ن. و

اول: وصيتهاى شخصى فاطمهعليها‌السلام

۱- وصيت به يادآورى

حضرت زهراعليها‌السلام در لحظه هاى واپسين زندگى به اميرالمؤمنين علىعليه‌السلام وصيت كرد:

حديث ۲۰۰:

قالت: يا اباالحسن لم يبق لى الا رمق من الحياة و حان زمان الرحيل والوداع فاستمع كلامى فانك لا تسمع بعد ذلك صوت فاطمه ابدا اوصيك يا ابالحسن ان لا تنسانى و تزورنى بعد مماتى

(اى اباالحسن! بيشتر از لحظه اى از زندگانى ام نمانده است و زمان كوچ و خداحافظى فرا رسيده است.

سخنان مرا بشنو، زيرا پس از اين صداى فاطمه را هرگز نخواهى شنيد، تو را وصيت مى كنم اى اباالحسن! كه مرا فراموش نكنى و پس از وفاتم، مرا زيارت نمايى(۳۵۹) )

۲- وصيت به قرآن خواندن در شب اول مرگ

و در كلمات ارزشمند ديگرى به امام علىعليه‌السلام وصيت كرد كه:

حديث ۲۰۱:

قالت: اذا انامت فتول انت غسلى و جهزنى و صل على و انزلنى قبرى والحدنى و سو التراب على و اجلس عند راءسى قباله وجهى فاكثر من تلاوه القرآن و الدعاء فانها ساعه يحتاج الميت فيها الى انس الاحياء و انا استودعك الله تعالى و اوصيك فى ولدى خيرا(۳۶۰)

(وقتى من وفات كردم، تو غسل و كفن مرا به عهده گير و بر من نماز بگزار و مرا درون قبر قرار بده، دفنم كن و سنگ قبر را بر روى قبرم گذار و خاك بر آن ريز و آن را هماهنگ نما. آنگاه بالاى سرم روبروى من بنشين، و زياد قرآن بخوان و دعا كن، زيرا در چنين لحظه هايى، ميت به انس گرفتن بازندگانى محتاج است.

من تو را به خدا مى سپارم و درباره فرزندانم سفارش به نيكوكارى دارم.(۳۶۱) )

۳- وصيت به ازدواج با امامة

يكى از وصيتها سفارش به ازدواج علىعليه‌السلام با دختر خواهرش ‍ جناب «امامة» بود كه فرمود:

حديث ۲۰۲:

قالت: جزاك الله عنى خير الجزاء يابن عم رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله اوصيك اولا ان تتزوج بعدى بابنة اختى امامة فانها تكون لولدى مثلى فان الرجال لا بد لهم من النساء(۳۶۲)

(اى پسر عموى پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ! خداوند تو را پاداش نيكو دهد.

اولين وصيت من به تو اين است كه: چون مردان نياز به زنان دارند، پس از من با دختر خواهرم «امامه» ازدواج كن، زيرا او همانند من با فرزندانم مهربان است(۳۶۳) )

دوم: وصيتهاى سياسى

۱- وصيت به مخفى بودن مراسم تدفين

حضرت زهراعليها‌السلام در تداوم مبارزات منفى عليه كودتاگران سقيفه، به امام علىعليه‌السلام وصيت كرد:

حديث ۲۰۳:

قالت: انى اوصيك ان لايلى غسلى و كفنى سواك

و اذا انامت فاءدفنى ليلا و لا توذنن بى احدا

و لا توذنن بى ابابكر و عمر

و بحق محمد رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله ان لا يصلى على ابوبكر و لا عمر(۳۶۴)

(همانا من تو را وصيت مى كنم كه:

غسل و كفن كردن مرا كسى غير از تو انجام ندهد

و وقتى وفات كردم، مرا شب دفن كن و هيچ كس را خبر نكن

و ابوبكر و عمر را نيز مطلع نساز

و تو را سوگند مى دهم بحق رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله كه ابوبكر و عمر بر جنازه من نماز نخوانند.(۳۶۵) )

امام صادقعليه‌السلام نقل فرمود:

حضرت زهراعليها‌السلام در لحظه هاى آخر زندگى خطاب به علىعليه‌السلام فرمود:

حديث ۲۰۴:

قالت: اذا توفيت لا تعلم احدا الا ام سلمه و ام ايمن و فضه و من الرجال ابنى و العباس و سلمان و عمارا والمقداد و اباذر و حذيفه و لا تدفنى الا ليلا و لا تعلم قبرى احدا

(وقتى وفات كردم هيچ كس را اطلاع نده مگر ام سلمه و ام ايمن و فضه را از زنان، و از مردان دو فرزندم حسن و حسينعليهما‌السلام و عباس و سلمان و عمار و مقداد و اباذر و حذيفه را خبر كن

مرا دفن نكن مگر در شب

و قبر مرا به هيچ كس اطلاع نده (تا مخفى بماند(۳۶۶) )

حضرت زهراعليها‌السلام به اسماء بنت عميس فرمود:

حديث ۲۰۵:

قالت: يا اسماء اذا انامت فاغسلينى انت و على بن ابى طالبعليه‌السلام و لا تدخلينى على احدا

(اى اسماء! وقتى من از دنيا رفتم تو و علىعليه‌السلام مرا غسل دهيد و هيچكس را بر سر جنازه من راه ندهيد(۳۶۷) )

۲- وصيت به عدم شركت ظالمان در مراسم تدفين

حضرت زهراعليها‌السلام خطاب به اميرالمومنين علىعليه‌السلام فرمود:

حديث ۲۰۶:

قالت: اوصيك ان لا يشهد احد جنازتى من هولاء الذين ظلمونى و اخذوا حقى فانهم عدوى و عدو رسول الله و لا تترك ان يصلى على احد منهم و لا من اتباعهم وادفنى فى الليل اذا اءوهنت العيون و نامت الابصار(۳۶۸)

(تو را وصيت مى كنم كه هيچ كس از آنان كه به من ظلم كرده اند و حق مرا غصب نمودند، نبايد در تشييع جنازه من شركت كنند

زيرا آنها دشمنان من و دشمنان رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله مى باشند

و اجازه نده كه فردى از آنها و پيروانشان بر من نماز بگزارد

مرا شب دفن كن، آن هنگام كه چشم ها آرام گرفته و ديده ها به خواب فرو رفته باشند(۳۶۹) )

سوم: وصيتنامه نوشته شده

پس از وفات فاطمهعليها‌السلام ، حضرت اميرالمؤمنين وصيتنامه نوشته شده همسرش را درآورد و گشود و مطالعه فرمود. عبارات و مطالب ارزشمند آن چنين بود:

حديث ۲۰۷:

بسم الله الرحمن الرحيم. هذا ما اوصت به فاطمه بنت رسول الله، اوصت وهى تشهد ان لا اله الا الله و ان محمدا عبده و رسوله و ان الجنه حق والنار حق و ان الساعه آتيه لا ريت فيها و ان الله يبعث من فى القبور

يا على انا فاطمه بنت محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله زوجنى الله منك لاكون لك فى الدنيا والاخره انت اولى بى من غيرى، حنطنى و غسلنى و كفنى بالليل و صل على وادفنى بالليل و لا تعلم احدا و استودعك الله واقرء على ولدى السلام الى يوم القيامه(۳۷۰)

(بنام خداوند بخشاينده و مهربان، اين وصيتنامه فاطمه، دختر رسول خداست، در حالى وصيت مى كند كه شهادت مى دهد، خدايى جز خداى يگانه نيست و محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله بنده و پيامبر اوست و بهشت حق است و آتش جهنم حق است و روز قيامت فرا خواهد رسيد و شكى در آن نيست و خداوند مردگان را زنده وارد محشر مى كند.

اى علىعليه‌السلام ، من فاطمه دختر محمد هستم، خدا مرا به ازدواج تو درآورد، تا در دنيا و آخرت براى تو باشم. تو از ديگران بر من سزاوارترى، حنوط و غسل و كفن كردن مرا در شب به انجام رسان و شب بر من نماز بگزار و شب مرا دفن كن و هيچكس را اطلاع نده. تو را بخدا مى سپارم و بر فرزندانم تا روز قيامت سلام و درود مى فرستم(۳۷۱) )

ه. ى

يارى و كمك كردن

۱- ضرورت يارى كردن به كارگر منزل

الف - تقسيم كار

رسول گرامى اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله پس از سال ها تحمل مشكلات، و سفارش به صبر و بردبارى، كارگرى براى حضرت زهراعليها‌السلام انتخاب و سفارشات لازم را ارائه فرمود.

