شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

زراعت بهترين كارها

عن ابى جعفر امام باقر (عليه السلام): خير الاعمال زرع يزرعه فياكل منه البر و الفاجر(٧٨)

امام باقر (عليه السلام) فرموده: بهترين كارها زراعت است كه بهره مى‏برند از او نيكوكاران و بدكاران يعنى مورد استفاده همه قرار مى‏گيرد.

عن الصادق (عليه السلام) قال: كنوز الله فى ارضه و ما فى الاعمال شى‏ء احب الى الله من الزراعه و ما بعث الله نبيا الا زراعا الا ادريس فانه كان خياطا (٧٩)

امام صادق (عليه السلام) فرمودند: گنجهاى الهى در زمين نهفته است و هيچ كارى نزد خداوند محبوبتر از زراعت نيست تمام پيغمبران خداوند كشاورز بودند جز ادريس كه كارش خياطى و دوزندگى بود.

ده سير طلا با ده سير گندم معاوضه مى‏شود

يكى از نعمتهاى خداوند گندم است كه خوراك اوليه مردم است حيات عمره بشره وابسته به گندم است كه بايد قدردانى كرد از باب نمونه.

از ابن هشام كلبى يكى از پايه گذاران تاريخ اسلامى مى‏نويسد: در كشور يمن سيل قبرى را نمايان كرد جنازه زنى را ديدند در حالتى كه هفت در سفيد و گوهر گرانمايه از گلويش آويزان بوده و در هر يك از دست و پاهايش هفت عدد از دستبند و النگو و خلخال وجود داشت و در هر انگشت انگشترى بود كه دانه‏هاى مرواريد قيمتى آراسته شده بود و يك تابوت و صندوقى پر از مال نقود و مال نقود و مال در بالاى سرش قرار گرفته بود و در آن صندوق نيز لوحى وجود داشت و اين كلمات سودمند و پر منفعت در آن نوشته شده بود:

به نام تو اى خالق جهان و پروردگار عالميان و معبود حمير يعنى قبيله كه سلاطين يمن از آن قبيله بوده‏اند من تاجر دختر ذى شغرم كسان خودم را براى آوردن طعام و نزد يوسف و عزيز مصر اعزام نمودم وليكن درنگ كردند به يكى از نزديكانم يك مد يعنى ده سير نقره و سيم سكه دادم كه به اندازه آن آرد تهيه كند اما پيدا نكرد.

دوباره يك مد طلا و زر دادم تا معادل آن خوراك و غذا آماده نمايد باز هم ميسر نشد و مرتبه سوم يك مد لؤلؤ شاهوار و مرواريد ناب به او دادم اين دفعه نيز دست خالى مراجعت نمودم لذا از گرسنگى خشك شدم و هلاك گرديدم.

هر كس كه از احوالم باخبر و آگاه گردد از سرگذشت من درس عبرت بگيرد و بداند هر زنى كه مثل من زر و زيور در بر داشته باشد نمى‏ميرد مگر مانند من‏ (٨٠) .

سيوطى نقل كرده كه در سال چهارصد شصت هجرى قحطى و گرسنگى در مملكت مصر اتفاق افتاد و زنى از قاهره پايتخت كشور مصر بيرون آمد و با خود يك مد گوهر برداشته بود و فرياد مى‏كرد كيست كه گوهر را با ده سير گندم معاوضه نمايد؟

هيچ كس به او نگاه نكرد و توجهى به حرف ننمود، طلا و جواهر فراوان ليكن گندم و خوراك اوليه مردم بسيار ناياب است‏ (٨١).

به دريا بنگرم دريا تو بينم

  به صحرا بنگرم صحرا تو بينم

به هر جا بنگرم كوه و در و دشت

نشان قامت رعنا تو بينم

  به كوه و دشت و دريا و بيابان

به هر جا بنگرم آنجا تو بينم

قيام على بن محمد در بصره

شخصى به نام على بن محمد در بصره قيام و سياه پوستان را كه در آن وقت در بصره زياد بودند گرد خود جمع نمود و به عنوان آزاد ساختن نژاد سياه پوستان فتنه و آتش فساد روشن كرد و شهر بصره را در هرج و مرج فرو برد.

آن فتنه و فساد خونين در حدود پانزده سال به طول انجاميد و در خلال اين مدت ناامنى سراسر آن منطقه را فرا گرفته بود، ده ها هزار نفر از صغير و كبير كشته شدند.

اموال و اعراض بسيارى از مردم بر باد رفت، كشاورزى تعطيل شد و رفته رفته خواربار ناياب گرديد كار گرسنگى به جايى كشيد كه مردم از گوشت سگها و گربه‏ها تغذيه مى‏كردند و اگر يك نفر مى‏مرد گوشت او را بين خود تقسيم مى‏نمودند.

