فصل ششم : نيت و مراتب آن
عن النبىصلى‌الله‌عليه‌وآله
:
يحشر الناس على نياتهم
مردم در قيامت بر طبق نياتشان محشور مى شوند.
ميزان الحكمه ، ج ١٠، ص ٢٧١.
سخنى پيرامون نيت
امام سجادعليه‌السلام
در سومين جمله دعاى مكارم الاخلاق بعد از ذكر صلوات عرض مى كند:
وانته بنيتى الى احسن النيات
بارالها! نيت مرا به بهترين و پاكترين نيات منتهى كن
ممكن است پرسيده شود كه آيا نيت در شرع مقدس اسلام داراى ارزش خاصى مى باشد؟ معناى نيت چيست ؟
نيت در شرع مقدس اسلام اهميت فوق العاده اى دارد و خوب و بد آن مورد توجه شارع مقدس است و مردم را درباره آن دو آگاه فرموده است و اصلا برنامه اسلام اين است كه هر عملى را با رنگ و انگيزه آن مى پذيرد.
در كتاب هاى لغت آمده است كه :
النيه هى القصد و العزم على الفعل
نيت عبارت است از: قصد و تصميم (كه آدمى براى انجام عملى در باطن اتخاذ مى كند و بر طبق آن عمل مى نمايد).
نيت آنقدر مهم است كه ارزش اعمال مردم بر وفق نيتى است كه دارند، و اصولا:
نيت المومن خير من عمله
نيت مؤمن از عملش بهتر است
اگر قصدشان خوب و عالى باشد، عمل آنان ارزنده و پرقيمت مى باشد؛ اما اگر نيتشان آلوده و پليد باشد، عمل آنان ارزش معنوى ندارد و مى تواند منشاء كيفر شود.
در روايتى از جابر بن عبدالله انصارى نقل شده است كه مى گويد:
سمعت رسول الله يقول : رجلان فى الاءجر سواء: رجل مسلم اعطاه الله ما لايعمل فيه بطاعه الله و رجل فقير يقول : اللهم لو شئت رزقتنى ما رزقت اخى ، فاعمل فيه بطاعه الله
شنيدم كه پيغمبر گرامى فرمودند: دو مرد در اجر و پاداش با يكديگر مساوى هستند: اول آن مردى كه خداوند به او ثروت عطا كرده و او ثروت خود را در راه طاعت خداوند سبحان (جل واعلى) مصرف مى كند و آن مرد فقيرى كه مال ندارد و مى گويد؛ بارالها! اگر بخواهى به من رزق عنايت كنى و مال بدهى ، همانند آنچه به برادر دينى ام داده ايى ، من هم مانند آن برادرم ، به طاعت تو عمل مى كنم
پيغمبر گرامى اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
مى فرمايد: اين دو مرد در اجر مساوى هستند، با اينكه اولى نيت خوب كرده و مال داده ، ولى دومى ! فقير بوده و فقط قصد و اراده طاعت خدا را، در صورتى كه تمكن و ثروت داشته است
و همچنين روايت ديگرى از وجود مقدس پيامبر اسلام محمد بن عبداللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
آمده است كه فرمود:
انما الاءعمال بالنيات و لكل امرى مانوى ، فمن غزا ابتغاء ما عندالله (عزوجل) فقد وقع اجره على الله (عزوجل) و من غزا يريد عرض الدنيا او نوى عقالا لم يكن له الا ما نوى
اعمال مردم تابع نيت هاى آنان است و هر كسى آن چيزى را كه قصد كرده است به دست مى آورد. بعد مى فرمايد؛ كسى كه به جنگ مى رود و در جبهه جنگ جهاد مى كند و قصد او فقط براى رضاى خداوند است ، اجر او بر عهده خدا است اما كسى كه به جنگ مى رود، ولى قصد او اموال دنيوى و متاع هاى زندگى است ؛ لم يكن له الا ما نوى چيزى جز آنچه كه نيت كرده ، نصيبش نمى شود.
