يك هزار حديث در يك صد موضوع

يك هزار حديث در يك صد موضوع 0%

يك هزار حديث در يك صد موضوع نویسنده:
گروه: متون حدیثی

يك هزار حديث در يك صد موضوع

این کتاب در موسسه الحسنین علیهما السلام تصحیح و مقابله شده است.

نویسنده: هادى موحدى
گروه: مشاهدات: 15437
دانلود: 3968

توضیحات:

يك هزار حديث در يك صد موضوع
جستجو درون كتاب
  • شروع
  • قبلی
  • 111 /
  • بعدی
  • پایان
  •  
  • دانلود HTML
  • دانلود Word
  • دانلود PDF
  • مشاهدات: 15437 / دانلود: 3968
اندازه اندازه اندازه
يك هزار حديث در يك صد موضوع

يك هزار حديث در يك صد موضوع

نویسنده:
فارسی

این کتاب در موسسه الحسنین علیهما السلام تصحیح و مقابله شده است.

٤٠ - غبطه

(١)امام صادقعليه‌السلام :

ان المومن يغبط ولايحسد والمنافق يحسد ولايغبط؛(٣٩٠)

مومن غبطه مى خورد و حسادت نمى ورزد، منافق حسادت مى ورزد و غبطه نمى خورد.

(غبطه آن است كه آرزو كنى آنچه ديگرى دارد، داشته باشى بدون اينكه آرزوى نابودى نعمت ديگرى را داشته باشى و حسد آن است كه بخواهى نعمتى را كه ديگرى دارد، نداشته باشد).

(٢)امام صادقعليه‌السلام :

من كان آخر يوميه خيرهما فهو مغبوط؛(٣٩١)

كسى كه امروزش بهتر از ديروزش باشد، شايسته است كه مورد غبطه قرار گيرد.

(٣)امام علىعليه‌السلام :

اءغبط الناس المسارع الى الخيرات ؛(٣٩٢)

شايسته ترين مردم كه مورد غبطه قرار گيرد كسى است كه براى انجام كار خير سبقت مى گيرد.

(٤)امام علىعليه‌السلام :

ما المغبوط الا من كانت همته نفسه لا يغبها عن محاسبتها و مطالبتها ومجاهدتها؛(٣٩٣)

شايسته نيست كسى مورد غبطه قرار گيرد، مگر كسى كه همتش خودش ‍ باشد در اين كه از خودش حساب كشى كند و خودش را مؤ اخذه نمايد و در اصلاح خود بكوشد.

(٥)امام علىعليه‌السلام :

ان المغبون من غبن عمره وان المغبوط من اءنفذ عمره فى طاعة ربه ؛(٣٩٤)

بدرستى كه زيانكار كسى است كه عمرش را بيهوده تلف كند، و كسى كه عمر خود را در اطاعت خدا بگذارند شايسته است مورد غبطه قرار گيرد.

(٦)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

راءى موسىعليه‌السلام رجلا عند العرش فغبطه بمكانه فساءل عنه فقال : كان لايحسد الناس على ما آتاهم الله من فضله ؛(٣٩٥)

حضرت موسىعليه‌السلام مردى را نزد عرش ديد و به جايگاه او غبطه خورد و در مورد او سوال كرد. به او گفته شد كه او به آنچه خداوند از فضل خود به مردم داده است حسد نمى برد.

(٧)امام صادقعليه‌السلام :

انه قال لبعض شيعته - عليكم بالورع والاجتهاد، وصدق الحديث واءداء الامانة والتمسك بما اءنتم عليه ، فانما يغتبط اءحدكم اذا انتهت نفسه الى هاهنا، واءومى بيده الى حلقه ؛(٣٩٦)

امام صادقعليه‌السلام به بعضى از شيعيان خود فرمودند: بر شما لازم است پرهيزكارى و تلاش و راستگويى و امانت دارى و چنگ زدن به مذهب خود، زيرا هر يك از شما به هنگام جان دادن ، غبطه او را خواهد خورد.

