شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

فصل دوم : فضيلت و شرافت حج و عمره

در كتاب شريف من لا يحضر به طريق صحيح از محمد بن قيس از امام باقرعليه‌السلام نقل كرده است در حديثى كه رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند:

بدان وقتى كه متوجه سفر حج شوى و مركب خود را سوار شوى و بسم الله بگويى و به طرف مكه سير نمايى ، به هر پايى كه مركب سوارى تو بلند مى كند و مى گذارد يك حسنه براى تو نوشته شود و يك گناه از تو محو شود.

و وقتى كه احرام بستى و لبيك گفتى ، به هر لبيك كه گويى ، ده حسنه براى تو نوشته شود و ده گناه از تو محو گردد.

و وقتى كه به خانه كعبه هفت مرتبه طواف كردى ، اين طواف براى تو نوشته شود و ده گناه از تو محو گردد.

و وقتى كه نزد مقام ابراهيمعليه‌السلام دو ركعت نماز خواندى ، خدا براى تو به بركت اين دو ركعت دو هزار ركعت نماز قبول شده بنويسد.

و وقتى كه بين صفا و مروه هفت مرتبه سعى كردى ، براى تو خواهد بود نزد خدا مثل اجر آن كسى كه پياده از بلد و شهر خود حج كند و مثل آن كسى كه هفتاد بنده مؤ من آزاد كرده است

و وقتى كه وقوف كنى به عرفات تا غروب ، پس گناهان تو آمرزيده مى شود هر چند به اندازه ريگ عالج(٣٤) و كف دريا باشد.

وقتى كه سنگريزه انداختى به آن محلهاى مخصوص ، به هر سنگريزه ده حسنه خدا براى تو بنويسد در آينده از عمرت

و وقتى كه سر تراشيدى ، براى تو به عدد هر مويى يك حسنه نوشته مى شود در آينده از مدت عمرت

و وقتى كه قربانى كردى ، به هر قطره از خون آن حسنه اى براى تو نوشته گردد...

و اين حديث را در كتاب شريف تهذيب ص ٣٢٠ نقل كرده است

در كتاب كافى به سند صحيح از معاويه بن عمار از امام صادقعليه‌السلام از رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نقل كرده است كه در ضمن حديثى فرمود: طواف خانه كعبه و سعى بين صفا و مروه ، وسيله آمرزش گناهان شخص است مثل روزى كه از مادر متولد شده است و سنگ انداختن به جمرات ، ذخيره روز قيامت است و در سر تراشيدن ، به هر مويى نورى است براى شخص در روز قيامت و در روز عرفه اگر به اندازه ريگ عالج و قطره هاى باران و روزهاى دنيا گناه داشته باشد، منقطع مى شود در آن روز.

در حديث ديگر فرمود رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ثواب حج بهشت است و عمره كفاره گناهان است

در حديث ديگر امام باقرعليه‌السلام فرمود: شخص حاجى وقتى كه در مقام تجهيز حج بر مى آيد، به هر قدمى كه برمى دارد در راه تهيه جهاز حج ، ده حسنه براى او نوشته شود، و ده گناه از او محو گردد، و ده درجه براى او بلند شود، تا آنكه جهاز حج تمام شود. و وقتى كه به مركب سوار شود براى حج ، به هر پايى كه اين حيوان مى گذارد و برمى دارد، مثل اين ثواب براى او نوشته شود تا حج تمام شود. و وقتى كه اعمال تمام شد، گناهان او را خدا بيامرزد...

و اين حديث را تهذيب ص ٣١٩ نيز نقل كرده است

در حديث ديگر امام صادقعليه‌السلام فرمود: حج كننده در ضمان خداست پس اگر بميرد در وقت رفتن ، خدا گناهان او را بيامرزد. و اگر در حال احرام بميرد، خدا او را مبعوث كند در قيامت در حالى كه لبيك گويان باشد. و اگر در يكى از دو حرم بميرد، داخل در آمنين محشور شود. و اگر در برگشتن بميرد، خدا جميع گناهان او را بيامرزد.

و در حديث ديگر مرد عربى آمد خدمت رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و عرض كرد: من مال زيادى دارم مرا امر بفرما به عملى كه به ثواب حج برسم فرمود: اگر به اندازه وزن كوه ابوقبيس طلا در راه خدا انفاق كنى ، به ثواب حج نخواهى رسيد.

