شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

مادر ایشانحضرت رباب عليها‌السلام است که با هم در واقعه کربلا حضور داشتند، و همراه با اسرا به کوفه و شام رفتند.

آن حضرت فقط با پسر عموی خود جناب عبد الله گسر امام مجتبیعليه‌السلام ازدواج نمود و ادعاهای دیگر در این زمینه مردود است. لازم به یادآوری است که امام مجتبیعليه‌السلام چند پسر به نام عبدالله داشته که آخرین آنها در کربلا در قتلگاه به شهادت رسیده، و این عبدالله برادر اوست.(۱)

در صبح روز رحلتش محمد بن عبداللَّه (نفس زکیه) چهار صد دینار عطر و عود خرید و پیرامون تابوت آن حضرت در مجمره ها سوزانید. خالد بن عبدالملک حاکم مدینه که در نظر داشت با به تعویق انداختن تشییع جنازه بر اثر گرمی هوا به بدن مطهر جسارت شود، گفت: «صبر کنید من برای نماز خواندن بر جنازه می آیم»، ولی نیامد. لذا جنازه مبارک آن حضرت تا شب دفن نشد. پس از آن حضرت سجادعليه‌السلام و به قولی یحیی بن حسنعليه‌السلام و به قولی محمد بن عبداللَّه نفس زکیه بر جنازه آن حضرت نماز خواندند و آن حضرت را با احترام به خاک سپردند.(۲)

۸ ربیع الاول

۱. شهادت امام عسکریعليه‌السلام

امام حسن عسکریعليه‌السلام درسال ۲۶۰ ه در سن ۲۸ سالگی به دست معتمد عباسی به شهادت رسید.(۳) قول دیگر ۱۳ محرم است.(۴) معتمد به عباسیین سفارش می کرد که بر

____________________

۱. العقیلة و الفواطم علیهن السلام: ص۱۸۷-۱۸۵.

۲. فیض العلام: ص۲۰۶-۲۰۵. ریاحین الشریعة: ج۳ ص۲۸۲-۲۸۰. انساب الاشراف: ص۱۹۷.

۳. کافی: ج۱ ص۵۰۳. کمال الدین: ص۴۷۴. دلائل الامامة: ص۴۲۴. ارشاد: ج۲ ص۳۳۶، ۳۱۳. کشف الغمة: ج۲ ص۴۰۲. مستجاد: ص ۲۲۶. اقبال الاعمال: ج۳ ص ۱۳. فیض العلام: ص ۲۰۷. زاد المعاد: ص ۳۳۶. مصباح کفعمی: ج ۲، ص ۵۲۳. بحار الانوار: ج ۵۰، ص ۳۳۴، ج۹۵ ۳۵۶-۳۵۵. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۴ ص۴۵۵. تقویم المحسنین: ص۱۶. روضة الواعظین: ص۲۵۱. تاج الموالید: ص۵۸.

۴. تهذیب المقال: ج۳ ص۵۳۲. خاتمة المستدرک: ج۱ ص۲۲۲. معجم الرجال الحدیث:ج۲ ص۱۳۹.

آن حضرت تنگ بگیرند. او و معتز و مهتدی چندین مرتبه امام عسکریعليه‌السلام را حبس کرد.(۱)

آن حضرت۲۲ ساله بودند که امام هادیعليه‌السلام به شهادت رسیدند، و مدت امامت آن حضرتشش سال بود. در شبی که فردای آن روز به شهادت رسیدند نامه های زیادی به مردم مدینه نوشته بودند.

هنگام نماز صبح، بعد از آنکه امام عصرعليه‌السلام آن حضرت را وضو دادند و جوشانده ای به حضرتش دادند، به شهادت رسیدند.(۲)

وقتی مردم سامرا با خبر شدند، همه بازارها بسته شد و مردم کنار منزل آن حضرت جمع شدند. وزراء و اتباع خلیفه و بنی هاشم و علویات داخل منزل بودند.در سامرا صدای شیون و گریه از هر سو به گوش می رسید و قیامتی بر پا شده بود .(۳)

امام زمانعليه‌السلام آن حضرت را غسل داده بعد از کفن آن حضرت بدن مطهر را جهت نماز آوردند. جعفر برادر حضرت جلو آمد که بر بدن مبارک نماز بخواند. همین که خواست تکبیر بگوید امام زمانعليه‌السلام در حالی که طفلی گندمگون، پیچیده موی، گشاده دندان مانند پاره ماه بود از حرم بیرون آمد و ردای جعفر را کشید و او را از آن مکان دور کرد و بر پدر بزرگوارش نماز خواند، وآن حضرت را نزد قبر پدر بزرگوارش حضرت هادی عليه‌السلام دفن نمودند .(۴)

جعفر این واقعه را برای معتمد نقل کرد. همه جا را در جستجوی حضرت گشتند، ولی اثری از آن حضرت ندیدند.

____________________

۱. کافی: ج۱ ص۵۱۳. قلائد النحور: ج رجب ص۱۴۴. الامام العسکریعليه‌السلام (شاکری): ص۴۷۴-۴۵۴. بحارالانوار: ج۵۰ ص۳۰۸، ۳۰۹.

