شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

تزلزل اخلاق و سنن

راسل مى گوید:

اصول مسلمه و دستورات اخلاقى منقول از گذشتگان و مبتنى بر سنن قدیمه، نفوذ و تسلط سابق خود را از دست داده است. مردان و زنان امروز اغلب اوقات در این كه چه كارى صواب و چه كارى خطاست واقعا در تردید هستند و حتى شك دارند كه خطا و صواب جز خرافات و اساطیر اولین چیزى باشد. وقتى هم مى كوشند چنین مسائلى را براى خود حل كنند، حل آن را بى اندازه مشكل مى بینند. نمى توانند هدف روشنى را كه به دنبال آن بروند و اصل واضحى را كه راهنماى آن ها باشد، كشف كنند.

زندگى امروز در غرب

اصولى كه در جامعه اى تثبیت شده و معمول است، ممكن است به نظر مردم خارج، یعنى بیگانگان، سخیف جلوه كند، ولى تا وقتى كه جامعه اى مستقر و پابرجاست اصول مزبور در نظر مردم آن، اصول مناسبى است یعنى تقریبا تمام افراد آن جامعه بدون چون و چرا آن را پذیرفته اند و همان اصول، قواعد و دستورات اخلاقى را، مانند قواعد وزن شعار رزمى، روشن و صریح به دست آن ها مى دهند، ولى زندگى امروز دنیا در مغرب زمین مانند اشعار رزمى نیست، بلكه شبیه شعر آزاد است كه فقط شاعر مى تواند آن را از نثر تشخیص دهد.(۳۹۰)

چقدر اشخاص را مى شناسم كه در زندگى ظاهرا خوش و خوش حال به نظر مى رسند، ولى دائما به وسیله مسكرات یا وسایل دیگر، در پى مستى و مسموم كردن خود هستند. انسان خوش بخت به مستى و مسموم كردن خود میل نمى كند. به همسایه خود حسد نمى برد و به همین دلیل نسبت به او هم كینه پیدا نمى كند.(۳۹۱)

جوانان بر سر دوراهى

جوانان مسلمان اكنون بر سر یك دو راهى قرار دارند. یا باید صمیمانه از تعالیم آسمانى اسلام پیروى كنند و نصایح خیرخواهانه والدین مسلمان خود را با گوش دل بشوند، از لذایذ غیرمشروع و آزادى هاى زیان بخش ‍ چشم پوشى نمایند، با محبوبیت و احترام در محیط خانه و اجتماع زندگى كنند، و عمرى را به سلامت و سعادت بگذرانند، یا پیرو روش هاى غرب گردند، تعالیم اسلامى را نادیده انگارند، به تذكرات والدین خود بى اعتنایى كنند، بنده شهوت و هواى نفس خویش باشند و براى كامجویى و لذت یابى، به بى عفتى ها و ناپاكى ها تن دردهند، به شرابخوارى و دیگر عادات مضره معتاد گردند، در خانواده ایجاد اختلاف و ناسازگارى نمایند، در اجتماع حقوق دگران را مورد تعدى و تجاوز قرار دهند، و عمرى با بدبختى و سیه روزى به سر برند.

چند سال قبل به یكى از مراكز استان ها دعوت شده بودم.

روزى مرد تحصیل كرده اى كه در دانشگاه آن شهر تدریس مى كرد، به منزلم آمد. گفت مى خواهم مطلبى را به اطلاع شما برسانم كه اگر مقتضى بدانید، ضمن یكى از سخنرانى ها جوانان را از خطر آگاه سازید. آن مطلب این است!

چند شب قبل، مقدارى فرش و اثاث از منزلم به سرقت رفت. به شهربانى خبر دادم. امروز قبل از ظهر با تلفن گفتند كه دزد منزل شما پیدا شده و او یك دانش آموز ششم ریاضى از فلان شهرستان است. باور نمى كردم كه دانش آموزى دزدى كرده باشد.

فورا به شهربانى رفتم. مرا به اطاق افسر نگهبان راهنمایى نمودند.

طولى نكشید كه جوانى را با دست بند به آن اطاق آوردند و گفتند این جوان دزد منزل شماست. سئوال كردم: شما از منزل من دزدى كرده اى؟

جواب داد: بلى.

پرسیدم: محصلى؟

گفت: آرى، كلاس ششم ریاضى درس مى خوانم.