و اين روايت با روايت بعد را در تهذيب نيز نقل فرموده است

و در حديث ديگر به سند صحيح از امام صادقعليه‌السلام است كه فرمود: كسى كه در راه مكه وقت رفتن يا برگشتن بميرد، از فزع اكبر در قيامت ايمن شود.

در حديث ديگر امام صادقعليه‌السلام فرمود: حج از هفتاد بنده آزاد كردن افضل است راوى عرض كرد: چيزى مثل حج نيست فرمود: بلى هيچ چيز مثل حج نيست و يك درهم در راه حج افضل است از دو هزار درهم در غير حج كه در راه خدا خرج كند.

در حديث صحيح از معاويه بن عمار از امام صادقعليه‌السلام است كه فرمود: حج كنندگان سه قسمند: قسم اول كسانى هستند كه از آتش آزاد مى شوند. دوم كسانى هستند كه از گناهان خارج مى شوند مثل روزى كه از مادر متولد شده اند. و سوم آنكه اهل بيتشان و مالشان محفوظ مى باشد. پس اين كمترين بهره حج است

و اين روايت را در تهذيب به سند صحيح نقل كرده است و به سند صحيح ديگر در كتاب كافى از هشام بن الحكم از امام صادقعليه‌السلام مثل همين حديث نقل شده است

در حديث ديگر از جابر از امام باقرعليه‌السلام نقل است كه فرمود: حاجى بر سه قسم است : افضل همه آن كسى است كه گناهان گذشته و آينده او آمرزيده شود و خدا او را از عذاب قبر ايمن گرداند. و پايين دست اين آن كسى است كه فقط گناهان گذشته او آمرزيده شود. و از اين پايين تر آن كسى كه مال و عيالش محفوظ مى شود.

شيخ صدوق در من لا يحضر بعد از اين خبر فرموده : و روايت شده كه او (يعنى صنف سوم) كسى است كه حج او قبول نشده است

در حديث ديگر امام صادقعليه‌السلام به ابوالورد فرمود: اما شما از حج كه برمى گرديد، آمرزيده مى شويد. و اما غير شما (يعنى مخالفين مذهب شيعه) پس اهل و عيال ايشان محفوظ مى شود.

تمام اين اخبار در كتاب شريف كافى هست

در كافى در باب نوادر از امام صادقعليه‌السلام نقل كرده كه در جواب آن كسى كه در ميان مسجدالحرام سوال كرد كه كيست كه از همه گناهانش بزرگتر است ، فرمود: كسى كه در موقف عرفات و مشعرالحرام باشد و سعى كند بين اين دو كوه (يعنى صفا و مروه) پس ‍ طواف خانه كعبه نمايد و نماز طواف در محل پشت مقام ابراهيمعليه‌السلام بخواند، بعد در قلب خود بگويد، يا گمان كند، كه خدا او را نيامرزيده پس اين از همه مردم گناهانش بزرگتر است

بدان كه : در كتاب شريف كافى متجاوز از پنجاه روايت در مدح و شرافت حج نقل فرموده : و بنده به همين مقدار اكتفا مى كنم

شيخ در تهذيب به سند صحيح از محمد بن مسلم از امام باقر يا صادقعليه‌السلام ما نقل كرده كه فرمودند: دوست دارند كسانى كه در قبرها آرميده اند اى كاش تمام دنيا و آنچه در دنيا مى باشد بدهند و يك حج در نامه عمل آنان ثبت شود.

در كتاب شريف من لا يحضر تاليف شيخ صدوق ٩٤ روايت در فضيلت و شرافت حج و عمره نقل كرده و ما چند حديث از آن انتخاب مى كنيم

فرمود رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : كسى كه دنيا و آخرت مى خواهد، پس قصد كند خانه كعبه را (يعنى حج كند.) و كسى كه از مكه برگردد و قصد كند كه سال آينده حج كند، عمر او زياد شود. و كسى كه خارج شود و قصد برگشتن نكند، پس اين شخص ‍ اجل و عذاب او نزديك شده است