(٨)امام صادقعليه‌السلام :

فى فضل زيارة الحسين بن علىعليه‌السلام ولقد حدثنى اءبى اءنه لم يخل مكانه منذ قتل من مصل يصلى عليه من الملائكة اءو من الجن اءومن الانس اءو من الوحش وما من شى ء الا وهو يغبط زائره ويتمسح به ويرجو فى النظر اليه الخير لنظره الى قبره ؛(٣٩٧)

پدرم در فضيلت زيارت حسين بن علىعليه‌السلام فرمودند : جايگاه آن حضرت از آن زمان كه كشته شده ، از فرشته يا جن يا حيوان وحشى كه بر آن حضرت درود مى فرستد خالى نيست و هر چيزى غبطه زائر آن حضرت را مى خورد و خود را به او مى مالد و در نگاه كردن به زائر امام حسينعليه‌السلام اميد خير دارد زيرا او به قبر امام حسينعليه‌السلام نگاه كرده است

(٩)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

يروى عن ربه تبارك وتعالى - حقت محبتى على المتزاورين فى وحقت محبتى على المتباذلين فى وهم على منابر من نور يغبطهم النبيون والصديقون بمكانهم ؛(٣٩٨)

خداوند متعال مى فرمايد: برخود واجب كرده ام دوست داشتن كسانى كه به خاطر من به ديدار يكديگر مى روند و كسانى كه در راه من به يكديگر بخشش مى نمايند، چنين كسانى (روز قيامت) بر منابرى از نورند به گونه اى كه پيامبران و صديقين به جايگاه آنان غبطه مى خورند.

(١٠)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اءلا احدثكم عن اءقوام ليسوا باءنبياء و لا شهداء يغبطهم يوم القيامة الانبياء والشهداء بمنازلهم من الله على منابر من نور. قيل : من هم يا رسول الله ؟ قال : هم الذين يحببون عباد الله الى الله و يحببون الله الى عباد، قلنا: هذا حببوا الله الى عباده ، فكيف يحببون عباد الله الى الله ؟ قال : ياءمرونهم بما يحب الله وينهونهم عما يكره الله ، فاذا اءطاعوهم اءحبهم الله ؛(٣٩٩)

آيا آگاه كنم شما را از گروهى كه نه از انبيا هستند و نه از شهدا، ولى انبيا و شهدا در روز قيامت به مقام و منزلت آنان غبطه مى خورند، و آنها بر منبرهايى از نور نشسته اند؟ سوال شد اى رسول خدا! آنان كيانند؟ فرمودند: آنان كسانى هستند كه بندگان خدا را نزد خدا و خدا را نزد بندگانش محبوب مى گرداند عرض كرديم : ايجاد محبت خدا در دلها معلوم است ، ولى چگونه بندگان را نزد خدا محبوب مى گردانند؟ فرمودند: آنان را فرمان مى دهند به آنچه خدا دوست مى دارد و باز مى دارند از آنچه خدا دوست نمى دارد، پس اگر آنان را اطاعت كنند، خداوند دوستشان مى دارد.

٤١ - حسد

(١)امام صادقعليه‌السلام :

قال لقمان لابنه : وللحاسد ثلاث علامات : يغتاب اذا غاب و يتملق اذا شهد و يشمت بالمصيبة ؛(٤٠٠)

لقمان به فرزندش گفت : حسود را سه نشانه است : پشت سر غيبت مى كند، رو به رو تملق مى گويد و از گرفتارى ديگران شاد مى شود.

(٢)امام علىعليه‌السلام :

الحسد عيب فاضح و شح فادح لايشفى صاحبه الا بلوغ آماله فيمن يحسده ؛(٤٠١)

حسادت عيبى رسوا و بخلى سهمگين است و حسود تا به آرزوى خود درباره محسودش نرسد آرام نمى گيرد.

(٣)امام علىعليه‌السلام :

الحسود سريع الوثبة ، بطى ء العطفة ؛(٤٠٢)

حسود زود خشمگين مى شود و دير كينه از دلش مى رود.

(٤)امام علىعليه‌السلام :

الحسد لا يجلب الا مضرة وغيظا يوهن قلبك و يمررض ‍ جسمك ؛(٤٠٣)

حسادت نتيجه اى جز زيان و ناراحتى كه دلت را سست و تنت را بيمار مى گرداند به بار نمى آورد.

(٥)امام صادقعليه‌السلام :

يقول ابليس لجنوده : اءلقوا بينهم الحسد والبغى ، فانهما يعد لان عند الله الشرك ؛(٤٠٤)

شيطان به سپاهيانش مى گويد: ميان مردم حسد و تجاوزگرى بياندازيد چون اين دو، نزد خدا برابر با شرك است

(٦)امام صادقعليه‌السلام :

النصيحة من الحاسد محال ؛(٤٠٥)

نصيحت و خيرخواهى از حسود محال است

(٧)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

استعينوا على قضاء حوائجكم بالكتمان ، فان كل ذى نعمة محسود؛(٤٠٦)

در برآوردن نيازهاى خود از پنهان كارى كمك بگيريد، زيرا هر صاحب نعمتى مورد حسد واقع مى شود.

