باب دهم : متفرقات و در آن نه فصل است

الباب العاشر فى المتفرقات

فصل اول : دعا براى برادران مؤمن

فى الدعاء لا خيك بظهر الغيب

عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُمَرَ الْيَمَانِيِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام مَنْ أَكْرَمَ مُؤْمِناً فَإِنَّمَا يُكْرِمُ اللَّهَ وَ مَنْ دَعَا لِأَخِيهِ الْمُؤْمِنِ دَفَعَ اللَّهُ عَنْهُ الْبَلَاءَ وَ دَرَّ عَلَيْهِ الرِّزْقُ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر كس مؤمنى را گرامى بدارد خدا را گرامى داشته ، و هر كس برادر مؤمنش را دعا كند خداوند بلا را از او بر طرف كند و روزيش را زياد گرداند.

وَ قَالَ دُعَاءُ الْمُؤْمِنِ لِلْمُؤْمِنِ بِظَهْرِ الْغَيْبِ يَدْفَعُ عَنْهُ الْبَلَاءَ وَ يُدِرُّ عَلَيْهِ الرِّزْقَ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: دعا مؤمن براى مؤمن در نهان بلا را از او دور مى كند و روزيش را زياد مى گرداند.

عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله مَا مِنْ رَجُلٍ يَدْعُو لِأَخِيهِ بِظَهْرِ الْغَيْبِ إِلَّا وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَكاً يَقُولُ لَهُ وَ لَكَ مِثْلُ مَا دَعَوْتَ لِأَخِيكَ

امام صادقعليه‌السلام از قول رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هيچ مردى براى برادرش پنهانى دعا نكرد، مگر اينكه خداوند فرشته اى را موظّف مى كند كه برايش دعا كند و بگويد: براى تو هم مثل آنچه براى برادرت دعا كردى نصيب گردد.

عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام مَنْ قَدَّمَ أَرْبَعِينَ رَجُلًا مِنْ إِخْوَانِهِ قَبْلَ أَنْ يَدْعُوَ لِنَفْسِهِ اسْتُجِيبَ لَهُ فِيهِمْ وَ فِى نَفْسِهِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر كس قبل از دعا كردن براى خودش ‍ چهل نفر از برادرانش را بر خود مقدم بدارد، خداوند دعايش را در مورد آنها و در مورد خودش اجابت كند.

عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِى الْحَسَنِ مُوسَىعليه‌السلام أَ رَأَيْتَ إِنِ احْتَجْتُ إِلَى الطَّبِيبِ وَ هُوَ نَصْرَانِيٌّ أُسَلِّمُ عَلَيْهِ وَ أَدْعُو لَهُ قَالَ نَعَمْ لَا يَنْفَعُهُ دُعَاؤُكَ فى القرعة

عبد الرحمن بن حجاج گويد: خدمت حضرت كاظمعليه‌السلام عرض ‍ كردم : جايز است كه هر گاه به طبيب نصرانى احتياج پيدا كردم و نزد وى رفتم به او سلام كنم و برايش دعا كنم ؟

فرمود: بلى ، و لكن دعاى شما سودى به حالش ندارد.

فصل دوم : قرعه

(فصل دوم : قرعه)

عَنْ فُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مَوْلُودٍ لَيْسَ لَهُ مَا لِلرِّجَالِ وَ لَيْسَ لَهُ مَا لِلنِّسَاءِ فَقَالَ هَذَا يُقْرَعُ عَلَيْهِ يُكْتَبُ عَلَى سَهْمٍ عَبْدُ اللَّهِ وَ يُكْتَبُ عَلَى الاْخَرِ أَمَةُ اللَّهِ ثُمَّ يَقُولُ الْإِمَامُ أَوِ الْمُقْرِعُ اللَّهُمَّ أَنْتَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ عالِمَ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ أَنْتَ تَحْكُمُ بَيْنَ عِبادِكَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِى ما كانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ بَيِّنْ لَنَا أَمْرَ هَذَا الْمَوْلُودِ حَتَّى نُوَرِّثَهُ مَا فَرَضْتَ لَهُ فِى كِتَابِكَ قَالَ ثُمَّ يُطْرَحُ السَّهْمَانِ فِى سِهَامٍ مُبْهَمَةٍ ثُمَّ تُجَالُ فَأَيُّهُمَا خَرَجَ يُورَثُ عَلَيْهِ