فرمود اميرالمؤ منينعليه‌السلام : كسى كه صدا بلند كند به گفتن لبيك ، تمام چيزهايى كه در طرف راست و چپ او هست تا آخر دنيا همه با او در اين ذكر لبيك همراهى مى كنند. و دو ملك به او بگويند: بشارت باد تو را اى بنده خدا. و بشارت نمى دهد خدا كسى را مگر به بهشت و كسى كه در احرام خود هفتاد مرتبه لبيك گويد از روى ايمان و اخلاص ، خداوند هزار ملك را شاهد مى گيرد بر بيزارى او از آتش و بيزارى او از نفاق و كسى كه به حرم برسد، پس از مركب پياده شود و غسل كند و كفش خود را به دست بگيرد، پس پاى برهنه داخل حرم شود جهت تواضع براى خداى عزوجل ، خداوند محو كند از او صد هزار گناه ، و براى او صد هزار حسنه بنويسد، و بنا كند براى او صد هزار درجه و برآورد براى او صد هزار حاجت

فرمود امام صادقعليه‌السلام : كسى كه نظر كند به سوى كعبه و بشناسد حق ما و حرمت ما را همان طورى كه حق و حرمت كعبه را مى شناسد، خدا تمام گناهان او را بيامرزد، و برطرف كند از او اندوه دنيا و آخرت را.

و روايت شده : كسى كه نظر كند به كعبه ، تا مادامى كه نظر مى كند حسنه براى او نوشته شود و گناه از او محو شود.

و روايت شده كه : نظر به سوى كعبه عبادت است و نظر به والدين عبادت است و نظر به قرآن شريف عبادت است ، هر چند نخواند. و نظر به صورت عالم عبادت است و نظر به سوى آل محمدعليهم‌السلام عبادت است

و پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: نظر به سوى اميرالمؤ منينعليه‌السلام عبادت است

و در خبر ديگر: ياد اميرالمؤ منينعليه‌السلام عبادت است

و نيز فرمود: كسى كه قصد خانه كعبه را كند جهت حج يا عمره و خالى باشد از كبر، از گناهان خارج شود مثل روزى كه از مادر متولد شده است و كبر آن است كه جاهل به حق باشد و طعنه زند بر اهلش و كسى كه اين طور باشد، گويا با خدا نزاع كرده است

فرمود امام صادقعليه‌السلام در تفسير آيه شريفه «و من دخله كان آمنا» (يعنى : كسى كه داخل خانه شود ايمن است): كسى كه قصد كند اين خانه را و بداند كه اين خانه اى است كه خدا امر كرده به زيات آن و به حق معرفت ما اهل بيت عارف باشد، در دنيا و آخرت ايمن خواهد بود.

و آن حضرت فرمود: داخل شدن در كعبه ، داخل شدن در رحمت خداست و خارج شدن از آن ، خارج شدن از گناهان است

امام صادقعليه‌السلام فرمود: به درستى كه براى خدا اطراف كعبه ١٢٠ قسم رحمت است ؛ شصت قسم آن براى طواف كنندگان ، و چهل قسم براى نماز خوانندگان ، و بيست قسم براى نظركنندگان

امام صادقعليه‌السلام فرمود: برآوردن حاجت مؤ من از ده طواف بهتر است

و روايت شده : كسى كه مى خواهد مال او زياد شود، پس طولانى كند مكث بر صفا و مروه را.

امام صادقعليه‌السلام فرمود: اگر ممكن شود براى تو، تمام نمازهايت را از واجب و غير واجب در حطيم كه افضل مكانهاى زمين است بخوان و حطيم مابين در خانه كعبه و حجرالاسود است و آن موضعى است كه خدا توبه آدمعليه‌السلام را در آنجا قبول كرد. و بعد از حطيم نماز در حجر اسماعيل افضل است و بعد از حجر مابين ركن عراقى و در خانه كعبه افضل است ؛ و آن موضعى است كه در زمان قبل مقام ابراهيمعليه‌السلام آنجا بوده و بعد اين محلى كه الان مقام در آنجا هست افضل است لكن نماز طواف بايد در پشت مقام كه الان هست خوانده شود. و كسى كه در مسجدالحرام يك نماز بخواند، خداوند تمام نمازهاى او را قبول مى فرمايد آنچه خوانده و آنچه بعد بخواند. و نماز در مسجدالحرام مقابل صد هزار نماز است

آقا على بن موسى الرضاعليه‌السلام فرمود: كسى كه سه نفر از مؤ منين را به حج ببرد، پس به تحقيق جان خود را از خدا خريده به اين قيمت و خدا از او سوال نكند از كجا مال را تهيه كرده و كسب كرده از حلال يا حرام و كسى كه چهار مرتبه حج كند، نرسد به او تنگى و سختى قبر. و وقتى كه بميرد، اين حجهايى كه نموده خدا به بهترين صورتى آن را مصور مى فرمايد و در مقابل او ميان قبر مشغول نماز شوند تا روز قيامت ، و ثواب اين نمازها براى او باشد. و بدان كه يك ركعت از آن نمازها معادل هزار ركعت نماز آدمى است و كسى كه پنج مرتبه حج كند، خدا او را هرگز عذاب نكند. و كسى كه ده حج كند، خدا او را حساب نكند هرگز. و كسى كه بيست حج كند، جهنم را نبيند و صداى آن را نشنود...

