شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

فصل هفتم : در مذمّت دنيا

(الفصل السابع فى ذم الدنيا)

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ فِى وَصِيَّةِ لُقْمَانَ لِابْنِهِ يَا بُنَيَّ اعْلَمْ أَنَّ الدُّنْيَا قَلِيلٌ وَ عُمُرَكَ مِنْهَا قَلِيلٌ مِنْ قَلِيلٍ وَ يَقِرُّ مِنَ الْقَلِيلِ قَلِيلٌ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: لقمان در وصيتى به فرزندش فرمود: فرزندم ! بدان كه دنيا كوتاه است و عمر تو اندك ، بنا بر اين از اندك فقط اندك حاصل مى شود.

عَنْ مُهَاجِرٍ الْأَسَدِيِّ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِعليه‌السلام قَالَ مَرَّ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ عَلَى قَرْيَةٍ قَدْ مَاتَ أَهْلُهَا وَ طَيْرُهَا وَ دَوَابُّهَا فَقَالَ أَمَا إِنَّهُمْ لَمْ يَمُوتُوا إِلَّا بِسَخْطَةٍ وَ لَوْ مَاتُوا مُتَفَرِّقِينَ لَتَدَافَنُوا فَقَالَ الْحَوَارِيُّونَ يَا رُوحَ اللَّهِ وَ كَلِمَتَهُ ادْعُ اللَّهَ أَنْ يُحْيِيَهُمْ لَنَا فَيُخْبِرُونَا مَا كَانَتْ أَعْمَالُهُمْ فَنَجْتَنِبَهَا فَدَعَا عِيسَى رَبَّهُ فَنُودِيَ مِنَ الْجَوِّ أَنْ نَادِهِمْ فَقَامَ عِيسَى صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ بِاللَّيْلِ عَلَى شَرَفٍ مِنَ الْأَرْضِ فَقَالَ يَا أَهْلَ هَذِهِ الْقَرْيَةِ فَأَجَابَهُ مِنْهُمْ مُجِيبٌ لَبَّيْكَ يَا رُوحَ اللَّهِ وَ كَلِمَتَهُ فَقَالَ وَيْحَكُمْ مَا كَانَتْ أَعْمَالُكُمْ قَالَ عِبَادَةُ الطَّاغُوتِ وَ حُبُّ الدُّنْيَا مَعَ خَوْفٍ قَلِيلٍ وَ أَمَلٍ بَعِيدٍ فِى غَفْلَةٍ وَ لَهْوٍ وَ لَعِبٍ قَالَ كَيْفَ حُبُّكُمُ الدُّنْيَا قَالَ كَحُبِّ الصَّبِيِّ لِأُمِّهِ إِذَا أَقْبَلَتْ عَلَيْنَا فَرِحْنَا وَ سُرِرْنَا وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنَّا بَكَيْنَا وَ حَزِنَّا قَالَ كَيْفَ كَانَتْ عِبَادَتُكُمْ لِلطَّاغُوتِ قَالَ الطَّاعَةُ لِأَهْلِ الْمَعَاصِى قَالَ كَيْفَ كَانَتْ عَاقِبَةُ أَمْرِكُمْ قَالَ بِتْنَا لَيْلَةً فِى عَافِيَةٍ وَ أَصْبَحْنَا فِى الْهَاوِيَةِ قَالَ وَ مَا الْهَاوِيَةُ قَالَ سِجِّينٌ قَالَ وَ مَا السِّجِّينُ قَالَ جِبَالٌ مِنْ جَمْرٍ تُوقَدُ عَلَيْنَا إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ قَالَ فَمَا قُلْتُمْ وَ مَا قِيلَ لَكُمْ قَالَ قُلْنَا رُدَّنَا إِلَى الدُّنْيَا فَنَزْهَدَ فِيهَا فَقِيلَ لَنَا كَذَبْتُمْ قَالَ وَيْحَكَ كَيْفَ لَمْ يُكَلِّمْنِى غَيْرُكَ مِنْ بَيْنِهِمْ قَالَ يَا رُوحَ اللَّهِ وَ كَلِمَتَهُ إِنَّهُمْ مُلْجَمُونَ بِلُجُمٍ مِنْ نَارٍ بِأَيْدِى مَلَائِكَةٍ غِلَاظٍ شِدَادٍ وَ إِنِّى كُنْتُ فِيهِمْ وَ لَمْ أَكُنْ مِنْهُمْ فَلَمَّا نَزَلَ بِهِمُ الْعَذَابُ عَمَّنِى مَعَهُمْ فَأَنَا مُعَلَّقٌ بِشَعْرَةٍ عَلَى شَفِيرِ جَهَنَّمَ لَا أَدْرِى أُكَبْكَبُ فِيهَا أَمْ أَنْجُو مِنْهَا فَالْتَفَتَ عِيسَى صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ إِلَى أَصْحَابِهِ فَقَالَ يَا أَوْلِيَاءَ اللَّهِ أَكْلُ الْخُبْزِ الْيَابِسِ بِالْمِلْحِ الْجَرِيشِ وَ النَّوْمُ عَلَى الْمَزَابِلِ خَيْرٌ كَثِيرٌ مَعَ عَافِيَةِ الدُّنْيَا وَ الاْخِرَةِ

امام باقرعليه‌السلام فرمود: عيسى بن مريمعليهم‌السلام از آباديى عبور مى كرد كه مردم آن و پرندگان و حيواناتش همگى مرده بودند، عيسىعليه‌السلام فرمود: اينها نمرده اند مگر به غضب خدا، و اگر يكى يكى مرده بودند همديگر را دفن مى كردند، حواريون گفتند: اى روح اللّه ! از خدا بخواه آنان را براى ما زنده كند، تا با ما از اعمالشان سخن بگويند، و ما از آن عملها دورى كنيم ، عيسى پروردگارش را خواند، ندايى از آسمان گفت : آنان را صدا بزن ، عيسىعليهم‌السلام شب هنگام برخاست و روى بلندى رفت و گفت : اى كسانى كه اهل اين آبادى هستيد، كسى از بين آنان جوابش ‍ داد: بفرماييد اى روح خدا.

فرمود: واى بر شما! عملهاى شما چه بوده است ؟ گفت : پرستش طاغوت و دوستى دنيا با كمى ترس (از خدا) و آرزويى دور و دراز، فرو رفته در غفلت و لهو و لعب ، فرمود:

دنيا را چگونه دوست داشتيد؟ گفت : مانند دوست داشتن طفل نسبت به مادرش ، هر گاه به ما روى مى نمود شاد و مسرور مى شديم ، و هر گاه پشت مى كرد گريه مى كرديم و غمناك مى شديم ، فرمود: چگونه طاغوت را مى پرستيديد؟ گفت : با پيروى از گنهكاران ، فرمود: عاقبت كارتان چه شد؟ گفت : شب در سلامت خوابيديم و صبح خود را در هاويه ديديم فرمود: هاويه چيست ؟ گفت : سجّين است ، فرمود: سجّين چيست ؟

گفت : كوههايى از آتش كه تا روز قيامت بر ما گداخته مى شوند، فرمود: شما چه گفتيد و به شما چه گفته شد؟ گفت : گفتيم ما را به دنيا بر گردانيد تا در آن پرهيزگارى پيشه كنيم ، به ما گفته شد: دروغ گفتيد، فرمود: واى بر تو! چرا از ميان آنان فقط تو با من سخن مى گويى ؟ گفت : اى روح خدا! آنان لگامهاى آتشين در دهان دارند و در دست ملائك غلاظ و شداد اسيرند، و من در بين آنهايم ولى جزء آنها نمى باشم ، ولى چون عذاب فرود آمد مرا هم با آنان در بر گرفت ، و من اكنون به مويى از لبه جهنم آويزان شده ام ، نمى دانم در آن فرود خواهم آمد، يا از آن نجات پيدا مى كنم ؟ عيسىعليهم‌السلام رو به اصحابش كرد و فرمود: اى اولياى خدا! خوردن نان خشك با نمك زبر و خوابيدن در زباله دان اگر به همراه سلامت دنيا و آخرت باشد بهترين سعادت است

