شبکه فرهنگی الحسنین (علیهما السلام)

چهل حديث گهربار، از آخرين پيامبر، اشرف مخلوقات

۱ قال رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم :

لاتُضَيِّعُواصَلوتَكُمْ، فَإنَّ مَنْ ضَيَّعَ صَلوتَهُ، حُشِرَ مَعَ قارُونَ وَ هامانَ، وَ كانَ حَقّاً عَلىِ اللّهِ اءنْ يُدْخِلَهُ النّارَمَعَ الْمُنافِقينَ.(۱۶)

فرمود: نماز را سبك و ناچيز مشماريد، هر كس نسبت به نمازش بى اعتنا باشد و آنرا سبك و ضايع گرداند همنشين قارون و هامان خواهد گشت و حقّ خداوند است كه او را همراه منافقين در آتش داخل نمايد.

۲ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : مَنْ مَشى إلى مَسْجِدٍ مِنْ مَساجِدِاللّهِ، فَلَهُ بِكُّلِ خُطْوَةٍ خَطاها حَتّى يَرْجِعَ إلى مَنْزِلِهِ، عَشْرُ حَسَناتٍ، وَ مَحى عَنْهُ عَشْرُ سَيِّئاتٍ، وَ رَفَعَ لَهُ عَشْرُ دَرَجاتٍ.(۱۷)

فرمود: هر كس قدمى بسوى يكى از مساجد خداوند بردارد، براى هر قدم ثواب ده حسنه مى باشد تا برگردد به منزل خود، و ده خطا از لغزش هايش پاك مى شود، همچنين در پيشگاه خداوند ده درجه ترفيع مى يابد.

۳ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : اَلْجُلُوسُ فِي الْمَسْجِدِ لاِنْتِظارِ الصَّلوةِ عِبادَةٌ مالَمْ يَحْدُثْ، قيلَ: يا رَسُولَ اللّهِ وَ مَا الْحَدَثُ؟ قالَ: اَلْغِيْيَةُ.(۱۸)

فرمود: نشستن در مسجد جهت انتظار وقت نماز عبادت است تا موقعيكه حدثى از او صادر نگردد.

سئوال شد: يا رسول اللّه، منظور از حدث چيست ؟

فرمود: غيبت و پشت سر ديگران سخن گفتن.

۴... بَيْنَما رَسُولُ اللّهِصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم جا لِسٌ فِى الْمَسْجِدِ، إذْ دَخَلَ رَجُلٌ فَقامَ يُصَلّى، فَلَمْ يُتِمَّ رُكُوعَهُ وَ لاسُجُودَهُ، فَقالَ: نَقَرَ كَنَقْرِ الْغُرابِ، لَئِنْ ماتَ هذا وَ هكَذا صَلوتُهُ لَيَمُوتَنُّ عَلى غَيْرِ ديني.(۱۹)

رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله در مسجد نشسته بود كه شخصى وارد مسجد شد و مشغول نماز گشت و ركوع و سجودش را كامل انجام نداد و عجله و شتاب كرد.

حضرت فرمود: كار اين شخص همانند كلاغى است كه منقار بر زمين مى زند، اگر با اين حالت از دنيا برود بر دين من نمرده است.

۵ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : يا اءباذَر، اَلدُّنْيا سِجْنُ الْمُؤْمِن وَ جَنَّةُ الْكافِرِ، وَ ما اءصْبَحَ فيها مُؤْمِنٌ إلاّ وَ هُوَ حَزينٌ، وَ كَيْفَ لايَحْزُنُ الْمُؤْمِنُ وَ قَدْ اءوُعَدَهُ اللّهُ اءنَّهُ وارِدٌ جَهَنَّمَ.(۲۰)

فرمود: اى ابوذر، دنيا زندان مؤمن و بهشت كافران است، مؤمن هميشه محزون و غمگين مى باشد، چگونه چنين نباشد و حال آنكه خداوند وعده مجازات و دخول جهنّم را داده است.