۲. کمال الدین: ص۴۷۳. الغیبة (شیخ طویس): ص۲۷۳. بحار الانوار: ج ۵، ص ۳۳۱، ج۵۲ ص۱۶. معجم احادیث الامام المهدیعليه‌السلام : ج۴ ص۲۵۴.

۳. کافی: ج۱ ص۵۰۵. بحار الانوار: ج۵۰ ص۳۲۸، ۳۳۲.

۴. کمال الدین: ص ۴۷۵. بحار الانوار: ج۵۰ ص۳۳۲.

در سال شهادت امام عسکریعليه‌السلام سال ۲۶۰ ه محدث جلیل جناب فضل بن شاذان نیشابوری از دنیا رحلت فرمود.او صاحب ۱۸۰ تألیف است و امام عسکریعليه‌السلام سه بار بر او رحمت فرستاده اند.(۱)

۹ ربیع الاول

۱. آغاز امامت حضرت ولی عصرعليه‌السلام

آغاز امامت حضرت صاحب الامرعليه‌السلام و غیبت صغرای آن حضرت پس از شهادت امام عسکریعليه‌السلام است، که تنها فرزند آن حضرت بودند.(۲)

این روز عید شیعه و اولین روز امامت و خلافت آخرین خلیفه و حجّت بر حق و منجی عالم بشریّت حضرت بقیه ا للَّه الاعظمعليه‌السلام در سال ۲۶۰ ه است.

این روز روز شادی اهل بیتعليهم‌السلام و انبیاء و ملائکه و ساکنان اعلی علیین و دوستان امیر المؤمنینعليه‌السلام و اولاد طاهرین ایشان است چرا که در این روز دعا های حضرت صدیقه کبری فاطمه زهراعليها‌السلام به اجابت رسید.(۳) روزی عظیم الشأن است و روز سرور شیعه و عید بزرگ آنهاست. حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم این روز را عید قرار داده و امر کرده است که مردم نیز عید قرار دهند و اعمال آن را به جا آورند.

کسی که در این روز انفاق کند، خداوند او را می آمرزد. در این روز اطعام برادران دینی و خوشبو کردن آنان و توسعه بر اهل و عیال و پوشیدن لباس جدید و

____________________

۱. اختیارات معرفة الرجال: ج۲ ص۸۲۱-۸۱۷. وسائل الشیعة: ج۳۰ ص۴۴۷. تتمة المتنهی: ص۳۵۱-۳۵۰. خلاصة الاقوال: ص۲۲۹.

۲. ارشاد: ج ۲، ص ۳۳۶. کشف الغمه: ج ۲، ص ۴۰۲. المستجاد من الارشاد: ص ۲۲۶. اقبال: ج۳ ص۱۱۴. فیض العلام: ص ۲۱۱. زاد المعاد: ص ۳۳۴. مفاتیح الجنان: اعمال ماه ربیع الاول.

۳. دلائل الامامة: ص۱۱۹. زاد العماد: ص۳۳۸. وقایع الایام: ج ربیع الاول: ص۵۹. مستدرک سفینة البحار: ج۴ ص۶۷. المحتضر: ص۵۴. مجمع النورین: ص۲۳۳. بحار النوار:ج۳۱ ص۱۲۶، ج۹۵ ص۳۵۴. الهجوم علی بیت فاطمةعليه‌السلام : ص۳۴۵. رساله فیروزیه. شرح نهج البلاغة: ج۱۶ ص۲۳۵.

شکرگزاری به درگاه خداوند متعال و عبادت نمودن مستحب است.(۱) غسل کردن این روز هم مستحب است.(۲)

فضیلت ها و اسم هایی برای این روز ذکر شده که از جمله آنهاست: عید اللَّه الاکبر، غدیر ثانی، عید فطر دوم، روز فرح شیعه، عید اهل بیتعليهم‌السلام ، روز قتل منافق، روز قبولی اعمال، روز پیروزی مظلوم، روز دوستی مؤمنین، روز پرهیز از کبائر، روز نابودی ضلالت و گمراهی، روز شکرگزاری.(۳)

۲. قتل عمر بن خطّاب

در آخر شب نهم ربیع الاول سال ۲۳ ه عمر بن الخطاب از دنیا رفته است(۴) ، و قول اهل سنّت روز چهارشنبه ۲۶ ذی الحجه است.(۵)

ماجرای قتل عمر

عمر بن خطاب به دست ابولؤلؤ که نامش فیروز و غلام مغیره بن شعبه بود، چند ضربه خنجر خورد که منجر به مرگ او شد.(۶)

____________________

۱. مصباح کفعمی: ج ۲، ص ۵۹۶. زاد المعاد: ص ۳۴۴-۳۳۴. بحار الانوار: ج ۳۱، ص ۱۱۹ (از زوائد الفوائد)، ج۵۵ ص۳۷۲، ج۹۵ ص۱۸۹. فیض العلام: ص ۲۱۱. مفاتیح الجنان: اعمال ماه ربیع الاول.

