تشويق فرماندهان و سربازان
يكى از امورى غير قابل انكار است كه بهترين محرك جهت وا داشتن ديگرى به انجام كارى تشويق است، اثرى را كه تشويق در روحيه افراد مى گذارد و وادار به عمل مى كند، و نقش و قدرتى را كه تشويق در جهت به كار انداختن استعدادهاى ديگران دارد، فشار و تحميل ندارد.
اگر چه ممكن است بر اثر حاكميت زور، از روى اجبار به كارهائى تن بدهد، ولى معلوم است كه موقتى صورت مى پذيرد و تا زمانى ادامه دارد كه نيروى فشار خارج، وى را به كار وادار و با قطع نيروى محرك بيرونى، دست از كار اجبارى مى كشد، عمل متوقف مى شود، و به خلاف تشويق كه در درونش انگيزه خلق مى نمايد، در وجودش نيروى محرك به وجود مى آورد، و در نهادش قدرتى مى آفريند تا هميشه از توقف و سكون باز دارد و به حركت و تلاش سوق دهد.
لذا علىعليه‌السلام
پس از جنگ جمل، در جهت تشويق و تعريف سربازان و يارانش مى فرمايد:
«انتم الانصار على الحق، و الاخوان فى الدين، و الجنن يوم الباس، و البطانه دون الناس، بكم اضرب المدبر و ارجو طاعه المقبل، فاعينونى بمناصحه خليه من الغش، سليمه من الريب»
شما ياوران حقيد و برادران دينى، سپرهاى روز گرفتارى و پيكار، و رازداران در برابر افشا كنندگان اسرار، با نيروى شما پشت كنندگان به حق را مى كوبم، و به كمك شما به اطاعت روى آوران به حق اميدوارم، مرا با خيرخواهى خالصانه و سالم از هر گونه شك و ترديد يارى كنيد.
و در جنگ صفين هنگامى كه تصميم به جنگيدن گرفت، در سخنانى كه از خداوند متعال مدد و يارى خواست و توفيق پيروزى طلبيد، در قسمت آخر كلماتش سربازان اسلام را چنين تشويق و مخاطب فرمود:
«اين المانع للذمار، و الغائر عند نزول الحقايق من اهل الحفاظ؟! العارورا كم و الجنه امامكم»
كجايند آنها كه در برابر حوادث سخت همچون سپرند؟ و كجايند آن مردان غيورى كه به هنگام نزول مشكلات به پاسدارى (از عقيده و آب و خاكشان) مى پرداند، ننگ و عار در پشت سرشماست، و بهشت در پيش رويتان! (تا كدامين را انتخاب كنيد!)
يعنى اگر از ميدان جنگ بيرون رفتيد لكه ننگ تا قيامت به دامانتان است و اگر براى بيرون راندن و از پا در آوردن دشمن جنگيديد و در راه خدا و دفاع از حق، دين، شرف و ناموس جهاد نموديد، تا كشته و شهيد شديد بهشت برين جايگاه مى باشد.
و نيز حضرت در عهد نامه «مالك اشتر» پس از بيان شرايط فرماندهان مكتبى، لايق، شايسته و فداكار، به تشويق آنها سفارش مى نمايد كه گوياى اين مطلب است كه تشويق چنان نقش دارد كه حتى در افراد مكتبى كه جز رضاى «الله» هدفى و انگيزه اى در كارشان نيست، تاثير دارد.
«و واصل فى حسن الثناء عليهم، و تعديد ما ابلى ذووالبلائ منهم، فان كثره الذكر لحسن افعالهم تهز افعالهم تهز الشجاع، و تحرص الناكل (ان شاء الله تعالى).
«ثم اعرف لكل امرى منهم ما ابلى، و لا تضيفن بلاء امرى الى غيره و لا تقصرن به دون غايه بلايه»
پى در پى آنها را تشويق كن! و كارهاى مهمى كه انجام داده اند بر شمار، زيرا ياد آورى كارهاى نيك آنها، شجاعان شان را به حركت بيشتر، وادار مى كند و آنان كه در كار كندى مى ورزند به كار تشويق مى شوند، انشاء الله.
سپس بايد زحمات هر كدام از آنها را به دقت بدانى، و هرگز زحمت و تلاش كسى از آنان را به ديگرى نسبت ندهى. و ارزش خدمت او را كمتر از آنچه هست به حساب نياورى.
امام سجادعليه‌السلام
در دعا و نيايش براى مرزداران اسلام براى آن دسته از مردمى كه به نحوى به افسران، سربازان و رزمندگان كمك مى نمايند، و يا آنهارا تشويق و نوازش مى كنند، و يا به خانواده آنها سر مى زنند، دعا مى فرمايد:
«اللهم و ايمامسلم خلف غازيا اومرابطا فى داره تعهده خالفيه فى غيبته او اعانه بطائفه من ماله او امداه بعتاد او شحذه على جهاد او اتبعه فى وجهه دعوه اورعى له من ورائه حرمه فاجر له اجره و زنا بوزن و مثلا بمثل»
خدايا هر مسلمانى كه امور خانه جنگ جوئى يا مرزدارى را اداره كند، يا در غيبت او خانواده اش را كفالت كند، يا او را به قسمتى از مال خود اعانت نمايد، يا او را به ساز و برگى مدد دهد، يا بر جهاد وادار، يا دعاى خيرى به طرف مقصدى كه به پيش گرفته روانه سازد، يا در غياب او احترام و آبرويش را رعايت كند، پس او را سنگ به سنگ و مثل به مثل، برابر اجر آن مجاهده اجر ده.
از اين رو امام خمينى خطاب به فرماندهان مى فرمايد:
همانطورى كه اطاعت از فرماندهان لازم است و تخلف از آن جرم، (بر) فرماندهان نيز لازم است با سربازان و افراد به اصطلاح زيردست خود به شيوه اى اسلامى، انسانى رفتار نمايند و آنان را با عواطف خود دلگرم نمايند و با اعمال پسنديده خود از آنان سربازانى فداكارتر بسازند.
تشويق ضمن اينكه افراد را به وظائف، رسالت و مسووليت شان آشنا مى گرداند و به عمل اينكه وا مى دارد، روحيه، جراءت و نيرو مى بخشد و سختى ها را آسان و فراز و نشيب راه را هموار مى نمايد، انگيزه ايجاد مى كند، و چه بسا كه برخى را تنها بدين وسيله و از اين طريق مى توان وادار به عمل نمود.
0%
نویسنده: حسين شفائى
