شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

در صبح روز نوزدهم بعد از اذان صبح، امیرالمؤمنینعليه‌السلام وارد مسجد شد و صدای نازنین ایشان به «یا ایها الناس، الصلاة» بلند شد.

سپس آن حضرت مشغول نماز شد. هنگامی که در رکعت اول سر از سجده برداشت شبیب بر آن حضرت حمله ور شد، ولی شمشیرش خطا کرد. بلافاصله ابن ملجم لعنه اللَّه حمله کرد و شمشیر او فرق مبارک آن حضرت را شکافت و محاسن شریفش به خون فرق مبارکش خضاب شد، صدای مبارکش بلند شد: «بِسْمِ الله وَ بِالله وَ عَلی مِلَّة رَسُول الله فُزْتُ وَ رَبِّ الْکَعْبة ».

صدای جبرئیل بلند شد: «تَهَدَّمَتْ وَ اللَّهِ أَرْكَانُ الْهُدَى وَ انْطَمَسَتْ وَ اللَّهِ نُجُومُ السَّمَاءِ وَ أَعْلَامُ التُّقَى وَ انْفَصَمَتْ وَ اللَّهِ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى قُتِلَ ابْنُ عَمِّ مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى قُتِلَ الْوَصِيُّ الْمُجْتَبَى قُتِلَ عَلِيٌّ الْمُرْتَضَى قُتِلَ وَ اللَّهِ سَيِّدُ الْأَوْصِيَاءِ قَتَلَهُ أَشْقَى الْأَشْقِيَاءِ ».(۱)

۲۰ ماه رمضان

۱. فتح مکه

درسال ۸ هـ فتح مکه واقع شد. در این فتح بزرگ تعداد مسلمانان۱۲ هزار نفر ، وشهدا ۲ نفر بودند. علت شهادت آن دو این بود که همراه لشکر نبودند و از آخر مکه وارد شده بودند، و لذا مورد هجوم قرار گرفته شهید شدند.(۲)

در این روز امیرالمؤمنینعليه‌السلام به امر مبارک خاتم الانبیاءصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، برای شکستن بتهائی که در کعبه بود، پای مبارک خود را بر کتف شریف اشرف مخلوقات نهاد.

____________________

۱. بحارالانوار: ج ۴۲، ص ۲۸۲، ۲۸۵. انوار العلویة: ص ۳۷۷، ۳۷۹.

۲. مسار الشیعه: ص ۹. العدد القویة: ص ۲۱۸. مصباح کفعمی: ج ۲، ص ۵۹۹. بحار الانوار: ج ۲۱، ص ۱۱۱ - ۱۴۳، ج ۹۷، ص ۱۶۸. توضیح المقاصد: ص ۲۳. اختیارات: ص ۳۸. تقویم المحسنین: ص ۱۲. سیرة النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (ابن هشام): ج ۴، ص ۸۸۹.

۳. توضیح المقاصد: ص ۲۳. مصباح کفعمی: ج ۲، ص ۵۹۹. بحار الانوار: ج ۹۷ ص۳۸۴. فیض العلام:

هنگامی که مسلمانان وارد مکه شدند شعار می دادند: «الیوم یوم الملحمه »: «امروز روز در هم کوبیدن است». پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمودند: شعار را عوض کنید و بگوئید: «الیوم یوم المرحمه »: «امروز روز رحمت است».

بعد فرمود: ابوسفیان و خانه اش در امانند، و هر کس داخل خانه او رفت در امان است. همچنین فرمودند: همه در امانند به جز یک نفر به نام «هبار بن اسود» و بعضی معاویه.(۱) را هم ذکر کرده اند. حضرت فرمود: «اگر هبّار چسبیده به پرده کعبه هم بود او را بکشید »؟!

علت این برخورد شدید با هبّار آن بود که در یکی از جنگ های مسلمین با کفار قریش عده ای اسیر از کفار گرفتند و داخا اسرا داماد بزرگ پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم شوهر زینب دخترشان بود. حضرت فرمودند: هر کس فدیه بفرستد او را آزاد می کنیم. بین آنچه از مکه به عنوان فدیه فرستاده بودندگردنبند حضرت خدیجه عليها‌السلام به چشم می خورد که به دخترش زینب داده بود. هنگامی که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آن گردنبند را دیدند به یاد جناب خدیجهعليها‌السلام افتادند و گریستند. آنگاه از مسلمین خواستند آن فدیه را - که یادگار خدیجهعليها‌السلام - است، به آن حضرت ببخشند، و آنان گفتند: جان و مالمان را فدای شما می کنیم. حضرت هم عاص را بدون فدیه آزاد کردند. سپس قرار شد اسرا را آزاد کنند، در مقابل این که هر یک از زنان مسلمان که در مکه اسلام را پذیرفته، اگر خواست بیاید آزاد باشد.