۶ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : شَرُّالنّاسِ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْياهُ، وَ شَرُّ مِنْ ذلِكَ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْيا غَيْرِهِ.(۲۱)

فرمود: بدترين افراد كسى است كه آخرت خود را به دنيايش بفروشد و بدتر از او آن كسى خواهد بود كه آخرت خود را براى دنياى ديگرى بفروشد.

۷ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : ثَلاثَةٌ اءخافُهُنَّ عَلى اُمتَّى : اءلضَّلالَةُ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ، وَ مُضِلاّتُ الْفِتَنِ، وَ شَهْوَةُ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ.(۲۲)

فرمود: سه چيز است كه از آنها براى امّت خود احساس خطر مى كنم :

۱ گمراهى، بعد از آنكه هدايت و معرفت پيدا كرده باشند.

۲ گمراهى ها و لغزشهاى به وجود آمده از فتنه ها.

۳ مشتهيات شكم، و آرزوهاى نفسانى و شهوت پرستى.

۸ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : ثَلاثَةٌ مِنَ الذُّنُوبِ تُعَجَّلُ عُقُوبَتُها وَ لا تُؤَخَّرُ إلى الاخِرَةِ: عُقُوقُ الْوالِدَيْنِ، وَ الْبَغْيُ عَلَى النّاسِ، وَ كُفْرُ الاْ حْسانِ.(۲۳)

فرمود : عقاب و مجازات سه دسته از گناهان زود رس مى باشد و به قيامت كشانده نمى شود: ايجاد ناراحتى براى پدر و مادر، ظلم در حقّ مردم، ناسپاسى در مقابل كارهاى نيك ديگران.

۹ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : إنَّ اءعْجَزَ النّاسِ مَنْ عَجَزَعَنِ الدُّعاءِ، وَ إنَّ اءبْخَلَ النّاسِ مَنْ بَخِلَ بِالسَّلامِ.(۲۴)

فرمود: عاجز و ناتوان ترين افراد كسى استكه از دعا و مناجات با خداوند ناتوان و محروم باشد، و بخيل ترين اشخاص كسى خواهد بود كه از سلام كردن خوددارى نمايد.

۱۰ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : إذا تَلاقَيْتُمْ فَتَلاقُوا بِالتَّسْليمِ وَ التَّصافُحِ، وَ إذا تَفَرَّقْتُمْ فَتَفَرَّقُوا بِإ لاسْتِغْفارِ.(۲۵)

فرمود: هنگام بر خورد و ملاقات با يكديگر سلام و مصافحه نمائيد و موقع جدا شدن براى همديگر طلب آمرزش كنيد.

۱۱ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : بَكِرُّوا بِالصَّدَّقَةِ، فَإنَّ الْبَلاءَ لايَتَخَطاّها.(۲۶)

فرمود: صبحگاهان حركت و كار خود را با دادن صدقه شروع نمائيد چونكه بلاها و آفت ها را بر طرف مى گرداند.

۱۲ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : يُؤْتَى الرَّجُلُ في قَبْرِهِ بِالْعَذابِ، فَإذا اُتِيَ مِنْ قِبَلِ رَاءسِهِ دَفَعَتْهُ تِلاوَةُ الْقُرْآنِ، وَ إذا اُتِيَ مِنْ قِبَلِ يَدَيْهِ دَفَعَتْهُ الصَّدَقَةُ، وَ إذا اُتِيَ مِنْ قِبَلِ رِجْلَيْهِ دَفَعَهُ مَشْيُهُ إلىَ الْمَسْجِدِ.(۲۷)

فرمود: هنگامى كه بدن مرده را در قبر قرار دهند، چنانچه عذاب از بالاى سر بخواهد وارد شود تلاوت قرآنش مانع عذاب مى گردد و چنانچه از مقابل وارد شود صدقه و كارهاى نيك مانع آن مى باشد.

و چنانچه از پائين پا بخواهد وارد گردد، رفتن به سوى مسجد مانع آن خواهد گشت.

