عصر جمعه
سوّمين وقتى كه در طول هفته از ارزش خاصّى برخوردار است و به استغفار در آن سفارش اكيد شده است ، عصر جمعه است. از روايات زيادى استفاده مى شود كه روز جمعه همچون شب جمعه ، داراى فضيلت و شرافت است و امامان معصومعليهم‌السلام
شيعيان خويش را به دعاى در ساعات آن دعوت كرده اند ; و يكى از اوقات استجابت دعا ، عصر جمعه شمرده شده است
امام صادقعليه‌السلام
در فضيلت استغفار در عصر جمعه مى فرمايند :
كسى كه بعد از عصر روز جمعه (هنگام غروب آفتاب) ، هفتاد مرتبه بگويد: « أَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أتُوبُ إِلَيْهِ » خداوند همه گناهان گذشته اش را بيامرزد و در باقى مانده عمرش او را از گناه حفظ كند و اگر گناهى برايش ثبت نشده باشد گناه پدر و مادرش را مى آمرزد
ماه رجب
در ميان ماه هاى سال ، از ماه هاى خاصّى به عنوان ماه استغفار و روى آوردن به خداوند براى طلب آمرزش ، ياد شده است و مى توان اين ماه ها را بهار مغفرت الهى ناميد. در اين ميان ، ماه رجب داراى فضايل زيادى است و نسبت به عبادت و استغفار در آن ، تأكيد فراوانى شده است
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
، در سخن پر پارى به اهميّت استغفار در اين ماه اشاره مى كنند:
رَجَب شَهْرُ الإِسْتِغْفارِ لاُِمَّتى ، أَكْثِرُوا فيه مِنَ الإِسْتِغْفارِ فَانَّه غَفُورٌ رَحيمٌ ، و شَعْبانُ شَهْرى ، إِسْتَكْثِرُوا فى رَجَب مِنْ قَوْلِ « أَسْتَغْفِرُاللهَ » ; وَاسْأَلُوا اللهَ الأقالَةَ والتَّوْبَةَ فيما مَضى وَ الْعِصْمَةَ فيما بَقِىَ مِنْ آجالِكُمْ وَ سُمِّى شَهْرُ رَجَب الأَصَبُّ لاَِنَّ الرَّحْمَةَ تُصَبُّ عَلى اُمَّتى فيهِ صَبّاً
رجب ، ماه استغفار و آمرزش طلبيدن براى امّت من است در اين ماه زياد استغفار كنيد ، كه خداوند بسيار آمرزنده و مهربان است و ماه شعبان ماه من است در ماه رجب ، زياد بگوييد « أسْتَغْفِرُاللهَ » و از خدا بخواهيد كه از تقصيرتان در گذرد ، و توبه شما را نسبت به گذشته بپذيرد ، و نسبت به باقى مانده عمرتان شما را از خطا و لغزش نگاه دارد
به ماه رجب ، ماه « أَصَبّ » گفته شده است ، زيرا در اين ماه ، رحمت خداوند پى درپى بر امّت من ريزش مى كند
در حديث ديگرى پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
، گفتن استغفار در ماه رجب را (با كيفيّت و تعداد خاصّى) سبب عاقبت به خيرى و عامل دست يافتن به پاداش صد شهيد شمرده اند:
هر كس در ماه رجب صد بار بگويد:
أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذى لا إِلـهَ إِلاّ هُو وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ
و آن را با صدقه اى ختم كند ، خداوند عاقبت او را به رحمت و آمرزش خودش ، ختم مى فرمايد.
