٦٤ - قرض

(١)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

دخلت الجنة فراءيت على بابها: الصدقة بعشرة والقرض بثمانية عشر فقلت يا جبرئيل كيف صارت الصدقة بعشرة والقرض بثمانية عشر؟ قال : لان الصدقة تقع على يد الغنى والفقير والقرض لايقع الا فى يد من يحتاج اليه ؛(٦٣٠)

وارد بهشت شدم ، ديدم بر در آن نوشته است (ثواب) صدقه ده برابر است و قرض هجده برابر. گفتم : اى جبرئيل چرا صدقه ده برابر و هجده قرض ‍ برابر است ؟ گفت : زيرا صدقه به دست نيازمند و بى نياز مى رسد اما قرض ‍ جز به دست كسى كه به آن نياز دارد، نمى رسد.

(٢)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من اءخذ اءموال الناس يريد اءداءها اءدى الله عنه و من اءخذها يريد اتلافها اتلفه الله ؛(٦٣١)

هر كس اموال مردم را بگيرد و قصد پرداخت آن را داشته باشد خداوند آن را بپردازد (او را يارى مى كند) و هر كس اموال مردم را بگيرد و قصد تلف كردن داشته باشد خداوند آن را تلف كند.

(٣)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ان الله تعالى مع الدائن حتى يقضى دينه مالم يكن دينهه فيما يكره الله ؛(٦٣٢)

خداوند يار قرض دار است تا قرض خود را بپردازد به شرط آن كه قرض ‍ وى بر خلاف رضاى خدا نباشد.

(٤)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من اءقرض ملهوفا فاءحسن طلبته استاءنف العمل واءعطاه الله بكل درهم اءلف قنطار من الجنة ؛(٦٣٣)

هر كس به گرفتار و درمانده اى قرض بدهد و در پس گرفتن آن خوشرفتارى كند (گناهانش پاك مى شود) اعمالش را دوباره شروع مى كند و خداوند در برابر هر درهم ، هزار قنطار (ثروتى فراوان) در بهشت به او عطا كند.

(٥)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من احتاج اليه اءخوه المسلم فى قرض و هو يقدر عليه فلم يفعل حرم الله عليه ريح الجنة ؛(٦٣٤)

كسى كه برادر مسلمانش در قرضى به او نياز پيدا كند و او بتواند قرض ‍ بدهد و چنين نكند، خداوند بوى بهشت را بر او حرام مى كند.

(٦)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

كما لايحل لغريمك اءن يمطلك وهو موسر فكذلك لايحل لك اءن تعسره اذا علمت اءنه معسر؛(٦٣٥)

همانطور كه براى آن كسى كه از تو قرض گرفته جايز نيست كه اداء آن را به تاخير بيندازد، پس براى تو هم جايز نخواهد بود كه با اين كه مى دانى او تنگدست است از او مطالبه كنى

(٧)امام رضاعليه‌السلام :

اعلم اءن من استدان دينا ونوى قضاءه ، فهو فى اءمان الله حتى يقضيه ، فان لم ينو قضاءه فهو سارق ؛(٦٣٦)

كسى كه قرض بگيرد در صورتى كه تصميم داشته باشد آن را پس دهد در امان خداست تا آن را اداء كند ولى اگر تصميم نداشته باشد آن را به صاحبش برگرداند، دزد محسوب مى شود.

(٨)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من اءراد تستجاب دعوته واءن تكشف كربته فليفرج عن معسر؛(٦٣٧)

هر كس مى خواهد دعايش مستجاب و اندوهش برطرف شود، به تنگدست مهلت دهد.

(٩)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اءقل من الدين تعش حرا؛(٦٣٨)

قرض كمتر گير تا آزاد باشى

(١٠)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

حوسب رجل ممن كان قبلكم فلم يوجد له من الخير شى ء الا اءنه كان رجلا موسرا و كان يخالط الناس و كان يامر غلمانه اءن يتجاوزوا عن المعسر فقال الله عزوجل لملائكته نحن اءحق بذلك منه تجاوزوا عنه ؛(٦٣٩)

يكى از گذشتگان را به حساب كشيدند و كار نيكى نداشت جز آن كه توانگرى بود و با مردم داد و ستد داشت و به غلامان خود مى گفت از مطالبه واماندگان درگذريد خداوند به فرشتگان گفت : ما به گذشت از او سزاوارتريم ، از او در گذريد.