۱۳ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : عَلَيْكُمْ بِمَكارِمِ الاْ خْلاقِ، فَإنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ بَعَثَني بِها، وَ إنَّ مِنْ مَكارِمِ الاْ خْلاقِ: اءنْ يَعْفُوَالرَّجُلُ عَمَّنْ ظَلَمَهُ، وَ يُعْطِيَ مَنْ حَرَمَهُ، وَ يَصِلَ مَنْ قَطَعَهُ، وَ اءنْ يَعُودَ مَنْ لايَعُودُهُ.(۲۸)

فرمود: بر شما باد رعايت مكارم اخلاق، كه خداوند مرا بر آنها مبعوث نمود، و بعضى از آنها عبارتند از:

كسى كه بر تو ظلم كند به جهت غرض شخصى او را ببخش، كسى كه تو را نسبت به چيزى محروم گرداند كمكش نما، شخصى كه با تو قطع دوستى كند رابطه دوستى داشته باش، شخصى كه به ديدار تو نيايد به ديدارش ‍ برو.

۱۴ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : مَنْ وَجَدَ كَسْرَةً اَوْ تَمْرَةً فَاءكَلَهَا لَمْ يُفارِقْ جَوْفَهُ حَتّى يَغْفِرَاللّهُ لَهُ.(۲۹)

فرمود: هر كس تكّه اى نان يا دانه اى خرما در جائى به بيند، و آنرا بردارد و ميل كند، مورد رحمت و مغفرت خداوند قرار مى گيرد.

۱۵ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : ما تَواضَعَ اءحَدٌ إلاّ رَفَعَهُ اللّهُ.(۳۰)

فرمود: كسى اظهار تواضع و فروتنى ننمايد مگر آنكه خداوند او را رفعت و عزّت بخشد.

۱۶ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : مَنْ اءنْظَرَ مُعْسِرا، كانَ لَهُ بِكُلِّ يَوْمٍ صَدَقَةٌ.(۳۱)

فرمود: هر كس بدهكار ناتوانى را مهلت دهد براى هر روزش ثواب صدقه در راه خدا ميباشد.

۱۷ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : ما مِنْ هُدْهُدٍ إلاّ وَ في جِناحِهِ مَكْتُوبٌ بِالِسّرْيانيَّةِ «آلُ مُحَمَّدٍ خَيْرُ الْبَريَّةِ».(۳۲)

فرمود: پرنده اى به نام هدهد وجود ندارد مگر آنكه روى بالهايش به لغت سريانى نوشته شده است : آل محمّد (صلوات اللّه عليهم اجمعين) بهترين مخلوق روى زمين مى باشند.

۱۸ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : يَاءتي عَلىَ النّاسِ زَمانٌ، الصّابِرُ مِنْهُمْ عَلى دينِهِ كَالْق ابِضِ عَلىَ الْجَمَرِ.(۳۳)

فرمود: زمانى بر مردم خواهد آمد كه صبر نمودن در برابر مسائل دين و عمل به دستورات آن همانند در دست گرفتن آتش گداخته است.

۱۹ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : سَيَاءتي زَمانٌ عَلى اُمتَّي يَفِرُّونَ مِنَ الْعُلَماءِ كَما يَفِرُّ الْغَنَمُ مِنَ الذِّئْبِ، إبْتَلاهُمُ اللّهُ بِثَلاثَةِ اءشْياء: الاْوَّلُ: يَرَفَعُ الْبَرَكَةَ مِنْ اءمْوالِهِمْ، وَ الثّاني : سَلَّط اللّهُ عَلَيْهِمْ سُلْطانا جائِرا، وَ الثّالِثُ: يَخْرُجُونَ مِنَ الدُّنْيا بِلا إيمانٍ.(۳۴)

فرمود: زمانى بر امّت من خواهد آمد كه مردم از علماء گريزان شوند همانطوريكه گوسفند از گرگ گريزان است، خداوند چنين جامعه اى را به سه نوع عذاب مبتلا مى گرداند:

۱ بركت و رحمت خود را از اموال ايشان برمى دارد.

۲ حكمفرمائى ظالم و بى مروّت را بر آنها مسلّط مى گرداند.

۳ هنگام مرگ و جاندادن، بى ايمان از اين دنيا خواهند رفت.

