الف: پنجم - افشاگريهاى حضرت زهراعليه‌السلام

(براى اطلاع دقيق به خطبه ها و مبارزات سياسى مراجعه فرمائيد.)

الف: ششم - امامت و رهبرى

۱- ارزش اهل بيتعليهم‌السلام و امامانعليهم‌السلام :

حضرت زهراعليها‌السلام در رابطه با ارزشهاى معنوى اهل بيتعليهم‌السلام فرمود:

حديث ۱۳:

قالت: و نحن وسيلته فى خلقه و نحن خاصته و محل قدسه و نحن حجته فى غيبه و نحن ورثه انبيائه(۲۷)

(ما اهل بيت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله وسيله ارتباط خدا با مخلوقاتيم، ما برگزيدگان خداييم و جايگاه پاكيها، ما دليلهاى روشن خداييم و وارث پيامبران الهى(۲۸) )

۲- ره آورد امامت (فلسفه امامت):

حضرت زهراعليه‌السلام با اشاره به فلسفه امامت فرمود:

حديث ۱۴:

قالت: فجعل الله... اطاعتنا نظاما للملة و امامتنا امانا للفرقه

(خدا اطاعت و پيروى از ما (اهل بيتعليهم‌السلام ) را سبب بر قرارى نظم اجتماعى در امت اسلامى و امامت و رهبرى ما را عامل وحدت و در امان ماندن از تفرقه ها قرار داده است(۲۹)

و: حديث ۳ نقش تربيتى

۳- نقش تربيتى پيامبر و امامعليه‌السلام :

حضرت زهراعليها‌السلام با توجه به ضرورت الگوهاى كامل تربيتى در جامعه انسانها، به نقش تربيتى پيامبر و امام علىعليه‌السلام اشاره كرد و فرمود:

حديث ۱۵:

قالت فاطمهعليها‌السلام : ابوا هذه الامه محمد و علىعليهم‌السلام يقيمان اودهم و ينقذانهم من العذاب الدائم ان اطاعو هما و يبيحانهم النعيم الدائم ان وافقو هما

(محمد و علىعليهما‌السلام دو پدر امت اسلام مى باشند، كجى ها را راست و انحرافات را اصلاح مى نمايند، اگر مردم ايشان را اطاعت كنند، اين دو آنها را از عذاب جاويدان نجات مى دهند. و اگر مردم با ايشان موافق و همراه باشند، اين دو، نعمتهاى پايدار خداوندى را ارزانيشان دارند(۳۰) )

۴- معرفى امامان ۱۲ گانه:

- ص. صحيفه حضرت زهراعليها‌السلام ۱۲۶ و ۱۲۷ و ۱۲۸

- اثبات امامت، حديث ۱۶

- ش - شهادت، حديث ۱۲۲.

۵- معرفى حضرت قائم آل محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله .

- اثبات امامت، حديث ۱۶

- ص - صحيفه حضرت زهرا حديث ۱۲۶ و ۱۲۷ و ۱۲۸

۶- ضرورت گرايش مردم به امام:

- اثبات امامت، حديث ۱۶

الف: هفتم - اثبات امامت امام علىعليه‌السلام «هدايت تشريعى»

۱- يادآورى روايات رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله :

محمود بن لبيد مى گويد:

پس از رحلت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ، فاطمه (عليها‌السلام ) را در كنار قبر حضرت حمزه در احد، در حال عزادارى و گريه مشاهده كردم، فرصت را غنيمت شمرده سؤ ال كردم:

آيا براى امامت علىعليه‌السلام از سخنان رسول گرامى اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله ، مى توان دليلى آورد؟

حضرت زهراعليها‌السلام پاسخ داد:

حديث ۱۶:

قالت فاطمه: واعجباه انسيتم يوم غدير خم؟

سمعت رسول الله يقول: على خير من اخلفه فيكم، و هو الامام والخليفة بعدى، و سبطاى و تسعه من صلب الحسينعليه‌السلام ائمه ابرار لئن اتبعتموهم و جدتموهم هادين مهديين و لئن خالفتموهم ليكون الاختلاف فيكم الى يوم القيامه؟

قلت: يا سيدتى فما باله قعد عن حقه؟

قالت: يا ابا عمر لقد قال رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله :

مثل الامام مثل الكعبه اذ تؤ تى و لا تاءتى

اما و الله لوتركوا الحق عل اهله واتبعوا عترة نبيه لما اختلف فى الله اثنان، و لورثها سلف عن سلف و خلف بعد خلف حتى يقوم قائمنا التاسع من ولد الحسين و لكن قدموا من اخره الله و اخروا من قدمه الله: حتى اذا الحدوا المبعوث و او دعوه الجدث المجدوث اختاروا بشهوتهم و عملوا بآرائهم تبا لهم اولم يسمعوا الله يقول:

«و ربك يخلق ما يشاء و يختار ما كان لهم الخيره؟ »

بل سمعوا و لكنهم كما قال الله سبحانه:

«فانها لا تعمى الابصار و لكن تعمى القلوب التى فى الصدور»

هيهات بسطوا فى الدنيا آمالهم و نسوا آجالهم فتعسا لهم و اضل اعمالهم اعوذ بك يا رب من الحور بعد الكور(۳۱)

(شگفتا! آيا روز غدير خم را فراموش كرده ايد؟

شنيدم كه پيامبر گرامى اسلام فرمود: على بهترين كسى است كه او را جانشين خود در ميان شما قرار مى دهم. علىعليه‌السلام امام و خليفه بعد از من است و دو فرزندم، (حسن و حسينعليهما‌السلام ) و نه نفر از فرزندان حسينعليه‌السلام پيشوايان و امامانى پاك و نيك اند.

اگر از آنها اطاعت كنيد شما را هدايت خواهند نمود و اگر مخالفت ورزيد، تا روز قيامت بلاى تفرقه و اختلاف در ميان شما حاكم خواهد شد.)

پرسيدم، بانوى من! پس چرا امام علىعليه‌السلام سكوت كرد و حق خود را نگرفت؟

حضرت زهراعليها‌السلام پاسخ داد:

(رسول خدا فرمود: مثل امام، مانند كعبه است، مردم بايد در اطراف آن طواف كنند، نه آن كه كعبه دور مردم طواف نمايد)

(سپس ادامه داد كه):

(آگاه باش. قسم به خدا، اگر حق را به اهلش واگذار مى كردند و از عترت رسول خدا اطاعت مى نمودند دو نفر هم (درباره حكم خداوند) با يكديگر اختلاف نمى كردند و امامت همان گونه كه رسول خدا معرفى فرمود از علىعليه‌السلام تا حضرت قائمعليه‌السلام فرزند نهم امام حسينعليه‌السلام ، از جانشينى به جانشينى ديگر به ارث مى رسيد.

اما (افسوس) كسى را مقدم داشتند كه خدا او را كنار زده بود و كسى را كنار زدند كه خدا او را مقدم داشت ره آورد بعثت را انكار كردند و به بدعتها روى آورند. آنها هواپرستى و شهوت را برگزيدند و بر اساس راى و نظر شخصى عمل كردند. هلاكت و نابودى بر آنان باد.