(٨)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اياكم والحسد، فانه ياءكل الحسنات كما تاءكل النار الحطب ؛(٤٠٧)

از حسادت بپرهيزيد، زيرا حسد نيكى ها را مى خورد چنان كه آتش هيزم را مى خورد.

(٩)امام علىعليه‌السلام :

لله در الحسد ما اعدله ! بدا بصاحبه فقتله ؛(٤٠٨)

آفرين بر حسادت ! چه عدالت پيشه است ! پيش از همه صاحب خود را مى كشد.

(١٠)امام صادقعليه‌السلام :

ستة لا تكون فى المومن : العسر والنكه والحسد واللجاجة والكذب والبغى ؛(٤٠٩)

شش (صفت) در مومن نيست : سخت گيرى ، بى خبرى ، حسادت ، لجاجت ، دروغگويى و تجاوز.

٤٢ - امانتدارى

(١)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تزال امتى بخير ما تحابوا و تهادوا واءدوا الامانة ؛(٤١٠)

امت من تا هنگامى كه يگديگر را دوست بدارند، به يكديگر هديه دهند و امانتدارى كنند، در خير و خوبى خواهند بود.

(٢)امام صادقعليه‌السلام :

انظر ما بلغ به علىعليه‌السلام عند رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فالزمه فان علياعليه‌السلام انما بلغ ما بلغ به عند رسول الله بصدق الحديث واءداء الامانة ؛(٤١١)

بنگر علىعليه‌السلام با چه چيز آن مقام را نزد پيامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم پيدا كرد همان را پيروى كن همانا علىعليه‌السلام آن مقام را نزد پيامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم با راستگويى و امانتدارى بدست آورد.

(٣)امام صادقعليه‌السلام :

اتقوا الله ، وعليكم باءداء الامانة الى من ائتمنكم فلو اءن قاتل اءميرالمومنينعليه‌السلام ائتمننى على اءمانة لاديتها اليه ؛(٤١٢)

تقواى الهى پيشه كنيد و امانت را به كسى كه شما را امين دانسته است ، باز گردانيد، زيرا حتى اگر قاتل امير المومنينعليه‌السلام امانتى را به من بسپرد هر آينه آن را به او بر مى گردانم

(٤)امام علىعليه‌السلام :

الامانة تجر الرزق ، والخيانة تجر الفقر؛(٤١٣)

امانتدارى روزى مى آورد و خيانت در امانت فقر.

(٥)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا تنظروا الى كثرة صلاتهم وصومهم وكثرة الحج والمعروف وطنطنتهم بالليل ، ولكن انظروا الى صدق الحديث واءداء الامانة ؛(٤١٤)

به زيادى نماز و روزه و حج و احسان و مناجات شبانه مردم نگاه نكنيد، بلكه به راستگويى و امانتدارى آنها توجه كنيد.

(٦)امام علىعليه‌السلام :

لا تخن من ائتمنك وان خانك ولاتذع سره وان اءذاع سرك ؛(٤١٥)

به كسى كه تو را امين قرار داده است خيانت مكن هر چند او به تو خيانت كرده باشد و راز او را فاش مساز اگر چه او راز تو را فاش ساخته باشد.

(٧)امام علىعليه‌السلام :

لا تاءمنن ملولا؛(٤١٦)

شخص به ستوه آمده و رنجيده را امين مشمار.

(٨)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من خان اءمانة فى الدنيا ولم يردها الى اءهلها ثم اءدركه الموت مات على غير ملتى ويلقى الله و هو عليه غضبان ؛(٤١٧)

كسى كه در دنيا به امانتى خيانت كند و آن را به صاحبش بر نگرداند و آن گاه بميرد و دين من نمرده است و با خدا ديدار مى كند در حالى كه بر او خشمگين است

(٩)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من ائتمن غير اءمين فليس له على الله ضمان لانه قدنهاه اءن ياتمنه ؛(٤١٨)

هر كس به فردى غير امين امانت بسپارد، خداوند ضامن او نيست ، زيرا او را از امانت سپارى به غير امين باز داشته است

(١٠)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ليس منا من يحقر الامانة حتى يستهلكها اذا استوددعها؛(٤١٩)

از ما نيست كسى كه امانت را كوچك بشمارد و از آن مواظبت نكند و در معرض تلف شدن قرار بدهد.

٤٣ - اصلاح بين مردم

(١)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اتقوا الله و اءصلحوا ذات بينكم فان الله يصلح بين المومنين يوم القيامة ؛(٤٢٠)

تقواى الهى داشته باشيد و اصلاح كنيد ميان خودتان را زيرا خداوند در روز قيامت ميان مومن را اصلاح مى كند.

