شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

بعضی مرگ حجاج را۱۵ روز و بعضی۲۰ روز و عده ای۴۰ روز بعد از شهادت جناب سعید بن جبیر نقل کرده اند،(۱) که اگر مرگ حجاج در۱۳ ماه رمضان باشد، شهادت سعید به ترتیب در روزهای۲۷ یا ۲۸ یا ۲۲ یا ۲۳ و ۲ یا ۳ شعبان بوده است.

۴. مرگ مغیره بن شعبه

در ماه شعبان سال ۵۰ هـ مغیره بن شعبه در حالیکه از طرف معاویه حاکم کوفه بود، درسن ۷۰ سالگی به درک واصل شد(۲) و زیاد بن ابیه به جای او منصوب شد. مغیره بن شعبه در کوفه سب به امیرالمؤمنینعليه‌السلام می نمود و خطبا را امر می کرد که آن حضرت را لعن کنند و تا زمان فرا رسیدن مرگش این عمل را ترک نکرد.(۳)

مغیره ازاصحاب صحیفه ملعونه و لیله عقبه بوُد که می خواستند پیامبر را به قتل برسانند، و همچنین از اصحاب سقیفه است.

____________________

۱. سعید بن جبیررحمه‌الله : ص ۲۹ - ۲۵. منتخب التواریخ: ص۴۲۲. مراقد المعارف: ج۱ ص۳۵۲ - ۳۵۱. جلاء العیون: ص ۵۰۲. تتمة المنتهی: ص ۱۰۶.

۲. کشف الهاویة در تاریخ و و قائع ایام معاویة: ص ۲۸۸. منتخب التواریخ: ص ۳۰۲. مستدرک حاکم: ج۳ ص۴۴۸. تاریخ طبری ج۴ ص۱۷۴. تاریخ خلیفة بن خیاط: ص ۱۵۸. تاریخ بغداد: ج۱ ص۲۰۶. طبقات الکبری: ج۶ ص۲۰. تاریخ دمشق: ج ۶۰ ص ۶۱ -۶۰.

۳. کشف الهاویة: ص ۲۸۸. بحارالانوار: ج۳۰ ص ۶۵۴. الغدیر: ج۶ ص۱۴۴ - ۱۴۳. ابوطالبعليه‌السلام : حامی الرسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ص ۱۶۳. شرح الاخبار : ج۲ ص ۴۴۶. شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید): ج۴ ص۶۹، ۷۱، ج۱۳ ص۲۲۰، ج۲۰ ص ۱۰. مستدرک حاکم: ج۳ ص۴۵۰. سیر اعلام النبلاء: ج۳ ص۳۱. تاریخ دمشق: ج۲۱ ص۷۱. مسند احمد: ج۱ ص۱۸۸، ج۴ ص۳۶۹.

۴. ارشاد القلوب: ج۲ ص۳۳۲. خصال: ص ۴۹۹. هدایة الکبری: ص ۷۹. المستر شد: ص ۵۹۷. بحار الانوار: ج۲۱ ص۲۲۳، ج ۲۸ ص ۱۰۰، ج۳۱ ص ۶۳۲، ج۸۲ ص۲۶۷. انوار العلویة: ص ۷۴. تفسیر صافی: ج۲ ص۱۵. مکاتیب الرسول: ج۱ ص ۶۰۲، ۶۰۳، ۶۰۷. الصراط المستقیم: ج۳ ص۴۴. درجات الرفیعة: ص ۲۹۹. منتخب التواریخ: ص ۶۳. کشف الهاویة: ص ۲۸۹. الهجوم علی بیت فاطمةعليه‌السلام : ص۵۶.

او از کسانی بود که در آتش زدن در منزل امیرالمؤمنینعليه‌السلام ، شکستن در، کتک زدن به مادر سادات حضرت صدیقه شهیده فاطمه زهراعليها‌السلام و سقط جنین شریک بود.(۱)

زنای مغیره با امّ جمیل در بصره و اجرا نشدن حد بر او توسط عمر؛ شهرت خاص دارد و در کتب شیعه و سنّی با مدارک مختلف ذکر شده است.(۲) مغیره زناکارترین مردم در جاهلیت و اسلام بود.(۳) مغیره از کسانی بود که به دستور معاویه همراه با عمروعاص و عروه بن زبیر روایاتی دروغین ساختند که مقتضای آنها وجوب لعن و برائت از امیرالمؤمنینعليه‌السلام بود و برای این کار معاویه جوایز فوق العاده ای برای آنان مقرر کرد.(۴)