فضيل بن سيار گويد: از امام صادقعليه‌السلام پرسيدم : طفلى متولد شده كه نه علامت مرد دارد، و نه علامت زن ، فرمود: در اين مورد بايد امام بر او قرعه اندازد، روى برگه اى نام عبد اللّه و روى برگه ديگر نام امة اللّه نوشته مى شود، سپس امام يا قرعه زننده مى گويد:

«پروردگارا! هيچ خدايى جز تو نيست ، از نهان و آشكار آگاهى ، تو روز قيامت بين بندگانت در اختلافاتشان حكم مى كنى ، امر اين نوزاد را براى ما روشن گردان تا آنچه را در كتابت واجب نموده اى از ارث به او بدهيم»، فرمود: سپس اين دو را در ميان چند اسم نامشخص قرار داده و مخلوط مى كنند، هر كدام از آن دو در آمد سهم ارثش را مى دهند.

سَأَلَ بَعْضُ أَصْحَابِنَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مَسْأَلَةٍ فَقَالَ هَذِهِ تُخْرَجُ فِى الْقُرْعَةِ ثُمَّ قَالَ وَ أَيُّ قَضِيَّةٍ أَعْدَلُ مِنَ الْقُرْعَةِ إِذَا فُوِّضَ الْأَمْرُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَ لَيْسَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يَقُولُ فَساهَمَ فَكانَ مِنَ الْمُدْحَضِينَ

يكى از اصحاب ما از امام صادقعليه‌السلام در باره مسأ له اى پرسيد، امام فرمود: اين مطلب با قرعه مشخص مى شود، سپس فرمود: كدام حكم از قرعه عادل تر است ، هر گاه مطلب به خداوند واگذار شود؟ مگر خداوند در قرآن نفرموده : (آنان قرعه زدند و يونس جزء غرق شوندگان قرار گرفت)؟

فصل سوم : در بيان حفظ نفس و تهذيب آن

(فى الصيانة و المراشد و التهذيب)

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ إِذَا ظَنَنْتَ أَنَّ الْحَقَّ مُهْلِكُكَ فَهُوَ مُنْجِيكَ وَ إِذَا ظَنَنْتَ أَنَّ الْبَاطِلَ مُنْجِيكَ فَإِنَّهُ مُهْلِكُكَ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر گاه گمان كنى كه حق ؛ هلاك كننده توست ، حق نجات دهنده ات شود، و هر گاه گمان كنى كه باطل نجات دهنده توست ، تو را هلاك سازد.

عَنْهُ قَالَ إِنِّى لَأُحِبُّ لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ يَكُونَ دَاعِيَةً إِلَى دِينِهِ وَ قِسْمَتِهِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: من دوست دارم براى مرد مسلمان كه : براى حفظ دين و روزيش دعا كند.

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ مَنْ وَجَدَ بَرْدَ حُبِّنَا عَلَى قَلْبِهِ فَلْيَحْمَدِ اللَّهَ عَلَى بَادِى النِّعَمِ قِيلَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وَ مَا بَادِى النِّعَمِ قَالَ طِيبُ الْمَوْلِدِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر كس خنكى محبّت ما را در دلش ‍ احساس كرد، بايد نخست خداوند را بر اوّلين نعمتها سپاس گويد، پرسيده شد: فرزند رسول خدا! اوّلين نعمتها چيست ؟ فرمود: حلال زادگى

عَنْهُ قَالَ مَنْ كَانَ يُحِبُّنَا وَ هُوَ فِى مَوْضِعٍ لَا يَشِينُهُ فَهُوَ مِنْ خَالِصِ اللَّهِ قُلْتُ وَ مَا هَذَا الْمَوْضِعُ الَّذِى لَا يَشِينُهُ قَالَ لَا يُرْمَى فِى مَوْلِدِهِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر كس كه ما را دوست بدارد در موقعيتى است كه ننگى بر دامنش نباشد، و او از بندگان ويژه خداست ، پرسيدم : موردى كه رسوايى داشته باشد؛ چيست ؟ فرمود: پاكى مولدش

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله رَأَيْتُ عَجَباً بَيِّناً رَجُلٌ يَسُوقُ دَابَّتَهُ إِذْ عَثَرَتْ فَقَالَ تَعَسْتِ فَقَالَ صَاحِبُ الْيَمِينِ وَ اللَّهِ مَا هِيَ حَسَنَةٌ فَأَكْتُبَهَا وَ قَالَ صَاحِبُ الشِّمَالِ مَا هِيَ سَيِّئَةٌ فَأَكْتُبَهَا فَنُودِيَ مِنَ السَّمَاءِ يَا صَاحِبَ الشِّمَالِ مَا تَرَكَهُ صَاحِبُ الْيَمِينِ فَاكْتُبْهُ فى نوادر الحب و البغض و التوفيق

