شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

۲. اولین اقامه نماز در اسلام

در این روز اولین کسی که بعد از بعثت با پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نماز خواند، امیرالمؤمنینعليه‌السلام بود. روز دوشنبه ۲۷ رجب پیامبر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مبعوث شدند و در۲۸ رجب حضرت امیرالمؤمنینعليه‌السلام با آن حضرت نماز اقامه فرمودند.(۱)

آخر رجب

۱. مرگ ابوحنیفه

در این روز در سال ۱۵۰ ه(۲) نعمان بن ثابت مشهور به ابوحنیفه رئیس حنفی ها در بغداد مرد و در همان شهر مدفون شد.

۲. مرگ شافعی

در روز جمعه آخر ماه رجب سال ۲۰۴ ه محمّد بن ادریس شافعی در مصر مرد.(۳) او در روز وفات ابوحنیفه به دنیا آمد(۴) و مدت ۴ سال در شکم مادر بود. جای تعجب است که پدر شافعی چهار سال قبل از ولادت او مرده بود و او در ولادت به احترام حیات ابوحنیفه تأخیر کرد!!(۵)

____________________

۱. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج۲ ص۲۱. بحار الانوار: ج۳۸ ص۲۸۸ - ۲۰۱. الغدیر: ج۳ ص۲۴۳ - ۲۲۴. روضة الواعظین: ص۸۵. مناقب امیرالمؤمنینعليه‌السلام : ج۱ ص۲۵۹، ۲۸۵. استیعاب: ج۳ ص۱۰۹۵. وقالع الایام: ج رجب، ص۲۴۷. منتخب التواریخ: ص۴۲. تذکرة الخواص: ص۱۰۳. شرح نهج البلاغة: ج۴ ص۱۱۹، ج۱۳ ص۲۴۴. مستدرک حاکم: ج۳ ص۱۱۲، ۱۸۳. المعجم الکبیر: ج۱ ص۳۲۰. تاریخ دمشق: ج۴۲ ص۲۹-۲۷. تاریخ طبری: ج۲ ص۵۵.

۲. وقایع المشهور: ص ۱۳۲. وقائع الایام: ج۱ ص۳۶۵. تتمة المنتهی: ص۲۸۶. مراقد المعارف: ج۱ ص۹۵.

۳. روضات الجنات: ج ۷، ص ۲۵۹. تتمه المنتهی: ص ۲۵۸. مستدرک سفینة البحار: ج۵ ص۲۲۳. وقائع الشهور: ص۱۳۲. فیض العلام: ص۲۱۳. تاریخ دمشق: ج۵۱ ص۲۷۹، ۴۳۲. الکامل فی ضعفاء الرجال: ج۱ ص۱۱۷. تاریخ بغداد: ج۲ ص۶۸. الکاشف فی معرفة من له روایة فی کتب الستة: ج۲ ص۱۵۵. المجموع: ج۱ ص۷. کتاب الام: ج۱ ص۱۴ (مقدمه). تدریب الراوی: ج۲ ص۳۶۰.

۴. تتمة المنتهی: ۲۸۶. وقائع الایام: ج۱ ص۳۶۵. شجرة طوبی: ۱ ص۶۹. سیر اعلام النبلاء: ج۱۰ ص۱۲.

۵. الانوار النعمانیة: ج۲ ص۱۷۷. روضات الجنات: ج۷ ص۲۵۸. تتمة المنتهی: ص۲۸۶. وقائع الایام: ج۱ ص ۳۹۰ -۳۸۹. وقائع الشهور: ص۱۳۲.

۳. غزوه نخله

در آخر این ماه در سال دوم هجرت غزوه نخله به وقوع پیئست.(۱)

تتمه رجب

۱. هجرت مسلمانان به حبشه

در این ماه ۵ سال بعد از بعثت؛ به امر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مسلمانان به سرپرستی جعفر بن ابی طالبعليه‌السلام به حبشه هجرت نمودند.(۲)

۲. وفات نجاشی پادشاه حبشه

در این ماه در سال ۹ هپادشاه حبشه رحلت نمود.(۳)

در آن روز پیامبر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «امروز مردی صالح از جهان رحلت نمود. برخیزید تا بر او نماز بگذاریم». در این هنگام جنازه نجاشی بر پیامبر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ظاهر شد و آن حضرت بر او نماز گذاردند.(۴)

۳. شهادت مالک اشتر نخعی

در این ماه در سال ۳۷ یا ۳۸ ه صحابی جلیل القدر؛ بزرگ فرمانده لشکر امیرالؤمنینعليه‌السلام ابوابراهیم مالک اشتر نخعی در قُلزم مصر به دستور معاویه مسموم

____________________

۱. بحار الانوار: ج۱۹ ص۱۷۴، ۱۸۹. الصحیح من السیرة: ج۴ ص۳۳۵.