٦٥ - ربا

رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

(١)ان الله عزوجل لعن آكل الربا ومؤ كله و كاتبه وشاهديه ؛(٦٤٠)

خداى عزوجل رباخوار و ربا دهنده و نويسنده و شاهد بر آن را لعنت كرده است

(٢)امام صادقعليه‌السلام :

درهم ربا اءعظم عند الله من سبعين زنية بذات محرم فى بيت الله الحرام ؛(٦٤١)

يك درهم ربا نزد خداوند سنگين تر است از هفتاد بار زناكردن با محارم در خانه خدا.

(٣)امام باقرعليه‌السلام :

انما حرم الله عزوجل الربا لئلا يذهب المعروف ؛(٦٤٢)

خداى عزوجل ربا را حرام فرمود تا احسان كردن از بين نرود.

(٤)امام صادقعليه‌السلام :

آكل الربا لايخرج من الدنيا حتى يتخبطه الشيطان ؛(٦٤٣)

ربا خوار از دنيا نرود، تا آن كه شيطان ديوانه اش كند.

(٥)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

يا على لاتصادق آكل الربا فانه يبارز الله لان الله تعالى قال : (فان لم تفعلوا فاءذنوا بحرب من الله ورسوله)؛ (٦٤٤)

اى على : با رباخوار رفاقت نكن ، زيرا او با خداوند به مبارزه برخواسته ، چون خداى متعال مى فرمايد: «اگر دست از رباخوارى برنداشتيد پس ‍ به خدا و رسولش اعلان جنگ دهيد.

(٦)امام علىعليه‌السلام :

معاشر الناس ، الفقه ثم المتجر، والله للربا فى هذه الامة اءخفى من دبيب النمل على الصفا؛(٦٤٥)

اى مردم ! ابتدا احكام را ياد بگيريد، سپس تجارت كنيد! به خدا قسم كه ربا در ميان اين امت ناپيداتر از حركت مورچه بر روى تخته سنگ است

(٧)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اءتيت ليلة اسرى بى على قوم بطونهم كالبيوت فيها الحيات ترى من خارج بطونهم فقلت : من هولاء يا جبرئيل ؟ قال : هولاء اءكلة الربا؛(٦٤٦)

شبى كه به معراج رفتم بر مردمى گذشتم كه شكمهايشان چون خانه اى بود و در آنها مارهايى وجود داشت كه از بيرون شمكهايشان ديده مى شد. پرسيدم : اى جبرائيل اينها كيستند؟ گفت : اينان رباخوارانند.

(٨)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من اءكل الربا ملا الله عزوجل بطنه من نار جهنم بقدر ما اءكل ، وان اكتسب منه مالا لا يقبل الله تعالى منه شيئا من عمله ، ولم يزل فى لعنة الله والملائكة ما كان عنده منه قيراط (واحد)؛(٦٤٧)

هر كس ربا بخورد خداوند عزوجل به اندازه ربايى كه خورده شكمش را از آتش دوزخ پر كند و اگر از طريق ربا مالى به دست آورد، خداى تعالى هيچ عمل او را نپذيرد و تا زمانى كه قيراطى (كمتر مقدار) از مال ربا نزدش باشد، پيوسته خداوند و فرشتگانش او را نفرين كنند.

(٩)امام صادقعليه‌السلام :

انه او كان الربا حلالا لترك الناس التجارات وما يحتاجون اليه فحرم الله الربا ليفر الناس من الحرام الى الحلال و الى التجارات والى البيع والشراء فيبقى ذلك بينهم فى القرض ؛(٦٤٨)

براستى ، اگر ربا حلال بود، مردم تجارت و تلاش براى معاش را رها مى كردند. به همين دليل خداوند ربا را حرام كرد تا مردم از حرام به حلال و تجارت و خريد و فروش رو بياورند و به يكديگر قرض ‍ بدهند.

(١٠)امام صادقعليه‌السلام :

لما سئل عن قول الله عزوجل : (يمحق الله الربا ويربى الصدقات) وقد اءرى من ياكل الربا يربو ماله ؟ -: فاءى محق اءمحق من درهم ربا يمحق الدين فان تاب منه ذهب ماله وافتقر؛(٦٤٩)

مردى از امام صادقعليه‌السلام درباره آيه «خداوند ربا را نابود مى كند و صدقات را افزايش مى دهد» سئوال كرد و گفت : گاه كسى را مى بينم كه ربا مى خورد و با اين حال ثروتش زياد مى شود؟ حضرت فرمودند: كدام نابودى ، نابود كننده تر از يك درهم ربا كه دين را نابود مى كند. كه اگر توبه هم كند ثروتش از دست مى رود و فقير مى شود.