امام سجادعليه‌السلام
به درگاه الهى عرضه مى دارد: خدايا! نيت مرا به بهترين نيت ها منتهى بفرما.
از اين جمله امام روشن مى شود كه نيت همانند يقين داراى مراتب و درجات است ، كه امام بهترين آن را از درگاه الهى درخواست مى كند.
براى روشن شدن درجات نيت ، مثلى را در مورد عبادت ذكر مى كنيم : گاهى قصد انسان در عبادت زشت است و پليد، گاهى تصميم انسان در عبادت ، خوب است و درست و گاهى نيت آدمى در عبادت ، خوب تر است و عالى تر، يعنى اينكه بهترين نيت است
اما قسم اول : يعنى قصد زشت و پليد در عبادت ، همانند بندگى رياكاران است كسى كه مى خواهد عبادت صحيح انجام دهد، بايد آن را براى خدا و به قصد قربت انجام دهد. اما اگر كسى براى جلب توجه مردم و نفوذ در افكار آنان و براى اينكه مردم درباره او بگويند: فرد خوبى است ، رياكارانه عبادت مى كند و در باطن كمترين توجهى به خداوند ندارد و تمام توجه او به مردم و جلب قلوب آنان است ، اين نيت در اسلام بسيار پليد است
رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
مى فرمايد:
از خدا بترسيد و از ريا اجتناب كنيد كه ريا شرك به خداوند است و عمل رياكاران در قيامت حبط مى شود.
در اسلام نه تنها ريا در عبادت ، موجب انحراف از صراط مستقيم و مايه بدبختى است ، بلكه رياكارى در غير عبادات نيز مذموم و ناپسند است از امام صادقعليه‌السلام
چنين نقل شده :
النيه اءفضل من العمل الا و ان النيه هى العمل ، ثم تلا قوله (عزوجل):(
قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَىٰ شَاكِلَتِهِ
)
، يعنى على نيته
نيت افضل از عمل است ، اصلا نيت همان عمل است سپس آيه(
قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَىٰ شَاكِلَتِهِ
)
را قرائت فرمود و اضافه نمود كه منظور از شاكله همان نيت است
قرآن حقيقت عمل صالح را در يك بيان بليغ بازگو مى نمايد:
(
فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا
)
كسى كه مى خواهد خدا را ملاقات كند در حالى كه پروردگار از او راضى و خشنود باشد، بايد در دوران زندگى و در ايام حيات ، اعمال صالحه انجام دهد و در امر عبادت براى پروردگار شريكى قرار ندهد.
به تعبير روشن تر، تا حقيقت خلوص و اخلاص در عمل لحاظ نشود، رنگ عمل صالح به خود نخواهد گرفت ، انگيزه الهى داشتن است كه به عمل انسان عمق مى دهد و نورانيت مى بخشد و جهت صحيح مى دهد، اما هنگامى كه اخلاص از ميان رفت ، عمل ، بيشتر جنبه ظاهرى پيدا مى كند و به منافع شخصى گرايش پيدا مى كند و عمق و اصالت و جهت صحيح خود را از دست مى دهد.
در حقيقت اين عمل صالحى كه از انگيزه الهى و اخلاص ، سرچشمه گرفته و با آن آميخته شده ، گذرنامه لقاى پروردگار است اخلاص آن است كه محرك انسان از هر گونه شائبه غير الهى پاك باشد.
جالب توجه اينكه در شاءن نزول اين آيه از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
چنين نقل شده است كه : شخصى محضر حضرت عرض كرد: يا رسول الله ! من در راه خدا انفاق مى كنم و صله رحم به جا مى آورم و اين اعمال را فقط به خاطر خدا انجام مى دهم ، اما وقتى كه مردم از اين اعمال من سخن مى گويند و ستايش مى كنند مسرور و خوشحال مى شوم ، اين اعمال من چگونه است ؟ حضرت سكوت فرمودند و سخنى بيان نفرمودند، تا اينكه آيه فوق نازل شد و به اين سؤ ال پاسخ داد، كه تنها عملى مقبول درگاه الهى است كه با اخلاص كامل همراه باشد.