۲۰ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : اَلْعالِمُ بَيْنَ الْجُهّالِ كَالْحَىٍّّ بَيْنَ الاْمْواتِ، وَ إنَّ طالِبَ الْعِلْمِ يَسْتَغْفِرُلَهُ كُلُّ شَي ءٍ حَتّى حيتانِ الْبَحْرِ وَ هَوامُّهُ، وَ سُباعُ الْبَرِّ وَ اءنْعامُهُ،

فَاطْلُبُوا الْعِلْمَ فَإ نّهُ السَّبَبُ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَ إنَّ طَلَبَ الْعِلْمِ فَريضَةٌ عَلى كُلِ مُسْلِمٍ.(۳۵)

فرمود: دانشمندى كه بين گروهى نادان قرار گيرد همانند انسان زنده اى است بين مردگان، و كسى كه در حال تحصيل علم باشد تمام موجودات برايش طلب مغفرت و آمرزش مى كنند، پس علم را فرا گيريد چون علم وسيله قرب و نزديكى شما به خداوند است، و فراگيرى علم بر هر فرد مسلمانى فريضه است.

۲۱ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : مَنْ زارَ عالِما فَكَاءنَّما زارَني، وَ مَنْ صافَحَ عالِما فَكاءنَّما صافَحَني، وَ مَنْ جالَسَ عالِماً فَكَاءنَّما جالَسَني، وَ مَنْ جالَسَني فِى الدُّنْيا اءجْلَسْتُهُ مَعى يَوْمَ الْقِيامَةِ.(۳۶)

فرمود: هر كس به ديدار و زيارت عالم و دانشمندى برود مثل آنستكه مرا زيارت كرده، هر كه با دانشمندى دست دهد و مصافحه كند مثل آنكه با من مصافحه نموده، هر شخصى هم نشين دانشمندى گردد مثل آنستكه با من مجالست كرده، و هر كه در دنيا با من همنشين شود، در آخرت همنشين من خواهد گشت.

۲۲ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : مَنْ اَصابَ مِنْ إ مْرَاءةٍ نَظْرَةً حَراما، مَلاَ اللّهُ عَيْنَيْهِ نارا.(۳۷)

فرمود: هر كس نگاه حرامى به زن نامحرمى بيفكند، خداوند چشمهاى او را پر از آتش مى گرداند.

۲۳ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : مَنْ تَزَوَّجَ إ مْرَاءةً لِمالِها وَ كَّلَهُ اللّهُ إ لَيْهِ، وَ مَنْ تَزَوَّجَها لِجَمالِها رَاءى فيها ما يَكَرَهُ، وَ مَنْ تَزَوَّجَها لِدينِها جَمَعَ اللّهُ لَهُ ذلِكَ.(۳۸)

فرمود: هر كس زنى را به جهت ثروتش ازدواج كند خداوند او رابه همان واگذار مى نمايد، و هر كه با زنى جهت زيبائى و جمالش ازدواج كند خوشى نخواهد ديد، و كسى كه با زنى جهت دين و ايمانش تزويج نمايد خداوند خواسته هاى او را تاءمين مى گرداند.

۲۴ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : مَنْ قَلَّ طَعامُهُ، صَحَّ بَدَنُهُ، وَ صَفاقَلْبُهُ، وَ مَنْ كَثُرَ طَعامُهُ سَقُمَ بَدَنُهَ وَ قَساقَلْبُهُ.(۳۹)

فرمود: هر كه خوراكش كمتر باشد بدنش سالم و قلبش با صفا خواهد بود، و هر كس خوراكش زياد باشد امراض جسمى و كدورت، قلبش را فرا خواهد گرفت.

۲۵ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : لاتُشْبِعُوا، فَيُطْفاء نُورُ الْمَعْرِفَةِ مِنْ قُلُوبِكُمْ.(۴۰)

فرمود: شكم خود را از خوراك سير و پر مگردانيد، چونكه وسيله خاموشى نور عرفان و معرفت در افكار و قلبهايتان مى گردد.