آيا نشنيدند كلام خدا را كه فرمود:

«پروردگار تو خلق مى كند آنچه را كه مى خواهد و اختيار امامت بدست اوست(۳۲) »

آرى شنيدند اما همان گونه كه قرآن فرمود:

«ديده بصيرت آنها كور و چشم دل آنها بى نور است(۳۳) »

افسوس، كه سران سقيفه، آرزوها و هوسهاى خود را تحقق بخشيدند و از مرگ و قيامت غافل ماندند، خدا نابودشان گرداند و آنان را در كارهايشان گمراه كند اى پروردگار! من به تو پناه مى برم از كمى ياران پس از پيروزى و فراوانى آنان:(۳۴) )

۲- حماسه غدير و حديث منزلت:

الف - يادآورى حديث منزلت:

حضرت زهراعليها‌السلام هر جا كه لازم بود با يادآورى حديث غدير، مغزهاى خفته و انسانهاى فريب خورده را هدايت و بيدار مى فرمود، و بارها تذكر مى داد كه:

حديث ۱۷:

قالت: انسيتم قول رسول اللهصلى‌الله‌عليه‌وآله يوم غدير خم

من كنت مولاه فعلى مولاه؟

و قولهصلى‌الله‌عليه‌وآله انت منى بمنزله هارون موسى(۳۵)

(آيا فراموش كرديد، سخنان رسول خدا را در روز غدير خم (كه فرمود:) هر كه من مولا و رهبر او مى باشم، علىعليه‌السلام نيز مولاى اوست، و آيا فراموش كرديد كه به علىعليه‌السلام فرمود يا علىعليه‌السلام موقعيت تو نسبت به من همانند هارون به موساى پيغمبر (عليه السلام) است(۳۶) )

ب - پاسخ بهانه جوها:

حضرت زهراعليها‌السلام در پاسخ بى تفاوت هاى بهانه جو كه مى گفتند:

اگر علىعليه‌السلام زودتر شروع مى كرد و براى مردم صحبت مى نمود، منحرف نمى شدند، فرمود:

حديث ۱۸:

قالت: فما جعل الله لا حد بعد غدير خم من حجة و لا عذر(۳۷)

(پس از غدير خم، خداوند براى هيچكس عذر و بهانه اى باقى نگذاشته است(۳۸) )

ج - عذرتراشى ممنوع:

و آنگاه كه مهاجرين و انصار در عذرخواهى پافشارى كردند، فرمود:

حديث ۱۹:

قالت: اليكم عنى فلا عذر بعد تعذيركم و لا امر بعد تقصيركم هل ترك ابى يوم غدير خم لاحد عذرا؟(۳۹)

(دور شويد و مرا به حال خود واگذاريد. پس از كوتاهى و سهل انگارى، جايى براى عذرخواهى نمانده است، آيا پدرم پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله پس از حادثه غدير خم جايى براى عذر تراشى و بى تفاوتى باقى گذاشته است؟(۴۰) )

الف: هشتم: ويژگى هاى امام علىعليه‌السلام

«امام علىعليه‌السلام از ديدگاه حضرت زهراعليها‌السلام »

۱- ارزشهاى امام علىعليه‌السلام

براى شناساندن انسانى خدا گونه در زمين، قلمها و زبانها عاجزند بايد از سخنان حضرت زهراعليها‌السلام براى شناسائى على (عليه السلام) يارى طلبيد.

حضرت فاطمهعليها‌السلام در برابر يكى از افراد نادان مدينه كه خفاش ‍ صفت، برابر آفتاب وجود امام، زبان به سرزنش گشوده بود، فرمود:

حديث ۲۰:

قالت: و هو الامام الربانى و الهيكل النورانى، قطب الاقطاب و سلاله الاطياب الناطق بالصواب، نقطه دائره الامامة و ابو بنيه الحسن و الحسين الذين هما ريحانتى رسول الله سيدى شباب اهل الجنة(۴۱)

(على امامى ربانى و الهى، و هيكلى نورانى و مركز توجه همه عارفان و خداپرستان و فرزندى از خاندان پاكان، گوينده بحق و روا، جايگاه اصلى و محور امامت، و پدر حسن و حسين دو دسته گل پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله و دو بزرگ و سرور جوانان اهل بهشت است)

