شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

فرستادن امیر المؤمنینعليه‌السلام و بازگشت ابوبکر

آن حضرت ناقه عضباء (غضباء) را به امیرالمؤمنینعليه‌السلام داد و آن حضرت همراه جابر بن عبداللَّه حرکت فرمود، و در روز دوم به ابی بکر رسید و آیات برائت را از وی گرفت و اختیار آمدن یا برگشتن را به خود او واگذار کرد.

ابوبکر به مدینه بازگشت و به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عرض کرد: «مرا برای کاری لایق دانستی که دیگران مشتاق آن بودند، ولی مقداری که رفتم مرا معزول نمودی؟» حضرت فرمود: «من تو را معزول نساختم بلکه خدا تو را معزول ساخت ».

تبلیغ سوره برائت توسّط امیر المؤمنینعليه‌السلام

امیرالمؤمنینعليه‌السلام آیات را در سه روز در ایام تشریق منی که مجمع کفار و مشرکین بود و از بغض و عداوت علیعليه‌السلام آکنده بودند، هر صبح و شام همراه با فرمایشات پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بر مردم قرائت می نمود و سپس به مدینه مراجعن فرمود.

از هنگامی که علیعليه‌السلام به مکه رفته بود، از فراق او آثار حزن بر صورت مبارک پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ظاهر گشته بود. صحابه با خود می گفتند: شاید خبر فوت آن حضرت از آسمان رسیده، یا از ما دلتنگ شده باشد.

ابوذررحمه‌الله نزد پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم دارای مقام و منزلتی بود و لذا او را نزد آن حضرت فرستادند. ابوذر کلمات اصحاب را عرضه داشت، و آن حضرت فرمود: «حزن و اندوه من برای مفارقت علی عليه‌السلام است ».

بازگشت امیر المؤمنینعليه‌السلام از تبلیغ برائت

ابوذر برای اطلاع از حال علیعليه‌السلام از مدینه به استقبال آن حضرت حرکت کرد، و در اثنای راه به امیرالمؤمنین رسید و با آن حضرت دیدن کرد و عرض کرد: پدر و مادرم فدای شما باد، آهسته تشریف بیاورید تا من پیشتر بروم و بشارت آمدن شما را به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بدهم.

ابوذر به سرعت خود را به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم رسانید و آمدن علیعليه‌السلام را به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بشارت داد. آن حضرت با اصحاب به استقبال علیعليه‌السلام آمدند و چون به آن جناب رسیدند، پیاده شده آن حضرت را در آغوش گرفتند و صورت مبارک خود را بر شانه علیعليه‌السلام گذاشتند و از شوق دیدار گریستند و امیرالمؤمنینعليه‌السلام نیز گریستند. پس پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به علیعليه‌السلام فرمود: «پدر و مادرم به قربانت، در مکه چه کردی » ؟ امیرالمؤمنینعليه‌السلام از آنچه انجام داده بود به آن حضرت خبر داد.(۱)

مجلسیرحمه‌الله از تاریخ طبری نقل می فرماید: هنگامی که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در سال ششم هجرت نظر مبارکش بر این قرار گرفت که به طرف مکه برای ادای عمره حرکت کند، عمر را طلبید و به او فرمود: به مکه برو و اشراف قریش را از حال ما با خبر کن. عمر گفت:من بر جانم از اشراف قریش می ترسم !(۲)

۲. آغاز نامه ها برای جنگ صفین

چون دو روز از ورود امیرالمؤمنینعليه‌السلام به صفین گذشت، در اول ذی حجه حضرت برای معاویه نامه نوشتند و او را موعظه فرمودند، ولی آخرالامر قرار بر این شد که روز اول صفر بعد از ماه حرام جنگ شروع شود و روز لول صفر جنگ شروع شد.(۳) به نقلی ورود آن حضرت در۲۲ محرم بوده است.(۴)

____________________

۱. فیض العلام: ص ۱۰۷.

۲. بحار الانوار: ج۳۵ ص۲۸۷. اقبال: ج۲ ص۳۸. عین العبرة: ص ۲۴. الصحیح من السیرة: ج۳ ص۱۸۵. مسند احمد: ج۴ ص۳۲۴. تاریخ طبری: ج۲ ص۲۷۸. سیرة النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم (ابن هشام): ج۳ ص۷۸۰. البدایة و النهایة: ج۴ ص۱۹۱. تفسیر ثعالبی: ج۵ ص۲۵۴. عمر بن الخطاب: ص ۱۶۱.