و به سند موثق مثل صحيح از اسحاق بن عمار است كه گفت : عرض كردم خدمت امام صادقعليه‌السلام : مردى از من مشورت حج كرد و ضعيف الحال بود، من صلاح او ندانستم و دستور ترك حج دادم فرمود: سزاوار است كه يك سال مريض شوى اسحاق گويد: من يك سال مريض شدم

فرمود امام صادقعليه‌السلام : بترسد آن كسى كه مانع حج برادر دينى خود مى شود از اينكه به او برسد فتنه در امر دنياى خود به اضافه آنچه در آخرت به او خواهد رسيد.

و سوال شد از امام صادقعليه‌السلام آيا كسى كه به نيابت ديگرى حج مى كند ثواب دارد؟ فرمود: براى او ثواب ده حج است و آمرزيده مى شود او و پدر و مادر و پسر و دختر و برادر و خواهر و عمو و عمه و دايى و خاله اش به درستى كه خدا واسع است و كريم

امام صادقعليه‌السلام فرمود: كسى كه به نيابت كسى حج مى كند، شريك است با صاحب حج تا آنكه طواف واجب را انجام دهد. و بعد از طواف هر عملى كرد مخصوص خودش باشد.

امام صادقعليه‌السلام فرمود: اگر هزار نفر را در حج شريك كنى ، براى هر يك ثواب يك حج خواهد بود و از ثواب حج تو هيچ كسر نمى شود.

و اين روايت را در كافى نقل كرده است و روايت شده كه اجر و ثوابى براى او اضافه مى شود به سبب احسانى كه به آنان كرده در اين كار.

تمام شد رواياتى كه از من لا يحضر در اين مقام انتخاب كرديم

و مراد شركت در حج مستحب است نه واجب

در خطبه رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم كه در آخر ثواب الاعمال نقل شده فرمود: كسى كه خارج شود به سفر حج يا عمره ، پس به هر قدمى كه برمى دارد تا وقتى كه برگردد، صد هزار هزار حسنه نوشته مى شود براى او، و محو مى شود از او هزار هزار گناه ، و بلند مى شود براى او هزار هزار درجه و به هر درهمى كه خرج مى كند تا برگشتن ، هزار هزار درهم براى او نزد پروردگار ثابت است و هست در ضمان خداوند تعالى پس اگر او را بميراند، داخل در بهشت فرمايد. پس غنيمت بدانيد دعاى او را وقتى كه برمى گردد، مادامى كه وارد گناهان نشده ؛ كه دعاى او رد نمى شود.

تا آنكه فرمود: كسى كه جانشين حج كننده يا عمره كننده مى شود و امورات اهل و عيال او را اداره مى كند به خوبى ، مثل ثواب حج كننده يا عمره كننده در نامه عمل او ثبت بشود و از اجر و ثواب خود حاجى كسر نمى شود.

در ثواب الاعمال به سند معتبر از ابوبصير است كه امام صادقعليه‌السلام فرمود: كسى كه حج كند و قصدش در اين حج خدا باشد و قصد او ريا و نمايش خلق نباشد، خدا البته او را مى آمرزد.

و به سند ديگر از سيف تمار از امام صادقعليه‌السلام مثل اين نقل كرده

و به سند ديگر از هارون بن خارجه از امام صادقعليه‌السلام است كه فرمود: حج دو قسم است ؛ يكى براى خدا، و ديگرى براى مردم پس كسى كه حج كند براى خدا، ثواب او بهشت است و كسى كه حج كند براى مردم ، ثواب او بر عهده مردم است در روز قيامت

در كافى به سند خود از على بن ابى حمزه از امام صادقعليه‌السلام است كه فرمود: يك درهم كه در راه حج صرف كنى ، افضل است از بيست هزار درهم كه در راه حق غير حج صرف و خرج كنى

و به سند ديگر از ابوبصير است كه امام صادقعليه‌السلام فرمود: يك حج بهتر است از خانه مملو از طلا كه تمام آن را صدقه دهد.

