باب العشرة (باب دهگانه)

اسامى پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم أسماء النبىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عشرة

١ - حَدَّثَنَا أَبُو الْحُسَيْنِ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الشَّاهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ أَحْمَدَ الْبَغْدَادِيُّ بِ‏آمِدَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِى قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ السُّخْتِ قَالَ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَسْوَدَ الْوَرَّاقُ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِى الْبَخْتَرِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حُمَيْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُنْكَدِرِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم أَنَا أَشْبَهُ النَّاسِ بِ‏آدَمَ وَ إِبْرَاهِيمُ أَشْبَهُ النَّاسِ بِى خَلْقُهُ وَ خُلْقُهُ وَ سَمَّانِيَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ عَشَرَةَ أَسْمَاءٍ وَ بَيَّنَ اللَّهُ وَصْفِى وَ بَشَّرَ بِى عَلَى لِسَانِ كُلِّ رَسُولٍ بَعَثَهُ إِلَى قَوْمِهِ وَ سَمَّانِى وَ نَشَرَ فِى التَّوْرَاةِ اسْمِى وَ بَثَّ ذِكْرِى فِى أَهْلِ التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِيلِ وَ عَلَّمَنِى كِتَابَهُ وَ رَفَعَنِى فِى سَمَائِهِ وَ شَقَّ لِيَ اسْماً مِنْ أَسْمَائِهِ فَسَمَّانِى مُحَمَّداً وَ هُوَ مَحْمُودٌ وَ أَخْرَجَنِى فِى خَيْرِ قَرْنٍ مِنْ أُمَّتِى وَ جَعَلَ اسْمِى فِى التَّوْرَاةِ أحيد وَ هُوَ مِنَ التَّوْحِيدِ فَبِالتَّوْحِيدِ حَرَّمَ أَجْسَادَ أُمَّتِى عَلَى النَّارِ وَ سَمَّانِى فِى الْإِنْجِيلِ أَحْمَدَ فَأَنَا مَحْمُودٌ فِى أَهْلِ السَّمَاءِ وَ جَعَلَ أُمَّتِيَ الْحَامِدِينَ وَ جَعَلَ اسْمِى فِى الزَّبُورِ ماح مَحَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِى مِنَ الْأَرْضِ عِبَادَةَ الْأَوْثَانِ وَ جَعَلَ اسْمِى فِى الْقُرْآنِ مُحَمَّداً فَأَنَا مَحْمُودٌ فِى جَمِيعِ الْقِيَامَةِ فِى فَصْلِ الْقَضَاءِ لَا يَشْفَعُ أَحَدٌ غَيْرِى وَ سَمَّانِى فِى الْقِيَامَةِ حَاشِراً يُحْشَرُ النَّاسُ عَلَى قَدَمَيَّ وَ سَمَّانِيَ الْمُوقِفَ أُوقِفُ النَّاسَ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ وَ سَمَّانِيَ الْعَاقِبَ أَنَا عَقِبُ النَّبِيِّينَ لَيْسَ بَعْدِى رَسُولٌ وَ جَعَلَنِى رَسُولَ الرَّحْمَةِ وَ رَسُولَ التَّوْبَةِ وَ رَسُولَ الْمَلَاحِمِ وَ الْمُقَفِّىَ قَفَّيْتُ النَّبِيِّينَ جَمَاعَةً وَ أَنَا الْقَيِّمُ الْكَامِلُ الْجَامِعُ وَ مَنَّ عَلَيَّ رَبِّى وَ قَالَ يَا مُحَمَّدُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْكَ قَدْ أَرْسَلْتُ كُلَّ رَسُولٍ إِلَى أُمَّتِهِ بِلِسَانِهَا وَ أَرْسَلْتُكَ إِلَى كُلِّ أَحْمَرَ وَ أَسْوَدَ مِنْ خَلْقِى وَ نَصَرْتُكَ بِالرُّعْبِ الَّذِى لَمْ أَنْصُرْ بِهِ أَحَداً وَ أَحْلَلْتُ لَكَ الْغَنِيمَةَ وَ لَمْ تَحِلَّ لِأَحَدٍ قَبْلَكَ وَ أَعْطَيْتُ لَكَ وَ لِأُمَّتِكَ كَنْزاً مِنْ كُنُوزِ عَرْشِى فَاتِحَةَ الْكِتَابِ وَ خَاتِمَةَ سُورَةِ الْبَقَرَةِ وَ جَعَلْتُ لَكَ وَ لِأُمَّتِكَ الْأَرْضَ كُلَّهَا مَسْجِداً وَ تُرَابَهَا طَهُوراً وَ أَعْطَيْتُ لَكَ وَ لِأُمَّتِكَ التَّكْبِيرَ وَ قَرَنْتُ ذِكْرَكَ بِذِكْرِى حَتَّى لَا يَذْكُرَنِى أَحَدٌ مِنْ أُمَّتِكَ إِلَّا ذَكَرَكَ مَعَ ذِكْرِى طُوبَى لَكَ يَا مُحَمَّدُ وَ لِأُمَّتِكَ‏

١ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: من از همه كس ب‏آدم شبيه‏ترم و ابراهيم از نظر قيافه و اخلاق از همه كس بيشتر بمن شبيه است و خداى عز و جل از عالم بالاتر از عرش مراده نام گذاشته است و هر پيغمبرى را كه بقومش فرستاده بزبان او توصيف مرا فرموده و مژده آن مرا داده است و مرا بنام ياد فرموده و در تورية نام مرا منتشر ساخته.

و در ميان اهل توريه و انجيل ياد مرا پراكنده نموده است و كتاب خود را بمن آموخته و مرا ب‏آسمانش بالا برده و از ريشه نامهاى خود نامى براى من باز گرفته است كه مرا محمد ناميده و او محمود است و مرا در بهترين زمانهاى امتم بدنيا آورد و مرا در توريه احيد ناميد (كه از توحيد ريشه ميگيرد) و بتوحيد بدنهاى امت مرا به آتش دوزخ حرام فرمود و مرا در انجيل احمد ناميد پس منم محمود در ميان اهل آسمانها و امتم را حامدان قرار داد و نام مرا در زبور (ماح) قرار داد كه خداى عز و جل بواسطه من پرستش بت‏ها را از روى زمين بزدود و نام مرا در قرآن، محمد قرار داد پس منم محمود در مجمع قيامت آنجا كه حكم نهائى صادر شود كه كسى بجز من شفاعت نكند و مرا در قيامت حاشر ناميد كه پس از قدم نهادن من بعرصه محشر مردم محشور شوند و مرا موقف ناميد كه من مردم را در پيشگاه الهى جل جلاله بپا دارم و مرا عاقب ناميد كه بعد از همه پيغمبران آمدم و پس از من پيغمبرى نخواهد بود و مرا پيغمبر رحمت و پيغمبر توبه و پيغمبر مزد قرار داد و نام ديگرم مقفى است كه به پيرو همه پيغمبران آمدم و منم قيم كامل جامع كه پروردگار من بر من منت نهاد و فرمود اى محمد رحمت خدا بر تو باد من همه پيغمبران را بر امتى كه همزبانش بود فرستادم ولى تو را بر همه مخلوق خودم از سرخ و سياه مبعوث كردم و با رعبى تو را يارى كردم كه هيچ كس را اين چنين يارى نكرده بودم و فرآورده‏هاى جنگى را بر تو حلال نمودم و براى هيچ كس پيش از تو حلال نبود.

و سوره فاتحة الكتاب و آيات آخر سوره بقره را كه گنجى از گنجهاى عرشم بود بتو و امت تو دادم و همه روى زمين را سجده‏گاه تو و امتت و خاك آن را بجاى آب قرار دادم و ياد تو را قرين ياد خود نمودم تا آنجا كه هيچ كس از امت تو مرا ياد نكند مگر آنكه ياد تو بهمراه ياد من باشد اى محمد خوشا بر حال تو و بر حال امتت‏

٢ - حَدَّثَنَا أَبِى رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍعليه‌السلام قَالَ إِنَّ لِرَسُولِ اللَّهِعليه‌السلام عَشَرَةَ أَسْمَاءٍ خَمْسَةٌ مِنْهَا فِى الْقُرْآنِ وَ خَمْسَةٌ لَيْسَتْ فِى الْقُرْآنِ فَأَمَّا الَّتِى فِى الْقُرْآنِ فَ مُحَمَّدٌعليه‌السلام وَ أَحْمَدُ وَ عَبْدُ اللَّهِ وَ يس وَ ن وَ أَمَّا الَّتِى لَيْسَتْ فِى الْقُرْآنَ فَالْفَاتِحُ وَ الْخَاتِمُ وَ الْكَافِى وَ الْمُقْفِّى وَ الْحَاشِرُ

٢ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را ده نام است پنج نام از آنها در قرآن است و پنج ديگر در قرآن نيست اما نامهائى كه در قرآن است محمد و احمد و عبد الله و يس و نون است و اما نامهائى كه در قرآن نيست فاتح است و خاتم و كافى و مقفى و حاشر.

