شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

فصل سوم : در اذن ورود به منازل

الفصل الثالث فى الاستئذان

مِنْ كِتَابِ الْمَحَاسِنِ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام قَالَ إِذَا بَلَغَ أَحَدُكُمْ حُجْرَتَهُ فَلْيُسَمِّ يَرْجِعُ قَرِينُهُ الشَّيْطَانُ وَ إِذَا دَخَلَ أَحَدُكُمْ بَيْتَهُ فَلْيُسَلِّمْ تَنْزِلُهُ الْبَرَكَةُ وَ تُؤْنِسُهُ الْمَلَائِكَةُ

علىعليه‌السلام فرمود: هر گاه خواستيد وارد اطاقتان شويد «بسم اللّه» بگوييد تا شيطان همراهش فرار كند، و هر گاه داخل خانه خود شديد سلام كنيد، تا بركت بر آن نازل شود، و فرشتگان با اهل منزل انس ‍ مى گيرند.

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ إِذَا دَخَلْتَ مَنْزِلَكَ فَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ سَلِّمْ عَلَى أَهْلِكَ وَ إِنْ لَمْ يَكُنْ فِيهِ أَحَدٌ فَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ وَ سَلَامٌ عَلَى رَسُولِهِ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ وَ السَّلَامُ عَلَيْنَا وَ عَلَى عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ فَإِذَا قُلْتَ ذَلِكَ فَرَّ الشَّيْطَانُ مِنْ مَنْزِلِكَ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر گاه وارد منزلت شدى «بسم اللّه و باللّه» بگو، و بر خانواده ات سلام كن ، و اگر كسى در خانه نبود، بگو: «بسم اللّه و سلام على رسوله و على اهل بيته ، و السّلام علينا و على عباد اللّه الصالحين»، هر گاه اين را گفتى شيطان از منزلت فرار مى كند.

وَ عَنْهُ قَالَ يُسَلِّمُ الرَّجُلُ إِذَا دَخَلَ عَلَى أَهْلِهِ وَ إِذَا دَخَلَ يَضْرِبُ بِنَعْلَيْهِ وَ يَتَنَحْنَحُ يَصْنَعُ ذَلِكَ حَتَّى يُؤْذِنَهُمْ أَنَّهُ قَدْ جَاءَ حَتَّى لَا يَرَى شَيْئاً يَكْرَهُهُ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر گاه مرد وارد بر خانواده اش مى شود سلام مى كند، و هر گاه داخل شد كفشش را به زمين مى كوبد و سرفه مى كند، اين كار را مى كند تا آنان را به ورودش اطلاع دهد، تا چيزى نبيند كه او را ناراحت نمايد.

وَ قَالَ فِى قَوْلِهِ لا تَدْخُلُوا بُيُوتاً غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتّى تَسْتَأْنِسُوا وَ تُسَلِّمُوا عَلى أَهْلِها ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ قَالَ الِاسْتِينَاسُ وَقْعُ النَّعْلِ وَ التَّسْلِيمُ

امام صادقعليه‌السلام در باره آيه (به خانه هايى غير از خانه هاى خود وارد نشويد تا استيناس نموده و بر اهل آن خانه سلام كنيد، اين براى شما خير است)، فرمود: استيناس ، سلام كردن و كوبيدن پا بر زمين هنگام ورود به منزل مى باشد.

عَنْهُ قَالَ إِذَا اسْتَأْذَنَ أَحَدُكُمْ فَلْيَبْدَأْ بِالسَّلَامِ فَإِنَّهُ اسْمٌ مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلْيَسْتَأْذِنْ مِنْ وَرَاءِ الْبَابِ قَبْلَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى قَعْرِ الْبَيْتِ فَإِنَّمَا أُمِرْتُمْ بِالاسْتِئْذَانِ مِنْ أَجْلِ الْعَيْنِ وَ الِاسْتِئْذَانُ ثَلَاثُ مَرَّاتٍ فَإِنْ قِيلَ ادْخُلْ فَلْيَدْخُلْ وَ إِنْ قِيلَ ارْجِعْ فَلْيَرْجِعْ أُولَاهُنَّ يَسْمَعُ أَهْلُ الْبَيْتِ وَ الثَّانِيَةُ يَأْخُذُ أَهْلُ الْبَيْتِ حِذْرَهُمْ وَ الثَّالِثَةُ يَخْتَارُ أَهْلُ الْبَيْتِ إِنْ شَاءُوا أَذِنُوا وَ إِنْ شَاءُوا لَمْ يَأْذَنُوا ثُمَّ لْيَرْجِعْ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هنگامى كه اذن ورود به خانه را گرفتيد اول سلام كنيد، كه يكى از نامهاى خداوند مى باشد، البته اجازه گرفتن بايد از پشت در قبل از نگاه كردن به داخل خانه باشد، شما امر به اجازه گرفتن شده ايد به خاطر آنچه چشمتان مى بيند.

