند ، اما اگر خويشاوندى ندارد ، يادارد ولى روزهاى عادت آنها گوناگون است ، بايد مبتدئه ومضطربه روزهاى حيض را ٧ روز قرار دهد ، وزائد بر آنرا استحاضه بداند . واگر جريان خون از ده روز بگذرد ، وبعضى روزها به نشانه حيض باشد ، وبعضى روزها به نشانه استحاضه ، بايد آنرا كه علامات حيض در او ديده مى شود حيض بداند ، بشرط آنكه از سه روز كمتر ، واز ده روز بيشتر نباشد ، وآنچه به نشانه استحاضه است ، استحاضه قرار دهد، به شرط آنكه آنروزها وروزهاى پاكى مجموعا از ده روز كمتر نباشد، واگر يكى از دو شرط ياهر دو نباشد ، بايد به اندازه روزهاى عادت بستگان خود حيض قرار دهـد ، وباقى را استحاضه بداند ، واگر خويشاوندى ندارد ، ياروزهاى عادت آنها مختلف است ، حيض خود را هفت روز قرار مى دهد . تمرين : ١ - حكم خونى كه مبتدئه ومضطربه بانشانه استحاضه مى بينند ، چيست ؟ ٢ - اگر خونى باصفات حيض به بينند ، وكمتر از سه روز باشد ، چه تكليفى دارند ؟ ٣ - اگر بيشتر از سه روز باشد ، چه كنند ؟ ٤ - اگر بيشتر از ده روز خون به بينند بانشانه هاى حيض يااستحاضه ، چگونه بايد رفتار كنند ؟ ٥ - اگر اين دو گروه از زنها ، خونى ديدند كه بيشتر از ده روز بشود ، بعضى از روزها به نشانه حيض باشد ، وبعضى استحاضه ، حكمش چيست ؟ ٦ - اگر مبتدئه يامضطربه خويشاوندى نداشته باشد ، ياعادت خويشاوندان مختلف باشد ، چه تكليفى دارند ؟
۱۰
درس يازدهم - استحاضه :
يكى از اقسام خونهائى كه زن مى بيند ، استحاضه است ، وآن خونيست كه حكم حيض ونفاس را نداشته باشد وغالباً زرد رنگ ورقيق وسرد است ، وباسستى خارج مى گردد ، وبدون زور وفشار وسوزندگى مى باشد ، وگاه مى شود كه به رنگ سرخ ياسياه است ، وگاه غليظ وباسوزش وفشار بيرون ميزند ، و زن را در اين حالت مستحاضه مى گويند . استحاضه بر سه قسم است : ١ - استحاضه قليله كه فقط روى پنبه را آلوده مى كند ، وبداخل پنبه نفوذ نمى كند . ٢ - استحاضه متوسطه كه به داخل پنبه نفوذ مى كند ولى از پنبه به خارج از آن سرايت نمى كند . ٣ - استحاضه كثيره كه تمام پنبه را آغشته مى كند واز آن به خارج سرايت مى كند . تمرين : ١ - خون استحاضه را تعريف كنيد ؟ ٢ - ويژگى خون استحاضه را بنويسيد ؟ ٣ - خون استحاضه چند قسم است ؟
۱۱
درس دوازدهم - تكليف بانوان مستحاضه : زن در استحاضه قليله ، واجب است براى هر نماز از نمازهاى پنجگانه وضوء بگيرد ، وپنبه را عوض كند ياپاك وتميز نمايد ، وظاهر بدن را اگر به خون آلوده شده طاهر نمايد . ودر استحاضه متوسطه واجب است يك غسل براى نماز صبح كند ، وبراى ديگر نمازها غسل واجب نيست ، ولى بايد براى هر نماز يك وضو نيز بگيرد ، وعلاوه بر آن بايد براى هر نماز ، پنبه را عوض كند ياتميز نمايد ، وظاهر بدن را نيز اگر آلوده به نجاست است ، آب بكشد ، واگر غسل صبح را فراموش كرد ، وياعمداً انجام نداد ، ويابعد از نماز صبح استحاضه متوسطه شد ، واجب است غسل را براى نماز ظهر وعصر انجام دهد ، واگر براى ظهر وعصر هم غسل نكرد (ياعمداً يانسياناً) ، بايد قبل از نماز مغرب وعشاء غسل كند . ودر