۲۶ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : مَنْ تَوَلّى عَمَلا وَ هُوَيَعْلَمُ اءنَّهُ لَيْسَ لَهُ بِاءهْلٍ، فَلْيتُبَّوَءُ مَقْعَدُهُ مِنَ النّارِ.(۴۱)

فرمود: هر كه رياست و مسئوليتى را به پذيرد و ميداند كه أ هليّت آنرا ندارد، در قبر و قيامت جايگاه او پر از آتش خواهد شد.

۲۷ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : إنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ لَيُبْغِضُ الْمُؤْمِنَ الضَّعيفِ الَّذي لادينَ لَهُ، فَقيلَ: وَ ما الْمُؤْمِنُ الضَّعيفُ الَّذي لادينَ لَهُ؟

قالَ: اَلذّي لايَنْهى عَنِ الْمُنْكَرِ.(۴۲)

فرمود: همانا خداوند دشمن دارد آن مؤمنى را كه ضعيف و بى دين است، سئوال شد:

مؤمن ضعيف و بى دين كيست ؟ پاسخ داد: كسى كه نهى از منكر و جلوگيرى از كارهاى زشت نمى كند.

۲۸ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : صَدَقَةُ السِّرِّ تُطْفِى ءُ الْخَطيئَةَ، كَما تُطْفِى ءُ الماءُ النّارَ، وَ تَدْفَعُ سُبَعْينَ بابا مِنَ الْبَلاءِ.(۴۳)

فرمود: صدقه اى كه محرمانه و پنهانى داده شود سبب پاكى گناهان مى باشد، همانطوريكه آب آتش را خاموش مى كند، همچنين صدقه هفتاد نوع بلا و آفت را بر طرف مى نمايد.

۲۹ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : عَجِبْتُ لِمَنْ يَحْتَمى مِنَ الطَّعامِ مَخافَةَ الدّاءِ، كَيْفَ لايَحْتمى مِنَ الذُّنُوبِ، مَخافَةَ النّارِ.(۴۴)

فرمود: تعجّب دارم از كسانيكه نسبت به خورد و خوراك خود اهميّت مى دهند تا مبادا مريض شوند و ليكن اهميّتى نسبت به گناهان نمى دهند و باكى از آتش سوزان جهنم ندارند.

۳۰ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : حُبُّ الْجاهِ وَ الْمالِ يُنْبِتُ النِّفاقَ فِى الْقَلْبِ، كَما يُنْبِتُ الْماءُ الْبَقْلَ.(۴۵)

فرمود: علاقه نسبت به رياست و ثروت سبب روئيدن نفاق در قلب و درون خواهد شد، همانطورى كه آب و باران سبب روئيدن سبزيجات مى باشند.

۳۱ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : اَلْوَلَدُ كَبِدُ المُؤْمِنِ، إنْ ماتَ قَبْلَهُ صارَ شَفيعاً، وَ إنْ ماتَ بَعَدَهُ يَسْتَغْفِرُ اللّهَ، فَيَغْفِرُلَهُ.(۴۶)

فرمود: فرزند براى مؤمن همانند جگر و پاره تن اوست، چنانجه پيش از او بميرد شفيع او مى گردد، اگر بعد از او بميرد برايش استغفار مى كند و خداوند گناهانش را مى آمرزد.

۳۲ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : حَسِّنُوا اءخْلاقَكُمْ، وَ اءلْطِفُوا جيرانَكُمْ، وَ اءكْرِمُوا نِسائَكُمْ، تَدْخُلُوا الْجَنّةَ بِغَيْرِ حِسابٍ.(۴۷)

فرمود: رفتار و اخلاق خود را نكو سازيد، نسبت به همسايگان با ملاطفت و محبّت برخورد نمائيد، زنان و همسران خود را گرامى داريد تا بدون حساب وارد بهشت گرديد.

۳۳ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : اَلْمَرْءُ عَلى دينِ خَليلِهِ، فَلْيَنْظُر اءحَدُكُمْ مَنْ يُخالِطْ.(۴۸)

فرمود: انسان بر روش و اخلاق دوستش پرورش مى يابد و شناخته مى شود، پس متوجّه باشيد با چه كسى دوست و همنشين مى باشيد.

