احساسات را با عقل منطق خاموش كرد

مردى خدمترسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آمد و از حضرت نصيحتى خواست، حضرت در جواب او يك جمله كوتاه فرمود:

«لا تغضب» غضب نكن و خشم نگير!

آن مرد به همين قناعت كرد و به قبيله خود برگشت، تصادفا وقتى رسيد كه در اثر حادثه اى بين قبيله او و يك قبيله ديگر نزاع رخ داده بود و دو طرف صف آرائى كرده و آماده حمله به يكديگر بودند.

آن مرد، روى عادت قديم و تعصب قومى تهيج شد و براى حمايت از قبيله خود سلاح به تن كرد و در صف قوم خود ايستاد، در همين حال، گفتاررسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به يادش آمد كه نبايد خشم و غضب را در خود راه بدهد خشم خود را فرو برد و به انديشه فرو رفت، تكانى خورد، چرا بى جهت بايد ٢ دسته از افراد بشر به روى يكديگر شمشير بكشند، خود را به صف دشمن نزديك كرد و حاضر شد آنچه آنها به عنوان ديه و غرامت و جريمه مى خواهند از مال خود بدهد، قبيله متقابل نيز كه چنين فتوت و مردانگى را از او ديدند از دعاوى خود چشم پوشيدند غائله ختم شد، و آتشى از غليان احساسات افروخته شده بود با آب عقل و منطق خاموش گشت.

رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از او تعهد گرفت

شخصى خدمت رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آمد و عرض ‍ كرد نصيحتى به من بفرمائيد.

حضرت فرمود: اگر دستورى دهم عمل خواهى كرد؟

آن مرد در جواب گفت: بلى، تا سه مرتبه اين سؤال و جواب بين رسول اكرم و آن مرد، رد و بدل شد و در هر مرتبه رسول اكرم به او مى فرمود:

آيا اگر دستورى بدهم عمل خواهى كرد؟

آن شخص در جواب مى گفت: بلى، عمل خواهم كرد. پس از تعهد موكدى كه رسول اكرم از آن مرد گرفت فرمود:

هرگاه تصميم بر كارى گرفتى، اول تدبر و تفكر كن، عاقبت و نتيجه آن را ببين اگر رشد و هدايت است، آن را دنبال كن و اگر شر و گمراهى و ظلالت است از آن دورى كن.

از طرز تعهد گرفتن رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از آن مرد، معلوم مى شود كه براى اين جمله، فوق العاده اهميت قائل بوده است و مى خواهد به ما بفهماند كه بايد عادت به فكر و تدبر داشته باشيم و در هيچ كارى پيش از آنكه كاملا آن را زير و رو كنيم و نتايج و عواقب آن را بسنجيم وارد نشويم.(٤٦)

چه كسانى به سه بلا مبتلا مى شوند

رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود:

سياتى زمان على امتى يفرون من العلماء كما يفر الغنم عن الذئب و عند ذلك ابتلاهم الله بثلاثه اشياء.

الاول: يرفع البركه من اموالهم

الثانى: سلط الله عليهم سلطانا جائرا

الثالث: يخرجون من الدنيا بلا ايمان

حضرت فرمودند: زمانى بر امت من بيايد كه همچنان كه گوسفند از گرگ فرار مى كند، مردم از علما فرار كنند، اگر چنين شد خداوند آنها را به سه بلا مبتلا مى كند:

١ - بركت از مال و نعمت آنها بر مى دارد.

٢ - بر آنها پادشاه ظالمى را مسلط مى كند.

٣ - بى ايمان از دنيا بيرون مى روند.

رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: خواب عالم بهتر است از هزار ركعت نماز عابد.

حضرت فرمود: از جبرئيل پرسيدم علماء نزد خدا گرامى ترند يا شهداء.

جبرئيل فرمود: يك عالم گرامى تر است نزد خدا از هزار شهيد، زيرا كه علماء به انبياء اقتداء مى كنند و شهداء به علماء اقتداء مى كنند.