بدون شك منظور از اين روايت آن حالت سرور غير اختيارى نيست ، بلكه حالتى است كه انگيزه عمل انسان گردد و يا حكايت از عدم خلوص نيت كند. نيت خوب و خوب تر، يا همان حسن و احسن را با توجه به انگيزه عبادات مؤمنين عادى كه اكثريت جامعه مسلمين از آنان تشكيل يافته است و انگيزه عبادات اولياى بزرگوار الهى كه در هر عصر و زمان عده معدودى بوده و هستند مى توان تشخيص داد.
يك انسان مسلمان عادى كه به خداوند و نبوت پيامبرانش و به روز جزا، ايمان واقعى دارد و قرآن را وحى خداوند مى داند و به تمام محتويات آن مؤمن و معتقد است و در كتاب خدا دقت مى كند و مى بيند كه خداوند در آيات بسيارى به افراد مؤمن و صاحبان اعمال صالحه وعده بهشت جاودان داده است و از آن جمله فرموده است :
(
وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ
)
اى پيغمبر! به افرادى كه ايمان آورده اند و داراى اعمال صالحه اند مژده بده كه در قيامت از جنات و رحمتهاى بزرگ خداوند برخوردارند.
همچنين مى بينيم كه در مواقع زياد و متعددى خداوند از گناهكاران سخن به ميان مى آورد و به آنان وعده عذاب قطعى مى دهد، عذابى بسيار شديد كه از آن جمله مى فرمايد:
(
فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا وَلَن تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ
ۖ
أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ
)
به اين مردم بگو: اگر فرمان نمى بريدش و نخواهيد برد، از عذابى بترسيد و از آتشى بپرهيزيد كه آتشگيره و هيزم آن (بدن هاى) مردم و سنگ ها (بتها) است
اين افراد با ايمان براى اطاعت امر الهى و انجام وظيفه عبوديت و بندگى ، نماز مى خوانند؛ اما انگيزه آنان در نماز، نيل به بهشت جاودانى است كه خدا وعده فرموده و مؤمنين را به آنان بشارت داده است و همچنين اين افراد با ايمان از منهيات الهى پرهيز مى كنند و به منظور اطاعت فرمان او پيرامون گناه نمى گردند و انگيزه آنان در اين عمل آن است كه از عذاب شديد الهى محفوظ باشند و گرفتار مصائب و بلاهاى قيامت نشوند. نيت اين افراد خوب است و حسن و عملى را كه انجام مى دهند صحيح و طبق موازين شرع مقدس اسلام مى باشد. اما نيت بهتر و قصد نيكوتر، اراده خالصى است كه ؛ ائمه معصومينعليهم‌السلام
و اولياى گرامى در دل دارند. انگيزه آنان در اطاعت خداوند نيل به پاداش قيامت يا محفوظ ماندن از عذاب قيامت نيست ، بلكه آنان خداوند را براى خدا عبادت مى كنند و منشاء چنين بندگى ، ايمان كامل و معرفت بسيار رفيع نسبت به ذات پروردگار سبحان است
آمده است كه حضرت علىعليه‌السلام
در پيشگاه الهى عرض مى كند:
الهى ما عبدتك خوفا من نارك و لاطمعا فى جنتك ، لكن وجدتك اهلا للعباده فعبدتك
خدايا عبادت و بندگى من نه براى ترس از آتش توست و نه به منظور نيل به بهشت جاودان است ، بلكه تو را شايسته عبادت دانستم ؛ از اين رو تو را بندگى نمودم
اميد به ثواب روز جزا و ترس از عذاب شديد قيامت كه در قرآن شريف مكرر و با عبارات مختلف خاطرنشان گرديده ، بزرگترين محرك مسلمانان در اطاعت از اوامر الهى و اجتناب از منهيات خداوند بوده و هست و نيتى اين چنين از نظر علمى منافى با خلوص و قصد قربت نيست و از نظر روايات مورد تاءييد ائمه معصومينعليهم‌السلام
مى باشد.