لذت زیان بخش

براى آن كه بدانم واقعا محصل است و راست مى گوید. چند سئوال ریاضى كردم كه بعضى از آن ها سخت بود. فورا همه را جواب داد. بسیار متاءثر شدم. گفتم: چرا مدرسه را ترك گفتى و به این شهر آمدى و دزدى كردى كه گرفتار شوى؟

جواب داد: رفقاى بد مرا با لذت هروئین آشنا كردند. كم كم معتاد شدم. چون یگانه فرزند خانواده و مورد علاقه بودم، مدتى از پدر به عناوین مختلف پول مى گرفتم و هروئین مى خریدم. اخیرا متوجه شد كه معتاد شده ام، سخت برآشفت و به من تندى كرد و دیگر پول نداد. ناچار خانه و مدرسه را ترك گفتم. به این شهر آمدم. براى تهیه پول هروئین دزدى كردم و گرفتار شدم.

در این موقع با ناراحتى شدید گفت اكنون به جاى مدرسه در محیط زندان به سر مى برم و به جاى صندلى كلاس و شنیدن درس دبیر، باید روى صندلى محكمه بنشینم و به سئوالات قاضى پاسخ بدهم و در حالى كه به شدت گریه مى كرد، مأمور او را به زندان منتقل نمود.

غلبه بر هواى نفس

( قال على عليه‌السلام : اغلبوا اهوائكم و هاربوا فانها ان تقیدكم توردكم من المهلكة ابعد غایة ) .(۳۹۲)

علىعليه‌السلام فرموده: بر خواهش هاى نفسانى خود غلبه كنید و از محیط خطرش بگریزد. چه اگر هواى نفس شما را به دام خود بیفكند، وارد محیط هلاكتان مى كند و به نهایت درجه سقوط و تباهى گرفتارتان مى سازد.

شجاع واقعى

( عن النبى صلى‌الله‌عليه‌وآله انه قال: ان الشدید لیس من غلب الناس و لكن الشدید من غلب نفسه ) .(۳۹۳)

رسول اكرمصلى‌الله‌عليه‌وآله فرموده: شجاع و نیرومند آن كس نیست كه بر مردم غلبه كند و بر رقباى خود پیروز گردد، بلكه شجاع آن كسى است كه بر نفس ‍ سركش خود مسلط شود و عنان هوى و تمایلات خویش را در دست گیرد.

پی نوشت ها:

۱- انسان ناشناخته، ص ۱۳۵.

۲- راه و رسم زندگى، ص ۲۶.

۳- چه مى دانم؟ هوش، ص ۴۳.

۴- چه مى دانم؟ هوش، ص ۹۵.

۵- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۲۲.

۶- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۴۲.

۷- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۸.

۸- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۴۶.

۹- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۴۷.

۱۰- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۴۸.

۱۱- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۴۹.

۱۲- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۸۳.

۱۳- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۱۰۷.

۱۴- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۱۱۷.

۱۵- غررالحكم، ص ۳۷۲.

۱۶- روان پزشكى، دكتر میرسپاسى، ص ۲۱۸.

۱۷- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۱۰.

۱۸- بیمارى سلسله اعصاب در نوزادان، دوران كودكى و بلوغ، ص ۸.

۱۹- انسان ناشناخته، ص ۱۳۶.

۲۰- لذات فلسفه، ص ۴۶۶.

۲۱- لذات فلسفه، ص ۴۹۶.

۲۲- همان منبع.

۲۳- انسان، ص ۴۲.

۲۴- انسان ناشناخته، ص ۱۶۴.

۲۵- سوره ۳۰، آیه ۵۴.

۲۶- لذات فلسفه، ص ۵۰۱.

۲۷- نهج البلاغه، خطبه ۸۲.

۲۸- غررالحكم، ص ۷۵۴.

۲۹- ظ سوره ۳۶، آیه ۶۸.

۳۰- صد و پنجاه سال جوان بمانید، ص ۱۴.

۳۱- لذات فلسفه، ص ۴۹۲.

۳۲- لذات فلسفه، ص ۴۹۶.

۳۳- لذات فلسفه، ص ۴۹۷.

۳۴- لذات فلسفه، ص ۴۹۵.

۳۵- سوره ۱۷، آیه ۸۴.

