فصل اول: مسجد مقدّس جمكران
نماز امام زمانعليهالسلام
چون نماز بهترين عبادات و كليد حل مشكلات است، بر آن شدم كه سرآغاز تحقيقاتم را نماز امام زمانعليهالسلام
قرار دهم. اين نماز را علماى بزرگ شيعه در كتابهاى خود روايت كردهاند كه ما در اينجا به چهار طريق آن را نقل مىكنيم :
الف - سيدبن طاووس مىنويسد :
صلوة الحجّة القائمعليهالسلام
ركعتان، تقرء فى كلّ ركعة الفاتحة الى اِيّاكَ نعبد وايّاك نستعين، ثمّ تقول مأة مرّة: ايّاك نَعبد و ايّاك نستعينُ، ثمّ تتمّ قرائة الفاتحة و تقرء بعدها الاخلاص مرّة واحدة، وتدعو عقيبها فتقول:
اَللّهُمَّ عَظُمَ الْبَلاءُ، و بَرِحَ الْخِفاءُ، وَانْكَشَفَ الْغِطاءُ، وَضاقَتِ الْأَرْضُ بِما وَسِعَتِ السَّماءُ، و اِلَيْكَ يا رَبِّ الْمُشْتَكى، وَعَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فى الشِّدَّةِ وَالرَّخاءِ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ اَلَّذينَ أَمَرْتَنا بِطاعَتِهِمْ وَعَجِّلِ اللّهُمَّ فَرَجَهُمْ بِقائِمِهِمْ، وَاَظْهِرْ إعْزازَهُ، يا مُحَمَّدُ يا عَلِيُّ يا عَلِيُّ يا مُحَمَّدُ، إِكْفِيانِى فَإِنَّكُما كافِيايَ، يا مُحَمَّدُ يا عَلِيُّ يا عَلِيُّ يا مُحَمَّدُ أُنْصُرانى فَإِنَّكُما ناصِرايَ، يا مُحَمَّدُ يا عَلِيُّ يا عَلِيُّ يا مُحَمَّدُ، اِحْفَظانى فَإِنَّكُما حافِظايَ، يا مَوْلايَ يا صاحِبَ الزَّمانِ - ثلاث مرّات - اَلْغَوْثَ اَلْغَوْثَ اَلْغَوْثَ، أَدْرِكْنى أَدْرِكْنى أَدْرِكْنى، ألْأَمانَ ألْأَمانَ
نماز حضرت قائمعليهالسلام
دو ركعت است. در هر ركعت فاتحة الكتاب را تا آيه(
إِيّاكَ نَعْبُدُ وَإِيّاكَ نَسْتَعينُ
)
مىخوانى، سپس اين آيه را صد مرتبه تكرار كرده، آنگاه سوره را تمام مىكنى و بعد سوره توحيد را مىخوانى و بعد از نماز دعاى اللهم عظم البلاء... را قرائت مىنمايى.
ب - شيخ طبرسى صاحب تفسير مجمع البيان در كتاب كنوز النجاح ه
(روايت كرده است از احمدبن الدربى از خدّامه ابى عبداللَّه حسينبن محمد بزوفرى كه او گفته است: از ناحيه مقدّسه حضرت صاحب الزمان عليه الصلوة والسلام توقيعى بيرون آمد كه اگر كسى را به سوى حق تعالى حاجتى باشد، بايد بعد از نصف شب جمعه غسل كند و به مكان نماز خود برود و دو ركعت نماز گزارد: در ركعت اول سوره حمد را بخواند و چون به(
إِيّاكَ نَعْبُدُ وَإِيّاكَ نَسْتَعين
)
مىرسد، صد مرتبه آن را تكرار نمايد و بعد از آنكه صد مرتبه تمام شود، بقيه سوره حمد را بخواند؛ پس از تمام شدن سوره حمد سوره(
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدْ
)
را يك مرتبه بخواند و ركوع و دو سجده به جا آورد و سبحان ربّى العظيم وبحمده را هفت مرتبه در ركوع بگويد و سبحان ربى الاعلى و بحمده رادر هر يك از دو سجده هفت مرتبه بگويد و بعد از آن ركعت دوم را نيز مانند ركعت اول به جاى آورد و بعد از تمام شدن نماز اين دعا را بخواند؛ پس خداوند حاجت او را هر چه كه باشد برآورده سازد مگر آنكه حاجت او در قطع كردن صله رحم باشد؛ دعا اين است:
أَللّهُمَّ اِنْ اَطَعْتُكَ فَالْ مَحْمِدَةُ لَكَ وَاِنْ عَصَيْتُكَ فَالْحُجَّةُ لَكَ، مِنْكَ الرَّوْحُ وَمِنْكَ الْفَرَجُ، سُبْحانَ مَنْ أَنْعَمَ وَشَكَرَ، سُبْحانَ مَنْ قَدَرَ وَغَفَرَ، اَللّهُمَّ اِنْ كُنْتُ عَصَيْتُكَ فَاِنّى قَدْ اَطَعْتُكَ فى أَحَبِّ الْاَشْياءِ اِلَيْكَ وَهُوَ الْايمانُ بِكَ لَمْ أَتَّخِذْ لَكَ وَلَدا وَلَمْ أَدْعُ لَكَ شَريكا مَنّا مِنْكَ بِهِ عَلَىَّ لامَنّا مِنّى بِهِ عَلَيْكَ وَقَدْ عَصَيْتُكَ يا اِلهى عَلى غَيْرِ وَجْهِ الْ مُكابَرَةِ، وَ الْخُرُوجِ عَنْ عُبُودِيَّتِكَ، وَلَا الْجُحُودِ لِرُبُوبِيَّتِكَ وَلكِنْ اَطَعْتُ هَواىَ وَاَزَلَّنِى الشَّيْطانُ فَلَكَ الْحُجَّةُ عَلىَّ وَالْبَيانُ، فَاِنْ تُعَذِّبْنى فَبِذُنُوبى، وَاِنْ تَغْفِرْ لى وَتَرْحَمْنى فَاِنَّكَ جَوادٌ كَريمٌ) و بعد از آن تا نفس او وفا كند يا كَريمُ يا كَريمُ را مكرّر بگويد، بعد از آن بگويد: يا امِنا مِنْ كُلِّ شَيءٍ وَكُلُّ شَىْغءٍ مِنْكَ خائِفٌ حَذَرٌ اَسْئَلُكَ بِاَمْنِكَ مِنْ كُلِّ شَىْغءٍ وَخَوْفِ كُلِّ شَيْءٍ مِنْكَ، اَنْ تُصَلِّيَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تُعْطِيَنى اَمانا لِنَفْسى وَاَهْلى وَوَلَدى وَسايِرِ ما اَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ حَتّى لا أَخافَ وَلا اَحْذَرَ مِنْ شَيْءٍ اَبَدَا اِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَديرٌ، وَحَسْبُنا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكيلُ يا كافِيَ اِبْراهيمَ نَمْرُودَ وَيا كافِيَ مُوسى فِرْعَوْنَ اَنْ تُصَلِّيَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَكْفِيَنى شَرَّ فُلانِ بْنِ فُلانٍ و به جاى فلانبن فلان، نام شخصى را كه از ضرر او مىترسد و نام پدر او را بگويد، و از خداوند طلب كند كه ضرر او را دفع نمايد و كفايت كند. بعد از آن به سجده رود و حاجت خود را مسئلت نمايد وبه درگاه خداوند تضرع و زارى كند.
هر مرد مؤمن و زن مؤمنهاى كه اين نماز را به جا آورد و اين دعا را از روى اخلاص بخواند، درهاى آسمان براى برآمدن حاجات او گشوده مىشود و دعاى او مستجاب مىگردد، و اين به سبب فضل و انعام
خداوند تعالى بر ما و بر مردمان است.
ج - قطب راوندىرحمهالله
در كتاب دعوات در ضمن نمازهاى معصومينعليهمالسلام
مىگويد :
نماز مهدى صلواتاللَّه و سلامه عليه دو ركعت است: در هر ركعتى حمد يك مرتبه و صد مرتبه
(
إِيّاكَ نَعْبُدُ وَإِيّاكَ نَسْتَعين
)
، و بعد از نماز، صد مرتبه صلوات بر پيغمبر و آل او (صلوات اللَّه عليهم).