مِنْ كِتَابِ الْمَحَاسِنِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ سُبْحَانَ مَنْ لَوْ كَانَتِ الدُّنْيَا خَيْراً كُلُّهَا لَمَا ابْتَلَى فِيهَا مَنْ أَحَبَّ سُبْحَانَ مَنْ لَوْ كَانَتِ الدُّنْيَا كُلُّهَا شَرّاً لَمَا نَجَا مِنْهَا مَنْ أَرَادَ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: منزّه است خدايى كه ؛ اگر تمامى دنيا خير بود كسى را كه دوست داشت در آن گرفتار نمى نمود، و اگر تمامش شرّ بود هر كه را مى خواست از آن نجات نمى داد.

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ جُعِلَ الشَّرُّ كُلُّهُ فِى بَيْتٍ وَ جُعِلَ مِفْتَاحُهُ حُبَّ الدُّنْيَا وَ جُعِلَ الْخَيْرُ كُلُّهُ فِى بَيْتٍ وَ جُعِلَ مِفْتَاحُهُ الزُّهْدَ فِى الدُّنْيَا

امام صادقعليه‌السلام فرمود: همه بدى در اطاقى نهاده شده و كليدش ‍ محبت دنياست ، و تمامى خير در خانه اى قرار داده شده و كليدش زهد در دنياست

عَنْهُ قَالَ نَزَلَ جَبْرَئِيلُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ فَقَالَ لَهُ رَبُّكَ يُقْرِئُكَ السَّلَامَ وَ يَقُولُ لَكَ هَذِهِ بَطْحَاءُ مَكَّةَ تَكُونُ لَكَ رَضْرَاضُهُ ذَهَبٌ وَ لَا تَنْقُصُ مِمَّا ادَّخَرْتُ لَكَ شَيْئاً قَالَ فَنَظَرَ رَسُولُ اللَّهِ إِلَى الْبَطْحَاءِ فَقَالَ لَا يَا رَبِّ وَ لَكِنْ أَشْبَعُ يَوْماً فَأَحْمَدُكَ وَ أَجُوعُ يَوْماً فَأَسْأَلُكَ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: جبرئيل بر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نازل شد و عرض كرد: خدايت سلام مى رساند و مى فرمايد: ريگزارهاى مكه را برايت تبديل به تكه هاى طلا مى كنم و از مقامات اخروى هم چيزى كم نمى كنم ، رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نگاهى به بيابان كرد و عرض ‍ كرد: پروردگارا! اگر روزى سير باشم تو را سپاس گويم ، و اگر روزى گرسنه باشم از خودت مى خواهم

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله مَا لِى وَ لِلدُّنْيَا وَ مَا أَنَا وَ الدُّنْيَا إِنَّمَا مَثَلِى وَ مَثَلُهَا كَمَثَلِ رَاكِبٍ رُفِعَتْ لَهُ شَجَرَةٌ فِى يَوْمٍ صَائِفٍ فَنَامَ تَحْتَهَا ثُمَّ رَاحَ وَ تَرَكَهَا

امام صادقعليه‌السلام از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نقل كند كه فرمود: مرا چه به دنيا و من با دنيا چه كار دارم ، حكايت من و دنيا حكايت سوارى است كه در روزى گرم به درختى برخورد، و زير سايه آن درخت خواب كوتاهى نموده ، سپس كوچ كرده و درخت را واگذاشته

عَنْهُعليه‌السلام قَالَ إِنَّ فِى كِتَابِ عَلِيٍّ إِنَّمَا مَثَلُ الدُّنْيَا كَمَثَلِ الْحَيَّةِ لَيِّنٌ مَسُّهَا وَ فِى جَوْفِهَا السَّمُّ النَّاقِعُ يَحْذَرُهَا الرِّجَالُ ذَوُو الْعُقُولِ وَ يَهْوِى إِلَيْهَا الصَّبِيُّ الْجَاهِلُ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: در كتاب علىعليه‌السلام است كه : حكايت دنيا حكايت مارى است كه به نرمى لمس مى شود ولى درونش ‍ زهرى كشنده است ، مرد عاقل از آن بپرهيزد، و كودك نادان به سويش ‍ گرايد.

عَنِ الصَّادِقِعليه‌السلام قَالَ قَالَ الْبَاقِرُعليه‌السلام مَثَلُ الْحَرِيصِ عَلَى الدُّنْيَا مَثَلُ دُودَةِ الْقَزِّ كُلَّمَا ازْدَادَتْ مِنَ الْقَزِّ عَلَى نَفْسِهَا لَفّاً كَانَ أَبْعَدَ لَهَا مِنَ الْخُرُوجِ حَتَّى تَمُوتَ غَمّاً

امام صادقعليه‌السلام از حضرت باقرعليه‌السلام نقل مى كند كه فرمود: حكايت شخص حريص بر دنيا، حكايت كرم ابريشمى است كه هر چه به دور خود پيله مى پيچد خارج شدنش از آن سخت تر مى شود، تا بالاخره از غصه مى ميرد.

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله مَا أَنَا وَ الدُّنْيَا إِنَّمَا مَثَلِى وَ مَثَلُ الدُّنْيَا كَمَثَلِ رَجُلٍ رَاكِبٍ مَرَّ عَلَى شَجَرَةٍ لَهَا فَيْءٌ فَاسْتَظَلَّ تَحْتَهَا فَلَمَّا أَنْ مَالَ الظِّلُّ عَنْهَا ارْتَحَلَ وَ ذَهَبَ وَ تَرَكَهَا

امام صادقعليه‌السلام از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نقل كند كه فرمود: مرا چه با دنيا، حكايت من و دنيا حكايت سوارى است كه به درختى مى رسد و زير سايه اش استراحت مى كند، و چون سايه اش بر طرف شد از آنجا كوچ كند و درخت را ترك گويد.

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ مَنْ أَصْبَحَ وَ أَمْسَى وَ الدُّنْيَا أَكْبَرُ هَمِّهِ جَعَلَ اللَّهُ الْفَقْرَ بَيْنَ عَيْنَيْهِ وَ شَتَّتَ أَمْرَهُ وَ لَمْ يَنَلْ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا مَا قُسِمَ لَهُ وَ مَنْ أَصْبَحَ وَ أَمْسَى وَ الاْخِرَةُ أَكْبَرُ هَمِّهِ جَعَلَ اللَّهُ الْغِنَى فِى قَلْبِهِ وَ جَمَعَ لَهُ أَمْرَهُ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر كس شب را به صبح و صبحى را به شب برساند و تمام همّ و غمش دنيا باشد، خداوند فقر را بر او مسلط نمايد و كارش را پريشان سازد، و جز به آنچه خدا روزيش نموده نرسد، و هر كه شب را به صبح و صبح را به شب رساند و تمام همّ و غمش آخرت باشد، خداوند بى نيازى را در دلش اندازد و كارش را مرتب كند.