۳۶- نهج البلاغه، خطبه ۲۲۸.

۳۷- تأثیر علم بر اجتماع، ص ۵۵.

۳۸- اخلاق و شخصیت، ص ۱۰۲.

۳۹- تضادهاى درونى ما، ص ۲۷.

۴۰- نهج البلاغه، كلمه ۱۰۵.

۴۱- تحف العقول، ص ۳۷.

۴۲- وسائل، كتاب جهاد، ص ۳۹.

۴۳- بحار، ج ۱۷، ص ۱۸۴.

۴۴- مكارم الاخلاق، ص ۱۱۵.

۴۵- مشكلات روحى جوانان، ص ۷۳.

۴۶- مشكلات روحى جوانان، ص ۴۷.

۴۷- مشكلات روحى جوانان، ص ۶۲.

۴۸- مشكلات روحى جوانان، ص ۶۲.

۴۹- مشكلات روحى جوانان، ص ۶۳.

۵۰- مشكلات روحى جوانان، ص ۶۲.

۵۱- غررالحكم، ص ۶۷۷.

۵۲- شرح ابن ابى الحدید، ج ۲۰، كلمه ۹۳۷، ص ۳۴۳.

۵۳- مستدرك، ج ۲، ص ۶۲۵.

۵۴- بحار، ج ۱۷، ص ۱۸.

۵۵- سوره ۱۷، آیه ۲۴.

۵۶- تفسیر مجمع البیان، ج ۶، ص ۴۱۱.

۵۷- مشكوة الانوار، ص ۱۵۸.

۵۸- مجموعه ورام، ج ۲، ص ۲۰۸.

۵۹- مستدرك، ج ۲، ص ۶۲۷.

۶۰- همان منبع.

۶۱- تحف العقول، ص ۴۶.

۶۲- بحار، ج ۱۷، ص ۱۸۴.

۶۳- سوره ۱۷، آیه ۲۳.

۶۴- مجمع البیان، ج ۶، ص ۴۰۹.

۶۵- نهج الفصاحه، كلمه ۱۱۱۰، ص ۲۲۲.

۶۶- لئالى الاخبار، ص ۱۸۱.

۶۷- روان شناسى اجتماعى، ج ۱، ص ۱۸۰.

۶۸- Luock

۶۹- لذات فلسفه، ص ۸۵.

۷۰- امیدهاى نو، ص ۹۹.

۷۱- مجله پزشكى ایران، سال دوم، شماره ۶، ص ۴۲۶.

۷۲- مجله نظام پزشكى ایران، سال دوم، شماره ۶، ص ۳۸۶.

۷۳- مجموعه ورام، ج اول، ص ۱۳۴.

۷۴- وسائل، ج ۴، كتاب امر به معروف، ص ۹۷.

۷۵- مجله الهادى، سال دوم، شماره ۶، ص ۲۳.

۷۶- تحف العقول، ص ۲۰۹.

۷۷- مجموعه ورام، ص ۳۱.

۷۸- قریش، ص ۱.

۷۹- وسائل، كتاب امر به معروف، ج ۴، ص ۹۷.

۸۰- كافى، ج ۲، ص ۱۶۵.

۸۱- سوره ۳، آیه ۱۰۳.

۸۲- مجموعه ورام، ج ۲، ص ۵۱.

۸۳- اعجاز روان كاوى، ص ۴.

۸۴- مجموعه ورام، ج ۱، ص ۱۲.

۸۵- چه مى دانم؟ تربیت اطفال دشوار، ص ۹.

۸۶- چه مى دانم؟ تربیت اطفال دشوار، ص ۳۹.

۸۷- چه مى دانم؟ تربیت اطفال دشوار، ص ۵۱.

۸۸- تحف العقول، ص ۴۸۳.

۸۹- كافى، ج ۲، ص ۳۱۲.

۹۰- اخلاق و شخصیت، ص ۱۳۸.

۹۱- روضه كافى. ص ۸۷.

۹۲- تحف العقول، ص ۴۰۲.

۹۳- عقده حقارت، ص ۱۲.

۹۴- روان شناسى اجتماعى، ج ۱، ص ۱۱۶.

۹۵- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۸۸.

۹۶- مشكلات روحى جوانان، ص ۲۱.

۹۷- مشكلات روحى جوانان، ص ۵۶.