۳. توضیح المقاصد: ص ۵. بحار الانوار: ج۳۲ ص ۴۵۸. تتمة المنتهی: ص ۲۴. وقغة صفین: ص۲۱۴. شرح نهج البلاغة: ج۴ ص۲۹. فتح الباری: ج۱۳ ص۷۵.

۴. بحار الانوار: ج۳۲ ص۴۳۴. سفینة البحار: ج۳ ص۹۳. قلائد النحور: ج محرم و صفر، ص ۳۰۳. شرح نهج البلاغة: ج۳ ص۲۱۵.

۵ ذی الحجه

۱. جنگ سویق

در این ماه در سال ۲ هـ غزوه سویق به وقوع پیوست. ابوسفیان بعد از واقعه بدر نذر کرد که با زنی نزدیکی نکند و روغن به خود نمالد تا انتقام خویش را از پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بگیرد. به این منظور همراه دویست نفر به عریض از نواحی مدینه رفتند و دو خانه و چندین نخل را آتش زدند و دو نفر از بزرگان انصار را در آنجا کشتند تا او به نذر خود عمل کرده باشد.

چون خبر به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم رسید ابولبابه را در مدینه گذاشته همراه با دویست نفر از مهاجرین و انصار و در رأس آنها امیرالمؤمنینعليه‌السلام به سوی عریض حرکت کردند. ابوسفیان چون با خبر شد که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم با عجله به آنجا می آید، به لشکر خود دستور داد تا انبانهای سویق را که برای آذوقه با خود آورده بودند ریخته و سبکبار فرار کنند. مسلمانان وقتی رسیدند آنان گریخته بودند. لذا انبانهای سویق را برداشته مراجعت نمودند. به همین دلیل این غزوه را «ذات السویق» گویند.(۱) قول دیگر در این باره ۲۴ ذی القعده(۲) و ۲۳ ذی الحجه(۳) است.

۶ ذی الحجه

۱. ازدواج امیر المؤمنین و حضرت زهراعليهما‌السلام

در این روز درسال ۲ هـ ، آقا و سرور ما خاتم الانبیاءصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ، امیرالمؤمنینعليه‌السلام را به سیّده

____________________

۱. مستدرک سفینة البحار: ج۵ ص ۲۰۶. الصحیح من السیرة: ج۶ ص۹. بحار الانوار: ج ۲۰، ص ۲ - ۳. منتهی الآمال: ج۱ ص۵۸. موسوعة التاریخ الاسلامی: ج۲ ص۲۲۰. اعلام الوری: ج۱ ص۱۷۲. نور الابصار (شبلنجی): ج ۱، ص ۸۲. طبقات الکبری: ج۲ ص۳۰. سبل الهدی و الرشاد: ج۴ ص۱۷۴.

۲. مستدرک سفینة البحار: ج۸ ص۵۵۶.

۳. تاریخ طبری: ج۲ ص۱۷۵.

نساء عالمیان فاطمه زهرا بتول عذراءعليها‌السلام تزویج فرمود.(۱) این ماجرا بعد از رجوع از جنگ بدر در روزسه شنبه ۶ ذی الحجه واقع شده است.(۲)

امام صادقعليه‌السلام فرمود: «اگر خداوند متعال امیرالمؤمنین عليه‌السلام را خلق نمی کرد، در تمام زمین انسانی که کفو و شایسته همسری با حضرت فاطمه عليها‌السلام باشد یافت نمی شد؛ از آدم ابوالبشر و بعد از او ».(۳)

خواستگاری از فاطمهعليها‌السلام

هنگامی که سن مبارک بتول عذراء حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهراعليها‌السلام نه سال کامل شد، از اطراف و اکناف اهل مدینه و عظمای قبائل و رؤسای عشایر و صاحبان ثروت و مکنت به خواستگاری حضرت آمدند. عده ای از منافقین نیز این جرئت را به خود دادند که با کمال بی شرمی به خواستگاری آن حضرت بیایند.

