شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

در روز فتح خیبر، جعفر به همراه همسرش و دیگر مسلمانان به مدینه آمدند، و پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از آمدن آنان بسیار خوشحال شدند و فرمودند: «نمی دانم به کدام خوشحالتر باشم: به فتح خیبر یا به آمدن جعفر »؟!(۱)

۱۰ جمادی الاولی

۱. جنگ جمل

درسال ۳۶ ه در چنین روزی، جنگ جمل اتفاق افتاد(۲) و بصره فتح شد و نزول نصر از خداوند کریم بر امیر المؤمنینعليه‌السلام واقع شد.(۳) بنا بر قولی در پنجم این ماه واقع شده است(۴) و قول دیگر نوزدهم این ماه است.(۵)

ابتدای این واقعه از آنجا شروع شد که بعد از بیعت مردم با امیر المؤمنینعليه‌السلام ،طلحه و زبیر به بهانه عمره از مدینه خارج شدند و به عایشه پیوستند . عبداللَّه بن عامر که قبلاً عامل عثمان در بصره بود و از طرف امیر المؤمنینعليه‌السلام عزل شده بود، به مکه آمد و شتری که دویست دینار خریده بود برای عایشه آورد وبه طرف بصره حرکت کردند تا به این شهر رسیدند. پس از ورود، به خانه عثمان بن حنیف عامل امیر المؤمنینعليه‌السلام ریختند و او را اسیر کردند و بسیار کتک زدند و موی ریش و سر و دو ابروی او را کندند.

____________________

۱. منتخب التواریخ: ص ۵۷ - ۵۸. سیری در شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید): ج ۲، ص ۴۱۰ - ۴۱۱. وقایع المشهور: ص ۹۴.

۲. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۱۸۱. بحار الانوار: ج۳۲ ص۱۷۲. تتمه المنتهی: ص ۱۷. فیض العلام: ص ۲۳۹. التنبیه و الاشراف: ص۲۵۶.

۳. مسار الشیعه: ص ۳۱. بحار الانوار: ج ۹۷، ص ۳۸۴. مصباح کفعمی: ج ۲، ص ۵۹۷. العدد القویه: ص ۵۳. مصباح المتهجد: ص ۷۳۳. تقویم المحسنین: ص۱۶. اختیارات: ص۳۵. تذکرة الخواص: ص۷۱.

۴. العدد القویة: ص۵۴. بحار الانوار: ج۳۲ ص۲۱۱، ج۹۵ ص۱۹۲.

۵. منتخب التواریخ: ص۱۶۰.

امیر المؤمنینعليه‌السلام برای مقابله با آنها به طرف بصره حرکت فرمودند. در این جمگ همراه امیر المؤمنینعليه‌السلام ، امام حسن و امام حسینعليهما‌السلام و همچنین محمّد حنفیه و عبداللَّه بن جعفر و اولاد عقیل و عده ای از جوانان بنی هاشم همراه با عمار و ابوایوب انصاری و عده ای از مهاجر و انصار بودند. ۸۰ نفر از اصحاب بدر، ۲۵۰ نفر از کسانی که با پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در بیعت شجره شرکت کرده بودند و ۱۵۰۰ نفر از سایر اصحاب پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم شرکت کردند.(۱)

مسلم مجاشعی را همراه با قرآنی فرستادند که بصریان را به حکم قرآن بخواند، ولی آنها مسلم را هدف تیر ساختند و شهید کردند. بعد از موعظه های عمار و فرمایشات امیر المؤمنینعليه‌السلام ، در دهم جمادی الاولی جنگی را که عایشه شروع کرده بود ادامه دادند و امیر المؤمنینعليه‌السلام در مقام مقابله با آنها بر آمدند. در این جمگ از لشکر امیر المؤمنینعليه‌السلام که۲۰ هزار مرد جنگی بودند پنج هزار نفر شهید شدند ، و از لشکر عایشه که۳۰ هزار نفر بودند ۱۳۰۰۰ نفر کشته شدند .(۲)

آخر الامر که پیروزی نصیب لشکر امیر المؤمنینعليه‌السلام شد، حضرت کنار هودج عایشه آمدند و فرمودند: «ای حمیرا، پیامبر تو را امر کرده بود که به جنگ من بیرون آیی؟ آیا تو را امر نفرمود که در خانه خود بنشینی و بیرون نیایی؟ بخدا سوگند، انصاف ندادند آنانکه زنهای خود را پشت پرده پنهان داشتند و تو را بیرون آوردند ». محمّد بن ابی بکر خواهرش را از هودج بیرون کشید. امیر المؤمنینعليه‌السلام دستور داد او را به خانه صفیه دختر حارث بن ابی طلحه ببرند و بعد او را به مکه و از مکه به مدینه فرستاد. در این جنگ زید بن صوحان که از بزرگان لشکر و شیعیان امیر المؤمنینعليه‌السلام بود شهید شد و آن حضرت بالای سرش آمده فرمودند: «ای زید، خدا رحمتت کند که تعلقات دنیوی تو اندک بود، و امداد تو در دین بسیار بود ».