____________________

ص ۴۲. احتجاج: ج۱ ص۱۷۹. نهج الایمان: ص ۶۱۳ - ۶۰۷. بحار الانوار: ج ۳۸ ص۸۷ - ۷۶. غایة المرام: ج۶ ص۲۸۴ - ۲۷۹. الغدیر: ج۷ ص ۱۳۹ - ۹. شرح احقاق الحق: ج۸ ص۶۹۰ - ۶۷۹، ج ۱۸ ص ۱۷۰ - ۱۶۲، ج۲۳ ص۳۷۰ - ۳۶۱، ج۳۱ ص ۱۸۴ - ۱۷۵. مناقب (ابن مغازلی): ص ۲۰۲، ۴۲۹. مناقب امیرالمؤمنینعليه‌السلام : ج۲ ص۶۰۶. کفایة الطالب: ص ۲۵۷. تذکرة الخواص: ص ۳۴. صفوة الصفوة: ج۱ ص۳۱۰. مناقب (خوارزمی): ص ۱۲۳. مستدرک حاکم: ج۲ ص۳۶۷، ج۳ ص۵. مسند احمد: ج۱ ص۸۴. مسند بزّاز: ج۳ ص۲۲. مسند ابی یعلی: ج۱ ص۲۵۱. خصائص امیرالمؤمنینعليه‌السلام : ص ۱۱۳. الاحادیث المختارة: ج۲ ص۳۳۰. مصنف (ابن ابی شیبة): ج۸ ص۵۳۴. ینابیع المودة: ج۱ ص۴۲۱، ج۲ ص۳۰۴.

۱. احقاق الحق: ص ۲۶۵. التعجب: ص ۱۰۶. نهج الحق و کشف الصدق: ص ۳۱۰. منتخب طریحی: ص ۱۴. تتمة المنتهی: ص ۴۷.

قرار بر این شد کهامیرالمؤمنین عليه‌السلام بروند و هودج فواطم را بیاورند . آن حضرت به تنهائی رفتند و زینب دختر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و دیگر هاشمیات را آوردند، همینکه مقداری از مکه بیرون آمدند، ابوسفیان لعنت اللَّه علیه گفت: پسر عمویش محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم جوانهای شما را گمراه کرد و مسلمان شدند. حال این جوان یعنی - علیعليه‌السلام - در روز روشن آمده و بستگانش را می برد. جلو او را بگیرید.

آنها آمدند تا مانع آن حضرت شوند. امیرالمؤمنینعليه‌السلام دفاع فرمودند. بعضی زخمی و بعضی به درک واصل شدند، در این اثناهبّار بن اسود به هودج هاشمیات حمله کرد و نیزه ای حواله هودج زینب دختر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نمود.

امیرالمؤمنینعليه‌السلام حمله ای به هبّار کردند و او را فراری دادند. زینب در این حمله ترسید و چون ششماه حامله بود، هنگامی که وارد مدینه شدندبعد از زمانی بچه سقط شده و از دنیا رحلت کرد . پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «خون هبّار بن اسود مهدور است »، و هر کس هر جا او را دید بکشد.

ابن ابی الحدید به استادش می گوید: پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به خاطر ترساندن زینب و سقط جنین او، ریختن خون هبّار را جایز دانست.اگر پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم زنده بود، آیا ریختن خون آن کس را که فاطمه عليها‌السلام را ترسانید، جایز نمی دانست!! (۱)

۲۱ ماه رمضان

۱. شهادت امیر المؤمنینعليه‌السلام

امام المتقین امیرالمؤمنینعليه‌السلام در شب بیست و یکم ماه رمضان مقارن طلوع فجر به شهادت رسید، در حالی که از سن مبارک حضرتش۶۳ سال گذشته بود.(۲) در بیستم ماه

____________________

۱. بحارالانوار: ج۱۹ ص۳۵۱. بیت الاحزان: ص ۱۵۳. شرح نهج البلاغة ابن ابی الحدید: ج۱۴ ص۱۹۳. تاریخ طبری: ج۲ ص۱۶۴. مستدرک حاکم: ج۴ ص۴۲.

۲. کافی: ج۱، ص ۴۵۲. اعلام الوری: ج ۱، ص ۳۰۹. کشف الغمه: ج ۱، ص ۴۳۶. العدد القویة: ص ۲۳۵.

رمضان اثرات سم در پاهای مبارک امیرالمؤمنینعليه‌السلام ظاهر شد و پاهای مبارک ورم کرد.(۱) در شب بیست و یکم اثر زهر بر بدن مبارک امیرالمؤمنینعليه‌السلام بسیار شد. حضرت فرزندان و اهل بیت خود را جمع کرد و با آنها وداع نمود و وصیت های خود را فرمود. در آن شب هر چه خوردنی و آشامیدنی آوردند تناول نفرمود، و لب های مبارکش به ذکر خدا حرکت می کرد، و مانند مروارید عرق از پیشانی نازنیش می ریخت و با دست مبارک خود آن را بر طرف می کرد.