اذن ورود بايد سه مرتبه باشد، و هر گاه اجازه دادند داخل شويد، و اگر گفتند برگرد بايد فورا مراجعت كنى ، اجازه اول براى شنيدن اهل خانه است ، دوم براى حفظ حجاب آنها، سوم از اين جهت كه خواستند اذن دهند يا ندهند، و اگر اذن ندادند بايد برگردد.

كَانَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله إِذَا أَتَى بَابَ قَوْمٍ لَمْ يَنْصَرِفْ حَتَّى يُؤْذِنَ بِالسَّلَامِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه در منزلى مى رفتند بر نمى گشتند مگر اينكه سه بار به اهل منزل سلام مى كردند.

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ فَلْيَسْتَأْذِنِ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَ الَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْكُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ كَمَا أَمَرَكُمُ اللَّهُ وَ مَنْ بَلَغَ الْحُلُمَ فَلَا يَلِجْ عَلَى أُمِّهِ وَ لَا عَلَى أُخْتِهِ وَ لَا عَلَى خَالَتِهِ وَ لَا عَلَى سِوَى ذَلِكَ إِلَّا بِإِذْنٍ وَ لَا يَأْذَنُوا حَتَّى يُسَلِّمَ وَ السَّلَامُ طَاعَةٌ مِنَ اللَّهِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: غلامان شما كه در منزلتان خدمت مى كنند و كسانى كه هنوز به حدّ بلوغ نرسيده اند بايد به امر خداوند سه بار اذن ورود بخواهند، و افراد بالغ اگر بخواهند بر مادر يا خواهر يا خاله خود و غير آنها وارد شوند بايد اجازه بگيرند، و به اذن تنها اكتفا نكنند تا اينكه سلام كنند، و سلام طاعتى است از خدا.

وَ عَنْهُ فِى قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِيَسْتَأْذِنْكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ وَ الَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْكُمْ ثَلاثَ مَرّاتٍ فَقَالَ هَؤُلَاءِ الْمَمْلُوكُونَ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ وَ الصِّبْيَانِ الَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ يَسْتَأْذِنُونَ عَلَيْكُمْ عِنْدَ هَذِهِ الثَّلَاثِ الْعَوْرَاتِ مِنْ بَعْدِ صَلاةِ الْعِشاءِ وَ هِيَ الْعَتَمَةُ وَ حِينَ تَضَعُونَ ثِيابَكُمْ مِنَ الظَّهِيرَةِ وَ مِنْ قَبْلِ صَلاةِ الْفَجْرِ وَ يَدْخُلُ مَمْلُوكُكُمْ بَعْدَ هَذِهِ الثَّلَاثِ الْعَوْرَاتِ بِغَيْرِ إِذْنٍ إِنْ شَاءُوا

امام صادقعليه‌السلام در باره قول خداى عزّ و جلّ (اى مؤمنين غلامان شما و كسانى كه به حدّ بلوغ نرسيده اند بايد سه مرتبه اذن بگيرند) فرمود: آنها خدمتكاران (زن و مرد) و بچه هايى هستند كه به حدّ بلوغ نرسيده اند، كه در سه مكان از شما اذن مى گيرند: بعد از نماز عشاء، كه هنگام خواب است (و گاه عوض كردن لباسهايتان هنگام ظهر و بعد از نماز عشاء)، و غلامان شما بعد از اين سه مورد اگر بخواهند بر شما وارد شوند اذن نمى خواهد.

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله يُرِيدُ فَاطِمَةَصلى‌الله‌عليه‌وآله وَ أَنَا مَعَهُ فَلَمَّا انْتَهَيْنَا إِلَى الْبَابِ وَضَعَ يَدَهُ عَلَيْهِ وَ دَفَعَهُ ثُمَّ قَالَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ قَالَتْ فَاطِمَةُ وَ عَلَيْكُمُ السَّلَامُ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ أَدْخُلُ قَالَتْ ادْخُلْ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ أَدْخُلُ أَنَا وَ مَنْ مَعِى فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ لَيْسَ عَلَى رَأْسِى قِنَاعٌ فَقَالَ يَا فَاطِمَةُ خُذِى فَضْلَ مِلْحَفَتِكِ فَقَنِّعِى بِهِ رَأْسَكِ فَفَعَلَتْ ثُمَّ قَالَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ فَقَالَتْ وَ عَلَيْكُمُ السَّلَامُ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ أَدْخُلُ قَالَتْ نَعَمْ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ أَنَا وَ مَنْ مَعِى قَالَتْ وَ مَنْ مَعَكَ قَالَ جَابِرٌ فَدَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ وَ دَخَلْتُ وَ إِذَا وَجْهُ فَاطِمَةَ أَصْفَرُ كَأَنَّهُ بَطْنُ جَرَادَةٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ مَا لِى أَرَى وَجْهَكِ أَصْفَرَ فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ مِنَ الْجُوعِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ اللَّهُمَّ مُشْبِعَ الْجَوْعَةِ وَ دَافِعَ الضَّيْعَةِ أَشْبِعْ فَاطِمَةَ بِنْتَ مُحَمَّدٍ قَالَ جَابِرٌ فَوَ اللَّهِ لَنَظَرْتُ إِلَى الدَّمِ يَنْحَدِرُ مِنْ قُصَاصِهَا حَتَّى عَادَ وَجْهُهَا أَحْمَرَ فَمَا جَاعَتْ بَعْدَ ذَلِكَ الْيَوْمِ