۲. بحار الانوار: ج۱۸ ص ۴۲۲- ۴۱۲. مستدرک سفینة البحار: ج۵ ص۲۰۳. طبقات الکبری: ج۱ ص۲۰۴. تاریخ طبری: ج۲ ص۶۹.

۳. بحار الانوار: ج ۲۱، ص ۳۶۹. السیرة النبویة (ابن کثیر): ج۴ ص۷۴. تنویر الحوالک» ص۲۳۵.

۴. مکاتیب الرسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ج۲ ص۴۳۸. بحار الانوار: ج۱۸ ص۱۳۰، ۴۱۱. منتهی الامال: ج ۱، ص ۹۳. البدایة و النهایة: ج۳ ص۹۸.

شد و به شهادت رسید.(۱) قبر شریف آن بزرگوار در قُلزم است که بناء و گنبد کوچکی نیز دارد.(۲)

مالک اشتر از امرای لشکر امیرالمؤمنینعليه‌السلام در جنگ صفین بود. آن بزرگوار نزد امیرالمؤمنینعليه‌السلام جلیل القدر و عظیم المنزله بود، و در عظمت او همین بس که امیرالمؤمنینعليه‌السلام در فرمایشی درباره مالک می فرمایند: «مالک برای من چنان بود که من برای رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بودم».(۳) و در کلامی دیگر امیرالؤمنینعليه‌السلام خطاب به اصحابشان می فرمایند: «ای کاش دو نفر مانند مالک بین شما بود؛ بلکه ای کاش یک نفر مثل مالک بین شما بود...».(۴)

عهدنامه حضرت به مالک اشتر از طولانی ترین عهدنامه های حضرت است که مشتمل بر لطائف و محاسن بسیار و پند و حکمت بی شمار برای استانداران و امراء است.

مالک از طرف امیرالمؤمنینعليه‌السلام امیر بر موصل و نصیبین و دارا و سنجار و هیت و عانات بود، و آخر الامر حضرت مالک را به مصر فرستادند و نامه ای به مردم مصر نوشتند که در آن نامه در شأن مالک مدح فراوانی نموده مردم را به اطاعت از او دستور داده بودند، اما معاویه چون از آمدن مالک با خبر شد به دهقان عریش نوشت که اگر مالک را مسموم کند خراج ناحیه اش را مادم العمر به او بدهد. دهقان عریش هم چون فهمید مالک عسل بسیار دوست دارد شربت عسل مسمومی درست کرد و برای مالک آورد و اوصاف و فوائد آن را بیان کرد. مالک عسل را میل نمود و از شدت سم

____________________

۱. تاریخ دمشق: ج۵۶ ص۳۷۸.

۲. مراقد المعارف: ج۲ ص۲۲۳.

۳. خلاصة الاقوال: ص۲۲۷. بحارالانوار: ج۴۲ ص۱۷۶. الغدیر: ج۹ ص۴۰. شرح نهج البلاغة: ج۲ ص۲۱۴، ج۱۵ ص۹۸. ینابیع المودة: ج۲ ص۲۸.

۴. بحار الانوار: ج۳۲ ص۵۴۷، ج۳۳ ص۳۱۰. وقعة صفین: ص۵۲۱. شرح نهج البلاغة: ج۲ ص۲۴۰. ینابیع المودة: ج۲ ص۲۱.

بلافاصله جان داد و در قلزم دفن شد. شهادت مالک اشتر به دست نافع غلام معاویه هم نقل شده است.

معاویه هنگامی که خبر شهادت مالک را شنید از شادی نزدیک بود پرواز کند. او در شام خطبه ای خواند و در آن گفت: علی بن ابی طالبعليه‌السلام دو دوست داشت؛ یکی در صفین قعظ شد (عمار بن یاسر)، و یکی امروز (مالک).(۱)

____________________

۱. اختصاص: ص۸۱. بحار الانوار: ج۳۳ ص۵۹۱. الغدیر: ج۱۱ ص۶۲. النصاوح الکافیة لمن یتولّی معاویة: ص۸۷. تاریخ طبری: ج۴ ص۷۲.

۸ شعبان المعظم

ماه شعبان ماه سرور شیعه به قدوم امامان معصومعليهم‌السلام است. روزهای ۲، ۳، ۴، ۵، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۵، ۱۸، ۱۹ این ماه روزهای مهمی از تاریخ اسلام است.

ولادت امام حسینعليه‌السلام ، امام زین العابدینعليه‌السلام ، حضرت بقیه اللَّه الاعظمعليه‌السلام ، حضرت عباسعليه‌السلام و حضرت علی اکبرعليه‌السلام مهم ترین اخبار سراسر سرور در این ماه هستند. مرگ حفصه و مغیره بن شعله نیز دو خبر مسرور کننده در این ماه اند.