د - صاحب كتاب مونسالحزين در ضمن بيان داستان مسجد مقدّس جمكران قم، از قول حسن بن مثله جمكرانى چنين مىنويسد :
امام زمانعليهالسلام
فرمود :
دو ركعت نماز تحيّت مسجد بگزارند، در هر ركعتى يك بار الحمد و هفت بار(
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدْ
)
بخواند و تسبيح ركوع و سجود را هفت بار بگويند؛ و دو ركعت نماز امام صاحب الزمانعليهالسلام
بگذارند بر اين نسق: چون فاتحه خواند به(
إِيّاكَ نَعْبُدُ وَإِيّاكَ نَسْتَعين
)
رسيد، صد بار آن را بگويد، و بعد از آن فاتحه را تا آخر بخواند؛ و ركعت دوم را نيز به همين طريق بگذارد و در ركوع و سجود هفت بار تسبيح بگويد، و چون نماز را تمام كرد، تهليل بگويد و تسبيح فاطمه زهراعليها‌السلام
را، و چون از تسبيح فارغ شد سر به سجده نهد و صد بار صلوات بر پيغمبر و آلشصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
بفرستد، و اين نقل از لفظ مبارك امامعليهالسلام
است كه فَمَن صلّيهما فكأنّما صلّى فى البيت العتيق ؛ يعنى هر كه اين دو ركعت نماز را بگذارد، گويى دو ركعت نماز در كعبه گذارده است.
نماز مسجد جمكران را مرحوم حاجى نورى كه از بزرگترين محدّثان قرون اخير است
«- در كتابهاى نجم الثاقب ، كلمه طيبه و جنة المأوى در ضمن حديث تأسيس مسجد جمكران نقل نموده است، و قبل از ايشان هم جمعى از بزرگان آن را با اختلاف اندك روايت كردهاند كه عبارتند از :
١ - خبير مرحوم محمد تقى ارباب قمى ، از دانشمندان دوره ناصرى (پدر مرحوم آيت اللَّه حاج ميرزا محمد ارباب قمى)؛ ايشان حديث مسجد جمكران را در كتاب تاريخ دارالايمان قم كه در سال (١٢٩٥)
قمرى بنا به خواسته حاكم دارالايمان قم تحرير يافته است بدون ذكر سند مرقوم داشته است.
در نقل ايشان، اين مسجد به نام مسجد قدمگاه صاحب الزمانعليهالسلام
مطرح است
٢ - محدّث و مورخ عظيم الشأن، مرحوم صفى الدين محمدبن محمد هاشم حسينى قمى ، حديث تأسيس مسجد جمكران را در كتاب خلاصة البلدان كه در سال (١١٧٩) قمرى از تدوين آن فارغ گرديده، روايت
نموده است؛
گرچه در نسخه چاپى، اين حديث نيامده، ولى طبق نقل الذريعه نام كتاب خلاصة البلدان فى اخبار قم و شرفها و ذكر بناء مسجد جمكران است، و صاحب كتاب انوار المشعشعين آن را از خلاصة البلدان نقل كرده است
٣ - مرحوم سيد نعمتاللَّه جزائرى متوفاى (١١١٢) قمرى بنا به نقل مرحوم حاجى نورى، آن را در مجموعهاى كه در دست مرحوم نورى بوده، مرقوم داشته است.
نقل ديگران چون مرحوم نهاوندى، محدث قمى و صاحب كتاب انوارالمشعشعين به اين بزرگواران منتهى مىگردد
اين تذكر لازم است كه گزارش اين سه شخصيّت به كتاب ترجمه تاريخ قديمى قم، كه اصل آن تأليف حسنبن محمدبن حسن قمى معاصر شيخ صدوق است، منتهى مىگردد. اين كتاب در سال (١٣٧٨) قمرى تدوين و در سال (٨٠٦ - ٨٠٥) توسط بهاءالدين حسنبن علىبن حسنبن عبدالملك قمى، در بيست باب، به فارسى ترجمه شده است.
متأسّفانه در حال حاضر تنها پنج باب از بيست باب ترجمه موجود است، و اصلِ عربى و مابقى ترجمه به كلّى مفقود مىباشد
بزرگانى كه حديث مسجد جمكران را از تاريخ قم نقل كردهاند به صراحت گفتهاند كه صاحب تاريخ قم، آن را از كتاب مونسالحزين شيخ بزرگوار صدوق روايت نموده است
0%
نویسنده: حسين كريمى قمى