سربازان نيز از فشار قحطى و گرسنگى مصون نماندند و در جبهه جنگ با لشكر خليفه وقت از گوشت سربازان كشته شده  سد جوع مى‏كردند تمامى اينها از اثر كفران است‏ (٨٢).

زنى با سر بريده در بصره

نقل شده است كه در ايام قحطى بصره زنى را ديدند كه سر بريده انسانى را در دست گرفته و گريه مى‏كند از او سبب گريه‏اش را پرسيدند، جواب داد: مردم اطراف خواهر محتضرم شدند تا بميرد و گوشتش را بخورند هنوز خواهرم نمرده بود كه او را قطعه قطعه كردند و گوشتش را تقسيم كردند و از آن گوشت به من سهمى ندادند فقط سر بريده خواهرم را به من دادند و در اين تقسيم كردن آنان نسبت به من ستم نمودند.

اين زن از كشته شدن خواهرش شكايت ندارد بلكه از اين جهت شكايت دارد و ناراحت و اشك مى‏ريزد كه از گوشت خواهرش بى‏نصيب مانده‏ (٨٣).

انسان گوشت آدم مى‏خورد

داستان ديگرى را مى‏خوانيم كه در قرون سابق براى مردم چه گذشته و قحطى چه عملى را انجام داده و الان كه وفور نعمت الهى هستيم باز كفران نعمت مى‏كنيم، اميدوارم خداوند به احترام امام زمان (عليه السلام) و به احترام دعاهاى علما اعلام و مراجع عاليقدر شيعه ما را مواخذه نعمتهاى خود نفرمايد و همه ما مورد عفو و عنايت حضرت حق قرار بگيريم.

آيا وجود مراجع، نعمت نيست؟ دهها هزار روحانى عزيز نعمت نيست؟ تمامى اين نعمت و بركت و امنيت از وجود علما است هزاران نفر از علماء ضمن نماز نوافل دست به دعا مى‏كنند اينها نعمت است الحمد الله دنياى كفر از پيروان حق مى‏ترسند ما زير سايه حضرت ولى عصر مى‏باشيم.

در تاريخ مى‏نويسند: زن بچه‏دارى به زن ديگر كه او نيز فرزند داشت پيشنهاد كرد فلانى بيا امروز من بچه خود را در ميان مى‏گذارم و هر دو نفر گوشتش را مى‏خوريم و روز بعد تو بچه‏ات را بياور تا هر دو بخوريم.

گفته او مورد قبول واقع شد، زن اول كه خود پيشنهاد دهنده بود از فرزندش دل برگرفت او را هر دو قطعه قطعه كردند و خوردند نوبت بعد كه گرسنه شدند زن اول به دومى مراجعه كرد.

ولى زن دومى از كشتن بچه خود امتناع نمود و كار به خصومت و دعواى كشيد براى حكميت به دانيال مراجعه كردند.

دانيال نبى از شنيدن چنين دعواى سخت ناراحت شد و گفت: كار گرسنگى به اينجا كشيده است.

گفتند: بلى و از اين هم سخت‏تر شده است دانيال دست به دعا برداشت و از پيشگاه خداوند در خواست نمود خداوند قحطى را بر طرف كرد (٨٤).

بحرالعلوم قدس سره از واقع خبر مى‏دهد

يكى از چيزهايى كه موجب تقرب انسان است به خداوند تبارك و تعالى مساله تقوى است، رسول اكرم صلى‏الله عليه و آله مى‏فرمايد: من كان لله كان الله له .

كسى كه براى خدا باشد خدا هم براى او است.

از مرحوم محدث قمى نقل شده است كه: سيد جواد آملى فقيه معروف صاحب كتاب مفتاح الكرامه شبى مشغول صرف شام بود يك وقت ديد در مى‏زنند رفتند خبر آوردند كه خدمتكار سيد بحرالعلوم است كه استاد همين سيد جواد عاملى بود فورى رفت دم در، پيشخدمت بحرالعلوم گفت: آقا شما را احضار كرده كه دست به غذا و سفره نبرده تا شما بياييد آنجا، سيد جواد بدون اينكه غذايش به آخر برساند رفت پيش استادش ولى بحر العلوم تا سيد جواد را ديد خشم و تغير بى‏سابقه نمود.

گفت: از خدا نمى‏ترسى و شرم نمى‏كنى؟ سيد جواد غرق حيرت شد كه چه شده است حادثه‏اى رخ داده، پرسيد: آيا ممكن است بفرماييد تقصير من چه شده؟

گفت: هفت روز و شب است همسايه شما با قرض مى‏گذراند و چيزى بدست نياورده، امروز رفته از بقال باز نسيه خرما بخرد.