از سوی دیگر شهادت سعید بن جبیر، وفات علی بن محمّد سمری و حسین بن روح نوبختی دو نائب امام زمانعليه‌السلام روزهای حزن این ماه اند.

جنگ بنی سعد جنگ رخ داده در این ماه است. آغاز وجوب روزه یک روز تاریخی در زمینه احکام اسلامی است. ورود امام حسینعليه‌السلام به مکه، آخرین توقیع امام زمانعليه‌السلام و شناساندن امام زمانعليه‌السلام به شیعیان نیز سرآغاز تحولات عظیمی در تاریخ اسلام اند.

۲ شعبان

۱. آغاز وجوب روزه

در این روز در سال دوم هجری روزه ماه مبارک رمضان واجب شد.(۱)

۲. مرگ معتز عباسی

در این روز در سال ۲۵۵ ه معتز باللَّه به درک واصل شد. نام او زبیر یا محمّد بود که بعد از پسر عمویش مستعین به خلافت رسید. از بزرگترین جرائم او این بود که امام هادیعليه‌السلام را به شهادت رساند، و چون ترس آن داشت که مؤید بر ضد او قیام کند او را در لحاف مسموم پیچید و دو طرف آن را بست تا در ۲۳ رجب مرد.

او پیوسته سر کردگان اتراک را می کشت تا در روز مبعث سال ۲۵۵ ه عده ای به سر کردگی صالح بن وصیف دور معتز را گرفتند و توبیخ و سرزنش کردند و از او مطالبه اموال کردند، و او را از حجره بیرون کشیدند و در آفتاب گرم بپای داشتند که از شدت گرما تکیه بر یک پا می کرد و او را پیوسته می زدند تا اینکه در ۲۷ رجب خود را از خلافت خلع کرد. سپس سه روز به او آب و غذا ندادند تا مرد، و به قولی دیگر او را با آب جوش تنقیه کردند. بعضی گفته اند: او را پنج روز در گرمابه بدون آب و غذا حبس کردند و روز آخر آب نمک یا آب برفی به او دادند و به این سبب کشته شد.(۲)

۳ شعبان

۱. ولادت امام حسینعليه‌السلام

در این روز درسال ۴ ه آقای شهیدان و سرور و سالار شیعیان و دلباختگان، اشک

____________________

۱. مسار الشیعه: ص ۳۷. توضیح المقاصد: ص ۱۹. تقویم المحسنین: ص۱۸. اختیارات: ص۳۷.

۲. توضیح المقاصد: ص۱۹. تتمه المنتهی: ص ۳۴۰ - ۳۴۳. فیض العلام: ص ۳۳۶. تاریخ بغداد: ج۲ ص۱۲۴. تاریخ طبری: ج۷ ص۵۲۵.

هر مؤمن، امام زاهد عابد، شهید غریب، عطشان نینوا حضرت اباعبداللَّه الحسین الشهیدعليه‌السلام عالم را به نور خود منور فرمود.(۱) اقوال دیگر در ولادت آن حضرت پنجم شعبان(۲) و ۱۳ ماه رمضان(۳) و آخر ربیع الاول سال ۳ هـ(۴) و پنجم جمادی الاولی(۵) و دوازدهم رجب است.(۶)

القاب امام حسینعليه‌السلام

نام مبارک آن حضرت در توراتشبیر و در انجیلطاب است. پدرشان مولانا و مقتدانا امیرالمؤمنین علی بن ابی طالبعليه‌السلام و مادرشان حضرت ولیه اللَّه و حبیبته خاتون دو سرا صدیقه کبری فاطمه زهراعليها‌السلام است.

کنیه آن حضرتابو عبداللَّه و کنیه خاص آن حضرت ابوعلی است. القاب حضرت الشهید، السعید، السبط الثانی، الامام الثالث، الرشید، الطیب، الوفی، السید، الزکی، المبارک، تابع لمرضات اللَّه است.(۷)

____________________

۱. اعلام الوری: ج ۱، ص ۴۲۰. مسار الشیعه: ص ۳۷. مصباح المتهجد: ص ۷۵۸. تقویم المحسنین: ص۱۸. مصباح کفعمی: ج ۲، ص ۵۹۸. کشف الغمه: ج ۲، ص ۳. بحار الانوار: ج ۴۴، ص ۲۰۲ - ۲۰۰، ج ۹۴، ص ۷۹، ج ۹۸، ص ۳۴۷. تاریخ قم: ص۱۹۵. فیض العلام: ص ۳۳۷. زاد المعاد: ص ۵۶. اختیارات: ص۳۷. اقبال ج۳ ص۳۰۳. مختصر بصائر الدرجات: ص۳۵. مزار مشهدی: ۳۹۷. شرح احقاق الحق: ج۳۳ ص۵۷۶.