٦٦ - صدقه

(١)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

كل معروف صدقة و ما وقى به المرء عرضه كتب له به صدقة ؛(٦٥٠)

هر كار نيكى صدقه است و هر چيزى كه به وسيله آن آبروى كسى حفظ شود براى او صدقه نوشته مى شود.

(٢)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

الصدقة تدفع البلاء وهى اءنجح دواء وتدفع القضاء وقد ابرم ابراما ولايذهب بالادواء الا الدعاء والصدقة ؛(٦٥١)

صدقه بلا را دفع مى كند و موثرترين داروست ، صدقه قضاى حتمى را دفع مى كند و درد بيماريها را چيزى جز دعا و صدقه از بين نبرد.

(٣)امام باقرعليه‌السلام :

ان الصدقة لتدفع سبعين بلية من بلايا الدنيا مع ميتة السوء، ان صاحبها لايموت ميتة السوء اءبدا؛(٦٥٢)

صدقه ، هفتاد نوع از بلاياى دنيوى و بد مردن را دفع مى كند. صدقه دهنده هرگز دچار بد مردن نمى شود.

(٤)امام صادقعليه‌السلام :

ان صدقة الليل تطفى ء غضب الرب وتمحو الذنب العظيم و تهون الحساب وصدقة النهار تثمر المال وتزيد فى العمر؛(٦٥٣)

صدقه در شب ، خشم پروردگار را فرو مى نشاند و گناه بزرگ را پاك مى كند و حساب (قيامت) را آسان مى گرداند و صدقه در روز ثروت مى آورد و عمر را زياد مى كند.

(٥)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خير الصدقة ما اءبقت غنى ؛(٦٥٤)

بهترين صدقه آن است كه بى نيازى آورد.

(٦)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من مشى بصدقه الى محتاج كان له كاءجر صاحبها من غير اءن ينقض من اءجره شى ء؛(٦٥٥)

هر كس صدقه اى را به نيازمندى برساند، اجر آن صدقه را دارد و از اجر صدقه دهنده نيز چيزى كم نمى شود.

(٧)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لا صدقة وذورحم محتاج ؛(٦٥٦)

تا زمانى كه خويشاوند نيازمند است ، به كسى ديگر نبايد صدقه داد.

(٨)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ليس المسكين بالطواف ولابالذى تردة التمرة والتمرتان واللقمة واللقمتان ولكن المسكين المتعفف الذى لايساءل الناس شيئا و لا يفطن له فيصدق عليه ؛(٦٥٧)

مسكين نه آن گداى دوره گرد است و نه آن كسى كه يكى دو دانه خرما و يكى دو لقمه نان مى گيرد و مى رود، بلكه مسكين آن نادارى است كه مناعت و عزت نفس دارد، به طورى كه دست سئوال سوى مردم دراز نمى كند و كسى به تهيدستى او پى نمى برد تا به وى صدقه دهد.

(٩)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اءفضل الصدقه اءن تصدق و اءنت صحيح شحيح تاءمل العيش و تخشى الفقر و لا تمهل حتى اذا بلغت الحلقوم قلت لفلان كذا و لفلان كذا اءلا وقد كان لفلان ؛(٦٥٨)

بهترين صدقه آن است كه وقتى سالم هستى و به زندگى اميددارى و از دچار شدن به فقر مى ترسى ، صدقه بدهى و نگذارى وقتى كه جانت به لب رسيد (و در بستر مرگ افتادى) بگويى : اين مقدار مال فلان باشد و آن مقدار مال بهمان ، چون در آن هنگام مال فلان و بهمان خواهد شد.