رفت و آمد به در خانه‏ها بخاطر ده چيز شايسته است‏

ينبغى أن يكون الاختلاف إلى الأبواب لعشرة أوجه‏

٣ - حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ الْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ الْهَمْدَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مَرْوَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ ثَابِتِ بْنِ أَبِى صَفِيَّةَ عَنْ سَعْدٍ الْخَفَّافِ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام كَانَتِ الْحُكَمَاءُ فِيمَا مَضَى مِنَ الدَّهْرِ تَقُولُ يَنْبَغِى أَنْ يَكُونَ الِاخْتِلَافُ إِلَى الْأَبْوَابِ لِعَشَرَةِ أَوْجُهٍ أَوَّلُهَا بَيْتُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لِقَضَاءِ نُسُكِهِ وَ الْقِيَامِ بِحَقِّهِ وَ أَدَاءِ فَرْضِهِ وَ الثَّانِى أَبْوَابُ الْمُلُوكِ الَّذِينَ طَاعَتُهُمْ مُتَّصِلَةٌ بِطَاعَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ حَقُّهُمْ وَاجِبٌ وَ نَفْعُهُمْ عَظِيمٌ وَ ضَرُّهُمْ شَدِيدٌ وَ الثَّالِثُ أَبْوَابُ الْعُلَمَاءِ الَّذِينَ يُسْتَفَادُ مِنْهُمْ عِلْمُ الدِّينِ وَ الدُّنْيَا وَ الرَّابِعُ أَبْوَابُ أَهْلِ الْجُودِ وَ الْبَذْلِ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ الْتِمَاسَ الْحَمْدِ وَ رَجَاءَ الآْخِرَةِ وَ الْخَامِسُ أَبْوَابُ السُّفَهَاءِ الَّذِينَ يُحْتَاجُ إِلَيْهِمْ فِى الْحَوَادِثِ وَ يُفْزَعُ إِلَيْهِمْ فِى الْحَوَائِجِ وَ السَّادِسُ أَبْوَابُ مَنْ يُتَقَرَّبُ إِلَيْهِ مِنَ الْأَشْرَافِ لِالْتِمَاسِ الْهِبَةِ وَ الْمُرُوءَةِ وَ الْحَاجَةِ وَ السَّابِعُ أَبْوَابُ مَنْ يُرْتَجَى عِنْدَهُمُ النَّفْعُ فِى الرَّأْيِ وَ الْمَشُورَةِ وَ تَقْوِيَةُ الْحَزْمِ وَ أَخْذُ الْأُهْبَةِ لِمَا يُحْتَاجُ إِلَيْهِ وَ الثَّامِنُ أَبْوَابُ الْإِخْوَانِ لِمَا يَجِبُ مِنْ مُوَاصَلَتِهِمْ وَ يَلْزَمُ مِنْ حُقُوقِهِمْ وَ التَّاسِعُ أَبْوَابُ الْأَعْدَاءِ الَّتِى تَسْكُنُ بِالْمُدَارَاةِ غَوَائِلُهُمْ وَ يُدْفَعُ بِالْحِيَلِ وَ الرِّفْقِ وَ اللُّطْفِ وَ الزِّيَارَةِ عَدَاوَتُهُمْ وَ الْعَاشِرُ أَبْوَابُ مَنْ يُنْتَفَعُ بِغِشْيَانِهِمْ وَ يُسْتَفَادُ مِنْهُمْ حُسْنُ الْأَدَبِ وَ يُؤْنَسُ بِمُحَادَثَتِهِمْ‏

٣ - امير المؤمنينعليه‌السلام فرمود حكيمان در روزگاران گذشته ميگفتند كه رفت و آمد بدر خانه‏ها براى ده چيز شايسته است.

اولش خانه خداى عز و جل است كه بايد براى اداى مناسك حج و قيام بحق الهى و بجاى آوردن فريضه دينى باشد.

دوم در باره پادشاهانى كه فرمانبرداريشان بفرمانبردارى خدا پيوند است و حقشان واجب و سودشان بزرگ و زيان‏شان سخت است.

سوم در خانه دانشمندانى كه دانش دين و دنيا از آنان استفاده مى‏شود.

چهارم در خانه اهل جود و بخشش كه اموال خود را براى نيكنامى و اميد پاداش در عالم آخرت بديگران ميدهند.

پنجم در خانه كم‏خردانى كه در پيش آمدها نياز ب‏آنان افتد و در نيازمنديها ب‏آنان پناه برده شود.

ششم در خانه اشرافى كه مرد مرا ب‏آنان راه است تا از بخشش و مردانگى. و رفع نيازشان برخوردار شوند.

هفتم در خانه آنان كه اميد ميرود كه رأى و مشورت آنان سودمند باشد و هوش آدمى را نيرومند نموده و ساز و برگ مورد نياز بدست آيد.

هشتم در خانه برادران دينى تا پيوستى را كه با آنان واجب است انجام داده و حقى را كه از آنان لازم است ادا نمايد.