۲. ارشاد: ج ۲، ص ۲۷. کشف الغمه: ج ۲، ص ۳. تاج الموالید: ص۲۸. بحارالانوار: ج۴۳ ص۲۳۷ريال ج۴۴ ص۲۰۲-۲۰۰. مصباح المجتهد: ص۷۸۲. روضة الواعظین: ص۱۵۳.

۳. بحار الانوار: ج ۴۴، ص ۲۰۲. الدروس الشرعیة: ج۲ ص۸.

۴. تهذیب الاحکام: ج۶ ص۴۱. توضیح المقاصد: ص۱۰. بحارالانوار: ج۴۴ ص۲۰۰. فیض العلام: ص۲۲۶. الدروس الشرعیة: ج۲ ص۸. اعلام الوری: ج۱۰ ص۴۲۰.

۵. دلائل الامامة: ص۲۳۵. بحارالانوار: ج۴۴ ص۲۰۲.

۶. اربعین ماحوزی: ص ۳۶۸. مدینة المعاجز: ج۳ ص۴۲۶. منتخب طریحی: ص۱۵۱. مجمع النورین: ص۱۵۹. نور الابصار: ص۱۸۶.

۷. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۲۳۸-۲۳۷. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۴ ص۸۶-۸۵. دلائل الامامة: ص۱۸۱. شجرة طوبی: ج۲ ص۲۵۹.

پیامبر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در ولادت امام حسینعليه‌السلام

هنگامی که خبر ولادت آن حضرت به پیامبر گرامی پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم رسید، به خانه امیرالمؤمنینعليه‌السلام آمدند و به اسماء فرمودند تا مولود را بیاورد. اسماء حضرت را در پارچه ای سفید پیچید و خدمت رسول اکرم پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آورد. پیامبر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در گوش راست آن حضرت اذان و در گوش چپ اقامه فرمودند.

روز اول یا هفتم ولادت امین وحی الهی جبرئیل فرود آمد و عرض کرد: «سلام خداوند بر تو باد ای پیامبر، این نوزاد را به نام پسر کوچک هارون شبیر نام بگذار، که به عربی حسین گفته می شود. چون علی عليه‌السلام برای شما بسان هارون برای موسی بن عمران است، جز آنکه شما خاتم پیامبرانی .»(۱)

به این ترتیب نام پر عظمت «حسین » از جانب پروردگار برای دومین فرزند فاطمهعليها‌السلام انتخاب شد. در این روز ملائکه آسمانها برای عرض تهنیت به مناسبت این ولادت خدمت پیامبر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم رسیدند و از خاک قبر آن بزرگوار برای پیامبر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آوردند و به آن حضرت تعزیت نیز گفتند.

یکی از معجزات روز ولادت آن حضرت این بود کهفطرس ملک (۲) یادردائیل (۳) پناه به آن امام مظلوم برد و خداوند او را بخشید و او را به مقام قبلی اش باز گردانید.

دوران زندگی امام حسینعليه‌السلام

آن حضرتشش سال و چند ماه با جد گرامی خود رسول اکرم پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بود. مدتسی

____________________

۱. امالی شیخ طوسی: ج ۱، ص ۳۶۷. معانی الاخبار: ص ۵۷. تاج الموالید: ص۲۹. بحارالانوار: ج۴۳ ص۲۳۸، ۲۳۹، ج۴۴ ص۲۵۰. جواهر السنیة: ص۲۳۹.

۲. بصائر الدرجات: ص۸۸. کامل الزیارات: ص۱۴۰. امالی صدوق: ص۲۰۱. دلائل الامامة: ص۱۹۰. عیون المعجزات: ص۶۰. السرائر: ج۳ ص۵۸۰. الثاقب فی المناقب: ص۳۳۸. الخراوج و الجرائح: ج۱ ص۲۵۳. بحار الانوار: ج۴۳ ص۲۴۴، ۲۵۱، ج۴۴ ص۱۸۲، ج۵۰ ص۶۶.

۳. کمال الدین: ص۲۸۳. مدینة المعاجز: ج۳ ص۴۳۳. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۲۴۸. غایة المرام: ج۱ ص۱۴۸، ج۲ ص۱۶۸، ۲۶۳. فیض العلام: ص ۳۳۷.

