شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

راهنماى كتاب

اين جزوه در ۹ بخش تنظيم شده است كه ذيلا بعنوان راهنما ذكر مى شود:

۱. مختصرى از زندگانى حضرت معصومهعليها‌السلام .

۲. مقام و منزلت حضرت.

۳. روايات نقل شده از حضرت.

۴. معجزات حضرت.

۵. شعر در مدح حضرت.

۶. تاريخچه حرم مطهر.

۷. فضيلت شهر قم.

۸. امام زاده هاى قم.

۹. زيارت نامه حضرت با ترجمه.

زندگانى حضرت معصومهعليها‌السلام

با توجه به اينكه از زندگانى حضرت معصومهعليها‌السلام فقط چند فراز تاريخى بدست ما رسيده به ذكر همانها اكتفا مى كنيم.

ولادت

پدر بزرگوار حضرت معصومهعليها‌السلام امام هفتم حضرت موسى بن جعفرعليه‌السلام و مادرش طبق شواهدى جناب نجمه مادر امام رضاعليه‌السلام است.(۱) و بنابراين حضرت با امام هشتمعليه‌السلام از طرف پدر و مادر يكى هستند.

ولادت حضرت فاطمه معصومهعليها‌السلام در مدينه منوره اول ماه ذى قعده سال ۱۷۳ هجرى قمرى بوقوع پيوسته است.(۲)

چنانچه آقاى نجم الممالك مصباح در استخراج ۱۳۴۷ گفته:  ولادت حضرت معصومهعليها‌السلام اول ذى قعده بوده است.(۳)

سفر خراسان

از بزرگان اهل قم نقل شده كه وقتى ماءمون امام رضاعليه‌السلام را از مدينه به مرو طلب كرد يكسال بعد از آن خواهرش حضرت فاطمه معصومهعليها‌السلام به اشتياق ديدار برادر از مدينه بسوى مرو حركت كرد.(۴)

همراهان حضرت معصومهعليها‌السلام

در اين سفر، حضرت معصومهعليها‌السلام با چهار نفر از برادران تنى خود: فضل، جعفر، هادى و قاسم و بعضى از برادرزاده ها و چند خدمه همراه بود.(۵)

بيمارى حضرت

هنگاميكه آن حضرت به ساوه رسيد مخالفين اهل بيتعليهم‌السلام با خبر شدند و در صدد آزار آنان برآمده جنگ نمودند تا همه برادرها و برادرزاده هاى حضرت معصومهعليها‌السلام شهيد شدند، كه عده كشته شدگان ۲۳ نفر مرد بودند.

اهالى قم باخبر شده بكمك شتافتند، ولى وقتى رسيدند كه همه مردها شهيد شده بودند. از طرفى حضرت معصومهعليها‌السلام در اثر حزن و اندوه بسيار از مصيبت وارده مريض شد.(۶)

در آن زمان مردم ساوه سنى متعصب بودند و نسبت به خاندان علوى كينه مى ورزيدند، لذا حضرت سؤ ال فرمودند: بين ما و قم چقدر فاصله است؟ عرض كردند: ده فرسخ. فرمود: مرا به قم ببريد زيرا از پدرم شنيدم كه فرمود: «شهر قم مركز شيعيان ما مى باشد».(۷)

حضرت معصومهعليها‌السلام در ۲۳ ربيع الاول سال ۲۰۱ هجرى قمرى وارد قم شده و به خواهش موسى بن خزرج بن سعد اشعرى كه از بزرگان قم بود، منزل ايشان را به قدوم خود منور ساختند.

استقبال از حضرت معصومهعليها‌السلام

طبق اخبار صحيح هنگاميكه خبر ورود حضرت فاطمه معصومهعليها‌السلام به قم رسيد، اشراف قم و پيشاپيش آنها موسى بن خزرج به استقبال آمدند، و هنگام ورود حضرت معصومهعليها‌السلام زمام شترش را موسى بن خزرج گرفته و تا منزلش آنرا بدوش مى كشيد.(۸)

عده زيادى سواره و پياده در اطراف محمل دختر پيغمبر براه افتادند، و زنان و مردان قم با قربانى هاى بسيار مقدمش را گرامى داشتند.(۹)

وفات و مراسم دفن

حضرت در منزل موسى بن خزرج هفده روز ماند، تا در دهم ماه ربيع الثانى سال ۲۰۱ هجرى قمرى در شهر قم وفات يافت.

بنابر اين نقل و با در نظر گرفتن سال تولد حضرت، مدت عمر شريفش ۲۷ سال و چهار ماه و ده روز بوده است و هنگام شهادت پدر بزرگوارش ۸ ساله بوده است.(۱۰)

هنگامى كه حضرت فاطمه معصومهعليها‌السلام وفات نمود او را غسل داده كفن كردند و سپس به قبرستان بابلان حمل شد و بر در سردابى كه برايش كنده شده بود گذارده شد. در اينجا آل سعد اختلاف كردند كه چه كسى حضرتش را به سرداب پائين ببرد، تا بالاخره همه بر خادمى كه پيرمردى صالح بنام قادر بود اتفاق كردند.