و به حديث ۴۹ «جهاد و دفاع از ولايت» مراجعه شود

۲- بهترين شوهر: حديث ۱۰

۳- سوابق مبارزاتى علىعليه‌السلام

در آن روزها كه امام علىعليه‌السلام را دست كفر و شرك و نفاق به انزوا كشاند، حضرت زهراعليها‌السلام در ميان مهاجر و انصار، سوابق مبارزاتى اميرالمؤمنينعليه‌السلام را يك يك برشمرد، تا حجت الهى را تمام كند

حديث ۲۱:

قالت: كلما او قدوانا نارا للحرب اطفاها الله، او نجم قرن الشيطان، او فغرت فاغره من المشركين اخاه فى لهواتها، فلا ينكفى ء حتى يطا صماخها باخمصه، و يخمد لهبها بسيفه

مكدودا فى ذات الله، مجتهدا فى امر الله، قريبا من رسول الله، سيدا فى اولياء الله، مشمرا ناصحا مجدا كادحا، لا تاءخذه فى الله لومة

لائم و انتم فى رفاهيه من العيش:

حضرت زهراعليها‌السلام فرمود:

(پس از بعثت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله هر گاه مشركين آتش جنگ بر افروختند، خدا آن را خاموش كرد، و هر گاه شيطان سر برداشت، يا مشركى ندا مى داد تا يورش بياورد، رسول خدا (صلى‌الله‌عليه‌وآله ) علىعليه‌السلام را در كام سختى ها و شعله ها مى انداخت

و علىعليه‌السلام بر جاى ننشست تا بر سر و مغز مخالفان كوبيد، و با شمشير مشكلات و تهاجمات را از سر راه اسلام برداشت، علىعليه‌السلام براى خدا اين رنجها را تحمل نمود، و در تحقق فرمانهاى الهى تلاش كرد، يار نزديك پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله ، و بزرگ و سرور دوستان خدا بود. همواره دامن همت به كمر زده، نصيحت گر، تلاشگر، و كوشا بود، و در راه خدا از سرزنش سرزنش كننده اى بيم بخود راه نداد، در آن روزهائى كه شما مردم در رفاه و آسايش آرميده بوديد(۴۲) )

۴- ايثارگرى و بخشش امام علىعليه‌السلام :

فاطمه زهرا (عليها‌السلام ) خدمت پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآله رسيد و از ايثارگرى هاى علىعليه‌السلام خبر داد و فرمود:

حديث ۲۲:

قالت: يا رسول الله ما يدع على شيئا من رزقه الا وزعه بين المساكين

(اى رسول خدا! علىعليه‌السلام از طعام و غذا چيزى در خانه باقى نمى گذارد، هر چه به دست مى آورد، بين فقرا و تهيدستان تقسيم مى كند(۴۳)

۵- نقش تربيتى امام علىعليه‌السلام

امامت حديث ۱۵ «نقش تربيتى»

۶- علل غصب خلافت امامعليه‌السلام

ش «شكوه از خيانت»، حديث ۱۱۷

الف «اثبات امامت»، حديث ۱۶

خ «خطبه ها» خطبه اول

از حضرت زهراعليه‌السلام در حالى كه در احد بر مزار حضرتعليه‌السلام عزادارى ميكرد، پرسيدند:

چرا مردم بر ضد شما و علىعليه‌السلام هجوم آوردند و حق مسلم او را غصب كردند؟

حضرت زهراعليه‌السلام پاسخ داد:

حديث ۲۳:

قالت: لكنها احقاد بدرية و ترات احدية كانت عليها قلوب النفاق مكتمنه لا مكان الوشاة فلما استهدف الامر ارسلت علينا شابيب الآثار

(اينهمه كينه توزيها از جنگ بدر و انتقام جويى ها از جنگ احد است كه در دلهاى منافقان پنهان بود اما روزى كه حكومت را غصب كردند تمام آن كينه ها و حسادتها را بر ما فرو ريختند(۴۴)

۷- علىعليه‌السلام و جاذبه هاى عاشقانه در عبادت:

ابودرداء مى گويد: علىعليه‌السلام را در حالت سجده بگونه اى مشاهده كردم كه هيچ صدايى نمى شنود و حركتى ندارد، فرياد زدم: سوگند بخدا علىعليه‌السلام مرده است. شتابان به فاطمهعليه‌السلام خبر دادم.