۲. المحتضر: ص۵۴. بحار الانوار: ج ۳۱، ص ۱۲۶، ج۹۵ ص۳۵۴. عروة الوثقی: ج۱ ص۴۶۱. مستمسک العروة: ج۴ ص۲۸۱.

۳. المحتضر: ص۵۵-۴۵، بحار الانوار: ج ۳۱، ص ۱۲۹-۱۲۱، ج۹۵ ص۳۵۶-۳۵۱، زاد المعاد: ص۳۴۴-۳۳۴، موسوعة الامام جوادعليه‌السلام : ج۲ ص۶۵۰.

۴. مدینه المعاجز: ج ۲، ص ۹۷. اقبال: ج۳ ص۱۱۴. المحتضر: ص۴۵. بحار الانوار: ج۳۱ ص۱۲۰-۱۱۹، ۱۳۲، ج۵۵ ص۳۷۲، ج۹۵ ص۱۹۹، ۳۵۵. مستدرک سفینة البحار: ج۴ ص۶۸، ج۵ ص۲۱۰. اختیارات: ص۳۴. زاد المعاد: ص۳۳۵. جنات الخلود: ص۴۴. قلائد النحور: ج ربیع الاول ص۵۹. تقویم الائمةعليهم‌السلام : ص۷۸. رساله فیروزیه، شاخه طوبی، اَسیاب تبرّی، فصل الخطاب فی تاریخ قتل عمر.

۵. اخبار الطول: ص۱۳۹. طبقات الکبری: ج۳ ص۳۶۵. شرح نهج البلاغة: ج۱۲ ص۱۸۴. تاریخ دمشق: ج۴۴ ص۴۶۳. اسد الغابة: ج۴ ص۷۷.

۶. توضیح المقاصد: ص۳۳. العدد القویة: ص۳۲۸. بحار الانوار: ج۹۵ ص۱۹۹. فیض العلام: ص۱۲۹.

بنابر مشهور(۱) هنگامی که ابولؤلؤ ضربه ها را بر عمر زد و خواست فرار کند، عده ای مانع شدند، و۱۲ نفر را مجروح کرد که شش نفر از آنها مردند .(۲)

عمر در بستر مرگ

هنگامی که عمر را به خانه بردند مقداری نبیذ آوردند و او خورد ولی از قسمتهای ضربت خورده خارج شد و معلوم نشد از کجا خارج شده زیرا با خون هم رنگ بود. لذا عده ای گفتند: خلیفه شیر بخورد زیرا سفید است و معلوم می شود. شیر را خورد و از محل ضربه ها خارج شد. حاضرین برای دل گرمی گفتند: «مانعی ندارد، ضرری نمی زند»! اما ضربه های جناب ابولؤلؤ کارگر شد و به خلیفه سابق ملحق شد.

درروز سوم در جنب ابوبکر دفن شد.(۳)

او در حالی در کنار رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم دفن کردند که چندی پیش از آن خودشان حدیثی را به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم نسبت داند که فرموده است: «نحن معاشر الانبیاء لا نورّث و ما ترکناه صدقة»! یعنی ما گروه پیامبران ارثی باقی نمی گذاریم و هر آنچه باقی می گذاریم و هر آنچه که باقی گذاشتیم صدقه است!!

پس چگونه آن دو را در خانه ای که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آن را صدقه گذارده بودند دفن کردند؟ یا اینکه فقط این منع ارث مخصوص دختر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بود و همسرانش از این قاعده مستثنی بودند؟ و در این صورت هم اگر زنان از اموال غیر منقول ارث می بردند باز هم کافی نبود؛ زیرا یک هشتم ارث پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم اگر در بین همسرانش تقسیم می شد نصیب عایشه و حفصه بیشتر از یک وجب در وجب نبود!!

____________________

۱. زاد المعاد: ص ۳۴.

۲. بحار الانوار: ج ۳۱ ص۱۱۳، ج۹۵ ص۱۹۹. اسد الغابة: ج۴ ص۲۵۶. تاریخ المدینة ج۳ ص۹۰۰. صحبح بخاری: ج۴ ص۲۰۴.

۳. الغدیر: ج۶ ص۲۵۷۰. تاریخ الخلفاء: ص ۱۳۴-۱۳۳. شرح نهج البلاغة: ج۱۲ ص۱۸۶.

با همه این مطالب چرا آن دو را کنار رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم دفن نمودند ولی گذاشتند فرزند و ریحانه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم امام حسن مجتبیعليه‌السلام را کنار آن بزرگوار دفن نمایند و حتی اجازه ندادند که جنازه آن حضرت را برای طواف کنار قبر جدشان رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ببرند!!!

عُمَر مدتده سال و شش ماه و چهار شب خلافت کرد. او اولین کسی بود که نام خود را امیر المؤمنین گذاشت، و ابوموسی اشعری اولین نفری بود که او را در منبر به این نام خطاب کرد.(۱)

بدعت عمر برای آینده خلافت

عمر به ابن عباس گفت:(۲) این خلافت را به چه کسی واگذار کنم؟ او علی بن ابی طالبعليه‌السلام را پیشنهاد کرد و گفت: شجاعت و فضیلت و قرابت و سبقت در اسلامش معلوم است. عمر گفت: در طبع او مزاح است! ابن عباس گفت: در باره عثمان چه می گوئی؟ عمر گفت: اگر او خلیفه شود بنی امیّه را بر گرده مردم مسلّط می نماید.