(٢)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اءلا اخبركم باءفضل من درجه الصيام والصلاة والصديقه ؟ صلاح ذات البين ، فان فساد ذات البين هى الحالقة ؛(٤٢١)

آيا شما را به چيزى با فضيلت تر از نماز روزه و صدقه (زكات) آگاه نكنم ؟ آن چيز اصلاح ميان مردم است ، زيرا تيره شدن رابطه ميان مردم ريشه كن كننده دين است

(٣)امام كاظمعليه‌السلام :

طوبى للمصلحين بين الناس ، اولئك هم المقربون يوم القيامة ؛(٤٢٢)

خوشا به سعادت اصلاح كننده بين مردم كه آنان همان مقربان روز قيامت اند.

(٤)امام صادقعليه‌السلام :

للمفضل -: اذا راءيت بين اثنين من شيعتنا منازعة فافتدها من مالى ؛(٤٢٣)

به مفضل فرمودند: هر گاه ميان دو نفر از شيعان من نزاعى ديدى از مال من غرامت بده (يعنى با پرداخت وجه مورد اختلاف ، ميان آنان را اصلاح كن).

(٥)امام صادقعليه‌السلام :

صدقه يحبها الله : اصلاح بين الناس اذا تفاسدوا، وتقارب بينهم اذا تباعدوا؛(٤٢٤)

صدقه اى كه خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح ميان مردم هر گاه رابطه شان تيره شده و نزديك كردن آنها به يكديگر هر گاه از هم دور شدند.

(٦)امام صادقعليه‌السلام :

الكلام ثلاثة : صدق وكذب واصلاح بين الناس قال : قيل له : جعلت فداك ما الاصلااح بين الناس ؟ قال : تسمع من الرجل كلاما يبلغه فتخبث نفسه ، فتلقاه فتقول : سمعت من فلان قال فيك من الخير كذا و كذا، خلاف ما سمعت منه ؛(٤٢٥)

سخن سه گونه است : راست و دروغ و اصلاح ميان مردم به آن حضرت عرض شد: قربانت اصلاح ميان مردم چيست ؟ فرمودند: از كسى سخنى درباره ديگرى مى شنوى كه اگر سخن به گوش او برسد، ناراحت مى شود. پس تو آن ديگرى را مى بينى و برخلاف آنچه شنيده اى ، به او مى گويى : از فلانى شنيدم كه در خوبى تو چنين و چنان مى گفت

(٧)امام صادقعليه‌السلام :

... والله ما اوتى لقمان الحكمة بحسب ، ولامال ولااءهل و لا بسط فى جسم ولاجمال ولكنه كان رجلا قويا الى اءن قال : ولم يمر برجلين يختصمان اءو يقتتلان الا اءصلح بينهما ولم يمض عنهما حتى تحاجزا؛(٤٢٦)

... به خدا قسم كه : به لقمان تنها حكمت و دانش عطا نشده بود، و نيز دارائى و خانواده و قدرت جسمى و زيبايى چشمگير نداشت ولى او مردى با اراده بود تا آنجا كه امام فرمودند: و او به دو نفر كه با هم نزاع مى كردند و يا مى جنگيدند نمى گذشت مگر اينكه : ميانشان صلح برقرار مى كرد و از پيش آنان نمى رفت تا آنكه آنها دست از نزاع و جنگ كشيده و متفرق مى شدند.

(٨)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اءيما مسلمين تهاجرا فمكثا ثلاثا لا يصطلحان الا كانا خارجين من الاسلام ، ولم يكن بينهما ولاية فاءيهما سبق الى كلام اءخيه كان السابق الى الجنة يوم الحساب ؛(٤٢٧)

هر دو مسلمانى كه با هم قهر كنند و سه روز به قهر خود ادامه دهند و آشتى نكنند، هر دو از اسلام بيرون روند و ميان آنان هيچ پيوند دينى نباشد و هر كدام از آنها پيش از ديگرى با برادرش حرف بزند، در روز حسابرسى زودتر به بهشت مى رود.

(٩)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الصلح جائز بين المسلمين ، الا صلحا اءحل حراما وحرم حلالا؛(٤٢٨)

صلح ميان مسلمانان جايز است ، مگر صلحى كه حرامى را حلال يا حلالى را حرام كند.

(١٠)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ان الله اءحب الكذب فى الصلاح واءبغض الصدق فى الفساد؛(٤٢٩)

براستى كه خداوند دروغى را كه باعث اصلاح باشد دوست مى دارد و راستى را كه موجب فساد گردد، دشمن مى دارد.