اگر علماء نباشند كسى يك ركعت نماز صحيح نمى خواند، يك روزه صحيح نمى گيرد. و يك لقمه حلال كسى نمى تواند تحصيل كند.

اگر علماء نباشند يك نفر خدا را عبادت نمى كند.

اگر علماء نباشند احدى قابليت بهشت رفتن پيدا نمى كند.

اگر علماء نباشند شيطان همه مردم را گمراه مى كند و جهنمى مى كند.

اينست كه شيطان عداوتش و دشمنيش با علماء از همه مردم بيشتر است، زيرا كه عالم فريب شيطان نمى خورد بلكه مردم را هم هدايت مى كند و دستگاه شيطان را بر هم مى زند.

اگر كسى در مرگ عالمى خوشحال شود شريك شيطان است، زيرا كه شيطان در مرگ علماء خوشحالى مى كند بواسطه اينكه عامه مردم به منزله گله گوسفندانند و علماء حكم شبان را دارند و شيطان هم به منزله گرگ است.(٤٨)

سه پيشنهاد بت پرستها

گروهى از قبايل عرب خدمت رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم رسيدند و عرض كردند: يا رسول الله! اگر مى خواهيد ما مسلمان بشويم سه شرط داريم كه بايد آنها را بپذيريد:

١- اجازه بدهيد تا يك سال ديگر هم، اين بت ها را پرستش كنيم.

٢ - نماز خيلى بر ما ناگوار است، اجازه بدهيد ما نماز نخوانيم.

٣ - از ما نخواهيد كه آن بت بزرگمان را، خودمان بشكنيم.

حضرت در جواب آنها فرمودند:

از اين سه پيشنهاد شما، فقط سومى پذيرفته مى شود.

«يعنى فقط شكستن بت بزرگ كه در صورت اكراه شما، ديگران آن را خواهند شكست» و اما بقيه محال است.(٥٠)

برخورد حضرت با يهودى

يك نفر يهودى خدمت رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آمد و مدعى شد كه من از شما طلبكارم، و الان در همين كوچه بايستى طلب مرا بدهى.

پيامبر اسلام فرمودند: اولا كه شما از من طلبكار نيستى و ثانيا اجازه بده كه من منزل بروم و به شما پول بدهم، زيرا پولى همراه من نيست.

يهودى گفت: يك قدم هم نمى گذارم از اينجا برداريد، هر چه پيامبر با او نرمش نشان دادند او بيشتر خشونت نشان داد، تا آنجا كه عبا و رداى پيامبر اكرم را گرفت و به دور گردن حضرت پيچيد و آن قدر كشيد كه گردن مبارك حضرت سرخ شد. حضرت كه قبل از اين اتفاق عازم مسجد براى اقامه نماز بودند با اين پيشامد تاخير كردند، مسلمين ديدند، حضرت نيامدند و وقت گذشت، آمدند مشاهده كردند كه يك نفر يهودى حضرت را اذيت مى كند.

مسلمانها خواستند يهودى را ادب كنند، حضرت فرمود: نه، خودم مى دانم با رفيقم چه كنم، شما كارى نداشته باشيد حضرت آنقدر نرمش نشان دادند كه يهودى همانجا گفت: اشهد ان لا اله الا الله و اشهد انك رسول الله.

شما با چنين قدرتى كه داريد، اين همه تحمل مى كنيد و اين تحمل يك انسان عادى نيست و مسلما از جانب خداوند مبعوث شده ايد.(٥٢)

اگر گفته بوديد بر او نماز نمى خواندم

يك نفر از مسلمانها فوت كرد، پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بر او نماز خواند.

پس از آن حضرت پرسيد: چند تا بچه دارد؟ و چه چيزى براى آنها به ارث گذاشته است.

جواب دادند: يا رسول الله! مقدارى ثروت داشت، اما قبل از مردن همه را در راه خدا داد.