به امام مجتبیعليه‌السلام فرمود: تو را به برادرت حسینعليه‌السلام وصیت می کنم. به فرزندان دیگر که از فاطمه زهراعليها‌السلام نبودند، فرمود: شما را وصیت می کنم به اطاعت از حسن و حسینعليهما‌السلام . سپس فرمودند: «خداوند شما را بر صبر نیکو کرامت فرماید. امشب از میان شما می روم و به حبیب خود محمّد مصطفی صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ملحق می شوم چنانچه مرا وعده داده است ». صدای گریه از اهل بیت بلند شد. آنگاه دستوراتی در مورد غسل، کفن، نماز و محل دفن به امام مجتبیعليه‌السلام فرمودند و با امام حسینعليه‌السلام و حضرت زینبعليها‌السلام کلماتی از کربلاء فرمودند.

بعد از وداع با همگان دست و پای مبارک را به طرف قبله کشیدند و فرمودند: «اشهد ان لا اله الا اللَّه وحده لا شریک له و اشهد ان محمداً عبده و رسوله »، و چشمان مبارک را بستند و بهشت را به قدوم خویش مبارک فرمودند.

صدای شیون و گریه از خانه آن حضرت بلند شد. اهل کوفه که با خبر شدند، صدای شیون و ناله از تمامی شهر بر خواست، مانند روزی که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از دنیا رفتند. در آن شب آفاق آسمان متغیر گشت و زمین لرزید و صدای تسبیح و تقدیس فرشتگان از هوا شنیده شد.

____________________

بحارالانوار: ج۴۲، ج ۹۵ ص ۱۹۶. روضة الواعظین: ص۱۳۲. مسار الشیعة: ص۱۰. تاج الموالید: ص ۱۶. توضیح المقاصد: ص ۲۴. مصباح کفعمی: ج ۲، ص ۵۹۹. تقویم المحسنین: ص ۱۲. منتهی الآمال: ج ۱، ص ۱۸۳. تاریخ الخلفاء: ص ۱۷۵. مناقب (خوارزمی): ص ۲۸۴. ذخائر العقبی: ص ۱۱۵. ینابیع المودة: ج۲ ص۳۲.

۱. الوقایع و الحوادث: ج۱ ص۲۶۵.

سپس مشغول غسل آن حضرت شدند. بعد از غسل و کفن، امام حسن و امام حسینعليهما‌السلام پشت سر تابوت را همانطور که حضرت فرموده بودند برداشته، جلو تابوت خودش حرکت می کرد، تا در مکانی فرود آمد.

بعد از نماز بر آن حضرت توسط امام مجتبیعليه‌السلام ، مقداری از زیر تابوت را کندند و قبری آماده یافتند که داخل آن لوحی مسی یا سفالی بود و بر آن نوشته شده بود: «بسم اللَّه الرحمن الرحیم، این قبری است که نوح پیامبر برای بنده صالح خدا علی بن ابی طالب عليهما‌السلام حفر نموده است ».(۱) بدن مطهر آن حضرت را دفن نمودند و حسب وصیّت آن حضرت، قبر مطهرش را مخفی نمودند تا در زمان هارون بر همگان معلوم شد.

فرزندان آن حضرت از همسران مختلف۲۸ دختر و پسرند .(۲) ۵ نفر آنها اولاد حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهراعليها‌السلام هستند که عبارتند از امام حسن و امام حسین و زینب کبری و امّ کلثوم و حضرت محسنعليهم‌السلام که در دوران حمل در شش ماهگی توسط منافقین در ماجرای هجوم به خانه امیرالمؤمنینعليه‌السلام به شهادت رسید. حضرت عباسعليه‌السلام و جعفر و عثمان و عبداللَّه در کربلا به شهادت رسیدند، که مادرشان امّ البنین است. بقیه اولاد حضرت از همسران دیگر هستند.

وقتی خبر شهادت امیرالمؤمنینعليه‌السلام به عایشه رسید چنان خوشحال شد که بی اختیار شعری خواند و سپس گفت: چه کسی علی را کشت؟ جواب دادند: ابن ملجم. گفت: خاک بر دهانش مباد (کنایه از اینکه خوب کاری کرد).(۳)

____________________

۱. فرحة الغری: ص ۶۴. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج۲ ص۳۸۸. بحارالانوار: ج ۴۲ ص۲۱۶، ۲۳۶. الغارات: ج۲ ص۸۴۶.

۲. ارشاد مفید: ج ۱، ص ۳۵۵ - ۳۵۴. اعلام الوری: ج ۱، ص ۳۹۶ - ۳۹۵. تاج الموالید: ص ۱۸.