او در محضر امام حسنعليه‌السلام جسارت ها به پدر بزرگوارش نمود.(۵) اما آن حضرت جوابهای مناسبی به او دادند و در آخر فرمودند: «تو آن کسی هستی که فاطمه دختر رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را زدی تا بدن مبارکش خونین شد و فرزندش (محسن عليهما‌السلام ) را سقط نمود ».(۶)

____________________

۱. الجمل (مفید): ص۵۷. بحار الانوار: ج۴۳ ص ۱۹۷، ج۴۴ ص ۸۳. مأساة الزهراءعليهما‌السلام : ج۱ ص ۱۷۷، ۲۲۶، ۳۱۳، ج۲ ص ۱۷۲، ۱۸۴. احتجاج: ج۱ ص ۴۱۴. الهجوم علی بیت فاطمةعليهما‌السلام : ص ۱۱۴، ۱۲۲، ۲۴۵، ۲۷۵، ۳۳۲، ۳۴۰، ۳۵۲. بیت الاحزان: ص ۱۴۴. اللعمة البیضاء فی شرح طخبة الزهراءعليهما‌السلام : ص ۸۷۰.

۲. الایضاح: ص۵۵۴ - ۵۵۲. احتجاج: ج۱ ص ۴۱۶ - ۴۰۱. بحار الانوار: ج ۳۰ ص۶۳۹، ج۴۴ ص ۸۷- ۷۰. الغدیر: ج۶ ص۱۳۸. النص و الاجتهاد: ص ۳۵۴. کشف الهاویه: ص ۲۸۸. مستدرک حاکم: ج۳ ص۴۴۹. شرح نهج البلاغة: ج ۱۲ ص ۲۱۳ - ۱۳۸. فتح الباری: ج۵ ص۱۸۸. تاریخ دمشق: ج۶۰ ص ۳۵. الاصابة: ج۲ ص۲۸. فتوح البلدان: ج۲ ص۴۲۳. تاریخ یعقوبی: ج۲ ص۱۴۵. تاریخ طبری: ج۳ ص ۱۶۹. السقیفة و فدک: ص ۹۶ - ۹۲. تاج العروس: ج۵ ص ۱۴۳. وفیات الاعیان: ترجمة یزید بن زیاد الحمیری.

۳. الغدیر: ج۶ ص ۱۴۱. بحار الانوار: ج۳۰ ص۶۴۸. کشف الهاویة: ص ۲۸۶. شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید): ج۴ ص۶۳.

۴. بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۴۰۱. الصحیح من السیرة: ج۴ ص ۳۵۹. کشف الهاویه: ص ۲۸۶. شرح نهج البلاغة: ج۶ ص۲۲۸.

۵. کشف الهاویة: ص ۲۸۸. شرح نهج البلاغة: ج۶ ص۲۸۸.

۶. احتجاج: ج۱ ص۴۱۴. بحار الانوار: ج۳۱ ص ۶۴۵، ج۴۳ ص ۱۹۷، ج۴۴ ص۸۱. بیت الاحزان: ص ۱۱۶. اللعمة البیضاء فی شرح خطبة الزهراءعليهما‌السلام : ص ۸۷۰. صحیفة الامام الحسنعليه‌السلام : ص ۲۷۰. مأساة الزهراءعليها‌السلام : ج۲ ص ۵۱، ۱۴۱. الهجوم علی بیت فاطمةعليهما‌السلام : ص ۳۰۰.

۹ رمضان المبارک

ماه مبارک رمضان ماه پر خاطره ای است. روزهای ۱، ۳، ۴، ۶، ۱۰، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵ و ۱۶ و ۱۷، ۱۹، ۲۰، ۲۱، ۲۳، ۲۴ یادآور لحظاتی حساس از تاریخ اسلام است. هم یادمانهای خوش و هو روزهای حزن انگیر در این ماه به چشم می خورد.

ولادت امام حسن مجتبیعليه‌السلام و معراج پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم دو خبر سرور آفرین در این ماه است. مرگ ابولهب، ابن ملجم، عایشه، مروان، زیاد بن ابیه، حجاج ثقفی نیز روزهای نابودی دشمنان اهل بیتعليهم‌السلام است.

از سوی دیگر شهادت حضرت زهراعليها‌السلام بنابرقولی، ضربت خوردن و شهادت امیرالمؤمنینعليه‌السلام ، وفات حضرت خدیجهعليها‌السلام و حضرت نفیسهعليها‌السلام و شهادت مختار روزهای حزن آل محمدعليهم‌السلام است.

جنگ بدر، طائف، تبوک و فتح مکه روزهای تاریخ ساز اسلام است. عروج حضرت عیسیعليه‌السلام به آسمان، نزول قرآن، مراسم عقد اخوت، دعای باران توسّط پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نیز وقایع مهم تاریخی هستند.

