شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

تذکراین کتاب توسط مؤسسه فرهنگی - اسلامی شبکة الامامین الحسنین عليهما‌السلام بصورت الکترونیکی برای مخاطبین گرامی منتشر شده است.

لازم به ذکر است تصحیح اشتباهات تایپی احتمالی، روی این کتاب انجام گردیده است.

اهدا

به چهارده معصوم پاکعليهم‌السلام

که دوازده ماه سال را بر گرد نور وجودشان در طوافیم؛

و خورشید و ماه و ستاره ما آنانند؛

و لحظه ها و ساعات و روزها و هفته ها و ماه ها و سالهای خود را، به یاد آن ستارگان تابناک وجود سپری می کنیم؛

در سرور آنان شادیم، و در حزن آنان اندوهناک؛

و این چنین حرمت ماه های الهی را به نمایش می گذاریم.

عبدالحسین

آنچه حیات شیعه را با ارزش می کند

«شیعَتُنا جُزءٌ مِنّا خُلِقُوا مِن فَضلِ طینَتِنا، یَسوُؤُهُم ما یَسوؤُنا و یَسُرُّهُم ما یَسُرُّنا ». امام صادقعليه‌السلام می فرماید: «شیعیان ما جزئی از ما هستند، که از اضافه طینت ما خلق شده اند. آنچه ما را ناراحت کند آنان را ناراحت می کند و آنچه ما را مسرور کند آنان را مسرور می نماید».(۱)

عمر ما شیعیان را با محاسبه ساعاتی که در یاد اهل بیت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم باشیم می توان محاسبه کرد. برای به دست آوردن ارزش و بهای حقیقی سال و ماه و روزمان، لحظاتی را باید محاسبه کنیم که نام مقدّسمحمّد و علی و فاطمه و یازده امام از فرزندانشان عليهم‌السلام در آنها درخشیده است، و باید ساعاتی را به شماره آوریم که نامحسین عليه‌السلام به آنها جان داده است. و باید روزهائی را به حساب آوریم که با یادمهدی صاحب الزمان عليه‌السلام سپری کرده ایم.

سرور و غم در شادی و حزن اهل بیتعليهم‌السلام

در اعتقاد ما دین جزحب و بغض نیست،(۲) و این محبّت است که نمی گذارد روزهای شیرین و تلخ در رابطه باولایت و برائت از خاطره ها محو شود. در ولادت

____________________

۱. بحار الانوار، ج ۶۵، ص ۲۴. امالی شیخ طوسی: ص۲۹۹. بشارة المصطفیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ص۱۹۶. غایة المرام: ج۱۶ ص۷۲. ارشاد القلوب: ج۲ ص۲۵۷.

۲. کافی: ج۲ ص۱۲۵. محاسن: ج۱ ص۲۶۲. بحار النوار: ج۶۵ ص۶۳، ج۶۶ ص۲۴۱.

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم تبسمی روح انگیز بر لب می نشانیم و در رحلت او مظلومیت علی و فاطمهعليهم‌السلام را در دل تازه می کنیم. در ولادت علیعليه‌السلام با جمع بهشتیان به استقبال او در کعبه می رویم، و در شهادت او خون دل سی ساله علیعليه‌السلام از ظلم سقیفه را با تمام وجود احساس می کنیم.

در ولادت زهراءعليها‌السلام با لبخند پیامبر و خدیجهعليهما‌السلام ، غنچه روحمان می شکفد و بی اختیار متبسم می شویم، و در شهادت او ضربه در را بر پهلوی خود احساس می کنیم، و به یاد آن سیلی صورت خود را سرخ می کنیم. بر جود حسنعليه‌السلام می بالیم و بر تنهائی مظلومانه او می نالیم. در غدیر اوج سرور را در می نوردیم و تابلوی بزرگترین عید الهی را بر بلندترین قلّه جهان نصب می نمائیم. در عاشورا از قلّه غم قصّه عظیم ترین غصّه را مرور می کنیم و اشک می ریزیم و از خود بی خبر می شویم.

شیعه جنازه مقدّس پیامبرش را رها نمی کند و به سقیفه نمی رود. شیعه فاطمهعليها‌السلام را در پشت در و علیعليه‌السلام را طناب بر گردن تنها نمی گذارد. شیعه با خاموش شدن چراغ خیمه ها در شب عاشورا خود را در تاریکی شب گم نمی کند. شیعه با لبیک دائمی خود ندای «هل من ناصر » حسینعليه‌السلام را پاسخ مثبت می دهد. شیعه سم اسبها را بر سینه خود احساس می کند. شیعه به یاد خیمه های سوخته در آتش می دود و «یا حسین » می گوید.