۳۴ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : اَلصَّدقَةُ بِعَشْرٍ، وَ الْقَرْضُ بِثَمانِيَةَ عَشَرَ، وَ صِلَةُ الرَّحِمِ بِاءرْبَعَةَ وَ عِشْرينَ.(۴۹)

فرمود: پاداش و ثواب دادنِ صدقه ده برابر آن، ودادن قرض الحسنه هيجده برابر آن، و صله رحم انجام دادن بيست و چهار برابر خواهد بود.

۳۵ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : لايَمْرُضُ مُؤْمِنٌ وَ لامُؤْمِنَةٌ إلاّحَطّ اللّهُ بِهِ خَطاياهُ.(۵۰)

فرمود: هيچ مؤمن و مؤمنه اى مريض نمى گردد مگر آنكه خطاها و لغزش هايش پاك و بخشوده مى شود.

۳۶ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : مَنْ وَقَّرَ ذا شَيْبَةٍ فِى الاْ سْلامِ اءمَّنَهُ اللّهُ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيامَةِ.(۵۱)

فرمود: هر كس بزرگسال مسلمانى را گرامى دارد و احترام نمايد، خداوند او را در قيامت از سختيها و مشكلات در اءمان مى دارد.

۳۷ قالَ:صلى‌الله‌عليه‌وآله : كُلُّ عَيْنٍ باكِيَةٌ يَوْمَ الْقِيامَةِ إلاّ ثَلاثَ اءعْيُنِ: عَيْنٌ بَكَتْ مِنْ خَشْيَةِ اللّهِ، وَ عَيْنٌ غَضَّتْ عَنْ مَحارِمِ اللّهِ، وَ عَيْنٌ باتَتْ ساهِرَةً فى سَبيلِ اللّهِ.(۵۲)

فرمود: تمامى چشمها در روز قيامت گريانند، مگر سه دسته :

۱ آن چشمى كه به جهت خوف و ترس از عذاب خداوند گريه كرده باشد.

۲ چشمى كه از گناهان و موارد خلاف بسته و نگاه نكرده باشد.

۳ چشمى كه شبها در عبادت و بندگى خداوند متعال بيدار بوده باشد.

۳۸ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : سادَةُ النّاسِ فِى الدُّنْيا الا سْخِياء، سادَةُ النّاسِ فِى الاخِرَةِ الاْ تْقِياء.(۵۳)

فرمود: سرور و سيّد مردم در دنيا افراد سخاوتمند خواهند بود، و سيّد و سرور انسانها در قيامت پرهيزكاران مى باشند.

۳۹ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : وَ عَظَني جِبْرئيلُعليه‌السلام : يا مُحَمَّدُ، اءحْبِبْ مَنْ شِئْتَ فَإنَّكَ مُفارِقُهُ، وَ اعْمَلْ ما شِئْتَ فَإنَّكَ مُلاقيهِ.(۵۴)

فرمود: جبرئيل مرا موعظه و نصحيت كرد: با هر كس كه خواهى دوست باش، بالا خره بين تو و او جدائى خواهد افتاد. هر چه خواهى انجام ده، ولى بدان نتيجه و پاداش آنرا خواهى گرفت.

۴۰ قالَصلى‌الله‌عليه‌وآله : اَوْ صانى رَبّى بِتِسْع : اَوْ صانى بِالاْ خْلاصِ فِى السِّرِّ وَالْعَلانِيَةِ، وَ الْعَدْلِ فِى الرِّضا وَ الْغَضَبِ، وَ الْقَصْدِ فِى الْفَقْرِ وَ الْغِنى، وَ اَنْ اءعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَنى، وَ اءعطِيَ مَنْ حَرَمَنى، وَ اءصِلَ مَنْ قَطَعَنى، وَ اَنْ يَكُونَ صُمْتى فِكْراً، وَ مَنْطِقى ذِكْراً، وَ نَظَرى عِبْراً.(۵۵)

فرمود: پروردگار متعال، مرا به ۹ چيز سفارش نمود: اخلاص در آشكار و پنهان، دادگرى در خوشنودى و خشم، ميانه روى در نياز و توانمندى، بخشيدن كسى كه در حقّ من ستم روا داشته است، كمك به كسى كه مرا محروم گردانده، ديدار خويشاوندانى كه با من قطع رابطه نموده اند، و اينكه خاموشيم انديشه و سخنم يادآورى خداوند، و نگاهم عبرت و پند باشد.