بقال گفته: قرض شما زياد شده چيزى به او نداده، دست خالى برگشته و بى شام مانده‏اند.

گفت: بخدا قسم من بى‏خبر بودم، گفت: چرا از احوال همسايه‏ات بى‏خبر بودى و اگر با خبر بودى و اقدام نمى‏كردى مسلمان نبودى و يهودى بودى.

حالا با پيشخدمت اين طعام را برمى‏داريد و همراه او به خانه آن مرد برويد و اين پول را زير فرش او بگذاريد و از او معذرت بخواهيد كه در حق او كوتاهى شده است و سينى را همانجا بگذاريد برگرديد و من شام نمى‏خورم تا اينكه برگرديد.

بردند پيش آن مرد وقتى كه طعام ميل كرد، گفت: اين غذا از كجا است؟ گفتند: از خانه سيد جواد است. گفت: از خانه او نيست، عرب نمى‏تواند به اين خوبى غذا بپزد.

گفت: اگر نگويى از كجا آمده، نمى‏خورم چون حدس زد كه اين غذا از منزل بحرالعلوم آمده كه ايرانى است و اهل بروجرد مى‏باشد، سيد جواد چاره نديد ماجرا را از اول تا آخر گفت چطور بوده.

آن مرد گفت: من راز خودم را با احدى نگفته بودم، نمى‏دانم سيد از كجا از حال من با خبر شده است من از نزديك‏ترين همسايگانم پنهان داشتم (يعنى انسان وقتى كه داراى زهد و تقوى باشد مقام مرتبه‏اش به اينجا مى‏رسد و از اوضاع داخلى ديگران خبر مى‏دهد) (٨٥).

رسد آدمى به جايى كه به جز خدا نبيند

  كه فرشته ره ندارد به مكان آدميت

امام صادق (عليه السلام) در اين زمينه چه فرموده: عن ابى عبد الله (عليه السلام) قال: قال رسول الله (عليه السلام): من اصبح لا يهتم بامور المسلمين فليس بمسلم

امام صادق (عليه السلام) از قول رسول خدا صلى‏الله عليه و آله فرموده كسى كه صبح كند همت نگمارد به امور مسلمانها (يعنى قصد يارى كردن نداشته باشد) او مسلمان نيست‏ (٨٦).

رفتار حضرت على (عليه السلام) با فرد عصبى و بد خلق

امام موسى بن جعفر (عليه السلام) فرمود: رسول الله صلى‏الله عليه و آله به حارث بن ملك فرمودند: چگونه صبح كردى؟ عرض كرد: والله مومن يا رسول الله ، حضرت فرمود: هر مومن علامتى دارد، علامت ايمان شما چيست؟

عرض كرد: بيدارى شب، يعنى شب‏ها خواب به چشمم نمى‏رود و مالم در راه خدا انفاق كردم، از دنيا كناره‏گيرى كردم، گويا اين كه نظر به عرش خدا مى‏كنم و مى‏بينم كه براى من حساب روز قيامت آشكار است و مثل اينكه اهل بهشت را مى‏بينم در جنت غرق در نعمت است و گويا اين كه اهل عذاب را مى‏بينم، عذاب مى‏شوند در جهنم.

رسول خدا صلى‏الله عليه و آله فرمود: اين بنده‏اى است كه خداوند نورانى كرده قلب او را و بصيرت پيدا كرده. قدر خود را بدان و اين حالت را براى خود نگهدار.

عرض كرد يا رسول الله دعا بفرماييد براى من كه شهادت نصيب من بشود، پس حضرت رسول صلى‏الله عليه و آله در حق او دعايى فرمودند، پس از هشت روز خداوند شهادت را نصيب ايشان كرد (٨٧).

قال على (عليه السلام): يا جابر قوام الدين و الدنيا باربعه: عالم مستعل علمه و جاهل لا يستنكف ان يتعلم و جواد لايبخل بمعروفه و فقير لا يبيع آخرته بدنيا. فاذا ضيع العالم علمه استنكف الجاهل ان يتعلم و اذا بخل الغنى بمعروفه باع الفقير آخرته بدنياه .

يا جابر من كثرت نعم الله كثرت حوايج الناس اليه فمن قام لله فيها بما يجب عرضا للدوام و البقا و من لم يقم فيها بما يجب عرضا للزوال و الفناء

على (عليه السلام) فرمود: اى جابر قوام و برپا بودن دين و دنيا و چهار كس است: عالمى كه علم خود بكار برد (يعنى به آن علم عمل كند)، و جاهلى كه ننگ نداشته باشد از اينكه ياد بگيرد، و توانگرى كه به نيكى و احسان خود بخل نورزد، و فقيرى كه آخرت خويش را به دنيا نفروشد، پس هنگامى كه عالم علم خود را به كار نبرد، جاهل از آموختن و ياد گرفتن ننگ خواهد داشت، هنگامى كه غنى و توانگر احسان خويش بخل ورزد فقير آخرتش را به دنيا مى‏فروشد.