بدعت نماز تراویج توسّط عمر، ورود محمّد بن ابی بکر به مصر، بیعت با امام مجتبیعليه‌السلام ، آمدن نامه های اهل کوفه برای امام حسینعليه‌السلام ، حرکت حضرت مسلم به سمت کوفه، ولایتعهدی امام رضاعليه‌السلام و ضرب سکه به نام آن حضرت، هر یک یادآور فرازهائی از برگهای اسلام اند.

۱ ماه رمضان

در شب اول ماه مبارک رمضان غسل(۱) و زیارت امام حسینعليه‌السلام وارد شده است.

۱. ولایتعهدی امام رضاعليه‌السلام

در ۷ رجب سال ۲۰۰ مأمون عباسی نامه ای به امام رضاعليه‌السلام نوشت، و آن بزرگوار را برای ولایت عهدی خویش به مرو فرا خواند.(۳) در روزاول ماه رمضان سال ۲۰۱ هـ مردم با حضرت رضاعليه‌السلام به ولایتعهدی بیعت کردند(۴) و بعضی در پنجم(۵) و بعضی ششم این ماه نقل کرده اند.

۲. احتجاج اُبیّ بن کعب بر ابوبکر

هنگامی که ابوبکر در روز جمعه اول ماه رمضان خطبه ای خواند، اُبی بن کعب ایستاد و خطبه ای خطاب به انصار و مهاجر قرائت کرد.

در این خطبه ابی بن کعب از فضائل و مناقب امیرالمؤمنینعليه‌السلام و جانشینی بلافصل بعد از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ایراد سخن کرد و در دفاع از ولایت جواب همگان را داد. قسمتی از خطبه ابی بن کعب چنین است:

____________________

۱. مسار الشیعة: ص ۵ -۴. وسائل الشیعة: ج۳ ص۳۲۵. الحدائق الناضرة: ج۴ ص۱۸۶. عروة الوثفی: ج۱ ص۴۵۹.

۲. وسائل الشیعة: ج۱۴ ص ۴۷۳. اقبال: ج۱ ص۴۶.

۳. قلائد النحور: ج رجب، ج ۶۳.

۴. بحار الانوار: ج۴۹ ص ۱۲۸، ج۹۹ ص۴۳. اختیارات: ص۳۸. تقویم المحسنین: ص۱۱. تاریخ طبری: ج ۷ ص۱۳۹.

۵. عیون اخبار الرضاعليه‌السلام : ج۱ ص۲۷۴. بحار الانوار: ج۴۹ ص ۱۱، ۲۲۱، ۳۰۳. کشف الغمة: ج۲ ص۳۳۲. اعلام الوری: ج۲ ص۸۶.

آیا نمی دانید که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «هر کس من مولای اویم این علیعليه‌السلام مولای اوست، و هر کس من نبی اویم این علیعليه‌السلام امیر اوست؟» آیا نمی دانید که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «یا علی مثل من و تو هارون نسبت به موسیعليهما‌السلام است. اطاعت از تو بعد از من واجب است مانند اطاعت از من در زمان حیاتم؛ جز اینکه بعد از من پیامبری نیست».

۳. مرگ مروان

در این روز درسال ۶۵ هـ مروان بن حکم درسن ۶۱ یا ۶۳ یا ۸۱ سالگی در دمشق به درکات جحیم شتافت، و مدت خلافت او ۹ ماه بود. (۲) قولی هم در سوم این ماه است.(۳)

مروان پسر حکم بن ابی العاص بود و به «وزغ بن وزغ » ملقب گردیده بود. او و پدرش مورد لعن پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم واقع شدندحتی عایشه به مروان گفت: شهادت می دهم که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم پدرت را لعن کرد در حالیکه تو در صلب او بودی.

____________________

۱. احتجاج: ج۱ ص۱۵۳. بحار الانوار: ج۲۸ ص۲۲۲، ج۲۹ ص۸۲. الیقین باختصاص مولانا علیعليه‌السلام بإمرة المؤمنین: ص ۴۴۸. غایة المرام: ج۲ ص۱۲۱. مواقف الشیعة: ج۱ ص۴۴۰، ۴۵۶. الشیعة فی احادیث الفریقین: ص ۱۸۰. مناقب امیرالمؤمنینعليه‌السلام : ج۱ ص۲۲۴، ۴۱۶.

۲. بحار الانوار: ج۴۵ ص۳۵۸. تتمة المنتهی: ص۸۳. تاریخ طبری: ح۴ ص۴۷۴. تاریخ دمشق: ج۵۷ ص۲۳۶، ۲۷۸. طبقات الکبری: ج۵ ص۲۲۶. الثقات (ابن حبان): ج۲ ص۳۱۵. تاریخ خلیفة بن خیاط: ص۲۰۰. البدایة و النهایة: ج۸ ص۲۸۲.