عَنْهُ قَالَ لَوْ فَقَدَ الْقَلْبُ حُبَّ الدُّنْيَا وَزْنَ ذَرَّةٍ فَلَا يُخْدَعُ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: اگر دل ؛ دوستى دنيا را به اندازه ذره اى هم از دست دهد فريب نخورده

عَنْهُ قَالَ أَحْكِمْ دِينَكَ كَمَا أَحْكَمَ أَهْلُ الدُّنْيَا أَمْرَ دُنْيَاهُمْ فَإِنَّمَا جُعِلَتِ الدُّنْيَا شَاهِداً تَعْرِفُ بِهَا مَا غَابَ عَنْهَا مِنَ الاْخِرَةِ بِهَا وَ لَا تَنْظُرْ إِلَى الدُّنْيَا إِلَّا بِاعْتِبَارٍ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: دينت را محكم كن ، همان گونه كه اهل دنيا؛ دنياى خود را محكم مى كنند، دنيا گواهى قرار داده شده كه امور آخرت كه پنهان از آن است به وسيله اش شناخته شود، آخرت را به وسيله د نيا بشناس ، و به دنيا فقط به نظر عبرت بنگر

عَنْهُعليه‌السلام قَالَ كَمْ مِنْ طَالِبٍ لِلدُّنْيَا لَمْ يُدْرِكْهَا وَ مُدْرِكٍ لَهَا قَدْ فَارَقَهَا فَلَا يَشْغَلَنَّكَ طَلَبُهَا عَنْ عَمَلِكَ وَ الْتَمِسْهَا مِنْ مُعْطِيهَا وَ مَالِكِهَا فَكَمْ مِنْ حَرِيصٍ عَلَى الدُّنْيَا قَدْ صَرَعَتْهُ وَ اشْتَغَلَ بِمَا أَدْرَكَ مِنْهَا عَنْ عَمَلِ آخر آخِرَتِهِ حَتَّى انْقَضَى عُمُرُهُ وَ أَدْرَكَ أَجَلَهُ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: چه بسا جوينده دنيا كه بدان نرسد، و رسندگانى كه تركش كرده اند، مبادا دنياجويى تو را از عمل باز دارد، و همواره دنيا را از بخشنده و مالك آن بخواه ، چه افراد حريص و آزمند بر دنيا؛ كه او را از پا در آورده ، و به آنچه از دنيا به دست آورده از آخرتش باز مانده ، تا اينكه عمرش سپرى شده و مرگش در رسيده

عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله إِنَّ الدُّنْيَا وَ الدِّرْهَمَ أَهْلَكَا مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ وَ هُمَا مُهْلِكَاكُمْ

امير مؤمنانعليه‌السلام از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله روايت كند كه فرمود: دينار و درهم گذشتگان شما را نابود ساختند، و اين دو نابودكننده شما نيز هستند.

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ وَلِيَّهُ غَرَضاً لِلْعَدُوِّ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: خدا همواره دوستانش را در معرض تير دشمنان قرار داده است

وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله إِنَّ الدُّنْيَا سِجْنُ الْمُؤْمِنِ وَ غَمُّ الْمُؤْمِنِ وَ إِنَّ الدُّنْيَا جَنَّةُ الْكَافِرِ وَ رَوْحُ الْكَافِرِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: دنيا زندان مؤمن و باعث اندوه اوست ، و دنيا بهشت كافر و باعث سرور اوست

عَنْهُصلى‌الله‌عليه‌وآله قَالَ إِنَّ الدُّنْيَا سِجْنُ الْمُؤْمِنِ فَأَيُّ سِجْنٍ جَاءَ مِنْهُ خَيْرٌ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: دنيا زندان مؤمن است ، كدام زندان باعث خير است ؟

عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ شَكَا رَجُلٌ إِلَى أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام الضِّيقَ فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مَا ذَنْبِى أَنْتُمْ اخْتَرْتُمُوهُ قَالَ الرَّجُلُ وَ مَتَى اخْتَرْنَاهُ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَرَضَ عَلَيْكُمُ الدُّنْيَا وَ الاْخِرَةَ فَاخْتَرْتُمُ الاْخِرَةَ عَلَى الدُّنْيَا وَ الْمُؤْمِنُ ضَيْفٌ عَلَى الْكَافِرِ فِى هَذِهِ الدُّنْيَا وَ أَنْتُمُ الاْنَ تَأْكُلُونَ وَ تَشْرَبُونَ وَ تَلْبَسُونَ وَ تَنْكِحُونَ وَ هُمْ فِي الاْخِرَةِ لَا يَأْكُلُونَ وَ لَا يَشْرَبُونَ وَ لَا يَلْبَسُونَ وَ لَا يَنْكِحُونَ وَ يَسْتَشْفِعُونَكُمْ فِي الاْخِرَةِ فَلَا تَشْفَعُونَ فِيهِمْ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَفِيضُوا عَلَيْنا مِنَ الْماءِ أَوْ مِمّا رَزَقَكُمُ اللّهُ فَيُجِيبُونَهُمْ أَنَّ اللّهَ حَرَّمَهُما عَلَى الْكافِرِينَ

ابان بن عثمان گويد: مردى نزد امام صادقعليه‌السلام از سختى زندگيش شكايت كرد، امامعليه‌السلام به او فرمود: گناه من چيست ؟ شما خودتان انتخابش كرديد! مرد گفت : چه وقت انتخابش كرديم ؟ فرمود: خداوند دنيا و آخرت را بر شما عرضه داشت ، شما آخرت را بر دنيا ترجيح داديد، مؤمن در اين دنيا مهمان كافر است ، شما هم اكنون مى خوريد و مى آشاميد و مى پوشيد و ازدواج مى كنيد، و آنان در آخرت نه مى خورند و نه مى نوشند و نه مى پوشند و نه ازدواج مى كنند، آنان در آخرت از شما طلب شفاعت مى كنند و شما شفاعتشان نمى كنيد، خداوند مى فرمايد: (به ما از آب گوارا يا آنچه خدا روزيتان گردانده بدهيد)، به آنها جواب مى دهند: خداوند اينها را بر كافرين حرام كرده

سُئِلَ زَيْنُ الْعَابِدِينَعليه‌السلام أَيُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَى قَالَ مَا مِنْ عَمَلٍ بَعْدَ مَعْرِفَةِ اللَّهِ تَعَالَى وَ مَعْرِفَةِ رَسُولِهِ أَفْضَلَ مِنْ بُغْضِ الدُّنْيَا وَ إِنَّ لِذَلِكَ لَشُعَباً كَثِيرَةً وَ لِلْمَعَاصِى شُعَبٌ فَأَوَّلُ مَا عُصِيَ اللَّهُ بِهِ الْكِبْرُ وَ هُوَ مَعْصِيَةُ إِبْلِيسَ حِينَ أَبى وَ اسْتَكْبَرَ وَ كانَ مِنَ الْكافِرِينَ ثُمَّ الْحِرْصُ وَ هُوَ مَعْصِيَةُ آدَمَ وَ حَوَّاءَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمَا حِينَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَكُلا مِنْ حَيْثُ شِئْتُما وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونا مِنَ الظّالِمِينَ فَأَخَذَا مَا لَا حَاجَةَ بِهِمَا إِلَيْهِ فَدَخَلَ ذَلِكَ عَلَى ذُرِّيَّتِهِمَا إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ ذَلِكَ لِأَنَّ أَكْثَرَ مَا يَطْلُبُ ابْنُ آدَمَ مَا لَا حَاجَةَ بِهِ إِلَيْهِ ثُمَّ الْحَسَدُ وَ هُوَ مَعْصِيَةُ ابْنِ آدَمَ حِينَ حَسَدَ أَخَاهُ فَقَتَلَهُ فَتَشَعَّبَ مِنْ ذَلِكَ حُبُّ النِّسَاءِ وَ حُبُّ الدُّنْيَا وَ حُبُّ الرِّئَاسَةِ وَ حُبُّ الرَّاحَةِ وَ حُبُّ الْكَلَامِ وَ حُبُّ الْعُلُوِّ وَ حُبُّ الثَّرْوَةِ فَصِرْنَ سَبْعَ خِصَالٍ فَاجْتَمَعْنَ كُلُّهُنَّ فِى حُبِّ الدُّنْيَا فَقَالَتِ الْأَنْبِيَاءُ وَ الْعُلَمَاءُ بَعْدَ مَعْرِفَةِ ذَلِكَ حُبُّ الدُّنْيَا رَأْسُ كُلِّ خَطِيئَةٍ وَ الدُّنْيَا دُنْيَيَانِ دُنْيَا بَلَاغٌ وَ دُنْيَا مَلْعُونَةٌ