جابر بن عبد اللّه گويد: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از منزل خارج شد و به طرف منزل فاطمهعليها‌السلام حركت كرد، و من در خدمت آن حضرت بودم ، هنگامى كه به در منزل رسيد دست خود را روى در گذارد و آن را تكان داد، و فرمود: السّلام عليكم ، فاطمهعليها‌السلام فرمود: و عليكم السّلام يا رسول اللّه ، رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: وارد شوم ؟ فرمود: بفرماييد اى رسول خدا، فرمود: من و همراهم ؟ فرمود: اى رسول خدا بر سرم مقنعه نيست ، فرمود: اى فاطمه اضافه پارچه اى كه در دست دارى مقنعه ات كن ، حضرت هم همين كار را كرد، سپس پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: السّلام عليكم ، فرمود: و عليكم السّلام يا رسول اللّه ، پيامبر فرمود:

وارد شوم ؟ فرمود: بلى اى رسول خدا، حضرت فرمود: من و همراهم ؟ فرمود: و آنكه با شماست

جابر گويد: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله وارد شد، منهم وارد شدم و در اين هنگام چهره فاطمه را ديدم كه زرد شده ! و گويا به رنگ شكم ملخ است ، رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: چرا صورتت زرد شده ؟ فرمود: اى رسول خدا، از گرسنگى ، پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: اى خدايى كه گرسنگان را سير و بر طرف كننده هلاكتى ، فاطمه دختر محمّد را سير كن ، جابر گويد:

بخدا قسم در اين هنگام مشاهده كردم كه خون از بالاى پيشانى ايشان در تمام صورت (زير پوست) جريان پيدا كرد، و صورت حضرت سرخ شد، و بعد از آن دعا، هرگز گرسنه نشد.

عَنْ حَمْزَةَ بْنِ حُمْرَانَ قَالَ كُنْتُ أَنَا وَ حَسَنٌ الْعَطَّارُ فَسَلَّمْنَا عَلَى أَبِى عَبْدِ اللَّهِ فَرَدَّ عَلَيْنَا السَّلَامَ ثُمَّ نَظَرْنَا أَنْ يَقُولَ لَنَا ادْخُلُوا فَقَالَ مَا لَكُمْ لَا تَدْخُلُونَ أَ لَيْسَ قَدْ أَذِنْتُ أَ لَيْسَ قَدْ رَدَدْتُ عَلَيْكُمْ فَقَدْ أَذِنْتُكُمْ يَا أَهْلَ الْعِرَاقِ مَا أَعْجَبَكُمْ يَكْتَفِى بِالْأَوَّلِ وَ فِى رِوَايَةٍ كَانَ عَلِيٌّعليه‌السلام يَسْتَأْذِنُ عَلَى أَهْلِ الذِّمَّةِ

حمزة بن حمران گويد: من و حسن عطّار خدمت حضرت صادقعليه‌السلام رسيديم و سلام كرديم ، حضرت سلام ما را پاسخ داد، سپس منتظر مانديم تا اجازه ورود دهد. فرمود:

چرا داخل نمى شويد، مگر به شما اذن ورود ندادم ؟ آيا جواب سلامتان را كه دادم اذن دخول نيست ؟ اى اهل عراق ، چرا تعجب مى كنيد؟ به همان اذن اول اكتفا مى شود. و در روايتى : علىعليه‌السلام از اهل ذمّه هم اجازه ورود مى خواست

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ لِيَسْتَأْذِنِ الرَّجُلُ عَلَى بِنْتِهِ وَ أُخْتِهِ إِذَا كَانَتَا مُتَزَوِّجَتَيْنِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: مرد بايد از دختر و خواهرش كه شوهر دارند اجازه ورود بخواهد.

عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ فِى خَبَرٍ طَوِيلٍ كَتَبْتُ مَوْضِعَ الْحَاجَةِ إِلَيْهَا فِى سَحَرِ يَوْمِنَا جَاءَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام فَدَقَّ الْبَابَ قَالَتْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ قُومِي فَافْتَحِى لَهُ الْبَابَ فَفَتَحْتُ لَهُ الْبَابَ فَأَخَذَ بِعِضَادَتَيِ الْبَابِ حَتَّى لَمْ يَسْمَعْ حِسّاً وَ لَا حَرَكَةً وَ صِرْتُ إِلَى خِدْرِى اسْتَأْذَنَ فَدَخَلَ تَمَامَ الْخَبَرِ

ام سلمه ضمن روايت طولانى گويد: روزى هنگام صبح امير المؤمنينعليه‌السلام به در خانه ما آمد و در زد، رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: برخيز و در را باز كن ، من در را برايش باز كردم ، امامعليه‌السلام دو طرف در را گرفت (تا در كاملا باز نشود) تا اينكه هيچ حس و حركتى از من نبيند، من به حجره ام رفتم ، ايشان اذن گرفته و داخل شد.

فصل چهارم : در سلام كردن و معانقه

الفصل الرابع فى التسليم و المعانقة

مِنْ كِتَابِ الْمَحَاسِنِ عَنِ الْبَاقِرِعليه‌السلام كَانَ يَقُولُ أَفْشُوا سَلَامَ اللَّهِ فَإِنَّ سَلَامَ اللَّهِ لَا يَنَالُ الظَّالِمِينَ

امام باقرعليه‌السلام مى فرمود: با صداى بلند سلام كنيد، زيرا سلام خداوند به ظالمان نمى رسد.

عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله إِذَا الْتَقَيْتُمْ فَتَلَاقَوْا بِالسَّلَامِ وَ التَّصَافُحِ وَ إِذَا تَفَرَّقْتُمْ فَتَفَرَّقُوا بِالاسْتِغْفَارِ

امام باقرعليه‌السلام از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت كند كه فرمود: هر گاه بهم رسيديد سلام كنيد و با يك ديگر دست دهيد، و هر گاه از هم جدا شديد استغفار كنيد.

عَنْهُ قَالَ إِذَا سَلَّمَ أَحَدُكُمْ فَلْيَجْهَرْ بِسَلَامِهِ لَا يَقُولُ سَلَّمْتُ فَلَمْ يَرُدُّوا عَلَيَّ وَ لَعَلَّهُ قَدْ يَكُونُ قَدْ سَلَّمَ وَ لَمْ يُسْمِعْهُمْ وَ إِذَا رَدَّ أَحَدُكُمْ فَلْيَجْهَرْ بِرَدِّهِ لَا يَقُولُ الْمُسَلِّمُ سَلَّمْتُ فَلَمْ يَرُدُّوا عَلَيَّ ثُمَّ قَالَ كَانَ عَلِيٌّ يَقُولُ لَا تَغْضَبُوا وَ لَا تُغْضِبُوا أَفْشُوا السَّلَامَ وَ أَطِيبُوا الْكَلَامَ وَ صَلُّوا بِاللَّيْلِ وَ النَّاسُ نِيَامٌ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ بِسَلَامٍ ثُمَّ تَلَا عَلِيٌّ قَوْلَ اللَّهِ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ

امام باقرعليه‌السلام فرمود: هر گاه يكى از شما خواست سلام كند، با صداى بلند سلام كند، و نگويد سلام كردم و جوابم را ندادند، ممكن است او سلام كند و كسى را نشنواند، و اگر پاسخ سلام مى دهيد بايد بلند جواب دهيد، تا سلام كننده نگويد سلام كردم و كسى جوابم را نداد.

سپس فرمود: علىعليه‌السلام مى فرمود: غضب نكنيد و ديگران را هم به خشم نياوريد، با صداى بلند سلام كنيد، و سخنان پاكيزه و مفيد بر زبان آوريد، و در حالى كه مردم در خوابند نماز شب بخوانيد؛ تا به سلامت داخل بهشت شويد، سپس اين آيه را تلاوت فرمود:( السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ ).

عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام قَالَ السَّلَامُ سَبْعُونَ حَسَنَةً تِسْعٌ وَ سِتُّونَ لِلْمُبْتَدِى وَ وَاحِدَةٌ لِلرَّادِّ

امير المؤمنينعليه‌السلام فرمود: سلام كردن هفتاد حسنه دارد، شصت و نه حسنه براى ابتداكننده به سلام ، و يكى از آنها براى جواب دهنده است

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ مِنَ التَّوَاضُعِ أَنْ تُسَلِّمَ عَلَى مَنْ لَقِيتَ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: يك قسم از تواضع اين است كه كسى را كه ديدى به او سلام كنى

وَ قَالَ الْبَخِيلُ مَنْ بَخِلَ بِالسَّلَامِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: بخيل كسى است كه در سلام كردن بخل بورزد