۳. تاریخ دمشق: ج۵۷ ص۲۳۶، ۲۷۸۳. البدایة و النهایة: ج۸ ص۲۸۲. اریخ خلیفة بن خیاط: ص۲۰۲.

مروان در عداوت با خدا و پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و اهل بیتعليهم‌السلام خصوصاً امیرالمؤمنینعليه‌السلام از زمان عثمان تا آخر ایام خود بسیار کوشید. بعد از آنکه عثمان او و پدرش حکم را از طائف بر خلاف امر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به مدینه باز گردانید، خمس افریقیه را به مروان داد و فدک را هم به او واگذار کرد و او را وزیر و کاتب خود قرار داد.

او در ایام خلافت عثمان فتنه ها بپا کرد. در جنگ جمل تیری زد و طلحه را کشت و بعد از فتح هنگامی که اسیر شد حسنینعليهما‌السلام را شفیع قرار داد و امیرالمؤمنینعليه‌السلام او را رها کرد. به حضرت عرض کردند: از او بیعت بگیر. فرمود:« من احتیاجی به بیعت او ندارمهمانا دست او دست یهودی است ؛ اگر بیست بار هم با من بدستش بیعت کند باز مکر و حیله خواهد نمود...»(۱) چه اینکه یهود به مکر و حیله معروفند.

بعد از آن که مروان به معاویه پیوست هر گاه حکومت شهری به او داده می شد، در ترویج سب امیرالمؤمنینعليه‌السلام مجّد و مصّر بود. او در مدینه هر جمعه بر منبر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بالا می رفت و در حضور مهاجرین و انصار امیرالمؤمنینعليه‌السلام را سب می کرد.مروان بعد از هلاک شدن یزید به جای وی نشست ، و همسر او را به عقد خود در آورد و نه ماه خلافت کرد. همسر یزید زهری در غذای او ریخت که لال شد و آخر الامر متکا بر دهان او گذاشت، و با کنیزان روی آن نشستند تا اینکه در اول ماه رمضان به درک واصل شد.(۲)

۴. جنگ تبوک(۳)

دراول ماه رمضان سال ۹ هـ جنگ تبوک به وقوع پیوست.(۴) این جنگ را «فاضحه »

____________________

۱. نهج البلاغة: خطبه ۷۳. نهج السعادة: ج۱ ص۳۵۵. الجمل (ابن شدقم): ص۱۴۹. بحار الانوار: ج۳۲ ص۲۳۰، ۲۳۵، ج۴۱ ص۲۹۸، ۳۵۵. الغدیر: ج۸ ص۲۶۱. انساب الاشراف: ص ۲۶۳. شرخ نهج البلاغة: ج۶ ص۱۴۶.

۲. شفاء الصدور: ج۱ ص۳۲۳. تتمة المنتهی: ص ۸۱-۷۸.

۳. بحار الانوار: ج۲۱ ص ۲۶۳-۱۸۵. منتخب التواریخ: ص ۶۱-۶۰. منتهی الآمال: ج۱ ص ۹۳-۹۱.

۴. وقایع المشهور: ص ۱۵۸.

نیز می گویند، زیرا منافقین مدینه و کسانی که قصد کشتن پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را در عقبه داشتند رسوا و مفتضح شدند.

به لشکری که در این جنگ شرکت کردند «جیش العُسره » می گویند، زیرا در سختی و زحمت فراوان، با اینکه ایام جمع آوری محصول بود به جنگ رفتند. حرکت لشکر در ماه رجب بود که ۳۰ هزار نفر سواره بودند. پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: «کفش فراوان با خود بیاورید»، و در مسیر هر دو نفر به یک خرما سد جوع می کردند و آب هم کمیاب بود. در این جنگ عده ای از زنها نیز همراه حضرت حرکت کردند.

از سوی دیگر۸۲ نفر از منافقین مدینه با عذر تراشی به جنگ نرفتند و در مدینه ماندند تا در غیاب آن حضرت خانه ئ آن حضرت را غارت کنند و خانواده ایشان را از مدینه بیرون نمایند. پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم امیرالمؤمنینعليه‌السلام را به جای خود در مدینه خلیفه قرار داد و منافقین کلماتی گفتند که خاطر مبارک امیرالمؤمنینعليه‌السلام را آزردند. پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به آن حضرت فرمود: «أَما تَرضی أَن تکُونَ مِنّی بِمَنزِلَةِ هارونَ مِن مُوسی اِلاّ أنَّهُ لا نَبِیَّ بَعدی ...»؟ یعنی «آیا راضی نیستی که منزلتت نسبت به من همانند هارون به موسیعليهما‌السلام باشد؛ الاّ اینکه پس از من پیامبری نیست»؟

در بازگشت از تبوک چهل نفر از منافقین که همراه حضرت بودند تصمیم گرفتند وقتی شتر حضرت بالای گردنه می رسد کدوها (یا دبهّ ای) را پر از ریگ نمایند و به زیر دست و پای شتر حضرت رها کنند تا شتر رم کند و پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از شتر افتاده و به قتل برسد. هنگام اجرای این توطئه شتر حضرت قدم از قدم بر نداشت و مکر منافقین شکست خورد و خداوند وجود مقدس پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را حفظ کرد.