نهم در خانه دشمنانى كه با مدارا نمودن ناراحتى‏هاى آنان آرامش يافته و با تدبير و مهربانى و

ملاطفت و رفت و آمد دشمنى‏شان برطرف ميگردد.

دهم در خانه كسانى كه همنشينى آنان سودمند بوده و ادب نيكو استفاده گردد و گفتگو با ايشان دلنشين باشد.

خداى تبارك و تعالى خرد را با ده چيز نيرو بخشيد إن الله تبارك و تعالى قوى العقل بعشرة أشياء

٤ - حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْمَرْوَزِيُّ الْمُقْرِئُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَمْرٍو مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْمُقْرِئُ الْجُرْجَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الْمَوْصِلِيُّ بِبَغْدَادَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَاصِمٍ الطَّرِيفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو زَيْدٍ عَيَّاشُ بْنُ يَزِيدَ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْكَحَّالُ مَوْلَى زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ قَالَ أَخْبَرَنَا يَزِيدُ بْنُ الْحَسَنِ قَالَ حَدَّثَنِى مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍعليه‌السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْعَقْلَ مِنْ نُورٍ مَخْزُونٍ مَكْنُونٍ فِى سَابِقِ عِلْمِهِ الَّتِى لَمْ يَطَّلِعْ عَلَيْهِ نَبِيٌّ مُرْسَلٌ وَ لَا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ فَجَعَلَ الْعِلْمَ نَفْسَهُ وَ الْفَهْمَ رُوحَهُ وَ الزُّهْدَ رَأْسَهُ وَ الْحَيَاءَ عَيْنَيْهِ وَ الحِكْمَةَ لِسَانَهُ وَ الرَّأْفَةَ هَمَّهُ وَ الرَّحْمَةَ قَلْبَهُ ثُمَّ حَشَاهُ وَ قَوَّاهُ بِعَشَرَةِ أَشْيَاءَ بِالْيَقِينِ وَ الْإِيمَانِ وَ الصِّدْقِ وَ السَّكِينَةِ وَ الْإِخْلَاصِ وَ الرِّفْقِ وَ الْعَطِيَّةِ وَ الْقُنُوعِ وَ التَّسْلِيمِ وَ الشُّكْرِ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ تَكَلَّمْ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى لَيْسَ لَهُ ضِدٌّ وَ لَا نِدٌّ وَ لَا شَبِيهٌ وَ لَا كُفْوٌ وَ لَا عَدِيلٌ وَ لَا مِثْلٌ الَّذِى كُلُّ شَيْ‏ءٍ لِعَظَمَتِهِ خَاضِعٌ ذَلِيلٌ فَقَالَ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ عِزَّتِى وَ جَلَالِى مَا خَلَقْتُ خَلْقاً أَحْسَنَ مِنْكَ وَ لَا أَطْوَعَ لِى مِنْكَ وَ لَا أَرْفَعَ مِنْكَ وَ لَا أَشْرَفَ مِنْكَ وَ لَا أَعَزَّ مِنْكَ بِكَ أُؤَاخِذُ وَ بِكَ أُعْطِى وَ بِكَ أُوَحَّدُ وَ بِكَ أُعْبَدُ وَ بِكَ أُدْعَى وَ بِكَ أُرْتَجَى وَ بِكَ أُبْتَغَى وَ بِكَ أُخَافُ وَ بِكَ أُحْذَرُ وَ بِكَ الثَّوَابُ وَ بِكَ الْعِقَابُ فَخَرَّ الْعَقْلُ عِنْدَ ذَلِكَ سَاجِداً فَكَانَ فِى سُجُودِهِ أَلْفَ عَامٍ فَقَالَ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ارْفَعْ رَأْسَكَ وَ سَلْ تُعْطَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ فَرَفَعَ الْعَقْلُ رَأْسَهُ فَقَالَ إِلَهِى أَسْأَلُكَ أَنْ تُشَفِّعَنِى فِيمَنْ خَلَقْتَنِى فِيهِ فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ لِمَلَائِكَتِهِ أُشْهِدُكُمْ أَنِّى قَدْ شَفَّعْتُهُ فِيمَنْ خَلَقْتُهُ فِيهِ‏

٤ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: براستى كه خداى عز و جل عقل را از نورى كه در گنجينه علم پيشين‏اش نهان بود و هيچ پيغمبر مرسل و فرشته مقرّبى از آن آگاه نبود بيافريد و دانش را نفس او قرار داد و فهم را روان او و زهد را سر او و حياء را دو چشمان او و حكمت را زبان او و مهربانى را همت او و دلسوزى را قلب او و سپس ميان او را آكنده از ده چيز نمود و ب‏آنان نيرومندش را ساخت با يقين و ايمان و راستى و آرامش و اخلاص و سازش و بخشش و قناعت و سر سپردگى و سپاسگزارى و سپس خداى عز و جل او را فرمود: پس برو پس رفت سپس او را فرمود پيش بيا پيش آمد سپس باو فرمود سخن بگو گفت: ستايش خداى را كه نه ضدى دارد و نه همتائى و نه مانندى و نه هم سرى و نه هم‏ترازى و نه مثلى خدائى كه همه چيز در برابر بزرگوارى‏اش سرافكنده و خوار است.