از امام سجادعليه‌السلام سؤ ال شد: كدام اعمال نزد خداوند از همه بهتر است ؟ فرمود: هيچ عملى بعد از شناخت خدا و رسولش بهتر از دشمنى با دنيا نيست ، دشمنى با دنيا اقسامى و گناهان نيز اقسامى دارد، نخستين معصيتى كه نسبت به خداوند واقع شد تكبر بود، و آن نافرمانى شيطان بود كه (سرپيچى كرد و كبر ورزيد و از كافران شد) معصيت ديگر حرص و طمع است كه آن معصيت آدم و حوّا (صلوات اللّه عليهما) بود، آن هنگام كه خداوند فرمود: (از هر چه مى خواهيد بخوريد ولى به اين درخت نزديك نشويد كه از ظلم كنندگان خواهيد بود)، آنها با اينكه احتياجى به آن (درخت) نداشتند، آن را خوردند و اين حرص تا روز قيامت بين فرزندانشان باقى ماند، و از اين روست كه فرزندان آدم چيزهايى را جمع مى كنند كه به آنها نيازى ندارند.

بعد از آن حسد است ، كه گناهى است كه فرزند آدم گرفتارش شد، آن هنگام كه برادرش را به خاطر حسادت كشت ، از حسد چند چيز منشعب مى شود: دوستى زنان ، دوستى دنيا، دوستى رياست ، دوستى راحتى ، دوستى سخن گفتن ، دوستى مقام و دوستى ثروت كه جمعا هفت خصلت مى شود، و تمام آنها در دوستى دنيا جمعند، از اين رو پيامبران و دانشمندان بعد از شناخت آن گفته اند: دوستى دنيا سرآغاز همه گناهان است ، و دنيا دو قسم است : دنياى كفاف و دنياى ملعون

عَنْ أَبِى جَمِيلَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام كَتَبَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَصلى‌الله‌عليه‌وآله إِلَى بَعْضِ أَصْحَابِهِ يَعِظُهُ أُوصِيكَ وَ نَفْسِي بِتَقْوَى اللَّهِ مَنْ لَا تَحِلُّ مَعْصِيَتُهُ وَ لَا يُرْجَى غَيْرُهُ وَ لَا الْغِنَى إِلَّا بِهِ فَإِنَّ مَنِ اتَّقَى اللَّهَ عَزَّ وَ قَوِىَ وَ شَبِعَ وَ رَوِيَ وَ رُفِعَ عَقْلُهُ عَنْ أَهْلِ الدُّنْيَا فَبَدَنُهُ مَعَ أَهْلِ الدُّنْيَا وَ قَلْبُهُ وَ عَقْلُهُ مُعَايِنٌ لِلاْخِرَةِ فَأَطْفَأَ بِضَوْءِ قَلْبِهِ مَا أَبْصَرَتْ عَيْنَاهُ مِنْ حُبِّ الدُّنْيَا فَقَدَرَ حَرَامَهَا وَ جَانَبَ شُبُهَاتِهَا وَ أَضَرَّ وَ اللَّهِ بِالْحَلَالِ الصَّافِى إِلَّا مَا لَا بُدَّ لَهُ مِنْ كِسْرَةٍ يَشُدُّ بِهَا صُلْبَهُ وَ ثَوْبٍ يُوَارِى بِهِ عَوْرَتَهُ مِنْ أَغْلَظِ مَا يَجِدُ وَ أَخْشَنِهِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ فِيمَا لَا بُدَّ مِنْهُ ثِقَةٌ وَ لَا رَجَاءٌ فَوَقَعَتْ ثِقَتُهُ وَ رَجَاؤُهُ عَلَى خَالِقِ الْأَشْيَاءِ فَجَدَّ وَ اجْتَهَدَ وَ أَتْعَبَ بَدَنَهُ حَتَّى بَدَتِ الْأَضْلَاعُ وَ غَارَتِ الْعَيْنَانِ فَأَبْدَلَهُ اللَّهُ مِنْ ذَلِكَ قُوَّةً فِى بَدَنِهِ وَ شِدَّةً فِى عَقْلِهِ وَ مَا ادَّخَرَ لَهُ فِي الاْخِرَةِ أَكْثَرُ فَارْفُضِ الدُّنْيَا فَإِنَّ حُبَّ الدُّنْيَا يُعْمِى وَ يُصِمُّ وَ يُبْكِمُ وَ يُذِلُّ الرِّقَابَ فَتَدَارَكْ مَا بَقِيَ مِنْ عُمُرِكَ وَ لَا تَقُلْ غَداً وَ بَعْدَ غَدٍ فَإِنَّمَا هَلَكَ مَنْ مَضَى قَبْلَكُمْ بِإِقَامَتِهِمْ عَلَى الْأَمَانِيِّ وَ التَّسْوِيفِ حَتَّى أَتَاهُمْ مِنَ اللَّهِ أَمْرُهُمْ بَغْتَةً وَ هُمْ غَافِلُونَ فَنُقِلُوا عَلَى أَعْوَادِهِمْ إِلَى قُبُورِهِمُ الْمُظْلِمَةِ الضَّيِّقَةِ وَ قَدْ أَسْلَمَهُمُ الْأَهْلُونَ وَ الْأَوْلَادُ فَانْقَطِعْ إِلَى اللَّهِ بِقَلْبٍ مُنِيبٍ مِنْ رَفْضِ الدُّنْيَا وَ عَزْمٍ لَيْسَ فِيهِ انْكِسَارٌ وَ لَا انْخِذَالٌ أَعَانَنَا اللَّهُ وَ إِيَّاكَ عَلَى طَاعَتِهِ وَ وَفَّقَنَا وَ إِيَّاكَ لِمَرْضَاتِهِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: امير المؤمنينعليهم‌السلام به يكى از يارانش نامه اى به عنوان موعظه نوشت : تو و خودم را به تقواى الهى سفارش مى كنم ، آن خدايى كه نافرمانيش روا نيست و به غير او اميدى نمى باشد، و بى نيازى فقط به دست اوست ، هر كه از خدا پروا كرد عزيز و قوى شد، و سير و سيرآب گشت ، و عقلش از اهل دنيا بالا گرفت ، پيكرش با اهل دنياست ولى دل و خردش متوجّه آخرت است ، آنچه از دنيا دوستى چشمش ديده پرتو دلش خاموش نموده ، حرامش را پليد شمرده و از شبهاتش دورى جسته ، به خدا قسم حلال خالص دنيا را هم رها كرده و جز به مقدارى كه ناچار از آن است ، توجه ننموده ، و آن پاره نانى است كه به پيكرش نيرو دهد، و جامه اى كه عورتش را بپوشاند، كه آنهم از درشت ترين خوراك و زبر ترين لباسى است كه به دستش آمده ، و نسبت به آنچه هم ناچار است اطمينان و اميد ندارد، و فقط اميد و اطمينانش به آفريننده جهان است

بنا بر اين تلاش و كوشش نمايد و تنش را به زحمت اندازد تا استخوانهايش ‍ نمودار شود، و ديدگانش به گودى رود، خداوند هم در عوض نيروى بدنى و توان عقليش دهد، و آنچه در آخرت برايش اندوخته بيشتر باشد، دنيا را رها كن ، زيرا محبت به دنيا كور و كر و گنگ و زبون مى كند، بقيّه عمرت را جبران كن ، زيرا پيشينيانت به خاطر پايدارى بر آرزوها و امروز و فردا كردن هلاك شدند، تا آنگاه كه ناگهان فرمان خدا (مرگ) به سويشان آمد در حالى كه آنان غافل بودند، سپس بر روى تابوتهايشان به سوى گورهاى تنگ و تاريك رهسپار گشته و خانواده و فرزندان آنان را رها كردند، با دلى متوجه و از همه بريده و ترك دنيا نموده و با تصميمى قاطع به سوى خدا رو، خدا ما و تو را بر طاعتش يارى كند، و به موجبات رضايش موفق بدارد.