____________________

۱. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج۳ ص۱۹۰. بحار الانوار: ج ۳۲، ص ۱۸۳، ۱۹۶. امالی طوسی: ص۷۲۶.

۲. بحار الانوار: ج ۳۲، ص ۱۷۴، ۱۹۶، ۲۱۱. منتخب التواریخ: ص ۱۶۱-۱۵۹. تعداد شهدای لشکر امیر المؤمنینعليه‌السلام را هزار و هفتاد نفر و نیز هزار و هفتصد نفر و به قولی چهار هزار نفر هم گفته اند.

۲. تحویل پیراهن امام حسینعليه‌السلام به حضرت زینبعليه‌السلام

در این روز حضرت زهراعليها‌السلام پیراهن ابراهیم خلیل الرحمنعليه‌السلام را به زینب کبریعليها‌السلام دادند و فرمودند: «هنگامی که برادرت حسین عليه‌السلام این پیراهن را از تو خواست، بدانکه ساعتی بیشتر مهمان تو نیست، وسپس به بدترین حالات به دست اولاد زنا کشته می شود ».

این برنامه سه روز قبل از شهادت حضرت زهراعليها‌السلام بود.(۱)

این پیراهن را خداوند در بهشت خلق فرمود و آن را نزد حضرت آدمعليه‌السلام به امانت سپرد و بعد از انبیا این امانت را حفظ میکردند و در مشکلات با آن به درگاه الهی توسل میجستند، تا به دست پیامبر خاتمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم رسید و بعد از آن حضرت نزد حضرت زهراعليها‌السلام بود. آن حضرت سه روز قبل از شهادت آن را به زینب کبریعليها‌السلام سپرد، تا در ساعات آخر روز عاشورا آن را به امام حسینعليه‌السلام تحویل دهد.

۱۳ جمادی الاولی

۱. شهادت حضرت زهراعليه‌السلام

شهادت مظلومانه و جانگداز حضرت امّ الائمه النجباء صدیقه کبری فاطمه زهراعليها‌السلام درمدینه ۷۵ روز پس از رحلت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم واقع شده است.(۲) اقوال دیگر در باره شهادت حضرت در سوم جمادی الثانیه خواهد آمد. در شب چهاردهم، امیر المؤمنینعليه‌السلام به همراه جمعی قلیل از گلهای سر سبد اصحاب، بدن مطهر صدیقه کبریعليها‌السلام را به خاک سپردند.

به سند صحیح از حضرت صادقعليه‌السلام روایت شده است که حضرت فاطمهعليها‌السلام ،۷۵ روز بعد از پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم زنده بود. بنابر مشهور که وفات آن حضرت در ۲۸ صفر باشد،

____________________

۱. وقایع المشهور: ص ۹۵. بحر المصائب: ج۳ ص۴۵-۴۶.

۲. کافی: ج۱ ص۲۴۱، ۴۵۸، ج۳ ص۲۲۸، ج۴ ص۵۶۱. بصائر الدرجات: ص۱۷۴. تاریخ الائمةعليهم‌السلام : ص۶. تاریخ قم: ص۱۹۴. بحار الانوار: ج۲۲ ص۴۵۴، ج۲۹ ص۱۹۲، ج۴۳ ص۷، ۷۹، ۱۹۵. زاد المعاد: ص ۳۷۴. فیض العلام: ص ۲۴۶. الهدایة الکبری: ص۱۷۶. جنات الخلود: ص۱۸.

شهادت حضرت صدیقهعليها‌السلام در ۱۳ یا ۱۴ یا ۱۵ جمادی الاولی می شود. در این سه روز زیارت آن حضرت مناسب است.(۱)

۲۲ جمادی الاولی

۱. وفات جناب قاسم بن موسی بن جعفرعليهم‌السلام

در این روز سید جلیل و بزرگوار صاحب کرامات؛ جناب قاسم بن امام کاظمعليه‌السلام وفات نمود؛ و به قولی وفات آن حضرت در اول ذی الحجه است.(۲)

بعد از شهادت حضرت موسی بن جعفرعليها‌السلام و قتل و زندانی شدن سادات حضرت قاسم از مدنیه خارج شد و در باخمرا از حوالی شهر حله مهمان شیخ قبیل به نام شیخ سلیمان شد و آنجا کار می کرد و سپس ازدواج کرد و بعد از فوت در باخمرا دفن شد.(۳)

حضرت کاظمعليه‌السلام به این بزرگوار علاقه فراوانی داشت. کلینیرحمه‌الله می فرمایند: یکی از فرزندان امام کاظمعليه‌السلام را حالت موت روی داد و آن حضرت به قاسم فرمود: فرزندم، برخیز و در بالین برادرت سوره صافات بخوان. قاسمرحمه‌الله شروع به خواندن آن سوره کرد تا رسید به آیه مبارکه «ءاَنتم اَشد خلقاً اَم خلقنا» که برادرش از سکرات موت راحت شد و جان داد.(۴)

مزار شریفش در هشت فرسخی حله زیارتگاه عموم مردم است، و علما و اخیار به زیارت او عنایتی خاص دارند.(۵)

____________________

۱. فیض العلام: ص ۲۴۸. مفاتیح الجنان: اعمال ماه جمادی الاولی.