از سوی دیگر منافقینی که در مدینه مانده بودند قصد جان امیرالمؤمنینعليه‌السلام را نمودند و حفره ای طولانی در مسیر راه مدینه حفر کردند و روی آن را با حصیر پوشاندند تا هنگامی که امیرالمؤمنینعليه‌السلام به استقبال پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می آید هنگام مراجعت

میان آن حفره بیفتد و آنان بر سرش بریزند و او را به قتل برسانند. ولی هنگام مراجعت اسب آن حضرت از روی حصیر و گودال عبور ننمود و بار دیگر حیله منافقین باطل گردید.

در تبوک جنگی صورت نگرفت و آن حضرت با لشکر به مدینه باز گشتند. وقوع این جنگ در ماه رجب هم نقل شده است.(۱) و بنا بر قولی در ماه شعبان بوده است.(۲)

۵. وفات حضرت نفیسهعليها‌السلام

در این روز درسال ۲۰۸ هـ زاهده عابده حضرت نفیسه خاتونعليها‌السلام دختر حسن بن زید بن حسن بن علی بن ابی طالبعليهم‌السلام در مصر وفات کرد.

شوهر آن حضرتاسحاق مؤتمن پسر حضرت صادقعليه‌السلام بوده، و از طرف مادر منتسب به آقاقمر بنی هاشم عليه‌السلام است.(۳)

حضرت نفیسهعليها‌السلام برای خود قبری کنده بود و پیوسته در آن قبر نماز می خواند و ختم قرآن می نمود.

آن حضرت در اول ماه رجب بیمار شد، و نامه ای به شوهرش که در مدینه بود نوشت و او را از احوال خود با خبر کرد. در شب اول ماه رمضان بیماری شدت پیدا کرد و فردای آن روز در حالتی که روزه بود طبیب آوردند و او امر به افطار کرد. آن حضرت فرمود: «وا عجبا! سی سال است از خداوند مسئلت دارم با حالت روزه از دنیا بروم، و اکنون که روزه هستم افطار کنم »؟ پس خواندن سوره انعام را شروع کرد، و چون به آیه مبارکه( لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ ) (۴) رسید وفات کرد.

____________________

۱. الموسوعة الکبری فی غزوات النبی الاعظمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ج۵ ص۳۳۴، ۳۳۵. التنبیه و الاشراف: ص۲۳۵. طبقات الکبری: ج۲ ص۱۶۵.

۲. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۱ ص۲۶۶. بحار الانوار: ج ۲۱ ص۲۴۵. مستدرک سفینة البحار: ج۵ ص۲۰۹. تاریخ یعقوبی: ج۲ ص۶۸.

۳. وقایع الشهور: ص ۱۸۷. زندگانی سیده نفیسهعليهما‌السلام : ص۴۵ - ۴۳.

۴. سوره انعام: آیه ۱۲۷.

شوهر آن حضرت زمانی رسید که ایشان وفات کرده بود. او می خواست آن حضرت را به مدینه ببرد و در بقیع نزد اجداد طاهرینشعليهم‌السلام دفن کند، ولی مردم مصر با التماس و درخواست او را نگه داشتند. اسحاق مؤتمن پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را در خواب دید که فرمودند: «با اهل مصر در این ماجرا مخالفت نکنی، که به خاطر نفیسه خداوند رحمت و برکاتش را نازل می کند ». جناب اسحاق بدن آن حضرت را در محل فعلی دفن کردند و معروف است که دعا کنار قبر آن حضرت مستجاب است.(۱)

۳ ماه رمضان

۱. شهادت حضرت زهراعليها‌السلام

به قولی شهادت حضرت صدیقه طاهره زهرای مرضیهعليها‌السلام در این روز است.(۲)

۴ ماه رمضان

۱. مرگ زیاد بن ابیه

زیاد بن ابیه درسال ۵۳ هـ در کوفه به هلاکت رسید.(۱) او مشهور به زیاد بن ابیه، زیاد بن امه، زیاد بن عبید، و زیاد بن سمیه است، و چون پدر زیاد از کثرت معلوم نبود به اوزیاد بن ابیه می گفتند.