۹۸- مشكلات روحى جوانان، ص ۴۶.

۹۹- مشكلات روحى جوانان، ص ۴۸.

۱۰۰- تحف العقول، ص ۵۶.

۱۰۱- لذات فلسفه، ص ۸۴.

۱۰۲- روزنامه كیهان، شماره ۸۹۲۸.

۱۰۳- مجله علمى نظام پزشكى، سال دوم، شماره ۶، ص ۴۲۶.

۱۰۴- چه كنیم تا پیر نشویم، ص ۱۷۵.

۱۰۵- فهرست غرر، ص ۱۸۹.

۱۰۶- بعاث روزى است كه پیش از اسلام قبیله اوس و خزرج در آن روز به جان هم افتادند و جنگ سختى كردند و تلفات سنگینى دادند.

۱۰۷- اسدالغابة، ج اول، ص ۱۴۸.

۱۰۸- مجموعه ورام، ج ۱، ص ۳۴.

۱۰۹- روضه كافى، ص ۱۰۸.

۱۱۰- مشكوة الانوار، ص ۱۶۹.

۱۱۱- منبع پیشین.

۱۱۲- فهرست غرر، ص ۲۰۵.

۱۱۳- نهج البلاغه، خطبه ۹۰.

۱۱۴- وسائل، ج ۴، ص ۴۰.

۱۱۵- غررالحكم، ص ۷۱۹.

۱۱۶- مستدرك، ج ۲، ص ۳۱۰.

۱۱۷- رشد و زندگى، ص ۱۶.

۱۱۸- رشد و زندگى، ص ۱۷۰.

۱۱۹- مستدرك، ج ۲، ص ۳۱۰.

۱۲۰- نهج البلاغه، نامه ۳۱.

۱۲۱- مقدمه اى بر فلسفه آموزش و پرورش، ص ۴.

۱۲۲- سرنوشت بشر، ص ۲۴۴.

۱۲۳- تضادهاى درونى ما، ص ۲۹.

۱۲۴- مستدرك، ج ۲، ص ۶۲۳.

۱۲۵- مستدرك، ج ۲، ص ۶۲۶.

۱۲۶- چه مى دانم؟ تربیت اطفال دشوار، ص ۳۰.

۱۲۷- اعجاز روان كاوى، ص ۱۹.

۱۲۸- روان شناسى اجتماعى، ج ۲، ص ۴۴۷.

۱۲۹- مكارم الاخلاق، ص ۱۱۳.

۱۳۰- وسائل، ج ۵، ص ۱۲۵.

۱۳۱- سوره ۸۹، آیه ۱۷.

۱۳۲- عقل كامل، ص ۲۴.

۱۳۳- تضاد درونى ما، ص ۳۰.

۱۳۴- تضادهاى درونى ما، ص ۲۱.

۱۳۵- تضادهاى درونى ما، ص ۴۱.

۱۳۶- وسائل، كتاب امر به معروف، ص ۷۰.

۱۳۷- نهج البلاغه، كلمه ۳۹۰.

۱۳۸- نهج البلاغه، نامه ۳۱.

۱۳۹- تضادهاى درونى ما، ص ۵۲.

۱۴۰- سفینه، ج ۱، ص ۶۹۵.

۱۴۱- مستدرك، ج ۲، ص ۳۳۹.

۱۴۲- قدرت، ص ۳۸.

۱۴۳- تحت العقول، ص ۳۰۴.

۱۴۴- تضادهاى درونى ما، ص ۶۱.

۱۴۵- تحف العقول، ص ۴۵.

۱۴۶- فهرست غرر، ص ۱۴.

۱۴۷- كافى، ج ۲، ص ۱۰۲.

۱۴۸- عقل كامل، ص ۲۳.

۱۴۹- مشكلات روحى جوانان، ص ۳۰.

۱۵۰- عقده حقارت، ص ۲۷.

۱۵۱- غررالحكم، ص ۳۴۳.

۱۵۲- مستدرك، ج ۲، ص ۳۱۰.

۱۵۳- روان شناسى فروید، ص ۴۰.

۱۵۴- سوره ۷۵، آیه ۵.

۱۵۵- اخلاق و شخصیت، ص ۲۳.

۱۵۶- اندیشه هاى فروید، ص ۱۱۶.