هنگام خواستگاریِ بعضی از آنها رسول اکرمصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بسیار ناراحت شدند، و به عده ای از منافقین که اعتراض کردند، فرمودند: «من شما را رد نکردم، بلکه خدا شما را رد کرده و امر فاطمه عليها‌السلام از جانب خداوند متعال معین می شود ». آنان غافل از این بودند که این گوهر گرانبها را خداوند در سایه عزّت و حراست خود حفظ فرموده و او را در خور استعداد ابناء دنیا از ملوک و رعایا و ارباب فقر و غنا قرار نداده است؛ بلکه او را برای

____________________

۱. مصبالح المجتهد: ص ۶۱۳. امالی طوسی: ص ۴۳. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۳۹۸، ۴۰۵. تتمة المنتهی: ص ۱۳۷. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۶، ۹۲، ۹۶، ۱۱۰. بشارة المصطفیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم لشیعة المرتضیعليه‌السلام : ص ۲۶۷. مصباح کفعمی: ج۲ ص۶۰۰. اللمعة البیضاء فی شرح خطبة الزهراءعليها‌السلام : ص۲۳۷.

۲. امالی طوسی: ج ۱، ص ۴۲. بشارة المصطفیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ص۲۶۷.

۳. کافی : ج۱ ص۴۶۱. من لا یحضر الفقیه: ج۳ ص۳۹۳. امالی شیخ طوسی: ص۴۳. خصال: ص ۴۱۴. تهذیب الاحکام: ج۷ ص۴۶۱. دلائل الامامة: ص۸۰. کشف الغمة: ج۱ ص۴۷۲. بحارالانوار: ج۴۳ ص۱۰، ۹۷، ۱۰۷، ج۱۰۰ ص۳۷۵. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۱۲۹. بشارة المصطفی: ص ۲۶۷. امالی صدوق: ص ۶۸۸. المحتضر: ص ۱۲۶، ۱۳۸. روضة الواعظین: ص ۱۴۸. وسائل الشیعة: ج۲۰ ص۷۴.

وصی پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم علی بن ابی طالبعليه‌السلام ذخیره فرموده است.(۱)

از امام حسینعليه‌السلام روایت شده که فرمود: روزی حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در خانه امّ سلمه بود. فرشته ای با هیبت خاصی بر آن حضرت نازل شد که با لغات گوناگون که به یکدیگر شباهتی نداشت مشغول تسبیح و تقدیس خداوند بود. او عرض کرد: من صرصائیلم. خداوند مرا نزد شما فرستاده که به شما بگویم: «نور را با نور تزویج کن ». حضرت فرمود: «چه کسی را با چه کسی»؟ گفت: «فاطمه را با علی بن ابی طالب». لذا پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فاطمهعليها‌السلام را در حضور جبرئیل و میکائیل و صرصائیل به عقد علیعليه‌السلام در آورد و این عقد در زمین بود.

در این هنگام پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به میان شانه های صرصائیل نگریست و دید نوشته است: «لا اله الااللَّه، محمّد رسول اللَّه، علی بن ابی طالب مقیم الحجة ». فرمود: ای صرصائیل، از کی این جمله بین شانه های تو نوشته شده؟ گفت: دوازده هزار سال پیش از آنکه خداوند متعال دنیا را بیافریند.(۲)

مراسم عروسی

هنگامی که حضرت فاطمهعليها‌السلام را در شب ازدواج به خانه ئ علیعليه‌السلام می بردند، پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از جلو ایشان، برئیل در سمت راست و میکائیل در سمت چپ ایشان، و هفتاد هزار