خلاصه حالات دوّمين معصوم اميرمؤمنان علىعليه‌السلام

حضرتش بنابر مشهور: روز سيزدهم ماه رجب، سى سال بعد از عام الفيل، در شهر مكّه معظّمه، در ميان كعبه الهى به دنيا آمد و با نور طلعتش، جهانى تاريك، را روشنائى بخشيد.

در اوّلين مرحله اى كه حضرت رسول قنداقه اين نوزاد مبارك را از مادرش ‍ تحويل گرفت با زبان فصيح خواند:

«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم، قَدْ اَفْلَحَ الْمُؤمِنُونَ الَّذينَ فى صَلوتِهِمْ خاشِعُونَ».

يعنى به نام خداوندى كه بخشنده و مهربان است، آن مؤمنينى كه در هنگام بجا آوردن نماز خاشع باشند رستگار و سعادتمند خواهند بود.

حضرت محمّدصلى‌الله‌عليه‌وآله در مقابل به او فرمود: يا علىّ، مؤمنين به وسيله تو رستگار خواهند شد.

نام : علىّ(۵۶) «صلوات اللّه و سلامه عليه».

كنيه : ابوتراب، ابوالا ئمّه، ابوالحسن و....

لقب : اميرالمؤمنين، يعسوب الدّين، يعسوب المؤمنين، قائد الغُرّ المحجّلين، امام المتّقين، سيّد الا وصياء، اسد اللّه، مرتضى، حيدر، أَنزع، قَضْم، وصىّ، ولىّ....

پدر: عمران عبدمناف معروف به ابوطالب.

مادر: فاطمه بنت اسد، نوه هاشم، اوّلين زن هاشميّه اى كه با مرد هاشمى يعنى ابوطالب ازدواج كرد.

و چون در پرورش حضرت رسول دخالت مستقيم داشت، حضرت او را به عنوان مادر خطاب مى نمود.

نسبت امام علىّ بن ابى طالب صلوات اللّه عليه با سى واسطه همانند رسول گرامى اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله به حضرت آدمعليه‌السلام مى رسد.

نقش انگشتر: حضرت داراى چهار انگشتر بوده است : يكى عقيق براى نماز، نقش آن : لا إ له الاّ اللّه، عدّة للقائة.

دوّم فيروزه براى جنگ، نقش آن : نصر من اللّه و فتح قريب.

سوّم ياقوت براى قضاوت، نقش آن : اللّه الملك و علىّ عبده.

چهارم حديد صليمى براى ختم و مهر نامه ها، نقش آن : لا إ له الاّ اللّه، محمّد رسول اللّه.(۵۷)

دربان آنحضرت را سلمان فارسى و قنبر گفته اند.

اوّلين مردى كه به نبوّت حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله ايمان آورد، علىّعليه‌السلام بود، و در هفت سالگى با آن حضرت نماز جماعت خواند.

در تمام جنگهاى زمان حضرت رسول غير از جنگ تبوك مشاركت داشت و بيشترين پيروزيها به دست برومند و تواناى آن حضرت نصيب اسلام و مسلمين گرديد.

طبق نقل ابن عساكر: جنگ بدر توسط امام علىّعليه‌السلام در ۲۰ سالگى و نيز مكّه توسط حضرتش در ۲۸ سالگى فتح شد.

پس از رحلت حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله جنگهائى بر عليه اسلام و بر عليه آن حضرت توسط منافقين و مخالفين به وقوع پيوست كه مهمّ آنها سه جنگ مى باشد به نامهاى :

جنگ جمل، با ناكثين، به سركردگى عايشه و طلحه و زبير، در ماه جمادى الثّانى، سال ۳۶ هجرى شمسى.(۵۸)

جنگ صفّين، با مارقين به سركردگى معاويه، در ماه ذى الحجّه، سال ۳۶ هجرى شمسى.(۵۹)

جنگ نهروان، با قاسطين، به سركردگى خوارج، در سال ۳۸ هجرى شمسى(۶۰) واقع شد كه ۴۰۰۰۰ نفر بودند، با نصايح حضرت ۱۲۰۰۰ نفر آنها توبه كردند و ۹ نفرشان گريختند.