٤٤ - تشكر از مردم

امام سجادعليه‌السلام :

(١)اءما حق ذى المعروف عليك فاءن تشكره و تذكر معروفه ، و تكسبه المقالة الحسنة و تخلص له الدعاء فيما بينك و بين الله عزوجل ، فاذا فعلت ذلك كنت قد شكرته سرا و علانية ، ثم ان قدرت على مكافاته يوما كافيته ؛(٤٣٠)

حق كسى كه به تو نيكى كرده ، اين است كه از او تشكر كنى و نيكيش را به زبان آورى و از وى به خوبى ياد كنى و ميان خود و خداى عزوجل برايش ‍ خالصانه دعا كنى ، هر گاه چنين كردى بى گمان پنهانى و آشكارا از او تشكر كرده اى سپس اگر روزى توانستى نيكى او را جبران كنى ، جبران كن

(٢)امام رضاعليه‌السلام :

من لم يشكر المنعم من المخلوقين لم يشكر الله عزوجل ؛(٤٣١)

هر كس در مقابل خوبى مردم تشكر نكند، از خداى عزوجل تشكر نكرده است

(٣)امام علىعليه‌السلام :

ان مكرمة صنعتها الى اءحد من الناس ، انما اءكرمت بها نفسك و زينت بها عرضك ، فلا تطلب من غيرك شكر ما صنعت الى نفسك ؛(٤٣٢)

اگر به كسى خوبى كردى در واقع با اين كار خود را گرامى داشته اى و به خودت آبرو داده اى ، پس به سبب خوبى اى كه به خودت كرده اى از ديگران خواهان تشكر مباش

(٤)امام علىعليه‌السلام :

شكرك للراضى عنك يزيده رضا ووفاء، شكرك للساخط عليك يوجب لك منه صلاحا وتعطفا؛(٤٣٣)

سپاسگزارى تو از كسى كه از تو راضى است ، موجب رضايت و وفادارى بيشتر او مى شود و سپاسگزاريت از كسى كه از تو ناخشنود است ، سبب رفع ناراحتى و مهربانى او نسبت به تو مى شود.

(٥)امام علىعليه‌السلام :

من صنع بمثل ما صنع اليه فانما كافاه و من اضعفه كان شكورا؛(٤٣٤)

هر كس در برابر خوبى اى كه به او شده همانند آن را انجام دهد آن را تلافى كرده است و اگر بيشتر از آن خوبى كند سپاسگزارى نموده است

(٦)امام رضاعليه‌السلام :

ان الله عزوجل اءمر... بالشكر له وللوالدين فمن لم يشكر والديه لم يشكر الله ؛(٤٣٥)

خداى عزوجل دستور داد... به سپاسگزارى از خود و از پدر ومادر، پس ‍ كسى كه از پدر و مادر خود سپاسگزارى نكند از خداوند سپاسگزارى نكرده است

(٧)امام صادقعليه‌السلام :

لعن الله قاطعى سبل المعروف قيل وما قاطعوا سبل المعروف ؟ قال : الرجل يصنع اليه المعروف فيكفره ، فيمتنع صاحبه من اءن يصنع ذلك الى غيره ؛(٤٣٦)

_____________________

پاورقى ها ٣٦٩- كافى ٨/٢٤٣/٣٣٧.

٣٧٠- نهج الفصاحه ح ٩٩٢.

٣٧١- نهج البلاغه نامه ٤٩.

٣٧٢- اعلام الدين ص ٤٢٨.

٣٧٣- خصال ص ٦٩.

٣٧٤- كافى ٢/٣١٦/٧.

٣٧٥- غررالحكم ١/٢٩٤/١١٣١.

٣٧٦- غررالحكم ٢/٤٣٨/٣٢٠١.

٣٧٧- شرح نهج البلاغه ٢٠/٣١٤/٦٠٧.

٣٧٨- غررالحكم ٢/٤٥٣/٣٢٦٥.

٣٧٩- نهج البلاغه نامه ٥٣.

٣٨٠- كنزالعمال ٤/٢٤٩/١٠٣٨١.

٣٨١- كنزالعمال ٣/١٦٧/٥٩٨٩.

٣٨٢- كنزالعمال ٦/٢٦٣/١٥٦١٤.

٣٨٣- كافى ٢/٢٣١/٤.

٣٨٤- كنزالعمال ٣/١٨١/٦٠٥٥.

٣٨٥- نهج البلاغه خطبه ١٤٠.

٣٨٦- كنزالعمال ٣/١٦٢/٥٩٦٦.