ابن عباس گفت: در باره طلحه چه می گوئی؟ عمر گفت: مردی متکبر است و پیامبر را با کلامی که روز نزول آیه حجاب گفت آزرده است. او هنگام نزول آیه حجاب گفته بود: «وقتی از دنیا برود ما زنانش را به عقد خود در می آوریم ».

ابن عباس گفت: در باره زبیر بن عوام چه می گویی؟ گفت: او مرد شجاعی است. ولی بسیار بخیل است. مردی بدخو و مفسد است، که گاهی انسان و گاهی کافر است. در مورد سعد وقاص گفت: مردی متکبر و متعصب است و به کار خلافت نمی آید.

____________________

۱. تتمه المنتهی: ص ۱۱. مستدرک سفینة البحار: ج۵ ص۲۱۰.

۲. الغدیر: ج۵ ص۳۶۴، ج۷ ص۱۴۴. بحار الانوار: ج۳۱ ص۶۲، ۳۵۴، ۳۴۹. مواقف الشیعة: ج۱ ص۱۴۹، ج۲ ص۲ ص۱۹. احتجاج: ج۲ ص۱۵۳. منتخب التواریخ: ص۱۵۳. فیض العلام: ص۱۴۳. شرح نهج البلاغة: ج۶ ص۳۲۷-۳۲۶، ج۱۲ ص۵۱، ۲۵۹. کنز العمال: ج۵ ص۷۳۷. تاریخ المدینة: ج۳ ص۸۸۰.

ابن عباس گفت: در مورد عبدالرحمن نظرت چیست؟ عمر گفت: او مرد ضعیف القلبی است.

عمر هنگام مرگ امر خلافت را به شوری واگذار کرد و ابوطلحه انصاری را طلبید و به او گفت: بعد از مرگ من با پنجاه نفر از انصار با شمشیرهای کشیده شش نفر را در خانه عایشه حاضر کنید: علی بن ابی طالبعليه‌السلام ، عثمان، طلحه، زبیر، سعد بن ابی وقاص عبدالرحمن بن عوف. آنگاه سه روز آنها را مهلت دهید، و بعد از آن اگر چهار یا پنج نفر بر نظری متفق شدند و دو یا یک نفر مخالفان آنان بودند، مخالفان را به قتل برسانید، و اگر سه نفر نظری داشتند و سه نفر نظر دیگری داشتند، آن طرف که عبدالرحمن بن عوف در اوست مقدم بدارید و سه نفر دیگر را گردن بزنید، واگر بعد از سه روز بر امری اتفاق نکردند، هر شش نفر را گردن بزنید .

شورای بعد از مرگ عمر

بعد از مرگ عمر شوری در خانه عایشه تشکیل شد، و زبیر بن عوام پسر صفیه حق خود را به پسر دائی خود امیر المؤمنینعليه‌السلام بخشید! طلحه بن عبیداللَّه هم حق خود را به عثمان بخشید!! سعد بن ابی وقاص هم حق خود را به عبدالرحمن بن عوف بخشید.

عبدالرحمن به مسجد آمد و در جمع اصحاب به امیر المؤمنینعليه‌السلام عرض کرد: منبیعت می کنم با شما به این شرط که عمل کنی به کتاب خدا و سنّت پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و روش ابوبکر و عمر! امیر المؤمنینعليه‌السلام فرمودند:بلکه طبق کتاب خدا و سنّت پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و اجتهاد و رأی خود عمل می کنم .

عبدالرحمن این کلمات را سه بار به عثمان گفت، و عثمان قبول کرد. بار سوم عبدالرحمن با عثمان بیعت کرد و دیگران هم بیعت کردندغیر از بنی هاشم و جمعی از بزرگان صحابه مثلعمار بن یاسر ومقداد بن اسود که بیعت نکردند.(۱)

____________________

۱. بحارالانوار: ج۳۱ ص۶۰، ۴۰۷-۳۱۵، ج۳۸ ص۱۷۷. النص و الاجتهاد: ص۳۸۳. تاریخ یعقوبی: ج۲ ص۱۶۰. صرح نهج البلاغة: ج۱ ص۱۸۵.