هنگاميكه بدنبال او فرستادند دو سوار نقابدار را ديدند كه از جانب ريگزار به سوى آنان مى آيند. وقتى نزديك جنازه رسيدند پياده شده بر جنازه حضرت نماز گذاردند، و سپس وارد سرداب شده و جنازه را پائين برده و در آنجا دفن كردند. آنگاه خارج شدند و بدون اينكه با كسى صحبت كنند سوار شده و رفتند و كسى ندانست آنها كيستند.(۱۱)

مقام حضرت معصومهعليها‌السلام

لقب «معصومه»

بالاترين مقامى كه براى حضرتش مى باشد صفت عصمت(۱۲) اوست و اين مسئله از دو مورد استفاده مى شود: ۱. امام رضاعليه‌السلام فرمود: هر كه «معصومه» را در قم زيارت كند مانند كسى است كه مرا زيارت كرده است.(۱۳) ۲. سيره مستمره بين علما و مومنين تا ائمهعليهم‌السلام كه لقب «معصومه» به آنحضرت داده اند.

بهشت پاداش زيارت او

۱. امام صادقعليه‌السلام فرمود: «زيارت او (حضرت معصومهعليها‌السلام ) با بهشت برابرى مى كند». يعنى زائرش به بهشت مى رود.(۱۴)

۲. امام رضاعليه‌السلام فرمود: «هر كه او را با شناخت حقش زيارت كند بهشت سزاوار اوست».(۱۵)

۳. امام رضاعليه‌السلام فرمود: «هر كه او را زيارت كند بهشت سزاوار اوست».(۱۶)

۴. امام جوادعليه‌السلام فرمود: «هر كه قبر عمه ام را در قم زيارت كند به بهشت خواهد رفت».(۱۷)

شفاعت حضرت معصومهعليها‌السلام

امام صادقعليه‌السلام فرمود: «... به شفاعت او (حضرت معصومهعليها‌السلام ) شيعيانم داخل بهشت مى شوند».(۱۸)

برابرى زيارت او با زيارت امام رضاعليه‌السلام

امام رضاعليه‌السلام فرمود: «هر كه معصومه را در قم زيارت كند مانند كسى است كه مرا زيارت كرده است».(۱۹)

شرافت نسبى حضرت معصومهعليها‌السلام

فرزند امام

۱. امام صادقعليه‌السلام فرمود: «... در قم بانوئى از فرزندان من بنام فاطمه از دنيا خواهد رفت».(۲۰)

۲. در قسمتى از زيارت نامه آمده است:  «... سلام بر تو اى دختر ولى خدا».

خواهر امام

در قسمتى از زيارت نامه آمده است:  «... سلام بر تو اى خواهر ولى خدا».

عمه امام

۱. امام جوادعليه‌السلام فرمود: «هر كه قبر عمه ام را در قم زيارت كند بهشت سزاوار اوست».(۲۱)

۲. در قسمتى از زيارت نامه آمده است:  «سلام بر تو اى عمه ولى خدا».

لقب فاطمه كبرى

در خانواده حضرت موسى بن جعفرعليه‌السلام حضرتش را بعنوان «فاطمه كبرى» يعنى «فاطمه بزرگ» مى خواندند.(۲۲)

روايات نقل شده از حضرت معصومهعليها‌السلام

۱. حضرت فاطمه معصومهعليها‌السلام از فاطمه دختر امام صادقعليه‌السلام از فاطمه دختر امام باقرعليه‌السلام از فاطمه دختر امام سجادعليه‌السلام از فاطمه و سكينه دختران امام حسينعليه‌السلام از ام كلثوم دختر فاطمه زهراعليها‌السلام از فاطمه زهراعليها‌السلام نقل مى كند كه فرمود: آيا فراموش كرديد كلام رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را در غدير خم كه فرمود: «هر كه را من مولاى اويم على مولاى اوست».(۲۳)

و كلام ديگرش كه فرمود: «تو نسبت به من همانند هارون نسبت به موسى هستى».(۲۴)

۲. حضرت فاطمه معصومهعليها‌السلام از فاطمه دختر امام صادقعليه‌السلام از فاطمه دختر امام باقرعليه‌السلام از فاطمه دختر امام سجادعليه‌السلام از فاطمه دختر امام حسينعليه‌السلام از زينب دختر امير المومنينعليه‌السلام از حضرت فاطمه زهراعليها‌السلام نقل مى كند كه فرمود: «همانا هر كه با محبت آل محمد بميرد شهيد مرده است».(۲۵)

۳. حضرت فاطمه معصومهعليها‌السلام از فاطمه دختر امام صادقعليه‌السلام از فاطمه دختر امام باقرعليه‌السلام از فاطمه دختر امام سجادعليه‌السلام از فاطمه دختر امام حسينعليه‌السلام از ام كلثوم دختر امير المومنينعليه‌السلام از فاطمه زهراعليها‌السلام نقل مى كند كه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: هنگاميكه مرا به آسمان بردند داخل بهشت شدم در آنجا قصرى از در سفيد ميان خالى ديدم كه داراى درى بود زينت شده با در و ياقوت و بر آن در پرده اى آويخته بود،