۲. حیاة القاسم بن الامام الکاظمعليه‌السلام : ص۹۹، ۱۰۰، ۱۹۵.

۳. شجرء طوبی: ص۱۷۱. حیاة القاسم بن الامام موسی بن جعفرعليهما‌السلام : ص۱۹۸ -۱۷۸.

۴. کافی: ج۳ ص۱۲۶. تهذیب الاحکام: ج۱ ص۴۲۷. بحار الانوار: ج۴۸ ص۲۸۹، ۳۱۰.

۵. برای توضیح بیشتر به منتهی الآمال ج۲ ص۲۳، شجره طوبی ص۱۷۱ و وفات القاسم بن الامام الکاظمعليه‌السلام مراجعه شود.

۲۷ جمادی الاولی

۱. وفات جناب عبد المطلبعليه‌السلام (۱)

درهشتمین سال ولادت پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم حضرت عبد المطلب از دنیا رفت.(۲) لازم به ذکر است که بنا بر فرمایش علاّمه مجلسی در مرآة العقول، ۸ سال و ۲ ماه و ۱۰ روز از سن مبارک رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم گذشته بود که عبد المطلبعليه‌السلام از دنیا رفت، اگر سال قمری باشد روز رحلت ۲۷ جمادی الاولی است و اگر مراد سال شمسی باشد تقریباً ۲۷ شعبان می شود.(۳) قول دیگر در وفات آن حضرت روز دهم ربیع الاول است.(۴)

امام صادقعليه‌السلام فرمودند: روز قیامت عبدالمطلب به مانند یک امّت با سیمای انبیا و هیبت سلاطین محشور می شود.(۵)

۲. تخریب دو گلدسته حرم عسکریینعليهما‌السلام

صبح روز ۲۷ جمادی الاولی سال ۱۴۲۸ ه ساعت ۹ به وقت محلی بر اثر وقوع چندین انفجار دو گلدسته طلایی حرم مطهر حضرت هادی و امام عسکریعليهما‌السلام تخریب شد.

ناصیبیان در ساعت ۳ بامداد وارد حرم مطهر آن حضرت شدند و بعد از درگیری با محافظین حرم مطهر اقدام به بمب گذاری در سراسر حرم نمودند.

____________________

۱. العدد القویه: ص ۱۲۷. مرآة العقول: ج۵ ص۱۷۸. بحارالانوار: ج۱۵ ص۱۵۶. وقائع الشهور: ص۱۰۱. منتخب التواریخ: ص۳۶.

۲. کافی: ج۱ ص۴۳۹. مسار الشیعة: ص۳۹. مصباح المجتهد: ص۷۳۲. منتخب التواریخ: ص۵. قلائد النحور: ج ربیع الاول، ص۶۷. تذکرة الخواص: ص۱۸.

۳. منتخب التواریخ: ص ۳۶.

۴. مسار الشیعة: ص۲۹. مصباح المجتهد: ص۷۳۲. منتخب التواریخ: ص۵. قلائد النحور: ج ربیع، ص۶۷.

۵. کافی: ج۱ ص۴۴۷. بحار الانوار: ج۱۵ ص۱۵۷، ج۳۵ ص۱۵۶. شرح نهج البلاغة: ج۱۴ ص۶۸.

انفجار نخستین این روز گلدسته طلای سمت چپ حرم شریف را کاملاً تخریب کرد، و انفجار دوم گلدسته سمت راست حرم به طور کامل فرو ریخت. بر اثر این انفجار ها سقف سرداب غیبت به کلی فرو ریخت و بعضی از قسمت های نیمه خراب حرم مطهر نیز تخریب شد.

چون از ۱۶ ماه قبل در ۲۳ محرم ۱۴۲۷ بعد از تخریب گنبد مطهر روضه منوره زیارت آن حرم ممنوع شده بود، این انفجار تلفاتی نداشت.

پس از رسیدن این خبر به شیعیان نجف و کربلا و قم و اکثر شهر های شیعه، دوستان و ارادتمندان به اهل بیتعليهم‌السلام با برپایی مجالس و بیرون آمدن دسته جات عزاداری به محضر امام عصرعليه‌السلام عرض تسلیت نموده، از عاملین این جنایت ها اضهار برائت کردند.