حضرت فرمود: اگر اين را قبلا به من گفته بوديد من بر اين آدم نماز نمى خواندم زيرا كه بچه هاى گرسنه و «بى چيز» را در اجتماع رها كرده است.

فقهاء رضوان الله عليهم مى گويند:

حتى اگر وصيت مى خواهى بكنى كه بعد از مردن من ثروتم را در راه خدا چنين خرج كنند. وصيت به ثلث بكن، به زائد ثلث وصيت تو نافذ نيست(٥٤)

مهريه او تعليم قرآن باشد

زنى خدمترسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آمد و در حضور جمع ايستاد و گفت:

يا رسول الله! مرا به همسرى خود بپذير.

رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در مقابل تقاضاى زن سكوت كرد، چيزى نگفت، زن سر جاى خود نشست، مردى از اصحاب بپا خواست و گفت:

يا رسول الله! اگر شما مايل نيستيد، من حاضرم.

پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم سؤال كرد: مهر چقدر دارى؟

گفت: هيج ندارم.

حضرت فرمود: اين طور كه نمى شود، برو به خانه ات، شايد چيزى پيدا بكنى و به عنوان مهر به اين زن بدهى.

مرد به خانه اش رفت و برگشت و گفت: در خانه ام چيزى پيدا نكردم.

حضرت فرمود: باز هم برو بگرد، يك انگشتر آهنى هم كه بياورى كافى است.

دو مرتبه رفت و برگشت و گفت: انگشتر آهنى هم در خانه ما پيدا نمى شود، من حاضرم همين جامه كه به تن دارم مهر اين زن كنم.

يكى از اصحاب كه او را مى شناخت گفت: يا رسول الله! بخدا اين مرد جامه اى غير از اين جامه ندارد، پس نصف اين جامه را مهر اين زن قرار دهيد.

پيامبر اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: اگر نصف اين جامه مهر زن باشد كدام يك بپوشند؟

هر كدام بپوشد ديگرى برهنه مى ماند، خير، اينطور نمى شود.

مرد خواستگار سر جاى خود نشست، زن هم به انتظار، جاى ديگرى نشسته بود.

مجلس وارد بحث ديگرى شد و طول كشيد.

مرد خواستگار حركت كرد برود، رسول اكرم او را صدا كرد: آقا بيا، او آمد.

حضرت فرمود: بگو ببينم قرآن بلدى؟

گفت: بلى، يا رسول الله! فلان سوره و فلان سوره را بلدم.

حضرت فرمود: مى توانى از حفظ قرائت كنى؟

گفت: بلى، مى توانم.

بسيار خوب، درست شد، پس اين زن را به عقد تو در آوردم، و مهر او اين باشد كه تو، به او قرآن تعليم دهى.

مرد دست زن خود را گرفت و رفت.(٥٦)

ثروتمندى كه همان شب فقير شد

مرحوم مجلسى در عين الحيوه از تفسير امام حسن عسگرىعليه‌السلام نقل كرده كه فرمود:

پيرمردى پسرش را خدمترسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌ آورد و گريه مى كرد، يا رسول الله! اين جوان پسر من است عمرم و اموالم را صرف او كردم، حال كه نيازمند و فقير و پير شده ام به من توجهى ندارد و حال آنكه مال و ثروت و انبارها از گندم و جو و خرما و كيسه هائى از طلا و نقره فراوان دارد.

حضرت به آن جوان فرمودند: چه مى گوئى؟

جوان عرض كرد: يا رسول الله! من يك قوت لايموت دارم و چيزى ندارم.

حضرت فرمودند: ما مخارج اين ماه را به پدرت مى پردازيم، اما ماههاى ديگر مخارج پدرت به عهده تو است، سپس حضرت اسامه «خدمتكار» را طلبيد و فرمودند: صد درهم به پيرمرد پرداخت كند.