روزى مشاهده كرد كه كارگر منزل در حال استراحت و فاطمه زهراعليها‌السلام مشغول كار كردن است، علت آن را پرسيد،

حضرت زهراعليها‌السلام پاسخ داد:

حديث ۲۰۸:

قالت: يا رسول الله على يوم و عليها يوم(۳۷۲)

(اى رسول خدا! (كار منزل را عادلانه تقسيم كردم،) روزى مال من و روزى ديگر بعهده او است)

اشك در چشمان پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله حلقه زد و فرمود:

خدا آگاهتر است كه رسالت را در كدام خانواده قرار دهد(۳۷۳)

ب - كار فراوان

در تداوم كار فراوان منزل، و آرد كردن گندم ها با آسياب سنگى فرمود:

حديث ۲۰۹:

قالت: و الله انى اشتكى يدى مما طحن بالرحى

(سوگند بخدا كه از دو دستان خود شكايت دارم، از بس كه با آسياب سنگى آرد كردند(۳۷۴) )

۲- يارى كردن علىعليه‌السلام

الف - مطرح كردن فضيلت ها

حضرت زهراعليها‌السلام در يارى امام علىعليه‌السلام فرمود:

حديث ۲۱۰:

قالت: ان ابىصلى‌الله‌عليه‌وآله نظر الى على و قال: هذا و شيعته فى الجنه

(روزى پدرم رسول خدا «كه درود خدا بر او و خاندان او باد» به علىعليه‌السلام نگاه كرد و (با اشاره با او) فرمود: اين مرد و پيروان او در بهشتند(۳۷۵) )

و در گفتار ارزشمند ديگرى به شيعيان علىعليه‌السلام بشارت بهشت جاويدان داد و فرمود:

حديث ۲۱۱:

قالت: ان رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله قال لعلى يا اباالحسن اما انك و شيعتك فى الجنه(۳۷۶)

(رسول گرامى اسلام «كه درود خدا بر او و خاندان او باد» به علىعليه‌السلام فرمود: اى اباالحسن! همانا تو و پيروان تو در بهشت (موعود) خواهيد بود(۳۷۷) )

ب - طرح واقعيت ها

پس از غصب خلافت و پيدايش ماجراهاى تلخ مصيبت بار در مدينه، حضرت اميرالمؤمنين علىعليه‌السلام همراه با فاطمه زهراعليها‌السلام براى بيدارى مردم، و دفاع از حقوق مسلم خويش، شبانه به منازل مهاجر و انصار رفته اتمام حجت مى كردند، خيلى ها عذر بدتر از گناه مى آوردند كه چرا شما زودتر از ديگران امامت خود را مطرح نكرديد؟ و اجازه داديد ديگران بصحنه بيايند؟ حالا ديگر كارى از پيش نمى توان برد

امام علىعليه‌السلام توضيحات لازم را مى داد. و فاطمه زهراعليها‌السلام در جواب عذر تراشيها، مى فرمود:

حديث ۲۱۲:

قالت: ما صنع ابوالحسن الا ما كان ينبغى له و لقد صنعوا ما الله حسيبهم و طالبهم

(ابوالحسن علىعليه‌السلام كارى انجام نداد، بجز آن كه سزاوار بود «مانند، انجام مراسم تدفين رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله و جمع آورى قرآن» تا انجام گيرد و اما امت پيمان شكن كارهاى ناروائى انجام داده اند كه تنها خدا آنها را محاسبه و رسيدگى خواهد كرد.(۳۷۸) )

۳- يارى كردن شيعيان

پس از آگاهى به مقدار درهم و دينارى كه مهريه آنحضرت قرار گرفت، خطاب به پيامبر اسلام فرمود:

حديث ۲۱۳:

قالت: يا رسول الله ان بنات الناس يتزوجن بالدراهم فما الفرق بينى و بينهن؟

اسالك ان تردها و تدعوا الله ان يجعل مهرى الشفاعه فى عصاه امتك

(اى پيامبر خدا! همانا دختران مردم در ازدواج خود درهمها را مهريه خود قرار مى دهند. پس فرق من با آنها چيست؟

از تو مى خواهم، درهم و دينار را مهريه من قرار ندهى، بلكه از خدا بخواهى تا مهريه من، شفاعت كردن از گنهكاران امت تو باشد.(۳۷۹)