شیعه کنار محمل زینبعليها‌السلام سر می شکند. شیعه به یاد کودکان در بیابان دویده کربلا در روز عاشورا پابرهنه می گردد. شیعه چشمان اشکبار خاندان حسینعليه‌السلام را کنار سر بریده تنها نمی گذارد. شیعه مانند زینب و ربابعليهما‌السلام با مشاهده چوب خیزران طاقت از کف می دهد. شیعه هنوز برای رقیه سه سالهعليها‌السلام در خرابه مرهم می برد.

شیعه همچنان اربعین را در کربلا حاضر است. شیعه با زینب بر حسین می گرید، و با سکینه بر علی اکبر اشک می ریزد، و با رباب برای علی اصغر سینه داغ می کند، و با اطفال حرم «یا اباالفضل » می گوید. شیعه همراه کاروان اسیران حسینی و زینبی از کربلا تا کوفه و از کوفه تا شام و از شام تا کربلا و از کربلا تا مدینه

می رود. شیعه بر امامان مظلومی که به دست میراث خواران سقیفه محبوس و مسموم شدند می سوزد.

و این گونه اشک شیعه در سوگ اهل بیتعليهم‌السلام است و سرورش در شادی آنان!! شیعه از امامش این درس ابدی را گرفته است که «اِن سرَّک ان تکون معنا فی درجات العُلی فی الجنان فاحزن لحزننا و افرح لفرحنا »: «اگر دوست داری در درجات عالی بهشت با ما باشی برای حزن ما محزون باش و برای شادی ما شاد باش».(۱)

ای کاش تاریخ دقیقی از لحظه به لحظه و ساعت به ساعت زندگی اهل بیتعليهم‌السلام در دست داشتیم، و می توانستیم همه لحظات زندگی خود را با یاد شادی و احزان آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم منطبق نماییم؛ و این گونه تمام همه عمرمان «یَفرَحونَ لِفَرَحِنا وَ یَحزَنونَ لِحُزنِنا » را به تصویر می کشید. افسوس که دشمنان چنین فرصتی را از ما گرفتند و بسیاری از سرور و احزان چهارده معصومعليهم‌السلام بر ما پوشیده ماند، تا روزی که مهدی موعودعليهم‌السلام بیاید و پرده از تلخ و شیرین هزار و چهارصد ساله بر دارد.

دوازده ماه در قرآن

خداوند در قرآن می فرماید:( إنَّ عِدَّهَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فی کِتابِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضَ مِنْها أرْبَعَهٌ حُرُمٌ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فیهِنَّ أنْفُسَکُمْ ...)

«عدد ماهها نزد خدا در کتاب الهی از روزی که آسمانها و زمین را آفریده دوازده ماه، است که چهار ماه از آنها حرام است. این است دین ثابت و پابرجا، پس در این چهار ماه به خود ستم نکنید...».(۲)

از امام باقرعليه‌السلام در باره معنای این کلام خداوند پرسیدند که می فرماید: «اِن عده الشهور عند اللَّه اثنا عشر شهراً ...». حضرت فرمود: منظور از سال جدم پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم است، و

____________________

۱. بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۱۰۳، ج۴۴ ص۲۸۵، از امام رضاعليه‌السلام ، عیون اخبار الرضاعليه‌السلام : ج۱ ص۲۳۴-۲۳۳. امالی صدوق: ص۱۹۳. اقبال الاعمال: ج۳ ص۲۹. وسائل الشیعة: ج۱۴ ص۵۰۳.

۲. سوره توبه: آیه ۳۶.

ماه های آن دوازده تاست که عبارتند از امیر المؤمنین، امام حسن، امام حسین، امام علی بن الحسین، خود من (یعنی امام باقر)، و بعد از من پسرم جعفر، و پسر او موسی، و پسر او علی، و پسر او محمّد، و پسر او علی، و پسر او حسن، و پسر او مهدیعليهم‌السلام ، که دوازده امام اند، و حجتهای خدا در خلق او و امینانش بر وحی و علم هستند.

