٤٥ - نصيحت
خدا لعنت كند راهزنان نيكى را. سوال شد راهزنان نيكى چه كسانى هستند؟ فرمودند: كسى كه به او نيكى شود، و او ناسپاسى كند، در نتيجه نيكوكاران را از نيكى به ديگران باز دارد.
(٨)امام علىعليهالسلام
:
لا يزهدنك فى المعروف من لا يشكر لك ، فقد يشكرك عليه من لا يستمتع بشى ء منه ، وقد تدرك من شكر الشاكر اءكثر مما اءضاع الكافر، والله يحب المحسنين ؛
تشكر نكردن ديگران از تو نبايد تو را به خوبى كردن بى رغبت سازد، زيرا كسى كه از آن نيكى كم ترين بهره اى نمى برد (يعنى خداوند) از تو قدردانى مى كند و از سپاسگزارى اين سپاسگزار به بيش از آن چيز مى رسى كه فرد ناسپاس فرو گذاشته است و خداوند نيكو كاران را دوست دارد.
(٩)امام صادقعليهالسلام
:
ان المومن مكفر وذلك اءن معروفه يصعد الى الله تعالى فلا ينتشر فى الناس ، والكافر مشهور وذلك اءن معروفه للناس ينتشر فى الناس و لا يصعد الى السماء؛
مومن ناسپاسى مى شود، زيرا خوبى او به درگاه خداى متعال و در ميان مردم شايع نمى شود، اما خوبى هاى كافر شايع مى شود چون براى مردم است و به درگاه الهى بالا نمى رود.
(١٠)رسول اكرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
:
اءفضل الناس عند الله منزلة واءقربهم من الله وسيلة المحسن يكفر احسانه ؛
بهترين مردم در نزد خداوند و نزديك ترين آنان به او، نيكوكارى است كه از نيكى او قدردانى نمى شود.
٤٥ - نصيحت
(١)رسول اكرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
:
ان اءعظم الناس منزلة عندالله يوم القيامة اءمشاهم فى اءرضيه بالنصيحة لخلقه ؛
بلند مرتبه ترين مردم در روز قيامت نزد خداوند كسى است كه در روى زمين بيشتر در خيرخواهى و ارشاد مردم قدم بردارد.
(٢)لقمان حكيم رحمة الله :
يا بنى عليك بالموعظة فاعمل بها فانها عند العاقل اءحلى من العسل الشهد؛
فرزندم نصيحت را بپذير و به آن عمل كن كه نصيحت نزد عاقل از عسل ناب شيرين تر است
(٣)امام علىعليهالسلام
:
من قبل النصيحة سلم من الفضيحة ؛
هر كس نصيحت را بپذيرد، از رسوايى به سلامت مى ماند.
(٤)امام جوادعليهالسلام
:
المومن يحتاج الى ثلاث خصال : توفيق من الله وواعظ من نفسه و قبول ممن ينصحه ؛
مومن نيازمند سه چيز است : توفيقى از پروردگار، پند دهنده اى از درون خويش و پذيرش از نصيحت كنندگان
(٥)رسول اكرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
:
اذا اءراد الله بعبد خيرا جعل له واعظا من نفسه يامره وينهاه ؛
هر گاه خداوند خير بنده اى را بخواهد، واعظى از درون او برايش قرار مى دهد كه او را به كار نيك وادار و از كار بد باز دارد.
(٦)رسول اكرمصلىاللهعليهوآلهوسلم
:
يا على اذا لم يكن العالم تقيا تائبا زلت موعظته عن قلوب الناس كما تزل القطرة عن بيضة النعامة والصفا؛
يا على هر گاه عالم با تقوا و توبه كار نباشد، موعظه اش از دل مردم مى لغزد همچنانكه قطره آب از روى تخم شتر مرغ و سنگ صاف مى لغزد.
(٧)امام علىعليهالسلام
:
المسلم مرآة اءخيه فاذا راءيتم من اءخيكم هفوة فلاتكونوا عليه البا واءرشدوه وانصحوا له و تزفقوا به ...؛
مسلمان آينه برادر خويش است هر گاه خطايى از برادر خود ديديد همگى او را مورد حمله قرار ندهيد بلكه او را راهنمايى و نصيحت نماييد و با او مدارا كنيد...
(٨)امام حسن عسكرىعليهالسلام
:
من وعظ اءخاه سرا فقد زانه ومن وعظه علانية فقد شانه ؛
هر كس برادر (دينى) خود را پنهانى نصيحت كند، او را آراسته و اگر آشكارا نصيحتش نمايد ارزش او را كاسته است
(٩)امام سجادعليهالسلام
:
واءما حق المستنصح فان حقه اءن تودى اليه النصيحة على الحق الذى ترى له اءنه يحمل ويخرج المخرج الذى يلين على مسامعه وتكلمه من الكلام بما يطيقه عقله فان لكل عقل طبقة من الكلام يعرفه ويجتنبه وليكن مذهبك الرحمة ؛
حق نصيحت خواه اين است كه به راه صحيحى كه مى دانى مى پذيرد، راهنمائيش كنى و سخن در حد درك و فهم و عقلش بگويى كه هر عقلى ظرفيت مخصوص خود را دارد و روش تو بايد همراه با مهربانى و رحمت باشد.
(١٠)امام سجادعليهالسلام
:
واءما حق الناصح فاءن تلين له جناحك ثم تشرئب له قلبك و تفتح له سمئك حتى تفهم عنه نصيحته ثم تنظر فيها فان كان رفق فيها للصواب حمدت الله على ذلك وقبلت منه وعرفت له نصيحته ...؛
حق نصيحت كننده اين است كه نسبت به او فروتنى كنى ، دل را براى فهم نصيحتش آماده نمايى و به سخنانش گوش دهى و اگر گفتارش درست بود خدا را شكر گويى و بپذيرى و حق شناسى كنى