و گذشت در فصل فضل و شرافت نماز كلام امام صادقعليه‌السلام كه فرمود: هر آينه حج نزد خدا بهتر است از خانه مملو از طلا بلكه از پرى دنيا طلا و نقره كه انفاق كند آن را در راه خداى تعالى

در كتاب من لا يحضر از امام صادقعليه‌السلام است كه فرمود: يك درهمى كه در راه حج خرج كنى ، بهتر است براى تو از صد هزار درهم كه در راههاى حق ديگر خرج كنى

و روايت شده : يك درهم در حج بهتر است از هزار هزار درهم در غير حج و يك درهم كه احسان كند به امامعليه‌السلام ، مثل هزار هزار درهم در حج است

در كتاب محاسن برقى به سند خود از امام صادقعليه‌السلام است كه فرمود: اگر كسى از شما مثل كوه ابوقبيس طلا داشته باشد و در راه خدا خرج كند، معادل حج نخواهد بود. و هر آينه يك درهم كه حاجى خرج مى كند، معادل است با دو هزار هزار درهم در راه خداى تعالى

در كتاب كافى نقل كرده كه : مردى خدمت امام سجادعليه‌السلام رسيد. حضرت فرمود: از حج مراجعت كرده اى ؟ عرض كرد: بلى حضرت فرمود: مى دانى ثواب حج را؟ عرض كرد: نه حضرت فرمود: كسى كه حج كند و طواف خانه كعبه نمايد و دو ركعت نماز طواف بخواند، خدا براى او هفتاد هزار حسنه بنويسد، و از او هفتاد هزار گناه محو فرمايد، و بلند كند براى او هفتاد هزار درجه ، و هفتاد هزار حاجت او برآورده شود. و براى او ثواب هفتاد هزار بنده آزاد كردن بنويسد كه قيمت هر بنده ده هزار درهم باشد.

بدان كه : در كتاب شريف وسائل متجاوز از ١٣٠ روايت ، و در كتاب مستدرك متجاوز از پنجاه روايت در فضيلت و شرافت حج نقل كرده اند. و حقير به اين مقدار اكتفا مى كنم

بدان كه : به حسب روايات اگر مال او از حرام باشد و در راه حج و غيره صرف كند، از او قبول نمى شود و اجر و ثوابى ندارد. چنانكه در وسائل از كتاب مجالس صدوق به سند خود از امام باقرعليه‌السلام است كه فرمود: كسى كه مالى از خيانت يا از ربا يا از دزدى يا از خيانت در غنائم تهيه كند و آن را در زكات و صدقه و حج و عمره خرج كند، از او قبول نشود.

در خطبه اى رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: كسى كه مالى از حرام تحصيل كند، خدا قبول نمى كند از او صدقه و نه آزاد كردن بنده و نه حجى و نه عمره اى و خدا براى او به عدد اجزاى اين مال گناه بنويسد. و اگر از آن مال باقى بماند بعد از مرگ او، آن مال وسيله رسيدن او به آتش خواهد بود.

فصل سوم : خلقت كعبه و حقيقت حجر الاسود و تاريخ خانه كعبه و مسجدالحرام

بدان كه : تمام آنچه نقل مى كنيم در كتاب كافى از امامعليه‌السلام است مگر آنچه تصريح به خلاف آن شود.

فرمود خداى تعالى : ان اول بيت وضع للناس للذى ببكه مباركا. - الايه يعنى : به درستى كه اول خانه اى كه خلق شد براى مردم ، آن خانه اى است كه در مكه است و آن خانه كعبه است

بدان كه : به حسب كلام امام باقر و امام صادقعليه‌السلام ما اول مرتبه كه خدا اراده فرمود زمين را خلق فرمايد، باد را به آب مسلط فرمود، پس آب به حركت آمده ، موج توليد شد. آنگاه از موج كفى ايجاد شد و آن جمع شد در موضع خانه كعبه و از آن خانه كعبه ايجاد شد. و آن مانند بلور سفيد بود و درخشندگى و روشنايى مى داد، تا آنكه (تعيين آن به حسب روايتى دو هزار سال است) خدا اراده فرمود كه زمين را خلق كند.