(١٠)امام صادقعليه‌السلام :

كان اءبو عبداللهعليه‌السلام اذا اءعتم وذهب من الليل شطره اءخذ جرابا فيه خبز ولحم والدراهم فحمله على عنقه ثم ذهب به الى اءهل الحاجة من اءهل المدينة فقسمه فيهم ولايعرفونه فلما مضى اءبو عبدالله عليه السلام فقدوا ذلك فعلموا اءنه كان اءبا عبدالله (عليه السلام )؛(٦٥٩)

هوا كه تاريك مى شود و پاسى از شب مى گذشت امام صادقعليه‌السلام انبانى پر از نان و گوشت ، و درهم بر مى داشتند و آن را بر دوش ‍ خود مى نهادند و براى نيازمندان مدينه مى بردند و در ميانشان تقسيم مى كردند و آنها او را نمى شناختند. وقتى حضرتعليه‌السلام در گذشتند، ديگر از آن كمك ها خبرى نشد. در نتيجه فهميدند كه آن مرد امام صادقعليه‌السلام بوده است

٦٧ - ورزش

(١)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

المومن القوى خير واءحب الى الله من المومن الضعيف ؛(٦٦٠)

مومن نيرومند نزد خداوند بهتر و محبوب تر است از مومن ضعيف

(٢)امام صادقعليه‌السلام :

النشرة فى عشرة اءشياء: المشى والركوب والارتماس فى الماء و...؛(٦٦١)

شادابى در ده چيز است : پياده روى ، سوارى ، آب تنى و...

(٣)امام صادقعليه‌السلام :

ان رسول الله سابق بين الخيل واءعطى السوابق من عنده ؛(٦٦٢)

پيامبر گرامى اسلام در ميان سواركاران اسب ، مسابقه مى گذاشتند و پس از پايان مسابقه ، جوائز خود را از آن جناب مى گرفتند.

(٤)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خير لهو المومن السباحة ؛(٦٦٣)

بهترين سرگرمى مومن شنا است

(٥)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اءحب اللهو الى الله اجراء الخيل والرمى ؛(٦٦٤)

بهترين سرگرمى در نزد خدا، اسب دوانى و تيراندازى است

(٦)امام صادقعليه‌السلام :

دخل النبىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ذات ليلة بيت فاطمة و معه الحسن والحسين عليهما السلام فقال لهما النبىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم قوما فاصطرعا، فقاما ليصطرعا...؛(٦٦٥)

______________________

پاورقى ها ٥٩٤- كنزالعمال ١٦/٤٤٣/٤٥٣٤٠.

٥٩٥- ميراث حديث ٢/١٨/٢.

٥٩٦- كافى ٦/٤٧/٣.

٥٩٧- محاسن ١/٢٢٧/١٥٧.

٥٩٨- بحارالانوار ١٠٣/٧/٣٠.

٥٩٩- غررالحكم ٥/٣٨٩/٨٨٨٣.

٦٠٠- غررالحكم ٦/٧٤/٩٥٧٣.

٦٠١- بحارالانوار ٧٧/١٢١/٢٠.

٦٠٢- عدة الداعى ص ١٤١.

٦٠٣- كافى ٥/١٢٤/٤.

٦٠٤- تحف العقول ص ٢٥٧.

٦٠٥- كافى ٥/١٢٥/٧.

٦٠٦- نهج الفصاحه ح ٢٨٧٦.

٦٠٧- بحارالانوار ١٠٣/٥/١٧.

٦٠٨- سفينة البحار ٢/٣٧٧.

٦٠٩- كنزالعمال ١٥/٧٨٧/٤٣١١٣.

٦١٠- بحارالانوار ٧٧/١٦٨/٤.

٦١١- جامع الاخبار ٣٩٠/١٠٨٦.

٦١٢- امالى مفيد ٢٠٧/٣٩.

٦١٣- بحارالانوار ٥/١٤٧/٦.

٦١٤- التهذيب ٣/٧٧/٦.

٦١٥- بحارالانوار ٧٨/١٠٦/٤.

٦١٦- بحارالانوار ٧٧/٢٧٠/١.

٦١٧- نورالثقلين ٥/٣٥٧/٤٦.

٦١٨- امالى طوسى ٢٢٥/٣٩٣.

٦١٩- كافى ٢/٢٧٠/٨.

٦٢٠- كنزالعمال ١٦/٤٧٥/٤٥٥٢١.

٦٢١- الدعوات الراوندى ص ١٢٧.

٦٢٢- معدن الجواهر ص ٣٩.

٦٢٣- كافى ٢/١٠٥/١١.

٦٢٤- بحارالانوار ٧٦/٣١٨/.

٦٢٥- خصال ٥٠٥/٢.

٦٢٦- وسائل الشيعه ١٨/٣٧٢/١.

٦٢٧- كنزالعمال ١٦/١٢٨/٤٤١٥٤.

٦٢٨- غررالحكم ١/٢٠٢/٨٠٢ و ٨٠٣.