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله مَنْ لَمْ يَتَعَزَّ بِعَزَاءِ اللَّهِ تَقَطَّعَتْ نَفْسُهُ حَسَرَاتٍ عَلَى الدُّنْيَا وَ مَنْ أَتْبَعَ بَصَرَهُ مَا فِى أَيْدِي النَّاسِ كَثُرَ هَمُّهُ وَ لَمْ يُشْفَ غَيْظُهُ وَ مَنْ لَمْ يَرَ لِلَّهِ عَلَيْهِ نِعْمَةً إِلَّا فِى مَطْعَمٍ أَوْ مَشْرَبٍ أَوْ مَلْبَسٍ فَقَدْ قَصَرَ عَمَلُهُ وَ دَنَا عَذَابُهُ

امام صادقعليه‌السلام از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله نقل كند كه فرمود: هر كه با دلجويى خدا دلش آرام نگرفت ، نفسش از حسرتهاى دنيايى قطع نمى شود، و هر كه چشم به آنچه در دست مردم است داشته باشد اندوهش فراوان گردد و سوز دلش درمان نپذيرد، و هر كه جز در خوردن يا نوشيدن يا پوشيدن لباس نعمتى از خدا را در خودش نبيند، حقيقتا كردارش ‍ كم و كوتاه و عذابش نزديك شود.

مِنْ كِتَابِ رَوْضَةِ الْوَاعِظِينَ قَالَ النَّبِيُّصلى‌الله‌عليه‌وآله مَا الدُّنْيَا فِي الاْخِرَةِ إِلَّا مِثْلَ مَا يَجْعَلُ أَحَدُكُمْ إِصْبَعَهُ فِي الْيَمِّ فَلْيَنْظُرْ بِمَ يَرْجِعُ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: دنيا در برابر آخرت مانند اين است كه يكى از شماها انگشتانش را در دريا فرو برد، بايد ببيند چه چيز بر مى گيرد.

قَالَ الْمَسِيحُعليه‌السلام مَثَلُ الدُّنْيَا وَ الاْخِرَةِ كَمَثَلِ رَجُلٍ لَهُ ضَرَّتَانِ إِنْ أَرْضَى إِحْدَاهُمَا سَخِطَتِ الْأُخْرَى

مسيحعليه‌السلام فرمود: حكايت دنيا و آخرت حكايت مردى است كه دو زن (هوو) دارد، هر كدام را راضى كند ديگرى به خشم آيد.

قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله الدُّنْيَا دَارُ مَنْ لَا دَارَ لَهُ وَ مَالُ مَنْ لَا مَالَ لَهُ وَ لَهَا يَجْمَعُ مَنْ لَا عَقْلَ لَهُ وَ شَهَوَاتِهَا يَطْلُبُ مَنْ لَا فَهْمَ لَهُ وَ عَلَيْهَا يُعَادِى مَنْ لَا عِلْمَ لَهُ وَ عَلَيْهَا يَحْسُدُ مَنْ لَا فِقْهَ لَهُ وَ لَهَا يَسْعَى مَنْ لَا يَقِينَ لَهُ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: دنيا خانه كسى است كه خانه ندارد، و سرمايه كسى است كه سرمايه ندارد، و كسى آن را جمع مى كند كه عقل ندارد، و كسى به دنبال شهواتش مى رود كه فهم ندارد، و كسى با دنيا دشمنى مى ورزد كه علم ندارد، و كسى به آن حسادت مى كند كه شعور ندارد، و كسى برايش تلاش مى كند كه يقين ندارد.

رُوِيَ أَنَّ النَّبِيَّصلى‌الله‌عليه‌وآله قَرَأَ أَ فَمَنْ شَرَحَ اللّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَ عَلى نُورٍ مِنْ رَبِّهِ فَقَالَ إِنَّ النُّورَ إِذَا وَقَعَ فِي الْقَلْبِ انْفَسَحَ لَهُ وَ انْشَرَحَ فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ فَهَلْ لِذَلِكَ عَلَامَةٌ يُعْرَفُ بِهَا قَالَ التَّجَافِى عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الْإِنَابَةُ إِلَى دَارِ الْخُلُودِ وَ الِاسْتِعْدَادُ لِلْمَوْتِ قَبْلَ نُزُولِ الْمَوْتِ

روايت شده كه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله اين آيه را تلاوت كرد (آيا كسى كه خدا سينه اش را براى اسلام گشاده است و بر فراز مركبى از نور الهى قرار گرفته (همچون كور دلان گمراه است» فرمود: هنگامى كه نور در دل جاى گيرد آن را باز مى كند و روشن مى گرداند، پرسيده شد: اى رسول خدا! آيا براى اين علامتى هست كه شناخته شود؟ فرمود:

كناره گيرى از دنيا و روى كردن به آخرت ، و آمادگى براى مرگ قبل از رسيدن وقتش

قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام يَا دُنْيَا إِلَيْكِ عَنِّى أَ بِى تَعَرَّضْتِ أَمْ إِلَيَّ تَشَوَّقْتِ لَا حَانَ حِينُكِ هَيْهَاتَ غُرِّى غَيْرِى لَا حَاجَةَ لِى فِيكِ قَدْ طَلَّقْتُكِ ثَلَاثاً لَا رَجْعَةَ لِى فِيكِ فَعَيْشُكِ قَصِيرٌ وَ خَطَرُكِ يَسِيرٌ وَ أَمَلُكِ حَقِيرٌ آهِ مِنْ قِلَّةِ الزَّادِ وَ طُولِ الطَّرِيقِ وَ بُعْدِ السَّفَرِ وَ عَظِيمِ الْمَوْرِدِ وَ خُشُونَةِ الْمَضْجَعِ

امير مؤمنانعليه‌السلام فرمود: اى دنيا! از من دور شو، آيا مرا مى فريبى ، يا مشتاق من شده اى ؟

تو هرگز توان اين را ندارى ، برو ديگرى را فريب ده ، من نيازى به تو ندارم ، من تو را سه طلاقه كرده ام ، و ديگر رجوعى به تو نخواهم داشت ، زندگى در تو كوتاه است و مشكلاتت بسيار، و آرزوهايت پست و بى مقدار، آه از كمى توشه و راه طولانى و دور بودن سفر و بزرگى محل ورود، و ناسازگارى خوابگاه

وَ قَالَ الدُّنْيَا تَغُرُّ وَ تَضُرُّ وَ تَمُرُّ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَمْ يَرْضَهَا ثَوَاباً لِأَوْلِيَائِهِ وَ لَا عِقَاباً لِأَعْدَائِهِ وَ إِنَّ أَهْلَ الدُّنْيَا كَرَكْبٍ بَيْنَا هُمْ حَلُّوا إِذْ صَاحَ بِهِمْ سَائِقُهُمْ فَارْتَحِلُوا

علىعليه‌السلام فرمود: دنيا گول مى زند و زيان مى رساند و مى گذرد، خداوند متعال دنيا را پاداش دوستان خود و عقاب دشمنانش قرار ندارد، اهل دنيا همچون كاروانى هستند كه بين راه استراحتى كوتاه دارند، ناگهان قافله سالار فرياد زند كه حركت كنيد.