در روايتى از رئيس مكتب تشيع و كشاف حقايق ، وجود با بركت حضرت امام جعفر صادقعليه‌السلام
نقل شده است كه مى فرمايد:
ان العباد ثلاثه : قوم عبدوا الله (عزوجل) خوفا، فتلك عباده العبيد
عبادت كنندگان خداوند سه گروهند: گروهى خدا را از ترس عذاب بندگى مى كنند و اين عبادت بردگان است كه اطاعتشان از ترس كيفر مولى است
و قوم عبدوا الله تبارك و تعالى طلب الثواب ، فتلك عباده الاجراء
و گروهى خداوند را به منظور دستيابى به پاداش ، عبادت مى كنند و اين عبادت اجيران و مزد بگيران است
و قوم عبدوا الله (عزوجل) حبا له ، فتلك عباده الاحرار و هى افضل العباده
و گروهى خداوند را به انگيزه محبت و دوستى خداوند عبادت مى كنند و اين عبادت آزادگان و برترين و بالاترين عبادات است
حضرت ، عبادت گروه اول و دوم را عبادت خوانده و در رديف گروه سوم ذكر فرموده است ، ولى عبادت گروه سوم را بهترين و برترين بندگى معرفى نموده و عباد اين گروه را گروه آزادگان و احرار خوانده است پس تا اينجا روشن شد كه نيتهاى مردم در عباداتى كه انجام مى دهند، متفاوت است و ارزش عبادت هر فردى به تناسب ارزش نيت اوست
رسول مكرم اسلام محمد بن عبداللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
مى فرمايد:
انما الاءعمال بالنيات و لكل امرى ما نوى
اعمال مردم تابع نيتهاى آنان است و نصيب هر فرد از عملى كه انجام داده آن چيزى است كه در نظر داشته است
مردى بر رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
گذر كرد، اصحاب آن حضرت او را مردى فعال و قوى يافتند، به حضرت عرض كردند: چه خوب بود اين مرد، نيرو و نشاطى را كه دارد در راه خدا مصرف مى نمود و براى او فعاليت مى كرد. حضرت در پاسخ فرمودند: اگر سعى و عمل او براى پدر و مادر پيرش باشد، كار او در راه خداوند است و اگر انگيزه او در عمل رياكارى و فخر نمودن بر ديگران باشد، كار او براى شيطان است پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
فرمود:
يحشر الناس على نياتهم
مردم در قيامت بر طبق نياتشان محشور مى شوند.
امام سجادعليه‌السلام
از پيشگاه الهى درخواست مى كند: بارالها! نيت مرا به بهترين و بالاترين نيت ها منتهى بفرما.
خداوند ان شاء الله تمام اعمال و تمام نيت هاى ما را در راه خودش به بهترين نحو ممكن قرار دهد. آمين يا رب العالمين
تكميل نيت
حضرت زين العابدين و الساجدين على بن الحسينعليه‌السلام
به درگاه الهى عرضه مى دارد:
اللهم وفر بلطفك نيتى ، وصحح بما عندك يقينى ، و استصلح بقدرتك ما فسد منى
قبل از ورود به بحث ، اولا: لازم است ، در مورد دو كلمه «وفر» و كلمه «لطف» توضيح داده شود: بعضى از افعال در لغت عرب ، هم به معناى لازم و هم به معناى متعددى مى آيد، كه فعل «وفر» نيز از اين افعال مى باشد، گاهى مى گويند: وفرالشى يعنى تم و كمل ؛ فلان چيز به حد كمال و تمام خود رسيد، و گاهى مى گويند: وفرته اى اءتممته و اكملته ؛ يعنى فلان چيز را تتميم و تكميل نمودم
اين كلمه در دعاى امام سجادعليه‌السلام
به معناى متعددى آمده است و امام از درگاه الهى درخواست نمى نمايد كه : پروردگارا! نيت مرا به لطف خود تام و كامل بفرما. اما كلمه «وفر» به معناى ديگر نيز آمده و آن به معنى صيانت و محافظت است مثلا: وقتى مى گويند: وفر عرضه ؛ يعنى فلانى عرض و آبرو و شرف او را از خطر محافظت نمود. ممكن است مراد امام تكميل و تتميم نيت باشد و همين طور ممكن است مراد حضرت حفاظت و صيانت نيت باشد.