٣٨٧- نهج البلاغه خطبه ٢٢٣.

٣٨٨- بحارالانوار ٧٤/٤٠٥/٢.

٣٨٩- غررالحكم ٢/٢١٦/٢٤٢٢.

٣٩٠- كافى ٢/٣٠٧/٧.

٣٩١- معانى الاخبار ص ٣٤٢.

٣٩٢- غررالحكم ٢/٤٢٣/٣١٢٢.

٣٩٣- غررالحكم ٦/١٠٥/٩٦٨٥.

٣٩٤- غررالحكم ٢/٥٢٥/٣٥٠٢.

٣٩٥- روضة الواعظين ص ٤٢٤.

٣٩٦- دعائم الاسلام ١/٦٦.

٣٩٧- مستدرك الوسايل ١٠/٢٥٢/١١٩٥٢.

٣٩٨- صحيح ابن حبان ٢/٣٣٨.

٣٩٩- مشكاة الانوار ص ١٣٦.

٤٠٠- خصال ص ١٢١.

٤٠١- غررالحكم ٢/١٦٤/٢٢٠٥.

٤٠٢- بحارالانوار ٧٣/٢٥٦/٢٩.

٤٠٣- بحارالانوار ٧٣/٢٥٦/٢٩.

٤٠٤- كافى ٢/٣٢٧/٢.

٤٠٥- خصال ص ٢٦٩.

٤٠٦- شرح نهج البلاغه ١/٣١٦.

٤٠٧- جامع الاخبار ص ٤٥١.

٤٠٨- شرح نهج البلاغه ١/٣١٦.

٤٠٩- تحف العقول ص ٣٧٧.

٤١٠- عيون الخبار الرضا ١/٣٢/٢٥.

٤١١- كافى ٢/١٠٤/٥.

٤١٢- امالى صدوق ص ٣١٨.

٤١٣- بحارالانوار ٧٨/٦٠/١٣٨.

٤١٤- بحارالانوار ٧٥/١١٤/٥.

٤١٥- بحارالانوار ٧٧/٢٠٨/١.

٤١٦- نهج البلاغه حكمت ٢١١.

٤١٧- امالى صدوق ص ٥١٦.

٤١٨- بحارالانوار ١٠٣/١٧٩/٣.

٤١٩- بحارالانوار ٧٥/١٧٢/١٣.

٤٢٠- محجة البيضاء ٣/٣٧٣.

٤٢١- نهج الفصاحه ح ٤٥٨.

٤٢٢- تحف العقول ص ٣٩٣.

٤٢٣- كافى ٢/٢٠٩/٣.

٤٢٤- كافى ٢/٢٠٩/١.

٤٢٥- كافى ٢/٣٤١/١٦.

٤٢٦- مستدرك الوسايل ١٣/٤٤٢/٣.

٤٢٧- كافى ٢/٣٤٥/٥.

٤٢٨- الفقيه ٣/٣٢/٦٧/٣٢.

٤٢٩- وسائل الشيعه ٨/٥٧٨/١.

٤٣٠- خصال ص ٥٦٨.

٤٣١- عيون الاخبار الرضا (ع) ١/٢٧/٢.

٤٣٢- غررالحكم ٢/٥٤٢/٣٥٤٢.

٤٣٣- غررالحكم ٤/١٦١/٥٦٦٨ و ٥٦٦٩.

٤٣٤- كافى ٤/٢٨/١.

٤٣٥- خصال ١٥٦/١٩٦.

٤٣٦- كافى ٤/٣٣/١.

٤٥ - نصيحت

خدا لعنت كند راهزنان نيكى را. سوال شد راهزنان نيكى چه كسانى هستند؟ فرمودند: كسى كه به او نيكى شود، و او ناسپاسى كند، در نتيجه نيكوكاران را از نيكى به ديگران باز دارد.

(٨)امام علىعليه‌السلام :

لا يزهدنك فى المعروف من لا يشكر لك ، فقد يشكرك عليه من لا يستمتع بشى ء منه ، وقد تدرك من شكر الشاكر اءكثر مما اءضاع الكافر، والله يحب المحسنين ؛(٤٣٧)

تشكر نكردن ديگران از تو نبايد تو را به خوبى كردن بى رغبت سازد، زيرا كسى كه از آن نيكى كم ترين بهره اى نمى برد (يعنى خداوند) از تو قدردانى مى كند و از سپاسگزارى اين سپاسگزار به بيش از آن چيز مى رسى كه فرد ناسپاس فرو گذاشته است و خداوند نيكو كاران را دوست دارد.