٦٢٩- خصال ٥٠٥٠/٢.

٦٣٠- كنزالعمال ٦/٢١٠/١٥٣٧٣.

٦٣١- نهج الفصاحه ح ٢٩٧٩.

٦٣٢- نهج الفصاحه ح ٧٣٣.

٦٣٣- ثوب الاعمال ص ٢٨٩.

٦٣٤- امالى صدوق ص ٥١٦.

٦٣٥- ثواب الاعمال ص ١٣٨.

٦٣٦- فقه الرضا ص ٢٦٨.

٦٣٧- كنزالعمال ٦/٢١٥/١٥٣٩٨.

٦٣٨- نهج الفصاحه ح ٤٣٢.

٦٣٩- نهج الفصاحه ح ١٤٠١.

٦٤٠- امالى صدوق ص ٣٤٦.

٦٤١- نورالثقلين ١/٢٩٥/١١٧٧.

٦٤٢- وسائل الشيعه ١٢/٤٢٥/١٠.

٦٤٣- بحارالانوار ١٠٣/١٢٠/٣٠.

٦٤٤- ميراث حديث شيعه ٢/٤٦/١٨٩.

٦٤٥- بحارالانوار ١٠٣/١١٧/١٦.

٦٤٦- كنزالعمال ٤/١٠٧/٩٧٦٦.

٦٤٧- ثوال الاعمال ص ٢٨٥.

٦٤٨- من لا يحضره الفقيه ٣/٥٦٧/٤٩٣٧.

٦٤٩- تهذيب الاحكام ٧/١٩/٨٣.

٦٥٠- بحارالانوار ٩٦/١٨٢/٢٩.

٦٥١- بحارالانوار ٩٣/١٣٧/٧١.

٦٥٢- كافى ٤/٦/٦.

٦٥٣- كافى ٤/٩/٣.

٦٥٤- مستدرك الوسائل ٧/١٧٨/٧٩٦٧.

٦٥٥- امالى صدوق ص ٥١٧.

٦٥٦- من لا يحضره الفقيه ٢/٦٨/١٧٤٠.

٦٥٧- كنزالعمال ٦/٤٦٢/١٦٥٥٢.

٦٥٨- كنزالعمال ٦/٣٩٩/١٦٢٥١.

٦٥٩- كافى ٤/٨/١.

٦٦٠- صحيح مسلم ٨/٥٦.

٦٦١- خصال ص ٤٤٣.

٦٦٢- بحارالانوار ١٠٣/١٩٠/٤.

٦٦٣- كنزالعمال ١٥/٢١١/٤٠٦١١.

٦٦٤- كنزالعمال ٤/٣٤٤/١٠٨١٢.

٦٦٥- بحارالانوار ١٠٣/١٨٩/١.

پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم شبى به خانه فاطمهعليها‌السلام رفتند و حسن و حسينعليه‌السلام با او بودند. پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به آن دو فرمودند: «برخيزيد و كشتى بگيريد» آن دو بزرگوار برخاستند و كشتى گرفتند.

(٧)امام على:

من يعمل يزدد قوة من يقصر فى العمل يزدد فترة ؛(٦٦٦)

هر كس كار كند، قدرتش بيشتر شده ، و هر كس در كار كردن كوتاهى كند ضعيف تر خواهد شد.

(٨)امام صادقعليه‌السلام :

ان الملائكة لتنفر عند الرهان وتلعن صاحبه ما خلا الحافر والخف والريش والنصل وقد سابق رسول الله بن زيد واءجرى الخيل ؛(٦٦٧)

فرشتگان از شرط بندى بيزارند و قمار باز را لعن مى كنند، مگر شرط بندى در اسب و شترسوارى و تير اندازى و شمشير بازى باشد، هم چنان كه پيامبر گرامىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در اسب سوارى با اسامة بن زيد مسابقه دادند.

(٩)امام علىعليه‌السلام :

قوعلى خدمتك جوارحى و اشدد على العزيمة جوانحى ؛(٦٦٨)

پروردگارا! اعضاء و اندام مرا در طريق خدمت به خودت نيرومند گردان و اعصاب و افكار را بر عزم و استوارى محكم فرما.

(١٠)امام علىعليه‌السلام :

ان نفسك مطيتك ان اءجهدتها قتلتها وان رفقت بها اءبقيتها؛(٦٦٩)

بدن تو مركب سوارى تو است اگر بيش از طاقت و ظرفيت بارش كنى او را خواهى كشت و اگر با آن مدارا كنى باقى خواهد ماند.