اینک جا دارد چند سؤال مطرح شود:

عُمَر در دوران جوانی به چه کاری مشغول بوده و در سفرهای تجارتی چه شغلی داشته است؟

در جنگ حدیبیه و جاهای دیگر چه کسی به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم اعتراض کرد؟

چه کسی نسبت هذیان به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم داد؟

چه کسی در خانه امیر المؤمنینعليه‌السلام را آتش زد و گفت: «قصد دارم خانه را با اهلش بسوزانم، اگرچه فاطمه در آن باشد»؟

چه کسی محسن بن علیعليه‌السلام را کشت؟

چه کسی به قنفذ دستور داد تا به دختر پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم تازیانه بزند؟(۱)

چه کسی ابوبکر را به غصب فدک ترغیب کرد و شهادت امیر المؤمنینعليه‌السلام و امّ ایمن و حسنینعليهما‌السلام را رد کرد؟

چه کسی قباله فدک را از حضرت صدیقهعليها‌السلام گرفت و جسارت به صورت مبارک آن حضرت کرد؟

اولین کسی که دست روی دست گذاشتن را در نماز احداث کرد که بود؟

اولین کسی که خلافت را به شوری حواله نمود چه کسی بود؟

اولین کسی که با همراهی ابوبکر سهم ذوی القربی را نداد چه کسی بود؟

اولین کسی که روز عید غدیر با علی بن ابی طالبعليه‌السلام بیعت کرد و گفت: «بخ بخ یابن ابی طالب، اصبحت مولای و مولی کل مؤمن و مؤمنه» چه کسی بود؟

اولین کسی که از کوزه نصاری وضو گرفت و آنها را پاک می دانست چه کسی بود؟

اولین کسی که شهادت مملوک را از درجه اعتبار ساقط کرد چه کسی بود؟

اولین کسی که متعه حج و متعه نساء را حرام کرد چه کسی بود؟(۲)

____________________

۱. کتاب سلیم بن قیس هلالیرحمه‌الله . الهجوم علی بیت فاطمةعليها‌السلام . مأساة الزهراعليها‌السلام . فاطمة الزهراعليها‌السلام بهجة قلب مصطفیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم . بحار الانوار: ج۴۳. العوالم ج فاطمة الزهراءعليها‌السلام . الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهراءعليها‌السلام . و...

۲. الغدیر: ج۶ ص۲۱۳-۱۹۸.

اولین کسی که دستور داد نافله های ماه رمضان به جماعت خوانده شود چه کسی بود؟

اولین کسی که گفت عجم ها از یکدیگر ارث نمی برند چه کسی بود؟(۱)

چرا هنگامی که شخصی از کوزه خلیفه خورد مست شد؟!!(۲)

چه کسی بود که وقتی پس از مرگش یک هشتم مال او را به چهار زن او قسمت کردند به هر زنی ۸۳۰۰۰ دینار رسید؟

چه کسی گفت: همه مردم از من باسوادترند حتّی پیرزنها؟!(۳)

از چه کسی هرگاه سؤال می کردند و در جواب فرو می ماند، می گفت: اشتغال به دلالی و خرید و فروش، مرا مانع از یاد گرفتن مسائل شد؟

اینکه در کتب تاریخ با عبارتهای مختلف ذکر شده که عمر بن خطاب حسب وصیت ابوبکر به خلافت مسلمین نصب شده جایچند سؤال دارد:

۱. آیا وصیت ابوبکر نافذ است و وصیت اشرف مخلوقات خاتم الانبیاءصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در غدیر و غیر غدیر نافذ نیست؟

____________________

۱. الغدیر: ج۶ ص۱۸۷. کتاب سلیم بن قیس هلالیرحمه‌الله : ج۲ ص۴۷۰. بحارالانوار: ج۳۱ ص۴۰، ج۳۳ ص۳۶۲. النص و الاجتهاد: ص۲۶۷. کتاب موطّاء: ج۲ ص۵۲۰. المدونیة الکبری: ج۳ ص۳۳۸، ۳۶۵، ۳۸۳. تحفة الاحوذی: ج۱ ص۶۳. کنز العمال: ج۱۱ ص۲۹. المحلّی: ج۹ ص۳۰۳.

۲. الغدیر: ج۶ ص۲۵۸-۲۵۷. ماذا تفعلون؟: ص۵۳۹. احکام القرآن جصّاص: ج۲ ص۵۸۱. سنن دارطنی: ج۴ ص۱۷۴. نصب الرایة: ج۴ ص۱۶۱. العقد الفرید: ج۳ ص۴۱۶. الجوهر النقی: ص۳۰۶. کنز العمال: ج۵ ص۵۱۷. المنصف (صنعانی): ج۹ ص۲۲۴.

۳. درباره این عبارت و نظایر آن به منابع زیر مراجعه شود: الغدیر: ج۶ ص۹۸-۹۵، ۱۰۷-۱۰۴، ۱۱۱، ۱۴۴. بحار الانوار: ج۳۰ ص۶۶۰-۶۶۵، ۶۹۷. خلاصة عقبات الانوار: ج۳ ص۱۸۴. نفحات الازهار: ج۳ ص۱۷۲-۱۷۱. تقریب المعارف: ص۳۱۹، ۳۴۶. المستر شد: ص۵۳۰، ۵۴۸. التعجب من اغلاط العامة: ص۶۰ (۱۴۲). شرح الاخبار: ج۲ ص۳۲۹. شرح نهج البلاغة: ج۱ ص۱۸۲، ج۱۲ ص۱۵، ۲۰۸، ج۱۷ ص۱۷۱. کشف الخفاء: ج۱ ص۲۶۹، ۳۸۸، ج۲ ص۱۱۷، ۱۱۸. علل الدار قطنی: ج۲ ص۲۳۹. مجمع الزوائد: ج۴ ص۲۸۴. المبسوط: ج۱۰ ص۱۵۳. سنن بیهقی: ج۷ ص۲۳۳. کنز العمال: ج۱۶ ص۵۳۷، ۵۳۸. عمر بن خطاب: ص۱۳۰-۱۲۷، ۲۲۸، ۲۵۳. المنصف (ابن ابی شیبة): ج۷ ص۸۱. الدر المنثور: ج۲ ص۱۳۳. فتح القدیر: ج۱ ص۴۴۳. تفسیر ابن کثیر: ج۱ ص۴۷۸. تفسیر قربطی: ج۸ ص۹۹، ج۱۵ ص۱۷۹. سبل السلام: ج۳ ص۱۴۹. الاحکام (ابن حزم): ج۲ ص۲۳۷.