____________________

۱. سفینة البحار: ج۴ ص۵۴۲. مستدرک سفینة البحار: ج۱۰ ص۱۲۰. تتمه المنتهی: ص ۲۸۹. منتخب التواریخ: ص ۱۹۵ - ۱۹۶.

۲. بحار الانوار: ج ۲۲، ص ۱۶۷، ج ۴۳، ص ۱۸۹ - ۲۱۴. شرح احقاق الحق: ج۲۵ ص۱۵. الذریة الطاهرة: ص ۱۱۰. مستدرک حاکم: ج۳ ص۱۶۲.

۳. نفائح العلام: ص ۱۱۴. الوقایع و الحوادث: ج ۱، ص ۷۴. شفاء الصدور: ج ۱، ص ۳۱۰. فیض العلام: ص ۲۳. تاریخ دمشق: ج ۱۹ ص ۲۰۴.

هنگامی که به معاویه پیوست به اوزیاد بن ابی سفیان گفتند و برادر معاویه شد و زنای مادر خود را قبول کرد. سمیه کنیز حارث بن کلده طبیب بود. حارث او را به چراندن گوسفندان وادار کرده بود ولی طبع زشت و شهوانی سمیه آنقدر در صحرا ننگ به بار آورد که حارث او را از خود راند. از آن پس سمیه اسماً خود را به عبید چوپان ثقفی چسباند و رسماً جزء فواحش طائف در آمد و حیثیت خاندان عبید را هم لکه دار کرد.

برادری او با معاویه یکی از راههائی بود که معاویه برای جلب زیاد به طرف خود به کار گرفت. او مجلسی ترتیب داد و از عده ای به عنوان شاهد در آنجا استفاده کرد که از جمله ابو مریم مشروب فروش طائف بود. او برخاست و به زیاد گفت: شبی ابوسفیان به طائف آمد و از من فاحشه ای خواست. در آن شب کسی جز سمیه نبود. صبر کردیم تا رفت و آمدها کم شد. سمیه را برای او فرستادم. زیاد زنای مادر خود را قبول کرد و برادر معاویه شد! معاویه هم برای باوراندن این نسب به او خواهرش را به خانه او فرستاد و دستور داد چادر از سر بردارد چرا که محرم اوست!!!(۱)

زیاد بعد از برادری با معاویهبرائت از حضرت امیرالمؤمنین عليه‌السلام و قتل شیعیان علی بن ابی طالبعليه‌السلام و غارت اموال آنان را شروع کرد. دست بریدن، شکم پاره کردن، به دار آویختن، زنده به گور کردن، میل سرخ شده به چشمان شیعیان کشیدن فرزندان را سر بریدن، خانه خراب کردن و آتش زدن از جمله کارهای او بود. عبدالرحمان بن حسان را به جرم محبّت علی بن ابی طالبعليه‌السلام زنده در گور کرد.

____________________

۱. الغدیر: ج۱۰ ص۲۲۷ - ۲۱۶. بحار الانوار: ج۳۳ ص۵۱۹. الوقایع و الحوادث: ج رمضان، ص ۷۵. شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور: ج ۱، ص ۳۱۲. الکنی و الاقاب: ج۱ ص۳۰۲. تتمة المنتهی: ص ۸۷. اخبار الطوال: ص۲۱۹. شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید): ج ۱۶، ص ۱۸۷. تاریخ یعقوبی: ج۲ ص۲۱۸. تاریخ دمشق: ج۱۹ ص۱۳۱، ۱۷۳.

۲. شفاء الصدور: ج ۱، ص ۳۱۵، به نقل از ابن خلکان و ابن اثیر. الغدیر: ج۹ ص۱۲۱، ج۱۱ ص۵۳. تاریخ طبری: ج۴ ص۲۰۶. تاریخ دمشق: ج۸ ص۲۷، ج۳۴ ص۳۰۱.

در بصره و کوفهسیزده هزار نفر را به جرم شیعه بودن یا به احتمال شیعه بودن کشت، و بعد به معاویه نوشت: من تا به این حد خواسته تو را انجام دادم و این کارها با دست چپم بود. اگر حکومت حجاز به من واگذار شود با دست راستم که بیکار است همین عمل را انجام می دهم، و تصمیم دارم از مردم عراق در مسجد بخواهم که برائت از علیعليه‌السلام و مدح خاندان امیه را علنی نمایند. هر کس قبول نکند او را بکشم و خانه او را خراب کنم.