سال با پدر بزرگوار خود مولای متقیان امیر مؤمنانعليه‌السلام زندگی کرد، و در جمل، صفین و نهروان شرکت داشت.(۱)

در دوران زمامداری غاصبانه عمر، امام حسینعليه‌السلام درسن ده سالگی وارد مسجد شد و خلیفه دوم را بر منبر پیامبر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مشاهده کرد که سخن می گفت. از منبر بالا رفت و فریاد زد: «ای دروغگو! از منبر پدرم رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرود آی نه منبر پدرت »!(۲)

بعد از شهادت امیرالمؤمنینعليه‌السلام همراه و شریک رنجهای امام حسنعليه‌السلام بود، و شاهد بود که معاویه و دیگر منافقین و کافران چگونه دهان آلوده خود را به بدگوئی پدر بزرگوارش امیرالمؤمنین و برادرش امام حسنعليهما‌السلام می گشایند.

پس از آنکه امام مجتبیعليه‌السلام را مظلومانه شهید کردند، امامت به آن وجود سراپا جود رسید، و بعد از مصائب و اذیتها و زخم زبانها، در روز عاشورا آن حضرت را به شهادت رسانیدند.

در این روز توقیع مبارک از ناحیه امام زمانعليه‌السلام در رابطه با ولادت امام حسینعليه‌السلام بهقاسم بن علاء همدانی صادر شد.(۳)

۲. ورود امام حسینعليه‌السلام به مکه

در شب جمعه سوم شعبانسال ۶۰ هـ امام حسینعليه‌السلام وارد مکه شدند و تا ذی الحجه در آنجا اقامت داشتند.(۴)

____________________

۱. الاصابة: ج ۲، ص ۶۹.

۲. کلمات الامام الحسینعليه‌السلام : ص۱۲۰ - ۱۱۶. بحارالانوار: ج۲۸ ص۲۳۲، ج۳۰ ص۴۷، ۵۱. شرح احقاق الحق: ج۱۱ ص۴۲۵. الغدیر: ج۷ ص۱۲۶. الاصابة: ج۲ ص۶۹. کنز العمال: ج۱۳ ص۶۵۴. تاریخ دمشق: ج۱۴ ص۱۷۵، ۱۷۶. تذکرة الخواص: ص۲۳۴. معرفة الثقات: ج۱ ص۳۰۲. ینابیع المودة: ج۲ ص۴۲، ۴۶۶.

۳. مصباح المتهجد: ص ۷۵۸. مستدرک الوسائل: ج۷ ص۵۳۸. بحارالانوار: ج۴۴ ص۲۰۱، ج۹۴ ص۷۹.

۴. ارشاد: ج ۲، ص ۳۵. بحارالانوار: ج۴۴ ص۳۳۲. کلمات الامام الحسینعليه‌السلام : ص۳۰۵. فیض العلام: ص ۳۳۸. تاریخ طبری: ج۴ ص۲۸۶.

۴ شعبان

۱. ولادت حضرت عباسعليه‌السلام

در این روز درسال ۲۶ هـ علمدار کربلا سقای نینوا حضرت قمر منیر بنی هاشم ابوالفضل ال عباسعليه‌السلام به دنیا آمد.(۱)

نام مشهور آن حضرت عباسعليه‌السلام است. به آن حضرتابوالفضل، ابوالقربه، قمر بنی هاشم، باب الحوائج، عبد صالح و سقا می گویند.(۲) پدرشان حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالبعليه‌السلام ، و مادرشان حضرتامّ البنین فاطمه عليها‌السلام دختر حزام کلابیه است.

آن حضرت خوش سیما و زیبا رو بود و به همین جهت به ماه بنی هاشم ملقب شد. قامتی بلند و بازوهائی قوی داشت و بر اسب که می نشست و پا در رکاب می نمود زانوی آن حضرت تا گردن اسب می رسید. مظهر جلال و جبروت حضرت کردگار بود، و در شجاعت و صفات بعد از امام حسن و امام حسینعليهما‌السلام سر آمد اولاد امیرالمؤمنینعليه‌السلام بود.آن حضرت سپهسالار و علمدار مظلوم کربلا بود .(۳)

روزی امام سجادعليه‌السلام به عبید الله فرزند حضرت عباسعليه‌السلام نگاه کرد و اشک چشمان مبارکش را فرا گرفت و فرمود: «روزی بر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم سختر تر از روز اُحُد نبود که عمویش حمزهعليه‌السلام در آن شهید شد، و بعد از آن موته بود که عموزاده اش جعفر بن ابی طالبعليه‌السلام شهید شد.» سپس فرمود: «و لا یوم کیوم الحسینعليه‌السلام ...»: «روزی چون روز حسینعليه‌السلام نبود؛ که سی هزار مرد که گمان می کردند از این امتند دور او را گرفتند و هر کدام با کشتن او به خدا تقرب می جستند و او خداوند را به آن ها یادآوری می نمود ولی پند نمی گرفتند تا او را به ستم و ظلم و عدوان کشتند.»