۲. آیا پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در هنگام رحلت نفرمود کاغذ و قلم بیاورید تا بگویم و نوشته شود مطلبی که بعد از من اختلاف نکنید؟ چرا نسبت هذیان به آن حضرت دادند و کاغذ و قلم نیاوردند و حال آنکه خداوند در قرآن می فرماید: «هرچه آن حضرت می فرمایند وحی است نه از نزد خود».(۱) چطور برای ابوبکر کاغذ و قلم آوردند و کسی اعتراض نکرد. جالب اینکه او بیهوش می شد و به هوش می آمد و بعد از بسم اللَّه عثمان از طرف خودش نوشت خلیفه بعد از ابوبکر عمر است و ابوبکر مخالفتی نکرد؟

۳. قتل عمر بن سعد

عمر بن سعد فرمانده ظالم لشکر یزید در این روز به دست مختار ثقفیرحمه‌الله به درک واصل شد.(۳)

۱۰ ربیع الاول

۱. ازدواجصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم با حضرت خدیجهعليه‌السلام

پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ۱۵ سال قبل از بعثت با حضرت خدیجه کبریعليها‌السلام ازدواج نمودند.(۳) از احادیث شیعه و اخبار عامه معلوم می شود که حضرت خدیجه بنت خویلد بن اسد، در علم و اطلاع به کتب آن زمان معروف بوده است. او از زنان قریش، علاوه بر کثرت اموال و املاک و تجارتی که داشت،به عقل و کیاست نیز مزیّت داشت و در آن زمان او را طاهره، مبارکه، سیده نسوان وملکه تطحاء می گفتند. او از کسانی بود که انتظار قدوم پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم را می کشید و همیشه از علما علائم نبوّت آن حضرت را جویا می شد.

____________________

۱. سوره نجم: آیات ۴-۳.( وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ )

۲. زاد المعاد: ص ۳۴۴. ریاض العلماء: ج۵ ص۵۰۷.

۳. مسار الشیعة: ص۲۹. مصباح المتهجد: ص ۷۳۲. بحار الانوار: ج ۹۵، ص ۳۵۷ فیض العلام: ص ۲۱۱. قلائد النحور: ج ربیع الاول، ص ۶۷. منتخب التواریخ: ص ۲۰. زاد المعاد: ص ۳۴۴. تقومی المحسنین: ص۱۶. اختیارات: ص۳۴.

هنگامی که خدمت پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم شرفیاب شد، اول از مهر نبوّت سؤال کرد و آن را زیارت کرد و اشعار فصیح او در مدح رسول گرامی اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و کمال محبتش به آل عبدالمطلب مشهور است که کاشف از علم و ادب و محبّت اوست. در همان روزی که آن حضرت مبعوث به رسالت شد جناب خدیجهعليها‌السلام ایمان آورد.

حضرت خدیجهعليها‌السلام از مال خویش و میراثی که به او رسیده بود به صورت مضاربه تجارت می نمود. چندی نگذشت که از بزرگان تجّار شد به گونه ای که هشتاد هزار شتر زیر بار تجارت او بودند و هر روز اموال او زیادتر می شد. بر بام خانه او قبّه ای از حریر سبز با طناب های ابریشم با تمثالی چند بود که این علامت جلالت آن مخدره بود.

افراد زیادی مانند عقبة بن ابی معیط و ابن ابی شهاب که هریک چهارصد کنیز و غلام و خدمتکار داشتند، و ابوجهل و ابوسفیان و دیگر بزرگان عرب آن روز به خواستگاری آن حضرت آمدند؛ ولی آن حضرت قبول نفرمودند و هیچ شوهری اختیار نکردند و باکره و عذراء بودند(۱) تا سرانجام خودشان در سن ۲۵ یا ۲۸ سالگی(۲) پیشنهاد ازدواج به پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم دادند و این ازدواج با آداب و مراسم خاصّی انجام شد.