امام صادقعليه‌السلام از قول رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: چيز عجيبى ديدم ، مردى را ديدم كه چهار پايى را جلو انداخته و حركت مى كرد، ناگاه چهار پا لغزيد و به زمين افتاد، مرد گفت : هلاك شوى كه به زمين افتادى ، فرشته موكّل طرف راست گفت : به خدا قسم ، اين كار نيكى نبود تا ضبطش كنم ، فرشته طرف چپ نيز گفت : اين يك گناه هم نبود تا ضبطش كنم ، در اين هنگام از طرف آسمان ندايى آمد كه : اى فرشته طرف چپ آنچه را فرشته طرف راست رها كرد تو ثبت كن

فصل چهارم : در دوستى و دشمنى و توفيق

(فصل چهارم : در دوستى و دشمنى و توفيق)

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ مَنْ وَضَعَ حُبَّهُ فِى غَيْرِ مَوْضِعِهِ فَقَدْ تَعَرَّضَ لِلْقَطِيعَةِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر كس محبّتش را در غير موردش به كار گيرد، در واقع مرتكب قطع خويشاوندى گرديده

رُوِيَ أَنَّهُ مَرَّ رَجُلٌ فِى الْمَسْجِدِ وَ أَبُو جَعْفَرٍ جَالِسٌ فَقَالَ لَهُ بَعْضُ جُلَسَائِهِ وَ اللَّهِ إِنِّى لَأُحِبُّ هَذَا الرَّجُلَ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ أَمَّا مَنْ لَا يَعْلَمُ فَأَعْلِمْهُ فَإِنَّهُ أَبْقَى فِى الْمَوَدَّةِ وَ خَيْرٌ فِى الْأُلْفَةِ

روايت شده كه مردى از مسجد عبور مى كرد، و امام باقرعليه‌السلام در آنجا نشسته بود، يكى از همنشينان امام عرض كرد: به خدا قسم ، من اين مرد را دوست دارم ، امام باقرعليه‌السلام فرمود:

كسى را كه نمى داند دوستش دارى به او بگو، زيرا اين كار دوستى را محكم و براى الفت گرفتن بهتر است

قَالَ الصَّادِقُعليه‌السلام وَلَايَتِى لاِبَائِى أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ نَسَبِى وَلَايَتِى لَهُمْ تَنْفَعُنِى مِنْ غَيْرِ نَسَبٍ وَ نَسَبِى لَا يَنْفَعُنِى بِغَيْرِ وَلَايَةٍ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: ولايت من نسبت به پدرانم نزد من محبوبتر از نسبت من است ، ولايت من به آنها بدون نسب مرا سود مى دهد، اما نسب من بدون ولايت سودى برايم ندارد.

مِنْ كِتَابِ الْمَحَاسِنِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ لَا يَسْتَغْنِى الْمُؤْمِنُ عَنْ خَصْلَةٍ وَ بِهِ الْحَاجَةُ إِلَى ثَلَاثِ خِصَالٍ تَوْفِيقٍ مِنَ اللَّهِ وَ وَاعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ وَ قَبُولٍ مِمَّنْ يَنْصَحُهُ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: مؤمن از خصلتى بى نياز نيست در حالى كه همواره احتياج به سه خصلت دارد: توفيق از طرف خداوند، پند دهنده اى از درون جانش و پند پذيرى

مِنْ كِتَابِ الْإِرْشَادِ عَنْهُ قَالَ مَا كُلُّ مَنْ نَوَى شَيْئاً قَدَرَ عَلَيْهِ وَ لَا كُلُّ مَنْ قَدَرَ عَلَى شَيْءٍ وُفِّقَ لَهُ وَ لَا كُلُّ مَنْ أَصَابَ لَهُ مَوْضِعاً فَإِذَا اجْتَمَعَتِ النِّيَّةُ وَ الْقُدْرَةُ وَ التَّوْفِيقُ وَ الْإِصَابَةُ فَهُنَالِكَ تَمَّتِ السَّعَادَةُ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: اين طور نيست كه هر چه را انسان نيّت كند بتواند انجام دهد، و هر چه را قدرت بر آن دارد توفيق به دست آوردنش ‍ را پيدا كند، و هر چه را توفيق پيدا كرد به محل آن برسد، اما هر گاه نيّت و قدرت و توفيق و ثواب جمع شد، سعادت كامل گردد.