چهار ماه که خدا آنها را ماههای حرام و محترم شمرده و دین محکم الهی هستند، چهار امام اند که نام آنها علی است: علی امیر المؤمنین، پدرم علی بن الحسین، علی بن موسی و علی بن محمدعليهم‌السلام . اقرار به این امامان دین محکم است. به امامت همه آنان معتقد باشید تا هدایت یابید.(۱)

روش تنظیم کتاب حاضر

در تنظیم کتاب حاضر نکات زیر در نظر گرفته شده است:

۱. تقسیم اصلی کتاب بر اساسماه های دوازده گانه قمری در ۱۲ بخش است. در هر بخشروزهای هر ماه عنوان اصلی قرار داده شده، ووقایع هر روز با شماره گذاری و عنوان فرعی آورده شده است.

۲. در پایان روزهای هر ماه، به ذکر وقایعی می پردازیم که در آن ماه رخ داده ولیروز آن تعیین نشده است .

۳. در اکثر ولادت ها و شهادتها قولهای نادر و خلاف مشهور وجود دارد، که ما با انتخاب قول اقوی بقیه اقوال را در ذیل آنها یادآور شدیم. در مواردی مانند شهادت حضرت زهراعليها‌السلام کهچند روز در سال رسماً مطرح است همه آنها ذکر می شود.

۴. وقایع مذکور در این تقویم از ولادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم تا آغاز غیبت کبری است.

____________________

۱. بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۲۴۰. الهدایة الکبری: ص۳۷۷. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۱ ص۳۴۶. الغیبة (شیخ طوسی): ص۱۴۹.

۵. همچنین وقایع تاریخی بسیاری با سند و مدرک وجود دارد، که به خاطرربط نداشتن به معصومین عليهم‌السلام ذکر نشده است.

۶. در برخی موارد با توجه بهاهمیّت آنها تفصیل بیشتری داده شده است.

۷. در آغاز هر بخشخلاصه ای از وقایع آن ماه و دورنمائی از آنها ذکر شده است.

ویرایش دوم

طی پنج سالی که از چاپ اول کتاب حاضر در سال ۱۴۲۴ ق - ۱۳۸۲ ش می گذرد و تاکنون شش بار تجدید چاپ شده، مطالب مناسبی برای بخش های مختلف آن جمع آوری شده است. این استدراکات در ترجمه عربی در جای خود قرار داده شد، و اینک در چاپ هشتم متن فارسی اضافه می شود و به عنوان ویرایش دوم کتاب تقدیم می گردد.

امید است این تقویم، به پیوند زندگی هایمان با اهل بیت عصمت و طهارتعليهم‌السلام تحکیم بیشتری ببخشد، و با تذکر روزهای غم آنان اندوهناک و با یاد روزهای خوش آنان شاد باشیم.در اعتقاد ما لذّت بردن از زندگی این گونه است، و معنادار بودن زندگی جز این نیست .

عبدالحسین نیشابوری

قم، محرم ۱۴۳۰، فروردین ۱۳۸۸

۱. محرم الحرام

ماه محرم ماه پر حادثه ای است که اعظم آنها شهادت سیّد الشّهداءعليه‌السلام است. در روزهای ۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۵، ۱۹، ۲۰، ۲۳، ۲۵، ۲۶، ۲۸ و ۲۹ این ماه وقایعی رخ داده که اکثر آنها مربوط به واقعه کربلاست.

نزدیک شدن امام حسینعليه‌السلام به کربلا، ورود حضرت به این سرزمین و نامه برای اهل کوفه، ورود عمر بن سعد به کربلا، فتوای شریح قاضی به قتل امام حسینعليه‌السلام و تراکم لشکر یزید، ملاقات امام حسینعليه‌السلام با ابن سعد، منع آب از امام حسینعليه‌السلام ، محاصره خیمه ها در کربلا، آندن امان نامه برای فرزندات امّ البنینعليها‌السلام ، درخواست تأخیر جنگ، آمدن لشکر تازه نفس به کربلا، خطابه امام حسینعليه‌السلام برای اصحابش، سخنان امام حسینعليه‌السلام با اهل بیتش، سخنان زینب کبریعليها‌السلام با امام حسینعليه‌السلام ، همه اینها مراحلی از واقعه کربلاست که قبل از شهادت امام حسینعليه‌السلام در ماه محرم بوقوع پیوسته است.