پس زمين را كشيد از زير كعبه تا محل منا، پس از منا كشيد تا عرفات ، پس از آن كشيد تا هر جا خواست پس زمين از عرفات گرفته شده ، و عرفات از منا و منا از كعبه پس زمين كعبه اصل و منشاء و مادر تمام زمين است و اين است معنى ام القرى

و موضع كعبه درخشندگى داشت تا آنكه هابيل فرزند آدمعليه‌السلام كشته شد. پس سياه و تيره شد. و خانه كعبه مطابق با بيت المعمور است كه در آسمان است و آن مطابق با عرش پروردگار است

و ملائكه به بيت المعمور مدت هفت سال طواف مى كردند. و هر روز هفتاد هزار ملك مى آمدند طواف مى كردند و ديگر برنمى گشتند و استغفار مى كردند به جهت آنكه وقتى كه خدا فرمود: من مى خواهم در زمين خليفه قرار دهم ، آنان گفتند: آيا قرار مى دهى در زمين كسى را كه فساد كند و خونريزى نمايد؟ خدا فرمود: من مى دانم آنچه را شما نمى دانيد. پس خداوند اين خانه را براى آدم و اولاد او قرار داد كه بيايند و طواف كنند و آمرزيده شوند.

اما حجر الاسود، پس او ملكى بود از بزرگان ملائكه وقتى كه ذات مقدس حق عهد ميثاق گرفت از ملائكه به اقرار و اعتراف كردن به ربوبيت حق و رسالت رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و وصايت و ولايت اميرالمؤ منينعليه‌السلام ، اول ملكى كه شتاب كرد در قبول كردن ، اين ملك بود. و از همه ملائكه محبت او براى محمد و آل محمدعليه‌السلام م شديدتر بود.

پس از اين جهت خدا او را انتخاب كرد از بين ملائكه و عهد ميثاق اولاد آدم را نزد او به وديعت سپرد. پس امين خلق شده و خدا امر فرمود مردم را كه بيايند هر سال نزد او و اقرار و اعتراف ميثاق را تجديد كنند.

پس خداوند او را در بهشت انيس و رفيق حضرت آدمعليه‌السلام قرار داد. پس وقتى كه حضرت آدم مخالفت كرد و ترك اولى نمود، فراموش كردند عهد و ميثاق را كه خداى تعالى از او و اولاد او گرفت به وحدانيت حق و رسالت محمد رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و وصايت و ولايت اميرالمؤ منينعليه‌السلام

و وقتى كه خدا توبه آدم را قبول كرد، خداوند اين ملك را به صورت درّ سفيدى قرار داد و به نزد حضرت آدمعليه‌السلام قرار گرفت چون چشم حضرت آدمعليه‌السلام به او واقع شد، ماءنوس شد به او اما نمى شناخت او را. پس خداوند او را گويا كرد عرض كرد: اى آدم ، مرا مى شناسى ؟ جواب داد: نه عرض كرد: بلى فراموش كردى ناگهان به صورت اول كه در بهشت با آدم بود گشت عرض كرد: اى آدم ، ياد بياور آن عهد و ميثاق را.

پس حضرت آدم متذكر شد و حركت كرد طرف او و او را در بر گرفت و گريه كرد و او را بوسيد و اقرار و اعتراف به آن عهد و ميثاق را تجديد كرد.

پس دو مرتبه به صورت درّ سفيد شد كه درخشندگى داشت و نور مى داد.

پس حضرت آدم آن را گرفت و بر شانه خود قرار داد. جهت احترام و تعظيم آن و گاهى جبرئيل آن را مى گرفت تا آنكه آوردند آن را در مكه معظمه و هر روز و شب حضرت آدم تجديد عهد ميثاق مى كرد. تا آنكه كعبه بنا شد و آن را در آن محل گذاشت

و بوسيدن حاجى آن را و استلام آن ، تجديد اقرار عهد و ميثاق است و تجديد بيعت است و خطاب به او مى كنند و مى گويند: امانتى اديتها و ميثاقى تعاهدته لتشهد لى بالموافاه يعنى : شاهد باش كه من امانت خود را ادا كردم و قبول كردم و دارم آن عهد ميثاق را، براى آنكه شهادت بدهى براى من به وفا در روز قيامت

امام فرمود: والله وفا نكردند شيعيان ما. و محافظت آن عهد ميثاق نكرد احدى مگر شيعيان ما. و شيعيان ما مى آيند نزد حجرالاسود پس او مى شناسد آنان را و تصديق مى كند آنان را. و اما مخالفين پس تكذيب مى كند آنان را. و شهادت ميدهد براى شيعيان به وفا و براى مخالفين به انكار و كفر.