وَ عَنْهُعليه‌السلام قَالَ يُسَلِّمُ الرَّاكِبُ عَلَى الْمَاشِى وَ الْمَاشِى عَلَى الْقَاعِدِ وَ إِذَا لَقِيتَ جَمَاعَةً جَمَاعَةً سَلَّمَ الْأَقَلُّ عَلَى الْأَكْثَرِ وَ إِذَا لَقِيَ وَاحِدٌ جَمَاعَةً سَلَّمَ الْوَاحِدُ عَلَى الْجَمَاعَة

امام صادقعليه‌السلام فرمود: سواره بر پياده سلام مى كند، و پياده بر نشسته ، و هر گاه گروهى با گروه ديگر ملاقات كرد آنهائى كه عده كمترى دارند بر كسانى كه تعدادشان بيشتر است سلام كنند، و هر گاه يك نفر با گروهى ملاقات نمود، همو بر جماعت سلام كند.

وَ عَنْهُ قَالَ الْقَلِيلُ يَبْدَءُونَ الْكَثِيرَ بِالسَّلَامِ وَ الرَّاكِبُ يَبْدَأُ الْمَاشِيَ وَ أَصْحَابُ الْبِغَالِ يَبْدَءُونَ أَصْحَابَ الْحَمِيرِ وَ أَصْحَابُ الْخَيْلِ يَبْدَءُونَ أَصْحَابَ الْبِغَالِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: افراد كم به افراد زياد سلام كنند، و سواره بر پياده ، و قاطر سواران بر الاغ سواران ، و اسب سواران بر قاطر سواران سلام كنند.

عَنْهُ قَالَ إِذَا سَلَّمَ الرَّجُلُ مِنَ الْجَمَاعَةِ أَجْزَأَ عَنْهُمْ وَ إِذَا سَلَّمَ عَلَى الْقَوْمِ وَ هُمْ جَمَاعَةٌ أَجْزَأَهُمْ أَنْ يَرُدَّ وَاحِدٌ مِنْهُمْ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر گاه مردى از ميان گروه سلام كند از ديگران كفايت كند، و هر گاه بر گروهى سلام كرد و يكى از آنها جواب داد از بقيّه كفايت مى كند.

عَنْهُ قَالَ مَنْ قَالَ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ فَهِيَ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ مَنْ قَالَ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ فَهِيَ عِشْرُونَ حَسَنَةً وَ مَنْ قَالَ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ فَهِيَ ثَلَاثُونَ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر كس بگويد «سلام عليكم»، ده حسنه برايش منظور گردد، و هر كه بگويد «سلام عليكم و رحمة اللّه» بيست حسنه ، و هر كه بگويد «سلام عليكم و رحمة اللّه و بركاته» سى حسنه

عَنْهُ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله يُسَلِّمُ عَلَى النِّسَاءِ وَ يَرْدُدْنَ عَلَيْهِ وَ كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام يُسَلِّمُ عَلَى النِّسَاءِ وَ يَرْدُدْنَ عَلَيْهِ وَ كَانَ يَكْرَهُ أَنْ يُسَلِّمَ عَلَى الشَّابَّةِ مِنْهُنَّ وَ يَقُولُ أَتَخَوَّفُ أَنْ يُعْجِبَنِى صَوْتُهَا فَيَدْخُلَ عَلَيَّ أَكْثَرُ مِمَّا أَطْلُبُ مِنَ الْأَجْرِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله بر زنان سلام مى كرد، و پاسخ سلام آنان را مى داد، امير المؤمنينعليه‌السلام به زنها سلام مى كرد و به آنان جواب مى داد، ولى از سلام كردن به زنهاى جوان كراهت داشت ، و مى فرمود: مى ترسم صدايش در من حالتى ايجاد كند، و ضررى بيش از اجرى كه مى خواستم نصيبم گردد.

وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله إِذَا قَامَ أَحَدُكُمْ مِنْ مَجْلِسِهِ فَلْيُوَدِّعْهُمْ بِالسَّلَامِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هر گاه يكى از شما (در مجلسى) از جايش حركت نمود كه خارج شود، با گفتن سلام با اهل مجلس وداع كند.

وَ قَالَ إِذَا لَقِيَ أَحَدُكُمْ أَخَاهُ فَلْيُسَلِّمْ عَلَيْهِ وَ لْيُصَافِحْهُ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَكْرَمَ بِذَلِكَ الْمَلَائِكَةَ فَاصْنَعُوا صَنِيعَ الْمَلَائِكَةِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هر گاه يكى از شما برادر دينى اش ‍ را ديد او سلام كند، و با او مصافحه نمايد، زيرا خداوند عزّ و جلّ به جهت سلام كردن به فرشتگان احترام گزارد، شما هم از فرشتگان پيروى كنيد.