فصل پنجم : در ياد آورى نعمتها و اسباب آن

(فى التذكر بالنعم و مؤ نها)

عَنْ أَبِى جَعْفَرٍعليه‌السلام قَالَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَا مُوسَى أَحِبَّنِى وَ أَحْبِبْنِى إِلَى خَلْقِى قَالَ يَا رَبِّ إِنَّكَ لَتَعْلَمُ أَنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ أَحَبَّ إِلَيَّ مِنْكَ فَكَيْفَ لِى بِقُلُوبِ الْعِبَادِ قَالَ ذَكِّرْهُمْ نعماى نَعْمَائِى وَ آلَائِى فَإِنَّهُمْ لَا يَذْكُرُونَ مِنِّى إِلَّا حَسَناً

امام باقرعليه‌السلام فرمود: خداوند فرمود: اى موسى ! مرا دوست بدار، و مردم را با من دوست گردان ، عرض كرد: پروردگارا! تو مى دانى كه هيچ چيز از تو برايم محبوبتر نيست ، پس چگونه دلهاى بندگان را متوجه تو سازم ؟ فرمود: نعمتهاى مرا به آنان ياد آورى كن ، زيرا آنان جز نيكى از من يادشان نمى ماند.

عَنِ الْبَاقِرِعليه‌السلام قَالَ لَا تُجَالِسُوا الْأَغْنِيَاءَ فَتَحْقِرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ

امام باقرعليه‌السلام فرمود: با توانگران همنشين نشويد، زيرا نعمتهائى كه خداوند به شما داده حقير مى شماريد.

عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّيِّ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ إِنَّ اللَّهَ إِذَا أَنْعَمَ عَلَى عَبْدٍ نِعْمَةً صَيَّرَ حَوَائِجَ النَّاسِ إِلَيْهِ فَإِنْ قَضَاهَا مِنْ غَيْرِ اسْتِخْفَافٍ مِنْهُ أُسْكِنَ الْفِرْدَوْسَ وَ إِنْ لَمْ يَقْضِهَا أُسْكِنَ نَارَ جَهَنَّمَ وَ نَزَعَ اللَّهُ مِنْهُ صَالِحَ مَا أَعْطَاهُ وَ لَمْ يَنَلْ شَفَاعَةَ رَسُولِ اللَّهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر گاه خداوند بر بنده اى نعمتى دهد، حوايج مردم را نيز به عهده او قرار دهد، اگر او بدون منّت خواسته هاى آنان را بر آورد، خداوند او را وارد بهشت نمايد، و اگر حاجت آنان را روا نسازد جايگاهش در جهنم است ، و خداوند هم همه خوبيهايى را كه به او داده مى گيرد، و روز قيامت شفاعت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله شامل حالش نشود.

عَنْهُ قَالَ مَا عَظُمَتْ نِعْمَةُ عَبْدٍ إِلَّا اشْتَدَّتْ مَئُونَةُ النَّاسِ عَلَيْهِ فَإِنْ تَضَجَّرَ فَقَدْ تَعَرَّضَ لِسَلْبِ النِّعْمَةِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: نعمت بر بنده اى زياد نشد مگر اينكه حاجتهاى مردم نسبت به او بيشتر شد، اگر او (از مراجعه مردم) دلتنگ شود، خود را در معرض دورى از نعمت قرار داده است

فصل ششم : در واگذارى بنده و كفران نعمتها

(فى الاستدراج و كفر النعم)

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ شَرّاً فَأَذْنَبَ ذَنْباً أَتْبَعَهُ بِنِعْمَةٍ لِيُنْسِيَهُ الِاسْتِغْفَارَ وَ يَتَمَادَى بِهَا وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ بِالنِّعَمِ عِنْدَ الْمَعَاصِى

امام صادقعليه‌السلام فرمود: خداوند متعال هر گاه براى بنده اى بدى بخواهد، و او گناهى كند به دنبال آن نعمتى به او مى دهد تا استغفار را از يادش ببرد، و او در همان حال مى ماند، و اين است سخن خداى عزّ و جلّ كه : (به تدريج آنها را از راهى كه نمى دانند غافلگير مى كنيم ، يعنى به) وسيله نعمت دادن هنگام گناه كردن