پس پروردگار تبارك و تعالى فرمود بعزت و جلالم سوگند كه زيباتر و فرمانبردارتر و والاتر و شريف‏تر و عزيزتر از تو آفريده‏اى را نيافريده‏ام بواسطه تو مؤاخذه كنم و عطا نمايم و بيگانگى شناخته شوم و پرستيده گردم و خوانده شوم و مورد اميدوارى باشم و خواسته شوم و بواسطه تو از من بترسند و برحذر باشند و پاداش و شكنجه بواسطه تو باشد.

در اين هنگام عقل بسجده در افتاد و هزار سال در سجده بود پس خداى تبارك و تعالى فرمود:

سر خويش بردار و هر چه خواهى سؤال كن تا بتو داده شود و شفاعت كن تا پذيرفته گردد عقل سرش را برداشت و عرض كرد بار الها از تو سؤال ميكنم كه شفاعت مرا در باره خردمندان بپذيرى پس خداى جل جلاله بفرشتگان‏اش فرمود شما را گواه ميگيرم كه من شفاعت او را در باره هر كس كه عقل را در او آفريده‏ام پذيرفتم.

بايد امام ده خصلت داشته باشد

عشر خصال من صفات الإمامعليه‌السلام ‏

٥ - حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْهَيْثَمِ الْعِجْلِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا الْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا بَكْرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَبِيبٍ قَالَ حَدَّثَنَا تَمِيمُ بْنُ بُهْلُولٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍعليه‌السلام قَالَ عَشْرُ خِصَالٍ مِنْ صِفَاتِ الْإِمَامِ الْعِصْمَةُ وَ النُّصُوصُ وَ أَنْ يَكُونَ أَعْلَمَ النَّاسِ وَ أَتْقَاهُمْ لِلَّهِ وَ أَعْلَمَهُمْ بِكِتَابِ اللَّهِ وَ أَنْ يَكُونَ صَاحِبَ الْوَصِيَّةِ الظَّاهِرَةِ وَ يَكُونَ لَهُ الْمُعْجِزُ وَ الدَّلِيلُ وَ تَنَامَ عَيْنُهُ وَ لَا يَنَامَ قَلْبُهُ وَ لَا يَكُونَ لَهُ فَيْ‏ءٌ وَ يَرَى مِنْ خَلْفِهِ كَمَا يَرَى مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ‏

قال مصنف هذا الكتاب رحمة الله عليه معجز الإمام و دليله فى العلم و استجابة الدعوة فأما إخباره بالحوادث التى تحدث قبل حدوثها فذلك بعهد معهود إليه من رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و إنما لا يكون له في‏ء لأنه مخلوق من نور الله عز و جل و أما رؤيته من خلفه كما يرى من بين يديه فذلك بما أوتى من التوسم و التفرس فى الأشياء قال الله عز و جل إِنَّ فِى ذلِكَ لآَياتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ‏

٥ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: ده خصلت است كه امامعليه‌السلام دارا است.

١ - از خطا و گناه معصوم بودن.

٢ - تصريح بنام او از پيغمبر رسيدن.

٣ - بايد از همه مردم دانشمندتر باشد.

٤ - و از همه كس پرهيزكارتر باشد.

٥ - بايد به تفسير قرآن از همه داناتر باشد.

٦ - امام پيشين آشكارا او را وصى خود قرار داده باشد.

٧ - معجزه و دليل داشته باشد.

٨ - چشمش ميخوابد ولى دلش بيدار است.

٩ - سايه ندارد.

١٠ - از پشت سرش مانند پيش رومى بيند.

(مصنف) اين كتاب گويد:

معجزه و دليل امام همان دانش و مستجاب شدن دعاى او است و اما از پيش آمدها كه پيش از وقوع خبر ميدهد بواسطه اخبارى است كه از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم باو رسيده است و اينكه سايه ندارد چون از نور خداى عز و جل آفريده شده است

و اما از پشت سر مانند پيش رو ديدن بواسطه هوش و فراستى است كه در درك اشياء دارد خداوند عز و جل ميفرمايد: براستى كه در اين خبر براى هوشمندان نشانه‏هائى است (سوره حجر آيه ٧٥).