حضرت زهرا (عليها‌السلام ) فرمود:

حديث ۲۴:

قالت: هى والله الغشيه التى تاءخذه من خشية الله(۴۵)

(بخدا قسم، اين حالت معنوى علىعليه‌السلام است كه از ترس در برابر عظمت پروردگار بر او عارض شده و در عبادت مدهوش ‍ مى گردد(۴۶) )

۸- فاطمه و ارزشهاى امام علىعليه‌السلام :

پيامبر گرامى اسلام (صلى‌الله‌عليه‌وآله )، در يكى از جلسات دوستانه، به ارزشهاى علىعليه‌السلام اشاره فرمود و شدت محبت و علاقه قلبى خود را براى دخترش اظهار نمود.

فاطمه (عليها‌السلام ) در حالى كه به عظمت و ارزشهاى امام اعتراف مى كرد، فرمود:

حديث ۲۵:

قالت: والذى اصطفاك و اجتباك و هداك و هدابك الامه لا زلت مقرة له ما عشت

(سوگند به خدايى كه تو را به رسالت انتخاب كرد و براى هدايت انسانها برگزيد و تو را هدايت كرد و امت اسلامى را به وسيله تو هدايت نمود، تا زنده ام همواره به ارزشهاى امام علىعليه‌السلام معترف خواهم بود(۴۷) )

۹- عامل رستگارى:

حضرت زهراعليها‌السلام سعادت و رستگارى انسان را در محبت و دوستى با علىعليه‌السلام مى شناساند كه فرمود:

حديث ۲۶:

قالت: ان السعيد، كل السعيد، حق السعيد من احب عليا فى حياته و بعد موته(۴۸)

(همانا سعاتمند بمعناى كامل و حقيقى، كسى است كه (امام) علىعليه‌السلام را در درون زندگى و پس از مرگش دوست داشته باشد(۴۹) )

۱۰- گريه بر مظلوميت امام علىعليه‌السلام

فاطمه زهراعليها‌السلام در لحظه هاى غمبار احتضار خويش بشدت گريست امام علىعليه‌السلام پرسيد: چرا گريه مى كنى؟ پاسخ داد

حديث ۲۷:

قالت: ابكى لما تلقى بعدى

(بخاطر آن چه كه پس از من به تو خواهد رسيد، مى گريم(۵۰) )

امام علىعليه‌السلام فرمود:

لا تبكى فوالله ذلك لصغير عندى فى ذات الله تعالى:

گريه مكن سوگند بخدا اين گونه سختى ها در راه خدا براى من ناچيز است

۱۱- دفاع از امام علىعليه‌السلام

خ - خطبه ها

م - مبارزات سياسى

د- دفاع

و - وصيتهاى سياسى

الف - اثبات امامت علىعليه‌السلام

۱۲- نگرانى از انبوه مشكلات علىعليه‌السلام

روزى در يكى از جلسات خانوادگى، رسول گرامى اسلامصلى‌الله‌عليه‌وآله دخترش فاطمهعليه‌السلام را با انبوه مصائب و مشكلاتى كه پس از وى بر اميرالمؤمنينعليه‌السلام باريدن خواهد گرفت آشنا فرمود.