آخر جمادی الاولی

۱. وفات محمّد بن عثمان عمریرحمه‌الله

وفات دومین نائب خاص امام عصر صلوات اللَّه علیه، جنابابوجعفر محمّد بن عثمان بن سعید عمری رحمه‌الله در چنین روزی در سال ۳۰۴ یا ۳۰۵ واقع شده است.(۱)

____________________

۱. الغیبة (شیخ طوسی): ص ۳۶۴. بحار الانوار: ج۵۱ ص۳۵۲. الکنی و الاقاب: ج۳ ص۲۶۸. وقایع الایام: ج شعبان، ۳۴۵. مستدرک سفینة البحار: ج۵ ص۲۳۱. العقبری الحسان: ج۲ ص۲۳.

۶ جمادی الثانی

ماه جمادی الثانیه روزهای حزن و سرور را با هم در خود جای داده است. در روزهای ۳، ۴، ۱۲، ۱۳، ۱۹، ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۷، ۲۸، ۲۹ ایامی است که این خبرها را می توان در آنها جستجو کرد.

شهادت حضرت زهراعليها‌السلام ، وفات حضرت امّ کلثومعليها‌السلام ، وفات حضرت امّ البنینعليها‌السلام ، شهادت سلطان علی بن محمّد الباقرعليه‌السلام ، وفات حضرت سیّد محمّد بن علی الهادیعليه‌السلام ، و شهادت ابراهیم بن مالک اشتر حوادث حزن انگیز این ماه هستند.

روز ازدواج والدین پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم حضرت عبداللَّه و آمنهعليهما‌السلام ، سپردن پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به حلیمه سعدیه، ولادت حضرت زهراعليها‌السلام ، مرگ ابوبکر، مرگ هارون الرشید وقایه سرور آفرین این ماه اند.

۳ جمادی الثانی

۱. شهادت حضرت زهراعليه‌السلام (۱)

امام رضاعليه‌السلام می فرماید: «ان فاطمه صدیقه شهیده »: «همانا فاطمه راستگو و شهیده است».(۲)

در این روز درسال ۱۱ ه بنابر قول ۹۵ روز، در روز سه شنبه شهادت حضرت بتول عذراء مظلومه مضروبه حضرت سیده النساء فاطمه زهراعليها‌السلام به وقوع پیوسته است.

بعد از شهادت و دفن پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم سه بار بهمنزل امیر المؤمنین و فاطمه زهرا عليهما‌السلام هجوم آورده، در هر لار به طریقی جسارت به اهل بیتعليهم‌السلام کردند. در یکی از این دفعات، کهدر منزل آن حضرت را آتش زدند و به زور وارد منزل شدند، حضرت صدیقهعليها‌السلام پشت در بودند.

با اینکه می دانستند آن حضرت پشت در است، با لگد و فشار در را باز کردند، ومیخ در سینه آن مخدره را آزرد و محسن عليه‌السلام سقط شد و پهلوی آن حضرت شکست . آن حضرت بیهوش روی زمین قرار گرفت، و حضرت مولی الموحدینعليه‌السلام را با سر و پای برهنه و دست بسته به طرف مسجد بردند.

____________________

۱. اعلام الوری: ج ۱، ص ۳۰۰. کشف الغمه: ج ۱، ص ۵۰۳. مسار الشیعه: ص ۳۱. توضیح المقاصد: ص ۱۳. مصباح کفعمی: ج ۲، ص ۵۹۷. مصباح المتهجد: ص ۷۳۲. بحارالانوار: ج ۴۳، ص ۹، ۱۷۰، ۱۸۸، ۱۹۶، ۲۱۵، ج۹۷ ص۲۰۲. تقویم المحسنین: ص۱۷. اختیارات: ص۶. کفایة الاثر: ص۶۵. مستدرک سفینة البحار: ج۲ ص۸۵. دلائل الامامة: ص۱۳۴. اقبال: ج۳ ص۱۶۱. اللعمة البیضاء فی شرح خطبة الزهراءعليهما‌السلام : ص۸۸۶. الذریة الطاهرة: ص۱۱۰.

۲. اصول کافی: ج ۱، ص ۴۵۸. مسائل علی بن جعفرعليهما‌السلام : ص۳۲۵. منتقی الجمان: ج۱ ص۲۲۴. روضة المتقین: ج۵ ص۳۴۲. مأساة الزهراءعليهما‌السلام : ج۱ ص۱۰۰، ص۳۲۹. الاسرار الفاطمیةعليهما‌السلام : ص۳۹۷. الهجوم علی بیت فاطمةعليهما‌السلام : ص۲۳۵.