شهادت سیّد الشّهداء امام حسینعليه‌السلام ، شهادت قمر بنی هاشم حضرت عباسعليه‌السلام ، شهادت حضرت علی اکبرعليه‌السلام ، شهادت قاسم بن حسنعليه‌السلام ، شهادت باب الحوائج علی اصغرعليه‌السلام ، شهادت عبداللَّه بن حسنعليه‌السلام شهادت حبیب بن مظاهر اسدی و مسلم بن عوسجه، شهادت حر بن یزید ریاحی و جون غلام ابی ذر غفاری، و شهادت اصحاب با وفای امام حسینعليه‌السلام ، شهادت زوجه وهب به دست غلام شمر، جلوه های بزرگترین پرونده شهادت است که در ماه محرم تحقق یافته است.

آمدن ذوالجناح با یال خونین به خیمه فاطمیات، ماتم و ناله و گریه پردگیان حرم بر سیّد الشّهداءعليه‌السلام و اولاد او، غارت اموال از خیام امام

حسینعليه‌السلام ، غارت لباس و زره از بدن مطهر شهدای کربلا، به آتش کشیدن خیمه های آل اللَّه، فرار فاطمیات و علویات در بیابانها، شهادت دختران کوچک در کنار خیمه ها، جدا شدن سرهای مطهر امام حسینعليه‌السلام و اهل بیت و اصحاب، وقایعی است که پس از شهادت امام حسینعليه‌السلام بوقوع پیوسته، و همه در ماه محرم بوده است.

رأس مطهر امام حسینعليه‌السلام در تنور خولی در کوفه، حرکت کاروان اسرا از کربلا، حرکت اهل بیت امام حسینعليه‌السلام به سوی کوفه، دفن شهدای کربلا، ورود اهل بیتعليهم‌السلام به کوفه، اسرای اهل بیتعليهم‌السلام در مجلس ابن زیاد، اسرای اهل بیتعليهم‌السلام در زندان کوفه، خبر شهادت امام حسینعليه‌السلام در مدینه و شام،

شهادت عبداللَّه بن عفیف، وقایعی است که در ماه محرم کوفه به خود دیده است و سپس اهل بیتعليهم‌السلام در شهرهای عراق و شام گردانده شدند و در همین ماه بود که به شام رسیدند.

وقایع دیگری در ماه محرم اتفاق افتاده که برخی قبل و بعضی دیگر بعد از واقعه کربلا بوده است. ماجرای شعب ابی طالبعليه‌السلام جنگ ذات الرقاع، اولین جمع آوری زکات، نوشتن صحیفه ملعونه، وفات حذیفه بن یمان قبل از ماجرای کربلا در ماه محرم بوقوع پیوسته است.

قیام مردم مدینه بر علیه یزید پس از شهادت امام حسینعليه‌السلام ، قتل ابن زیاد، وفات امّ سلمه و ماریه قبطیه دو همسر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، شهادت حضرت سجادعليه‌السلام ، خروج زید بن علی بن حسینعليه‌السلام ، کلام عاشورائی امام رضاعليه‌السلام ، تبعید امام جوادعليه‌السلام ، وقایعی است که پس از شهادت امام حسینعليه‌السلام در ماه محرم اتفاق افتاده و انشاء اللَّه قیام حضرت مهدی نیز در ماه محرم و در روز عاشورا خواهدبود.

اینها خلاصه وقایعی بود که در ماه محرم الحرام رخ داده، که در این بخش به تفصیل آنها خواهیم پرداخت.

۱ محرم

۱. آغاز ایام حسینی

اولین روزاز ماه حزن و اندوه آل محمد عليهم‌السلام است، که همه انبیاء و ملائکه و شیعیان و دوستان اهل بیتعليهم‌السلام محزون اند. باید گفت: کاه حزن و اندوه تمام عالم است، چرا که همه ساله از اول محرم تا روز عاشورا پیراهن پاره پاره سیّد الشّهداءعليه‌السلام را از عرش خدا به رو به زمین می آویزند وحزن و اندوه عالم را فرا می گیرد .(۱)

همچنین آغاز مجالس عزاداری حضرت اباعبداللَّه است، که مردم را به امور اعتقادی خویش آشنا می کند، و دستورات دین خود را از حسینیه ها و تکایا و مساجد به خانه های فکر و دل خود به ارمغان می برند. شرکت در مراسم عزاداری امام حسینعليه‌السلام و اشک بر آن حضرت،از وظائف ما در زمان غیبت امام زمان عليه‌السلام است .