٦٨ - مسافرت

(١)امام علىعليه‌السلام :

تغرب عن الاوطان فى طلب العلا وسافر ففى الاسفار خمس فوائد تفرج هم واكتساب معيشة و علم و آداب و صحبة ماجد؛(٦٧٠)

براى كسب مجد و عظمت از وطن دور شو و سفر كن كه در مسافرت پنج فايده است : برطرف شدن اندوه ، بدست آوردن روزى و دانش و آداب زندگى ، و هم نشينى با بزرگواران

(٢)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

سافروا تصحوا وترزقوا؛(٦٧١)

مسافرت كنيد، تا سالم بمانيد و روزى كسب كنيد.

(٣)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من السنة اذا خرج القوم فى سفر اءن يخرجوا نفقتهم ، فان ذلك اءطيب لانفسهم واءحسن لاخلاقهم ؛(٦٧٢)

از سنت اين است كه وقتى گروهى به مسافرت مى روند خرج سفرشان را خود بردارند كه اين كار موجب آرامش خاطر و خوش اخلاقى آنان مى شود.

(٤)امام صادقعليه‌السلام :

افتتح سفرك بالصدقة واخرج اذا بدالك فانك تشترى سلامة سفرك ؛(٦٧٣)

مسافرت خود را با صدقه آغاز كن و هر گاه خواستى بيرون برو، زيرا (با صدقه دادن) سلامت سفرت را مى خرى

(٥)امام صادقعليه‌السلام :

كان اءبو عبداللهعليه‌السلام اذا اءراد سفرا، قال : اللهم خل سبيلنا واءحسن تسييرنا واءعظم عافيتنا؛(٦٧٤)

امام صادقعليه‌السلام وقتى تصميم به سفر مى گرفت عرض مى كرد: خدايا راه را بر ما بگشاى و سفرمان را به بهترين وجه قرار ده و به ما سلامت و عافيت كامل عطا كن

(٦)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

(فى مروة السفر) واءما التى فى السفر فبذل الزاد و حسن الخلق والمزاح فى غير المعاصى ؛(٦٧٥)

(درباره مردانگى در سفر فرمودند) : مردانگى در سفر عبارت است از بخشيدن از زاد و توشه خود به همراهان و خوش اخلاقى و شوخى كردن به شرط آن كه معصيت خدا نباشد.

(٧)امام علىعليه‌السلام :

لا يخرج الرجل فى سفر يخاف فيه على دينه وصلاته ؛(٦٧٦)

انسان نبايد به سفرى رود كه مى ترسد در آن به دين و نمازش لطمه اى وارد آيد.

(٨)امام صادقعليه‌السلام :

- لما ساءله شهاب بن عبد ربه عن التوسع على الاخوان فى السفر -: لا تفعل يا شهاب ، ان بسطت وبسطوا اءجحفت بهم ، وان هم اءمسكوا اءذللتهم ، فاصحب نظراءك ، اصحب نظراءك ؛(٦٧٧)

در پاسخ به سوال شهاب بن عبدربه از بخشش زياد به برادران هنگام مسافرت فرمودند: اى شهاب ، اين كار را مكن ؛ زيرا اگر تو گشاده دستى كنى و آنها نيز (از روى ناچارى) گشاده دستى كنند، آنان را به زحمت انداخته و اگر از گشاده دستى خوددارى كنند، آنان را خوار و خجلت زده كرده اى پس با افراد هم سطح خودت مسافرت كن

(٩)امام علىعليه‌السلام :

اءما مروءة السفر، فبذل الزاد وقلة الخلاف على من صحبك و كثرة ذكر الله عزوجل فى كل مصعد مهبط و نزول وقيام وقعود؛(٦٧٨)

اما مردانگى در سفر عبارت است از بخشش از زاد توشه خود به همراهان ، كمى مخالفت و ناسازگارى با همسفران و زياد به ياد خدا بودن در هر فراز و نشيب و نشست و برخاست

(١٠)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اذا خرج اءحد كم الى سفر ثم قدم على اءهله فليهدهم وليطرفهم ولوحجارة ؛(٦٧٩)

هر گاه يكى از شمابه سفر رفت ، در بازگشت حتى اگر شده يك قطعه سنگ براى خانواده اش هديه و تحفه بياورد.