و اوست حجت خدا در روز قيامت و مى آيد روز قيامت با زبان گويا و چشم بينا به صورت اول - و خلق او را مى شناسند و نمى توانند او را انكار كنند - و شهادت مى دهد. براى وفاكنندگان و انكاركنندگان

و به حسب روايات كتاب علل كه در بحار نقل كرده : اين حجر مثل درّ سفيدى درخشان و روشنى دهنده بود و بر اثر تماس دستهاى اهل فسق و كفر و شرك سياه شد. و اگر دستهاى ايشان به آن نمى رسيد، هر صاحب بليه و مرضى كه مى آمد خود را به آن مى ماليد، خوب مى شد و شفا مى يافت

و به حسب بعضى روايات : وقتى كه حضرت ابراهيمعليه‌السلام و اسماعيلعليه‌السلام بناى خانه كعبه را مى كردند و رسيدند به محل حجرالاسود، كوه ابوقبيس ندا كرد حضرت ابراهيمعليه‌السلام را كه : اى ابراهيمعليه‌السلام امانتى نزد ما دارى و آن حجرالاسود است پس حجرالاسود را داد به حضرت ابراهيمعليه‌السلام و حضرت آن را در محل خود گذاشت

اما حرم و مسجد، پس به حسب روايات كافى : وقتى كه حضرت آدم از بهشت بيرون شد و به زمين مكه رسيد، از تنهايى و نشنيدن آنچه در بهشت مى شنيد، شكايت كرد نزد پروردگار. خداوند براى او از بهشت ياقوت قرمزى فرستاد. پس آن را در محل خانه كعبه گذاشت و طواف مى كرد اطراف آن پس روشنايى آن رسيد تا اطراف حرم و آن را حضرت آدمعليه‌السلام نشان كرد.

پس تا هر جايى كه روشنايى رسيد، حرم شد به امر پروردگار.

و در روايت ديگر: جبرئيل خيمه اى از خيمه هاى بهشت براى حضرت آدم و حوا آورد و آن را در محل خانه كعبه گذاشت و آدم و حوا را در آن خيمه جاى داد: و مقدار آن خيمه به اندازه چهار ركن خانه بود.

و عمود خيمه از ياقوت قرمز بود، روشن كرد مكه و اطراف آن را. و تا هر جايى كه روشنايى آن رسيد، خداوند آن را حرم قرار داد براى احترام خيمه و عمود چون از بهشت بود. و براى همين جهت خداوند عزوجل قرار داد كه حسنات و سيئات در حرم مضاعف مى شود.

و طنابهاى خيمه را كشيدند در اطراف خيمه ، پس تا هر جا رسيد مسجدالحرام شد. و ميخها و طنابها نيز از بهشت بود.

و خدا وحى فرستاد به سوى جبرئيل : اى جبرئيل ، هفتاد هزار ملك را بياور كه حراست و نگهدارى كنند خيمه را از شياطين و انيس و مونس آدمعليه‌السلام باشند و اطراف خيمه طواف كنند جهت تعظيم و احترام خانه و خيمه

پس ملائكه آمدند نزد خيمه و اطراف اركان خانه طواف مى كردند هر روز و شب همان طورى كه طواف مى كردند در آسمان اطراف بيت المعمور كه در آسمان بود.

پس از گذشتن زمانى كه خدا خواست ، وحى فرستاد خدا به سوى جبرئيل كه : فرود آى نزد آدم و حوا و آنان را از موضع خانه دور كن و بلند كن قواعد خانه را براى طواف ملائكه و اولاد آدمعليه‌السلام . پس جبرئيل آمد و آدم و حوا را از خيمه بيرون كرد. و آدم را بر كوه صفا قرار داد. و حوا را بر كوه مروه گذاشت و خيمه را از محل خانه برداشت

حضرت آدمعليه‌السلام فرمود: اى جبرئيل ، آيا خدا بر ما غضب كرده كه ما را از خيمه بيرون كردى و تفرقه بين ما انداختى ؟ يا خدا راضى است و براى جريان تقدير اين كار را كردى ؟ جبرئيل عرض كرد: اين كار جهت غضب خدا نيست و خدا سوال نمى شود از آنچه مى كند. اى آدم ، اين هفتاد هزار ملك كه طواف مى كنند و انيس تو هستند سوال كردند از پروردگار كه خدا بنا فرمايد براى ايشان در مكان خيمه خانه اى را در مقابل بيت المعمور كه طواف كنند اطراف آن و خدا وحى فرستاد به سوى من كه تو را از محل خيمه دور كنم و خيمه را بردارم حضرت آدمعليه‌السلام فرمود: راضى هستيم به تقديرات خداى تعالى