۲ - ماجرای شعب ابی طالبعليه‌السلام (۲)

در پی بالا گرفتن قدرت اسلام پس از بعثت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ،قریش پیمان نامه ای نوشتند و طی آن قرار گذاشتند با بنی هاشم تکلم نکنند و با آنان هم سفره و همنشین نشوند و معامله ننمایند، و آنان را به گونه ای در فشار قرار دهند که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را به قریش تحویل دهند تا آن حضرت را به قتل برسانند. حضرت ابوطالبعليه‌السلام بنی هاشم را به دره ای که منتسب به آن حضرت بود برد، و اطراف آن را محکم کرده وبرای حفظ جان پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم شبانه روز کمر همّت بست .

____________________

۱. خصائص الزینبیه: ص ۴۹ (۱۳۱)، خصیصه نوزدهم. درباره سابقه این پیراهن به ص؟؟ کتاب مراجعه شود.

۲. الغدیر: ج۷ ص۳۶۳. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص۹. عیون الاثر: ج۱ ص۱۶۸. طبقات الکبری: ج۱ ص۲۰۸. سبل الهدی و الرشاد: ج۱۰ ص۵۹.

آن حضرت شب ها با شمشیر پروانه وار گرد شمع وجود پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می گردید و می فرمود: «تا زنده ام دست از یاری او بر نمی دارم. او در هر شب چند بار محل خواب پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را تغییر می داد وعزیزترین فرزند خود یعنی امیر المؤمنین را به جای آن حضرت می خوابانید ، و روز فرزندان خود و فرزندان برادرانش را به حفاظت از آن حضرت می گماشت. در مدتی که در شعب بودند بر آن حضرت و مسلمانان بسیار سخت گذشت، تا آنجا که شبها صدای گریه اطفال گرسنه بنی هاشم را ساکنین اطراف شعب می شنیدند.

پس از دو سال و چند ماه خداوند موریانه ای را مأمور کرد ، و پیمان نامه آنان را از بین برد بجز اسماء الهی که در آن بود. حضرت ابوطالبعليه‌السلام این خبر را به کفار داد، و آنان با دیدن چنین معجزه ای دست از تصمیم خود برداشتند و بنی هاشم به خانه های خود بازگشتند.(۱)

۳ - جنگ ذات الرقاع

در سالچهارم هجرت به تحریک کفار قریش بین مسلمانان و قبائلی که اطراف مدینه زندگی می کردند و قصد محاصره مدینه را داشتند جنگی در گرفت. پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم با ۴۰۰ یا ۷۹۰ نفر از مدینه بیرون رفتند. در این غزوه حضرت نماز خوف خواندند و جنگ تا سه روز طول کشید تا شر آنان دفع شد.(۲) این واقعه به قولی در ۱۵ جمادی الاولی بوده است.(۳)

____________________

۱. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج۱ ص۹۷. الغدیر: ج۷ ص۳۶۵-۳۶۲. بحار النوار: ج۱۹ ص۲۰ - ۱، ج۳۵ ص۹۸ -۹۱. حلیة الابرار: ج۱ ص۱۰۵-۹۵. الدرجات الرفیعة: ۴۸-۴۲. الصحیح من السیرة: ج۳ ص۲۰۱ - ۱۹۳. قلائد النحور: جلد محرم و صفر ص ۱۳-۹. السیرة النبویة: ج۲ ص۵۰-۴۳. سبل الهدی و الرشاد: ج۲ ص۳۷۷. عیون الاثر: ج۱ ص۱۶۸ -۱۶۵. شرح نهج البلاغة: ج۱۳ ص۲۵۶.

۲.الوقایع و الحوادث، ج ۲، ص ۴۵. توضیح المقاصد: ص ۳ - ۲. وقایع المشهور: ص ۶. فتح الباری: ج۷ ص۳۲۱.

۳. وقائع الشهور: ۹۸.