۱۵۷- اندیشه هاى فروید، ص ۱۰۸.

۱۵۸- اندیشه هاى فروید، ص ۱۲۰.

۱۵۹- راه و رسم زندگى، ص ۶۴.

۱۶۰- تحت العقول، ص ۵۲.

۱۶۱- كافى، ج دوم، ص ۳۱۹.

۱۶۲- تحت العقول، ص ۳۵۸.

۱۶۳- راه و رسم زندگى، ص ۲۸.

۱۶۴- سوره ۷۶، آیه ۲.

۱۶۵- سوره ۲۰، آیه ۵۰.

۱۶۶- سوره ۷۶، آیه ۳.

۱۶۷- تفسیر برهان، ص ۱۱۶۳.

۱۶۸- سوره ۱۱، آیه ۵۶.

۱۶۹- سوره ۶، آیه ۱۵۳.

۱۷۰- سوره ۹۵، آیات ۴ و ۵ و ۶.

۱۷۱- ما و فرزندان ما، ص ۸۳.

۱۷۲- فهرست غرر، ص ۳۵۸.

۱۷۳- وسائل، ج ۴، باب وجوب غلبه عقل، ص ۲۹.

۱۷۴- كافى، ج ۲، ص ۱۳۹.

۱۷۵- قدرت، ص ۱۹.

۱۷۶- راه و رسم زندگى، ص ۳۸.

۱۷۷- اندیشه هاى فروید، ص ۵۱.

۱۷۸- چه مى دانم؟ جنایت، ص ۱۷.

۱۷۹- سوره ۹۱، آیات ۷ و ۸.

۱۸۰- چه مى دانم، بیمارى هاى روحى و عصبى، ص ۶۷.

۱۸۱- چه مى دانم؟ بیمارى هاى روحى و عصبى، ص ۶۵.

۱۸۲- چه مى دانم؟ بیمارى هاى روحى و عصبى، ص ۶۹.

۱۸۳- فیزیولوژى انسان، ص ۱۴۳.

۱۸۴- مستدرك الوسائل، ج ۲، ص ۲۸۳.

۱۸۵- فهرست غرر، ص ۲۵۷.

۱۸۶- شرح ابن ابى الحدید، ج ۲۰، كلمه ۲۰۹.

۱۸۷- مستدرك الوسائل، ج ۲، ص ۲۸۶.

۱۸۸- فهرست غرر، ص ۲۵۷.

۱۸۹- زناشویى و اخلاق، ص ۲۸.

۱۹۰- روزنامه كیهان، شماره ۸۹۱۷.

۱۹۱- روزنامه كیهان، شماره ۸۹۷۵.

۱۹۲- تحف العقول، ص ۳۸۶.

۱۹۳- فهرست غرر، ص ۲۵۵.

۱۹۴- Libido

۱۹۵- لسان العرب، (فرط).

۱۹۶- مكارم الاخلاق، ص ۹۹.

۱۹۷- مستدرك، ج ۲، ص ۵۳۱.

۱۹۸- سوره ۲۳، آیه ۷.

۱۹۹- فروید، ص ۶۶.

۲۰۰- سوره ۲، آیه ۲۲۳.

۲۰۱- سوره ۱۶، آیه ۷۲.

۲۰۲- سوره ۳۰، آیه ۲۱.

۲۰۳- مكارم الاخلاق، ص ۱۰۰.

۲۰۴- كافى، ج ۵، ص ۳۳۷.

۲۰۵- سوره ۲، آیه ۱۸۷.

۲۰۶- مستدرك، ج ۲، ص ۵۳۰.

۲۰۷- مستدرك، ج ۲، ص ۵۳۱.

۲۰۸- مستدرك، ج ۲، ص ۵۳۱.

۲۰۹- بحار، ج ۲۳، ص ۵۱.

۲۱۰- زناشویى و اخلاق، ص ۵۲.

۲۱۱- وسائل، ج ۵، ص ۲.

۲۱۲- زناشویى و اخلاق، ص ۴۶.

۲۱۳- زناشویى و اخلاق، ص ۴۹.

۲۱۴- كافى، ج ۵، ص ۳۲۷.

۲۱۵- كافى، ج ۵، ص ۳۲۹.

۲۱۶- وسائل، ج ۵، ص ۱.