(ان زوجك يلاقى بعدى كذا و كذا)

حضرت زهراعليه‌السلام غم آلود و نگران پرسيد:

حديث ۲۸:

قالت: يا رسول الله الا تدعو الله ان ينصرف ذلك عنه؟ !(۵۱)

(اى رسول خدا! آيا از خداوند نمى خواهى كه اين مشكلات از علىعليه‌السلام كناره گيرند؟)

فرمود: چرا اما چاره اى جز آن نيست، زيرا انسانها آزادند و از نعمت اختيار و آزادى سوءاستفاده مى كنند.(۵۲)

الف: نهم - انفاق و سخاوت فاطمهعليه‌السلام

ج - جنگ و جهاد، حديث ۴۸

پ - تلاش براى جلب رضايت پدر حديث ۳۲

خ - از خود گذشتگى و ايثار، حديث ۶۱ و ۶۲

ش - شعر در سخاوت و بخشش، حديث ۱۰۳ و ۱۰۴

الف: دهم - ايثارگرى

د- دفاع از امام، حديث ۷۴ و ۷۵

خ - از خود گذشتگى و ايثار، حديث ۶۱ و ۶۲

م - مشكلات زندگى، حديث ۱۸۴ تا ۱۹۱

آ- آيين همسردارى، حديث ۱

الف: يازدهم - ايمان فاطمه (عليها‌السلام )

ع - عبادت

د - دعاهاى فاطمهعليها‌السلام ، حديث ۷۶ تا ۸۲.

ع - عرفان فاطمهعليها‌السلام

خ - خداشناسى

ب: بهداشتى

۱- بهداشت دست

حضرت فاطمه (عليها‌السلام ) نسبت به پاكيزگى دست فرمود:

حديث ۲۹:

الا لا يلومن امرء الا نفسه يبيت و فى يده ريح غمر(۵۳)

(بهوش باش! كسى كه پس از خوردن غذا با دستى آلوده و چرب بخوابد، هيچكس جز خودش را سرزنش ننمايد(۵۴) )

۲- آداب غذا خوردن

حضرت زهرا (عليها‌السلام ) درباره آداب غذا خوردن و بهداشت عمومى فرمود:

حديث ۳۰:

قالت: فى المائده اثنتا عشرة خصله يجب على كل مسلم ان يعرفها اربع فيها فرض و اربع فيها سنة و اربع فيها تاديب

فاما الفرض فالمعرفه والرضا، والتسميه، والشكر

فاما السنه فالوضوء قبل الطعام، الجلوس على الجانب الايسر، والاكل بثلاث اصابع

فاما التاديب. فالاكل بما يليك و تصغير اللقمه و المضغ الشديد و قله النظر فى وجوه الناس

در سر سفره غذا، ۱۲ كار نيك وجود دارد كه سزاوار است، هر مسلمانى آنها را بشناسد.

۴ مورد واجب و ۴ مورد مستحب و ۴ مورد نشانه ادب و بزرگوارى است.

و اما چهار عمل واجب:

۱- شناخت و معرفت پروردگار (بدانيم كه نعمت ها از اوست)

۲- راضى به نعمت هاى خدا بودن

۳- گفتن «بسم الله الرحمن الرحيم» در آغاز غذا

۴- سپاسگزارى خدا در پايان (و گفتن الحمد لله رب العالمين)

و چهار عمل مستحب عبارتند از:

۱- وضو گرفتن قبل از غذا

۲- نشستن بجانب چپ

۳- در حال نشسته غذا خوردن

۴- غذا خوردن با سه انگشت

و چهار عملى كه نشانه ادب و بزرگوارى است مانند:

۱- از غذاى پيش روى برداشتن

۲- لقمه ها را كوچك برداشتن

۳- غذا را بخوبى جويدن

۴- كمتر در صورت ديگران، نگاه كردن(۵۵)

۳- بهداشت غذا:

ارزش غذايى خرما

حضرت زهراعليها‌السلام نسبت به ارزش غذائى خرما فرمود:

حديث ۳۱:

قالت فاطمهعليها‌السلام : نعم تحفة المؤمن التمر(۵۶)

(براى مؤمن، خرما هديه خوبى است)