ماه ديگر باز پير مرد با پسرش شكايت كنان خدمت پيامبر آمدند، پيرمرد عرض كرد: يا رسول الله! اين جوان به من توجهى ندارد.

جوان گفت: يا رسول الله! من مالى ندارم.

حضرت فرمودند: دروغ مى گوئى، تو مال و ثروت زيادى دارى، ليكن امشب از پدرت فقيرتر و محتاج تر مى شوى.

شب كه شد همسايه ها براى جوان خبر آوردند كه بيا درب انبارهاى خود را باز كن كه ما از بوى تعفن و مشمئز و بد آن در معرض هلاكتيم.

همينكه جوان درب انبارها را باز كرد، ديد تمام گندم ها، خرماها، جوها و متعفن شده، همسايه ها او را وادار كردند كه باربر و حمال بگيرد تا اجناس را به خارج مدينه منتقل نمايد.

بنا شد اجرت زيادى به حمال ها پرداخت كند تا اجناس متعفن و بدبو را ببرند، بعد از نقل اجناس جوان سر كيسه هاى پول را باز كرد، همه پول ها سنگ شده، مجبور شد تمام اسباب و اثاثيه و خانه حتى لباسهاى خود را بفروشد و اجرت حمال ها را بپردازد، طولى نكشيد جوان از غصه مريض ‍ شد و مرد.

رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به اصحاب رو كرد و فرمود: اى كسانيكه عاق والدين شديد عبرت بگيريد و بدانيد چنانچه مال و ثروت او در دنيا متغير شد همچنين در آخرت عوض بهشت و نعمت هاى جهنم و عذاب هاى آن، براى او مقرر مى گردد.(٥٧)

فقير و ثروتمند

در ابواب الجنان مى نويسد: مرد توانمند و ثروتمندى خدمت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نشسته بود، فقيرى آمد و نزد توانمند نشست، توانمند لباسش را جمع كرد.

رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به ثروتمند فرمود: ترسيدى از فقر او چيزى به تو برسد.

ثروتمند گفت: نه.

حضرت فرمودند: ترسيدى جامه ات كثيف شود.

ثروتمند گفت: نه، يا رسول الله!

حضرت فرمودند: چرا اين كار را كردى؟

ثروتمند گفت: يا رسول الله! مرا قرين و رفيقى است كه هر قبيحى و زشتى را در نظرم زينت و زيبا مى كند و او شيطان است، يا رسول الله! بواسطه اين عمل بدم نصف ثروت و مالم رابه فقير بخشيدم.

حضرت به آن مرد فقير رو كردند و فرمودند: قبول مى كنى؟

فقير عرض كرد: نه.

حضرت فرمودند: چرا؟

فقير گفت: براى اينكه مى ترسم من هم مثل اين مرد ثروتمند كبر و غرور پيدا كنم.(٥٨)

گناهان اين گونه جمع مى شوند

امام صادقعليه‌السلام فرمود:رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌ در زمين بى گياهى فرود آمد و به اصحابش فرمود: قدرى هيزم بياوريد، گفتند: يا رسول الله در زمين بى گياه آمده ايم در اينجا هيزم نيست، حضرت فرمود: هر كس هر چه پيدا كرد بياورد، سپس آنها كم كم هيزم آوردند و در برابر آن حضرت انباشته كردند.

رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: گناهان اين گونه جمع مى شوند.

سپس فرمودند: از گناهان محقر و كوچك بپرهيزيد، زيرا هر چيزى بازخواست كننده اى دارد، بدانيد كه باز خواست كننده گناهان «مى نويسد آنچه را مردم پيش فرستاده و آثار آنها را و همه چيز را در امام مبين»(٦٠) ( لوح محفوظ يا نامه اعمال).(٦١)

هر دو گريان شدند

جبرئيلعليه‌السلام در حالى بر پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وارد شد كه افسرده و محزون و رنگش متغير بود.

پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: اى جبرئيل! چرا تو را افسرده و محزون مى بينم؟

جبرئيل عرض كرد: اى محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم چرا چنين نباشم؟ در صورتيكه امروز دمهاى جهنم گذاشته شده است.

پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: دمهاى جهنم چيست؟

جبرئيل عرض كرد: همانا خداى تعالى به آتش امر فرمود هزار سال بر افروخته شد تا سرخ شد، بعد از آن امر فرمود هزار سال افروخته شد تا سفيد شد پس از آن فرمود هزار سال افروخته شد تا سياه و تاريك شد، پس ‍ اگر يك حلقه از زنجيرى كه بلندى آن هفتاد ذراع است بر دنيا گذاشته شود، هر آينه دنيا از حرارت آن آب مى شود، و اگر قطره اى از زقوم و ضريح جهنم در آب هاى اهل دنيا بچكد، همه از بوى بد آن مى ميرند، پس رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و جبرئيل گريان شدند، پس خداى تعالى فرشته اى را سوى آنان فرستاد عرض كرد: خداى شما را سلام مى رساند و مى فرمايد: من ايمن كردم شما دو تن را از اين كه گناهى كنيد كه بواسطه آن شما را عذاب كنم.(٦٢)

سر آغاز نافرمانى خدا شش چيز است

رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: سر آغاز نافرمانى خداى عزوجل شش چيز است:

١- دوستى دنيا

٢- دوستى رياست

٣- دوستى خوراك

٤- دوستى خواب

٥- دوستى استراحت

٦- دوستى زنان

شرح:

البته دوست داشتن اين ٦ چيز زمانى ناپسند است كه به حد افراط رسد و موجب معصيت گردد، اما دوست داشتن آنها به حد اعتدال و به قصد كمك بر تقوى و عبادت پسنديده است، حتى دوستى رياست براى كمك به مظلوم و امر به معروف و نهى از منكر و اجراء حدود خدا عبادت است.(٦٤)

علم و عالم و سفارش پيامبر

در حديث است كه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: خداوندا رحمت كن خلفاى مرا، بعضى عرض كردند: يا رسول الله! خلفاى شما كيانند؟ حضرت فرمودند: كسانى كه بعد از من بيايند و احاديث و آداب مرا روايت كنند و به مردم برسانند.

رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: يا اباذر! ساعتى در مجلس علم نشستن (در مجلسى كه گفتگوى علمى باشد)نزد خدا بهتر است از:

١ - بيدارى هزار شب كه در هر شبى هزار ركعت نماز خوانده شود.

٢ - محبوبتر از هزار جهاد در راه

٣ - محبوبتر از دوازده هزار ختم قرآن

٤ - محبوبتر از عبادت يك سال كه روزهاى آن روزه بگيرد و شبهاى آن را احياء نمايد و هر كس از خانه خود به قصد گرفتن مساله اى از مسائل علمى بيرون رود، به هر قدمى كه بر مى دارد خداوند عالم ثواب پيغمبرى از پيغمبران و ثواب هزار شهداى جنگ بدر را مى نويسد.

رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: نظر كردن به روى عالم بهتر است از هزار بنده آزاد كردن.

رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: هر كس اهل علم را دوست بدارد بهشت براى او واجب است و با خشنودى خدا داخل صبح و شب مى شود، و از دنيا نمى رود مگر اينكه از شراب كوثر بنوشد و در قبر كرم بدن او را نمى خورد و در بهشت رفيق خضر خواهد بود.(٦٦)

نزديك برويد تا براى شما دعا كند

از ليث بن ابى سليم نقل شده است كه گفت: از مردى از انصار شنيدم كه روزى بسيار گرم در خدمت جنابرسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در سايه درختى نشسته بوديم كه مردى آمد و لباس از بدن خود خارج كرد و خود را بر روى ريگ تفتيده انداخت و روى ريگ ها مى غلطيد، گاهى پشت خود را داغ مى كرد و گاهى شكم و دل خود را و با خود مى گفت:

اى نفس! بچش حرارت اين ريگ را كه عذاب خدا از آنچه با تو كردم بدتر و شديدتر است.