وقتی حضرت زهراعليها‌السلام به هوش آمدند به دنبال امیر المؤمنینعليه‌السلام رفتند، و از بردن آن حضرت به مسجد مانع شدند. داخل کوچه جلو چشم همسرش اسد اللَّه الغالب امیر المؤمنین علی بن ابی طالبعليه‌السلام ،با تازیانه و علاف شمشیر بر بدن حضرت صدیقه شهیده عليها‌السلام زدند که طبق بعضی روایات از بازوی آن حضرت خون جاری شد و باز بیهوش روی زمین قرار گرفتند.

روزهای حزن فاطمهعليه‌السلام

بعد از این وقایع و فجایع آن حضرت بعضی روزها با دلی شکسته و محزونکنار قبور شهدای احد می رفت و می گریست، و مرگ خود را از خداوند طلب می کرد، تا اینکه آهسته آهسته درد و جراحتهای بدن بیشتر شد، و از آن به بعدنزدیک مدینه زیر درختی می نشست و گریه و ناله می کرد. منافقین آن درخت را هم بریدند. بعد از آن امیر المؤمنینعليه‌السلام در آنجا سایبانی ساختند که مشهور به «بیت الاحزان » شد.

روز به روز بر شدت بیماری بی بی افزوده می شد. سینه شکسته و مجروح، بازوی ورم کرده، صورت نیلی، محسن سقط شده، غم پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، مظلومیّت امیر المؤمنینعليه‌السلام ، کار را به جائی رساند کهآن حضرت در بستر بیماری افتاد ، و وصیت های خویش را به امیر المؤمنینعليه‌السلام فرمود: «شبانه مرا از زیر پیراهن غسل بده و کفن کن و دفن نما. قبرم مخفی باشد و ابوبکر و عمر در تشییع و نماز من حاضر نشوند .(۱) عایشه و غیر عایشه نیز بر جنازه من حاضر نشوند .»(۲)

____________________

۱. بیت الاحزان: ص ۲۶۲، ۲۴۷. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۷۱، ۱۸۲، ۱۸۳، ۲۱۴. فیض العلام: ص ۲۶۱. جنه العاصمه: ص ۳۵۱، ۳۶۱. ریاحین الشریعه: ج ۲، ص ۶۷. مأساه الزهراءعليها‌السلام : ج ۲، ص ۱۸، ۳۱، ۴۵، ۴۸، ۴۹، ۶۴، ۷۶. فاطمه الزهراءعليها‌السلام بهجه قلب المصطفیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ص ۸۸۵، ۸۰۷. وفاة فاطمة الزهراءعليها‌السلام (بیّومی): ص ۱۰۴،۱۰۵. عوالم العلوم جلد سیّدة النساء فاطمد الزهراءعليها‌السلام : ج ۲، ص ۱۱۲۱ ۱۰۵۷. روضة الواعظین: ص۱۵۱. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۱۲.

۲. سبعة من السلف: ص ۲۵۳. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۸۹. کشف الغمة: ج۱ ص۵۰۴-۵۰۳. اسد الغابة: ج۵ ص۵۲۴. الذریة الطاهرة: ص۱۱۲.

مدینه در شهادت فاطمهعليه‌السلام

روز شهادت آن حضرت، مدینه مثل روز شهادت خاتم الانبیاءصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم شده بود. کوچک و بزرگ از زن و مرد، نالان و گریان بودند. بدن مطهر آن حضرت شبانه غسل داده شد و هنگام غسل،امیر المؤمنین و حسنین و زینبین عليهم‌السلام وفضه خادمه و اسماء بنت عمیس حاضر بودند. سپس عده ای از گلهای سر سبد اصحاب امیر المؤمنینعليه‌السلام :سلمان، ابوذر، مقداد، عمار و... حاضر شدند و بدن را دفن کردند.

در بقیع، چهل صورت قبر ترتیب دادند وبر آنها مقداری آب ریختند .(۱) فردای آن روز منافقین قصد نبش قبر را نمودند، ولی امیر المؤمنینعليه‌السلام اجازه نفرمودند.

احتمالات در محل دفن آن حضرت متعدد است، ولی زیارت آن حضرت در مسجد النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، حجره خود آن حضرت که در زمان ما جزء صحن مسجد است بین محراب و منبر، و در بقیع وارد شده است.

اضبغ بن نباتهرحمه‌الله نقل می کند از امیرالمؤمنینعليه‌السلام از علت (شبانه) دفن شدن فاطمه زهراعليه‌السلام سؤال شد. آن حضرتعليه‌السلام فرمودند: همانا او بر گروهی خشمناک بود(۲) و نمی خاست که بر جنازه اش حاضر باشد و حرام است بر دوستان آن گروه که بر جنازه یکی از فرزندان او نماز گزارد.(۳)

____________________

۱. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج۳ ص۴۱۲. بحار الانوار: ج۳۰ ص۳۴۹، ج۴۳ ص۱۷۱، ۱۸۳. دلائل الامامة: ص۱۳۶. بیت الاحزان: ص۱۸۵.