اى جابر هر كه نعمتهاى خدا بر او بسيار باشد در خواستهاى مردم بسيار مى‏گردد، پس كسى كه براى خدا در آن نعمت‏ها به آنچه كه موجب است قيام نمايد آنها را هميشگى و پايدار مى‏سازد و آنكه براى خدا در آنها به آنچه كه واجب است قيام ننمايد آنها را به نابودى و نيستى مى‏كشد.

خلاصه حضرت على (عليه السلام) مى‏فرمايد: كسى كه داراى نعمت است اگر به وظيفه عمل كرد او روز به روز به افزايش است اگر به وظيفه خود عمل نكرد او در معرض نابودى است اين ماحصل قول آن حضرت است.

خرما نتوان خورد از اين خار كه كشتيم

  ديبا نتوان بافت از اين پشم كه رشتيم

  ما كشته نفسيم آخ كه برايد

از ما به قيامت كه چرا نفس نكشتيم

افسوس از اين عمر گرانمايه كه بگذشت

ما از سر تقصير و خطا در نگذشتيم

دنيا كه در آن مرد خدا گل نسرشته

  نامرد مائيم كه چرا دل بسرشتيم

  پيرى و جوانى چو شب و روز بگذشت

  تا شب شد و روز آمد و بيدار نگشتيم

رفتار حضرت على (عليه السلام) با فرد عصبى و بد خلق

روزى على (عليه السلام) در شدت گرماى بعد از ظهر به طرف منزل آمدند، زنى را ديد كه بر در خانه ايستاده است، به حضرت على (عليه السلام) عرض كرد: شوهرم به من ستم مى‏كند، تهديد مى‏كند قسم ياد كرده من را بزند.

حضرت فرمودند: صبر كنيد شدت گرما تخفيف پيدا كند به خواست خداوند با تو مى‏آيم و به كارت رسيدگى خواهم كرد، زن با نگرانى و ناراحتى عرض كرد: با طول غيبت من از منزل خشم شوهرم شديدتر مى‏شود و كار سخت ‏تر مى‏شود، حضرت با شنيدن اين سخن سر فرو برد و چند لحظه فكر كرد.

پس از آن سربرداشت و فرمود: بخدا قسم بدون كمترين تاخير بايد حق مظلوم گرفته شود، اين سخن را گفت و پرسيد: منزلت كجا است؟ با زن حركت كرد تا در خانه‏اش رسيدند.

در خانه حضرت ايستاد و از بيرون در با صداى بلند سلام كرد، جوانى از خانه بيرون آمد حضرت به وى فرمود: از خدا بترس، تو زنت را ترسانده‏اى او را از منزل بيرون كرده‏اى، جوان با خشونت و بى‏ادبى گفت: كار همسر من به تو چه ربطى دارد؟ بخدا قسم براى گفته تو زنم را آتش خواهم زد.

على (عليه السلام) از شنيدن سخنان جوان كه از خودسرى و قانون شكنى او حكايت مى‏كرد سخت بر آشفت، شمشير از نيام كشيد و فرمود: من تو را امر به معروف و نهى از منكر مى‏كنم و فرمان الهى را ابلاغ مى‏نمايم، تو با من از گناه سخن مى‏گويى و از امر حق سرپيچى مى‏كنى، در اين بين سخن آن حضرت با آن جوان رد و بدل مى‏شد، كسانى كه از آن كوچه عبور مى‏كردند، اطراف على (عليه السلام) جمع شدند و به عنوان امير المومنين به آن حضرت سلام مى‏كردند، جوان آن حضرت را شناخته بود از سلام مردم متوجه شد كه با شخص اول مملكت سخن مى‏گويد، تكان خورد و به خود آمد و با شرمندگى سر را بطرف دست على (عليه السلام) فرود آورد و گفت: يا امير المومنين از لغزش من درگذر، به خدا قسم امرت را اطاعت مى‏كنم و حداكثر تواضع را نسبت به همسرم معمول خواهم داشت.

حضرت شمشير خود را در غلاف فرو برد و به زن نيز توصيه كرد كه با شوهرت طورى رفتار كن كه در چنين كارهايى خشونتى وارد نشود (٨٨).

قال على (عليه السلام): الحده ضرب من الجنون لان صاحبا يندم فان لم يندم فجنونه مستحكم .