____________________

۱. عیون اخبار الرضاعليه‌السلام : ج۱ ص ۶۴. کافی: ج۵ ص۵۶۸. عوالم العلوم: ج۱۱ ص۱۴۲-۱۴۱. دلائل الامامة: ص۸۴، ۹۰، ۱۰۰، ۱۴۳. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۴۱، ۱۰۴، ۱۱۱، ۱۱۹، ۱۲۰، ۱۴۵، ۲۱۴. ریاحین الشریعه: ج ۱، ص ۸۰. شرح احقاق الحق: ج ۱۷ ص۹۴-۸۳، ج۱۹ ص ۱۴۷-۱۲۳، ج۱۲ ص ۴۹۴-۴۷۱. شرح الاخبار: ج۲ ص۲۱۱، ۳۷۶. ذخائر العقبی: ص ۳۲-۳۰، ۱۳۶. ینابیع المودة: ج۲ ص۷۲-۶۲، ۱۲۵-۱۲۲، ۲۰۹، ۳۱۴، ۳۹. نظم درر السمطین: ص ۱۸۶. معجم الکبیر: ج۳ ص۵۷، ج۱۰ ص۱۵۶، ج۲۲ ص۴۰۸. المناقب خوارزمی: ص۲۰۹، ۳۳۶. تاریخ دمشق: ج۴۲ ص۱۳۱-۱۲۵. کنز العمال: ج۱۱ ص۶۰۰، ۶۰۶، ج۱۳ ص ۶۸۴. اسد الغابة: ج۴ ص۴۲. مجمع الزوائد: ج۹ ص ۲۰۴. روض الفائق: ص ۲۵۶.

۲. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۱۱، ۱۲۳. مائة منقبة: ص۳۵. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج ۳ ص۳۹۸. مشق الغمة: ج۱ ص۳۵۲. المحتضر: ص۱۳۳. المناقب: (خوارزمی):ص ۳۴۱.

فرشته پشت سر حضرتش حرکت می کردند و در آن حال خدا را تسبیح می گفتند و تقدیس می کردند، و این تقدیس و تسبیح آنها تا طلوع فجر ادامه داشت.(۱)

جبرئیل زمام ناقه ای که آن حضرت را می بردند واسرافیل رکاب ومیکائیل دنبال آن را گرفته بود، وپیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم جامه های فاطمهعليها‌السلام را منظم می کرد، وهفتاد هزار ملک با دیگر فرشتگان تکبیر می گفتند، اما به حسب ظاهرسلمان زمام ناقه را گرفته بود وحمزه و عقیل و جعفر عليهم‌السلام از اهل بیت از قفای حضرت فاطمهعليها‌السلام وبنی هاشم با شمشیرهای کشیده می آمدند، وهمسران پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از پیش روی می آمدند.

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آنها را به مسجد طلبید و دست فاطمهعليها‌السلام را در دست علیعليه‌السلام نهاد و فرمود: «بارک اللَّه فی ابنه رسول اللَّه »، و نیز فرمود: «هذه ودیعتی »، و بعد از مراسمی مخصوص، پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در حق آنها و نسل ایشان دعا کرد. سپس فرمود: «مرحباً ببحرین یلتقیان و نجمین یقترنان ».

سپس پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از نزد ایشان بیرون آمد و چهار چوب در را گرفت و فرمود: «طهّرکما اللَّه و طهّر نسلکما، انا سلم لمن سالمکما و حرب لمن حاربکما، أستودعکما اللَّه و أستخلفه علیکما ».(۲)

آنگاه همه به منازل خود رفتند و از زنان جز اسماء کسی نزد فاطمهعليها‌السلام نماند، و این به خاطر وصیت حضرت خدیجهعليها‌السلام بود که هنگام وفات گریست و از اسماء عهد و پیمان گرفت که درشب عروسی حضرت فاطمه عليها‌السلام آن حضرت را تنها نگذارد . اسماء هم به عهد خود وفا کرد، و چون ماجرا را برای پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نقل کرد، آن حضرت به یاد خدیجهعليها‌السلام کرد و گریست و در حق اسماء دعا فرمود.(۳)

____________________

۱. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۰۲. اقبال: ج۳ ص۹۲. بحار الانوار: ج۴۳ ص۹۲، ۱۱۵، ۱۲۴. روضة الواعظین: ص۱۴۷. کشف الغمة: ج۱ ص۳۵۳. ذخائر العقبی: ص ۳۲. تاریخ بغداد: ج۵ ص۲۱۱. ینابیع المودة: ج۲ ص۱۲۹. جزء الحمیری: ص ۲۸. المناقب (خوارزمی): ص۳۴۲.

۲. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۰۳. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۱۷-۱۱۴. الخصائص الفاطمیةعليها‌السلام : ج۲ ص ۳۴۳. المناقب (خوارزمی): ص ۳۵۲.