۲. بحار الانوار: ج ۲۸ ص۳۱۶، ج۲۹ ص۳۳۳-۳۲۹، ج۳۰ ص۳۸۷. الغدیر: ج۷ ص۱۷۴، ۱۹۰، ۲۲۶، ج۹ ص ص۳۸۷، ۳۹۵. رسالة حول حدیث «نحن معاشر الانبیاء» (مفید): ص۲۸. شرح احقاق الحق: ج۱۰ ص۴۷۸، ۴۷۹، ج۲۵ ص۵۴۶-۵۳۳، ۵۶۶، ج۳۳ ص۳۵۶. تقریب المعارف: ص۲۵۲. مأساة الزهراءعليها‌السلام : ج۲ ص۲۰۶. الهجوم علی بیت فاطمةعليها‌السلام : ص۱۹۶. طبقات الکبری: ج۲ ص۳۱۵، ج۸ ص۲۸. شرح نهج البلاغة: ج۶ ص۵۰-۴۹، ج۱۶ ص۲۳۲. الامامي و السیاسة: ج۱ ص۳۱. صحیح بخاری: ج۴ ص۴۲، ج۵ ص۸۲. صحیح مسلم: ج۵ ص۱۵۴. تاریخ مدینة: ج۱ ص۱۹۶. کنز العمال: ج۵ ص۶۰۱، ج۷ ص۲۴۲. صحیح ابن حبان: ج۱۱ ص۱۵۳، ج۱۴ ص۵۷۳.

۳. امالی صدوق: ص۷۵۶. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۱۲. بحار الانوار: ج۳۱ ص۶۲۰، ج۴۳ ص۱۸۳، ۲۰۹. مستدرک الوسائل ج۲ ص۲۹۰.

مدت عمر آن مخدره مظلومه۱۸ سال و ۶۰ روز یا ۹۰ روز است. سال شهادت یازدهم هجری است.

اقوال در شهادت حضرت زهراعليه‌السلام

اقوال در شهادت حضرت زهراعليها‌السلام چنین است:

۱. سی روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (۱) .

۲. چهل روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (۸ ربیع الثانی).(۲)

۳. چهل و پنج روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (سیزدهم ربیع الثانی).(۳)

۴. شصت روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۴)

۵. هفتاد روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۵)

۶. هفتاد و دو روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۶)

۷. هفتاد و پنج روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۷)

۸. هشتاد و پنج روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۸)

۹. نود روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۹)

____________________

۱. مکاتیب الرسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ج۳ ص۶۷۷. تاریخ یعقوبی: ج۲ ص۱۱۵.

۲. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۰۶. بحار الانوار: ج۴۳ ص۲۱۲. جنة العاصمة: ص۳۵۰. روضة الواعظین: ص۱۵۱. مروج الذهب: ج۱ ص۴۰۳. ۳. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۰۶. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۸۰.

۴. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۲۱۷. مکاتیب الرسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ج۳ ص۶۸۰. مستدرک حاکم: ج۳ ص۱۶۳. تاریخ دمشق: ج۳ ص۱۵۸. ۵. مکاتیب الرسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ج۳ ص۶۷۷. تاریخ یعقوبی: ج۲ ص۱۱۵. البدایة و النایة: ج۶ ص۳۶۷. استعیاب: ج۴ ص۱۸۹۴. اسد الغابة: ج۵ ص۵۲۴.

۶. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۰۶. روضة الواعظین: ص۱۴۳. بحارالانوار: ج۴۳ ص۱۵۶. مجمع النورین: ص۱۵۸.

۷. کافی: ج۱ ص۲۴۱، ۴۵۸. الخرائج و الجرائح: ج۲ ص۵۲۶. بحار الانوار: ج۲۲ ص۵۴۵. اثبات الهداة: ج۴ ص۴۴۱. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۰۶. ۸. دلائل الامامة: ص۱۳۶. بحارالانوار: ج۴۳ ص۱۷۱. مجمع النورین: ص۱۵۷.

۹. بحارالانوار: ج۴۳ ص۱۸۸، ۲۱۵. ذخائر العقبی: ص۵۲. طبقات الکبری: ج۸ ص۲۸. تهذیب الکمال: ج۳۵ ص۲۵۱. الذریة الطاهرة: ص۱۰۹.