من سرم را بلند كردم، ديدم بر در نوشته است:  لا اله الا الله، محمد رسول الله، على ولى القوم، يعنى:  «خدائى جز خداى يگانه نيست، محمد رسول خداست، على ولى و صاحب اختيار مردم است»، و بر پرده نوشته شده بود: «به به، كيست مثل شيعيان على»؟

داخل شدم، در آنجا قصرى از عقيق سرخ ميان خالى ديدم كه درى داشت از نقره كه به زبرجد سبز زينت شده بود و بر آن در نيز پرده اى آويخته شده بود. سرم را بلند كردم، ديدم بر در نوشته شده:  «محمد رسول خداست على وصى مصطفى است» و بر پرده نوشته شده:  «بشارت بده شيعيان على را بحلال زادگى».

داخل شدم، قصرى از زبرجد سبز ميان خالى ديدم كه بهتر از آن نديده بودم، اين قصر درى داشت از ياقوت سرخ كه با لؤ لؤ زينت شده بود و بر آن در پرده اى آويخته شده بود، سرم را بلند كردم ديدم بر پرده نوشته شده:  «شيعيان على رستگارانند».

گفتم:  اى حبيبم جبرئيل! اين قصر از آن كيست:  از آن پسر عمو و جانشين تو على بن ابيطالب است. و همه مردم در روز قيامت برهنه و پاى برهنه محشور مى شوند مگر شيعيان على. و همه مردم را باسم مادرشان صدا مى زنند مگر شيعيان على كه باسم پدرانشان صدا زده مى شوند.

گفتم:  حبيبم جبرئيل! چرا چنين خواهد بود؟ گفت:  چون اينها على را دوست دارند، لذا حلال زاده اند.(۲۶)

۴. حضرت معصومهعليها‌السلام هنگاميكه در ساوه مريض شده به اطرافيانش فرمود: مرا به قم ببريد زيرا از پدرم شنيدم كه فرمود: «شهر قم مركز شيعيان ما مى باشد».(۲۷)

معجزات حضرت معصومهعليها‌السلام

با توجه به اينكه شفاى مريضان و قضاى حوائج مردم ببركت آستانه مقدسه حضرت معصومهعليها‌السلام بيش از حد ضبط و نگارش است و مسلما اكثر آنها اصلا ثبت نشده و كسى از آنها اطلاع ندارد، بعنوان تيمن و تبرك بذكر سه مورد اكتفا مى شود.

گرچه «معجزه» يكى از افتخارات شيعه بداشتن چنين مواليان صاحب نفوذ در نظام تكوينى كبريائى حق تعالى است، ولى بايد دانست كه مقام بزرگان دين ما و تمامى اهل بيت عصمت و طهارت كه آبرومندان دستگاه خداوندى (با حفظ درجات) اند بالاتر از چند معجزه و خارق العاده است و ما به آنان با نظر والاترى مى نگريم.

هر شيعه و محبى چه در دنيا و چه در آخرت در تلاش براى تقرب و نزديكى به اين مواليان براى تقرب و عزت و سربلندى در پيشگاه حق تعالى است.

در زمان قديم هنگام بروز معجزه نقاره خانه حرم را براى اعلام معجزه بصدا در مى آوردند.(۲۸)

شفاى مريض

يكى از خدام حرم نقل مى كند: عموى من بمرضى مبتلا بود بحدى كه انگشتهاى او سياه بود. اطباء از معالجه اش عاجز و جراحان اتفاق نمودند كه فردا بايد عمل شود. او گفت:  حال كه تصميم بر عمل داريد امشب مرا در حرم تنها بگذاريد. او را بحرم برده درها را بستند و او در پاى ضريح تنها مانده تا صبح گريه و ناله مى كرد، نزديك صبح خدام شنيدند صدا مى زند در را باز كنيد كه حضرت مرا شفا داد، وقتى در را باز كردند با روئى خندان چنين گفت:  در خواب ديدم بانوى مجلله اى آمد و فرمود: چرا ناراحتى؟ جريان مرض را گفتم و عرض كردم:  يا شفا يا مرگ از خدا مى خواهم. حضرت گوشه مقنعه خود را چند مرتبه بپاى من ماليد و فرمود: ترا شفا داديم. عرض كردم:  شما كيستيد؟ فرمود: مرا نميشناسى و حال آنكه از خدام من هستى؟ من فاطمه دختر موسى بن جعفرم.(۲۹)

نجات گمشده

خادم و كليددار حرم و مكبر مرحوم آقاى روحانى كه از علماء و امام جماعت مسجد امام حسن عسگرىعليه‌السلام بوده مى گويد: شبى از شبهاى سرد زمستان در خواب حضرت معصومهعليها‌السلام را ديدم كه فرمود: بلند شو و بر سر منارها چراغ روشن كن. من از خواب بيدار شدم ولى توجهى نكردم. مرتبه دوم همان خواب تكرار شد و من بى توجهى كردم. در مرتبه سوم حضرت فرمود: مگر نمى گويم بلند شو و بر سر مناره چراغ روشن كن! من هم از خواب بلند شده بدون آنكه علت آنرا بدانم در نيمه شب بالاى مناره رفته و چراغ را روشن كردم و برگشته خوابيدم.