مِنْ كِتَابِ الرَّوْضَةِ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام نَهَى رَسُولُ اللَّهِ أَنْ يُسَلَّمَ عَلَى أَرْبَعَةٍ عَلَى السَّكْرَانِ فِى سُكْرِهِ وَ عَلَى مَنْ يَعْمَلُ التَّمَاثِيلَ وَ عَلَى مَنْ يَلْعَبُ بِالنَّرْدِ وَ عَلَى مَنْ يَلْعَبُ بِالْأَرْبَعَةَ عَشَرَ وَ أَنَا أَزِيدُكُمُ الْخَامِسَةَ أَنْهَاكُمْ أَنْ تُسَلِّمُوا عَلَى صَاحِبِ الشِّطْرَنْجِ

امير المؤمنينعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از سلام كردن به چهار نفر نهى فرمود؛ بر مرد مست در حالت مستى ، بر كسى كه مجسمه مى سازد، بر كسى كه نرد بازى مى كند، بر كسى كه با چهارده مهره بازى مى كند (نوعى قمار كه در زمان جاهليت رواج داشته)، امامعليه‌السلام فرمود: من هم پنجمى را به آن اضافه مى كنم ، شما را نهى مى كنم از اينكه بر شطرنج باز سلام كنيد.

قَالَ الْبَاقِرُعليه‌السلام لَا تُسَلِّمُوا عَلَى الْيَهُودِ وَ لَا عَلَى النَّصَارَى وَ لَا عَلَى الْمَجُوسِ وَ لَا عَلَى عَبَدَةِ الْأَوْثَانِ وَ لَا عَلَى مَوَائِدِ شَرَابِ الْخَمْرِ وَ لَا عَلَى صَاحِبِ الشِّطْرَنْجِ وَ النَّرْدِ وَ لَا عَلَى الْمُخَنَّثِ وَ لَا عَلَى الشَّاعِرِ الَّذِى يَقْذِفُ الْمُحْصَنَاتِ وَ لَا عَلَى الْمُصَلِّى وَ ذَلِكَ أَنَّ الْمُصَلِّيَ لَا يَسْتَطِيعُ أَنْ يَرُدَّ السَّلَامَ لِأَنَّ التَّسْلِيمَ مِنَ الْمُسْلِمِ تَطَوُّعٌ وَ الرَّدَّ عَلَيْهِ فَرِيضَةٌ وَ لَا عَلَى آكِلِ الرِّبَا وَ لَا عَلَى رَجُلٍ جَالِسٍ عَلَى غَائِطٍ وَ لَا عَلَى الَّذِى فِى الْحَمَّامِ وَ لَا عَلَى الْفَاسِقِ الْمُعْلِنِ بِفِسْقِهِ

امام باقرعليه‌السلام فرمود: بر يهودى سلام نكنيد، بر نصرانى ، مجوسى ، بت پرست ، و كسانى كه كنار سفره شراب نشسته اند، و بر شطرنج باز، و نردباز، و بر مردانى كه فقط صورت مردى دارند، و بر شاعرانى كه به زنان شوهردار تهمت مى زنند، و بر كسى كه در حال نماز خواندن است ، چون نمى تواند جواب سلام را بدهد، و چون سلام بر سلام كننده مستحب و جوابش واجب است ، و بر رباخوار، و بر كسى كه در حال قضاى حاجت است ، و بر كسى كه در حمام است ، و بر فاسقى كه فسقش را ظاهر مى سازد، سلام نكنيد.

وَ رُوِيَ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام أَنَّهُ قَالَ سِتَّةٌ لَا يَنْبَغِى أَنْ يُسَلَّمَ عَلَيْهِمْ وَ سِتَّةٌ مِنْ أَخْلَاقِ قَوْمِ لُوطٍ فَأَمَّا الَّذِينَ لَا يَنْبَغِى السَّلَامُ عَلَيْهِمْ فَالْيَهُودُ وَ النَّصَارَى وَ أَصْحَابُ النَّرْدِ وَ الشِّطْرَنْجِ وَ أَصْحَابُ الْخَمْرِ وَ الْبَرْبَطِ وَ الطُّنْبُورِ وَ الْمُتَفَكِّهُونَ بِسَبِّ الْأُمَّهَاتِ وَ الشُّعَرَاءُ

علىعليه‌السلام فرمود: شش گروه شايسته سلام نيستند، و شش عمل از اخلاق قوم لوط است ، امّا آنان كه شايسته سلام كردن نيستند: يهودى ، نصرانى ، نردباز، شطرنج باز، شراب خوار، تار و طنبور زن ، كسانى كه به وسيله فحش دادن به مادرهاى همديگر خوشمزگى و شادمانى مى كنند، و شاعران