على (عليه السلام) مى‏فرمايد: تندى قسمى از اقسام جنون است گاهى اتفاق مى‏افتند انسان عصبانى مى‏شود و بعد پشيمان مى‏شود و عذر خواهى مى‏كند و اگر پشيمان نشود، گويا اينكه ديوانه است‏ (٨٩) .

عن الصادق (عليه السلام) قال: ان اجلت فى عمرك يومين فاجعل احدهما لادبك لتستعين به على يوم موتك‏ (٩٠)

حضرت صادق (عليه السلام) مى‏فرمايد: اگر بر شما اعلام كنند كه دو روز از عمر تو باقى نمانده است قرار بده يكى از آن دو روز را براى كسب ادب و تهذيب اخلاق تا اينكه براى بعد از مرگت كمك بشود.

گوهر خود را هويدا كن كمال اين است و بس خويش را از خويش پيدا كن كمال اين است و بس اى معلم زاده از آدم اگر دارى نژاد رو پسر تعليم اسما كن كمال اين است و بس سنگ دل را سرمه كن در آسياى ديده‏اى ديده را زان سرمه بينا كن كمال اين است و بس همنشينى با خداگر خواهى اندر عرش رب در درون اهل دل جا كن كمال اين است و بس چند مى‏گويى سخن از درد و رنج ديگران خويش را اول مداوا كن كمال اين است و بس قال على (عليه السلام): ان للمر المسلم ثلاثه اخلاء، فخليل يقول: انا معك حيا و ميتا و هو عمله، و خليل يقول: انا معك الى باب قبرك ثم اخليك و هو ولده و خليل يقول: له انا معك الى ان تموت و هو ماله فاذا مات صار للوارث‏ (٩١)

على (عليه السلام) براى انسان سه تا رفيق فرض نموده است يا سه تا دوست لحاظ فرموده است:

رفيق اول مى‏گويد: اى صاحب من، من با تو هستم چه در حال حيات تو و چه در حال ممات تو، او عمل انسان است، نماز، روزه، حج و اخلاق و رفتار نيك، صله رحم، خدمت به مردم، احترام به پدر و مادر و امثال اينها.

دوست دوم مى‏گويد: اى رفيق، من با تو هستم ولى انتهاى دوستى من تا اول قبر است و او فرزند او است بعد شما را رها مى‏نمايم تو در ميان قبر تنها هستى.

رفيق سوم مى‏گويد: اى صاحب من، من با تو هستم تا موقعى كه كه زنده هستى و آن مال او است، هنگامى كه جان داد اگر بدون وصيت مرده باشد تمامى اموال منتقل به وارث مى‏شود اين رفيق بى وفا اما اگر دوست انسان عملش باشد او بسيار مونس خوبى است كه در قبر هم با او است.

توجه خواننده عزيز و محترم را به يك حديث جالب مى‏نمايم:

قال النبى صلى‏الله عليه و آله: سيأتى زمان على امتى يحبون خمسا و ينسون خمسا، يحبون الدنيا و ينسون الاخره، و يحبون المال و ينسون الحساب و يحبون النساء و ينسون الحور، و يحبون القصور و ينسون القبور و يحبون النفس و ينسون الرب، اولئك بريئون منى و انا برى منهم ‏ (٩٢)

حضرت رسول اكرم صلى‏الله عليه و آله فرموده است: زود باشد كه زمانى بيايد بر امت من دوست بدارند پنج چيز را و فراموش كنند پنج چيز ديگر را:

دنيا را دوست دارند آخرت را فراموش كنند. دوست بدارند مال را، فراموش كنند حساب او را. دوست بدارند همسران خود را (حتى دين خود را فداى زن و بچه كنند و از خدا نترسند) ولى فراموش كنند حوران را. دوست بدارند قصرهايشان را و لو از هر راهى باشد، فراموش كنند خانه قبر را كه هم تاريك است و هم مملو است از مار و عقرب و غيره او را به فراموشى بسپارند.

دوست مى‏دارند نفس و جان خودشان يعنى مى‏خواهند هميشه خوب و سركيف و خوشحال و خرم باشند، اما خدا را فراموش مى‏كنند، آنهايى كه اينچنين هستند از من بيزارند و من هم از آنها دور هستم.

هركس كه هواى كوثر دارد بايد دل از مهر و جهان بردارد

  گر مهر و جهان خواهى و كوثرطلبى محض غلط است خوشه يك سر دارد

انما الدنيادار مجاز والاخره‏دار قرار

حضرت امير المومنين (عليه السلام) چه بسيار عالى در اين خطبه بيان فرموده:

و من كلامه (عليه السلام): ايها الناس انما الدنيا دار مجاز و الاخره دار قرار، فخذو من ممركم لمقركم و لا تهتكوا استاركم عند من يعلم اسراركم و اخرجوا من الدينا قلوبكم من قبل ان تخرج منها ابدانكم ففيها اختبرتم و لغيرها خلقتم ان المرء اذا هلك قال الناس ما ترك و قالت الملائكه ما قدم لله آباؤكم فقدموا بعضاً يكن لكم و لا تخلفوا كلاً فيكون عليكم(٩٣)

على (عليه السلام) مى‏فرمايد: اى مردم دنيا محل گذرگاه و بازيچه است (يعنى دنيا خانه‏اى است كه دوام ندارد) آخرت است كه خانه ابدى است برقرار، توشه برداريد از محل عبورگاه خود براى جايگاه ابدى.