۳. الهدایة الکبری: ص ۱۹۷. الجمل (شیخ مفید): ص ۸۴. الجمل (ابن شدقم): ص۲۶. بحارالانوار: ج ۳۲ ص۳۴۱. تذکرة الخواص: ابن جوزی: ص ۱۶۵. مقاتل الطالببین: ص۲۶. جواهر المطالب: ج۲ ص۱۰۴. طبقات الکبری: ج۳ ص۴۰. تاریخ طبری: ج۴ ص ۱۱۵. انساب الاشراف: ص ۵۰۵.

در شب ۲۱ ماه رمضان اوصیاء پیغمبران رحلت کردند و حضرتعیسی بن مریم عليه‌السلام به آسمان برده شد؛ و در همین شب حضرتموسی بن عمران عليه‌السلام رحلت کرد ویوشع بن نون عليهما‌السلام رحلت نمودند.(۱)

۲. بیعت با امام مجتبیعليه‌السلام

در این روز پس از شهادت امیرالمؤمنینعليه‌السلام با امام حسنعليه‌السلام بیعت کردند.(۲)

۳. قتل ابن ملجم

در این روز ابن ملجم با یک ضربت شمشیر به جهنم فرستاده شد، سپس ام الهیثم دختر اسود نخعی جنازه او را گرفته آن را به آتش کشید.(۳) بعد از کشته شدن ابن ملجم مردم به سوی قطام ملعونه فاسقه هجوم آوردند و او را شمشیر به درک فرستادند و جثّه اش را بیرون کوفه سوزانیدند.(۴)

ابن بطوطه متوفیسال ۷۷۹ هـ گفته است: هنگامی که به کوفه مسافرت کردم، در غربی جبّانه کوفه در زمینی سفید، زمینی بسیار سیاه دیدم و علّت را پرسیدم. گفتند: اینجا قبر ابن ملجم است. عادت اهل کوفه این است که در سال هیزم زیادی می آوردند و ۷ روز در این مکان می سوزانند.(۵)

____________________

۱. امالی صدوق: ص ۳۹۷. بحارالانوار: ج۱۳ ص۳۷۶، ج۴۲ ص۲۰۱، ۲۰۲، ۳۰۲. العدد القویة: ص ۲۳۵. مسار الشیعة: ص ۹. توضیح المقاصد: ص ۲۴. روضة الواعظین: ص ۱۳۸. مصباح کفعمی: ج۲ ص۵۹۹. اختیارات: ص ۳۸. ینابیع المودة: ج۲ ص۳۱.

۲. ارشاد: ج۲ ص۹. کشف الغمة: ج۱ ص۵۳۸. بحار الانوار: ج ۴۳ ص۳۶۲. تاریخ دمشق: ج۱۳ ص۲۶۲ - ۲۶۱، ۲۷۳.

۳. ارشاد: ج۱ ص۲۲. روضة الواعظین: ص۱۳۴. بحار الانوار: ج۴۲ ص۲۳۲، ۲۴۶، ۲۹۸. انوار العلویة: ص ۳۷۰. نفائح العلام: ص ۴۱۰. ینابیع المودة: ج۲ ص۳۲.

۴. بحار الانوار: ج۴۲ ص۲۹۸. انوار العلویة: ص ۳۹۰. کلمات الامام الحسینعليه‌السلام : ص۱۵۴. نفائح العلام: ص ۴۱۰.

۵. انوار البهیة: ص ۸۲. نفائح العلام: ص ۴۰۹. رحلة ابن بطوطة: ص ۱۴۷.

۲۳ ماه رمضان

۱. نزول قرآن

شب نزول قرآن است(۱) و به قولی در شب ۲۴ ماه رمضان بوده است.(۲)

۲۴ ماه رمضان

۱. مرگ ابولهب

در این روز و به قولی در ۲۵ ماه رمضان ابولهب به درک واصل شد.(۳)

تتمه ماه رمضان

۱. بدعت نماز تراویج توسّط عمر

در این ماه درسال ۱۴ هـ عمر نماز نافاه به جماعت خواندن را بدعت گذارد سپس مردی را برای مردها و مردی را برای زنها به عنوان امام جماعت قرار داد.(۴)

او نامه ای به شهر ها نوشت و مردم را ملزم به این کار کرد.(۵) خودش این عمل را بدعت نامید و گقت: چه خوب بدعتی است!!!(۶)

____________________

۱. کافی: ج۲ ص ۶۲۹. مسار الشیعة: ص ۱۰. بحار الانوار: ج ۹۵ ص ۱۹۸.

۲. تفسیر عیاشی: ج۱ ص۸۰. بحار الانوار: ج ۹۴ ص۲۵، ج ۹۵ ص ۱۹۹.

۳. نفائح العلام: ص ۴۶۳. تاریخ دمشق: ج ۶۷ ص ۱۷۳. سر السلسلة العلویة: ص ۳.

۴. بحارالانوار: ج۳۱ ص۱۲ (پاورقی). تاریخ طبری: ج۳ ص۲۷۷. طبقات کبری: ج۳ ص۲۸۱. عمر بن الخطاب: ص۱۰۰.