۲۱۷- زناشویى و اخلاق، ص ۴۹.

۲۱۸- زناشویى و اخلاق، ص ۶۸.

۲۱۹- زناشویى و اخلاق، ص ۶۴.

۲۲۰- زناشویى و اخلاق، ص ۳۸.

۲۲۱- اندیشه هاى فروید، ص ۵۰.

۲۲۲- فروید، ص ۷۱.

۲۲۳- فروید و فرویدیسم، ص ۲۸.

۲۲۴- اندیشه هاى فروید، ص ۵۱.

۲۲۵- اندیشه هاى فروید، ص ۴۷.

۲۲۶- روان شناسى فروید، ص ۲۰.

۲۲۷- فروید، ص ۷۰.

۲۲۸- روان شناسى فروید، ص ۲۳.

۲۲۹- اندیشه هاى فروید، ص ۵۵.

۲۳۰- اندیشه هاى فروید، ص ۳۵.

۲۳۱- فروید، ص ۷۰.

۲۳۲- روان شناسى فروید، ص ۲۲.

۲۳۳- Libido

۲۳۴- فروید، ص ۶۱.

۲۳۵- اندیشه هاى فروید، ص ۱۱۳.

۲۳۶- اندیشه هاى فروید، ص ۱۰۸.

۲۳۷- اندیشه هاى فروید، ص ۱۱۴.

۲۳۸- اندیشه هاى فروید، ص ۱۲۸.

۲۳۹- هیپى گرى، ص ۳۰.

۲۴۰- هیپى گرى، ص ۴۳.

۲۴۱- فهرست غرر، ص ۱۸۸.

۲۴۲- غررالحكم، ص ۷۸۱.

۲۴۳- راه و رسم زندگى، ص ۱۳.

۲۴۴- سفینه، ج ۲، (هوى)، ص ۷۲۸.

۲۴۵- بحار، ج ۱۷، ص ۲۱۴.

۲۴۶- فهرست غرر، ص ۴۲۷.

۲۴۷- راه و رسم زندگى، ص ۲۰.

۲۴۸- روزنامه اطلاعات، شماره ۱۳۵۶۵.

۲۴۹- روزنامه اطلاعات، شماره ۱۳۴۲۵.

۲۵۰- روزنامه اطلاعات، شماره ۱۴۰۶۰.

۲۵۱- روزنامه كیهان، شماره ۷۹۷۹.

۲۵۲- روزنامه كیهان، شماره ۸۸۸۴.

۲۵۳- روزنامه اطلاعات، شماره ۱۴۰۳۹.

۲۵۴- روزنامه كیهان، شماره ۸۸۸۸.

۲۵۵- مشكوة الانوار، ص ۱۵۳.

۲۵۶- روزنامه اطلاعات، شماره ۱۴۰۶۰.

۲۵۷- روح بشر، ص ۲۴۲.

۲۵۸- زناشویى و اخلاق، ص ۲۷۵.

۲۵۹- قدرت، ص ۳۰.

۲۶۰- بحار، ج ۳، ص ۱۰۸.

۲۶۱- امیدهاى نو، ص ۱۰۴.

۲۶۲- سوره ۲۸، آیه ۸ ۳.

۲۶۳- مشكوة الانوار، ص ۱۰۰.

۲۶۴- عیون اخبارالرضا، ج ۲، ص ۱۰۰.

۲۶۵- قدرت، ص ۶۸.

۲۶۶- قدرت، ص ۷۰.

۲۶۷- سیر حكمت در اروپا، ج ۳، ص ۱۲۷.

۲۶۸- شرح ابن ابى الحدید، ج ۲۰، ص ۳۵۸، كلمه ۳۷.

۲۶۹- مشكوة الانوار، ص ۳۲۵.

۲۷۰- تحف العقول، ص ۳۵۸.

۲۷۱- بحار، ج ۱۷، ص ۱۷۳.

۲۷۲- صحیفه سجادیه، دعاؤ ه یوم الاضحى و الجمعه.

۲۷۳- نهج البلاغه، خطبه ۱۲۶.

۲۷۴- نهج البلاغه، خطبه ۳۳.

۲۷۵- سیر حكمت در اروپا، ص ۱۲۸.

۲۷۶- ماتریالیسم تاریخى، ص ۹۰.

۲۷۷- روان شناسى فروید، ص ۷.