عَنْهُ قَالَ إِنَّ اللَّهَ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَسْتَدْرِجَ عَبْداً ابْتَلَاهُ بِذَنْبٍ ثُمَّ أَنْعَمَ عَلَيْهِ بَعْدَ ذَلِكَ الذَّنْبِ بِنِعْمَةٍ فَيُنْسِيهِ ذَلِكَ الذَّنْبُ الِاسْتِغْفَارَ فَذَلِكَ الِاسْتِدْرَاجُ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: خداوند هر گاه بخواهد بنده اى را واگذارد، او را به گناهى مبتلا مى سازد، سپس به او نعمتى مى دهد، و او گناه خود را فراموش مى كند و استغفار نمى كند، اين معناى استدراج است

قَالَ النَّبِيُّصلى‌الله‌عليه‌وآله مَنْ قَالَ إِنِّى مِنْ خَيْرِ النَّاسِ فَهُوَ مِنْ شَرِّ النَّاسِ وَ مَنْ قَالَ إِنِّى فِى الْجَنَّةِ فَهُوَ فِى النَّارِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هر كس بگويد من بهترين مردم هستم ، او بدترين مردم است ، و هر كه بگويد من اهل بهشتم ، او در واقع اهل دوزخ است

عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ مَنْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ بِنِعْمَةٍ فَجَاءَ عِنْدَ تِلْكَ النِّعْمَةِ بِمِزْمَارٍ فَقَدْ كَفَرَهَا وَ مَنْ أُصِيبَ بِمُصِيبَةٍ فَجَاءَ عِنْدَ تِلْكَ الْمُصِيبَةِ بِنَائِحَةٍ فَقَدْ فَجَعَهَا

امام صادقعليه‌السلام فرمود: خداوند به هر كس نعمتى داد و او با آن مشغول لهويات شد، كفران نعمت نموده ، و هر كس گرفتار مصيبتى شود، و در هنگام مصيبت نوحه سرايى و بيتابى كند، بر اندوهش افزوده گردد.

فصل هفتم : جاه طلبى و رياست

(فى الرئاسة)

عَنِ الصَّادِقِعليه‌السلام قَالَ مَنْ دَعَا إِلَى نَفْسِهِ وَ فِيهِمْ مَنْ هُوَ أَعْلَمُ مِنْهُ فَهُوَ ضَالٌّ مُتَكَلِّفٌ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر كس مردم را به طرف خود بخواند، در حالى كه در ميان آنان داناتر از او باشد، چنين شخصى گمراه و از حدّش ‍ تجاوز كرده است

عَنْهُ قَالَ إِيَّاكُمْ وَ هَؤُلَاءِ الرُّؤَسَاءِ الَّذِينَ يَتَرَأَّسُونَ فَوَ اللَّهِ مَا خَفَقَتِ النِّعَالُ خَلْفَ رَجُلٍ إِلَّا هَلَكَ وَ أَهْلَكَ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: از اين رؤ سا دورى كنيد، كسانى كه خود را به زور رئيس بر مردم مى دانند، به خدا قسم صداى كفشها پشت سر كسى شنيده نشد، مگر اينكه خود هلاك شد و ديگران را نيز هلاك ساخت

عَنْهُ قَالَ يَا مَعْشَرَ الْأَحْدَاثِ اتَّقُوا اللَّهَ وَ لَا تَأْتُوا الرُّؤَسَاءَ ذَرْهُمْ حَتَّى يَصِيرُوا أَذْنَاباً لَا تَتَّخِذُوا الرِّجَالَ وَلِيجَةً مِنْ دُونِ اللَّهِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: اى جوانان ! از خداوند بترسيد و دنبال رؤ ساء نرويد، آنان را واگذاريد تا دنباله رو باشند، و مردم را به جاى خدا معتمد خود قرار ندهيد.

عَنْهُ إِنَّ شِرَارَكُمُ الْمُتَرَئِّسُونَ الَّذِينَ يَجْمَعُونَ النَّاسَ إِلَيْهِمْ وَ يُحِبُّونَ أَنْ تُوطَأَ أَعْنَاقُكُمْ وَ يَشْهَرُونَ أَنْفُسَهُمْ وَ يَشْتَهِرُونَ أَوْ نَتَّخِذَهُمْ وَلَائِجَ لَا بُدَّ مِنْ كَذَّابٍ أَوْ عَاجِزِ الرَّأْيِ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: بدترين شما كسانيند كه به زور بر مردم رياست مى كنند، كسانى كه مردم گرد آنان جمع مى شوند و دوست دارند كه بر گردنهاى شما سوار شوند، و خود را مشهور مى سازند و مشهور مى شوند، يا آنان را مورد اعتماد قرار مى دهيم ، و به ناچار بايد كذّاب يا ناتوان در عقيده باشد.