چون این خبر منتشر شد، امام حسنعليه‌السلام و شیعیان نفرین کردند و بعضی امیر ال مؤمنینعليه‌السلام را در خواب دیدند که او را نفرین کرده، و آن ملعون قبل از عملی کردن تصمیمش به مرضطاعون مبتلا شد و به درکات جحیم واصل گردید.(۱)

۶ ماه رمضان

۱. ضرب سکه به نام امام رضاعليه‌السلام

در این روز در سال ۲۰۱ ه سکه طلا به نام مبارک حضرت رضاعليه‌السلام زدند.(۲)

بنابر قولی این روز روز ولایت عهدی اجباری آن حضرت بوده است، و مردم با آن حضرت به ولایت عهدی بیعت نمودند.

____________________

۱. بحار الانوار: ج۳۳ ص۲۱۴. شفاء الصدور فی ضرح زیارة العاشور: ج ۱، ص ۳۱۶. الوقایع و الحوادث: ج ماه رمضان، ص ۷۹. تاریخ یعقوبی: ج۲ ص۲۲۹. البدایة و النهایة: ج۸ ص۶۷. سیر اعلام النبلاء: ج۳ ص۴۹۶. شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید): ج۳ ص۱۹۹، ج۴ ص۵۸. تاریخ طبری: ج۴ ص ۲۱۵. تاریخ دمشق: ج۱۹ ص۲۰۳. تاریخ ابن خلدون: ج۳ ص۱۴. مروج الذهب: ج۳ ص۳۵.

۲. شرح الاخبار: ج۳ ص۳۴۲ - ۳۴۱. مسند الامام الرضاعليه‌السلام : ج۱ ص۱۲۱. مقاتل الطالبیین: ص ۳۷۵.

۳. مسار الشیعه: ص ۶. اقبال:ج۱ ص۲۶۴. بحار الانوار: ج۹۵ ص۲۵. تتمه المنتهی: ص ۲۷۸. مستدرک سفینه البحار: ج ۴، ص ۱۹۵. نفائح العلام: ص ۱۱۵.

۱۰ ماه رمضان

۱. آمدن نامه های اهل کوفه برای امام حسینعليه‌السلام

درسال ۶۰ هـ جمعی از کوفیان نامه های مردم کوفه را برای امام حسینعليه‌السلام آوردند. که از جمله نام سلیمان بن صرد و مسیب بن نجبه و رفاعه بن شداد بجلی و حبیب بن مظاهر و جمعی از شیعیان آن حضرت در آنها بودکه توسط عبداللَّه بن مسمع همدانی و عبداللَّه بن وال خدمت امامعليه‌السلام آورده شد.(۱)

۲. وفات حضرت خدیجهعليها‌السلام

در این روز۱۰ سال پس از بعثت؛ حضرت خدیجه کبریعليها‌السلام از دنیا رحلت فرمودند.(۲) این قول بنابرنقل ۴۵ روز بعد از رحلت جناب ابوطالب عليه‌السلام است. اقوال دیگر در رحلت آن حضرت چنین است: ۲۳ رجب، ۲۷ رجب، ۲۹ رجب،(۳) اول ماه رمضان،(۴) ۱۲ ماه رمضان. آن حضرت بعد از وفات حضرت ابوطالبعليه‌السلام به ۳ روز فاصله و به قولی ۷ روز و به قولی یک ماه و و به قولی ۳۵ روز و به قولی ۴۵ روز و به قولی ۵۰ روز و به قولی یک سال وفات کرده است.(۵)

آن حضرت نخستین همسر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بود، و تا خدیجهعليها‌السلام زنده بود نبی گرامی اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم همسری اختیار نفرمود. سبقت به اسلام و خدمات او به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم زیاره از آن

____________________

۱. ارشاد: ج۲ ص۳۷. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۴ ص۹۷. بحار الانوار: ج ۴۴، ص ۳۳۳. الوقایع و الحوادث: ج ۱، ص ۱۲۷. تاریخ طبری: ج۴ ص۲۶۱.

۲. مسار الشیعة: ج۷ - ۶. تقویم المحسنین: ص ۱۱. اختیارات: ص ۳۸. الوقایع و الحوادث: ج۱ ص۱۲۷. فیض العلام: ص ۲۷. نفائح العلام: ص ۱۵، ۱۹۱.

۳. بحار الانوار: ج۱۹ ص ۲۵. جنات الخلود: ص ۱۸.

۴. توضیح المقاصد: ص ۲۲.

۵. کافی: ج۱ ص۴۳۹. نفائح العلام: ص ۱۹۱. منتخب التواریخ: ص۴۳. بحار الانوار: ج۱۹ ص۲۵. توضیح المقاصد: ص ۲۲. تقویم المحسنین: ص۱۱.