خداوند دو پسر به نام هایقاسم و عبداللَّه که به آنها طیّب و طاهر هم می گفتند، به آن دو بزرگوار عنایت فرمود و تنها دخترشان فاطمهعليها‌السلام بود، و دیگر دختر خوانده های پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و دختران خواهر خدیجهعليها‌السلام بودند که بعد از فوت پدرشان حضرت خدیجهعليها‌السلام بودند که بعد از فوت پدرشان حضرت خدیجهعليها‌السلام احتیاجاتشان را بر طرف می کرد تا اینکه مادرشان هاله فوت کرد، که تحت سرپرستی پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و حضرت خدیجهعليها‌السلام در خانه خدیجهعليها‌السلام قرار گرفتند. لذا در

____________________

۱. مناقب آل ابی طالبعليهم‌السلام : ج۱ ص۲۰۶. بحار الانوار: ج۲۲ ص۱۹۱. الخصائص الفاطمیةعليها‌السلام : ج۱ ص۴۳۹، ۴۹۷. قاموس الرجال: ج۱۰ ص۴۳۱. ازواج النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و بناته: ص۲۹-۲۷. الصحیح من السیرة: ج۲ ص۱۲۲. دلائل النبوة اصفهانی: ص۱۷۸.

۲. الصحیح من السیرة: ج۲ ص۱۵۰-۱۱۷. ازواج النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و بناته: ص۳۰.

مردم مشهور شد که آنها دختران رسول خدایندصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم .(۱)

در کرامت و بزرگواری ایشان همین بس که آن حضرت مادر حضرت صدیقه طاهرهعليها‌السلام امّ الائمه المعصومینعليهم‌السلام و همسر امیر المؤمنینعليه‌السلام و جدّه حضرات معصومینعليهم‌السلام است.

حضرت خدیجهعليها‌السلام بیست و چهار سال و یک ماه با پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم زندگی کرد، و تا آن حضرت زنده بود پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم همسر دیگری اختیار نفرمود. همچنین حضرت خدیجهعليهما‌السلام جمیع اموال خود را به پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم واگذار کرد.

عایشه می گوید: کمتر اتفاق می افتاد که پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از خانه بیرون رود وخدیجه عليها‌السلام را به خیر یاد نکند ، چندانکه یک روز آتش حسد من مشتعل شد و گفتم: یا رسول اللَّه، تا کی خدیجه را یاد می کنی؟ او پیرزنی بیش نبوده! خداوند بهتر از او (منظور خودش بوده) به تو مرحمت کرد پ پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم از سخن من در غضب شد و فرمود: نه به خدا قسم بهتر از خدیجهعليها‌السلام نصیب من نشده. به من ایمان آورد هنگامی که مردم کافر بودند، و تصدیق نبوّت من نمود در وقتی که مردم مرا تکذیب می کردند، و اموال خود را در اختیار من گذارد در وقتی که مردم مرا از خود دور می کردند.خداوند متعال از خدیجه عليها‌السلام به من فرزندانی روزی کرد و رحم تو را عقیم قرار داد.

۲. مرگ داود بن علی حاکم ظالم مدینه

داود بن علی عموی سفاح در مدینه در دهم ربیع الاول به دعای امام صادقعليه‌السلام هلاک شد، چه اینکه داود بن علی فرمان دادمعلی بن خنیس را که از اصحاب امام صادقعليه‌السلام بود شهید کردند.(۳)

____________________

۱. الاستغاثة فی بدع الثلاثة. مناقب آل ابی طالبعليه‌السلام : ج۱ ص۲۰۶. بحار الانوار: ج۲۲ ص۱۹۱. بنات النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم اَم ربائبه. التعجب من اغلاط العامة: ص۳۵ (۱۰۱). الصحیح من السیرة: ج۲. ازواج النبیصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و بناته. الخصائص الفاطمیةعليها‌السلام : ج۱ ص۴۳۹. خلفیات کتاب مأساة الزهراءعليها‌السلام : ج۶.

۲. ریاحین الشریعه: ج ۲، ص ۲۰۲، ۲۰۷.

۳. زاد المعاد: ص۲۴۴. قلائد النحور: ج ربیع الاول، ص۶۷.

۳. مرگ مالک بن انس

در این روز درسال ۱۷۹ ه مالک بن انس اصبحی، رئیس فرقه مالکی از مذاهب اربعه اهل سنّت از دنیا رفت و در بقیع دفن شد.(۱) مرگ او در ۱۱ و ۱۳ و ۱۴ ربیع الاول هم گفته شده است.(۲) از خصوصیّات او اینکه مدت سه سال بعد از مرگ پدرش در شکم مادر بود و بعد از سه سال به دنیا آمد!!؟(۳)

۴. اولین روز خلافت غاصبانه معاویه

در این روز معاویه ابی سفیان درسال ۴۱ ه خود را به خلافت نشاند، و از مردم بیعت گرفت و او اولین خلیفه بنی امیّه بعد از عثمان بود.(۴)

۱۲ ربیع الاول

۱. ورود پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم به مدینه

در غروب این روز پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بعد از هجرت از مکه واردمدینه طیبه شدند، و درقبا

____________________

۱. روضات النجات: ج۷ ص۲۲۴. وقائع الایام: ج۱ ص۳۹۰. وقائع الشهور: ص۷۰. تذکرة الحفاظ: ج۱ ص۲۱۲. التمهید: ج۱ ص۸۷. التعدیل و الترجیح: ج۲ ص۷۶۶. سیر اعلام النبلاء: ج۸ ص۱۳۰.