و بقيه آنها كشته شدند، و از مسلمين نيز ۹ نفر شهيد گشتند.

و بطور كلّى آن حضرت هفتاد و دو مرتبه جنگ و مبارزه با مخالفان و دشمنان داشته است.(۶۱)

حضرت در مناسبتهاى مكرّر و مختلف توسط پيغمبر اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله به عنوان اوّلين جانشين و خليفه تعيين و معرّفى گرديد.

و در نهايت پس از حجّة الوداع، روز هيجدهم ذى الحجّه، سال نهم قمرى(۶۲) در محلّى به نام غدير خم، بين مكّه و مدينه به طور رسمى مطرح و منصوب شد.

ولى به عللى، خلافت ظاهرى به دست ديگران افتاد تا سال ۳۵ هجرى كه مردم پس از قتل عثمان با حضرت علىّعليه‌السلام بيعت كردند و پنج سال بطول انجاميد.

امام علىّعليه‌السلام در تمام دوران عمر پربركتش، در جميع علوم و فنون آشنا و مسلّط بود.

معجزات و كرامات بى شمارى از آن امام مظلوم، (چه در زمان حيات و چه پس از آن) واقع و صادر گرديد، كه اكثر دانشمندان شيعه و سنّى و بلكه ديگر مذاهب در كتابهاى مختلف خود آورده اند.

آن حضرت در إ جراى حقّ و عدالت و قانون، و طرفدارى و حمايت از مظلومان و محرومان، همچنين مبارزه با بى عدالتى و ظالمان و چپاولگران قاطع و سختگير بود.

و احاديث بسيارى در شاءن و عظمت آن امام مظلوم وارد شده است كه علاقمندان به كتابهاى مربوطه رجوع نمايند.

در مدّت عمر آن حضرت اختلاف است ولى مشهور ۶۳ سال گفته اند.

۳۳ سال همزمان با پيغمبر اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله ، ۱۰ سال قبل از بعثت، ۱۳ سال در مكّه، ۱۰ سال در مدينه - و سى سال هم پس از رحلت آنحضرت با تحمّل سختى ها و مصائب جانكاه بسر برد.

مدّت امامت و خلافت واقعى كه بلافاصله پس از رحلت حضرت رسولصلى‌الله‌عليه‌وآله شروع شد سى سال بطول انجاميد.

و خلافت ظاهرى و واقعى كه پس از قتل عثمان شروع گرديد پنج سال بوده است.

در تعداد فرزندان آن حضرت بين محدّثين و مُورّخين اختلاف است، أعيان الشيعه ج ۱ ص ۳۲۷، تعداد اولاد امام علىّعليه‌السلام را ۳۳ نفر پسر و دختر نام برده است.

شهادت و محلّ دفن : حضرت در سال چهلم هجرى(۶۳) صبح جمعه، نوزدهم ماه رمضان، در محراب عبادت مسجد كوفه يكى از چهار مسجد معروف و عظيم القدر توسط عبدالرحمن بن ملجم مرادى و ترغيب زنى به نام قطّامه، به وسيله شمشير زهراگين ترور شد. و شب ۲۱ همان ماه به فيض ‍ شهادت نايل گرديد.

و در نجف اشرف كنار حضرت آدم و نوحعليهم‌السلام دفن گرديد، و قبر آن حضرت توسط حضرت نوحعليه‌السلام تهيه و آماده گرديده بود.

نماز آنحضرت چهار ركعت است : در هر ركعت پس از قرائت سوره حمد، پنجاه مرتبه سوره توحيد خوانده مى شود.(۶۴)

و بعد از سلام نماز تسبيح حضرت فاطمه زهراءعليها‌السلام ، و سپس ‍ خواسته هاى مشروع خود را از درگاه خداوند تقاضا نمايد.