۳. کشف الغمة: ج۱ ص۳۶۶. کشف الیقین: ص ۱۹۸. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۱۶، ۱۳۸. الخصائص الفاطمیةعليها‌السلام : ج۲ ص۳۴۶ - ۳۴۵. فیض العلام: ص ۱۶۱.

مهریه حضرت زهراعليها‌السلام

در مقدار و نوع مهریه آن حضرت روایات مختلفی وارد شده است:

- یک لباس مشکی بلند و یک پوست گوسفند و مقداری عطر.(۱)

- یک لباس نرم و ملایم و یک زره و زیر اندازی از پوست قوچ.(۲)

- یک لباس نرم و ملایم مشکی بلند و یک زره حَطَمی.(۳)

- چهار صد و هشتاد درهم.(۴)

- چهار صد مثقال نقره.(۵)

- پانصد درهم، که علاّمه مجلسی و ابن آشوبرحمه‌الله می فرمایند: اصحّ اقوال همین قول است.(۶)

- زره حَطَمی که ارزش آن سی درهم بود(۷)

- درع حَطَمی و پوست قوچ یا میش.(۸)

- یک شتر.(۹)

____________________

۱. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۱۳. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج ۳، ص ۴۰۰.

۲. کافی: ج ۵، ص ۳۷۷. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۴۴. ۳. کافی: ج ۵، ص ۳۷۸. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۴۴. وسائل الشیعه: ج ۱۵، ص ۲۵۱. ۴. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج ۳، ص ۳۹۹. روضة الواعظین: ص۱۴۶. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۱۲، ۱۱۳. کشف الغمه: ج ۱، ص ۳۶۸. ذخائر العقبی: ص۲۹. المناقب (ابن مغازلی): ص ۳۵۰. الریاض النضرة: ج۲ ص۱۸۰. کنز العمال: ج۱۳ ص ۶۸۴. مجمع الزوائد: ج۹ ص۱۷۵. طبقات الکبری: ج۸ ص۱۹.

۵. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۱۲، ۱۱۹. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج ۳، ص ۳۹۹. روضة الواعظین: ص۱۴۷. مکارم الاخلاق: ص ۲۰۷. کشف الغمة: ج ۱، ص ۳۴۹. ذخائر العقبی: ص ۳۰. ینابیع المودة: ج۲ ص۶۲، ۶۵، ۱۲۳. کفایة الطالب: ص ۲۹۸. درر السمطین: ص ۱۸۷. المناقب (خوارزمی): ص۳۳۶.

۶. دلائل الامامه: ص ۱۸. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج ۳، ص ۳۹۹. روضة الواعظین: ص۱۴۸. ارشاد: ج۲ ص۲۸۴. بحار الانوار: ج ۴۳، ص۱۱۲، ج ۵۰، ص ۷۶. الهدایة الکبری: ص ۱۱۵. مدینه المعاجز: ج ۷، ص ۳۵۱.

۷. قرب الاسناد: ص ۱۷۳. کافی: ج ۵، ص ۳۷۷. تهذیب الاحکام: ج۶ ص۳۶۴. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۰۵. وسائل الشیعة: ج۲۱ ص۲۵۰. ۸. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج ۳، ص ۳۹۹. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۱۳. ۹. افحام الاعداء و الخصوم: ص۴۷. اعلام النساء: ج۳ ص۱۱۱۹. الثغور الباسمة: ص ۳۰. طبقات الکبری: ج۸ ص۱۹. کنز العمال: ج۱۶ ص۳۰۵.

- درع حَطَمی.(۱)

- یک پنجم زمین. پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «در آسمان معین شده که مهریه آن حضرت عليها‌السلام یک پنجم زمین است. پس هر که در زمین راه برود در حالی که با او و فرزندانش دشمن باشد، قدم زدن او تا روز قیامت در زمین حرام است ».(۲)

امام باقرعليه‌السلام فرمود: مهر فاطمهعليها‌السلام یک پنجم دنیا و دو سوم بهشت است، و در زمین چهار نهر فرات، نیل، نهروان و بلخ برای حضرت فاطمهعليها‌السلام است. خداوند به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «ای محمّد، تو فاطمه را به پانصد درهم به ازدواج علی در آور تا سنّتی در بین امّت تو باشد ».(۴)