صبح بلند شدم و دربهاى حرم را باز كردم و بعد از طلوع آفتاب از حرم بيرون آمدم. با رفقايم كنار ديوار و زير آفتاب زمستانى نشسته صحبت مى كرديم كه متوجه صحبت چند نفر زائر شدم كه بيكديگر مى گويند: معجزه و كرامت اين خانم را ديديد! اگر ديشب در اين هواى سرد و با اين برف زياد چراغ مناره حرم اين خانم روشن نمى شد ما هرگز راه را نمى يافتيم و در بيابان هلاك مى شديم.

خادم مى گويد: من نزد خود متوجه كرامت و معجزه حضرت و نهايت محبت و لطف او به زائرينش شدم.(۳۰)

آمدن امام زمان به زيارت حضرت معصومهعليها‌السلام

آقاى سيد عبدالرحيم نقل كرده كه شبى خواب ديدم:  در قبرستان بزرگ قم جمعيت زيادى مى باشند و شخص بزرگوارى از زير بازارچه سوار بر اسبى بيرون آمد و شخص ديگرى عقب او مى آيد. ناگهان شنيدم كسى مى گفت:  «اين حضرت حجةعليه‌السلام مى باشد».

حضرت بر در صحن تشريف آورده پياده شدند و وارد حرم گرديدند من نيز بدنبال حضرت وارد حرم شدم و بغير من كسى در حرم نبود.

حضرت صاحب الامرعليه‌السلام بالاى سر حضرت معصومهعليها‌السلام تشريف آورده مشغول زيارت شدند، و پس از زيارت از حرم خارج شده و رفتند.(۳۱)

مدح حضرت معصومهعليها‌السلام (۳۲)

اى دختر عقل و خواهر دين		وى گوهر درج عز و تمكين
عصمت شده پاى بند مويت		اى علم و عمل مقيم كويت
اى ميوه شاخسار توحيد		همشيره ماه و دخت خورشيد
وى گوهر تاج آدميت		فرخنده نگين خاتميت
شيطان بخطاب «قم» براندند		پس تخت ترا بقم نشاندند
كاين خانه بهشت و جاى حواست		ناموس خداى جايش ‍ اينجاست
اندر حرم تو عقل ماتست		زين خاك كه چشمه حياتست
جسمى كه در اين زمين نهان است		جانى است كه در تن جهان است
اين ماه منير و مهر تابان		عكسى بود از قم و خراسان
ايران شده نوربخش ارواح		مشكاة صفت به اين دو مصباح
از اين دو حرم دلا چه پرسى		حق داند و وصف عرش و كرسى
هر كس به درت بيك اميدى است		محتاج تر از همه «وحيدى» است

تاريخچه حرم مطهر

حرم مطهر حضرت معصومهعليها‌السلام بعد از دفن آن حضرت به ترتيب زيربنا شده و بعدها مجددا ساخته و تغيير داده شده است.

گنبد مطهر

۱. گنبد اول:  بر سر تربت او از بور يا سايه بان ساخته بودند تا آنگاه كه حضرت زينبعليها‌السلام دختر امام جوادعليه‌السلام قبه اى بر سر تربت او بنا نهاد.(۳۳) در سال ۴۱۳ مرقد مطهر حضرت معصومهعليها‌السلام با خشتهاى كاشى زيبا آراسته گرديد.(۳۴)

۲. گنبد دوم:  در سال ۵۲۹ هجرى قمرى گنبد دوم ساخته شد.(۳۵)

۳. گنبد سوم:  گنبد دوم را در سال ۹۲۵ هجرى قمرى خراب كرده، گنبد ديگرى ساختند. كه روى آن كاشى معرق بوده است.(۳۶)

۴. گنبد چهارم:  در سال ۱۲۱۸ هجرى قمرى گنبد سوم را خراب كرده و گنبد كنونى را ساختند كه رويى آن به خشتهاى زرين (با روكش طلا) مزين است و طبق آنچه گفته اند دوازده هزار خشت زرين در گنبد بكار رفته است.(۳۷)

شاعرى در مدح گنبد و بارگاه قصيده اى در ۶۴ بيت سروده كه هر مصرع آن تاريخ بناى گنبد (۱۲۱۸) است، و طليعه آن چنين است: 

اين قبه گلبنى است بزيور برآمده		يا پاك گوهرى است پر از زيور آمده
اين دوحه اى است كامده از جنة العلا		يا كوكبى است سعد و منور برآمده(۳۸)

صحن هاى حرم

۱. صحن كوچك (صحن عتيق):  شامل ايوان طلا با دو مناره كه گلدسته هاى آنها نيز طلاست و در گوشه صحن مهمانخانه حضرت مى باشد.

مقابل ايوان نقاره خانه حضرت است كه سقف آن از بيرون طلا كارى شده است.

۲. صحن بزرگ:  داراى ايوان عظيم و باشكوه آينه است. اين ايوان كه تماما آئينه كارى است و با ستونهاى سنگى بلند و با عظمتى استوار است زيبائى خاصى به صحن حرم مطهر داده است.