۴. اولین جمع آوری زکات

در روز اول محرم پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم برای اولین بار مأمورانی را برایجمع آوری زکات و صدقات به اطراف مدینه فرستاد.(۱)

۵. منازل امام حسینعليه‌السلام تا کربلا: ۲۱ «قصر مقاتل»

در این روز که چهارشنبه بود امام حسینعليه‌السلام به قصر بنی مقاتل نزول اجلال فرمودند.(۲) مشهور است که در این منزل امام حسینعليه‌السلام باعبیداللَّه بن حر جعفی ملاقات نمودند، و دعوت به یاری نمودند، ولی او اجابت نکرد و بعداً پشیمان شد.(۳)

۶. کلام عاشورایی امام رضاعليه‌السلام (۴)

در روز اول محرم ریّان بن شبیب خدمت امام رضاعليه‌السلام رسید. حضرت به او فرمود: ای پسر شبیب، مردم عرب در زمان جاهلیت جنگ را در ایام محرم حرام می دانستند؛ ولیاین امت احترام این ماه را از بین بردند و حرمت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را رعایت نکردند. در این ماه خون ما را حلال دانستند، و هتک حرمت ما کردند و فرزندان و زنان ما را اسیر نمودند، و سراپرده ما را آتش زدند و اموال ما را غارت کردند ورعایت احترام رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را در باره ما ننمودند .

همانا روز شهادت حسینعليه‌السلام پلک چشمان ما را مجروح کرد و اشکهای ما را روان ساخت و دل ما را سوزاند؛ و عزیز ما را در زمین کربلا ذلیل کرد و نزد ما محنت و بلا را

____________________

۱. مکاتب الرسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ج۱ ص۸. الوقایع و الحوادث: ج۲ ص۴۲. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص۱۵. الطبقات الکبری: ج۲ ص۱۶۰. تاریخ دمشق: ج۱۸ ص۲۳، ج۴۰ ص ۷۹.

۲. الامام الحسینعليه‌السلام و اصحابه: ج۱ ص۱۸۶. ارشاد: ج۲ ص۸۱. بحار الانوار: ج۴۴ ص۳۷۹. اخبار الطوال: ص۲۵۰.

۳. ارشاد: ج۲ ص۸۱. نفس المهموم: ص۱۹۷ - ۱۹۶. معالی السبطین: ج۱ ص۲۷۹ - ۲۷۸.

۴. بحار النوار ج ۹۸ ص۱۰۲، ج۱۴ ص۱۶۴، ج۴۴ ص۲۸۳. امالی صدوق: ص۱۹۱. اقبال: ج۳ ص۲۸. عیون اخبار الرضاعليه‌السلام : ج۱ ص۲۳۳.

تا روز جزا به ارث گذارد. پس گریه کنندگان باید بر حسینعليه‌السلام بگریند، زیرا که گریه بر او گناهان بزرگ را از بین می برد.

ای پسر شبیب، اگر خواستی بر چیزی گریه کنی بر حسین بن علیعليه‌السلام گریه کن، چه اینکه آن حضرت را کشتند چنانچه گوشفند را می کشند، و با آن حضرت ۱۸ نفر از اهل بیت او کشته شدند که روی زمین شبیه و نظیری نداشتند.آسمان های هفتگانه و زمین ها در شهادت آن حضرت گریستند . چهار هزار ملک روز عاشورا برای نصرت آن حضرت آمده بودند و دیدند حضرت شهید شده است. لذا پریشان و غبارآلود به مجاورت آن قبر مطهر مأمور شدند، تا حضرت قائمعليه‌السلام ظهور کند و از یاران او باشند و شعارشان «یا لثارات الحسین » است.

ای پسر شبیب، اگر دوست داری که با ما در درجات عالی بهشت باشیمحزون باش برای حزن ما و شاد باش در شادی ما ؛ و بر تو باد به ولایت ما که اگر کسی سنگی را دوست داشته باشد خداوند متعال او را با همان سنگ محشور می کند...

۲ محرم

۱. ورود امام حسینعليه‌السلام به کربلا

بنابر مشهور در این روز در سال ۶۱ ه آقا و مولایمان حضرت اباعبداللَّه الحسین سیّد الشّهداءعليه‌السلام با اهل بیت و اصحابشان وارد کربلای معلی شدند.(۱)

در آنجا اسب حضرت حرکت نکرد. امامعليه‌السلام پرسیدند: نام این زمین چیست؟ گفتند: «غاضریه». نام دیگرش را پرسیدندگفتند: «شاطی الفرات». فرمودند: اسم دیگری هم

____________________

۱. ارشاد: ج ۲، ص ۸۴. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج۴ ص۱۰۵. بحار الانوار: ج۴۴ ص۳۸۲. نفس المهموم: ص۲۰۹. مثیر الاحزان: ص۳۵. لهوف: ص۱۳۹. جلاء العیون: ص ۳۷۹. معالی السبطین: ج ۱ص ۲۸۵. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص۲۴. الوقایع و الحوادث: ج۲ ص۸۹. تاریخ طبری ج۴ ص۳۰۹.