علىعليه‌السلام را از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ده خصلت نصيب بود

كانت لعلىعليه‌السلام من رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عشر خصال‏

٦ - حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الْمَعْرُوفُ بِابْنِ مَقْبُرَةَ الْقَزْوِينِيِ‏

قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْمُؤَمِّلِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ خَلَفٍ قَالَ حَدَّثَنَا نَصْرُ بْنُ مُزَاحِمٍ أَبُو الْفَضْلِ الْعَطَّارُ قَالَ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ خَالِدٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِعليه‌السلام قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام كَانَ لِى مِنْ رَسُولِ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عَشْرُ خِصَالٍ مَا أُحِبُّ أَنَّ لِى بِإِحْدَاهُنَّ مَا طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ قَالَ لِى أَنْتَ أَخِى فِى الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ وَ أَقْرَبُ الْخَلَائِقِ مِنِّى فِى الْمَوْقِفِ وَ أَنْتَ الْوَزِيرُ وَ الْوَصِيُّ وَ الْخَلِيفَةُ فِى الْأَهْلِ وَ الْمَالِ وَ أَنْتَ آخِذٌ لِوَائِى فِى الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ وَلِيُّكَ وَلِيِّى وَ وَلِيِّى وَلِيُّ اللَّهِ وَ عَدُوُّكَ عَدُوِّى وَ عَدُوِّى عَدُوُّ اللَّهِ‏

٦ - امير المؤمنينعليه‌السلام فرمود: مرا از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ده خصلت نصيب گرديد كه دوست ندارم بجاى يكى از آنها آنچه آفتاب بر آن ميتابد از آن من مى‏بود.

١ - و ٢ - مرا فرمود كه تو در دنيا و آخرت برادر منى.

٣ - در روز قيامت از همه مردم بمن نزديكترى.

٤ و ٥- تو وزير و وصى منى.

٦ - نسبت بخاندان و دارائى من جانشين منى.

٧ - در دنيا و آخرت پرچم من بدست تو است.

٩ - دوست تو دوست من و دوست من دوست خدا است.

١٠ - دشمن تو دشمن من و دشمن من دشمن خدا است.

٧ - حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ مَاجِيلَوَيْهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى الْقَاسِمِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الْكُوفِيِّ قَالَ حَدَّثَنَا نَصْرُ بْنُ مُزَاحِمٍ الْمِنْقَرِيُّ عَنْ أَبِى خَالِدٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّعليه‌السلام قَالَ كَانَ لِى عَشْرٌ مِنْ رَسُولِ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لَمْ يُعْطَهُنَّ أَحَدٌ قَبْلِى وَ لَا يُعْطَاهُنَّ أَحَدٌ بَعْدِى قَالَ لِى يَا عَلِيُّ أَنْتَ أَخِى فِى الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ وَ أَنْتَ أَقْرَبُ النَّاسِ مِنِّى مَوْقِفاً يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَنْزِلِى وَ مَنْزِلُكَ فِى الْجَنَّةِ مُتَوَاجِهَيْنِ كَمَنْزِلِ الْأَخَوَيْنِ وَ أَنْتَ الْوَصِيُّ وَ أَنْتَ الْوَلِيُّ وَ أَنْتَ الْوَزِيرُ وَ عَدُوُّكَ عَدُوِّى وَ عَدُوِّى عَدُوُّ اللَّهِ وَ وَلِيُّكَ وَلِيِّى وَ وَلِيِّى وَلِيُّ اللَّهِ‏

٧ - علىعليه‌السلام فرمود: مرا از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ده چيز است كه به هيچ كس پيش از من و نه بعد از من آنها داده نشده است.

بمن فرموده: يا على برادر من در دنيا و آخرت توئى و تو در روز قيامت از همه بمن نزديكترى خانه من و تو در بهشت مانند خانه دو برادر روبروى هم است توئى وصى توئى ولى توئى وزير دشمن تو دشمن من و دشمن من دشمن خدا است دوست تو دوست من و دوست من دوست خدا است

٨ - حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الصَّقْرِ الصَّائِغُ بِالرَّيِّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَبَّاسِ بْنِ بَسَّامٍ قَالَ حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ خَالِدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ قَالَ حَدَّثَنِى إِسْمَاعِيلُ بْنُ مُوسَى الثَّقَفِيُّ قَالَ أَخْبَرَنِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الْبَاقِرِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِعليه‌السلام قَالَ قَالَ عَلِيٌّعليه‌السلام كَانَ لِى مِنْ رَسُولِ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عَشْرُ خِصَالٍ مَا يَسُرُّنِى بِإِحْدَاهُنَّ مَا طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ وَ مَا غَرَبَتْ فَقَالَ لَهُ بَعْضُ أَصْحَابِهِ بَيِّنْهَا لَنَا يَا عَلِيُّ قَالَعليه‌السلام سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم يَقُولُ يَا عَلِيُّ أَنْتَ الْوَصِيُّ وَ أَنْتَ الْوَزِيرُ وَ أَنْتَ الْخَلِيفَةُ فِى الْأَهْلِ وَ الْمَالِ وَ وَلِيُّكَ وَلِيِّى وَ عَدُوُّكَ عَدُوِّى وَ أَنْتَ سَيِّدُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ بَعْدِى وَ أَنْتَ أَخِى وَ أَنْتَ أَقْرَبُ الْخَلَائِقِ مِنِّى فِى الْمَوْقِفِ وَ أَنْتَ صَاحِبُ لِوَائِى فِى الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ

٨ - علىعليه‌السلام فرمود: مرا از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ده خصلت نصيب است كه اگر آنچه آفتاب بر او طلوع و غروب ميكند بجاى يكى از آنها بودى خوشحال نميشدم يكى از اصحابش عرض كرد آن ده چيز را براى ما بيان بفرما فرمود: شنيدم رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ميفرمود:

يا على توئى وصى و توئى وزير و توئى جانشين در خاندان و دارائى من و دوست تو دوست من است و دشمن تو دشمن من است و تو پس از من سرور مسلمانانى و تو برادر منى و در قيامت از همه خلائق بمن نزديكترى و تو در دنيا و آخرت پرچمدار منى.

٩ - حَدَّثَنَا أَبِى رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ بْنِ سَعْدٍ عَنْ بَكْرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَزْدِيِّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَعليه‌السلام كَانَ لِى مِنْ رَسُولِ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عَشْرٌ مَا يَسُرُّنِى بِالْوَاحِدَةِ مِنْهُنَّ مَا طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ قَالَ أَنْتَ أَخِى فِى الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ وَ أَنْتَ أَقْرَبُ النَّاسِ مِنِّى مَوْقِفاً يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَنْزِلُكَ تُجَاهَ مَنْزِلِى فِى الْجَنَّةِ كَمَا يَتَوَاجَهُ الْأَخَوَانُ فِى اللَّهِ وَ أَنْتَ صَاحِبُ لِوَائِى فِى الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ وَ أَنْتَ وَصِيِّى وَ وَارِثِى وَ خَلِيفَتِى فِى الْأَهْلِ وَ الْمَالِ وَ الْمُسْلِمِينَ فِى كُلِّ غَيْبَةٍ شَفَاعَتُكَ شَفَاعَتِى وَ وَلِيُّكَ وَلِيِّى وَ وَلِيِّى وَلِيُّ اللَّهِ وَ عَدُوُّكَ عَدُوِّى وَ عَدُوِّى عَدُوُّ اللَّهِ‏

٩ - امير المؤمنين فرمود: مرا از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ده چيز است كه اگر آنچه آفتاب بر آن ميتابد بجاى يكى از آنها از آن من بودى خوشحال نبودم كه فرمود: تو در دنيا و آخرت برادر منى، ايستگاه تو در روز قيامت از همه مردم بمن نزديكتر است منزل تو در بهشت روبروى منزل من است همچنان كه برادران الهى روبروى هم خواهند بود و تو در دنيا و آخرت پرچمدار منى و تو وصى منى و وارث منى و نسبت بخاندان و ثروت من و همه مسلمانان آنگاه كه من نباشم تو جانشين منى شفاعت تو شفاعت من است و دوست تو دوست من و دوست من دوست خدا است و دشمن تو دشمن من و دشمن من دشمن خدا است.

مژده بر شيعيان و ياران على به ده خصلت‏

بشارة شيعة علىعليه‌السلام و أنصاره بعشر خصال‏

١٠ - حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ الْقَطَّانُ وَ أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْهَيْثَمِ الْعِجْلِيُّ وَ عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُوسَى وَ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ السِّنَانِيُّ وَ الْحُسَيْنُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ هِشَامٍ الْمُكَتِّبُ وَ عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْوَرَّاقُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ أَحْمَدُ بْنُ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا الْقَطَّانُ عَنْ بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَبِيبٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ زَكَرِيَّا قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الضَّحَّاكِ قَالَ حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍعليه‌السلام وَ حَدَّثَنَا بَكْرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَبِيبٍ قَالَ حَدَّثَنَا تَمِيمُ بْنُ بُهْلُولٍ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْمَخْزُومِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍعليه‌السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم يَا عَلِيُّ بَشِّرْ شِيعَتَكَ وَ أَنْصَارَكَ بِخِصَالٍ عَشْرٍ أَوَّلُهَا طِيبُ الْمَوْلِدِ وَ ثَانِيهَا حُسْنُ إِيمَانِهِمْ بِاللَّهِ وَ ثَالِثُهَا حُبُّ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُمْ وَ رَابِعُهَا الْفُسْحَةُ فِى قُبُورِهِمْ وَ خَامِسُهَا النُّورُ عَلَى الصِّرَاطِ بَيْنَ أَعْيُنِهِمْ وَ سَادِسُهَا نَزْعُ الْفَقْرِ مِنْ بَيْنِ أَعْيُنِهِمْ وَ غِنَى قُلُوبِهِمْ وَ سَابِعُهَا الْمَقْتُ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لِأَعْدَائِهِمْ وَ ثَامِنُهَا الْأَمْنُ مِنَ الْجُذَامِ وَ الْبَرَصِ وَ الْجُنُونِ يَا عَلِيُّ وَ تَاسِعُهَا انْحِطَاطُ الذُّنُوبِ وَ السَّيِّئَاتِ عَنْهُمْ وَ عَاشِرُهَا هُمْ مَعِى فِى الْجَنَّةِ وَ أَنَا مَعَهُمْ‏