۲۷۸- قدرت، ص ۶۳.

۲۷۹- وسائل، ج ۴، كتاب جهاد، ص ۴۷.

۲۸۰- كافى، ج ۲، ص ۲۹۷.

۲۸۱- تتمة المنتهى، ص ۸۴.

۲۸۲- مستدرك، ج ۲، ص ۳۲۲.

۲۸۳- تضادهاى درونى ما، ص ۵۵.

۲۸۴- بحار، ج ۹، ص ۵۲۱.

۲۸۵- اعجاز روان كاوى، ص ۱۲.

۲۸۶- روان شناسى اجتماعى، ج ۱، ص ۹۹.

۲۸۷- ماتریالیسم تاریخى، ص ۱.

۲۸۸- راه و رسم زندگى، ص ۳۴.

۲۸۹- قدرت، ص ۲۵.

۲۹۰- جامعه شناسى، ص ۱۳۷.

۲۹۱- تحف العقول، ص ۳۶۱.

۲۹۲- روان شناسى اجتماعى، ج ۱، ص ۱۰۴.

۲۹۳- روان شناسى اجتماعى، ج ۱، ص ۱۱۰.

۲۹۴- سوره ۱۰۰، آیه ۸.

۲۹۵- وسائل، كتاب تجارت، ج ۴، ص ۱۰۲.

۲۹۶- فهرست غرر، ص ۱۱۱.

۲۹۷- مستدرك، ج ۲، ص ۶۲۵.

۲۹۸- سوره ۸۹، آیات ۱۷ تا ۲۰.

۲۹۹- فهرست غرر، ص ۶۱.

۳۰۰- كافى، ج ۲، ص ۳۲۰.

۳۰۱- سوره ۶۳، آیه ۹.

۳۰۲- محجة البیضاء، ج ۳، ص ۱۴۰.

۳۰۳- وسائل، كتاب تجارت، ج ۴، ص ۱۰۵.

۳۰۴- مجموعه ورام، ج ۱، ص ۱۳.

۳۰۵- تحف العقول، ص ۳۷.

۳۰۶- لئالى الاخبار، ص ۱۳۳.

۳۰۷- مستدرك، ج ۲، ص ۴۲۴.

۳۰۸- لئالى الاخبار، ص ۱۲۷.

۳۰۹- محجة البیضاء، ج ۳، ص ۱۴۳.

۳۱۰- مجموعه ورام، ج ۲، ص ۲۲۹.

۳۱۱- تحف العقول، ص ۴۴۸.

۳۱۲- بحار، ج ۲۳، ص ۶.

۳۱۳- چه مى دانم؟ بلوغ، ص ۷۸.

۳۱۴- بحار، ج ۱۷، ص ۱۸.

۳۱۵- وسائل، كتاب نكاح، ج ۵، ص ۱۲۶.

۳۱۶- تاریخ یعقوبى، ج ۲، ص ۵۹.

۳۱۷- راه و رسم زندگى، ص ۱۴۹.

۳۱۸- سفینه، (یسر)، ص ۷۳۲.

۳۱۹- ما و فرزندان ما، ص ۸۰.

۳۲۰- تحف العقول، ص ۳۵۶.

۳۲۱- مشكلات روحى جوانان، ص ۸۳.

۳۲۲- وسائل، ج ۵، كتاب نكاح، ص ۱۲۶.

۳۲۳- فهرست غرر، ص ۶۱.

۳۲۴- فهرست غرر، ص ۶۳.

۳۲۵- زناشویى و اخلاق، ص ۱۱۷.

۳۲۶- مستدرك، ج ۲، ص ۴۲۳.

۳۲۷- بحار، ج ۱۷، ص ۳۲.

۳۲۸- سفینه، (عزب)، ص ۱۸۴.

۳۲۹- جامعه شناسى، ساموئل كنیگ، ص ۱۱۴.

۳۳۰- لذات فلسفه، ص ۸۶.

۳۳۱- زمینه جامعه شناسى، ص ۲۸۶.

۳۳۲- لذات فلسفه، ص ۸۸.

۳۳۳- لذات فلسفه، ص ۹۱.

۳۳۴- لذات فلسفه، ص ۸۳.

۳۳۵- لذات فلسفه، ص ۹۱.

۳۳۶- لذات فلسفه، ص ۹۶.