اما كلمه «لطف» نيز به دو معنا مى باشد: يكى به معناى (رفق و مدارا) و ديگر به معناى (رقيق و دقيق) است امامعليه‌السلام
كاءنه مى خواهد در پيشگاه الهى عرض كند: پروردگارا! عنايتى كن و نيت مرا تكميل بفرما! اما با رفق و مدارا، نه اينكه در مضيقه و رنج قرار بدهى
معناى ديگرش اينكه : پروردگارا! نيت مرا كامل گردان ، (يعنى با يك تصرف صحيح و دقيق و پنهانى در وجود من آن هدف مقدس)، يعنى تتميم و تكميل نيت را تعليم بنما و به من عطا بفرما.
اولين نشانه تكميل و تتميم نيت ، آن حالت مقدس خلوص و پاكى است كه در نهان يك فرد الهى به وجود مى آيد، هر قدر آن نيت خالص تر باشد از كمال بيشترى برخوردار است
نيت تام و كامل و آثار آن
اما صاحب نيت تام و كامل آن كسى است كه به هيچ وجه خود را اسير مسائل معنوى ثواب و عقاب ننمايد، بلكه خدا را فقط و فقط براى شكر گزارى عبادت كند و اداى وظيفه بندگى در مقابل خدا، يعنى خدا را براى خدا عبادت كند نه آنكه خدا را براى نيل به ثواب و يا مصون ماندن از عذاب و نقمت ، عبادت كند.
از امام سجادعليه‌السلام
روايت شده است كه در آن مى فرمايد: ميل ندارم خدا را به منظور منفعت و نيل به بهشت سعادت بندگى كنم ! همچنين ميل ندارم خدا را از ترس عذاب و عقاب ذات اقدس الهى عبادت كنم تا مانند بردگان باشم
در اين موقع قيل فلم تعبده ؛ به حضرت عرض شد: پس شما خدا را به چه انگيزه ايى عبادت مى كنيد؟ قال : لما هو اءهله باءياديه على و انعامه ؛ من خدا را براى اينكه سزاوار و شايسته پرستش و بندگى است ، عبادت مى كنم ، براى نعمت هايى كه به من داده و مرا مشمول فيض هاى گوناگون خود فرموده است
چنين عبادتى بهترين و عالى ترين عبادت هاست و نيت عبادت به اين كيفيت نيت كامل و تمام است ، همان نيتى كه امام سجادعليه‌السلام
از خداوند خواسته ، كه به لطف و به راءفت و رحمت خود نيت مرا تتميم و تكميل بفرما.
يكى ديگر از آثار تماميت و كمال نيت اين است كه افراد با ايمان تمناى همكارى و هميارى با مجاهدين راه خدا، و همچنين تمنا و هميارى با نيكوكاران را در ضمير داشته باشند؛ ولى بر اثر ناتوانى يا بيمارى نتوانند عملا آنان را يارى نمايند؛ چنين نيت مقدسى ، صاحبش را از پاداش الهى بهره مند مى سازد و بدون اينكه تحمل رنج و زحمتى كرده باشد، از اجر بارى تعالى برخوردار مى گردد.
رسول مكرم اسلام محمد بن عبداللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
مى فرمايد: ما در مدينه كسانى را ترك كرديم ، ولى هم اكنون هيچ واديى را نمى پيماييم و از هيچ بلندى بالا نمى رويم و از هيچ پستى پايين نمى رويم ، مگر اينكه آنان با ما هستند.