____________________

۱. خصائص العباسیه: ص ۶۶. قمر بنی هاشمعليه‌السلام (مقرّم): ص ۱۸، از انیس الشیعة. مستدرک سفینة البحار: ج۵ ص۲۱۱. الوقایع و الحوادث: ج محرم، ص ۴۰۰.

۲. العباسعليه‌السلام : ص ۱۶۴. مرحوم مقرم به نقل از مدارک تاریخی گفته که لقب آن حضرت سقا بوده است.

۳. بحارالانوار: ج ۴۵ ص۳۹. مقاتل الطالبیین: ص۵۶.

آنگاه فرمود: «خداوند عباسعليه‌السلام را رحمت کند که جانبازی کرد و حوب امتحان داد و در راه برادر خود مبتلا ساخت و خود را فدای برادر نمود تا دو دستش قطع شد. خداوند در عوض به او دو بال داد که فرشتگان در بهشت پرواز می کند چنان که به جعفر بن ابی طالبعليه‌السلام عطا نمود. حضرت عباسعليه‌السلام نزد خداوند متعال منزلت و مقامی دارد که تمام شهدای اولین و آخرین در روز قیامت تمنای مقامش را می نمایند.»(۱)

در زیارت وارده از حضرت صادقعليه‌السلام خطاب به آن حضرتعليه‌السلام می گوییم: «سلام الله و سلام ملائکته المقرّبین و اَنبیائه المرسلین و عباده الصالحین و جمیع الشهداء و الصدیقین... علیک یابن اَمیرالؤمنین... و لعن الله من جهل حقّک و استخفّ بحرمتک و لعن الله من حال بینک و بین ماء الفرات...».(۲)

۵ شعبان

۱. ولادت امام زین العابدینعليه‌السلام

در این روز درسال ۳۸ هـ در زمان امیرالمؤمنینعليه‌السلام آقا و مولایمان حضرت سیّد السّاجدین زین العابدین علی بن الحسینعليه‌السلام به دنیا آمد.(۳) آن حضرت در روز شنبه در منزل حضرت زهراعليها‌السلام به دنیا آمدند.(۴)

نام آن حضرت «علی» است، و مشهورترین لقب مبارکشزین العابدین و سجادعليه‌السلام است. پدرشان سرور شهیدان حضرت اباعبداللَّه الحسینعليه‌السلام ، و مادرشان حضرت

____________________

۱. امالی صدوق: ص۵۴۷. بحار الانوار: ج۴۴ ص۲۹۸. خصال: ص۶۸. انوار العلویة: ص۴۴۲. مقتل الحسینعليه‌السلام (ابی مخنف): ص۱۷۶.

۲. کامل الزیارات: ص۴۴۰. بحارالانوار: ج۹۸ ص۲۱۷، ۲۷۷. مزار شیخ مفید: ص۱۲۱. مصباح المجتهد: ص۶۶۸. تهذیب الاحکام: ج۶ ص۶۶.

۳. کشف الغمة: ج ۲، ص ۷۴. توضیح المقاصد: ص ۲۰. توضیح المقاصد: ص۲۰. بحارالانوار: ج۴۶ ص۷، ۱۴. الدروس الشرعیة: ج۲ ص۱۲. شرح احقاق الحق: ج۱۲ ص۹، ۱۰.

۴. احقاق الحق: ج ۱۹، ص ۴۳۹.

شهربانو (شاه زنان)عليها‌السلام است.(۱)

امام سجادعليه‌السلام دو سال از عمر با برکتش را با جدش امیرالمؤمنینعليه‌السلام بود، و بقیه ء عمر شریفش همراه عموی مکرم و مظلومش امام مجتبیعليه‌السلام و پدر والامقامش امام حسینعليه‌السلام سپری شد. در واقعه جانسوز کربلا شاهد شهادت پدربرادر، عمو و بستگان و اصحابعليهم‌السلام بود. همراه با عمه اش زینب کبریعليها‌السلام و دیگر اسرا به کوفه و شام رفتند.