اين صحن دو گلدسته با عظمت دارد. و نيز حوض وسيعى كه زينت بخش ‍ صحن است.

داخل حرم

۱. شامل رواقهاى حرم است كه به زير گنبد راه دارد، و اخيرا توسعه داده شده است.

۲. مسجد وسيع و باشكوه بالاسر.

۳. در جهت قبله مسجد باعظمت طباطبائى (موزه) است كه ستونهاى متعدد و جالب آن نگهدار گنبد بزرگ و زيباى آن اند. اين مسجد قبلا صحن زنانه بوده و ادامه آن مقابل درب پيش رو صحن بوده است.

۴. در سالهاى اخير در كنار مسجد طباطبائى مسجد باشكوه ديگرى بنا نهاده اند كه قبلا صحن موزه بوده است.

۵. زير گنبد كه اخيرا توسعه داده شده تماما مانند رواقها و مسجدها آئينه كارى و كاشى كارى و با گچبرى هاى بسيار و ذى قيمت مى باشد.

ضريح حرم

براى مرقد مطهر حضرت معصومهعليها‌السلام ۳ ضريح ساختند:

۱. ضريح فولاد كه در زمان شاه عباس ساخته شد.(۳۹)

۲. ضريح نقره كه قبل از ضريح فعلى بوده است.

۳. ضريح فعلى كه ضريح سوم است. در سال ۱۳۲۸ هجرى قمرى ساخته شده و تماما نقره است و قسمت بالاى آن آب طلا داده شده است.

تأمین نقره آن به اين صورت بوده كه از ضريح قبلى پنجاه هزار مثقال نقره خالص درآمد و موازى چهل و سه هزار مثقال نقره ديگر از خزانه مباركه بيرون آورده به آن اضافه كردند و ضريح كنونى را ساختند.(۴۰)

محراب حضرت معصومهعليها‌السلام

محراب عبادت حضرت معصومهعليها‌السلام كه در مدت اقامت كوتاهش در قم آنجا مشغول عبادت بوده امروزه در قم بنام «بيت النور» در نزديكى حرم مطهر در محلى بنام ميدان مير مشهور مى باشد.(۴۱)

فضيلت شهر قم

روايات در فضيلت شهر قم و اهل آن زياد است كه ما به چند مورد آن اكتفا مى كنيم: 

۱. امام صادقعليه‌السلام فرمود: «تربت قم مقدس است و اهل آن از ماست و ما از آنهائيم».(۴۲)

۲. امير المومنينعليه‌السلام فرمود: «صلوات و درود خدا بر اهل قم، و رحمت خداوند بر اهل قم».(۴۳)

۳. امام رضاعليه‌السلام فرمود: «بهشت هشت در دارد يكى از آنها براى اهل قم است. خوشا بحال آنان، خوشا بحال آنان، خوشا بحال آنان».(۴۴)

۴. از امام معصومعليه‌السلام كه فرمود: «اگر قمى ها نبودند دين ضايع مى شد».(۴۵)

۵. امام صادقعليه‌السلام فرمود: «... سلام خدا بر اهل قم، خداوند شهرشان را از باران سيراب كند، بركات را بر آنان نازل كند، و بديهايشان را به خوبى مبدل كند. آنها اهل ركوع و سجود و قيام و (عبادت) اند. آنها فقيهان و عالمان بافهم اند. آنها اهل درك سخنان امامان و روايات بوده و خدا را نيكو عبادت مى كنند».(۴۶)

نكته:  منظور از اهل قم چنانچه از روايات ذكر شده هم روشن مى شود كسانى هستند كه قدر و منزلت اين تربت مقدس را شناخته خود را اهل آن گردانند، يعنى هرچه بيشتر سعى در آشنائى با دين خدا و تقوى و تقرب و اهل بيت داشته باشند، نه هر كه ساكن قم باشد اهل قم است.

امامزاده هاى قم

امامزاده هاى در جوار حضرت معصومهعليها‌السلام

۱. قبر ام محمد دختر موسى بن جعفرعليه‌السلام .

۲. قبر ميمونه دختر موسى بن جعفرعليه‌السلام .(۴۷)

امامزاده هاى بدون واسطه

۱. امامزاده موسى مبرقع:  فرزند امام جوادعليه‌السلام ، (خيابان آذر).

۲. امامزاده حمزه:  فرزند امام موسى بن جعفرعليه‌السلام ، (خيابان آذر).

۳. امامزاده احمد: فرزند امام موسى بن جعفرعليه‌السلام ، (خيابان آذر).

۴. على بن جعفر: فرزند امام صادقعليه‌السلام ، (خيابان چهارمردان).

امامزاده هاى با واسطه

۱. امامزاده ابراهيم:  فرزند احمد بن جعفرعليه‌السلام ، (خيابان چهارمردان).

۲. امامزاده اسماعيل:  فرزند با واسطه امام صادقعليه‌السلام ، (نزديك مسجد رضائيه).