استحاضه كثيره سه غسل بر او واجب است ، يك غسل براى نماز صبح ، ويك غسل براى ظهر وعصر ، واين دو نماز را بدون فاصله بخواند ، ويك غسل براى نماز مغرب وعشاء كه آن دو را نيز بدون فاصله انجام دهد ، واگر بين نماز ظهر وعصر ، يامغرب وعشاء ، فاصله شد ، پنج غسل واجب مى شود ، يعنى براى هر نماز بايد يك غسل كند ، وعلاوه بر آن براى هر نماز يك وضو نيز واجب است بگيرد ، چه نمازهاى پنجگانه را با سه غسل بخواند ، چه باپنج غسل ، وبايد براى هر نماز پنبه را عوض كند ، ياپاك وتطهير نمايد ، وآلودگى ظاهرى را نيز شستشو دهد ، وبايد بعد از وضوء وغسل ، باپنبه يانوار ياغير آن ، از بيرون آمدن خون جلو گيرى نمايد . تمرين : ١ - استحاضه بر چند قسم است وصفات آنها چيست ؟ ٢ - استحاضه كثيره ومتوسطه وقليله را تعريف كنيد ؟ ٣ - وظيفه زن در هر يك از سه استحاضه چگونه است ؟ ٤ آيا غسل استحاضه از وضوء كفايت مى كند ؟
۱۲
درس سيزدهم - نفاس : از اقسام خونهائى كه زن مى بيند نفاس است ، اين خون موقع زائيدن زن ، بابيرون آمدن اولين جزء نوازاد خارج مى شود ، وتا ده روز طول مى كشد ، خواه نوزاد به اصطلاح سقط باشد يانباشد ، وخواه زنده به دنيا بيايد يامرده ، وخواه روح باو دميده باشد ، يانباشد ، حتى اگر خون بسته اى باشد وزن بداند ، ياچهار قابله شهادت بدهند كه اگر مانده بود فرزندى مى شد ، وعرف مردم نيز تصديق كنند ، وگواهى دهند كه اين زن فرزندى زائيد ، ياسقط كرد . اما خونى كه پيش از زائيدن باشد ، نفاس نيست ، بلكه حيض است اگر سه روز طول بكشد استحاضه مى باشد ، بنابر اين اگر زن باردار خونى ابتداءً بانشانه حيض ببيند ، يادر روزهاى عادت ماهانه اش باشد ، آن خون محكوم به حيض است ، پس اگر سه روز ادامه داشت بر آن حكم باقى مى ماند وفقط روزه را بايد قضاء كند ، واگر پيش از سه روز بند آمد بايد بداند كه استحاضه است ، ونماز وروزه هر دو را بايد قضاء كند ، ولى اگر خون ابتداءً نشانه حيض را نداشت ودر ايّام عادت ماهانه او نيز نبود ، بايد به آنچه بر مستحاضه واجب است رفتار نمايد ، يعنى نماز وروزه را انجام دهد ، واز محرمات حائض پرهيز كند ، چنانكه گذشت . تمرين : ١ - نفاس چيست ؟ ٢ - آيـا در حكم به نفاس ، نوزاد سقط يابطور طبيعى متولد شده باهم فرق دارد ؟ ٣ - خونى كه پيش از زائيدن فرزند بيرون مى آيد ، چه حكمى دارند ؟ ٤ - اگر زن باردار خونى بانشانه حيض يادر ايام عادت ببيند وظيفه او چيست ؟ ٥ - اگر زن باردار ، خونى به نشانه استحاضه ببيند ، ودر ايام عادتش هم نباشد ، چه بايد بكند ؟
۱۳
درس چهاردهم - حد اكثر واحد اقل نفاس وحكم خونى كه بيشتر از ده روز مى بيند : نفاس بيش از ده روز نمى باشد وبراى كمترين آن حدى معين نشده ،اگر زن دوقلو زايمان كرد ، ١٠ روز را از موقع زائيدن دومى بايد حساب كرد . اگر زن پس از زايمان بيشتر از ده روز خون ببيند ، از دو حال خارج نيست : ١ - داراى عادت عدديه ياوقتيه وعدديه باشد ، در اينصورت بايد باندازه روزهاى عادت خود نفاس قرار دهد ، وباقى را استحاضه ، يعنى غسل نفاس كند وبه وظيفه مستحاضه