۳۳۷- Denver ۳۳۸- زناشویى و اخلاق، ص ۱۵۶.

۳۳۹- مستدرك، ج ۲، ص ۵۸۸.

۳۴۰- كافى، ص ۴۵۲.

۳۴۱- روزنامه كیهان، شماره ۸۹۶۲.

۳۴۲- لذات فلسفه، ص ۹۲.

۳۴۳- زمینه جامعه شناسى، ص ۳۱۷.

۳۴۴- لذات فلسفه، ص ۹۸.

۳۴۵- سوره ۱۸، آیات ۱۰۳ و ۱۰۴.

۳۴۶- مشكوة الانوار، ص ۴۹.

۳۴۷- جامعه شناسى، ساموئل كنیگ، ص ۹۰.

۳۴۸- سرنوشت بشر، ص ۱۵۵.

۳۴۹- جمهوریت، ص ۳۷۶.

۳۵۰- سر حكمت در اروپا، ج سوم، ص ۱۳۰.

۳۵۱- سرنوشت بشر، ص ۱۵۸.

۳۵۲- راه و رسم زندگى، ص ۶۹.

۳۵۳- بحار، ج ۱۱، ص ۲۲۹.

۳۵۴- بحار، ج ۶، ص ۳۴۶.

۳۵۵- بحار، ج ۶، ص ۱۶۴.

۳۵۶- سفینه، (خلق)، ص ۴۱۰.

۳۵۷- بحار، ج ۱۷، ص ۱۴.

۳۵۸- فهرست غرر، ص ۲۸۹.

۳۵۹- مكارم الاخلاق، ص ۲۳۴.

۳۶۰- شرح ابن ابى الحدید، ج ۲۰، كلمه ۴۱۰، ص ۲۹۸.

۳۶۱- سوره ۴۸، آیه ۲۹.

۳۶۲- لذت فلسفه، ص ۸۵.

۳۶۳- روان شناسى اجتماعى، ج ۱، ص ۸۳.

۳۶۴- اخلاق و شخصیت، ص ۲۵۸.

۳۶۵- بحار، ج ۱۷، ص ۱۶۱.

۳۶۶- بحار، ج ۱، ص ۱۱۶.

۳۶۷- نهج البلاغه، خطبه ۱۸۴.

۳۶۸- سوره ۱۷، آیه ۹.

۳۶۹- بحار، ج ۳، ص ۱۱۸.

۳۷۰- وسائل، كتاب الاطعمة و الاشربة، ص ۲۳۶.

۳۷۱- مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۱۷.

۳۷۲- بحار، ج ۱۷، ص ۲۰۹.

۳۷۳- حكومتى به دست مردم، ص ۱۵۱.

۳۷۴- جامعه شناسى، ساموئل كنیگ، ص ۹۲.

۳۷۵- جامعه شناسى، ساموئل كنیگ، ص ۱۸۰.

۳۷۶- جامعه شناسى، ساموئل كنیگ، ص ۱۸۰.

۳۷۷- سیماى شجاعان، ص ۱۷۸.

۳۷۸- غررالحكم، ص ۷۳۲.

۳۷۹- وسائل، كتاب الاطعمة و الاشربة، ص ۲۳۶.

۳۸۰- تفسیر مجمع البیان، ج ۳، ص ۲۴۰.

۳۸۱- سوره ۵، آیات ۹۰ و ۹۱.

۳۸۲- علوم جنایى، ج ۲، ص ۹۸۲.

۳۸۳- علوم جنایى، ج ۲، ص ۹۷۴.

۳۸۴- علوم جنایى، ج ۲، ص ۹۷۶.

۳۸۵- علوم جنایى، ج ۱، ص ۹۷۸.

۳۸۶- روان شناسى اجتماعى، ج ۲، ص ۴۴۰.

۳۸۷- فهرست غرر، ص ۴۲۷.

۳۸۸- فهرست غرر، ص ۴۲۶.

۳۸۹- روزنامه كیهان، شماره ۷۵۳۳.

۳۹۰- امیدهاى نو، ص ۱۰.

۳۹۱- امیدهاى نو، ص ۱۵.

۳۹۲- فهرست غرر، ص ۴۲۵.

۳۹۳- مستدرك الوسائل، ج ۲، ص ۲۷۰.