اما آن كارهايى كه از اخلاق قوم لوط است : مهره بازى ، بشكن زدن ، سقّز جويدن ، دامن كبر بر زمين ساييدن ، دكمه قبا و پيراهن باز گذاردن

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ إِذَا سَلَّمَ عَلَيْكَ الْيَهُودِيُّ أَوِ النَّصْرَانِيُّ أَوْ الْمُشْرِكُ فَقُلْ عَلَيْكَ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر گاه يهودى يا نصرانى يا مشرك بر تو سلام كرد، بگو عليك

عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام قَالَ لَا تَبْدَءُوا أَهْلَ الْكِتَابِ بِالسَّلَامِ وَ إِذَا سَلَّمُوا فَقُولُوا عَلَيْكُمْ

امير المؤمنينعليه‌السلام فرمود: به اهل كتاب ابتدا به سلام نكنيد، و هر گاه آنها به شما سلام كردند، بگوييد عليكم

قِيلَ لِأَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام كَيْفَ الدُّعَاءُ لِلْيَهُودِيِّ وَ النَّصْرَانِيِّ قَالَ بَارَكَ اللَّهُ لَكَ فِى دُنْيَاكَ

از حضرت صادقعليه‌السلام سؤ ال شد: براى يهود و نصارى چگونه دعا كنيم ؟ فرمود: بگوييد؛ خداوند به دنياى شما بركت دهد.

عَنِ الْعِيصِ بْنِ الْقَاسِمِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام عَنِ التَّسْلِيمِ عَلَى أَهْلِ الْكِتَابِ فِى الْكِتَابِ قَالَ يُكْتَبُ سَلَامٌ عَلى مَنِ اتَّبَعَ الْهُدى وَ فِى آخِرِهِ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ. وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ

عيص بن قاسم گويد: از امام صادقعليه‌السلام در مورد چگونگى سلام كردن بر اهل كتاب در نامه پرسيدم ، فرمود: نوشته مى شود (و سلام بر كسى كه دنبال هدايت رفت) و در آخر نامه نوشته شود (و سلام بر پيامبران ، و ستايش خداى دو جهان را).

عَنْ ذَرِيحٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام عَنِ التَّسْلِيمِ عَلَى الْيَهُودِيِّ وَ النَّصْرَانِيِّ وَ الرَّدِّ عَلَيْهِمْ فِى الْكِتَابِ فَكَرِهَ ذَلِكَ

ذريح گويد: از امام صادقعليه‌السلام در باره سلام كردن بر يهودى و نصرانى و جواب دادن به آنها در نامه پرسيدم ، امامعليه‌السلام جواب نامه دادن را مكروه دانستند.

قَالَ النَّبِيُّصلى‌الله‌عليه‌وآله لَا تَدْعُ أَحَداً إِلَى طَعَامِكَ حَتَّى يُسَلِّمَ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هيچ كس را به طعامت دعوت نكن مگر اينكه سلام كند.

وَ قَالَ السَّلَامُ اسْمٌ مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ تَعَالَى فَأَفْشُوهُ بَيْنَكُمْ فَإِنَّ الرَّجُلَ الْمُسْلِمَ إِذَا مَرَّ بِالْقَوْمِ فَسَلَّمَ عَلَيْهِمْ فَلَمْ يَرُدُّوا عَلَيْهِ يَرُدُّ عَلَيْهِ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنْهُمْ وَ أَطْيَبُ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: سلام يكى از نامهاى خداوند است ، آن را در بين خود رسميت دهيد، مرد سلام كننده هر گاه به جمعى سلام كند و آنها جوابش را ندهند، كسى پاسخش را مى دهد كه از آنها بهتر و پاكيزه تر است

وَ قَالَ وَ الَّذِى نَفْسِى بِيَدِهِ لَا تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ حَتَّى تُؤْمِنُوا وَ لَا تُؤْمِنُوا حَتَّى تَحَابُّوا أَ وَ لَا أَدُلُّكُمْ عَلَى شَيْءٍ إِذَا فَعَلْتُمُوهُ تَحَابَبْتُمْ أَفْشُوا السَّلَامَ مِنَ الْفِرْدَوْسِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: سوگند به آنكه جانم در دست اوست ، به بهشت نمى رويد مگر اينكه ايمان آوريد، و ايمان نخواهيد آورد مگر اينكه همديگر را دوست بداريد، اينك آيا شما را راهنمايى نكنم به چيزى كه اگر انجامش دهيد با يك ديگر دوست خواهيد شد؟ به يك ديگر بلند سلام كنيد.