و هر كس اين استغفار را چهار صد بار بگويد ، خداوند پاداش صد شهيد را برايش مى نويسد و زمانى كه در قيامت خدا را ملاقات كند ، خداوند به او مى گويد: تو به سلطنت من اقرار كردى ، اكنون هر آرزويى دارى از من بخواه تا به تو عطا كنم ، به راستى كه قدرتمندى غير من نيست
سيّد بن طاووس در كتاب اقبال گويد: در روايتى چنين آمده است :
هر كس در ماه رجب از خدا آمرزش طلبد ، استغفار كرده و از خدا درخواست توبه كند و هفتاد مرتبه در صبح و هفتاد مرتبه در شب بگويد: « أَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أتُوبُ إِلَيْهِ » و بعد از آن كه هفتاد مرتبه تمام شد ، دست هايش را بلند كرده و بگويد: « اَللّهُمَّ اغْفِرْلى وَتُبْ عَلَىَّ » اگر در ماه رجب بميرد ، در حالى از دنيا رفته است كه خدا از او راضى است و از بركت ماه رجب آتش او را فرا نمى گيرد
ماه شعبان
دوّمين ماهى كه مى توان از آن به عنوان بهار استغفار ياد كرد و بهترين عمل در آن را، استغفار و طلب آمرزش از خداوند دانست ; ماه شعبان است
ابراهيم بن ميمون گويد: از امام صادقعليه‌السلام
سؤال كردم : برترين دعا در ماه شعبان چيست؟
حضرت فرمودند: استغفار
آن گاه فرمودند: هر كس در ماه شعبان روزى هفتاد مرتبه استغفار بگويد همچون كسى است كه در ماه هاى ديگر ، هفتاد هزار بار استغفار گفته باشد
من گفتم : چگونه در اين ماه استغفار كنم؟
فرمودند: بگو : « أَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أسْأَلُهُ التَّوبَةَ »
در روايات متعددى به استغفار هر روز ماه شعبان تأكيد شده است و بركات فراوانى براى آن ذكر گرديده است
امام رضاعليه‌السلام
در حديث پر بارى مى فرمايند:
هر كس در ماه شعبان ، روزى هفتاد بار استغفار كند، خداوند روز قيامت او را همراه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
محشور مى گرداند و بر خدا واجب مى شود او را گرامى بدارد
ريّان بن صلت در فضيلت استغفار هر روز ماه شعبان حديث ديگرى را از امام رضاعليه‌السلام
روايت مى كند كه از آن حضرت شنيدم مى فرمودند:
هر كس در ماه شعبان هر روز هفتاد مرتبه بگويد: « أَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أسْأَلُهُ التَّوبَةَ » خداوند نامه بيزارى از آتش و جواز عبور از صراط را برايش مى نويسد ، و او را در دارالقرار (بهشت) داخل مى گرداند
در سخن زيباى ديگرى ، امام رضاعليه‌السلام
مى فرمايند:
كسى كه در ماه شعبان هفتاد بار از خدا طلب آمرزش كند، خداوند گناهانش را مى بخشد، هر چند به تعداد ستارگان باشد
ماه رمضان
مهمترين ماهى كه در سال به آمرزش طلبى و استغفار در آن سفارشِ أكيد شده است ، ماه مبارك رمضان است ماهى كه ماه رحمت ، مغفرت ، بركت ، اِنابه ، توبه و ماه آزادى از آتش نام گرفته است.
ماهى كه اگر كسى با نيّتى پاك و ايمانى راسخ ، سى روزش را روزه بدارد و خدا را در نظر داشته باشد ، همه گناهانش آمرزيده مى شود.
ماهى كه وقتى فرا مى رسيد، امام سجادعليه‌السلام
جز دعا ، تسبيح ، تكبير و استغفار ، سخن ديگرى نمى گفت.
ماهى كه در آن ، دست و پاى شيطان و مريدانش ، در غل و زنجير است و درهاى آسمان باز ، ابواب رحمت حق گشوده ، درهاى جهنّم بسته ، و دعاىِ در آن مستجاب است و هنگام افطار گروه هاى زيادى از آتش آزاد مى گردند و در هر شبش منادى خداوند فرياد مى زند:
هَلْ مِنْ سائِل؟ هَلْ مِنْ مُسْتَغْفِر؟
آيا سؤال كننده اى هست (كه از خدا حاجتى بخواهد) ؟ آيا استغفار كننده اى هست (كه از خدا آمرزش طلبد و خدا او را بيامرزد) ؟.
آمرزش خداوند در ماه رمضان آن چنان گسترده است كه اگر كسى اين ماه را درك كند و اعتقاد و عملش به گونه اى نباشد كه خدا او را بيامرزد ، از رحمت خدا دور گشته است
و تا سال ديگر آمرزيده نمى شود مگر آن كه روز عرفه و صحراى عرفات را درك كند.