فصل هشتم : در اطاعت و عدم اطاعت از خدا

(فى القبض و البسط و غيرهما)

مِنْ كِتَابِ الْمَحَاسِنِ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام فِى قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قَدْ كانُوا يُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ وَ هُمْ سالِمُونَ قَالَ وَ هُمْ يَسْتَطِيعُونَ الْأَخْذَ بِمَا أُمِرُوا بِهِ وَ التَّرْكَ لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَ بِذَلِكَ ابْتُلُوا

امام صادقعليه‌السلام در باره آيه (آنان قبل از اين دعوت به سجود مى شدند در حالى كه سالم بودند) فرمود: آنان قدرت عمل كردن به اوامر الهى را داشتند، و مى توانستند نواهى خدا را ترك كنند، (ولى اين كار را نكردند) و بدين وسيله آزمايش شدند.

وَ قَالَ لَيْسَ لِلْعَبْدِ قَبْضٌ وَ لَا بَسْطٌ مِمَّا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَوْ نَهَى عَنْهُ إِلَّا وَ مِنَ اللَّهِ فِيهِ ابْتِلَاءٌ وَ قَضَاءٌ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: بنده نمى تواند نسبت به آنچه خدا به او امر كرده و يا از آنچه خدا نهى كرده كم يا زياد كند، مگر آنچه در او آزمايش و قضا و قدر الهى باشد.

عَنْ أَبِى جَعْفَرٍعليه‌السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله الْإِنَاءَةُ مِنَ اللَّهِ وَ الْعَجَلَةُ مِنَ الشَّيْطَانِ

امام باقرعليه‌السلام از قول رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: به آرامى كار كردن كارى خدايى است و عجله كردن از شيطان است

فصل نهم : در بيان وصيت كردن

(فى ذكر الوصية)

قال الله تعالى فى سورة البقرة كُتِبَ عَلَيْكُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ إِنْ تَرَكَ خَيْراً الْوَصِيَّةُ لِلْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبِينَ بِالْمَعْرُوفِ حَقّاً عَلَى الْمُتَّقِينَ. فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

خداوند متعال در سوره بقره فرموده : (واجب است بر شما هنگامى كه يكى از شما را مرگ فرا مى رسد، اگر چيز خوبى از خود بجاى گذارده ، براى پدر و مادر و نزديكان به طور شايسته وصيت كند، اين حقى است بر پرهيزگاران ، پس كسانى كه بعد از شنيدنش آن را تغيير دهند، گناه آن تنها بر كسانى است كه آن (وصيت) را تغيير مى دهند، خداوند شنوا و داناست).

وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله مَنْ مَاتَ بِغَيْرِ وَصِيَّةٍ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هر كس بدون وصيت بميرد، به نوع مردن جاهلى مرده است

وَ قَالَ مَا يَنْبَغِى لِامْرِئٍ مُسْلِمٍ أَنْ يَبِيتَ لَيْلَةً إِلَّا وَ وَصِيَّتُهُ تَحْتَ رَأْسِهِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: سزاوار نيست كه مسلمانى يك شب بخوابد، مگر اينكه وصيتش زير سرش باشد.

وَ قَالَ الصَّادِقُعليه‌السلام الْوَصِيَّةُ حَقٌّ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: وصيت كردن بر هر مسلمانى واجب است

وَ قَالَ مَنْ لَمْ يُوصِ عِنْدَ مَوْتِهِ لِذَوِى قَرَابَتِهِ مِمَّنْ لَا يَرِثُ فَقَدْ خُتِمَ عَمَلُهُ بِمَعْصِيَةٍ

امام صادقعليه‌السلام فرمود: هر كس هنگام مردن براى اقوامش كه ارثى ندارند وصيتى نكند، كارش با گناه تمام شده است

قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله مَنْ لَمْ يُحْسِنْ وَصِيَّتَهُ عِنْدَ الْمَوْتِ كَانَ نَقْصاً فِى مُرُوَّتِهِ وَ عَقْلِهِ

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله فرمود: هر كس هنگام مرگ نيكو وصيت نكند، در مردانگى و عقلش نقصان است

و صلى الله على سيدنا محمد و آله الطاهرين الطيبين الا خيار الا برار و سلم تسليما كثيرا

و درود خداوند بر سرور ما محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله و اولاد پاكش كه همگى از برگزيدگان و از نيكانند.