٦٩ - پدر و مادر

(١)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من يضمن لى بر الوالدين وصلة الرحم اءضمن له كثرة المال و زيادة العمر والمحبة فى العشيرة ؛(٦٨٠)

هر كس نيكى به پدر و مادر و صله رحم را برايم ضمانت كند، من نيز زيادى مال ، طول عمر و محبت او را در دل خويشاوندان ، ضمانت مى نمايم

(٢)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

نظر الولد الى والديه حبا لهما عبادة ؛(٦٨١)

نگاه محبت آميز به پدر و مادرش عبادت است

(٣)امام صادقعليه‌السلام :

عن اءبى ولاد الحناط قال : ساءلت اءبا عبداللهعليه‌السلام عن قول الله : «و بالوالدين احسانا» فقال : الاحسان اءن تحسن صحبتهماتكلفهما اءن يسالاك شيئا هما يحتاجان اليه ؛(٦٨٢)

ابى ولاد مى گويد: معناى آيه «وبالوالدين احسانا» را از امام صادقعليه‌السلام پرسيدم ، فرمودند: احسان به پدر و مادر اين است كه رفتارت را با آنها نيكوكنى و مجبورشان نكنى تا چيزى كه نياز دارند از تو بخواهند (يعنى قبل از درخواست آنان نيازشان را بر طرف كنى).

(٤)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

يا على رضى الله كله فى رضى الوالدين وسخط الله تعالى فى سخطهما؛(٦٨٣)

يا على همه خشنودى خداوند در خوشنودى پدر و مادر و ناخشنودى خداوند متعال در ناخشنودى آنان است

(٥)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

سيد الابرار يوم القيامة رجل بر والديه بعد موتهما؛(٦٨٤)

سرور نيكوكاران در روز قيامت آن كسى است كه نسبت به پدر و مادر خود بعد از وفاتشان نيز نيكوكار باشد.

(٦)امام رضاعليه‌السلام :

بر الوالدين واجب وان كانا مشركين و لا طاعة لهما فى معصية الخالق ؛(٦٨٥)

نيكى به پدر و مادر واجب است اگر چه مشرك باشد، ولى در معصيت خدا نبايد اطاعتشان كرد.

(٧)امام علىعليه‌السلام :

من اءحزن والديه فقد عقهما؛(٦٨٦)

كسى كه پدر و مادر خود را ناراحت كند عاق والدين شده است

(٨)امام موسى كاظمعليه‌السلام :

كن بارا واقتصر على الجنة وان كنت عاقا فاقتصر على النار؛(٦٨٧)

اگر بهشت مى خواهى با پدر و مادر خوشرفتار باش و اگر تحمل آتش ‍ دوزخ را دارى عاق آنها باش

(٩)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

دعاء الوالد لولده كدعاء النبى لامته ؛(٦٨٨)

دعاى پدر براى فرزندش همانند دعاى پيامبر براى امتش است

(١٠)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

دعا الوالدة يفضى الى الحجاب ؛(٦٨٩)

دعاى مادر از موانع نپذيرفتن دعا مى گذرد.

٧٠ - ازدواج

(١)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ما بنى بناء فى الاسلام احل الى الله تعالى من التزويج ؛(٦٩٠)

هيچ بنايى در اسلام بر پا نشد كه نزد خداوند متعال دوست داشتنى تر از ازدواج باشد.

(٢)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من اءحب ان يلقى الله طاهرا مطهرا فليلقه بزوجة ؛(٦٩١)

هر كس دوست دارد خداوند را پاك و پاكيزه ديدار كند، بايد ازدواج كند.

(٣)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من ترك التزويج مخافة العيلة اساء ظنه بالله عزوجل ان الله عزوجل يقول : ان يكونوا فقراء يغنهم الله من فضله ؛(٦٩٢)

هر كس از ترس فقر ازدواج نكند به خداوند بد گمان شده است زيرا خداوند مى فرمايد: اگر تهيدست باشند، خداوند آنان را از فضل خود، بى نياز مى كند.

(٤)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

خير النكاح ايسره ؛(٦٩٣)

بهترين ازوداج آن است كه آسان تر انجام شود.

(٥)امام صادقعليه‌السلام :

تزوجوا الحجر الصالح فان العرق دساس ؛(٦٩٤)

با خانواده خوب و شايسته وصلت كنيد، زيرا اصل و نصب تاءثير دارد.