در کوفه و شام جسارتها به آن حضرت و اهل بیتعليهم‌السلام نمودند، ولی با خطبه هائی نورانی از امامت و عصمت اهل بیتعليهم‌السلام دفاع فرمود. در کاخ یزید در حالیکه با چند تن دیگر از خاندان امامت به یک ریسمان بسته شده بودند، رو به یزید کرده فرمودند: «ما ظنّک برسول اللَّه لو رآنا موثقین فی الجبال ...»: «ای یزید ، چه گمان به پیامبر می بری اگر آن حضرت ما را این چنین در بند ببیند »؟(۲)

در ولادت آن حضرت اقوال دیگری به این ترتیب وجود دارد: ۱۹ ربیع الاول(۳) ، ۱۵ جمادی الاولی(۴) ، ۱۵ جمادی الاخر(۵) ، ۵ رجب، ۱۱ رجب، ۷ شعبان(۶) ، ۸ شعبان(۷) ، ۹ شعبان(۸) ، ۱۵ شعبان، ۵ رمضان.(۹) در روز ولادت هم اختلاف است که یکشنبه بوده

____________________

۱. کافی: ج۱ ص۴۶۷. عیون اخبار الرضاعليه‌السلام : ج۲ ص۴۸. بحارالانوار: ج۴۶ ص۱۶ - ۷. عمدة الطالب فی انساب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ص۱۹۲.

۲. تذکرة الخواص: ص ۲۳۶. اللهوف: ص۲۱۳. مثیر الاحزان: ص۷۸. بحارالانوار: ج۴۵ ص۱۳۲. ترجمة الامام الحسینعليه‌السلام من الطبقات: ص۸۳. تاریخ دمشق: ج۷۰ ص۱۵. معجم الکبیر: ج۳ ص۱۰۴. مجمع الزوائد: ج۹ ص۱۹۵. جواهر المطالب فی مناقب الامام علی بن ابی طالبعليه‌السلام : ج۲ ص۲۹۴.

۳. شرح احقاق الحق: ج۱۳ ص۹۰.

۴. مسار الشیعه: ص ۳۱. تقویم المحسنین: ص۱۶. اختیارات: ص۳۵.

۵. تاج الموالید: ص۳۶. بحارالانوار: ج۴۶ ص۱۴.

۶. شرح احقاق الحق: ج ۱۹، ص ۴۳۹.

۷. شرح احقاق الحق: ج ۱۳، ص ۹۰.

۸. روضة الواعظین: ص۲۰۱. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۴ ص۱۸۹. فیض العلام: ص۳۴۱.

۹. شرح احقاق الحق: ج۱۹ ص۴۳۹. قلائد النحور: ج شعبان، ص ۳۸۹ -۳۸۸.

یا سه شنبه یا پنجشنبه یا جمعه؟ در سال ولادت هم اختلاف است که ۳۶ یا ۳۷ یا ۳۸ ه بوده است.(۱)

۹ شعبان

۱. عقیقه برای امام حسینعليه‌السلام

در این روز کههفتمین روز ولادت امام حسین عليه‌السلام است، حضرت رسول گوسفندی را برای فرزندش به عنوان عقیقه قربانی کرد. سپس سر آن حضرت را تراشید و هم وزن موی سر او نقره صدقه داد.(۲)

۱۰ شعبان

۱. توقیع امام زمانعليه‌السلام برای شیعیان

در این روزابوجعفر سَمُری شش روز قبل از رحلتش، توقیعی از ناحیه مقدسه حضرت صاحب الامرعليه‌السلام برای شیعیان آورد.(۳)

۱۱ شعبان

۱. ولادت حضرت علی اکبرعليه‌السلام

درسال ۳۳ هـ شبیه ترین مردم به خاتم الانبیاءصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم حضرت علی اکبرعليه‌السلام به دنیا آمد.(۴)

____________________

۱. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۴ ص۱۸۹. قلائد النحور: ج شعبان، ص ۳۸۹-۳۸۸.

۲. حیاة الامام الحسینعليه‌السلام : ج ۱، ص ۴۳-۳۰. اعلام الوری: ج ۱، ص ۴۲۰. روضة الواعظین: ص۱۵۵.

۳. کمال الدین: ص۵۱۶. الغیبة (شیخ طوسی): ص۳۹۵. بحار الانوار: ج۵۱ ص۳۶۱، ج۵۲ ص۱۵۱. قلائد النحور: ج شعبان، ص ۳۹۲. وقایع المشهور: ص ۱۴۰.

۴. علی اکبرعليه‌السلام (مقرّم): ص۱۶-۱۵، به نقل انیس الشیعة. مستدر سفینة البحار: ج۵ ص۴۱۳.

نام آن حضرت «علی» پدرشان حضرت سیّد الشّهداءعليه‌السلام ، مادرشانلیلی بنت مره ثقفی است. کنیه آن حضرت طبق فرمایش حضرت صادقعليه‌السلام «ابا الحسن » است.(۱)

روایت بزنطی هم دلالت دارد که آن حضرت ازدواج کرده بودند.