چهل اختران (در خيابان آذر) كه در آن هجده صورت قبر است كه ۹ نفر از مدفونين در آن معلوم است بنامهاى: 

موسى:  از اولاد با واسطه موسى بن جعفرعليه‌السلام .

فرزند موسى:  از اولاد با واسطه موسى بن جعفرعليه‌السلام .

محمد: از اولاد با واسطه امام جوادعليه‌السلام .

زينب:  دختر موسى مبرقع فرزند موسى بن جعفرعليه‌السلام .

فاطمه:  دختر با واسطه امام جوادعليه‌السلام .

بريهه:  از دختران با واسطه موسى مبرقع فرزند امام موسى بن جعفرعليه‌السلام .

احمد: از اولاد با واسطه امام جوادعليه‌السلام .

ام سلمه:  از دختران با واسطه امام جوادعليه‌السلام .

ام كلثوم:  از دختران با واسطه امام جوادعليه‌السلام .

۳. امامزاده زيد: از اولاد با واسطه امام زين العابدينعليه‌السلام ، (خيابان آذر. )

۴. سلطان محمد شريف:  از اولاد با واسطه امام زين العابدينعليه‌السلام ، (خيابان چهارمردان).

۵. امامزاده احمد: از اولاد با واسطه امام صادقعليه‌السلام ، (دروازه قلعه).

۶. امامزاده ناصر الدين:  از اولاد با واسطه امام مجتبىعليه‌السلام ، (چهار راه بازار).

۷. امامزاده حارث يا احمد: از اولاد با واسطه امام زين العابدينعليه‌السلام ، (خيابان خاكفرج).

۸. امامزاده ابراهيم و امامزاده محمد: از اولاد با واسطه امام موسى بن جعفرعليه‌السلام ، (خيابان شاه ابراهيم).

۹. امامزاده جعفر از اولاد با واسطه امام موسى بن جعفرعليه‌السلام ، (خيابان شاه ابراهيم).

۱۰. سيد معصوم:  از اولاد با واسطه امام زين العابدينعليه‌السلام ، (خيابان شاه ابراهيم).

۱۱. امامزاده عبدالله:  از اولاد با واسطه امام زين العابدينعليه‌السلام ، (خيابان شاه ابراهيم).

۱۲ امامزاده سيد على:  از اولاد با واسطه حضرت عباسعليه‌السلام ، (آخر خيابان باجك ).

۱۳. امامزاده ابو احمد: از اولاد با واسطه محمد حنيفه فرزند امير المومنينعليه‌السلام ، (آخر خيابان باجك).

۱۴. چهار امامزاده:  از اولاد با واسطه امام زين العابدين، (خيابان آذر بيرون دروازه رى).

۱۵. امامزاده هادى و مهدى و ناصر الدين:  از اولاد با واسطه امام زين العابدين، (در جمكران قم).

۱۶. امامزاده جعفر قريب:  از اولاد با واسطه امام موسى بن جعفرعليه‌السلام ، (نزديك جمكران سر راه كاشان).

۱۷. امامزاده جمال:  از اولاد با واسطه امام موسى بن جعفرعليه‌السلام ، (نزديك جمكران سر راه كاشان).

۱۸. امامزاده شاه جمال معروف:  از اولاد با واسطه امام موسى بن جعفرعليه‌السلام ، (در راه اراك بيرون شهر).

۱۹. امامزاده على موسى رضا: از اولاد با واسطه امام موسى بن جعفرعليه‌السلام ، (بيرون دروازه رى).

۲۰. امامزاده على رضا: از اولاد با واسطه امام موسى بن جعفرعليه‌السلام ، (بالاتر از مسجد جمكران).

۲۱. امامزاده شاه طيب و طاهر: از اولاد با واسطه امام موسى بن جعفرعليه‌السلام ، (يكفرسخ بيرون از دروازه رى).(۴۸)

زيارتنامه حضرت معصومه

چكيده اى از معانى زيارتنامه

براى هر زائرى بهتر است چكيده اى از مفاهيمى كه در زيارتنامه آمده است بداند لذا خلاصه اى از زيارتنامه براى توجه بيشتر در اينجا مى آوريم: 

۱. سلام بر انبياء اولوالعزم بصورت غائب و با ذكر مقام آنها.

۲. سلام بر چهارده معصومعليهم‌السلام بصورت خطاب بجز حضرت ولى عصرعليه‌السلام كه به صورت غائب آمده و با ذكر اوصاف خاص آنها.

۳. سلام بر حضرت معصومهعليها‌السلام با ذكر مقام و منزلت حضرت.

الف. دعاهاى مربوط به دنيا:

۱. طلب سرور و فرج اهل بيتعليهم‌السلام .

۲. درخواست سلب نشدن معرفت اهل بيتعليهم‌السلام .

۳. تقرب و نزديكى به خداوند با محبت به اهل بيتعليهم‌السلام و برائت از دشمنانشان.

۴. تسليم در مقابل خداوند.

۵. يقين به آنچه پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آورده است.

۶. طلب رضاى خدا و در نظر گرفتن آخرت در اعمال.

۷. عاقبت بخيرى.

۸. طلب اجابت و قبول دعاها و اعمال.