اسرار كسانى كه پيش تو به عنوان امانت سپرده شده هتك حرمت نكنيد (يعنى امانت كسى را خيانت نكنيد اسرار مردم را فاش نكنيد)، قلبهايتان را از دنيا خارج كنيد، قبل از آنكه بدنهايتان از دنيا خارج شود يعنى قبل از مردن جاى هميشگى را آباد كنيد چون در دنيا براى امتحان خلق شديد و براى آخرت خلق شديد، وقتى كه يك نفر از دنيا مى‏رود مردم مى‏گويند: چه باقى گذاشت رفت و چقدر اموال دارد؟

و ملائكها مى‏گويند: براى خدا چه چيز فرستاد قبل از رفتن پدران شما، بعد مى‏فرمايد: از اين اموال كه داريد مقدارى را بفرست تا اينكه ذخيره و يا توشه باشد براى خودت همه را در دنيا باقى نگذاريد كه بر ضرر تو باشد آن را كه دادى در راه خداوند آن مال خودتان است‏ (٩٤).

عبور حضرت عيسى (عليه السلام) از يك قريه

عشق به دنيا باعث گرفتارى بشر است شايد هم سبب بشود آخرت از دست برود، دنيا دارى خوب است وليكن دنيا دوستى ضرر مى‏رساند.

از حضرت صادق (عليه السلام) روايت شده است: حضرت عيسى ابن مريم (عليه السلام) مرور كرد به يك قريه‏اى كه مرده بود اهلش و حيواناتشان و طيورشان بكلى مرده بودند، توى قريه ذى روحى وجود نداشت، حضرت عيسى فرمود: اينها نمرده‏اند مگر از غضب خدا و اگر اينطور نبود همديگر را دفن مى‏كردند.

حواريون گفتند: يا روح الله صحبت كنيد ما اعمال اينها را بدانيم و از آن عمل اجتناب كنيم، حضرت دعا كردند، يكوقت نداى همه جانبه به گوش حضرت رسيد موقع شب بود.

حضرت فرمود: اى اهل قريه يك نفر در ميان مرده‏ها جواب داد: بلى يا روح الله فرمود: واى بر شما عمل شما چه بوده؟ گفت: اطاعت بر گناه بود و آرزوى دراز و مشغول لهو و لعب بوديم. حضرت فرمود: چطور محبت داشتيد به دنيا؟ گفت: مثل بچه نسبت به مادر و پستان او، هر وقت روى آورد خوشحال مى‏شود و هر وقت پستان را از او بگيريد گريان است.

حضرت سؤال كرد: چطور مبتلا شديد به عذاب خداوند؟ گفت: شب سالم خوابيديم صبح در آتش ديديم و در ميان كوه سياه آتش شعله‏ور است و مى‏سوزاند ما را. فرمود: در وقت سوختن چه مى‏گفتيد؟ گفت: مى‏گفتيم:

ردنا الى الدنيا فيزهد فيها، قيل لنا: كذبتم .

ما را رد كنيد به دنيا زاهد بشويم در دنيا، در جواب مى‏گفتند: شما دروغ مى‏گوييد.

حضرت فرمود: واى بر تو چرا شما در ميان اينها با من تكلم كرديد؟

گفت: يا روح‏الله ملائكه‏ها لجام از آتش در دهن آنها زده‏اند و من در ميان اينها بودم لكن اهل معصيت نبودم الا اينكه آنها را موعظه نمى‏كردم، خداوند عذاب فرستاد همه ما را مبتلا كرد، نمى‏دانم آخر كار نجات است يا بسوى آتش مى‏برند؟

فرمود: انسان نان خشك بخورد و در مزبله بخوابد بهتر است از اينكه عاقبت اينطور بشود (٩٥) .

دل منه غافل به دنياى دنى

چون در او آخر نباشد ماندنى

عاقلا از مرگ تاكى غافلى

  تا به كى بر عيش دنيا مايلى

  گوش دل بگشا و بشنو اين كلام

  از لسان حق كالناس نيام

  بايد از اين خواب خوش بيدار شوی

  سوى منزل با رفيقان يار شوی

گر سليمان دگر اسكندرى

  چون اجل آيد ز موری كمترى

زور رستم قوت اسفنديار

  در دم مردن نمى‏آيد به كار

امام صادق (عليه السلام) و دانش مردم و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون‏(٩٦)

خلق نكردم جن و انسان را مگر اينكه مرا بشناسند و عبادت كنند.