١٠ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: يا على شيعيان و يارانت را بده خصلت مژده بده:

اولش حلال‏زادگى، دوم‏اش نيكوئى ايمانشان بخدا.

سوم‏اش دوستى خداوند عز و جل آنان را.

چهارم‏اش گشايش در قبر آنان.

پنجم‏اش روشنى در برابر چشمهايشان بر صراط.

ششم‏اش ريشه كن شدن نيازمندى از پيش چشمشان و بى‏نيازى دلهايشان.

هفتم‏اش دشمنى خدا با دشمنانشان.

هشتم‏اش ايمنى از بيمارى خوره و پيسى و ديوانگى.

يا على نهم‏اش ريزش گناهان و بديها از آنان.

دهم‏اش آنان در بهشت با من هستند و من با آنان.

ده خصلت از اخلاق ستوده‏

عشر خصال من المكارم‏

١١ - حَدَّثَنَا أَبِى رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُوسَى عَنْ يَزِيدَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَطِيَّةَ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِعليه‌السلام قَالَ الْمَكَارِمُ عَشْرٌ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَكُونَ فِيكَ فَلْتَكُنْ فَإِنَّهَا تَكُونُ فِى الرَّجُلِ وَ لَا تَكُونُ فِى وَلَدِهِ وَ تَكُونُ فِى وَلَدِهِ وَ لَا تَكُونُ فِى أَبِيهِ وَ تَكُونُ فِى الْعَبْدِ وَ لَا تَكُونُ فِى الْحُرِّ صِدْقُ الْبَأْسِ وَ صِدْقُ اللِّسَانِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ وَ إِقْرَاءُ الضَّيْفِ وَ إِطْعَامُ السَّائِلِ وَ الْمُكَافَأَةُ عَلَى الصَّنَائِعِ وَ التَّذَمُّمُ لِلْجَارِ وَ التَّذَمُّمُ لِلصَّاحِبِ وَ رَأْسُهُنَّ الْحَيَاءُ

١١ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: اخلاق ستوده ده تا است اگر توانى كه آنها را در خود فراهم آورى بايد چنين باشى كه آنها گاهى در خود مرد هست و در فرزندش نيست و در فرزندش هست و در پدر همين فرزند نيست و در بنده باشد و در آزاد نباشد و آن ده خصلت شجاعت واقعى است و راستى زبان و اداى امانت و پيوستگى با خويشان و مهمان‏نوازى و غذا دادن بگدا و پاداش كارهاى نيك ديگران و حمايت از همسايه و حمايت از رفيق و سرآمد همه آنها حيا است.

١٢ - حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْعَطَّارُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِعليه‌السلام قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى خَصَّ رَسُولَهُصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بِمَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ فَامْتَحِنُوا أَنْفُسَكُمْ فَإِنْ كَانَتْ فِيكُمْ فَاحْمَدُوا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ارْغَبُوا إِلَيْهِ فِى الزِّيَادَةِ مِنْهَا فَذَكَرَهَا عَشَرَةً الْيَقِينَ وَ الْقَنَاعَةَ وَ الصَّبْرَ وَ الشُّكْرَ وَ الرِّضَا وَ حُسْنَ الْخُلُقِ وَ السَّخَاءَ وَ الْغَيْرَةَ وَ الشَّجَاعَةَ وَ الْمُرُوءَةَ

١٢ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: همانا خداى تبارك و تعالى پيغمبر خود را باخلاق ستوده مخصوص فرمود: شما خود را بيازمائيد اگر آن اخلاق در شما بود خداى عز و جل را بستائيد و از خداوند بخواهيد كه آن اخلاق در شما فزون‏تر گردد سپس آنها را ده شمرد يقين و قناعت و بردبارى و سپاس‏گزارى و رضا و خوش رفتارى و دست بخشنده و غيرت و شجاعت و جوانمردى.