عرض شد يا رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله
! چگونه با ما هستند با آنكه حضور ندارند؟ حضرت فرمودند: به نيت هاى خود با ما هستند، يعنى در منزل مريض هستند، ولى در نيت خود آرزومندند كه با ما باشند و خداوند اجرى نظير اجرى كه به مجاهدين همراه يكديگر عنايت مى نمايد، به آنان نيز عطا مى فرمايد
در روايات تاريخى وارد است كه : پس از آنكه خداوند علىعليه‌السلام
را بر اصحاب جمل پيروز نمود، يكى از دوستان و اصحاب آن حضرت گفت : دوست داشتم كه فلان برادرم در اينجا بود و ناظر پيروزى شما و يارى خداوند به شما مى شد.
حضرت در پاسخ فرمودند: آيا دوست شما به ما متمايل است و نيت پيروزى ما را دارد؟ گفت : بله
حضرت فرمود: او با اين نيتى كه دارد، همانند ديگر اصحابمان شاهد و حاضر در اين معركه بوده و در جنگ جمل شركت داشته است ، نه فقط دوست شما، بلكه كسانى هم اكنون در اصلاب پدران و ارحام مادران هستند و به دنيا نيامده اند، اما پس از ولادت و رسيدن به سر حد بلوغ ، قضاياى جمل را مى شنوند و در دل آرزو مى كنند كه اى كاش ! ما هم در ركاب اميرالمؤمنينعليه‌السلام
مى بوديم ، خداوند آنان را نيز از اجر اصحاب من و همانند پاداش آنان برخوردار مى نمايد
يكى ديگر از آثار تتميم و تكميل نيت اين است كه : خداوند آدمى را به نسبت كمال نيتى كه در ضميرش دارد، نسبت به امور سعادت بخش و مفيد، موفق مى دارد. كسى كه از خداوند مى خواهد كه مرا در تحصيل علم و فراگرفتن دانش موفق بدار، توفيق خداوند به او متناسب با نيت و تصميمى است كه در تحصيل عمل دارد. آن كس كه نيتش تحصيل تام و كامل است ، از توفيق بزرگ خداوند برخوردار مى گردد و آن كس كه فاقد چنين تصميمى است ، موفقيتش در تحصيل علم به تناسب همان نيت محدود و ناتمام است
حضرت علىعليه‌السلام
مى فرمايد:
على قدر النيه تكون من الله العطيه
خداوند، عطيه توفيق را به مقدار نيت به صاحب آن عنايت مى فرمايد.
و باز مى فرمايد:
من حسنت نيته امده التوفيق
كسى كه نيت خوب دارد، توفيق پروردگار مددكار او خواهد بود.
امام صادقعليه‌السلام
مى فرمايد: مقدار يارى خداوند بر بندگان بر وفق مقدار نيت آنان است ، كسى كه نيت پاك ، صحيح و كامل دارد، يارى خداوند هم به او كامل خواهد بود، اما كسى كه نيت كوتاه دارد، يارى خداوند هم به او كم و كوتاه مى باشد.
يكى ديگر از آثار تكميل و تتميم نيت ، بهره مندى صاحب آن از پاداشهاى وسيع و گسترده حضرت حق (جل واعلى) است
امام سجادعليه‌السلام
اين موفقيت عظيم را در دعاى نهم صحيفه سجاديه از پيشگاه الهى درخواست نموده است ، آنجا كه مى گويد:
اللهم فصل على محمد و آله و اجعل همسات قلوبنا و حركات اعضائنا و لمحات اعيننا و لهجات السنتنا فى موجبات ثوابك حتى لاتفوتنا حسنه نستحق بها جزاءك و لاتبقى لنا سيئه نستوجب بها عقابك
بارالها! بر محمد و آلشصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
درود بفرست و آن چنان كن كه خاطرات دلهاى ما، حركات اعضاى ما، چشم بر هم زدن هاى ما و گفته هاى زبانهاى ما در امورى به جريان افتد كه مايه جلب رحمت و پاداش تو باشد، چنانكه هيچ كار خوبى كه مايه استحقاق اجر و پاداش توست از ما فوت نشود و هيچ گناهى كه مستوجب عقاب توست براى ما باقى نماند.