قال الصادق (عليه السلام): وجدت علم الناس فى اربع: اولها ان تعرف ربك، و ثانيها: ان تعرف ما صنع بك و ثالثا: ان تعرف ما اراد منك، و رابعا ان تعرف ما يخرجك عن دينك‏ (٩٧)

امام صادق (عليه السلام) مى‏فرمايد: من دانش مردم را در چهار چيز يافتم: (يعنى اگر كسى داراى اين چهار علم باشد او دانشمند است)، اول: نسبت به ذات اقدس عارف باشد و او را بشناسد و بداند همه چيز از او است، هرچه مى‏خواهيد از او بخواهيد، اسرارت با او در ميان بگذاريد، دوم: بداند چه كسى او را بوجود آورده، خدا بوده كه تو نبودى بوجود آورد، او است كفيل همه چيز و ضامن رزق و مقام و دنيا و آخرت، سوم: بداند خداوند از انسان چه چيز اراده كرده است، اراده كرده او را عبادت كنيم و معصيت نكنيم و به داد بيچارگان برسيم، اگر اين چنين باشد ما هم از خدا هر چه بخواهيم خودش وعده كرده كه مى‏دهد، آيه شريفه:

و آتاكم من كل ما سالتموه و ان تعدو نعمت الله لا تحصوها ان الانسان لظلوم كفار (٩٨)

هرچه بخواهيد خداوند تبارك و تعالى خواهد داد و اگر نعمتهاى كه مرحمت كرده بخواهيد بشماريد قابل شماره نيست يعنى نمى‏توانيد نعمتهاى خدا را بشماريد. علم چهارم: بداند آن چيزى كه انسان را از دين خدا خارج مى‏كند چه چيز است، (و آن دنيا است وحب دنيا).

قال على (عليه السلام): ان اخوف ما اخاف عليكم اثنان: اتباع الهوى و طول الامل فاما اتباع الهوى فيصد عن الحق و اما طول الامل فينسى الاخره، الا و ان الدنيا قد ولت حذاء فلم يبق منها الا صبابه كصبابه الاناء اصطبها صابها الا و ان الاخره قد اقبلت و لكل منهما بنون فكونوا من ابنا الاخره و لا تكونوا من ابناء الدنيا فان كل ولد سيلحق بامه يوم القيامه فان اليوم عمل و لا حساب و غدا حساب و لا عمل ‏ (٩٩)

دو چيز مورد ترس است: پيروى هوى و هوس، و آرزوى بى‏حساب.

پيرو هوى واسطه بين خدا و انسان را قطع مى‏كند و آرزوى زياد آخرت از نظر انسان محو مى‏كند دنيا پشت كرده و به سرعت مى‏رود و باقى نمانده از دنيا مگر ته مانده مانند آب ظرف كه سراشيب گرفته و ريخته باشد، آگاه باشيد كه آخرت رو بما كرده هر كدام از دنيا و آخرت داراى فرزندى مى‏باشد.

باشيد از فرزندان آخرت و نباشيد از فرزندان دنيا براى اينكه هر فرزندى روز قيامت به مادرش ملحق مى‏شود، امروز روز عمل است بدون حساب، و فرداى قيامت در محضر حضرت رسول اكرم صلى‏الله عليه و آله و در محضر حضرت امير المومنين (عليه السلام) حساب است بدون عمل.

شاعر خوب گفته:

بپرسيد ز يك علامه معناى مسلمانى

  مسلمان را صفاتى گفت آن داناى ربانى

  مسلمان آنكه آميزد بهم دنيا و عقبا را

  نه مستهلك در آن گردد نه در اين شود فانى

  اگر اعمال ما بر طبق قرآن نيست

شكايت از چنين اوضاع شود عين نادانيست

  مسلمان مظهر صدق و صفاى عشق صفاى حق

مسلمان در تلاش زندگى دور از تن آسايى

دنيا اينقدر مهم نيست كه ما تمام فعاليت خود را صرف دنيا بكنيم و آخرت را از دست بدهيم و حال آنكه مقر اصلى آنجا است بازگشت همه ما بسوى اوست ، قرآن مى‏فرمايد: منها خلقناهم و منها نعيدكم و منها نخرجكم تازه

از خاك شما را خلق كرديم آخرالامر بسوى خاك عود خواهم داد، بعد شماها از آن خارج مى‏نمايم.