دست يافتن به آمرزش خداوند در اين بهار مغفرت ، به قدرى سهل و آسان است كه اگر كسى وارد اين ماه شود و كارى نكند كه خدا او را بيامرزد ، رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
آن را نشانه شقاوت و بدبختى وى شمرده و مى فرمايند:
إِنَّ الشَّقِىَّ مِنْ حَرُمَ غُفْرانَ اللهَ فى هذَا الشَّهْرِ المُبارَكِ
شقى و بدبخت كسى است كه از آمرزش خداوند در اين ماه مبارك محروم گردد
شكّى نيست كه بهترين وسيله براى آمرزش ، استغفار و طلب آمرزش نمودن از خداوند است لذا اميرالمؤمنينعليه‌السلام
با تأكيد هر چه بيشتر به استغفار در اين ماه اشاره مى كنند:
عَلَيْكُمْ فى شَهْرِ رَمَضانَ بِكَثْرَةِ الإِسْتِغْفارِ وَ الدُّعاءِ ، فَاَمَّا الدُّعاءُ فَيَدْفَعُ بِهِ عَنْكُمْ الْبَلاءَ ، وَ أَمَّا الإِسْتِغْفارُ فَيَمْحى ذُنُوبَكُمْ
بر شما باد به زياد استغفار گفتن و دعا كردن در ماه مبارك رمضان ، كه دعاى زياد بلا را از شما دور مى سازد و استغفار فراوان گناهان شما را نابود مى كند
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
نيز در خطبه اى كه قبل از ماه مبارك رمضان ايراد كردند ، چنين فرمودند:
يا أَيُّهَا النّاسُ تُوبوُا إِلَى اللهِ مِنْ ذُنُوبِكُمْ أَيُّهَا النّاسُ إِنَّ أَنْفُسَكُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمالِكُمْ فَفكُّوها بِاسْتَغْفارِكُمْ
اى مردم ، در اين ماه از گناهانتان به سوى خدا باز گرديد اى مردم ، جان هاى شما در گرو اعمال شماست جان هاى خويش را با استغفارى كه مى كنيد ، آزاد و رها سازيد
پس با توجّه به اين كه ، دعاى روزه دار مستجاب و عمل او پذيرفته است
و بهترين دعا ، استغفار شمرده شده است ; چقدر زيبا است كه وِرْد شب و روزِ خويش را ، در اين ماه نورانى و پر بركت ، استغفار و عذرخواهى از خداوندِ متعال قرار دهيم ، تا به همه آثار مادّى و بركات معنوى اين ذكر مبارك در اين ماه آمرزش دست يابيم.
از مجموع سخن در اين بخش نتيجه مى گيريم :
استغفار ذكر مباركى است كه زياد گفتن آن در همه اوقات ، محبوبيّت دارد و داراى آثار و بركاتى است ولى در طول سال ، ماه ، هفته ، و ساعاتِ شبانه روز ، از زمانهايى به عنوان برترين اوقات استغفار ياد شده است كه بايد غنيمت شمرده شده و از بركات آن استفاده گردد ; مخصوصاً بعضى از اوقات كه تأكيد بيشترى نسبت به آن شده و ثواب آمرزش خواهى در آن چند برابر ذكر شده است چنانچه در ضمن مدارك ياد شده ، ملاحظه گرديد
ولى يادآورى اين نكته ضرورى است كه بهترين زمان براى هر دعا و مناجاتى ، بخصوص استغفار كه بهترين دعا شمرده شده ، وقتى است كه انسان حال دعا داشته باشد و دل او همراه با زبانش با خداوند راز و نياز كند علاوه بر اين ، از نظر عملى هم ساعاتى را براى دعا انتخاب كند كه در آن تقوا را رعايت كرده و نيتش براى روى آوردن به دعا و مناجات ، خالص باشد
امام صادقعليه‌السلام
در اين زمينه سخنى را از جدّشان اميرالمؤمنينعليه‌السلام
روايت مى كنند كه شنيدنى است حضرتش مى فرمايند:
الدُّعاءُ مَفاتيحُ النَّجاحِ ، وَ مَقاليدُ الْفَلاحِ ; وَ خَيْرُ الدُّعاءِ ما صَدَرَ عَنْ صَدْر نَقىّ ، وَ قَلْب تَقِىّ; و فِى المُناجاةِ سَبَبُ النَّجاةِ ;وَ بِالإِخْلاصِ يَكُونُ الخَلاصُ; فَاِذَا اشْتَدَّ الْفَزَعُ فَاِلى اللهِ المَفْزَعُ
دعاها كليدهاى پيروزى و گنجينه هاى رستگارى هستند ; و بهترين دعا ، دعايى است كه از سينه پاكيزه و دل پرهيزكار برخيزد ; و مناجات با خدا ، سبب نجات و پيروزى است ; و با اخلاص مى توان از سختى ها و مشكلات رهايى يافت ; و هر زمان هراس و وحشت شدّت يافت ، پناهگاه (شما) به سوى خداست
______________________________________
0%
نویسنده: محمد حسين يوسفى