۱۰. نود و پنج روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (سوم جمادی الآخر).(۱)

۱۱. صد روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (هشتم جمادی الآخر).(۲)

۱۲. صد و دوازده روز بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (۲۰ جمادی الآخر).(۳)

۱۳. ۴ ماه بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۴)

۱۴. روز ۲۱ رجب.(۵)

۱۵. ۲۵ رجب.(۶)

۱۶. سوم ماه رمضان.(۷)

۱۷. ۶ ماه بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۸)

۱۸. ۸ ماه بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۸)

علامه مجلسی در ذیل فرمایش امام کاظمعليه‌السلام می نویسد: این روایت دلالت بر شهیده بودن فاطمه زهراعليها‌السلام می کند؛ که البته از متواترات است. سبب آن این بود که آنها بعد از غضب خلافت و بیعت اکثر مردم سراغ امیرالمؤمنینعليه‌السلام فرستادند. تا بیعت مند ولی آن حضرت نپذیرفت. عمر آتشی آورد تا خانه را با اهل بیتعليهم‌السلام بسوزاند؛ و

____________________

۱. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۷۱. دلائل الامامه: ص ۴۶. بیت الاحزان: ص۲۶۱. اقبال: ج۳ ص۱۶۱. جنة العاصمة: ص۳۵۵. البته روز سوم جمادی الآخر به تنهایی و بدون ذکر ۹۵ روز، در روایت شریف امام صادقعليه‌السلام آمده است که در این صورت اقوال در شهادت صدیقه طاهرهعليهما‌السلام به ۱۹ قول می رساند.

۲. بحار الانوار: ج ۲۲، ص ۱۶۷، ج۴۳ ص۱۸۹، ۲۱۳. کشف الغمة: ج۱ ص۵۰۳. ذخائر العقبی: ص۵۲. معارف ابن قتبیه: ص۶۲.

۳. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۷۱. دلائل امامة: ص۱۳۶. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۲ ص۱۱۲.

۴. وفاة الصدیقة الزهراعليهم‌السلام مقرّم: ص۱۱۵. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام ج۳ ص۴۰۶. وقائع الشهور: ص۱۱۳. الاصابة: ج۸ ص۲۶۷. ۵. مصباح المجتهد: ص۷۴۸. زاد المعاد: ص۳۵. ۶. وقایع الشهور: ص۱۲۶.

۷. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۸۹، ۲۱۴. نور الابصار: ص ۴۲. ذخائر العقبی: ص۵۲. المناقب (خوارزمی): ج ۱، ص ۸۳. الاصابة ابن حجر: ج ۸، ص ۲۶۸. ۸. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۸۳، ۲۰۰. ذخائر العقبی: ص۵۲. مسند احمد: ج۱ ص۶. الاصابة: ج۸ ص۲۶۶. صحیح بخاری: ج۴ ص۴۲، ج۵ ص۸۲.

۹. وفاه الصدیقه الزهراءعليها‌السلام مقرم: ص ۱۱۵، از الاصابه ابن حجر: ج۸ ص۲۶۷. ذخائر العقبی: ص۵۲. تاریخ دمشق: ج۳ ص۱۶۰.

خواستند داخل شوند ولی فاطمه زهراعليها‌السلام ممنعات کرد. او درب را به پهلوی فاطمهعليها‌السلام زد که پهلو شکست و جنینی که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم او را محسن نامده بود سقط گردید.

پس از آن مرضی فاطمهعليها‌السلام شروع شد و در همان مرض از دنیا رفت...(۱)

درباره شهادت حضرت زهراعليها‌السلام جا دارد مروری بر منابع مربوط به آن داشته باشیم.

درباره آتش زدن در خانه به این مدارک مراجعه کنید:

عوالم: ج ۱۱، ص ۴۰۰ - ۴۰۴ - ۴۴۱ - ۳۴۳. مؤتمر علماء بغداد: ص ۱۳۷ ۱۳۵. اثبات الوصیه: ص ۱۴۳. الغدیر: ج ۶، ص۳۹۱. ارشاد القلوب دیلمی به نقل بحار الانوار. کشف المراد: ص ۴۰۲- ۴۰۳. نوائب الدهور: ص ۱۹۲. حلیه الابرار: ج ۲، ص ۶۵۲.

درباره اینکه چگونه پهلوی آن حضرت را شکستند، به این مدارک مراجعه کنید:

فرائد السمطین: ج ۲، ص ۳۴- ۳۵. امالی صدوق: ص ۹۹- ۱۰۱. اثبات الهداه: ج ۱، ص ۲۸۰-۲۸۱. البلد الامین: ص ۵۵۱- ۵۵۲. طریق الارشاد: ص ۴۶۵. اقبال الاعمال: ص ۶۲۵ (ج۳ ص۱۶۶.). بحار الانوار: ج ۹۷، ص ۲۰۰، ج ۲۸، ص ۲۶۸- ۲۷۰.. عوالم: ج ۱۱، ص ۴۰۰- ۴۰۴. شجرة طوبی: ۲۵۴، ۴۳۴، ۴۴۳.