(٩)امام صادقعليه‌السلام :

ان المومن مكفر وذلك اءن معروفه يصعد الى الله تعالى فلا ينتشر فى الناس ، والكافر مشهور وذلك اءن معروفه للناس ينتشر فى الناس و لا يصعد الى السماء؛(٤٣٨)

مومن ناسپاسى مى شود، زيرا خوبى او به درگاه خداى متعال و در ميان مردم شايع نمى شود، اما خوبى هاى كافر شايع مى شود چون براى مردم است و به درگاه الهى بالا نمى رود.

(١٠)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اءفضل الناس عند الله منزلة واءقربهم من الله وسيلة المحسن يكفر احسانه ؛(٤٣٩)

بهترين مردم در نزد خداوند و نزديك ترين آنان به او، نيكوكارى است كه از نيكى او قدردانى نمى شود.

٤٥ - نصيحت

(١)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ان اءعظم الناس منزلة عندالله يوم القيامة اءمشاهم فى اءرضيه بالنصيحة لخلقه ؛(٤٤٠)

بلند مرتبه ترين مردم در روز قيامت نزد خداوند كسى است كه در روى زمين بيشتر در خيرخواهى و ارشاد مردم قدم بردارد.

(٢)لقمان حكيم رحمة الله :

يا بنى عليك بالموعظة فاعمل بها فانها عند العاقل اءحلى من العسل الشهد؛(٤٤١)

فرزندم نصيحت را بپذير و به آن عمل كن كه نصيحت نزد عاقل از عسل ناب شيرين تر است

(٣)امام علىعليه‌السلام :

من قبل النصيحة سلم من الفضيحة ؛(٤٤٢)

هر كس نصيحت را بپذيرد، از رسوايى به سلامت مى ماند.

(٤)امام جوادعليه‌السلام :

المومن يحتاج الى ثلاث خصال : توفيق من الله وواعظ من نفسه و قبول ممن ينصحه ؛(٤٤٣)

مومن نيازمند سه چيز است : توفيقى از پروردگار، پند دهنده اى از درون خويش و پذيرش از نصيحت كنندگان

(٥)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اذا اءراد الله بعبد خيرا جعل له واعظا من نفسه يامره وينهاه ؛(٤٤٤)

هر گاه خداوند خير بنده اى را بخواهد، واعظى از درون او برايش قرار مى دهد كه او را به كار نيك وادار و از كار بد باز دارد.

(٦)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

يا على اذا لم يكن العالم تقيا تائبا زلت موعظته عن قلوب الناس كما تزل القطرة عن بيضة النعامة والصفا؛(٤٤٥)

يا على هر گاه عالم با تقوا و توبه كار نباشد، موعظه اش از دل مردم مى لغزد همچنانكه قطره آب از روى تخم شتر مرغ و سنگ صاف مى لغزد.

(٧)امام علىعليه‌السلام :

المسلم مرآة اءخيه فاذا راءيتم من اءخيكم هفوة فلاتكونوا عليه البا واءرشدوه وانصحوا له و تزفقوا به ...؛(٤٤٦)

مسلمان آينه برادر خويش است هر گاه خطايى از برادر خود ديديد همگى او را مورد حمله قرار ندهيد بلكه او را راهنمايى و نصيحت نماييد و با او مدارا كنيد...

(٨)امام حسن عسكرىعليه‌السلام :

من وعظ اءخاه سرا فقد زانه ومن وعظه علانية فقد شانه ؛(٤٤٧)

هر كس برادر (دينى) خود را پنهانى نصيحت كند، او را آراسته و اگر آشكارا نصيحتش نمايد ارزش او را كاسته است

(٩)امام سجادعليه‌السلام :

واءما حق المستنصح فان حقه اءن تودى اليه النصيحة على الحق الذى ترى له اءنه يحمل ويخرج المخرج الذى يلين على مسامعه وتكلمه من الكلام بما يطيقه عقله فان لكل عقل طبقة من الكلام يعرفه ويجتنبه وليكن مذهبك الرحمة ؛(٤٤٨)

حق نصيحت خواه اين است كه به راه صحيحى كه مى دانى مى پذيرد، راهنمائيش كنى و سخن در حد درك و فهم و عقلش بگويى كه هر عقلى ظرفيت مخصوص خود را دارد و روش تو بايد همراه با مهربانى و رحمت باشد.