(٦)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

زوجوا اياماكم فان الله يحسن لهم فى اخلاقهم ويوسع لهم فى ارزاقهم ويزيدهم فى مرواتهم ؛(٦٩٥)

بى همسران خود را همسر دهيد كه خداوند اخلاق ايشان را نيكو مى كند و روزيشان را افزايش داده و بر مروت آنها مى افزايد.

(٧)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

اياكم و خضراء الدمن قيل يا رسول الله ما خضراء الدمن قال : المراءة الحسناء فى منبت السوء؛(٦٩٦)

از سبزه در زباله دانى دورى كنيد! گفتند: اى رسول خدا سبزه در زباله دانى چيست ؟ فرمودند: زن زيبا در خانواده بد.

(٨)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من زوج كريمته من فاسق فقد قطع رحمة ؛(٦٩٧)

هر كس دختر گراميش را به ازدواج مردى گنه كار در آورد در حقيقت نسل خود را ضايع كرده است

(٩)امام حسنعليه‌السلام :

زوجها من رجل تقى فانه ان احبها اكرمها وان ابغضها لم يظلمها؛(٦٩٨)

دخترت را به ازدواج فردى با تقوا در آور زيرا اگر دخترت را دوست بدارد، گراميش مى دارد و اگر دوستش نداشته باشد به او ظلم نمى كند.

(١٠)امام صادقعليه‌السلام :

اذا تزوج الرجل المراة لما لها او جمالها لم يرزق ذلك فان تزوجها لدينها رزقه الله عزوجل جمالها و مالها؛(٦٩٩)

اگر مردى با زنى به خاطر ثروت يا زيبايى او ازواج كند، آن را به دست نمى آورد و اگر به خاطر دينش با او ازواج نمايد، خداوند زيبايى و ثروت او را نيز نصيبش مى گرداند.

٧١ - مرد

(١)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

من سعادة المرء المسلم الزوجة الصالحة والمسكن الواسع والمركب البهى والولد الصالح ؛(٧٠٠)

از خوشبختى مرد مسلمان ، داشتن همسرى شايسته ، خانه اى بزرگ ، وسيله اى راحت براى سوارى و فرزندى خوب است

(٢)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

استوصوا بالنساء خيرا؛(٧٠١)

يكديگر را به رفتار نيك با زنان سفارش كنيد.

(٣)امام علىعليه‌السلام :

اءحسن الصحبة لها فيصفو عيشك ؛(٧٠٢)

با همسرت خوشرفتار باش تا زندگى ات با صفا گردد.

(٤)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

عفوا تعف نساؤ كم ؛ (٧٠٣)

پاكدامن باشيد تا زنانتان پاكدامن باشند.

(٥)امام صادقعليه‌السلام :

ان المرء يحتاج فى منزله وعياله الى ثلاث خلال يتكلفها وان لم يكن فى طبعه ذلك : معاشرة جميلة وسعة بتقدير و غيرة بتحصن ؛(٧٠٤)

مرد در خانه و نسبت به خانواده اش نيازمند رعايت سه صفت است هر چند در طبيعت او نباشد: خوشرفتارى ، گشاده دستى به اندازه و غيرتى همراه با خويشتن دارى

(٦)امام باقرعليه‌السلام :

ان اكرمكم عند الله اشدكم اكراما لحلائلهم ؛(٧٠٥)

گرامى ترين شما نزد خدا، كسى است كه بيشتر به همسر خود احترام بگذارد.

(٧)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

يا على : لا يخدم العيال الا صديق اءو شهيد اءو رجل يريد الله به خير الدنيا والاخرة ؛(٧٠٦)

يا على : به خانواده خود خدمت نمى كند مگر صديق يا شهيد يا مردى كه خداوند خير دنيا و آخرت را براى او مى خواهد.

(٨)امام صادقعليه‌السلام :

من حسن بره باءهله زاد الله فى عمره ؛(٧٠٧)

هر كس به شايستگى در حق خانواده اش نيكى كند، خداوند عمر او را زياد مى كند.

(٩)رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

ان الرجل اذا نظر الى امراءته ونظرت اليه نظر الله تعالى اليهما نظر الرحمة ؛(٧٠٨)

وقتى مردى به همسر خود نگاه كند و همسرش به او نگاه كند خداوند به ديده رحمت به آنان نگاه مى كند.

(١٠)امام علىعليه‌السلام :

النصح بين الاملا تقريح ؛(٧٠٩)

نصيحت كردن در حضور ديگران ، خرد كردن شخصيت است