پس به امر پروردگار جبرئيلعليه‌السلام سنگى از كوه صفا و سنگى از كوه مروه و سنگى از طور سينا و سنگى از كوه سلام كه پشت كعبه هست گرفت و در محل خانه كعبه گذاشت و اركان خانه را بلند كرد به آن مقدار و كيفيتى كه خدا خواست و خدا وحى فرستاد به سوى جبرئيل كه : بنا را تمام كن به سنگهايى از كوه ابوقبيس و قرار بده براى خانه دو درب يكى طرف مشرق و ديگرى طرف مغرب

پس تمام كرد جبرئيل آن را. چون تمام شد، ملائكه آمدند و اطراف آن طواف مى كردند و وقتى كه ملائكه طواف كردند، حضرت آدمعليه‌السلام و حوا نظر كردند به طواف ايشان ، آمدند و آن دو نيز طواف كردند هفت مرتبه

و اين اخبار را در بحار از كتاب علل و غيره نقل كرده است

در كتاب كافى نقل كرده از امام صادقعليه‌السلام كه فرمود: حضرت ابراهيمعليه‌السلام و اسماعيل تجديد كردند مسجدالحرام را به مابين كوه صفا و مروه

اما مقام حضرت ابراهيمعليه‌السلام ، پس آن سنگى است كه وقتى ابراهيمعليه‌السلام پاهاى مبارك را روى آن گذاشت ، به امر پروردگار ميان آن سنگ فرو رفت

و به حسب روايت كافى و علل امامعليه‌السلام فرمود: وقتى كه بناى كعبه را حضرت ابراهيمعليه‌السلام تمام كرد، امر فرمود خداوند او را كه اعلام فرمايد در ميان مردم به حج پس فرمود: هلم الى الحج پس تمام مردم كه در رحمهاى زنان و اصلاب مردان بودند تا روز قيامت شنيدند و جواب دادند: لبيك داعى الله پس كسى كه ده مرتبه جواب داد، ده مرتبه حج مى كند. و كسى كه پنج مرتبه جواب داد، پنج مرتبه حج مى نمايد. و كسى كه بيشتر يا كمتر جواب داد، به عدد جواب حج مى كند، و كسى كه جواب نداد، حج نمى كند.

و به حسب روايت علل امام فرمود: وقتى كه ابراهيمعليه‌السلام مامور به اعلام حج شد، ايستاد بر روى مقام و چنان بلند شد كه رسيد به مقابل كوه ابوقبيس پس ندا كرد در ميان مردم به حج

در كافى به سند موثق از زراره از امام باقرعليه‌السلام نقل كرده كه فرمود در ضمن حديثى : موضع مقام كه حضرت ابراهيمعليه‌السلام گذاشت نزد ديوار خانه بود. پس پيوسته آنجا بود تا آنكه اهل جاهليت آن را آوردند به آن محلى كه الان در آنجا مى باشد. پس ‍ رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وقتى كه فتح فرمود مكه معظمه را، برگردانيد مقام را به آنجايى كه حضرت ابراهيمعليه‌السلام گذاشت

پس همين بود تا زمان رياست عمربن الخطاب پس عمر آن را تغيير داد و آورد آن را در محلى كه زمان جاهليت بود و الان آنجا مى باشد.

اما حجر اسماعيلعليه‌السلام ، پس آن خانه اسماعيل است و در اوست قبر خودش و قبر مادرش هاجر و قبرهاى پيامبران و عده اى از دختران حضرت اسماعيل در آنجا دفن شده اند.

حضرت صادقعليه‌السلام نماز خواند در حجر اسماعيل و مابين او و خانه مقدر دو زراع بود در مقابل ميزاب و فرمود: اينجا محل نماز خواندن شبير و شبر دو فرزندان هارون است

فرمود: دفن شده مابين ركن يمانى و حجرالاسود هفتاد پيامبرعليهم‌السلام .

و تمام آنچه در اين فصل ذكر كرديم ، در كتاب شريف كافى از ائمه دينعليه‌السلام م اجمعين نقل كرده است