الحمدلله الذى لا ادعو غيره و او دعوت غيره لم يستجب لى دعايى و الحمدلله الذى لا ارجو غيره و لو دعوت غيره لاخلف رجايى و الحمدلله الذى وكلنى اليه فاكرمنى و لم يكلنى الى الناس فيهينونى و الحمدلله الذى تحبب الى و هو غنى عنى‏ (١٠٠)

سپاس خدايى را كه غير او را نمى‏خوانم، اگر غير او بخوانم مستجاب نمى‏شود، حمد خدايى را اميد به غير ندارم، اگر اميد به غير داشته باشم خلف وعده مى‏كرد و مرا نااميد مى‏گرداند، سپاس و حمد خدايى را كه مرا به خودش واگذاشته و گراميم داشت و به غيرش وانگذاشته تا خوارم گرداند، حمد و سپاس خدايى را كه با من اظهار دوستى فرمود با اينكه احتياج به من ندارد الى آخر دعا.

عن الصادق (عليه السلام) قال: مر رسول الله صلى‏الله عليه و آله بجدى اسك ملقى على مزبله ميتا فقال لا صحابه كم يساوى هذا؟ فقالوا: لعله لو كان حيا لم يساوى درهما فقال النبى صلى‏الله عليه و آله و الذى نفسى بيده الدنيا اهون على الله من هذا الجدى‏ (١٠١)

امام صادق (عليه السلام) فرموده است: حضرت رسول اكرم صلى‏الله عليه و آله عبور كرد از يك بز كه گوش بريده و مرده بود انداخته بودند توى مزبله، حضرت رو كرد به اصحاب خود فرمودند: چقدر اين بز مرده قيمت دارد؟ در جواب گفتند: اگر اين حيوان زنده بود يك درهم شايد هم ارزش نداشت. رسول اكرم صلى‏الله عليه و آله قسم به آن كسى كه جان من به يد قدرت او است دنيا در نظر من پست‏تر است از اين حيوان مرده‏ (١٠٢).

روايت شده كه: حضرت عيسى (عليه السلام) ديد پيرمردى در بالاى كوهى مشغول عبادت است در زير گرماى هوا، حضرت عيسى (عليه السلام) فرمود: چرا براى خود سايه بانى تشكيل نمى‏دهى؟ عرض كرد: يا نبى الله شنيدم من از يكى از پيغمبران كه من بيش از هفتصد سال زنده نيستم ديگر با اين عمر قليل عقلانى نيست كه من مشغول يك ساختمان بشوم، حضرت عيسى (عليه السلام) فرمود: من خبر تعجب آورنده به شما دهم، گفت: چه باشد؟ فرمودند: در آخر الزمان قومى مى‏آيد كه عمر يكى از آنها به صد سال نمى‏رسد لكن قصرها بنا مى‏كنند و آرزو مى‏نمايند آرزوهاى هزار ساله، شيخ گفت: اگر من آن زمان را درك مى‏كردم به يك سجده واحده عمرم را تمام مى‏كردم‏ (١٠٣) .

قال رسول الله صلى‏الله عليه و آله: لو كان لابن آدم واديان من ذهب لا بتعنى و رائهما ثالث‏ (١٠٤)

براى فرزند آدم اگر دو رودخانه طلا باشد در فكر سومى است به دست بياورد.

بيا اى عاقل مرد خردمند

  مشو مغرور به مال و جاه و فرزند

كه اين‏ها زينت روى زمين است

  كه نيكو بگذرى رخسار دين است

اگر عمرت بود عمر فريدون

اگر گنجت بود چون گنج قارون

اگر دستت رسد در چرخ گردون

  در آخر منزلت زير زمين است

  و اعتدنا للظالمين عذابا اليما، و عادا و ثمودا و اصحاب الرس و قرونا بين ذلك كثيرا(١٠٥)

قبل از اين آيه مى‏فرمايد: قوم حضرت نوح وقتى كه انبيا را تكذيب كردند آنها را غرق نموديم و قرار داديم اين را براى مردمان ديگر نشانه و علامت؛ و آماده كرديم براى ستمگران عذابى دردناك و عاد و ثمود را و اصحاب رس را و قرنهايى ميان آنها بسيار.

قوم عاد همان هود پيغمبر است كه از سرزمين يمن مبعوث شد، قوم ثمود قوم صالح پيغمبر است كه در سرزمين وادى القرى ميان مدينه و شام مبعوث گرديد، اما اصحاب رس طايفه‏اى بودند كه در يمامه زندگى مى‏كردند و پيامبرى با نام (حنطله) بر آنها مبعوث شد و آنها حضرت حنظله را تكذيب كردند و در ميان چاه انداختند و چاه را پر از نيزه كردند و دهانه چاه را با سنگ بستند تا اينكه آن پيغمبر شهيد شد.