قَالَ النَّبِيُّصلى‌الله‌عليه‌وآله الرَّغْبَةُ فِى الدُّنْيَا تُكْثِرُ الْهَمَّ وَ الْحَزَنَ وَ الزُّهْدُ فِى الدُّنْيَا يُرِيحُ الْقَلْبَ وَ الْبَدَنَ

پيامبر خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: ميل به دنيا غم و اندوه را زياد مى كند، و پرهيز از دنيا دل و جسم را آسوده مى گرداند.

قَالَ الصَّادِقُعليه‌السلام مَنْ تَعَلَّقَ قَلْبُهُ بِالدُّنْيَا تَعَلَّقَ مِنْهَا بِثَلَاثِ خِصَالٍ هَمٍّ لَا يَفْنَى وَ أَمَلٍ لَا يُدْرَكُ وَ رَجَاءٍ لَا يُنَالُ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر كس دلبستگى به دنيا پيدا كند، به سه چيز چنگ زده : اندوه دائمى ، آرزويى بر آورده نشدنى ، اميدى نرسيدنى

وَ قَالَ أَيْضاً عَجِبْتُ لِمَنْ يَبْخَلُ بِالدُّنْيَا وَ هِيَ مُقْبِلَةٌ عَلَيْهِ أَوْ يَبْخَلُ بِهَا وَ هِيَ مُدْبِرَةٌ عَنْهُ فَلَا الْإِنْفَاقُ مَعَ الْإِقْبَالِ يَضُرُّهُ وَ لَا الْإِمْسَاكُ مَعَ الْإِدْبَارِ يَنْفَعُهُ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: در شگفتم از كسى كه به دنيا بخل مى ورزد در حالى كه دنيا به او روى نموده ، يا به دنيا بخل مى ورزد و دنيا به او پشت كرده ، نه بخشيدن با روى كردن ضررش مى زند، و نه خساست با پشت كردن سودش مى دهد.

قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام فِى بَعْضِ خُطَبِه أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ الدُّنْيَا دَارُ فَنَاءٍ وَ الاْخِرَةَ دَارُ بَقَاءٍ فَخُذُوا مِنْ مَمَرِّكُمْ لِمَقَرِّكُمْ وَ لَا تَهْتِكُوا أَسْتَارَكُمْ عِنْدَ مَنْ يَعْلَمُ أَسْرَارَكُمْ وَ أَخْرِجُوا مِنَ الدُّنْيَا قُلُوبَكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَخْرُجَ مِنْهَا أَبْدَانُكُمْ فَفِى الدُّنْيَا حَيِيتُمْ وَ لِلاْخِرَةِ خُلِقْتُمْ إِنَّمَا الدُّنْيَا كَالسَّمِّ يَأْكُلُهُ مَنْ لَا يَعْرِفُهُ إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا مَاتَ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ مَا قَدَّمَ وَ قَالَ النَّاسُ مَا أَخَّرَ فَقَدِّمُوا فَضْلًا يَكُنْ لَكُمْ وَ لَا تُؤَخِّرُوا كُلًّا يَكُنْ عَلَيْكُمْ فَإِنَّ الْمَحْرُومَ مَنْ حُرِمَ خَيْرَ مَالِهِ وَ الْمَغْبُوطَ ثَقَّلَ بِالْخَيْرَاتِ وَ الصَّدَقَاتِ مَوَازِينَهُ وَ أَحْسَنَ فِى الْجَنَّةِ بِهَا مِهَادَهُ وَ طَيَّبَ عَلَى الصِّرَاطِ بِهَا مَسْلَكَهُ

امير مؤمنانعليه‌السلام در يكى از خطبه هايش فرمود: اى مردم ! دنيا خانه اى از بين رفتنى و آخرت خانه اى جاودان است ، اينك از اين خانه كه گذرگاه شماست براى خانه هميشگى خود توشه بر گيريد، نزد كسانى كه اسرارتان را مى دانند پرده درى نكنيد، و دلهاى خود را از اين دنيا بيرون بريد قبل از اينكه بدنهايتان از آن بيرون رود، در دنيا زندگى مى كنيد اما براى آخرت آفريده شده ايد، دنيا همچون سمّى است كه كسى كه نمى شناسدش ‍ و آن را مى خورد، هر گاه بنده اى بميرد فرشتگان گويند: چه فرستاده ؟

و مردم گويند: چه چيز جمع كرده ؟ اكنون فضيلتى پيش فرستيد كه براى شما بماند، و (در دنيا) چيزى باقى نگذاريد كه برايتان وزر و وبال باشد، زيرا محروم آن است كه از صرف بهترين مالش (در راه خدا) محروم شود، و غبطه خورنده آن است كه ميزانش در خيرات و صدقات سنگين باشد، و باعث نيكويى جايگاهش در بهشت شود و راهش را در پل صراط آسان گرداند.

عَنِ الرِّضَاعليه‌السلام قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوَارِيِّينَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَكُمْ مِنْ دُنْيَاكُمْ إِذَا سَلِمَ دِينُكُمْ كَمَا لَا يَأْسَى أَهْلُ الدُّنْيَا عَلَى مَا فَاتَهُمْ مِنْ دِينِهِمْ إِذَا سَلِمَتْ دُنْيَاهُمْ

امام رضاعليه‌السلام فرمود: عيسى بن مريمعليه‌السلام به حواريون گفت : اى بنى اسرائيل ! بر آنچه از دنيا از دستتان رفته غصه نخوريد، تا هنگامى كه دين شما در سلامت است ، همان گونه كه اهل دنيا تا دنيايشان باقى است بر دنياى از دست رفته شان غمگين نشوند.

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْيَا عَلَى إِنْسَانٍ أَعْطَتْهُ مَحَاسِنَ غَيْرِهِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُ سَلَبَتْهُ مَحَاسِنَ نَفْسِهِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر گاه دنيا به كسى روى آورد زيباييهاى ديگران را هم به او مى دهد، و اگر پشت كرد خوبيهاى خودش را هم از او مى گيرد.

قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام مَا أَصِفُ دَاراً أَوَّلُهَا عَنَاءٌ وَ آخِرُهَا فَنَاءٌ فِى حَلَالِهَا حِسَابٌ وَ فِى حَرَامِهَا عِقَابٌ مَنِ اسْتَغْنَى فِيهَا فُتِنَ وَ مَنِ افْتَقَرَ فِيهَا حَزِنَ وَ مَنْ سَاعَاهَا فَاتَتْهُ وَ مَنْ قَعَدَ عَنْهَا وَانَتْهُ وَ مَنْ أَبْصَرَ بِهَا بَصَّرَتْهُ وَ مَنْ أَبْصَرَ إِلَيْهَا أَعْمَتْهُ

امير مؤمنانعليه‌السلام فرمود: چگونه خانه اى را وصف كنم كه اوّلش ‍ مشقّت و پايانش نيستى است ، در حلالش حساب و در حرامش عقاب است ، هر كه در آن بى نياز شود طغيان كند، و هر كه محتاج شود غمگين گردد، هر كه دنبالش رود آن را از دست بدهد، و هر كه تركش گويد به دنبال او آيد، هر كس به آن بينايى جويد بينايى گيرد، و هر كس به آن چشم بدوزد كور گردد.