دارد؟ گفتند: «کربلا » هم می گویند. در این هنگام حضرت آهی از دل کشیدند و گریه شدیدی نمودند و فرمودند: «اللهم انی اعوذ بک من الکرب و البلاء . به خدا قسم زمین کربلا همین است. بخدا اینجا مردان ما را می کشند! بخدا قسم اینجا زنان و کودکان ما را به اسیری می برند! بخدا قسم اینجا پرده حرمت ما دریده می شود. ای جوانمردان، فرود آیید که محل قبرهای ما اینجاست».(۱)

۲. نامه امام حسینعليه‌السلام برای اهل کوفه

در این روز امام حسینعليه‌السلام برای بزرگان کوفه نامه ای نوشتند و آن را بهقیس بن مسهّر صیداوی دادند که به کوفه برساند. مأمورین در بین راه قیس را گرفتند، و پس از آنکه او بر ضد یزید و ابن زیاد سخن گفت، او را به شهادت رساندند.

هنگامی که خبر شهادت قیس به امام حسین رسید آن حضرت گریستند و فرمودند: اللهم اجعل لنا و لشیعتنا عندک منزلاً کریماً، و اجمع بیننا و بینهم فی مستقرٍّ من رحمتک اِنک علی کل شیء قدیر.(۲)

۳ محرم

۱. ورود عمر بن سعد به کربلا

در این روزعمر بن سعد با چهار (۳) یا شش یا نه هزار سوار برای قتل پسر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم وارد کربلا شد و در مقابل آن حضرت لشکرگاه ساخت و خیمه برافراخت.(۴) ورود ابن

____________________

۱. کلمات الامام الحسینعليه‌السلام : ص۳۷۶-۳۷۴. لهوف: ص۱۳۹. الامام الحسینعليه‌السلام و اصحابه: ج۱ ص۱۹۹. معالی السبطین: ج۱ ص۲۸۵. نور العین: ص ۳۲. از مدینه تا مدینه: ص ۳۲۶. فیض العلام: ص ۱۴۲.

۲. بحار الانوار: ج۴۴ ص۳۸۲. نفس المهموم: ص۲۰۷. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص۴۱.

۳. ارشاد: ج۲ ص۸۴. بحار الانوار: ج۴۴ ص۳۸۴. نفس المهموم: ص۲۱۲. مقتل الحسینعليه‌السلام : ص۹۴.

۴. معالی السبطین: ج۱ ص۳۰۱. نورالعین: ص۳۴. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص۴۰. از مدینه تا مدینه: ص۳۴۳. فیض العلام: ص۱۴۳.

سعد به کربلا در روز چهارم هم نقل شده است.(۱)

۴ محرم

۱. فتوای شریح قاضی به قتل امام حسینعليه‌السلام

در این روز از سال ۶۱ ه ابن زیاد با استناد به فتوائی که از شریح قاضی گرفته بود، در مسجد کوفه خطبه خواند و مردم را به کشتن امام حسینعليه‌السلام تحریص کرد.(۲)

۵ محرم

۱. ورود حصین بن نمیر به کربلا

در این روز حصین بن نمیر به دستور عبدالله بن زیاد با چهار هزار سواره وارد کربلا شدند.(۳)

۶ محرم

۱ - یاری طلبیدن حبیب بن مظاهر از بنی اسد

در شب ششم جنابحبیب بن مظاهر اسدی با اذن امام حسینعليه‌السلام برای آوردن یاور و کمک،به قبیله بنی اسد رفت. اسدیان پذیرفتند و حرکت کردند، ولی جاسوسان به عمر سعد خبر دادند و او عده ای را فرستاد تا مانع آنها شوند. لذا درگیری

____________________

۱. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص ۴۸.

۲. الوقایع و الحوادث: ج ۲، ص ۱۲۴.

۳. وسیلة الدارین فی انصار الحسینعليه‌السلام : ص۷۷.