ب. دعاهاى مربوط به آخرت: 

۱. آشنائى و همجوارى در بهشت با اهل بيتعليهم‌السلام .

۲. محشور شدن در قيامت جزء پيروان پيامبر و اهل بيتعليهم‌السلام .

۳. ورود به حوض كوثر و نوشيدن از آب آن بدست امير المومنينعليه‌السلام .

۴. طلب شفاعت حضرت معصومهعليها‌السلام براى ورود به بهشت.

متن زيارتنامه حضرت معصومهعليها‌السلام

حدث على بن ابراهيم عن ابيه عن سعد عن على بن موسى الرضا عليهما السلام، قال:  قال:  يا سعد، عندكم لنا قبر! قلت:  جعلت فداك قبر فاطمة بنت موسى عليهما السلام! قال:  نعم، من زارها عارفا بحقها فله الجنة. فاذا راءيت القبر فقم عند راءسها مستقبل القبلة، فكبر اربعا و ثلاثين تكبيرة و سبح ثلاثا و ثلاثين تسبيحة و احمد الله ثلاثا و ثلاثين تحميده، ثم قل: (۴۹)

ترجمه

على بن ابراهيم از پدرش از سعد از امام على بن موسى الرضا عليهما السلام نقل مى كند كه فرمود: اى سعد، ما نزد شما قبرى داريم! عرض كردم فدايت شوم، قبر فاطمه دختر امام موسى عليهما السلام را مى فرمائى؟ فرمود: آرى، هر كه او را با معرفت بحقش زيارت كند بهشت سزاوار اوست. هرگاه (بحرم مشرف شده و) قبر را ديدى بالاى سر (حضرت) رو بقبله بايست و سى و چهار مرتبه «الله اكبر» و سى و سه مرتبه «سبحان الله» و سى و سه مرتبه «الحمد لله» بگو، سپس بگو:

اَلسَّلامُ عَلى نُوحٍ نَبِىِّ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلى اِبْراهيمَ خَليلِ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلى مُوسى كَليمِ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلى عيسى رُوحِ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا رَسُولَ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خَيْرَ خَلْقِ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا صَفِىَّ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ خاتَِمَ النَّبِيّينَ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَميرَ الْمُؤْمِنينَ عَلِىَّ بْنَ اَبيطالِبٍ وَصِىَّ رَسُولِ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا فاطِمَةُ سَيِّدَةَ نِسآءِ الْعالَمينَ اَلسَّلامُ عَلَيْكُما يا سِبْطَىْ نَبِىِّ الرَّحْمَةِ وَسَيِّدَىْ شَبابِ اَهْلِ الْجَّنَةِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا عَلىَّ بْنَ الْحُسَيْنِ سَيِّدَ الْعابِدينَ وَقُرَّةَ عَيْنِ النّاظِرينَ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِي باقِرِ الْعِلْمِ بَعْدَ النَّبِىِّ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ الصّادِقَ الْبآرَّ الاَْمينَ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ الطّاهِرَ الطُّهْرَ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا عَلِىَّ بْنَ مُوسَى الرِّضا الْمُرْتَضى اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِي التَّقِىَّ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا عَلِىَّ بْنَ مُحَمَّدٍ النَّقِىَّ النّاصِحَ الاَْمينَ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا حَسَنَ بْنَ عَلِي اَلسَّلامُ عَلَى الْوَصىِّ مِنْ بَعْدِهِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى نُورِكَ وَسِراجِكَ وَوَلِىِّ وَلِيِّكَ وَوَصِىِّ وَصِيِّكَ وَحُجَّتِكَ عَلى خَلْقِكَ اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ فاطِمَةَ و خَديجَةَ اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ اَميرِالْمُؤْمِنينَ اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ الْحَسَنِ وَالْحُسَيْنِ اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ وَلِىِّ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا اُخْتَ وَلِىِّ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا عَمَّةَ وَلِىِّ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكاتُهُ اَلسَّلامُ عَلَيْكِ عَرَّفَ اللَّهُ بَيْنَنا وَبَيْنَكُمْ فِى الْجَنَّةِ وَحَشَرَنا فى زُمْرَتِكُمْ وَاَوْرَدَنا حَوْضَ نَبِيِّكُمْ وَسَقانا بِكَاْسِ جَدِّكُمْ مِنْ يَدِ عَلِىِّ بْنِ اَبيطالِبٍ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ اَسْئَلُ اللَّهَ اَنْ يُرِيَنا فيكُمُ السُّرُورَ وَالْفَرَجَ وَاَنْ يَجْمَعَنا وِاِيّاكُمْ فى زُمْرَةِ جَدِّكُمْ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَاَنْ لا يَسْلُبَنا مَعْرِفَتَكُمْ اِنَّهُ وِلِىُّ قَديرٌ اَتَقَرَّبُ اِلَى اللَّهِ بِحُبِّكُمْ وَالْبَراَّئَةِ مِنْ اَعْدآئِكُمْ وَالتَّسْليمِ اِلَى اللَّهِ راضِياً بِهِ غَيْرَ مُنْكِرٍ وَلا مُسْتَكْبِرٍ و عَلى يَقينِ ما اَتى بِهِ مُحَمَّدٌ وَبِهِ راضٍ نَطْلُبُ بِذلِكَ وَجْهَكَ يا سَيِّدى اَللّهُمَّ وَرِضاكَ وَالدّارَ الاْخِرَةَ يا فاطِمَةُ اشْفَعى لى فىِ الْجَنَّةِ فَاِنَّ لَكِ عِنْدَ اللَّهِ شَاْناً مِنَ الشَّاْنِ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ اَنْ تَخْتِمَ لى بِالسَّعادَةِ فَلا تَسْلُبْ مِنّى ما اَنَا فيهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظيمِ اَللّهُمَّ اسْتَجِبْ لَنا وَتَقَبَّلْهُ بِكَرَمِكَ وَعِزَّتِكَ وَبِرَحْمَتِكَ وَعافِيَتِكَ وَصَلَّى اللَّهُ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ اَجْمَعينَ وَسَلَّمَ تَسْليماً يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ

ترجمه زيارتنامه حضرت معصومهعليها‌السلام

سلام بر آدم برگزيده خدا، سلام بر نوح پيامبر خدا، سلام بر ابراهيم دوست خاص خدا، سلام بر موسى هم صحبت خدا، سلام بر عيسى روح خدا.

سلام بر تو اى رسول خدا، سلام بر تو اى بهترين خلق خدا، سلام بر تو اى برگزيده خدا، سلام بر تو اى محمد بن عبدالله خاتم پيامبران. سلام بر تو اى امير المومنين على بن ابيطالب وصى رسول خدا، سلام بر تو اى فاطمه بزرگ بانوى زنان عالم، سلام بر شما اى دو سبط پيغمبر رحمت و دو آقاى جوانان اهل بهشت (يعنى حضرت امام حسن و امام حسين عليهما السلام)، سلام بر تو اى على بن الحسين اى آقاى عبادت كنندگان و اى روشنى چشم اهل بصيرت، سلام بر تو اى محمد بن على شكافنده علم بعد از پيامبر، سلام بر تو اى جعفر بن محمد صادق و نيكوكار و امين، سلام بر تو اى موسى بن جعفر اى روح پاك و مطهر، سلام بر تو اى على بن موسى اى (كه نامت) رضا و (خدايت) از تو راضى شده است، سلام بر تو اى امام محمد تقى، سلام بر تو اى امام على النقى خير خواه امت و امين اسرار الهى، سلام بر تو اى حسن بن على، سلام بر وصى بعد از امام حسن عسگرى (يعنى امام زمانعليه‌السلام ). خداوندا صلوات و درودت را بر نورت و چراغ (فروزان راهت) و ولى وليت و وصى وصيت و حجت تو بر خلقت بفرست.

سلام بر تو اى دختر رسول خدا، سلام بر تو اى دختر فاطمه و خديجه، سلام بر تو اى دختر امير المومنين، سلام بر تو اى دختر حسن و حسين، سلام بر تو اى دختر ولى خدا، سلام بر تو اى خواهر ولى خدا، سلام بر تو اى عمه ولى خدا، سلام و رحمت و بركات خدا بر تو اى دختر موسى بن جعفر.

سلام بر تو، خداوند ما و شما را در بهشت بيكديگر شناسانده و ما را در زمره شما محشور كند، و بر حوض جد شما وارد كرده از پياله هاى جدتان بدست على بن ابيطالب بنوشاند.

صلوات و درود خدا بر شما باد، از خداوند مى خواهم سرور و فرج شما اهل بيت را (در ظهور ولى عصرعليه‌السلام ) بما بنماياند، و ما و شما را در زمره جدتان محمد صلى الله عليه و آله جمع كند و معرفت شما را از ما نگيرد كه او صاحب اختيار ما و به هر كارى قدرت دارد.

من با محبت شما و دورى از دشمنانتان و با تسليم به خداوند و رضايت به او بدون انكار چيزى و تكبر در موردى، و بر يقين و رضايت به آنچه حضرت محمد صلى الله عليه و آله آورده است، به خداوند تقرب و نزديكى مى جويم.

اى سيد من، اى خداى من، با دستورات پيامبر وجه و سوى و رضايت تو و آخرت را مى طلبيم.

اى فاطمه (معصومه) براى بهشت رفتن من (نزد خداوند) شفاعت كن، چرا كه براى تو نزد خداوند شاءن و مقام بلندى است.

خداوندا، از تو مى خواهم كه عاقبت مرا به سعادت ختم كنى، و آنچه من در اويم (ولايت اهل بيتعليهم‌السلام ) از من نگيرى، كه هيچ قوت و قدرتى جز بواسطه خداوند بلند مرتبه بزرگ نخواهد بود.

خداوندا، دعاى ما را اجابت كن، و بكرم و عزت و به رحمت و عافيت خود از ما قبول فرما.

و درود و سلام كامل خداوند بر حضرت محمد و تمام اهل بيت او، اى مهربان ترين مهربانان.

از زائرين و خوانندگان گرامى تقاضاى دعاى خير دارم.