در روایت دیگر: «یک چهارم دنیا و بهشت و جهنّم است، که دوستان خود را داخل بهشت می کند و دشمنان خود را به جهنّم روانه می نماید».(۵) در روایت دیگر مهریه آن حضرت نصف دنیا ذکر شده است.(۶)

ولیمه عروسی

اثاث منزل و ولیمه عروسی حضرت زهراعليها‌السلام چنین بود که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به

____________________

۱. کافی: ج۵ ص۳۷۷. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۰۸. مناقب امیرالمؤمنینعليه‌السلام : ج۲ ص۱۸۵، ۲۱۲. طبقات الکبری: ج۸ ص۲۰، ۲۲. مسند حمیدی: ج۱ ص۲۲. مسند احمد: ج۱ ص۸۰. سنن ابی داود: ج۱ ص۴۷۲. دلائل النبوة: ج۳ ص۱۶۰. الفقه الاکبر: ج۳ ص۶. اصابة: ج۸ ص ۲۶۳. تاریخ دمشق: ۴۲ ص۱۲۴.

۲. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۱۳. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۰۰. الغدیر: ج۲ ص۳۱۶. روضة الواعظین: ص ۱۴۷. شرح احقاق الحق: ج۷ ص۲۷۹.

۳. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۰۰. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۱۳. اللمعة البیضاء: ص ۲۵۷.

۴. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۱۳. دلائل امامة: ص ۹۲. مستدرک الوسائل: ج۱۵ ص۶۵. الهدایة الکبری: ص۳۷۸.

۵. امالی طوسی: ص۶۶۸. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۰۰. بحار الانوار: ج۴۳ ص ۱۰۵، ۱۱۳. مجمع النورین: ص ۳۴، ۴۰.

۶. دلائل الامامة: ص ۹۲. نوادر المعجزات: ۹۰. مدینة المعاجز: ج ۲، ص ۳۳۶. عیون المعجزات: ص۴۹.

امیرالمؤمنینعليه‌السلام فرمود: «زره خود را بفروش ». آن حضرت زره را فروخت و پول آن را خدمت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آورد. پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مقداری را جهت تهیه غذای عروسی به امّ سلمه دادند. بنابر بعضی روایات نصف از لوازم غذا را پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و نصف دیگر را امیرالمؤمنینعليه‌السلام تهیه نمودند.

جهازیه حضرت زهراعليها‌السلام

مقداری را هم به بلال و عمار دادند که از بازار لوازم خانه را خریداری کنند. یک پیراهن، یک عدد روسری، قطیفه سیاه خیبری یا عبای سیاه، پرده نازک پشمی، یک عدد حصیر از بافته های قریه هَجَر، آسیای دستی، یک عدد طشت مسی، مشک برای آب آوردن، کاسه ای سفالین، مشکی مخصوص خنک کردن آب، ابریقی که طرف بیرونش رنگ شده بود، کوزه ئ سفالین، پوست گوسفند.(۱)

امیرالمؤمنینعليه‌السلام می فرماید: در آن شب که دختر پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به خانه من آمد، بسترمان جز یک پوست گوسفند نبود .(۲)

در جای دیگر از آن حضرت نقل شده که فرمود: من با فاطمهعليها‌السلام در حالی ازدواج کردم که جزیک پوست گوسفند چیزی نداشتیم که شب بر روی آن می خوابیدیم و روز علوفه شترمان را بر روی آن می ریختیم و خدمتگزاری در خانه نداشتیم.(۳)

در روایتی دیگر می فرماید: پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به خانه ما آمد در حالی که ما بر روی خود قطیفه ای انداخته بودیم که اگر از طول آن را به روی خود می کشیدیم، پهلوهایمان خالی

____________________

۱. بیت الاحزان: ص ۵۷.

۲. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۲ ص۱۲. بحار الانوار: ج۴۰ ص ۳۵، ۳۲۳، ج۴۳ ص۸۸. طبقات الکبری: ج۸ ص۲۲. تاریخ دمشق: ج۴۲ ص۳۷۶. سنن المصطفیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ج۲ ص۵۳۸. المصنف (ابن ابی شیبة): ج۸ ص۱۵۶. کنز العمال: ج۱۳ ص۱۷۹، ۶۸۲. مسند ابی یعلی: ج۱ ص۳۶۳.