رخ داد که در این میان جمعی از بنی اسد شهید و زخمی و بقیه ناگزیر به فرار شدند و حبیب به خدمت حضرت آمد و جریان را عرض کرد.(۱)

۲. بازار آهنگران کوفه

از روز ششم محرم بازار آهنگران کوفه محل رفت و آمد و خرید و فروش زیادی بوده است. هر کسی را می دیدی یا شمشیر یا نیزه و یا تیری می خرید و یا آنها را نزد آهنگران تیز می کرد و به سم آغشته میکرد؛ برای ریختن خون جگر گوشه رسول خدا و علی مرتضی و فاظمه الزهراعليهم‌السلام و تمام تیرها مسموم بود، و بعضی از تیرها یک شعبه و بعضی سه شعبه بود.(۲)

۳. تراکم لشکر یزید در کربلا

در این روز لشکر زیادی برای جنگ با حضرت اباعبداللَّهعليه‌السلام جمع شدند.(۳)

۷ محرم

۱. ملاقات امام حسینعليه‌السلام با ابن سعد

در شب هفتمامام حسین عليه‌السلام با عمر سعد ملعون ملاقات و گفتگو کردند . خولی بن یزید اصبحی چون عداوت شدیدی با امامعليه‌السلام داشت ماجرا را به ابن زیاد گزارش داد و آن ملعون نامه ای برای عمر سعد نوشت و او را از این ملاقاتها بر حذر داشت و دستور منع آب را صادر کرد.(۴)

____________________

۱. بحار الانوار: ج۴۵ ص۳۸۶. کلمات الامام الحسینعليه‌السلام : ص۲۳۷. الوقایع و الحوادث: ج۲ ص۱۴۹. الوقایع و الحوادث: ج ۲، ص ۱۴۹. از مدینه تا مدینه: ص ۳۶۸ - ۳۷۰. مقتل الحسینعليه‌السلام (خو ارزمی): ج۱ ص۳۴۵.

۲. وسیلة الدارین فی انصار الحسینعليه‌السلام : ص۷۹. معالی السبطین: ج۱ ص۳۴۵.

۳. لهوف:ص۱۴۵. معالی السبطین: ج۱ ص۳۱۱. الوقایع و الحوادث: ج ۲، ص ۱۵۳.

۴. کلمات الامام الحسینعليه‌السلام : ص۳۸۷. بحار الانوار: ج۴۴ ص۳۸۹. معالی السبطین: ج۱ ص۳۱۵. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص۶۳. الوقایع و الحوادث: ج۲ ص۱۵۰.

۲. منع آب از امام حسینعليه‌السلام

در این روز آب را بر اهل بیت سیّد الشّهداءعليه‌السلام بستند، چه اینکه نامه ابن زیاد بدین مضمون رسید که نگذارید حتّی یک قطره آب هم به آنها برسد. عمرو بن حجاج زبیدی با چهار هزار تیراندازمأمور منع آب فرات شدند ، که به هیچ وجه آبی به خیمه گاه پسر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم برده نشود.(۱)

۸ محرم

۱. قحط آب در خیمه های حسینی

در این روزآب در خیمه های سیّد الشّهداء عليه‌السلام نایاب شد.(۲)

۹ محرم (تاسوعا)

۱. محاصره خیمه ها در کربلا

امام صادقعليه‌السلام فرمودند:تاسوعا روزی بود که حسین عليه‌السلام و اصحابش را در کربلا محاصره کردند و سپاه شام بر قتال آن حضرت اجتماع نمودند و پسر مرجانه و عمر سعد به خاطر کثرت سپاه و لشکری که برای آنها جمع شده بود خوشحال شدند، و آن حضرت و اصحابش را ضعیف شمردند و یقین کردند که یاوری از برای او نخواهد آمد و اهل عراق حضرتش را مدد نخواهند نمود.(۳)

____________________

۱. الوقایع و الحوادث: ج ۲، ص ۱۵۳. فیض العلام: ص ۱۴۶.

۲. لهعوف: ص۱۴۵. معالی السبطین: ج۱ ص۳۱۹. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص ۸۱. الوقایع و الحوادث: ج ۲، ص ۱۵۴.

۳. کافی: ج ۴، ص ۱۴۷. بحار الانوار: ج۴۵ ص۹۵. الامام الحسینعليه‌السلام فی احادیث الفریقین: ص۲۱.