درباره اینکه حضرت صدیقهعليها‌السلام را کتک زدند، به این کتب مراجعه کنید:

اثبات الهداه: ج ۱، ص ۲۸۰ - ۲۸۱. ارشاد القلوب دیلمی: ص ۲۹۵. المحتضر: ص ۱۰۹. امالی صدوق: ص ۹۹، ۱۰۱، ۱۱۸. مناقب ابن شهر آشوب: ج ۲، ص ۲۰۹. تفسیر برهان: ج ۲، ص ۴۳۴. حلیه الابرار: ج ۲، ص ۶۵۲. الخطط المقریزی: ج ۲، ص ۳۴۶. سیره الائمه الاثنی عشرعليها‌السلام : ج ۱، ص ۱۳۲. اعلام النساء: ج ۴، ص ۱۲۴. فرائد السمطین: ج ۲، ص ۳۴-۳۵. کتاب سلیم بن قیسرحمه‌الله : ج ۲، ص ۵۸۵، ۵۸۶، ۵۸۷، ۶۷۴، ۶۷۵، ۹۰۷. بحار الانوار: ج ۲۸، ص ۲۹۷، ۲۹۹. احتجاج: ج ۱

____________________

۱. مرآة العقول: ج۵ ص۳۱۸. الهجوم علی بیت فاطمةعليها‌السلام : ص۳۳۲.

ص ۲۱۰، ۲۱۶. دلائل الامامة: ص۱۳۴. غایة المرام: ج۵ ص۳۱۸، ۳۲۵. کامل بهائی: ج۱ ص۱۱۴.

درباره سیلی و کبودی چشم آن حضرت، به این کتب مراجعه کنید:

سیره الائمه الاثنی عشر: ج ۱، ص ۱۳۲. مأساه الزهراءعليها‌السلام : ج ۱، ص ۱۶۴، ۱۹۳. الاسرار الفاطمیهعليها‌السلام : ص ۱۳۵. کامل بهائی: ج۱ ص۱۱۴.

درباره علّت شهادت حضرت محسنعليه‌السلام به این کتب مراجعه کنید:

اثبات الوصیه: ص ۱۴۳. الوافی بالوفیات: ج ۶ ص ۱۷. تراجم اعلام النساء: ج ۲، ص ۳۱۷. فرائد السمطین: ج ۲، ص ۳۴-۳۵. امالی صدوق: ص ۹۹-۱۰۱. بشارة المصطفیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ص ۱۹۷، ۲۰۰. روضة المتقین: ج۵ ص۳۴۲. النقض: ص۳۰۲. القاب الرسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و عترتهعليهم‌السلام : ص ۴۳. الهدایة الکبری: ص۱۷۰. الاختصاص: ص۵، ۱۸۴. بحار الانوار: ج۲۹ ص۱۹۲، و ج ۳۰ ص۲۹۵-۲۹۳. جنات الخلود: ص۱۹. مأساة الزهراءعليها‌السلام : ج۲ ص۱۹۸ -۱۳۶. الملل و النحل شهرستانی: ص۸۳. لسان المیزان: ج۱ ص۲۶۸.

درباره اینکه آن حضرت شهیده شدند و به مرگ طبیعی از دنیا نرفتند، فرمایش امام رضاعليه‌السلام کافی است که می فرمایند: «اِنّها صدّیقه الشهیدة»... «همانا فاطمهعليها‌السلام راستگو و شهیده است.»(۱) به مدارک زیر نیز مراجعه کنید:

مزار شیخ مفید: ص ۱۵۶. مقنعه شیخ مفید: ص ۴۵۹. بلد الامین: ص ۲۷۸ ۱۹۸. بحار الانوار: ج ۲۵، ص ۳۷۳، ج ۲۸، ص ۲۶۸۲۶۱، ۲۷۰، ج ۲۹، ص ۱۹۲، ج ۴۳، ص ۱۷۰، ۱۹۷، ۲۰۰، ج ۵۳، ص ۲۳، ج ۹۷، ص ۱۹۷. مصباح الزائر: ص ۲۶ ۲۵. مصباح المتهجد: ص ۶۵۴. من لا یحضره الفقیه: ج ۲، ص ۵۷۴. تهذیب الاحکام طوسی: ج ۶، ص ۱۰. الوافی: ج ۱۴، ص ۱۳۷۱ ۱۳۷۰. جامع الاحادیث الشیعه: ج ۱۲، ص ۲۶۴. القاب ِلرسول و عترتهعليهم‌السلام : ص ۴۳ ۳۹. مرآة العقول: ج ۵ ص۳۱۵.

____________________

۱. اصول کافی: ج ۲، ص ۴۷۵. مأساة الزهراعليها‌السلام : ج۱ ص۱۰۰، ۳۲۹. الهجوم علی بیت فاطمةعليهم‌السلام : ص۲۳۵. الاسرار الفاطمیةعليها‌السلام : ص۳۹۷.