در حالى كه حضرت او را مى ديدند، آن مرد لباس خود را پوشيد، حضرت با دست مبارك اشاره كردند و او را طلبيدند و فرمودند:

اى بنده خدا! چه چيز تو را واداشت كه چنين كردى؟

آن مرد عرض كرد: خوف خدا.

حضرت فرمودند: به تحقيق كه حق خوف و ترس را بجا آوردى، بدرستيكه خدا با اهل آسمان به تو مباهات و افتخار نمودند.

حضرت رو به اصحاب كردند و فرمودند: نزديك اين مرد برويد تا براى شما دعا كند.

مى خواست لباسرسول خدا صلىصلى‌الله‌عليه‌وآله‌ را پاره كند

روزى رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم با جماعتى از اصحاب در مسجد نشسته بودند و مشغول تكلم بودند كه كنيز فردى از گروه انصار داخل شد و خود را به حضرت رساند و پنهانى گوشه جامه و لباس حضرت را گرفت، چون آن بزرگوار آگاه شدند برخواستند و گمان كردند كه او «كنيز» را با آن حضرت كارى است، چون حضرت برخواستند كنيزك هيچ سخنى نگفت و حضرت نيز با او سخنى نفرمودند: و در جاى مبارك خود نشستند، بار دوم كنيز آمد و گوشه لباس حضرت را گرفت، و آن بزرگوار برخواست اين كار تا سه دفعه صورت گرفت و آن حضرت بر مى خواستند، اما دفعه چهارم كه حضرت برخواستند آن كنيز از پشت حضرت قدرى جامه و لباس حضرت را جدا كرده و رفت، مردم ديدند، به كنيز اعتراض ‍ كردند اين چه عملى بود كه كردى حضرت را سه دفعه بلند كردى و سخن نگفتى چه كارى با حضرت داشتى؟

كنيز گفت: ما شخص مريضى در خانه داريم، اهل خانه مرا فرستادند كه پاره اى از لباس حضرت را جدا كنم كه به آن مريض ببنديم تا مريض شفا يابد، پس هر مرتبه كه خواستم قسمتى از لباس حضرت را پاره كنم، حضرت تصور مى كردند كه من با او كارى دارم و من حيا مى كردم كه از آن حضرت خواهش كنم كه قدرى و قسمتى از جامه خود را به من بدهد.(٦٩)

خدا با رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم تكلم كرد

رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: خداوند با من تكلم كرد و فرمود: اى محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم من بنده را دوست داشته باشم سه چيز به او عطا مى كنم:

١ - دل او را محزون مى كنم.

٢ - بدن او را بيمار مى كنم.

٣ - دست او را از مال دنيا خالى مى گردانم.

و هرگاه بنده اى را دشمن داشته باشم سه چيز به او مى دهم:

١ - دل او را شاد و مسرور مى كنم.

٢ - بدنش را صحيح مى گردانم.

٣ - دست او را از اموال دنيويه پر مى كنم.

خداوند فرمود: مردم همه مشتاق بهشتند و بهشت مشتاق فقراء(٧١) است.(٧٢)

من دوست دارم بنده باشم

نقل شده است روزى حضرت ميكائيل خدمت حضرت رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نازل گرديد و عرض كرد: من خزانه دار زمين هستم، تمام خزائن زمين در اختيار من است، خداوند مرا فرستاده است كه شما را مخير گردانم يا پادشاه و ملك باشيد و تمام خزائن در اختيارتان باشد - بدون اينكه از مقامتان كم شود - و يا عبد و بنده اى از بندگان الهى باشيد.

رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: من دوست دارم بنده باشم، دوست دارم يك روز گرسنه و يك روز سير باشم. آن روزى كه ندارم، بگويم خدايا مرا روزى ده، و روزى هم كه به من عنايت مى كند او را شكر كنم.(٧٤)