نيت پاك و كامل چنين ، مى تواند انسان را در جميع جهات ظاهر و باطن پاك و منزه نگه دارد و او را از آلوده شدن به اعمال زشت و انديشه هاى ناروا حفاظت نمايد.
امام صادقعليه‌السلام
مى فرمايد: كسى كه نيت صادقانه و پاك دارد، صاحب قلب سليم است ؛ زيرا سالم ماندن قلب از خاطرات زشت و انديشه هاى ناروا به اين است كه نيت ما در جميع شئون براى خدا باشد و در كتاب مقدس ما، قرآن آمده است كه در قيامت ، مال و اولاد به انسان نفعى نمى رساند، تنها قلب سليم است كه مى تواند موجب نجات انسان ها شود و آنان را از خطرات و عذاب بزرگ قيامت رهايى بخشد
.
چهارده كلام نورانى
١ - قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم
ان نيه المؤمن خير من عمله و نيه الكافر شر من عمله
بدرستى كه نيت مؤمن از عملش بهتر است ، و نيت كافر از عملش بدتر است
٢ - قال علىعليه‌السلام
: النيه الصالحه احد العملين
نيت راست نيكو يكى از دو عمل است (يعنى حكم عمل صالح دارد به اعتبار اينكه ثواب بر آن مترتب شود هر چند آن عمل ميسر نشود، و به فعل نيايد.)
٣ - قال علىعليه‌السلام
: اقرب النيات بالنجاح اعودها بالصلاح
نزديكترين انديشه ها به نجات و پيروزى برگردنده ترين آنهاست به صلاح و درستى (يعنى باعث اين شود كه آن مطلب زودتر به عمل آيد و آن به صلاح نزديكتر باشد).
٤ - قال علىعليه‌السلام
: ان الله تعالى يدخل بحسن النيه و صالح السريره من يشاء من عباده الجنه
بدرستى كه خدا كه بلند مرتبه است به سبب نيكى نيت و نهان صحيح هر كه را خواهد از بندگان خود به بهشت داخل مى كند.
٥ - قال علىعليه‌السلام
: جميل النيه سبب لبلوغ الامنيه
نيت نيكو سبب رسيدن به مراد است
٦ - قال علىعليه‌السلام
: حسن النيه جمال السرائر
نيكويى نيت و قصد، جمال و زيبايى نهان هاست
٧ - قال علىعليه‌السلام
: حسن النيه من سلامه الطويه
نيكويى نيت و قصد از سلامتى نهان است (يعنى ناشى از سلامتى و خوبى باطن و اخلاق مى شود).
٨ - قال علىعليه‌السلام
: اذا فسدت النيه وقعت البليه
هرگاه نيت فاسد شود، بلا واقع شود.
٩. قال علىعليه‌السلام
: من الشقاء فساد النيه
فاسد بودن قصد و نيت از بدبختى است
١٠ - قال علىعليه‌السلام
: ان تخليص النيه من الفساد اشد على العاملين من طول الاجتهاد
بدرستى كه خالص كردن نيت از فساد سخت تر است بر عمل كنندگان از درازى اجتهاد (يعنى بذل طاقت يا مشقت كشيدن).
١١ - قال علىعليه‌السلام
: تقرب العبد الى الله سبحانه باخلاص نيته
نزديكى جستن بنده بسوى خداوند سبحان به خالص گردانيدن نيت اوست
١٢. قال علىعليه‌السلام
: لاشى ء اءفضل من اخلاص عمل فى صدق نيه
نيت چيزى افزون تر از خالص كردن عملى در راستى نيت نيست
١٣. قال علىعليه‌السلام
: لا عمل لمن لانيه له (٢٤٣)
عملى براى كسى نيست كه نيتى براى آن عمل نباشد (يعنى همه عمل ها همراه با نيت است).
١٤ - قال علىعليه‌السلام
: لايكمل صالح العمل الا بصالح النيه
شايسته بودن عمل كامل نمى شود مگر به شايسته بودن نيت (يعنى حتما بايد قصد و نيت شايسته باشد).
0%
نویسنده: رضا محبى راد (لاهيجى)