۵. النص و الاجتهاد: ص ۲۵۰. تاریخ بغداد: ج۸ ص۵۱.

۶. صحیح بخاری: ج۲ ص۲۵۲. کتاب الموطّأ: ج۱ ص۱۱۴. تاریخ المدینة: ج۲ ص۷۱۴. سنن کبری (بیهقی): ج۲ ص۴۹۳. تاریخ بغداد: ج۸ ص۵۰.

۲. دعای باران توسّط پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم

در ماه رمضان سال ششم هجری قحطی شدیدی در مدینه رخ داد، که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم طلب باران کردند و باران آمد.(۱)

____________________

۱. بحار الانوار: ج ۲۰، ص ۳۷۶. تاریخ طبری: ج۲ ص۲۸۶. عیون الاثر: ج۲ ص۳۵۷. التنبیه و الاشراف: ص ۲۲۲.

۱۰ شوال المکرّم

ماه شوال شامل رحلت بزرگانی و وقوع جنگهائی است. کما اینکه چند نفر از بزرگترین دشمنان اهل بیتعليهم‌السلام نیز در آن به درک واصل شده اند. روزهای ۱، ۳، ۴، ۵، ۶، ۸، ۱۴، ۱۵، ۱۷، ۲۰، ۲۵ را که شامل این وقایع هستند مرور خواهیم کرد.

عید فطر اولین روز این ماه و جشن روزه داری است.

شهادت امام صادقعليه‌السلام ، حضرت حمزهعليه‌السلام ، وفات اباصلت هروی و حضرت عبدالعظیمعليه‌السلام روزهای غم در این ماه اند، که ویرانی قبور ائمه بقیععليهم‌السلام نیز بر این مصیبتها افزوده است.

مرگ عمرو بن عاص، قتل متوکل و مرگ عبدالملک بن مروان شیرین ترین روزهای این ماه اند که دشمنان اهل بیتعليهم‌السلام در آن به درک واصل شده اند.

از وقایع جنگی این ماه جنگ خندق، حنین، قرقره الکدر، حمراء الاسد، بنی قینقاع و حرکت به سوی جنگ صفین را می توان نام برد، و ورود حضرت مسلمعليه‌السلام به کوفه نیز از همین قبیل به شمار می آید.

رد الشمس برای امیرالمؤمنینعليه‌السلام و توقیع امام زمانعليه‌السلام برای حسین بن روح وقایع مهم دیگری هستند که در این ماه رخ داده اند.

۱ شوال

۱. عید فطر

اول ماه شوال روز عید فطر است. قبل از نماز عید، خوردن مقداری از تربت سیّد الشّهداءعليه‌السلام و نیز زیارت آن حضرت مستحب است.(۱)

۲. مرگ عمرو بن عاص

درسال ۴۳ - ۴۱ هـ عمرو بن عاص خبیث درسن ۹۰ سالگی به درک واصل شد.(۲) مادر او نابغه، کنیزی بود که عبداللَّه بن جذعان او را خرید و آزادش کرد. او به کار خلاف روی آورد، و چون قیمتش نسبت به سایر زنان خلافکار ارزانتر بود مراجعه کننده بسیار داشت. لذا آبروی عبداللَّه بن جذعان را برده بود. از جمله در طهر واحد، ابولهب و امیة بن خلف و هشام بن مغیرة و ابوسفیان و عاص بن وائل با او زنا کردند و عمرو عاص به وجود آمد.

هنگامی که وضع حمل کرد هر یک از آنان مدعی او شدند. آخر الامر قضاوت را بر عهده خود نابغه گذاشتند، واو هم عاص را انتخاب کرد . به او گفتند: چرا عاص را انتخاب کردی با اینکه بچه به ابوسفیان شبیه تر است؟ گفت: ابوسفیان بخیل است و عاص بهتر نفقه می دهد!(۳) این عاص ملعون کسی بود که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را«ابتر» خطاب کرد و خاطر شریف حضرت را مکدَّر نمود، تا آنکه سوره

____________________

۱. من لا یحضره الفقیه: ج۲ ص۱۷۴. مسار الشیعة: ص ۱۳. توضیح المقاصد: ص ۲۵. الحدائق الناضرة: ج۱۰ ص۲۷۳. بحارالانوار: ج ۵۷ ص۱۶۳، ج ۸۸ ۱۳۳.

۲. مسار الشیعة: ص ۱۵. الغدیر: ج ۲، ص ۱۷۵. قلائد النحور: ج شوال، ص ۶. فیض العلام: ص ۶۱ - ۶۲. وقائع الشهور: ص ۱۸۹. مستدرک سفینه البحار: ج ۵، ص ۲۱۳. تتمة المنتهی: ص ۴۱. مروج الذهب: ج ۳، ص ۳۲. تاریخ یعقوبی: ج۲ ص۲۲۲. تاریخ طبری: ج۴ ص۱۳۷. البدایة و النهایة: ج۸ ص۲۷.