۲. تذکرة الحفاظ: ج۱ ص۲۱۲. تهذیب الکمال: ج۲۷ ص۱۱۹. تهذیب الاسماء: ج۲ ص۳۶. المنتخب من ذیل الحفاظ: ص۱۴۴. سیر اعلام النبلاء: ج۸ ص۱۳۰.

۳. روضات الجنات: ج ۷، ص ۲۲۴. وقائع الایام: ج۱ ص۳۹۰. فهرست ابن ندیم: ص۲۵۱. تهذیب الکمال: ج۲۷ ص۱۱۹. فیض القدیر: ج۱ ص۴۶. تنویر الحوالک: ص۳. طبقات الحافظ: ص۹۶. مروج الذهب: ج۳ ص۳۵۰. تهذیب الاسماء: ج۲ ص۳۸۶. صفوة الصفوة: ج۲ ص۱۷۷. سنن بیهقی: ج۷ ص۴۴۳. المعارف ابن قتیبه: ص۱۷۰. وفیات الاعیان: ج۴ ص۱۳۷. سیر اعلام النبلاء: ج۶ ص۳۱۹. میزان الاعتدال: ج۳ ص۴۶۶.

۴. منتخب التواریخ: ص۶، ۴۴۸.

۵. تحفة الحوذی: ج۱۰ ص۱۸۹. اسد الغابة: ج۲ ص۱۴. البدایة و النهایة: ج۸ ص۲۰.

۶. العدد القویة: ص۱۲۰. التنبیه و الاشراف: ص۲۰۰. تاریخ طبری: ج۲ ص۱۱۴. طبقات الکبری: ۲/۶.

نزول اجلال فرمود و منتظر ماند تا امیر المؤمنینعليه‌السلام به ایشان ملحق شد، و سپس وارد مدینه شدند؛ چه اینکه رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرموده بودند من وارد مدینه نمی شوم تا اینکه پسر عمویم و دخترم فاطمهعليها‌السلام بیایند.(۱) این در حالی بود که در ۴ ربیع الاول پیامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم در مسیر هجرت ازغار ثور بیرون آمده به طرف مدینه حرکت فرمود.(۲)

۲. انقراض بنی امیه

در این روز با سفاح اولین خلیفه عباسی بیعت شد، و با انقراض دولت بنی مروان،دولت بنی امیه به کلی منقرض شد. البته مروان در۲۷ ذی الحجه کشته شد، ولی در این روز با تأسیس دولت بنی عباس رسماًنام بنی امیه از صفحات خلافت برچیده شد .(۳) اقوال دیگر ۱۳(۴) و ۱۴ ربیع الاول(۵) ، و ۱۲ ربیع الثانی(۶) است.

۳. مرگ معتصم عباسی

در پنجشنبه دوازدهم ربیع الاولسال ۲۲۷ ه دو ساعت از شب گذشته، معتصم عباسی در سامرا به هلاکت رسید. سبب مرگش آن شد که حجامت کرد و سپس تب کرد و به همان تب در ۴۹ سالگی به جهنّم شتافت.

از بزرگترین جرائم او به شهادت رساندن امام جوادعليه‌السلام است. مدت خلافت او ۸ سال و ۸ ماه و ۸ روز بود و و هشتم از خلفای بنی عباس بود. او ۸ پسر و ۸ دختر داشت

____________________

۱. کافی ج۸ ص۳۳۹. مصباح المجتهد: ص۷۳۲. زاد المعاد: ص۳۴۴. مسار الشیعة: ص۲۹. توضیح المقاصد: ص۷. بحار الانوار: ج۱۹ ص۱۰۴، ۱۲۵، ج۹۷ ص۱۶۸. مختصر بصائر الدرجات: ص۱۲۹.

۲. مسار الشیعة: ص۲۸. تقویم المحسنین: ص۱۵. قلائد النحور: ج ربیع الاول، ص۲۱.

۳. مسار الشیعة: ص۵۰. مصباح المجتهد: ص۷۳۲. بحارالانوار: ج۹۵ ص۳۵۷. اقبال: ج۳ ص۱۱۵. مستدرک سفینة البحار: ج۴ ص۶۸. تاریخ دمشق: ج۳۲ ص۲۸۴، ۲۹۷. تاریخ بغداد: ج۱۰ ص۴۹. تاریخ طبری: ج۶ ص۷۸. البدایة و النهایة: ج۱۰ ص۵۶.

۴. تاریخ یعقوبی: ج۲ ص ۳۴۹. شرح نهج البلاغة: ج۷ ص۱۵۴. تاریخ دمشق: ج۳۲ ص۲۷۷، ۲۸۵.

۵. توضیح المقاصد: ج۸. وقائع الشهور: ص۷۴.

۶. تاریخ طبری: ج۶ ص۷۸. البدایة و النهایة: ج۱۰ ص۴۴، ۵۶.