است که ذکر شود. در فضیلت آن حضرت همین بس که والده مکرمه حضرت صدیقه طاهرهعليها‌السلام است، و همه ذراری پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به ایشان منتهی می شوند.(۱)

آن حضرت هنگام رحلت چند وصیت به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نمودند، و با آن همه فداکاری و انفاق مال، به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عرض کردند: «یارسول اللَّه، مراببخشید که در حق شما کوتاهی کردم». پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: «حاشا و کلاّ! من از شما تقصیری ندیدم، بلکه منتهای سعی و کوشش خود را در حق من نمودی. شما در خانه من زحمات زیادی را متحمل شدی. اموالت را در راه خدا بذل و بخشش نمودی ».

آنگاه خدیجهعليها‌السلام عرض کرد: «یا رسول اللَّه، شما را وصیت می کنم به این دختر - و به حضرت فاطمهعليها‌السلام اشاره نمود- این دختر بعد از من یتیم و غریب است. کسی از زنهای قریش او را اذیت نکند. کسی به صورت او لطمه ای نزند، به روی او داد نزند و مکروهی نبیند.»(۲)

آن حضرت اولین زنی است که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را تصدیق نمود، و اول زنی است که در مکه با رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نماز جماعت خواند، و اول زنی است که ایمان خود را در مکه در میان مشرکین اظهار نمود، و اول زنی است که در مقابل دشمن از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم دفاع نمود و تمام اموال خود را به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بخشید، و اول زنی است که ایمانش با قبول ولایت امیرالمؤمنینعليه‌السلام به درجه کمال رسید.

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «دین من بر پا و مقاوم نشد مگر به دو چیز: اموال خدیجه و شمشیر علی بن ابی طالب».(۳) همچنین فرمود: «هیچ مالی به اندازه اموال خدیجهعليها‌السلام به من منفعت نرسانده است».(۴)

____________________

۱. فیض العلام: ص ۲۷.

۲. شجره طوبی: ج ۲، ص ۲۳۵ - ۲۳۴.

۳. الانوار الساطعة من الغرّاء الطاهرة خدیجه بنت خویلدعليها‌السلام : ص ۱۶۴. شجرة طوبی: ج۲ ص۲۲۳. تنقیح المقال: ج۳ ص۷۷.

۴. امالی طوسی: ص ۴۶۸. حلیة الابرار: ج۱ ص۱۴۷. بحار الانوار: ج۱۹ ص ۶۳. الانوار الساطعة من الغراء الطاهرة خدیجه بنت خویلدعليها‌السلام : ص ۱۶۳. الصحیح من السیرة: ج۴ ص۱۳.

روزی پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم خدیجهعليها‌السلام را خواست و در کنار خود نشانید و فرمود: این جبرئیل است و می گوید: برای اسلام شروطی است که عبارتند از: اقرار به یگانگی خداوند متعال، اقرار به رسالت رسولان، اقرار به معاد و اصول این شریعت و احکام آن، اطاعت از اولی الامر و ائمه طاهرین از فرزندان او یکی بعد از دیگری با برائت از دشمنان ایشان.

خدیجهعليها‌السلام به همه آنها اقرار نمود و ائمه طاهرین به خصوص امیرالمؤمنینعليه‌السلام را تصدیق کرد. پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «هو مولاک و مولی ال مؤمنین و اِمامهم بعدی ». یعنی «علی مولای تو و مولای مؤمنان بعد از من و امام ایشان است ». آنگاه از خدیجهعليها‌السلام در قبول ولایت امیر ال مؤمنینعليه‌السلام عهد مؤکد گرفت. سپس رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم یک یک از اصول و فروع دین حتی آداب وضو و نماز و روزه و حج و جهاد و صله رحم و واجبات و محرمات را بیان فرمود.

سپس پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم دست خود را بالای دست امیرالمؤمنینعليه‌السلام نهاد و خدیجهعليها‌السلام دست خود را بالای دست رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نهاد و به این ترتیب با امیر ال مؤمنینعليه‌السلام بیعت نمود.(۱)

۱۲ ماه رمضان

۱. مراسم عقد اخوت

در این روز در سال اول هجرت رسول گرامی اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بین اصحاب خودعقد اخوت بست، و امیرالمؤمنینعليه‌السلام را برادر خود گردانید.(۲)

____________________

۱. الطرائف: ص ۴. بحار الانوار: ج۱۸ ص۲۳۲، ج ۶۵ ص ۳۹۲. الانوار الساطعة: ص ۳۳۷.

۲. مسار الشیعه: ص ۷. تقویم المحسنین: ص ۱۴. الوقایع و الحوادث: ج ۱، ص ۱۱۲. فیض العلام: ص ۳۱. منتخب التواریخ: ص ۴۶. وقائع الشهور: ص ۱۶۷.