۳. الغدیر: ج۲ ص۱۲۵ - ۱۲۱. الایضاح: ص ۸۷. احتجاج: ج۱ ص۴۱۱. بحارالانوار: ج۳۳ ص۲۳۰، ج۴۴ ص۸۰. جامع الشتات (خواجوئی): ص۱۹۱. تذکرة الخواص: ص ۱۸۶. شرح نهج البلاغة: ج۶ ص۲۸۳، ۲۹۶. ربیع الابرار: باب القرابات و الانساب.

مبارکهکوثر نازل شد(۱) ( بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ * فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ * إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ ) . یعنی یا رسول الله دشمن تو عمرو عاص ابتر است. یعنی دین و نسب ندارد.(۲) لذا امیرالمؤمنینعليه‌السلام در نامه ای که به عمرو عاص نوشته بودند آن ملعون را «ابتر بن ابتر» نامیدند.(۳)

با این نسب و نژاد تعجبی ندارد که او دشمن پیامبر و علی بن ابی طالبعليهما‌السلام باشد، عُمری با معاویه خون به دل امیرالمؤمنینعليه‌السلام کنند. واقعه صفین و قرآن بر سر نیزه کردن و شهادت مالک اشتر و واقعه حکمین و کارهای دیگر آن ملعون روشن است.

او در وقت مرگ می گفت:چنان است که کوه رضوی را بر گردن من نهاده اند و درون من پر از خار است و مرا از سوراخ سوزنی بیرون می کنند !(۴)

۳. جنگ قرقره الکدر

در این روز درسال ۲ هـ جنگ قرقرة الکدر به وقوع پیوست.(۵) این نام مربوط به آبی متعلق به بنی سلیم در سه منزلی مدینه است. سبب این جنگ آن شد که به سمع مبارک پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم رسانده بودند که جمعی از بنی سلیم و بنی عطفان در قرقرة الکدر اجتماع کرده اند تا به مدینه شبیخون بزنند. لذا آن حضرت پرچم اسلام را به دست امیرالمؤمنینعليه‌السلام دادند و حضرت را با دویست نفر به آنجا فرستادند. هنگامی که

____________________

۱. الغدیر: ج ۲، ص ۱۲۳ - ۱۲۰. بحارالانوار: ج۱۶ ص۳۱۲، ج۱۷ ص۲۰۳، ۲۱۰، ج۳۳ ص۲۱۹. فیض العلام: ص ۶۲. اسباب النزول: ص ۳۰۷. الدر المنثور: ج۶ ص۴۰۱. طبقات الکبری: ج۳ ص۷. تاریخ دمشق: ج۳ ص۱۲۸ - ۱۲۵. اسد الغابة: ج۴ ص۱۸۸. زاد المسیر: ج۸ ص۳۲۱.

۲. تفسیر قمی: ج۲ ص۴۴۵. بحار الانوار: ج۱۷ ص۲۰۹.

۳. الغدیر: ج۲ ص۱۲۰، ۱۲۱، ۱۳۰. بحار الانوار: ج۳۳ ص۲۲۵. نهج السعادة: ج۴ ص۲۵۶. شرح نهج البلاغة: ج۱۶ ص۱۶۳.

۴. نهج السعادة: ج۸ ص۳۶۰. فیض العلام: ص۶۲. مستدرک: ج۳ ص۴۵۵. طبقات الکبری: ج۴ ص۲۶۰. تاریخ دمشق: ج۴۶ ص۱۹۲.

۵. مستدرک سفینة البحار: ج۵ ص۲۰۶. وقائع الشهور: ص۱۹۰. کتاب المحبر: ص۱۱. تاریخ طبری: ج۲ ص۱۷۴.

امیرالمؤمنینعليه‌السلام به آنجا رسیدند دیدند که آن جماعت از آنجا گریخته اند و تا آن حضرت آنجا بودند کسی بر نگشت. در این ماجرا ۵۰۰ شتر از آنها غنیمت گرفته شد که رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آن را تخمیس نمودند و بقیه را بین اصحاب تقسیم فرمودند.(۱)

۳ شوال

۱. قتل متوکل

درسال ۲۴۷ هـ در شب چهارشنبه متوکل عباسی ملعون، به دستورفرزندش به قتل رسید. مدت خلافت او۱۴ سال و ده ماه و عمر نحسش۴۱ سال بود.(۲)