مَرَّ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله بِمَجْنُونٍ فَقَالَ مَا لَهُ فَقِيلَ إِنَّهُ مَجْنُونٌ فَقَالَ بَلْ هُوَ مُصَابٌ إِنَّمَا الْمَجْنُونُ مَنْ آثَرَ الدُّنْيَا عَلَى الاْخِرَةِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله از كنار مجنونى گذشت ، فرمود: او را چه شده ؟ گفتند: مجنون است ، فرمود: او عقلش آسيب ديده ، مجنون واقعى كسى است كه دنيا را بر آخرت ترجيح دهد.

وَ قَالَ اللَّهُمَّ مَنْ آمَنَ بِكَ وَ شَهِدَ أَنِّى رَسُولُكَ فَحَبِّبْ إِلَيْهِ لِقَاءَكَ وَ سَهِّلْ عَلَيْهِ قَضَاءَكَ وَ أَقْلِلْ مَالَهُ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: پروردگارا! هر كس به تو ايمان آورد و گواهى به رسالت من داد، او را به ملاقات خودت خوشنود كن ، و قضا و قدرت را بر وى آسان گردان ، و به او مال كمى بده

مِنْ سَائِرِ الْكُتُبِ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام تَمَثَّلَتِ الدُّنْيَا لِلْمَسِيحِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ فِى صُورَةِ امْرَأَةٍ زَرْقَاءَ فَقَالَ كَمْ تَزَوَّجْتِ فَقَالَتْ كَثِيراً قَالَ أَ فَكُلٌّ طَلَّقَكِ قَالَتْ لَا بَلْ كُلًّا قَتَلْتُ قَالَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ فَوَيْحُ أَزْوَاجِكِ الْبَاقِينَ كَيْفَ لَا يَعْتَبِرُونَ بِالْمَاضِينَ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: دنيا به شكل زنى چشم سبز بر حضرت مسيحعليهم‌السلام ظاهر شد، حضرت فرمود: اى زن تا به حال چند مرتبه ازدواج كرده اى ؟ گفت : بسيار.

فرمود: آيا همه آنها تو را طلاق دادند؟ گفت : نه ، بلكه همه را كشتم فرمود: واى بر شوهران باقيمانده ات كه چگونه از گذشتگان عبرت نمى گيرند!

قَالَ الْبَاقِرُعليه‌السلام انْزِلِ الدُّنْيَا مِنْكَ كَمَنْزِلٍ نَزَلْتَهُ ثُمَّ أَرَدْتَ التَّحَوُّلَ عَنْهُ مِنْ يَوْمِكَ أَوْ كَمَالٍ اكْتَسَبْتَهُ فِى مَنَامِكَ وَ اسْتَيْقَظْتَ فَلَيْسَ فِى يَدِكَ مِنْهُ شَيْءٌ وَ إِذَا حَضَرْتَ فِى جَنَازَةٍ فَكُنْ كَأَنَّكَ الْمَحْمُولُ عَلَيْهَا وَ كَأَنَّكَ سَأَلْتَ رَبَّكَ الرَّجْعَةَ إِلَى الدُّنْيَا فَرَدَّكَ فَاعْمَلْ عَمَلَ مَنْ قَدْ عَايَنَ

امام باقرعليه‌السلام فرمود: دنيا را مانند منزلى بدان كه در آن فرود آمده اى و مى خواهى همان روز از آن بگذرى ، و يا همچون مالى است كه در خواب به دست آورده باشى ، و هنگامى كه بيدار شدى چيزى از آن در دستت نباشد، هر گاه جنازه اى را ديدى خودت را جاى او فرض كن ، و خيال كن از پروردگارت خواسته اى كه دوباره تو را به دنيا برگرداند و او هم برگردانده ، اينك چون كسى عمل كن كه نتيجه عملش را به چشم ديده

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى لِمُوسَى يَا مُوسَى إِنَّ الدُّنْيَا دَارُ عُقُوبَةٍ عَاقَبْتُ فِيهَا آدَمَ عِنْدَ خَطِيئَتِهِ وَ جَعَلْتُهَا مَلْعُونَةً مَلْعُونٌ مَا فِيهَا إِلَّا مَا كَانَ مِنْهَا لِى يَا مُوسَى إِنَّ عِبَادِيَ الصَّالِحِينَ زَهِدُوا فِيهَا بِقَدْرِ عِلْمِهِمْ بِى وَ سَائِرُهُمْ مِنْ خَلْقِى رَغِبُوا فِيهَا بِقَدْرِ جَهْلِهِمْ بِى وَ مَا مِنْ أَحَدٍ مِنْ خَلْقِى عَظَّمَهَا فَقَرَّتْ عَيْنُهُ فِيهَا وَ لَمْ يُحَقِّرْهَا أَحَدٌ إِلَّا انْتَفَعَ بِهَا ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ إِنْ قَدَرْتُمْ أَنْ لَا تُعْرَفُوا فَافْعَلُوا وَ مَا عَلَيْكَ إِنْ لَمْ يُثْنِ النَّاسُ عَلَيْكَ وَ مَا عَلَيْكَ أَنْ تَكُونَ عِنْدَ النَّاسِ مَذْمُوماً إِذَا كُنْتَ عِنْدَ اللَّهِ مَحْمُوداً إِنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ كَانَ يَقُولُ لَا خَيْرَ فِى الدُّنْيَا إِلَّا لِأَحَدِ رَجُلَيْنِ رَجُلٍ يَزْدَادُ كُلَّ يَوْمٍ إِحْسَاناً وَ رَجُلٍ يَتَدَارَكُ سَيِّئَتَهُ بِالتَّوْبَةِ وَ أَنَّى لَهُ بِالتَّوْبَةِ وَ اللَّهِ لَوْ سَجَدَ حَتَّى يَنْقَطِعَ عُنُقُهُ مَا قَبِلَ اللَّهُ مِنْهُ إِلَّا بِوَلَايَتِنَا أَهْلَ الْبَيْتِ أَلَا وَ مَنْ عَرَفَ حَقَّنَا وَ رَجَا الثَّوَابَ فِينَا وَ رَضِيَ بِقُوتِهِ وَ مَا يَسْتُرُ عَوْرَتَهُ وَ مَا يُكِنُّ رَأْسَهُ وَ هُمْ فِى ذَلِكَ خَائِفُونَ وَجِلُونَ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: خداوند متعال به موسىعليه‌السلام فرمود: اى موسى ! دنيا خانه كيفرى است كه آدم را به خاطر اشتباهش در آن عقوبت نمودم ، و دنيا را ملعون قرار دادم ، هر چه در آن است ملعون است مگر آنچه براى من باشد، اى موسى ! بندگان صالحم به اندازه شناختى كه از من داشتند در آن زاهد شدند، بقيّه آنان به خاطر جهلشان نسبت به من ميل به دنيا پيدا كردند، و كسى از بندگانم نيست كه آن را بزرگ شمارد و چشمش ‍ در آن روشن گردد، و هيچ كس آن را پست نشمرد جز آنكه بدان بهره مند شود.