در زیارت وارده از حضرت صادقعليه‌السلام هم می خوانیم: «صَلَّی اللهُ عَلَیکَ وَ عَلی عِترَتِکَ وَ اَهلِ بَیتِکَ وَ آبائِکَ وَ اَبنائِکَ وَ اُمَّهاتِکَ الأَخیارِ الَّذینَ اَذهَبَ عَنهُم الرِّجس وَ طَهَّرَهُم تَطهیراً»(۲) و لفظ اَبناء در زیارت دلالت بر این دارد که آن حضرت حتی بیشتر از دو فرزند داشته است. در واقعه کربلا نزدیک ۲۷ سال از عمر مبارک آن حضرت گذشته بود.(۳)

۱۵ شعبان

۱. ولادت حضرت بقیه اللَّه الاعظم صلوات اللَّه علیه

درسال ۲۵۵ هـ شی جمعه ولادت خاتم الاوصیاء منتقم آل محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، آخرین امام بر حق و ولی مطلق خداوند حضرت بقیه اللَّه حجه بن الحسن عجل اللَّه تعالی فرجه الشریف واقع شده است.(۴)

در این شب آب زمزم زیاد می شود به گونه ای که همه می توانند رؤیت کنند(۵) ، ولی اکنون روی آن پوشیده است. در این شب برات آزادی از آتش برای افراد زیادی نوشته می شود، و آن را «شب برات » و «شب مبارک » و «شب رحمت » گویند.

____________________

۱. کامل الزیارات: ص ۲۴۰. بحار الانوار: ج۹۸ ص۱۸۶.

۲. کامل الزیارات: ص ۲۴۰. بحار الانوار: ج۹۸ ص۱۸۶.

۳. علی اکبرعليه‌السلام «مقرم»: ص ۲۰-۱۶.

۴. کافی: ج۱ ص۵۱۴. ارشاد: ج ۲، ص ۳۳۹. اعلام الوری: ج ۲، ص ۲۱۴. مسار الشیعة: ص ۳۸. توضیح المقاصد: ص ۲۰ - ۲۱. مصباح کفعمی: ج ۲، ص ۵۹۸. فیض العلام: ص ۳۴۶. جلاء العیون: ص ۵۷۹. بحارالانوار: ج۵۱. اختیارات: ص۳۷. تقویم المحسنین: ص۱۸. شرح احقاق الحق: ج۱۳ ص۹۳، ۹۴. ینابیع المودة: ج۳ ص۳۰۶. اعلام زرکلی: ج۶ ص۸۰.

۵. تقویم الواعظین: ص ۱۳۶، به نقل از خلاصة المنهج: ج ۵، ص ۱۴۵ - ۲۴۶.

از امام باقر و امام صادقعليهما‌السلام روایت شده که فرمودند: وقتی شب نیمه شعبان شود، منادی از افق اعلی ندا می کند: «ای زائرین قبر حسین بن علی برگردید در حالی که گناهان شما آمرزیده شده و اجر شما با خدای شما و محمّد باشد ».(۱) ولی کسی که استطاعت زیارت قبر امام حسینعليه‌السلام را ندارد قبور مطهر ائمه دیگر را زیارت کند، و اگر این هم ممکن نیست با اشاره به طرف قبرشان سلام دهد.(۲)

پدر بزرگوارشان مولانا و سیدنا ابومحمد العسکری حسن بن علی محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب صلوات الله علیهم اجمعین، و مادر بزرگوارشان حضرتنرجس عليها‌السلام و اسم شریف حضرتش بنا بر اتفاق و اخبار و اصحاب اسم جدشان خاتم الانبیاء «م ح م د» صلوات الله علیه و عجل الله تعالی فرجه الشریف است.(۳)

ماجرای شب ولادت

امام حسن عسکریعليه‌السلام در شب ولادت برای عمه بزرگوار خود جناب حکیمه خاتونعليها‌السلام پیغام فرستاده بودند: «امشب نزد ما افطار کن که شب نیمه شعبان است و خداوند حجت خود را آشکار می سازد.»

ولادت امام زمانعليه‌السلام درشهر سامرا به هنگام طلوع فجرنیمه شعبان ۲۵۵ ه بوده است. بر شانه راست آن حضرت نوشته شده بود:( جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا ) .

____________________

۱. کافی: ج۴ ص۵۸۹. کامل الزیارات: ص۳۳۳. من لا یحضره الفقیه: ج۲ ص۵۸۲. بحار الانوار: ج۹۸ ص۹۴. جامع احادیث الشیعة: ج۱۲ ص۴۲۳.

۲. مسار الشیعة: ص ۳۸. توضیح المقاصد: ص ۲۰ - ۲۱. فیض العلام: ص ۳۴۳.

۳. ارشاد: ج ۲، ص ۳۳۹. دار السلام: ص۱۹۶. بحار الانوار: ج۵۱.

۴. سوره اسراء: آیه ۸۱.