متوکل بعد از واثق، درسال ۲۳۲ هـ به خلافت نشست. در ایام او لهو و لعب و طرب، مخصوصاً در مجلس او بسیار بود. او مردی خبیث السیرة بود و چنانچه امیرالمؤمنینعليه‌السلام فرموده بود، کافرترین آل عباس بود.(۳) عمرو بن فرج را والی مدینه و مکه کرد، و او به مردم دستور داده بود که کسی به آل ابی طالبعليه‌السلام احسان نکند، و اگر کسی کوچکترین احسانی کند سخت عقوبت خواهد شد، به حدی کار بر علویین تنگ شده بود که لباسهای زنان علویه کهنه و پاره شده بود و پیراهن سالمی را برای نماز به نوبت می پوشیدند، و نخ ریسی می کردند، تا متوکل به درک واصل شد.(۴)

از اعمال زشت و پست متوکل این بود که همیشه و در همه جاامیرالمؤمنین عليه‌السلام را به بدی یاد می کرد، و به آن حضرت جسارت می کرد.او چندین بار قبر مبارک حضرت

____________________

۱. بحار الانوار: ج۲۰ ص۲، ۸، ج۳۰ ص۶۲۰. الصحیح من السیرة: ج۶ ص۷. موسوعة التاریخ الاسلامی: ج۱ ص۲۳۱. منتهی الآمال: ج۱ ص۵۸. طبقات الکبری: ج۲ ص۳۱.

۲. توضیح المقاصد: ص ۲۶. تتمة المنتهی: ص ۳۲۲. بحار الانوار: ج ۵۰، ص ۲۱۰. فیض العلام: ص ۶۵. تاریخ سامراء: ج ۳، ص ۳۲۴. البدایة و النهایة: ج ۱۰، ص ۳۸۵. تاریخ بغداد: ج ۲، ص ۱۱۹ - ۱۱۸.

۳. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج۲ ص۳۱۱. بحار الانوار: ج۴۱ ص۳۲۲.

۴. الکنی و الالقاب: ج۳ ص۱۴۴. مقاتل الطالبیین: ص ۳۹۶.

سیّد الشّهداء عليه‌السلام را خراب کرد ، ولی دوباره بنا شد. متوکل در راه زیارت آن حضرت دست قطع می کرد و زوار را می کشت. تا جایی که تعداد کشتگان را ۷۰ هزار نفر نقل کرده اند.(۱) در زمان ما هم بعد از سقوط حاکم ظالم عراق صدای ملعون و حرکت شیعیان به سمت کربلای معلی برای زیارت، جمعی از زائرین به طرق مختلف در مسیر به شهادت رسیدند.

به خاطر جسارت هایی که متوکل در مجلسی به امیرالمؤمنینعليه‌السلام کرد، منتصر پسرش درشب چهارشنبه سوم یا چهارم ماه شوال چند نفر از غلامهای خاص پدر را مأمور کشتن وی کرد، و آنها در حالی که متوکل مشغول شرب خمر بود، خونش را ریختند و به درکات جحیم شتافت.

در همان روزی که متوکل به دستور پسرش منتصر کشته شد مردم با او در قصر معروف جعفری بیعت کردند. منتصر مردی به ظاهر رئوف و مهربان بر اهل بیت پیامبر بود، و بر عکس پدر خود به آل ابی طالب احسان می کرد و به هیچ وجه متعرض ایشان نمی گشت.

او زیارت امام حسینعليه‌السلام را آزاد کرد و مانع احدی نشد، و دستور داد فدک را به اولاد امام حسن و امام حسینعليهما‌السلام رد کنند، و اوقاف آل ابی طالبعليه‌السلام را آزاد کرد و دستور داد کسی متعرض شیعیان علیعليه‌السلام نشود. همچنین برای علویین و علویات مدینه اموالی فرستاد تا در میانشان تقسیم شود. او درروز ۲۵ ربیع الاول سال ۲۴۸ هـ بیمار شد و در پنجم ربیع الثانی هنگام عصر در گذشت و مدت خلافتش ۶ ماه بود . گفته شده که او مسموم شد به زهری که در شاخ حجامت ریخته بودند.(۲)

____________________

۱. رساله فیروزیه، میرزا عبد الله افندیرحمه‌الله .

۲. تتمة المنتهی: ص ۳۳۲ - ۳۳۰. فیض العلام: ص ۶۶، ۶۵، ۲۲۷. تاریخ الخلفاء: ص ۳۵۷. مروج الذهب: ج۴ ص۱۳۴ - ۱۳۳.

۴ شوال

۱. جنگ حنین

در این روز در سال ۸ هـ بعد از ۱۵ روز از فتح مکه ، غزوه حنین به وقوع پیوست.(۱) تعداد لشکر اسلام۲ هزار نفر از مکه وده هزار نفر از مدیته بودند. در این جنگچهار نفر شهید شدند، و تعداد ۳۰۰ نفر از کفار «هوازن» کشته شدند.در این جنگ امیرالمؤمنینعليه‌السلام جنگجو ترین اصحاب رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بودند که قتال می کردند.(۳) یکی از موارد فرار ابوبکر و عمر در همین جنگ بوده است.(۴) تاریخ این جنگ را ماه رمضان، و ۳ و ۵ و ۱۰ و ۱۱ و ۱۵ شوال هم نقل کرده اند.(۵)

۵ شوال

۱. حرکت به سوی جنگ صفین

در سال ۳۶ هـ در چنین روزی امیرالمؤمنینعليه‌السلام برای رفتن به صفین آماده شدند؛ و

____________________

۱. مستدرک سفینه البحار: ج ۶، ص ۶۵. وقائع الشهور: ص ۱۹۲.