سپس امام صادقعليه‌السلام فرمود: اگر توانايى داريد كه شناخته نشويد اين كار را بكنيد، و باكى نداشته باشيد كه نزد مردم سرزنش شويد، و حال آنكه نزد خدا ستايش مى شويد، امير مؤمنانعليه‌السلام مى فرمود: در دنيا خيرى نيست مگر براى دو نفر: مردى كه هر روز به نيكيهايش مى افزايد، و مردى كه گناهش را به توبه جبران مى كند، ولى از كجا معلوم توبه اش ‍ پذيرفته شود؟ به خدا قسم اگر آنقدر سجده كند كه گردنش قطع شود خداوند توبه اش را نپذيرد مگر به واسطه ولايت ما اهل بيت ، بدان ! (فرد ديگرى كه خير دنيا را دارد) هر كسى است كه حق ما را بشناسد و در ما اميد ثواب داشته باشد، و به زندگيش و لباسش و سرپوشش راضى باشد، و آنان در اين امر ترسان و وحشت زده اند.

مِنْ عُيُونِ الْأَخْبَارِ قَالَ الرِّضَاعليه‌السلام لَا يَجْتَمِعُ الْمَالُ إِلَّا بِخِصَالٍ خَمْسٍ بِبُخْلٍ شَدِيدٍ وَ أَمَلٍ طَوِيلٍ وَ حِرْصٍ غَالِبٍ وَ قَطِيعَةِ رَحِمٍ وَ إِيثَارِ الدُّنْيَا عَلَى الاْخِرَةِ

امام رضاعليه‌السلام فرمود: مال جمع نمى شود مگر با وجود پنج خصلت : بخل شديد، آرزوى طولانى ، حرص زياد، قطع رحم ، ترجيح دنيا بر آخرت

مِنْ كِتَابِ الصَّبْرِ وَ التَّأْدِيبِ مِنْ رِوَايَةِ نَصْرِ بْنِ الصَّبَّاحِ الْبَلْخِيِّ قَالَ شَكَا رَجُلٌ إِلَى أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام الْحَاجَةَ فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ اصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ سَيَجْعَلُ لَكَ فَرَجاً ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً وَ أَقْبَلَ عَلَى الرَّجُلِ فَقَالَ أَخْبِرْنِى عَنْ سِجْنِ الْكُوفَةِ كَيْفَ هُوَ فَقَالَ أَصْلَحَكَ اللَّهُ ضَيِّقٌ مُنْتِنٌ وَ أَهْلُهُ مِنْهُ بِسُوءِ حَالٍ فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ إِنَّمَا أَنْتَ فِى السِّجْنِ أَ تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ فِى سَعَةٍ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ الدُّنْيَا سِجْنُ الْمُؤْمِنِ

نصر بن صباح بلخى گويد: مردى نزد امام صادقعليه‌السلام از نيازمندى خود شكايت كرد، حضرت فرمود: صبر كن ، كه خداوند به زودى برايت گشايش دهد، سپس مقدارى سكوت نمود و رو به مرد كرد و فرمود: به من بگو زندان كوفه چگونه است ؟ گفت : خدا به سلامتت بدارد، تنگ و بدبوست ، و زندانيان در حالت بدى هستند، امامعليه‌السلام به او فرمود: تو هم در زندان هستى ، آيا مى خواهى گشايش داشته باشى ؟ آيا مى دانى كه دنيا زندان مؤمن است ؟

كَانَ النَّبِيُّصلى‌الله‌عليه‌وآله يَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الدُّنْيَا فَإِنَّ الدُّنْيَا تَمْنَعُ الاْخِرَةَ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هميشه مى فرمود: پروردگارا! من از دنيا به تو پناه مى برم ، زيرا دنيا مانع از رسيدن به آخرت مى شود.

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ مَرَّ الْمَسِيحُعليه‌السلام فِى أَرْضِ فَلَاةٍ وَ مَعَهُ أَصْحَابُهُ فَنَظَرَ إِلَى مَالٍ مَرْكُوزٍ فَنَظَرَ إِلَى أَصْحَابِهِ فَقَالَ لَهُمْ إِنَّهُ الْمَوْتُ فَجُوزُوا فَجَازُوا وَ تَخَلَّفَ ثَلَاثَةٌ مِنْ أَصْحَابِهِ عِنْدَ الْمَالِ فَقَالُوا لِبَعْضِهِمْ امْضِ إِلَى هَذِهِ الْمَدِينَةِ فَإِنَّهَا بِالْقُرْبِ فَابْتَعْ لَنَا مِنْهَا طَعَاماً فَإِنَّا جِيَاعٌ حَتَّى إِذَا جِئْتَ قَسَمْنَا الْمَالَ فِيمَا بَيْنَنَا فَلَمَّا أَنْ مَضَى الرَّجُلُ فَقَالَ الرَّجُلَانِ أَحَدُهُمَا لِصَاحِبِهِ يَا أَبَا فُلَانٍ لَوْ كَانَ الْمَالُ بَيْنِى وَ بَيْنَكَ مَا كَانَ أَجْوَدَ وَ أَوْفَى فَاتَّفَقَا عَلَى أَنْ يَقْتُلَا الرَّجُلَ إِذَا انْصَرَفَ إِلَيْهِمَا قَالَ الرَّجُلُ وَ هُوَ يَمْضِى إِلَى السُّوقِ لِيَبْتَاعَ لَهُمُ الطَّعَامَ لَوْ كَانَ هَذَا الْمَالُ لِى وَحْدِى لَكَانَ أَوْفَقَ فَاعْتَزَمَ عَلَى أَنْ يَشْتَرِيَ سَمّاً يَسُمُّ الطَّعَامَ فَفَعَلَ وَ انْصَرَفَ إِلَيْهِمَا بِالطَّعَامِ فَلَمَّا أَنْ نَظَرَا إِلَيْهِ وَثَبَا بِهِ وَ قَتَلَاهُ وَ جَلَسَا يَأْكُلَانِ الطَّعَامَ فَحِينَ اسْتَقَرَّ فِى أَجْوَافِهِمَا مَاتَا جَمِيعاً وَ انْصَرَفَ الْمَسِيحُ مِنَ الْمَوْضِعِ الَّذِى كَانَ مَضَى إِلَيْهِ فَوَقَفَ عَلَى الْمَالِ وَ هُمْ صَرْعَى حَوْلَهُ فَقَالَعليه‌السلام أَ لَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنَّهُ الْمَوْتُ جُوزُوا

امام صادقعليه‌السلام فرمود: حضرت مسيحعليه‌السلام به همراه اصحابش از زمينى خشك و بى آب و علف عبور مى كرد، نظرش به مالى بدون صاحب و رها شده افتاد، رو به اصحابش نموده و فرمود: اين مرگ است ، از آن بگذريد، اصحاب به غير از سه نفر از آن گذشتند. آن دو به يك نفرشان گفتند: به اين شهر نزديك برو و براى ما غذايى بخر كه ما گرسنه ايم ، تا وقتى برگشتى مال را بين خود تقسيم كنيم چون آن مرد رفت ، يكى از آن دو به رفيقش گفت :

فلانى ، اگر مال بين من و تو تقسيم شود بهتر است ، مرد در حالى كه براى خريد غذا به بازار مى رفت با خود گفت : اگر اين مال براى خودم تنها باشد مطلوبتر است ، و قصد كرد كه سمّى بخرد و در غذا بريزد، اين كار را كرد و با غذا به طرف آن دو برگشت ، چون آن دو او را ديدند به رويش جهيدند و او را كشتند، و هر دو شروع به خوردن غذا كردند، هنگامى كه غذا وارد معده آنان شد آن دو نيز مردند، حضرت عيسىعليه‌السلام بار ديگر از همان محل بازگشت ، بالاى سر مال ايستاد در حالى كه دست نخورده بود، و آنان اطرافش افتاده بودند، فرمود: به شما نگفتم اين مرگ است ، از آن بگذريد؟