۳. ذخائر العقبی: ص ۳۵. طبقات الکبری: ج۸ ص۲۲. صفوة الصفوة (ابن جوزی): ج۲ ص۱۰. کنز العمال: ج۱۳ ص۶۸۲. تاریخ دمشق: ج۴۲ ص۳۷۶.

می شد و اگر از عرض می انداختیم سر و پاهایمان بدون روپوش می ماند.(۱)

بعضی از اهل سنّت نقل کرده اند:هنگامی که فاطمه عليها‌السلام به خانه علی عليه‌السلام رفت ، در خانه آن حضرت چیزی جزریگ پهن شده، کوزه سفالین، بالش و ظزفی برای آب نیافت.(۲)

بنابر نقلی دیگر دو کوزه کوچک، ظرف مخصوص شیر که از چوب می تراشیدند، سبوئی سبز رنگ که روغن یا آرد در آن می ریختندچهار بالش یا متکا یا پشتی با رویه ای از پوست پر از گیاه خشک شده سبز رنگ، از اثاثیه منزل بود.(۳)

عروسی و شرکت کنندگان

در بعضی روایات آمده است که بعد از خرید۲۹ یا ۳۰ روز بعد از خرید ، امیرالمؤمنینعليه‌السلام صبر کرد تا اینکه جعفر و عقیلعليهما‌السلام به آن حضرت گفتند: از پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بخواه که همسرت را به خانه بیاوری. بعضی از همسران پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم گفتند: ما از پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم خواهش می کنیم که شما همسرت را بیاوری.

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «ما انتظار داریم خود او بیاید و از ما درخواست کند ». امیرالمؤمنینعليه‌السلام می فرماید: عرض کردم «حیا مانع من می شود». پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم اجازه مجلس عروسی و ولیمه را فرمودند، و به امیرالمؤمنینعليه‌السلام فرمودند: «هر کس را دوست داری دعوت کن ». زنان به کار زنها و امیرالمؤمنینعليه‌السلام و عمار و بلال و چند نفر دیگر به کار مجلس مردها که در مسجد بود، می رسیدند.

اصحاب با هدایای خود در جشن عروسی آن دو نور الهی شرکت کردند، و از ولیمه عروسی که به دساور پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فراهم آمده بود، میل کردند. درآن مجلس ۴۰۰۰ نفر

____________________

۱. ذخائر العقبی: ص ۴۹، ۱۰۶. فتح الباری: ج۱۱ ص۱۰۲. سنن نسائی: ج۵ ص۳۷۳. کنز العمال: ج۱۵ ص۴۴۹. امالی المحاملی: ص۱۷۲.

۲. فاطمة الزهراءعليها‌السلام بهجة قلب المصطفیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : ص ۴۷۷ (۶۷۴)، از المناقب احمد بن حنیل (خطی).

۳. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۹۴. امالی طوسی: ص ۴۱. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۴۰۱. بیت الاحزان: ص ۴۹. اللعمة البیضاء فی شرح خطبة الزهراءعليهما‌السلام : ص۲۵۹.

از آن طعام خوردند و پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم غذایی برای امیرالمؤمنین و فاطمهعليهما‌السلام فرستاد، در حالی که چیزی از آن غذا کم نشد و همچنان به جای ماند، با وجود اینکه سه روز از آن تناول می کردند.

شب با مراسمی مخصوص، حسب الامر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آن دو بزرگوار را به حجره امّ سلمه آوردند. امّ سلمه می گوید: هنگامی که خورشید غروب کرد، پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «فاطمه را بیاور ». من رفتم و دست فاطمهعليها‌السلام را گرفته در حالی که لباسش بر زمین کشیده می شد و از خجالت و شرم عرق از چهره اش جاری بود، آن حضرت را نزد پدر بزرگوارش آوردم. هنگامی که خدمت آن حضرت رسید، از شدت خجالت پایش لغزید. پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: «خداوند تو را از لغزش های دنیا و آخرت نگه دارد ».

هنگامی که پیش روی آن حضرت قرار گرفت، چادر را از صورت فاطمهعليها‌السلام کنار زد تا علیعليه‌السلام چهره او را ببیند. سپس دست او را در دست علیعليه‌السلام قرار داد و این گونه بود که این زندگی نورانی آغاز شد.