(١٠)امام سجادعليه‌السلام :

واءما حق الناصح فاءن تلين له جناحك ثم تشرئب له قلبك و تفتح له سمئك حتى تفهم عنه نصيحته ثم تنظر فيها فان كان رفق فيها للصواب حمدت الله على ذلك وقبلت منه وعرفت له نصيحته ...؛(٤٤٩)

حق نصيحت كننده اين است كه نسبت به او فروتنى كنى ، دل را براى فهم نصيحتش آماده نمايى و به سخنانش گوش دهى و اگر گفتارش درست بود خدا را شكر گويى و بپذيرى و حق شناسى كنى

٤٦ - تواضع

امام علىعليه‌السلام :

(١)اءشرف الخلائق التواضع والحلم ولين الجانب ؛(٤٥٠)

شريف ترين اخلاق ، تواضع ، بردبارى و نرم خويى است

(٢)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ان الله تعالى اءوحى الى اءن تواضعوا حتى لايفخر اءحد على اءحد ولايبغى اءحد على اءحد؛(٤٥١)

خداى متعال به من وحى فرمود كه متواضع باشيد، تا هيچ كس بر ديگرى فخر نفروشد و احدى به ديگرى زورگويى و تجاوز نكند.

(٣)امام صادقعليه‌السلام :

ان فى السماء ملكين موكلين بالعباد، فمن تواضع لله رفعاه و من تكبر وضعاه ؛(٤٥٢)

در آسمان دو فرشته بر بندگان گماشته شده اند پس هر كس براى خدا تواضع كند، او را بالا برند و هر كس تكبر ورزد او را پست گردانند.

(٤)امام علىعليه‌السلام :

اذا تفقه الرفيع تواشع ؛(٤٥٣)

انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانايى رسد، متواضع مى شود.

(٥)امام علىعليه‌السلام :

فى صفة المتقين -: ملبسهم الاقتصاد ومشيهم التواشع ؛(٤٥٤)

در وصف پرهيزكاران -: لباسشان ميانه رويست و راه رفتن و رفتارشان متواظعانه است

(٦)امام صادقعليه‌السلام :

ان من التواضع اءن يرضى الرجل بالمجلس دون المجلس واءن يسلم على من يلقى واءن يترك المراء وان كان محقا ولايحب اءن يحمد على التقوى ؛(٤٥٥)

از تواضع است كه انسان به پايين مجلس رضايت دهد، به هر كس بر مى خورد سلام كند، مجادله را رها كند اگر چه حق با او باشد و دوست نداشته باشد كه او را به پرهيزكارى بستايند.

(٧)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ثلاثة لايزيد الله بهن الا خيرا: التواضع لا يزيد الله به الا ارتفاعا وذل النفس لايزيد الله به الا عزا والتعفف لا يزيد الله به الاغنى ؛(٤٥٦)

سه چيز است كه خداوند به سبب آنها جز بر خير و خوبى نمى افزايد: تواضع كه خداوند به سبب آن جز بلند مرتبگى نمى افزايد، شكسته نفسى كه خداوند به سبب آن جز عزت نمى افزايد و مناعت طبع كه خداوند به سبب آن جز بى نيازى نمى افزايد.

(٨)امام كاظمعليه‌السلام :

ان الزرع ينبت فى السهل ولاينبت فى الصفا فكذلك الحكمة تعمر فى قلب المتواضع و لا تعمر فى قلب المتكبر الجبار، لان الله جعل التواضع آلة العقل و جعل التكبر من آلة الجهل ؛(٤٥٧)

زراعت در زمين همواره مى رويد، نه بر سنگ سخت و چنين است كه حكمت ، در دل هاى متواضع جاى مى گيرد نه در دل هاى متكبر. خداوند متعال ، تواضع را وسيله عقل و تكبر را وسيله جهل قرار داده است

(٩)امام رضاعليه‌السلام :

التواضع درجات : منها اءن يعرف المرء قدر نفسه فينزلها منزلتها بقلب سليم ، لايحب اءن ياتى الى اءحد الا مثل مايوتى اليه ، ان راءى سئيئة دراءها بالحسنة ، كاظم الغيظ عاف عن الناس ، والله يحب المحسنين ؛(٤٥٨)

تواضع درجاتى دارد: يكى از آنها اين است كه انسان اندازه خود را بشناسد و با طيب خاطر خود را در آن جايگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار كند كه انتظار دارد با او رفتار كنند، اگر بدى ديد آن را با خوبى جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و از مردم در گذرد، و خداوند نيكوكاران را دوست دارد.

(١٠)امام علىعليه‌السلام :

من اءتى غنيا فتواضع له لغناه ذهب ثلثا دينه ؛(٤٥٩)

هر كس در مقابل ثروتمند در مقابل ثروتش تواضع كند دو سوم دينش از بين برود.