عَنِ الْفَضْلِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله يَا فَضْلُ هَلْ تَدْرِى مَا تَفْسِيرُ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ إِذَا قَالَ الرَّجُلُ لِلرَّجُلِ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ مَعْنَاهُ عَلَى عَهْدِ اللَّهِ وَ مِيثَاقِهِ أَنْ لَا أَغْتَابَكَ وَ لَا أَعِيبَ عَلَيْكَ مَقَالَتَكَ وَ لَا أُرِيدَ زَلَّتَكَ فَإِذَا رَدَّ عَلَيْهِ وَ عَلَيْكُمُ السَّلَامُ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ يَقُولُ لَكَ عَلَيَّ مِثْلُ الَّذِى عَلَيْكَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ اللَّهُ شَهِيدٌ عَلَى مَا يَقُولُونَ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: اى فضل ؛ آيا تفسير «السّلام عليكم» را مى دانى ؟ هر گاه مردى به مرد ديگر بگويد: «السّلام عليكم و رحمة اللّه» ، يعنى : بر عهد و ميثاق با خدا متعهد شدم كه غيبتت را نكنم ، و از سخنت عيب نگيرم ، و لغزشت را دنبال نكنم ، و هر گاه آن مرد در جواب بگويد: «و عليكم السّلام و رحمة اللّه و بركاته» ، يعنى مى گويد: بر تو باد بر عهده من مثل آنكه بر عهده توست به اضافه رحمت خداوند، و خداوند هم بين آن دو در آنچه مى گويند گواه است

مِنْ كِتَابِ اللِّبَاسِ سَأَلَ السَّائِلُ الصَّادِقَعليه‌السلام عَنِ النِّسَاءِ كَيْفَ يُسَلِّمْنَ إِذَا دَخَلْنَ عَلَى الْقَوْمِ قَالَ الْمَرْأَةُ تَقُولُ عَلَيْكُمُ السَّلَامُ وَ الرَّجُلُ يَقُولُ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ

كسى از امام صادقعليه‌السلام پرسيد: وقتى زنان وارد محفلى مى شوند، چگونه سلام كنند؟ فرمود: زن مى گويد: «عليكم السّلام» ، و مرد مى گويد: «السّلام عليكم»

مِنْ كِتَابِ السَّيِّدِ نَاصِحِ الدِّينِ أَبِى الْبَرَكَاتِ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله مِنْ رَأْسِ التَّوَاضُعِ أَنْ تَبْدَأَ بِالسَّلَامِ عَلَى مَنْ لَقِيتَ وَ تَرُدَّ عَلَى مَنْ سَلَّمَ عَلَيْكَ وَ أَنْ تَرْضَى بِالدُّونِ مِنَ الْمَجْلِسِ وَ لَا تُحِبَّ الْمِدْحَةَ وَ التَّزْكِيَةَ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: سر منشأ تواضع اين است كه هر كه را ديدى به او سلام كنى ، و هر كه سلامت كرد جوابش دهى ، و در پايين مجلس بنشينى ، و از ستايش و تمجيد خوشحالى نكنى

وَ قَالَ إِنَّ أَعْجَزَ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ الدُّعَاءِ وَ إِنَّ أَبْخَلَ النَّاسِ مَنْ بَخِلَ بِالسَّلَامِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: عاجزترين مردم كسى است كه از دعا كردن عاجز باشد، و بخيل ترين مردم كسى است كه در سلام كردن بخل بورزد.

قَالَ عَمَّارُ بْنُ يَاسِرٍرحمه‌الله ثَلَاثٌ مَنْ جَمَعَهُنَّ جَمَعَ الْإِيمَانَ الْإِنْفَاقُ مِنَ الْإِقْتَارِ وَ الْإِنْصَافُ مِنْ نَفْسِكَ وَ بَذْلُ السَّلَامِ لِلْعَالِمِ

عمّار بن ياسررحمه‌الله فرمود: هر كه سه چيز را با هم جمع كند ايمان را جمع نموده : انفاق در حال تنگدستى ، از خود گذشتگى ، و به همه مردم سلام كردن

عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِى حَمْزَةَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام أُسَلِّمُ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ كَيْفَ أَقُولُ قَالَ تَقُولُ السَّلَامُ عَلَى أَهْلِ الدِّيَارِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِمَاتِ أَنْتُمْ لَنَا فَرَطٌ وَ إِنَّا بِكُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ لَاحِقُونَ

على بن ابى حمزه گويد: از امام صادقعليه‌السلام پرسيدم : آيا بر اهل قبور سلام كنم ؟ فرمود:

آرى ، پرسيدم : چه بگويم ؟ فرمود: بگو؛ «السّلام على أ هل الديار من المؤمنين و المؤمنات و المسلمين و المسلمات ، أ نتم لنا فرط و إ نّا بكم إ ن شاء اللّه لاحقون»

يعنى : درود بر شما اى ساكنان خانه قبر از مؤمنان مرد و زن و مسلمانان زن و مرد، شما قبل از ماها رفته ايد، و به زودى ما به شما ملحق خواهيم شد.