ثمره ازدواج نورانی

ثمره این ازدواج مبارک و نورانی و الهی پنج فرزند بود. دو امام معصومعليهما‌السلام ، آقا و مولایمانحضرت مجتبی عليه‌السلام و سرور شهیدانحضرت اباعبداللَّه عليه‌السلام ، دو دختر حضرت عقیله بنی هاشمزینب کبری و جنابامّ کلثوم عليهما‌السلام و که این فرزندان در زمان حیات پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در مدت نه سال به دنیا آمدند. آخرین فرزند ایشانحضرت محسن عليه‌السلام بود که بعد از شهادت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به مدت چند روز به وسیله ضربه های بین در و دیوار و کتک های منافقین و ظالمین به شهادت رسید.(۲)

____________________

۱. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۹۵-۹۶، ۱۱۴. امالی طوسی: ص ۴۲. بیت الاحزان: ص ۵۱. الخصائص الفاطمیةعليها‌السلام : ج۲ ص۳۵۱. اللعمة البیضاء فی شرح خطبة الزهراءعليها‌السلام : ص۲۶۹.

۲. دلائل الامامة طبری: ص ۱۰۴، ۱۳۴. تاریخ الائمةعليهم‌السلام : ص۱۶.

حضرت فاطمهعليها‌السلام نه سال و ۷۵ روز یا ۹۵ روز در منزل امیرالمؤمنینعليه‌السلام زندگی کرد تا آنکه بعد از شهادت حضرت محسنعليه‌السلام به شهادت رسید.

ازدواج آسمانی

بین ازدواج آن حضرات در آسمان و تزویج آنها در زمین چهل روز فاصله بود.(۱) در اول یا ششم ذی الحجه(۲) در حالی که طرف ایجاب عقدخداوند متعال و طرف قبولجبرئیل و خطبه خوانراحیل بود. شاهدانحاملان عرش و ۷۰ هزار نفر از فرشتگان بودند. نثار کننده نقل این عروسیرضوان خزانه دار بهشت، و آنچه نثار شددرّ و یاقوت و مرجان ، و حجله دار این زفافاسماء یا ام ایمن بود و در نتیجه این ازدواج ائمه اطهارعليهم‌السلام .(۳)

اقوال در روز ازدواج حضرت

اقوال در ازدواج چنین است: عقد در صفر و ازدواج در ذی الحجه(۴) ، یا بعد از بازگشت از جنگ بدر(۵) ، عقد بعد از یک سال از هجرت و ازدواج بهد از آن نزدیک به یک سال(۶) ، عقد در ماه رمضان و ازدواج در ذی الحجه(۷) ، عقد در رجب قبل از جنگ بدر و ازدواج در ذی الحجه(۸) ، عقد در رجب و ازدواج بعد از بازگشت امیر المؤمنینعليه‌السلام

____________________

۱. دلائل الامامة: ص ۹۳. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۱۰.

۲. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۱۱۰. مصباح المتجهد: ص ۶۱۳. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۳ ص۳۹۸.

۳. بحار الانوار: ج ۴۳، ص ۹۸، ۹۹، ۱۰۲، ۱۰۷، ۱۲۸. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۲ ص۲۰۸. مجمع النورین: ص ۴۳.

۴. بحار الانوار: ج ۱۹، ص ۱۹۲. موسوعة التاریخ الاسلامی: ج۲ ص۹۷. الذریة الطاهرة: ص ۶۳. ذخائر العقبی: ص ۲۷. نظم درر السمطین: ص۱۸۹.

۵. بحار الانوار: ج۴۳ ص۹. مقاتل الطالبیین: ص ۳۰.

۶. الثغور الباسمة: ص ۲۷. البدء و التاریخ: ج۵ ص۲۰.

۷. کشف الغمة: ج۱ ص۳۶۴. بحار الانوار: ج۴۳ ص۱۳۶. الصحیح من السیرة: ج۵ ص۲۶۹. اللعمة البیضاء فی شرح خطبة الزهراءعليها‌السلام : ص۲۳۷. سبل السلام: ج۳ ص۱۴۹. تفسیر قرطبی: ج۱۴ ص۲۴۱.

۸. نظم در السمطین: ص ۱۸۹.