عمل كند ، ونماز وروزه زائد بر عادتش را قضاء نمايد . اما اگر در حيض خود عادت عدديه ندارد ، مثلاً مبتدئه يامضطربه است ، يافقـط عادت وقتيه دارد ، بايد نفاس را ده روز قرار دهد ، وهر چه بيشتر از ده روز است ، استحاضه بداند ، بنابر اين بعد از ده روز غسل نفاس كند ، وپس از آن تاده روز به وظيفه مستحاضه عمل كند ، اگر باز هم جريان خون ادامه داشت ، حكم آن مانند حكم خونى است كه زنان در حال غير نفاس مى بينند ، پس يامبتدئه مى باشد يا مضطربه ياداراى عادت وقتى وعددى ويافقط داراى عادت عددى ، ويافقط وقتى مى باشد ، كه بايد به احكامى كه براى هر يك گفته شد عمل نمايد . پس معلوم شد كه خون بعد از ايام نفاس ، تاده روز استحاضه است ، گرچه اين ده روز باايام عادت ماهانه او مصادف شود ، چون بايد بين نفاس وحيض ده روز فاصله باشد ، چنانكه بين دو حيض نيز همين گونه است . تمرين : ١ - بيشترين وكمترين زمان در نفاس چند روز است ؟ ٢ - اگر زايمان دو قلو باشد، ده روز از چه وقت حساب مى شود ؟ ٣ - اگر زن داراى عادت عدديه است ، وحالت نفاس او بيشتر از ده روز باشد ، نفاس را چند روز بايد بداند وچه موقع غسل نفاس كند واول استحاضه از چه وقت است ؟ ٤ - اگر عادت عدديه نداشته باشد ، وبيش از ده روز خون ببيند ، نفاس را چند روز بداند وچه وقت غسل نفاس كند وچه موقع اول استحاضه است ؟ ٥ - اگر خون بيش از ٢٠ روز ادامه داشت ، وظيفه چيست ؟
۱۴
درس پانزدهم - احكام نفاس : وظيفه زن در دوره نفاس ، مانند وظيفه حائض است به اين معنى كه آنچه بر حائض حرام است بر او نيز حرام مى باشد ، مانند لمس اسم خداوند وآيات قرآن ، وخواندن سورهائى كه سجده واجب دارد ، حتى يك آيه از آن وداخل شدن وتوقف در مساجد ، بنابر احتياط وآميزش ومانند آن . پس از پاك شدن وگذراندن مرحله نفاس ، واجب است براى نماز يابراى طواف حج غسل كند ووضوء بگيرد ، وبراى روزه ماه مبارك ، غسل كند ، وبايد روزه هائى را كه در حال نفاس از او فوت شده قضاء نمايد ، ولى نمازها قضاء ندارد ، وهم چنين غسل نفاس از وضو كفايت نمى كند ، واگر غسل نمى تواند بكند ، بايد تيمّم بدل از غسل نمايد ، وبراى نماز وضوء بگيرد ، واگر غسل ووضوء براى او امكان پذير نيست ، بايد دوبار تيمّم كند ، يكى عوض از غسل نفاس ، وديگرى بدل از وضو، وپس از بند آمدن خون ، بايد خود را بوسيله پنبه اى قبل از غسل آزمايش نمايد كه مبادا خون در باطن باشد ، واگر (به عنوان رجاء) وبه اميد پاكى ، بدون آزمايش غسل كند ونماز بخواند ، ولى احتمال بدهد كه هنوز خون در باطن هست وپاك نشده ، وپس از بررسى معلوم شود پاك بوده ، نمازش صحيح است . تمرين : ١ - چه چيزهائى بر زائو (در حال نفاس) واجب ومستحب ومكروه وحرام است؟ ٢ - آيا غسل نفاس از وضوء كفايت مى كند ؟ ٣ - اگر زائو نتواند غسل كند ، چه بايد بكند ؟ ٤ - اگر وضوء وغسل براى وى امكان نداشته باشد ، چه وظيفه اى دارد ؟ ٥ - بر زائو پيش از غسل چه چيزى واجب است ؟ ٦ - اگر بدون آزمايش خود غسل نمايد ، غسل او چه حكمى دارد ؟
0%
نویسنده: آیة الله سید محمد شاهرودی