۲. توضیح المقاصد: ص ۲۶. بحار الانوار: ج ۲۱، ص ۱۸۵ - ۱۴۶. الموسوعة الکبری فی غزوات النبی الاعظمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ج ۵، ص ۷۳.

۳. کنز العمال: ج۱۰ ص۴۵۸. مجمع الزوائد: ج۶ ص۱۸۰. مسند ابی یعلی: ج۶ ص۲۹۰. سبل الهدی و الرشاد: ج۵ ص ۳۲۴.

۴. بحار الانوار: ج۲۱ ص۱۸۵ - ۱۴۶. الزام النواصب: ص ۱۸۸. الصحیح من السیرة: ج۵ ص۱۶۴. الغدیر: ج۵ ص۲۰۹ - ۲۰۵. احقاق الحق: ص ۲۰۶، ۲۳۳، ۲۷۱. شرح احقاق الحق: ج۳ ص۲۲۸، ج۸ ص۴۷۴، ج۱۶ ص۲۲۱. فیض العلام: ص ۷۳. صحیح بخاری: ج۵ ص۱۰۱. فتح الباری: ج۸ ص۲۹ - ۲۲. تاریخ یعقوبی: ج۲ ص۶۲. شرح نهج البلاغة: ج۱۰ ص۱۸۲، ج۱۲ ص۱۷۹، ج۱۳ ص۲۷۸، ج۱۵ ص۱۰۶. شرج القصائد العلویات السبع: ص ۱۰۸.

۵. توضیح المقاصد: ص ۲۶. فیض العلام: ص ۶۷. تاریخ خلیفة بن خیاط: ص۵۳. کتاب المحبر: ص ۱۱۵. البدایة و النهایة: ج۴ ص۳۶۹. طبقات الکبری: ج۲ ص۱۵۰. تفسیر قرطبی: ج۸ ص۶۶. تاریخ ابن خلدون: ج۲ ص۴۶. فتح الباری: ج۸ ص۲۱. معجم قبائل العرب: ج۳ ص۱۲۳۲.

ابو مسعود عقبة بن عامر انصاری را در کوفه جانشین خویش قرار دادند.(۱)

۲. ورود حضرت مسلمعليه‌السلام به کوفه

در سال ۶۰ هـ در چنین روزی حضرت مسلمعليه‌السلام وارد کوفه شدند.(۲) مردم کوفه به خدمتش شتافتند، و نامه امام حسینعليه‌السلام را استماع کردند و هیجده هزار نفر با آن حضرت بیعت کردند. جناب مسلمعليه‌السلام نامه ای به امام حسینعليه‌السلام نوشت و بیعت کوفیان را اطلاع داد، و تشریف فرمائی آن جتاب را به کوفه خواستار شد.

۶ شوال

۱. توقیع برای حسین بن روح

روز یکشنبه سال ۳۰۵ هـ اولین توقیع امام عصرعليه‌السلام در دوران غیبت صغری، برای جناب حسین بن روحرحمه‌الله صادر شد.(۳)

۸ شوال

۱. ویرانی قبور ائمه بقیععليهم‌السلام

در این روز درسال ۱۳۴۳ (۱۳۴۴) هـ قبور ائمه بقیععليهم‌السلام و نیز قبر حضرت حمزهعليه‌السلام در اُحد به دست وهابیون تخریب شد.(۴)

____________________

۱. بحار الانوار: ج ۳۲ ص ۴۲۱. تتمة المنتهی: ص ۲۳. فیض العلام: ص ۶۹. وقعة صفین: ۱۳۱. مروج الذهب: ج۲ ص۳۸۴. تذکرة الخواص: ص ۸۵.

۲. الشهید مسلم بن عقیلعليهما‌السلام : ص ۱۵۱. مستدرک سفینة البحار: ج۵ ص۲۱۴. فیض العلام: ص ۶۹. فرسان الهیجاء: ج ۲، ص ۷۰. شرح احقاق الحق: ج۳۳ ص۶۴۹. قلائد النحور: ج شوال، ص ۱۷. وقایع الشهور: ص ۱۹۳.

۳. بحار الانوار: ج۵۱ ص۳۵۶. الغیبة (شیخ طوسی): ص۳۷۲. وقایع المشهور: ص ۱۹۳.

۴. مستدرک سفینة البحار: ج۶ ص۶۶. رد عقائد الوهابیة: ص۲۲. الوهابیون و البیوت المرتفعه: ص۸۸.